Professional Documents
Culture Documents
Cau Chuyen Dong Y Tap2a
Cau Chuyen Dong Y Tap2a
Cu chuyn ng y
tp 2
Bnh mt ng kinh nin
T cha bnh mt ng d hay kh
Cai thuc l d hay kh
Y hc Trung Quc ngy nay
Tm hiu phng phpKhm bnh-nh bnh-v
Cha bnh ca ng y
S lin quan gia Kh cng v Huyt
C NGC
Bnh
mt ng kinh nin
A.NGUYN NHN :
Bnh mt ng c nhiu l do m chng ta thng
gp nh :
3.Do bin i tm l :
Vui qa, bun qa, gin qa, s qa, lo ngh qa
lm thn kinh qa hng phn hoc c ch bt bnh thng.
4.Do c th b bnh :
Nh au ni ngoi thng hnh h lm mt ng.
Do bnh cao p huyt mu dn ln no kch thch thn
kinh, hoc do thiu mu no khng mu nui thn kinh
lm ngi bn thn kh ng. Do bnh suyn kh th, do
xo trn tiu ha, do th cht v thn kinh suy nhc....
B. CCH TP LUYN HI TH :
Theo l thuyt ca kh cng, khi c th c bnh,
u lm thay i nhp th sinh hc khc vi bnh thng.
Bnh mt ng cng khng ngoi l, khi trn trc thao thc
khng ng c lm xo trn nhp th sinh hc, cn
phi tp luyn chnh li hi th cho u.
1.
Chun b :
2. Tp nghe hi th :
Hai mt nhm li, tai ch lng nghe ni bng di
rn ch t bn tay ni an in tinh. Theo di trong thm
lng, hi th bnh thng t nhin, khng c ht vo th
ra, ch theo di hi th t nhin n vo n ra lm sao. Khi
th vo, chng ta cm thy bng phng ln nh, trong u
ghi nhn l phng, khi hi th ra, ta cm thy bng xp
xung, trong u ghi nhn l xp. Lc mi u tp, hi th
vo-ra cha u, tn s sng no ang giai on lm
vic, thuc sng bta 13-20 hertz. C cho tm tnh lng
theo di phng xp chng 5-10 pht cho quen, lc tn
s sng no chuyn sang giai on ngh ngi thuc sng
alpha 8-13 hertz v ta cm nhn c hi th vo ra
phng xp r rng, sau chuyn sang giai on kim
sot hi th.
3. Kim sot hi th :
Kim sot hi th l thin cn tnh thc thuc giai
on sng thta 4-7 hertz, cng l ngng ca ca giai
on hn trm lm bun ng.
C hai cch kim sot hi th :
10
3-Cho np u xanh :
Nu cho go np 100g, u xanh 50g, ht sen
50g, sn heo 200g nm nm va n.
4-Cho c mi , tim heo :
Nu cho go t 100g, tim heo 1 qa, ht sen
50g, c mi ti 100g nm nm va n.
5-Nc ung hoa nhi :
Dng hoa nhi ti hay kh 10 ci pha vi 1 ly
nc si 250cc, ngm sau 15 pht l dng c, ung
trc khi i ng.
6-Nc to nhn hoa cc :
Ht to nhn mua tim thuc bc 30 ht, cc
o hoa vng 10 ci, nu vi 300cc nc cho si, ung
trc khi i ng.
7-Nc tm sen, l du :
Tm sen, l du kh mI th 3-5g nu vi 300
cc nc cho si, ung trc khi i ng.
11
12
T cha
Bnh mt ng
d hay kh ?
Hng b bnh mt ng t lu, mi m thc gic
trn trc khng ng li c, c phi ung thuc m cng
chng m no ng ngon gic, c th do bnh migraine,
mi mt bn c, u au nhc ngm ngm mt bn khng
nhiu lm nhng kh chu, u c lc no cng cng
thng, lng lng, chng mt, hi hp.
Mt ngi bn l hc vin lp kh cng y o cho
bit kh cng t cha bnh c th cha c rt nhiu
bnh, Hng hi thm a ch v hai v chng mng r
hm h ghi danh theo hc, gp Ch Mai, mt hc vin lm
thin nguyn ghi tn nhn bnh nhn hi Hng b bnh
g, Hng k bnh, ch ti ci bo bnh d cha,
mt hai ln l khi. Hng ngc nhin nhn gng mt
ch, cm thy rt t tin. sau ch sp xp Anh c hng
dn cho Hng, li chnh l ngi bn ca Hng.
Hng c gii huyt, tp nhng ng tc th dc kh
cng, trn ng v nh cm thy khe, hy vng m nay
s ng c m khng cn thuc.
Bn m ng c d dng, nhng nhng m
sau li thao thc cho ti 6 gi sng phi dy i lm, c th
rt mt mi nh trc. Chiu v lm, Hng gi in
thoi ln Montral hi thy Ngc rng ti sao Hng vn
tp kh cng ca thy do t thy hng dn m vn
cha ng c ngon gic. Thy hi, khi np kh trung tiu
c tp trung bng nghe c ting si bng cha? Qu
tht Hng cha tp trung , Hng t nh ti nay phi
c gng.
Trc khi ng, Hng c bi vit v cch th
cha bnh mt ng trong quyn Cu chuyn ng y, c
n cu mt gi thin bng hai gi ng, tht l th. m
13
Thn gi K. H,
Bnh mt ng ca c do suy ngh nhiu qu, danh t
Pht gio gi l Tm vin m,(tm nh con vn,
nhy t cnh cy ny sang cnh cy khc lun tay
khng ngng, nh con nga, lc no cng chy) C
ngha l khi nm ng, tm va ngh n M, th
nh con nga chy sang M o su thm chi tit,
no l gia nh anh hai ch ba v cc chu by gi ra
sao..ri tm li ngh i ngh h Cuba, th l li o
su vn ngh cc cuc ngh h Cuba...ri tm li
14
16
Cai thuc l
d hay kh ?
A-iu kin cai thuc :
Vn cai thuc l c t ra t lu m s
ngi gim ht thuc khng c bao nhiu, cn s ngi
ht thuc c cng ngy cng tng, nn s lng thuc l
sn xut mi ngy mt nhiu hn, n ni c quan y t th
gii phi bo ng v nhng tai hi ca thuc l lm
nhiu ngi cht v ung th phi v gan gia tng. Cc
quc gia phi t vn cai thuc l ln hng chnh
sch, mt mt tng ga thuc l v tng thu thuc l khin
gi thnh mt bao thuc qa cao hy vng s chn ng
c mt s ngi khng c tin mua thuc hoc mt
s ngi khng ghin my cm thy mnh phung ph
tin bc khng phi l nhu cu cn thit, mt khc, cc c
quan y t cp quc gia tn dng h thng truyn thng ph
bin nhng tai hi him ngho c hi n sc khe ca
vic ht thuc, v ph bin chng trnh gip min ph
cho nhng ai mun cai thuc l. Kt qa trng thy r l
nhng ngi nghin thuc ang b thuc, cn s ngi
b thuc c mt thi gian li ht tr li. Ti sao li mu
thun nh vy ?
Thc ra n lc trn ch l phng tin gin tip
gip cho nhng ngi mun cai thuc, cn phng
tin trc tip gip cho ngi nghin mun thc s b
thuc chnh l bn thn h li l thuc vo ba yu t
quan trng sau y :
17
a-V sc khe :
Nhng ngi nghin thuc l cm thy sc khe
ca mnh cng ti t, tim mch xo trn, mch p nhanh,
p huyt cao, nhc u, chng mt, ho khan, th hn hn,
suyn, tnh tnh nng ny, gn c co rt, cng u gi, i
li kh khn.. nhng du hiu bnh tt ny xy n trn c
th h mi ngy mt gia tng c th nguy him n tnh
mng . H cn mun sng s cht, h t nguyn b
thuc l khng ht na.
18
c-V kinh t :
a s nhng ngi ngho l nhng ngi nghin
thuc l. Tin kim c khng n, li b cn ghin t
chy ti, nn h phi min cng gim bt chi tiu v
thuc l dnh tin mua lng thc hoc nhng th khc
cn thit hn, chng hn nh mt a con ln trong gia
nh hc trung hc, cn cha m cho tin mua mt my
computeur, cha m khng c tin c kht thng ny sang
thng khc m khng thc hin ni n ni mt mt vi
con ci, nh phi cai thuc dnh tin mua my cho con,
sau thi gian b bt buc ngh ht thuc mt cch min
cng ri u li vo y, cho nn v l do kinh t kh m
cai thuc c, thm ch nghin thuc, tht nghip khng
c tin mua thuc, phi xin thuc t bn b hoc xin tin
ngi khc mua thuc hoc n cp vt c tin mua
thuc ht qua cn nghin.
B- Nhn cch :
Nhn cch cng ng mt vai tr quan trng trong
vn cai thuc l.
Khi vn cai thuc l tr thnh chnh sch
ca mt quc gia, th t v nguyn th quc gia n cc
nh lnh o, tng b trng, cc bc s, cc c quan y t,
bnh vin, cc nh gio dc, cc nh truyn thng .. nu
khng t mnh cai b thuc trc lm gng th dn
chng lm sao m hng ng tun theo.
Nhn cch u tin trong vn cai thuc l tnh
t trng, mnh khng tn trng mnh lm sao ngi khc
tn trng mnh cho c, cho nn t mnh phi gi li
ha, ni l phi lm lm gng, khng ni lo, khng
ht ln lt, chng hn bn l mt bc s khuyn bnh nhn
cai thuc v sc khe ca bnh nhn, h tin theo li
khuyn ca bn v l do sc khe, nhng bt cht h thy
19
bn ln lt ht thuc trong xe hi ca bn ni bi u xe
sau khi tan s th cn u l nhn cch ca bn na.
Nhng ngi c chc phn a v trong x hi u
c o to t ngnh gio dc, nn nhn cch ca cc
gio s c nh hng n nhn cch ca hc tr khi ra
trng, cho nn nhn cch ca ton x hi c cao hay
thp l phi trng vo gng ca cc thy c gio. Nhn
cch c nh hng t hc ng, c duy tr cng c t
gia nh v c ng dng thnh thi quen ngoi x hi,
nn hu ht nhng ngi c hc u c nhn cch, nhng
ti sao trong gii ny cng c nhiu ngi nghin thuc l
?
Trong gio l Pht gio, mi ngi u c ba
tnh tham-sn-si, ch khc nhau ch bn tnh ca n
c l ra mt cch th l, trng trn thy r, hoc vi t
khng thy c. Nhng ngi c hc thc trnh c
tnh tham-sn-si th, cn vi t khng trnh c v khng
bit. Si l m mui, m ci g m khng b c gi l si
,cho nn tham m c bc, ru ch, trai gi, l th, thy r
c, h ai cm cn mt quyn t do tham m ca mnh l
mnh ni gin phn i lin gi sn, nhng m thuc l
khng b c cng l si vi t, v mnh khng thy l
si, nu v con cm cn, ni n tai hi ca thuc l c nh
hng n hnh phc gia nh, mnh cm thy mt t do,
chm t i, ni gin ng ng, chng ngy bin. Ch
c tham-si mi nI gin v l, nh vy mnh cng u c
t trng mnh. Trong gii tr thc, ngi nghin thuc l
a s l nh vn, nn ci si m vi t ny khng thy, h
khng ni gin, nhng ngy bin cho rng nh khi thuc
vn mi lai lng, khng c thuc s mt hng vit vn,
thc ra cc vn nhn thi s thi Trung hoa c i lm g c
thuc l ht, h tm cm hng yn-s-phi-l-thun
(inspiration ) sng tc vn th nh ngoi cnh, nh vo
cc chung tr, hoc sang hn na t thm l trm ta
hng thm lng lng yn tnh tm hng vn th, tht
l tao nh c nhn cch.
20
1-Thi tiu cc :
Thi tiu cc l na mun cai thuc, na cn
s nhng bin chng khi ln cn nghin dn vt, h l
ngi thiu ch, thiu qa quyt, h mun nh vo
ngi khc gip , hoc nh vo mt phng php hoc
mt c quan hay mt t chc cai thuc no hon ho gip
nh dng mt loi thuc cha bnh gim ht thuc,
hoc tham d vo nhng kha cm tri ngoi tri trong
mt tp th c t chc dnh ring cho nhng ngi mun
cai thuc, H cn phi c mt hnh thc k lut mi c th
vt qua c nhng kh khn ca cn nghin thuc,
nht l cn nghin ca thuc phin v s-ke cn vt v kh
s hn cn ghin thuc l.
Vit Nam sau gii phng 1975, nhng ngi
nghin thuc phin rt kh s b cn ghin hnh h, cho
nn vn ln lt tm mua ht, hoc co xi cn dnh li
bn n, ng iu. Khi b bt i ci to, cng sn p dng
cu chm ngn lao ng l vinh quang, khng lm th
cht i , lc nhng ngi nghin d c b dn vt kh
s n u, cai t cng b mc, t mnh phi chng chi
qua cn nghin, phi lao ng mi c cm n s tr thnh
mt nhu cu thit yu hn, nh dn nghin khng
mun cai cng khng c. Cn nu nh cai t bt gp
khi khm xt thc n v qa ca thn nhn gI vo tip t
c ln lt gi xi thuc du trong cm, trong rut bnh m,
cai t s bt pht giam cm chn trong x lim bit giam
21
2-Thi tch cc :
22
23
24
D- Y hc vi vn cai thuc l :
gip cc bn mun cai thuc l mt cch c
hiu qa v khng gy nguy hi cho sc khe, chng ti
ch r cho cc bn phn bit hai phng php bit s
lI hi ca tng phng php :
1-Phng php b o :
Bt k cha bng phng php no m kt qa
l trc mt, hi sau lng u coi l b o nh :
a-Bng dc tho sassafras l loi c c khi
ung vo vi liu cao lm cho bn khi ht thuc s c
phn ng i ma v s thuc l.
b-Nhng loi thuc l nng nu thnh cao, bn
ung phi s i ma lm hi tim, gan, hoa mt chng mt
do hm lng c t qa cao dng trong mt ln em vo
c th to ra phn ng tc khc lm cho s mi thuc l.
c- Kch thch bng huyt chm cu lm xo trn
kinh mch tng ph, khi ht thuc s cm thy xy xm,
nhc u, chng mt, chn n, mt ng, ho nhiu,khin
cho s ht thuc v lm cho p huyt bt n nh gy ra
mt bnh khc. Nhiu ngi cho rng ng y chm cu
huyt th chm hay nh chm,c th cha cho cai b
thuc l l iu khng ng . Khi ht thuc nhiu gan
cha nhiu c t, khi chc nng gan cn mnh n mi
to ra phn ng chng li, sinh ra nhng phn ng ph,
khi t ng b thuc ,gan s phc hi loi b c t
nhanh. Ngc li mun chm cu cho cai thuc ,thy
thuc phi lm cho gan c phn ng nhanh bng hai cch,
mt l lm cho chc nng ca gan hot ng mnh khe
hn ln loi nhanh c t ra ngoi, h gan khe th ht
25
26
27
28
b-Phng php x tr :
Dng tia phng x git t bo ung th cn khu tr
gii hn mt vng cha lan ra ton thn nh ung th bao
t, rut gi, ty tng..nhng bin chng do x tr em li
gy tn thng cc m lnh, cc mch mu, lm chai cng
cc m chung quanh ,lm chy mu mng m gy l lot
lu lnh gy ra bin chng .
29
d-Phng php ng y hc :
Trc kia y hc hin i khng n, ngy
nay ty y Trung quc nghin cu, tin hnh nhiu ti v
cch bo ch thuc v dng thuc ng y cha ung th v
theo di, th nghim hn 40 nm v kt qa lm sng,
cng so snh vi ba phng php chnh ca ty y , thy
c kt qa .
Nhn thc mi ca cc nh y hc Trung quc
trong vic cha tr ung th l i tm phng php no phi
t c nhng yu t c li trong vic bo v sc khe
bnh nhn nh :
-Nng cao sc khe cho bnh nhn chng c s
ph hoi ca cc t bo ung th nh dng thuc b kh, b
huyt, b m, b dng..
-Hn ch s pht trin ca t bo ung th.
-Hn ch nhng au n, chy mu, chn p gy
b tc tun hon nh php tiu m, hnh kh tiu m,
thng hot huyt ha , lng huyt tiu c, thanh nhit
ch huyt (lm mt mu, cm chy mu )..
30
31
32
33
34
35
36
37
Nhng bi thuc ch sn :
Thuc thnh phm c bn cc tim thuc Bc :
a/ Ph t tiu c m : gm c cc cht hong lin, hong
cm, trn b, cam tho, lin kiu, bn lam cn, m bt, l
bng t, bc h, cng tm, thng ma, si h, ct cnh .
b/ Hong lin gii c thang : gm c hong lin , hong
cm, hong b, chi t .
c/ Tin phng hot mnh m : gm c xuyn sn gip,
bch ch, thin hoa phn, to gic thch, quy v ,xch
thc, cam tho, nh hng, mt dc, phng phong, bi
mu, trn b, kim ngn hoa .
d/ Ng v tiu c m : gm c kim ngn hoa, b cng
anh, t hoa a inh, t bi, thin qy .
e/ T diu dng an hon : gm c huyn sm, ng quy,
kim ngn hoa, cam tho.
Nhng bi thuc ch sn :
a/ Thanh dinh thang gia v : gm c t gic, sinh a,
huyn sm, tim l tre, mch mn, n sm, kim ngn hoa,
lin kiu, gia thm hoa he sao tn tnh tn bt.
39
Nhng bi thuc ch sn :
A-Dng cha ung th phi v ng h hp :
a/ Thanh to cu ph thang : gm c tang dip, thch cao,
ng sm, cam tho, h ma nhn, a giao, mch mn, hnh
nhn, t b dip.
b/ Sa sm mch mn thang : gm c sa sm, mch mn,
ngc trc, cam tho ,tang dip, sinh bin u, thin hoa
phn.
c/ Dng m thanh ph thang : gm c sinh a, mch
mn, cam tho, huyn sm, bi mu, n b, bc h, bch
thc.
d/ Bch hp c kim hon : gm c sinh, thc a, bi mu,
bch hp, mch mn, huyn sm, ng quy, bch thc,
cam tho, ct cnh.
B-Dng cha ung th c du hiu can thn m h gy h
ha lm da nng, bc rt, st v chiu, m ra m hi
trm, au tc sn ngc, ho ra mu:
a/ i b m hon : gm c hong b, tri mu, thc a,
quy bn.
b/ Nht qun tin : gm c bc sa sm, ng quy, sinh
a, k t, xuyn luyn t.
40
41
42
5-B KH HUYT :
Cc bnh ung th cha theo ty y a s u lm
cho kh huyt suy km, thiu mu, hng cu v bch cu.
Ngy nay y hc Trung quc p dng thuc b kh huyt
nng cao sc chng , tng cng sc bo v c th
trong thi k suy nhc.
A-Nhng bi thuc ch sn b kh :
a/ c sm thang : Mt v thuc duy nht l nhn sm.
b/ T qun t thang : gm c ng sm, bch trut, bch
linh, chch tho.
c/ Lc qun t thang : gm c t qun t, thm trn b,
bn h.
d/ Hng sa lc qun : gm c lc qun t, thm mc
hng, sa nhn.
e/ Sm linh bch trut tn : gm c t qun t, thm hoi
sn, bin u, lin nhc, d, ct cnh, sa nhn.
f/ B trung ch kh hon : gm c hong k, ng sm,
bch trut, chch tho, ng quy, trn b, thng ma, si
h.
g/ Sinh mch tn : gm c nhn sm, mch mn, ng v.
C-Nhng bi thuc ch sn va b kh b
huyt:
43
6-B DNG :
Mc ch n b t, n b thn hoc b c hai ,
cha chn tay lnh, hay tiu chy, n khng tiu, bng
y, ph thng, suy nhc, p huyt xung thp, mch
thoi thp, suy kit.
Nhng bi thuc ch sn :
a/ Nh trn thang : gm c bn h ch, trn b, bch linh,
chch tho, sinh khng, mai.
b/ n m thang : gm c bi nh trn thang thm trc
nh, ch thc, c tc dng cm nn.
44
45
ca ng y
NG Y HC l mt khoa hc tng hp 4 b
mn, gm khoa hc quan st, khoa hc th nghim, khoa
hc thng k v khoa hc thc nghim. C bn mn khoa
hc ny l mt mt xch c lin quan ci n vi ci kia
u nh vo mt tiu chun thng nht c o, nh mt
kim ch nam hng dn mi pht minh tm ti, hc hi v
khoa ng y hc gi l BT CNG .
BT CNG l 8 yu t mu mc, chnh xc
dng lm cng lnh trong phng php khm bnh, nh
bnh tm nguyn nhn gy bnh v cha bnh ca ng
y, l yu t m-Dng, H-Thc, Hn- Nhit, Biu-L,
trong yu t m tng trng cho huyt v cc kinh m
thuc tng, yu t dng tng trng cho kh v cc kinh
dng thuc ph.
V phn khm bnh, ng y dng phng php t
chn c in l Vng, vn, vn, thit (nhn, nghe, hi, bt
mch ), trong vng v vn ( nhn v nghe ) thuc v
khoa hc quan st. Quan st thu nht nhng d kin c
c bng nhng du hiu lm sng do nhn v nghe, gom
gp li thnh h thng ri thng k sp vo tiu chun bt
cng. Khi bt mch hay s nn hay khm trn da, trn
tay chn, trn huyt cng cn phi c phng php thuc
v khoa hc th nghim, nhng kt qa th nghim ny
cng l nhng d kin cn thit sp vo tiu chun bt
cng. Sau phn tch theo bt cng trn lm sng, so
snh vi nhng kt qa c gi tr tch ly c hng
ngn nm ca c nhn trong mn bnh chng lm sng
46
47
Phn mt :
48
1.QUAN ST U MT, C GY :
49
50
2.QUAN ST hai bn m :
M l b v ch v phi :
M no , khc hn vi mu sc bnh thng ca
cc ni khc trn mt, hay ch u hai bn m l
nhit, cn cc b v khc trn mt khng , hoc bn m
trng mt l phi hn, trng xanh hoc sm en l ph
thn bnh.
M c bn trng bn khng hay c hai bn u
trng hn cc ni khc : l du hiu ca bnh phi, bn
no trng nhiu l bn bnh nhiu.
M bn tri hn cc ch khc : l du hiu
bnh st do can nhit.
M bn phi : l du hiu bnh st do ph
nhit.
Hai bn m ni mu nht ln trng : du hiu
dng kh h.
G m gc di khe mt ngoi bin dng : ni
cc u nh mu hi m hn cc ch khc, c th l du
hiu bu trong v.
3.QUAN ST mt :
Mt ch chc nng ca ng tng, n biu l du
hiu bnh ca tim, gan, l lch, phi ,thn.
Mt trong hay c : Mt trong l can kh khai
khiu ra mt . Mt c l can kh suy khng ln nui
mt, lm mi mt, hoa mt..
51
52
5.QUAN ST mi :
Mi l b v khm bnh tim, cung phi, c
hng.
Cnh mi php phng : Nu c l du hiu phi
bnh d nhim cm nng lnh.
u mi : l du hiu tm d ha, do st, do p
huyt cao, ngi b nhit.
u mi trng : l du hiu tim mt nhit, ngi
b hn, lnh.
Mi sng : l du hiu nhim trng, vim xoang.
Chn mi l nt mu hay ni ht mn : l du
hiu thp nhit tim gy ra lon nhp tim, tim p mt
nhp..
Sng mi lch : l du hiu vch ngn mi lch d
b nght mt bn mi.
6.QUAN ST mi :
Mi l b v tm du hiu bnh tt chc nng
tiu ha ca t v, tim mch v bung trng ph n.
Mi dy hay mng : Mi t nhin dy ln do t
nhit, do phong nhit lm sng mi.
53
54
7.QUAN ST li :
Li l b v chn on nhng din tin ca bnh
tt bao t, chc nng chuyn ha v hp th thc n c
lin quan n ng tng nh tim, gan, ph, thn.
u li : ch s hot ng v din tin bnh tnh
thuc v chc nng tim.
Nu u li hn cc ch khc ca li l tim
nhiu ha gy ra nhit bnh, cn phi khm phi hp
cc b v khc tm bnh (nh cao p huyt, st nhit,
bao t nhit, to bn..). Nu mu ti sng l bnh
thuc thc chng, mu ti thuc h chng.
Da li : ch chc nng hot ng ca phi. Da
li sng, ti nhun, mng, trn mn, chng t s kh
ha ca ph tt.
Mt li : ch chc nng hot ng ca bao t (
v ), nu c mu hng ,mm do, linh ng, c mt lp ru
li mng, l chc nng ca v tt.
Nu mt li dy, c lp ru trng dy :l chc
nng bao t khng tt.
Nu mt li c ht, c gai, u li v gia li
: l chc nng ca tm v v u thc nhit.
Nu mt li v c li c nhng chm t mu
bm en : l nguy him, bnh lin quan n tim, gan, t
v, cho bit trong c th c ni b xut huyt t mu bm
lm tc nghn tun hon huyt, n ung khng c, mu
b nhim c, nhim trng..
Ru li : Nu ru li trng dy, kh l bao t
nhit, ru li dy ng sang mu vng kh l bao t qa
nhiu nhit, mu vng kh chuyn sang mu vng kh
xanh, c vt nt trn ru li hay vt nt gia li nh b
55
56
9.QUAN ST TAI :
Tai l b v ch chc nng hot ng ca thn v
tuyn thng thn.
Mu sc ca hai tai ging nhau v hng nh mu
da mt, ti sng l chc nng hot ng ca thn tt.
Tai chia hai phn, na tai phn trn ch s hot
ng ca tuyn thng thn hay cn gi l thn dng,
na tai phn di ch chc nng thn m. C hnh dng
ca tai ch hnh phn chiu hnh th ca qa thn.
Phn trn tai sng, da tai nh mng nc : cho
bit tuyn thng thn bn pha tai b bnh. Nu
bm phn trn hai bn tai l thn dng khng chuyn ha
to hormones phng chng bnh.
Mu sc hai tai trng nht hn da mt : cho bit
chc nng thn m dng u h yu, ngi b hn, lnh.
57
58
59
TING NI V HI TH :
1.Thuc m chng : Ni nh, yu, thp, t ni, khng
thch ni, mun nm yn. Hi th ngn, nh, yu.
2-Thuc dng chng : Ni to, mnh, rn rng, lm li a
ni nhiu, ni cung, la ht, chI mng. Hi th to, mnh,
gp, ko m .
3-Chng ph kh h : Hi th ngn, ko suyn, t ra m
hi.
Chng ph kh thc : Hi th nght, m nhiu, tc
ngc, xy xm, nm khng yn.
Tng ph h, tn thng : Th thiu, ht hi, da lng
khng ti tt.
Tng ph thc, tn thng : Th nghch kh lm ho
suyn.
Trng v thc chng : ni xm, m sng.
4-Chng tm h : Hay bi thng.
Chng tm thc :Thn tht thng, ci ni hoi.
Chng can thc : hay cu gin.
5- Chng Hn : t ni, th kh, nh.
Chng Nhit : Ni nhiu, th mnh, bc bi.
6-Biu chng : Bnh cn nh, ting ni bnh thng, c
hi sc.
L chng : Yu sc, t ni, mt mi.
CNG PHT M :
Khi pht m c nhanh c chm, c cao c thp, c
nhn m gn mnh tng lc, cng mnh yu u
l ra tm trng ca ngi bnh nh :
60
3 -PHNG PHP T CU HI
(VN CHN) :
Mc ch ca vn chn : L t nhng cu hi c
thm nhng d kin bit r thm v vn lin quan
n h hp, tun hon ,tiu ho, bi tit, sinh dc ,nhng
s thch v n hp vi v no, nh mn hp vi thn, ngt
hp vi t, chua hp vi gan, cay hp vi ph ,ng hp
vi tim..,thch ung nc nng m hay nc lnh mt,
thch mc m hay mt.,mu nc tiu, mu phn, dng
phn cng hay mm hoc lng nt, sng st.. bit r
thm v tnh trng bnh quy v bt cng : m dng,
h,thc, hn, nhit, biu l.
Thy thuc gii, c kinh nghim thuc bc thng
cng, ch cn vng chn v vn chn c th xp nhng
d kin ca nhng du hiu lm sng gom vo thnh mt
bnh chng do nguyn nhn no lm ra. Sau i chiu
vi c ngn bnh chng thng k c do kinh nghim
tch ly ca c nhn li thnh mn hc NH BNH
bng du hiu v triu chng lm sng hc ca ng y .
Khi no c nhng im cn nghi ng mi t cu hi vi
bnh nhn xc nhn li s nh bnh ca mnh c sai
hay khng. Cc cu hi cng theo kim ch nam l bt
cng v cc vn : i, tiu tin, n ung, ng ngh, s
thch..
1.V m chng : Mnh mt, chn tay lnh, bng au a
xoa nn, ng thch p chn.
61
62
63
64
lm sng hc c thng k kh y mt bi
khc.
B-Mc ch ca th nghim :
Theo phng php mi thi i khoa hc ngy
nay, chng ta cng c th th nghim theo phng php
ca ty y bit nhng du hiu lm sng no m ty y
xt nghim c ,so vi thng k ca ng y bit th
no l chng hn, th no l chng nhit qua vic th
mu, th nc tiu, o mch v o huyt p, o in tm
, in no . Th d :
1-Nu bnh do m chng :
C du hiu : Sc mt trng mt, xanh hoc ti
nht hay sm. Tinh thn l khng linh hot. Cht li
nht, ru li trn. Thn mt mi, yu, nng n, nm co.
Nhng du hiu ny c th lm ra nhiu bnh, theo ty y
s c nhiu tn bnh khc nhau, c vi trng hay khng ,
nhng ng y xp vo loi m chng gm mn tnh, h,
hn, yu, trm tnh, c ch, cng nng trao i cht gim,
hng bnh vo trong.
2-NU BNH DO DNG CHNG :
C du hiu : Sc mt ng hoc hng. Tinh
thn cung to chng yn. Cht li sm, ru li vng
kh hay sm, nng th ming li rch nt, ru li en
mc gai. Thn nng ny bc bi, bc rt, a mt. Tn
bnh theo ty y c nhiu tn khc nhau, c vi trng hay
khng. Nhng ng y xp bnh thuc loi dng chng
gm cp tnh, thc nhit, hng phn, trao i cht d tha,
hng bnh ra ngoi.
Khi thy thuc ng y khm mt bnh nhn c
nhng du hiu trn,v kt lun l chng hn hay chng
nhit, th gI bnh nhn i xt nghim theo ty y thy c
nhng d kin khc bit phn bit nh sau :
65
Chng hn :
Hng cu huyt sc t thp
Tiu nhiu lm ur mu gim thp
Nhp mch chm, p huyt thp
Gamma globulin thp, gim kh nng chng bnh, suy
nhc, chi lnh.
Thn kinh b c ch, trm cm.
Chng nhit:
Hng cu huyt sc t cao
Tiu t, ur mu tng
Nhp mch nhanh, p huyt tng
Gamma globulin cao
Chn tay nng.
Thn kinh hng phn, kch ng, tng nhit
66
67
Phn hai :
Phn nh bnh
Phn nh bnh l bit phn bit bnh v chng
mi c th truy tm nguyn nhn gy bnh c
cch cha ng. Tn bnh v chng c gi nguyn theo
tn dng thi c i chng ta hiu rng cc v y khoa
tin bi c cng khm ph ra c nhiu bnh, tch ly
c nhiu kinh nghim, sp xp phn loi c tnh cch
khoa hc t nguyn nhn n triu chng v cch cha m
y hc hin i cng cn ang phi bn tm nghin cu
mi khng ngng.
Phn nh bnh gm hai phn : Phn t khm
bng cch thu nht nhng du hiu, triu chng ca bnh
c d kin nh gi, phn loi theo bt cng. Phn
i chiu kinh nghim ca c nhn c thng k trong
mn hc du hiu triu chng lm sng hc xem phn
nh bnh c ng vi chng khng. Tuy nhin MT
bnh c th do nhiu CHNG gy ra, v ngc li MT
CHNG bao gm nhiu bnh, cn phi phn bit bnh
no, chng no, l chnh, cc du hiu khc ch l bin
chng ph thuc.
Nh vy BT CNG cng vn l kim ch nam ca
phn th hai l nh bnh truy tm nguyn nhn bnh quy
v gc tm chng no lm ra .
Theo l thuyt, 8 yu t trong BT CNG l
nguyn nhn pht sinh ra nhiu bnh c gom li thnh
mt chng, do c th c 8x8=64 chng n gin nh
ghp mt yu t vi 7 yu t khc s c chng m h, m
thc, m hn, m nhit, m biu, m l hoc dng h,
dng thc, dng hn, dng nhit, dng biu, dng
l.
68
1-BNH V CHNG :
Mt bnh c th do mt chng, mt bnh c th
do nhiu chng v mt chng c mt bnh, mt chng
cng bao gm nhiu bnh. Do phi bit phn bit bnh
no chnh, chng no chnh, nhng bnh khc, chng
khc ch l bin chng. Khi cha bnh ty theo trnh
bc thy thng cng, trung cng, h cng m chn cch
cha khc nhau, kt qa khc nhau.
Th d 1: Mt bnh do mt chng:
Bnh n khng tiu do chng v hn.
Khi khm v nh bnh c nhiu du hiu ph nh
: bng lnh au, thch ung nc m, nhng khng dm
ung nhiu v c d nc khng ha chuyn ha
kh, nguyn nhn do tm ha suy.
69
70
71
72
Ngoi ra xc nh c mt chng lm ra
mt bnh phi c nhng ni v b v u ch vo mt v
tr nht nh khc nhau trn u v km theo nhng du
hiu bnh ph thuc khc bit chi tit tm ra c phi
ch thc do chng y lm ra khng.Th d :
au nhc u do chng v hn :
Phi c chng au u trc trn l ni b v
ch v bao t, cho nn nu trn lnh, nhc u ni trn v
khm kinh bao t thy h, ng y mi kt lun bnh nhc
u ny do chng v h hn .
Bnh nhc u do chng can dng thng khng :
Khi khm v phn tch theo bt cng ng y
kt lun l do chng can dng thng khng, th b v
nhc u nh u, cc du hiu lm sng ph l mt ,
mi , u li , p huyt tng, nc tiu vng m,
to bn..
Tt c nhng du hiu lm sng y xem nh l
mt bnh. ng y khng th no dng nhiu huyt hay
dng nhiu thuc khc nhau cha nhiu bnh cng mt
lc cha ngn nh th ,m phi tm ra nguyn nhn gc
.Nu tm ra nguyn nhn gc do chng no th d bao
nhiu du hiu bnh cng ch cn mt cch cha l i
chng tr liu.
Th d 2 : Bnh au bng :
ng y xem bnh au bng l hu qa ca mt
trong nhiu nguyn nhn khc nhau bao gm nguyn nhn
thi tit, nguyn nhn do ng kinh, nguyn nhn do n
ung, nguyn nhn do tm l thn kinh.. nhng nguyn
nhn ny ni ln tnh cht bnh l. Do chng ta tm
c nhiu nguyn nhn lm au bng nh : do v nhit,
do hn t, do thp nhit, do kh huyt h, do t v h, do
thng thc, do giun, do ngoi cm, do gan, do thn, do
m, do kh h, do ph t, do t thn, do huyt h..Bit
c bnh l qa phc tp nh th m khng bit r
nguyn nhn gc do chng no th kh c th tm ra cch
cha ng. V th ng y cn phi bit din bin ca bnh
73
74
75
Phn ba :
76
77
78
79
81
82
83
84
85
86
87
88
89
phi tiu chy hn, m tiu chy nhit, phn lng nt, thi
khm, nng rt hu mn.
Nh vy bnh au bng do chng Thp nhit h
bch th cng thc i chng tr liu ng phi l Thanh
nhit, lI thp, thng ph .V ba huyt trn to thnh mt
cng thc ging nh mt loi thuc bo ch sn rt ph
hp. Nu cng thc khng ng vi bnh l trn lm sng
th khng cn dng c na, chng hn nh cha dng
cng thc m bnh nhn i tiu chy nhit th khng
cn thng m ch cn thanh nhit li thp cho nn phi
khm li, by gi bnh do chng g lm ra, l lun li,
cng thc phi i khc cho ph hp vi i chng tr
liu.
90
91
92
93
94
95
96