KH CNG Y O VIT NAM

Cu chuyn ng y
Tp 4
Thi quen th di v bnh ung th v
Tp th h i ..h..
Lm sao i ng c d dng trong bnh Parkinson
Chng mt do Virus trong tai hay ri lon tin nh
Xng c chn bin dng do thp khp cha lnh c
khng ?
nghn ngo
Cn nc cn tt
Cch cha bnh ca ng y
S li ch ca tp th kh cng y o
Tm thy hc o.Chm cu v kh cng

C NGC

Thi quen th di
v bnh ung th v

1-NH HNG DINH DNG V TM SINH L

I Vi TUYN V :
Khi ngi m mang thai, cc tuyn nang trong v
pht trin, gin n chun b cha sa nui em b khi ra
i, ng y xem n nh l mt thnh phn ca bao t
nui dng c th cho con, nn chc nng hot ng ca
n thuc kinh v. Cc tuyn nang y c cha oxy, mu, v
sa, cho nn th tch v thay i theo hi th v s n
ung ca ngi m. Khi dng trp vo v c cc
tuyn nang bin i thnh sa cha hai thnh phn, thnh
phn vt cht ca sa m khoa hc c th phn tch c
mi lc mi khc ty theo thc n m ngi m n, cn
bin i tm sinh l ca ngi m cng mi lc mi khc
to ra thnh phn tm sinh l c trong sa m khoa hc
cha phn tch c. C hai thnh phn ny va nui c
th em b, va to ra tnh tnh cho em b sau ny theo
quan nim kh ha ng hnh tng ph ca ng y nh :
Thc n c v ng do nu nng ga la, thuc ha, to
ra nhit lng, nh hng n tim lm tm sinh vui,
nhng vui qa ha di.
Thc n c v ngt thuc th to ra s kch thch n ngon
gip c th mp, cht ngt thuc th, c nh hng n t
v sinh ra tnh tnh hay suy ngh tnh ton ngn np u
vo , nhng lo qa li hi t n mt ngon.
Thc n c v tanh, cay, thuc kim, lm thng kh v l
chn lng, c nh hng n phi v rut gi, cht cay
qu lm cng tc phi khin l chn lng m lm m hi

tot ra. Cht cay nh hng n phi sinh ra tnh tnh a

bun chn, khi bun chn v c thnh thi quen th di,
cn bun nhiu qa th hay khc sinh chn i.
Thc n c v mn thuc thy, lm bi b ty no, tr nh,
cng xng ct, c nh hng n thn v bng quang, v
tm l to ra tnh tnh s hi, thn mnh t s hi, thn suy
yu hay b s hi, khi s hi qa thng hay vi i, xut
m hi lm hi chc nng ca thn.
Thc n c v chua, thuc mc, lm do dai gn mch, to
s gan d, c nh hng n gan mt, hay a gin hn,
khi gin qa lm co tht gn mch, co bp ng mu nh
li lm tng p huyt, lm co rt gn chn tay, co tht cc
c..
Cho nn khi ngi m thiu n, hoc lo lng qa
n khng c lm v thiu sa. Cn bun qa ch a th
di, lm teo phi, s thiu oxy v nhit lng trong v
bo qun sa ,sa s h, hoc ngi m s qa lm mt
sa, hoc gin qu cc gn c co rt lm tc tuyn
sa..Nhng thay i tm sinh l bt thng nh th u c
nh hng n sc khe v tnh tnh ca em b.
2-BNH CHNG :
Cn bnh u tin l tc tuyn v.
Khi cn trong thi k cho con b, cc b m c th thy
r, khi lo bun, gin hn, th tch v thay i teo li
khng c sa hoc cng tc sng au cng c th lm tc
tuyn v.
Trong trng hp v khng thi k cha sa nui con,
cc tuyn nang vn hot ng trao i oxy theo hi th
dn kh huyt lu thng trong cc tuyn nang.
Mi bn v c nhiu tuyn nang, khi b tc mt vi tuyn,
chng ta kh c th bit c, ch khi no bun chn hay
th di, cm thy nhi tim ngc mt cht ri thi, l
phn ng sinh hc t nhin ca hi th khng thng ht,
b di ra nn th di t ti lp li qun bnh ca hi th.

Bnh c th xy ra cho phi n la tui 30 n 65 nu

chng ta n nhng hi th di c t 5-10 nm
trc vn tip tc ko di cho n by gi, trc kia lu
lu mi th di, sau cng ngy cng th di nhiu hn ,
thm ch khi lm vic, khi li xe c mi 1-2 pht li t
nhin th di mt ln khng c nguyn nhn, l do
tuyn v b tc khng thng.
3-NGUYN NHN :
Nguyn nhn th di do bin i tm l, tnh trng nh
l c n bun chn, hoc trm cm, bun phin, bi quan
hay c ni kh tm khng th bc l ra c, ngoi mt,
khi ni chuyn vi bn b vn vui v gng go, v khi
ni chuyn huyn thuyn, hi th c x ra th khng b
th di trong lc ni chuyn, ngc li khi cn li mt
mnh khng c ai tm s, th hi th vo khng thng,
tch ly li trong ngc, thnh thong li di ra to thnh
hi th di. tnh trng nng nh b au kh chuyn hnh
phc gia nh, chng con, tnh cm bt mn, hoc lo lng
s st, hoc m p mt ni bun v c ko di trong nhiu
nm, th s tc tuyn v cng m thm xy ra t mt vi
tuyn n tt c cc tuyn to ra cn nghn ngc, nhi tim
thong qua, chng ta tng lm l bnh tim mch.
4-KIM CHNG BNG QUAN ST, S NN :
ng trc gng soi, n ngc ht vo t t, ta thy da
v t t cng ra, mng, mn, v th tch v y ln. Khi
th ra t t, th tch v gim, th ra cho n ht kh trong
lng ngc th v teo li, l tuyn v khng b tc.
Khi tuyn v b tc, khi ht th nhiu ln, ta s thy
c mt bn v cng to hn, mt bn v nh hn khng
thy c thay i khi ht vo hay th ra. Du hiu c th
thy c cc mch mu di da v bn b tc c mu

xanh hay xm, i mu, hoc c vt m, da gn u v

nhn, nm v bin dng, s khc bit bn to bn nh gia
hai v, hoc bn cao bn thp hoc nm v b lch.
Khi s nn, c th ng c mt vi cc cng nh ht
mt hoc mt cc to nh na ci m g, hoc to ton phn
v nh trong v c t mt tri b hay mt qa to xanh.
C trng hp s vo thy au, c trng hp khng
au... Khi th ra th v khng bnh teo li, v c bnh
khng thay i th tch. C bnh nhn ni rng : Ti
tng ng l n phi l mt cc cng nh, n lm sng
au t t mi to ra, ch ng ny ti khng cm thy g
ht, chng c mt du hiu no, n khi i khm ngc mi
pht hin ra l mt khi bu cng nh th ny ! .
Ti hi li b ta : Th trc b c hay bun chn th
di lin tc hai ba nm khng.? Cu tr li l c, nguyn
nhn do au kh chng cht v ly d, bun v con ci h
hng b nh ra i, bun v c n, chn i v mt cng
n vic lm, thiu thn tin bc, tnh cm, khng c ngi
tm s gip .
5-KIM CHNG BNG HUYT :
T khi tc tuyn v n ung th v, ty theo thi gian b
bnh th di lu hay mau, m thm t nm ba nm trc
hay b c sc mnh trong khong thi gian ngn lm tinh
thn cha n nh c, do n cng lm tc s tun
hon kh huyt ca kinh mch to ra nhng im au, ch
khi bm vo mi bit. Nhng im au ny trn ng
kinh mch cng xc nhn c tnh trng v thi gian
din tin ca bnh l nng hay nh, l lu hay mi b.
Nhng im kim chng xa v khi bm cm thy au l
v mi b tc, im au cng gn v th tuyn v cng b
tc nhiu, ngay chung quanh v n vo thy au l b
bu v.

im au th nht :
Dng ngn tay ci bm dc theo
khe gia hai xng ngn chn p
t v ngn t trn mu bn chn c
mt im au, khi bm vo s
b thn au ln ti nch. (ng y
gi l huyt a ng Hi thuc
huyt s 42 ca ng kinh
m.)

im au th hai :
Bm trn xng u gi pha
ngoi, ch tht nh ln nh nh
i, ni khe gia hai gn c c
im au. (ng y gi l huyt
Lng Khu, huyt s 34 ca
ng kinh V ).

im au th ba :
Bm trn xng i gn hng,
im nm ngang vi xng mu
ch hm gia c may v c cng
cn i c im au.
(ng y gi l huyt B Quan,
huyt s 31 ca ng kinh V ).

im au th t :
Bm vo trn gian sn giao im
gia hm nch v ng ngang
nm v c im au, khng thuc
kinh huyt no ca ng y.(trn
huyt i bao 2 thn )

im au th nm :
L huyt Trp Cn, huyt th 23
ca Kinh m, giao hi ca kinh
Ph, V, Can, m, nm di
hm nch 3 thn. Khi tuyn v b
tc do ph kh suy, v kh thiu,
gn thuc Can co rt, teo, lm cho
kh huyt b tc khng lu thng
vo v.
Khi day bm vo huyt Trp Cn cm thy b au l b
tc tuyn v. Chc nng ca huyt lm th ngc, thng
kh ngc bng, cha sng tc tuyn v, phi day t t
cho n khi ht au th tuyn v c thng. N tng
ng vi thuc khng vim.
im au th su :
on thng 1/3 t chn v ln nm
v c mt cc au, bn v khng b
bnh khng c ni cc. im ny
khng thuc kinh huyt no ca
ng y.(di huyt Nh cn ).

im au th by :
T nm v ko ln mt on thng
ng, chiu di bng khong cch
rng ca ming ngi bnh c mt
im au, ng y gi l k huyt t
tn l Nh thng.
Huyt ny trng vi huyt ng song, nm trn xng
sn th 3 thuc huyt th 16 ca Kinh V lm thng
kh huyt ca v. Khi kh huyt lu thng trong tuyn v
b vim lm tc to thnh mt khi cng au, bm vo
huyt ng Song s lm thng kh huyt tc trong v.
im au th tm :
Thn Phong l huyt th 23 ca kinh
thn, giao hi huyt ca 3 kinh
Ph,V,Thn dng cha tiu vim
v, trn thng sn ngc, cm ho.
Khi b tc tuyn v lu ngy s b au
ngc kh th thiu kh lm ho.
im au th chn:
L 5 l hm gian sn gia ngc khng c trong kinh
mch.
L hm1 nm ngoi huyt Hoc trung ( K.Thn 26 ), nu
bm au l tc kh ca phi.
L hm 2 nm ngoi huyt Thn tng ( K.Thn 25 ), nu
bm au l tc ng mch thuc tim.
L hm 3 nm ngoi huyt Linh kh ( K.Thn 24 ).
L hm 4 nm ngoi huyt Thn Phong (K.Thn 23), nu
bm au l tc tuyn v.

C khi bm vo l hm cm thy au,

c khi t khi u lm au nhiu hn.
L hm 5 nm ngoi huyt B Lang (
K.Thn 22), nu bm au l do ng
gn thuc gan lm co tht nght tuyn
v.
Khi bm d tm im au xc nhn c phi l ung th
v hay tc tuyn v to thnh u bu, phi bm nhng
m kim chng t xa v n gn v, t m au th
nht n im au th chn. C t im au l bnh cn
nh, cng nhiu im au bnh cng nng hn. Nu m
bu m cn cc m au l bnh cn cha ht hn hoc
bnh ti pht. Cc huyt bn chn, i, hng, sn, v,
ngc bn no au l bn v b bnh.
6-Din tin ca ung th :
ng y nh ngha ung l khi u c m hay khng
c m, th l nm bn trong c th khng l ra ngoi,
chia lm hai loi, loi khng c nh bu m, bu tht,
bu hi, bu m .. loi c c nh bu mu mc r
do mu bm cht tch t li khng c trao i cht
ti to t bo, ngc li t bo thiu oxy b hy hoi thm
nn bu cng ngy cng pht trin to thm m theo ty y
l mt loi bu c khng c vi trng nn khng ly
bnh, ch c nhng t bo v k lut, pht sinh v trt t
ging nh bn qun phn lon chng chnh ph, chng c
nhng sinh hot ring, tn ti v pht trin khng ngng
m chnh ph khng kim sot c, khin ngi bnh t
t i n ch cht nu khng c cha kp thi..
i vi c th chnh l chc nng thn kinh suy km
khng kim sot iu hnh c s hot ng ca tng
ph kinh mch, do n ung sai lm, do bin i tm sinh
l thn kinh lm sao nhng s kh ha, sinh ha v chuyn

ha, lm o ln nhp sinh hc ca c th, ng y gi

chung l s tc tun hon kh v huyt.
Mt th d n gin hnh dung c s tc huyt v
hu qa ca n nh th no, chng ta hy ly mt b dy
thung cao su qun tht cht vo ni c tay, theo thi gian
din tin, bn tay v ngn tay s tm bm, lu cc ngn
tay co cng kh c ng, t di mt cm gic, ri sng to,
ngt nho khng bit au nhng phn c tay ln n ci
ch cng tc au nhiu, nu lu mt hai tun l, chng
ta ly mu v tht ni bn tay xt nghim t bo, cng
s thy t bo pht sinh v trt t mt thnh ba bn.. lu
s thi lan rng ln c tay v cnh tay nh phi ca ni
c tay ngn chn s ly lan s lm hy hoi t bo lnh.
Cc thng binh b trng n vo chn tay khng c iu
kin ti thung v bnh vin kp thi cng ging nh vy,
nh phi ca b phn thi.
Vy khi xt nghim t bo thy sn sinh v trt t l
chuyn ri. V b thng ngoi c quan tng ph, biu
l ra ngoi chng ta cn thy c nn khng gi l ung
th m gi l ung nht, cn ung th nm trong da tht
khng thy c, nhng khi ct b phn thi ca phi,
gan, bao t, rut, t cung.. n cng ging nh ct b bn
tay thi th d trn, nu khng kp thi n s lan rng
lm tn thng thm cc vng bn cnh.
Chng ta hy suy ngh th xem, lm nh th l
cha ht b tc hay cha, hay ch ct b trnh ly lan.
Nu mun gii b tc bn tay, phi ci b dy thung ra,
nu ci sm kp thi cng phi mt mt thi gian di xoa
bp cho mu lu thng tr li bnh thng, nhng phn
nh trong hc kt khe k kh huyt khng lu thng n
c, mu s kh c ha vi lm thoi ha cc t bin
dng, da b chai dy ln v au.
Tnh trng ung th v cng nh vy, n b tc t
gc trong chn v ging nh tc c tay trong th d trn.
Khi mi tc, c th tp kh cng gii huyt cho kh huyt
lu thng. Khi tc lu thnh khi u cng, cht, cc gn
mu i mu thnh tm xanh, da nhn kh sn si v lm
au lan sang ni khc th phi m trnh ly lan, nhng

10

cha phi l cha b tc, n s cn b tc ch khc gy

au n gi l di cn, lm cht ngi c, do sau khi
m ri vn phi iu chnh n ung v phi tp luyn kh
cng gii tc, khai thng kinh mch lp li trt t qun
bnh kh ha ca c th. a s cc bnh nhn ung th v
b cht do thuc ha cht vi liu nng, gan khng chuyn
ha kp, b nhim c khin gn c co tht lm au n,
v b kh th dn dp n t hi.
7-Nguyn nhn v triu chng theo ty y
Ty y t ra hai gi thuyt khc nhau to ra bnh ung th,
mt l do s ri lon t bo khin n b phn ha v trt
t bi nhng kch thch xung ng tm l hay tn thng
s bin thnh nhng t bo nguyn thy xm chim dn
cc c quan ni tng to thnh bu ung th, hai l do
mt loi k sinh trng hin nay ngi ta cha bit r.
Nhng khi chp hnh v th mu ngi ta thy c cc
du hiu bt bnh thng nh xo trn s bi tit kch
thch t nh ung th v, tuyn tin lit, dch hon, ung th
s no..hoc do ha cht nh mi nha ng, thuc
nhum, thuc ty qun o, thuc arsnic trong ngh thuc
da lm ung th phi, gan..hoc lm dng cht chua lm
ung th bao t, hoc ung th do phng x, X quang, tia
laser, hoc do n mi mt cht kch thch thng xuyn
lu ngy to ra ung th nh tht nng chy gy ung th
bao t ,gia v cay gy ung th phi v ming li, khoai
m, c ci trng sinh ra bnh huyt trng ph n gy
yu, khi c th suy nhc s sinh bnh ung th t cung..
Ty y chia mc ung th thnh ba thi k :
Thi k th 1 khi ung th cn thu hp ti ch, thi k 2
khi ung th xm ln cc c quan k cn lm tn thng
cc hch bch huyt, thi k 3 ung th di chuyn sang c
quan tng ph khc nh ung th rut ga ln ti phi thnh
ung th phi, ty y gi l di cn.
Khi xt ngim ung th v ngi ta thy do xo trn d
tha kch thch t n hoc suy gim kch thch t nam, nn
trong iu tr phi dng n kch thch t nam thi k 1,

11

 thi k 2 phi ct b bu, hoc x tr trc hoc sau

khi m.
Ti sao gi l di cn ? Thc ra bnh ung th gi l di cn
theo ng y l bnh t mt tng hay mt ph cha khng
ng v kp thi, theo tun t kh ha ng hnh gia m
dng ( tng-ph ) truyn bnh t hnh ny sang hnh
khc, nh ung th rut thuc hnh kim dng khi di cn
truyn sang phi l kim m, nu khng ngn chn nga
bin chng th bnh t kim sinh thy thuc thn v bng
quang, tip tc bnh truyn t thy sang mc thuc gan
mt, ri mc truyn sang ha thuc tim mch v rut non,
lm bin i h thng mu mt bch cu, hng cu, thn
nhit, s tun hon b tc sinh au n n cht. Lc
ty y ch dng thuc morphine gim au lm t lit thn
kinh chc nng sinh ha v chuyn ha, t lit h tun
hon v h hp, bnh nhn ng say mt tri gic, hi th
yu dn thoi thp n ngng th. Chng ta dng mt th
nghim bit th no l di cn khin bnh nhn cht,
chng hn vo thi xa xa ngnh y khoa cha bit gii
phu v cha c thuc cha, nu mt ngi b nh
vo vai sng bm dp au n, thy thuc cho thuc an
thn gim au, hy vng t c th to sc khng, nhng
thuc khng hiu lc, khi bnh nhn tnh ng li thy
au n nhiu hn do vt bm tm ly lan to rng hn lm
cht cc t bo chung quanh, thy thuc tng liu thuc
cho ng lu hn, vt thng cha c cha tip tc sng
to hn na lan ln phi, hi tim mch v hi th, thy
thuc li tng liu gim au gp ba bn ln, bnh nhn li
m man ng, thn kinh t lit ht bit au, vt thng lm
huyt au khp c th, li tip tc morphine cui cng
bnh nhn khng chu ni ci au, mt tri gic, tc tun
hon kh huyt tim mch v h hp, c th suy nhc thn
kinh t lit i n ng su cho n khi ngng th. So snh
vi di cn ca bnh ung th cng nh th. Cho nn nhng
bnh nhn ung th ng li qa mc vo thuc iu tr
hoc cng ng bi quan chn nn, m khng chu tin rng
mnh c th t cha c bng cch tp luyn hi th kh
cng ci thin h hp v tun hon tim mch gip kh

12

huyt lu thng to s trao i cht ni dc trong c th

ti to li t bo, gip thn kinh vng mnh kim sot
c s trao i cht cn thit ti lp li qun bnh cho c
th.
8-T cha bng tp luyn kh cng :
A-Mc ch :
Chng ta ai cng c th t tp kh cng cha
bnh c m khng cn phi sang Trung Quc hay tm
mt s ph no gii truyn kh cng cho mnh.
Kh l hi th, cng l b cng phu v thi gi luyn tp
kh to ra cng nng sinh ha v chuyn ha lm cho
kh v huyt lu thng d dng, s sinh ha lm tng
thu np thc n v chuyn ha bin dng trp t thc n
ha thnh tinh cht chuyn ha thnh mu nui c th vt
cht lm da thm tht, to ln mp mp, phn tinh cht
d tha do tp luyn kh cng s chuyn ha tinh lc
thnh kh lc gip mnh khe mnh, khi tp luyn n
mc kh lc d tha s c chuyn ha t kh ha thn
gi l thn lc hin ra ni sc mt mu da ti sng hng
ho, ngi khc nhn vo c thn sc, khi thn sc d tha
m tip tc tp luyn bin tinh ha ty nui no v thn
kinh no b c cng c vng mnh. Hot ng ca b
no s c hiu lc hn, gip tng cng h min nhim
phng chng bnh tt v c th gip cho s chuyn ha
kh huyt lin tc theo vng tinh ha kh, kh ha thn m
ng y gi l s kh ha ng hnh ca tng ph. S sinh
ha v chuyn ha chnh l s trao i cht to ra phn
ng ha hc do s trao i qun bnh gia oxy v kh
oxyde carbonic vi t bo duy tr s sng ca t bo, v
chnh hi th ca kh cng to ra cng nng tc ng vo
h ni tit nh cc tuyn hch, tuyn tng, tuyn gip,
tuyn yn, tuyn thy, tuyn ty, tuyn thng thn, tuyn
sinh dc.. t chng to ra thuc iu chnh li trt t
ca s sinh ha v chuyn ha, o thi nhng c t,
nhng yu t gy bt li cho c th .

13

Mun gi c lin tc chng trnh kh ha ca

tinh-kh-thn phi cun li ln vm hng trn gia
hng v ngm ming bo tn kh, v gip cho tuyn
nc bt hot ng nhiu hn cho nc ming tro ra
nhiu hn kch thch n ngon v lm mt c hng khng
b kh kht.
T cung li xung ng gia ngc bng n
hu mn thuc Mch Nhm, ch huy 6 kinh m to ra
huyt v dch cht. T chn rng ln vm hng trn thng
qua mi ln u xung gy i gia ct sng xung hu
mn n huyt Trng cng u xng khu thuc Mch
c ch huy 6 kinh dng, to ra kh lc thc y tun
hon huyt, do khi cun li ni hai mch Nhmc chm nhau cho kh v huyt lin tc chuyn ha, n
s to ra nc ming lin tc trong mt ngy khong 1-2
ngn ngm khi nut cng tng ng vi 1-2 lt nc,
nu sing tp luyn cun li ngm ming sut ngy,
nc ming c th tng n 3 lt mt ngy, cho nn khng
ung nc cng khng thy kht, c nc ming nhiu to
ra kch thch tiu ha gip n ngon. Ngm ming tch
ly kh, khng lm tiu hao kh nh khi ni chuyn m
li cn to thm kh thc y s tun hon ca hai mch
Nhm-c.
Nh vy, yu t u tin ca kh cng cha bnh
l phi cun li ngm ming, th nh nhng, bnh thng
bng mi, th vo th ra cng bng mi s lm mt hn
cn th di.
Tp kh cng c hai phn : Phn ng cng l cc
ng tc ca chn tay phi thun theo hi th v quy lut
qun bnh m dng ging nh p xe p, mt bn p
ln mt bn p xung, chn mi khng mi, ch khng
th no hai chn cng p ln ri cng p xung, ng y
gi l trong m c dng trong dng c m. Phn th hai
l tnh cng mc ch iu kh dng thn, gim au, iu
chnh nhp th sinh hc, tng cng min nhim phng
chng bnh, loi thi c t, lc mu, tng cng tr nh,
tng cng h thn kinh, thng kinh mch gip sinh

14

ha chuyn ha tinh ha kh, kh ha thn, v lm cho hi

th c chm, nh, su, lu, u, bnh thng s lm
tng tui th.
B-Cch tp phn ng cng :
Bi tp 1-Co u : ( 2-3 pht )
a-ng tc :
Hai bn tay cong li nh mng chn mo, hai cnh tay
song song trc mt, dng 10 u ngn tay co vo da u
t trc u ra n pha sau gy, chia lm 3 gii :
Gii th nht : Co st b tai hai bn, t pha trc vng
sau tai xung n gy.
Gii th hai : Co t trn hai gc trn thng ln u vng
ra sau gy.
Gii th ba : Co t gia trn thng ln nh u vng n
chn gy.
Co ht 3 gii mi k l 1 ln, tip tc co t nh n
mnh 20 ln.
Khi co, hy n vng no c cm gic au, vng
no khng au, ni no da u mng hn, cng hn, ni
no da u xp hn, dy hn, mn hn. Nu c s khc
bit l du hiu chng ta c bnh.
Vng au nhiu l do p lc mu y ln b tc dn v ni
khin da u dy ln, thng gp trong bnh cao p
huyt, cn vng cm thy khng c cm gic au th da
u mng ni khng mu n nui dng cc si
thn kinh, sinh bnh hay qun, thng gp trong cc bnh
p huyt thp, ri lon tin nh do thiu mu cc b hoc
virus trong tai, au na u migraine. Thng au c u
hay gia nh u l bnh cao p huyt, c u khng au
khi co d c co mnh n u, da u cng khng c
cm gic au, ging nh co trn tng , nhng bnh
nhn cm thy au u kinh khng pha trong u, l
triu chng pht sinh khi u s no.

15

Nu tip tc tp nhiu ngy, cc s khc bit s ht, cc

vng u c mt cm gic ging nhau l chng ta khi
bnh.

b-Li ch :
1-Kch thch h thng thn kinh :
Co u kch thch h thng thn kinh trung ng, h
thn kinh giao cm, vn ng, lm u c tnh to chng
l bun ng, mt mi, v cc bnh lin quan n trung
khu thn kinh.
2- Kch thch dng kh lm thng kh huyt tc trn u
Su kinh dng v Mch c trn u c kch thch
khi co s hot ng hiu lc hn gip kh huyt lu
thng d dng, cha c bnh chng mt, thiu mu no,
bnh nhc u cao p huyt, nhc u thiu mu cc b
thin u thng, ri lon tin nh, virus trong tai, ri lon
chc nng kh ha, mu vn tc trong cc ng mu lm
cho vng b tc t di mt cm gic trong bnh u s no,
bu no, km tr nh hay qun, hoc lm au nhc, hoc
ni vng b sung huyt lm da u dy xp r n vo cm
thy au, mt m.
3-Cha c bnh cm cm, d ng thi tit : nh vim
xoang mi, nght mi, nhc u chng mt, i mt thng
bng, t lit, lit mt, mt m tai ic, v iu chnh c
s hot ng ca lc ph ng tng.

16

4-Khi cha cc loi bnh tt, c dng thuc hoc khng

dng thuc, nu co u mi ngy, s iu tr s c hiu
qa nhanh hn. Khi co u thng xuyn, mt s lun
lun hng ho, trnh c bnh cao p huyt. Mt ngy
co nhiu ln nh thc thn kinh hng phn tnh to
gip s iu chnh chc nng kh ha ca tng ph c
hu hiu, lm gim au, an thn. Ti i ng khng c
co u, thn kinh s hng phn lm tnh no s khng
ng c, cn ban ngy c bnh hay bun ng th nn co
mnh nhiu ln khp u nh thc thn kinh tnh to
khng b bun ng. Khng nn lm dng dng thuc gim
au bng morphine khin thn kinh t lit mt cm gic
au th cng mt lun chc nng t cha bnh ca h thn
kinh.
Co ng cch l cc vng da u cm thy au u khp,
mt ht nhn nh bi au qa, co xong cm thy mu lu
thng trn u, sc mt tr nn hng ho, hai tai hng,
nh vy n kim sot lm thng c kh huyt trn
u v t h thn kinh mnh iu chnh c nhng
ch tc nghn gy au trong c th.
Bi tp 2-v tay bn nhp : sau-trn-sau-trc ( 60-100
ln )
a-ng tc :
Bi tp ny c 4 ng tc v tay 4 v tr: sau-trn-sautrc. ( hnh ch L ).
Chun b :
Hai chn dang rng hn hai vai, cnh tay v ci ch
thng, khng c cng cng, khng c cong trong
lc tp, hai bn tay xe, li cun cong ln vm hng
trn, lc tp nc ming d dng tit ra iu chnh m
dng cho thn nhit sau khi tp khng b nng qa lm
mt nc kh hng, ch ht th bng mi.
Tp lm quen vi ng tc nh th dc :

17

Trc ht chng ta tp v tay 4 nhp 4 v tr sautrn-sau-trc cho quen, cha cn ch trng n hi th.
Th d chng ta ra lnh thm trong u cho hai tay thi
hnh nh sau :
Mt sau, hai trn, ba sau, bn trc, mt sau, hai trn, ba
sau, bn trc, mt sau, hai trn, ba sau, bn trc..
Nhp mt sau : Lng nga ra v hai bn tay ra sau lng.
Nhp hai trn : Lng vn nga, hai tay dang ngang, lng
bn tay nga, hai cnh tay a thng ln cao trn u,
nga c mt nhn theo bn tay khi hai bn tay v vo
nhau.
Nhp ba sau : Lng vn nga, nhng hi ci c, quay u
lng bn tay ,dang thng hai cnh tay sang ngang vai
xung ra sau mng ri v vo nhau.
Nhp bn trc : Lng c ci v pha trc cho trn
xung ngang vi tim, hai cnh tay thng, hai bn tay v
vo nhau pha trc bng di l xong nhp bn, khng c
nhp ngh, li tip tc v tay nhp mt sau, nhp hai trn,
nhp ba sau, nhp bn trc. c th v u lin tc.
Tp lm quen vi hi th :
Bi tp trn c 4 ng tc, nhng ch c mt hi th, ( ht
vo, th ra l mt hi th , thi gian ht vo th ra bng
nhau ).
Khi bt u tp, trong u chng ta ra lnh thm ch ht
,chng ta ht hi vo t t, khi hi vo y phi mt cch
t nhin va khng cng cng lng ngc, chng ta
chm dt, trong u ra lnh thm ch vo. Khi bt u th
ra, trong u ra lnh thm ch th , hi th ra t t bng
mi cho n khi chm dt hi th, trong u ra lnh thm
ch ra .Trong u ra lnh thm lin tc, u n bn lnh
ht- vo- th-ra, ht- vo- th- ra, ht- vo- th- ra, ht vo -th- ra...
Tp bn nhp theo kh cng :

18

Bi tp c hai th, th mt ht vo v th hai th ra, mi th

c 2 ng tc v tay hai v th phi i theo hi th nh,
chm, u, lin tc, ngi ngoi khng nghe c ting
th ca mnh, ch nghe c ting v tay u. Tp lin
tc, u, xong 60 ln, hi th vn u, nh, khng cm
thy mt l tp ng, nu thy mt l tp nhanh qa,
hoc hai cnh tay cng cng dng sc nhiu qa, cnh tay,
vai, ci cho v bn tay phi mm, v thnh ting ku ln
m khng au 2 bn tay l ng.
Th mt : ht, vo : ( hai ng tc nhp sau,trn ).
Hai tay chun b v tr nhp trc, (trc bng), cun
li ngm ming, khi bt u ht hi vo th hai tay a ra
sau, nga lng v vo nhau ku ting bp ( nhp sau),
tip tc d hai tay ngang vai ln cao, ngng u nhn hai
bn tay pha trn u, v ku ting bp, l dt th ht vo.
Th hai : th, ra : ( hai ng tc nhp sau, trc ).
Khi bt u hi th ra, hai cnh tay thng, dang ngang,
a xung sau mng, v ku bp nhp sau, tip tc a
hai tay ra pha trc bng, ci lng, ci c xung t nhn
hai bn tay v trc bng ku ting bp l dt th th ra.
Tp xong hai th, k l mt ln, tp 60-100 ln.
Tp kh cng ng, l hi th phi nh, u, khng b ngt
on bi phi ch ng tc, nh vy l hi th v ng tc
b trt nhp, khng ho hp ng b. Tp ng cch,
mng tay v mt s hng ho, rn m hi trn.
b-Li ch :
Gn nh cha c b bnh.
Khi ng tc v tay bn nhp theo hi th u n, tp
khng nhanh khng chm sao cho sau khi tp xong khng
cm thy mt, chia lm nhiu ln trong ngy, mi ln 60
ci, nu o thi gian trung bnh 1 pht 18 hi th ra th
vo th mi ln tp mt khong 3 pht. Tp nhiu ngy
iu chnh hi th su v lu hn m khng thy mt th 1
pht tp c 10-12 hi th ra th vo mt khong 5 pht
l tp xong.

19

1-Cha bnh au nhc phong t thp vai, cnh tay, ci

ch, bn tay, ngn tay :
Khi v tay, cnh tay nng ln, a xung chm, u, gip
khai m cc huyt tay, thng nhng ch b tc m trc
kia kh huyt khng n c lm ra bnh sng au
nhc, co cng hoc cnh tay yu v lc. Nu tp ng, khi
hai bn tay h xung di ,nhn lng bn tay v ngn tay
phi c mu dn xung tr nn mu hng , khi bn tay
v cnh tay nng cao v pha trn u, mu i xung,
v tim, nhn lng bn tay phi c mu trng, nh vy l
kh huyt thng thun theo chiu ln xung ca cnh
tay, bn tay v mnh lm cho bn tay b lnh s m ln,
cc u kinh mch trn cc u ngn tay c kch thch
lm thng vi tng ph.
2-iu chnh hi th v nhp p ca tim mch, cha
bnh suyn, d ng, bnh phi c nc, hp van h van
tim, nhi mu c tim :
Mt ngi khe mnh bnh thng th 1pht 18 hi. Khi
c th c bnh tim mch, suyn, suy nhc, bnh phi,
hi th s ngn v dn dp, gp gp, t on, kh kh, s
ln th cao hn, c th 30, 40, 50..100 ln ty theo tnh
trng bnh nh hay nng.
Khi tp v tay bn nhp, hi th t nhin c iu chnh
chm li v u, ngi b bnh s c c hi th bnh
thng cho n khi ht bnh, ngi khe mnh s c c
hi th chm, nh, su, u, trung bnh 12 hi trong mt
pht gip tim p mnh, u theo nhp ln xung ca tay
s lm mnh c tim cha c bnh tim p mt nhp,
bnh h van tim, hp van tim, nhi mu c tim, mu b
vn cc, mu c bt, v khi mu t tim ra theo ng mch,
v tim b phi nng ln p xung lin tc khin tim p
u n nh nhi sng, dng mu s lu thng tri chy
vo tn cc khe k, xng khp ni b tc kh huyt
lm au nhc phong thp, ni c mu vn kh ha vi b
y xung thn thi lc ra ngoi , mu c bt i theo tun
hon ln xoang phi thu hi v trao i oxy bin mu en

20

oxyde st nh ( Fe2O2 ) thnh mu oxyde st tam (

Fe2O3 ) v tim tun hon lin tc.
Chng ta khng nn tp cho hi th chm hn na, nu
khng, s c tnh trng hi th xo trn, v trong khi tp
qa chm hi th b nn li, sau khi tp, hi th li cng
nhanh gp hn b li, nh th l tp sai. Nu ng
trc ng h theo di hi th, trung bnh 3 pht v
tay tp c 54 hi th, sau t t hi th c u v
chm mt cch t nhin xung cn 51 hi, 48 hi, 45 hi,
42 hi, 39 hi , v 36 hi l l tng. Sau gi u n
cch tp 12 hi trong mt pht cho thnh thi quen, gip
cho kh huyt tun hon mnh hn, s lng oxy vo phi
nhiu hn lm tng hng cu, s lng CO2 gi trong c
th lu hn lm cho c th m, v thi ra s lng nhiu
hn lm xut m hi, thi c t trong mu. Khi hi th
u n th nhp p ca tim mch cng u, mnh, c
lc, bnh suyn v bnh thiu kh a ngp th, ho cm
cm, au nhc, d ng thi tit s ht.Trng hp phi c
nc do hi th yu lm nght xoang, bi tp ny gip
xoang phi n ra, hi th c mnh hn lm tng nhit,
l chn lng m ra thot hi nc bng ng m hi,
nc cn li theo mu tun hon xung thn lc v o
thi ra ngoi.
3-Cha cholestrol, cao p huyt, nhc u chng mt,
suy tim, m bao mng tim v cc ng mch :
Khi tim p yu do suy tim, hoc c cholestrol trong ng
mch v mng m bao tim, lm nght mu lu chuyn
trong ng dn mu khin nhp tim p bt bnh thng.
Bi tp ny gip cho honh cch m c nng ln m
rng bung phi, c tim c gin ra th th vo c
su, cha c nhiu oxy. th th ra, hai l phi v
honh cch m p li gip tim co bp y kh huyt lu
thng mnh hn. S hot ng co bp ca tim mch u,
to ra mt s nhit lng quanh qa tim lm gim m bao
quanh mng bao tim, cn nhit lng trong mu lm mm
ng mch, do lu lng mu tun hon mnh to s ma

21

st quanh vch thnh ng mch li theo cholestrol bm

vch thnh ng mch v gan thn lc thi ra khi mu,
khi ng mch gin n rng kh huyt lu thng d dng
lm h p huyt. Nu c ming tht u sau gy dy ln lm
tc kh huyt lu thng trn u gy ra bnh nhc u cao
p huyt th khi ci nga u s lm gim p huyt v lm
thng ng mch c gy. Nu c bnh cao p huyt th c
gy vai cng khng th v hai tay ra sau c, v th phi
hi n nga lng ra sau mi v tay ra sau c d dng .
4-Cha bnh thoi ha ct sng, tiu ha, bi tit, sn
thn :
Cng v tay bn nhp u n nhiu ln, ct xng c v
xng sng c mu n nui cc khp v a m n ra
lm mnh lng thn trnh b g, ln, cong lng, cn cc
ng mch s gin n lm h p huyt, mu lu thng
nhanh ma st vo thnh ng mch to ra nhit lng lm
c th m. nhp sau-trn, lng u mt nga ln nhn
tri, hai cnh tay a ln lm lng ngc v tim c nng
ln v m rng bung phi s thu c oxy vo ti a,
lng nga ra lm xoang bng gin ra, tt c bao t, gan
mt, l ma, thn, rut, bng quang u c kch thch
gin n thu c oxy nhiu hn lm tng hng cu v
bch cu.
nhp sau-trc lng u mt ci xung nhn t, tt c
lc ph ng tng b p li y thn kh ra ngoi, bao t b
p li ging nh ang nhi p thc n nhiu ln gip cho
s chuyn ha thc n nhanh v tiu ha c tt, gan b
p li s y mu xu v c t ra ngoi nhiu hn, thn b
p li s y c cn vi ra ngoi s nga c bnh sn
thn, ng rut b nhi p u s khng b bnh to bn.
Bi tp 3- V tm-thn ( 30 ln )
a-ng tc :
Hai chn dang rng bng vai. cun li, ngm ming, ht
th bnh thng,(ng tc khng cn theo hi th)

22

ng tc 1 : Bn tay tri a ln ra pha sau lng cng

bn vai tri, ci ch ch thng ln tri, v u ng ra pha
sau, nghing ngi v bn phi, cn tay phi vng xung
di ra sau lng, xe bn tay v vo thn bng mu bn
tay. Hai tay trn v di v cng mt lt.
ng tc 2 : i tay, lm ngc li, bn tay phi a ln
ra sau lng, cng bn vai phi, ci ch ch thng ln tri,
bn tay v vo lng trn ni qa tim, ng ngi v u ra
pha sau, nghing ngi v bn tri, cn tay phi vng
xung di ra sau lng, xe bn tay v vo thn bng mu
bn tay. Hai tay trn v di v cng mt lt.
V xong hai ng tc k l mt ln. V 30 ln.
b-Li ch :
1-Kch thch tun hon tuyn v :
Mi ng tc u c tc dng a kh huyt vo lng
ngc v tuyn v mt bn, v p kh huyt lng ngc
v tuyn v bn kia thot ra. N c tc dng kch thch
tun hon kh huyt lng ngc v lm co gin c v,
ng m khai thng cc tuyn v s trao i c oxy
nhiu hn cha bnh au tc ngc, cn au tht tim
mch, kh th, tc tuyn v, c hu hiu cha bnh ung
th v.
2-Lm thng kh huyt tay vai, b vai, ci ch, c gy,
hng sn, phi, thn :
Hai bn tay v cng mt lc hai v tr sau phi ni b
vai v v tr ca thn lm tng cng v kh gip kh huyt
lu thng n tn cc khp cha c cc bnh t, au,
nhc mi c, gy, tay, vai, ci ch, lng trn, sn
ngc, phi, thn.
Bi tp 4 -ci nga ct sng : (20 ln )
a-ng tc :

23

Hai chn dang rng hn vai ,cun li, ngm ming, ht

th bng mi, hai cnh tay song song hng xung t,
gp c tay, cc ngn tay ch xung t. Bi tp c 2 ng
tc :
ng tc 1 : Th ht vo, khi bt u hi th, ht vo t t,
th hai cnh tay song song cng t t ko ln cao khi u
ra pha sau, nga lng c, mt nhn theo hai bn tay ang
a t t ln tri, nhng ngn tay vn ch xung t.(
Theo quy lut qun bnh m dng l trong dng c m,
kh m dng trong c th thng ging iu ha, khi
tay a ln tri v ht dng kh vo u thuc dng, th
ngn tay ch xung t l m ).
ng tc 2 : Th th ra, hai bn tay i hng cho cc
ngn tay nga hng ln tri l dng, khi bt u, th ra
t t, lng ,u, c t t ci xung m nhn vo bn tay
theo hng hai cnh tay ang t t h xung st t cho
bn tay chm t, t thnh mt ng nm ngang vi hai
chn.(Theo quy lut c ngi ci xung m, trong m c
dng l hai bn tay nga ln dng).
Tp hai ng tc l xong mt hi th k l mt ln, tp ci
nga 20 ln, tp thnh thi quen u, chm, nh, to thnh
nhp th 12 hi trong mt pht.
b-Li ch :
1-Tng cng h min nhim :
ng tc ci nga iu ho Mch c ,thuc thn kinh
ty sng c lin quan n chc nng hot ng ca ph
tng, v Mch Nhm thuc cc ng huyt mch lin quan
n lng mu lu thng ca tng ph. Mch c thuc
dng, Mch Nhm thuc m, khi ci nga, m v dng
khi m khi ng u n, gip kh huyt ca ph tng trao
i dng kh khi ht vo, loi thn kh khi th ra, cng
to ra mt p lc u gip cho s tun hon ca tim mch
mnh hn, i khp t u xung chn nui dng cc
t bo mi, loi cc t bo c , phc hi cc m b bnh.

24

2-Lm linh hot cc t sng lng v lm mnh thn,

cha thn kinh ta :
Khi ci nga, cc t sng lng s linh hot do dai, kh
huyt c lun vo tn cc t nui dng cc a m,
kch thch gn c v h thn kinh dc hai bn ct sng lm
tng cng h min nhim, tng cng chc nng thn
kinh giao cm v vn ng ca tng ph nm dc hai bn
ct sng, cha c bnh thoi ha ct sng, gai ct sng
,au lng do dy thn kinh ct sng b chn p, bnh au
thn kinh ta, au mi lng, hai qa thn c kch thch
ng m khi ci nga gip tuyn thng thn hot ng
tt, cc c thn co bp u n tng c cn b tch ly
trong thn lu ngy thnh sn thn, khi thn hot ng
mnh, cha c bnh tiu m nhiu ln ca ngi gi
v ngi b bnh suy thn. Bao t, gan mt, ng rut
c co dn theo nhp sinh hc t nhin ca hi th, kh
huyt s lu thng d dng.
Tp luyn u s gi c nhp sinh hc ca hi th 12
hi trong 1 pht. Tp ng, khi bn tay h xung, ngn
tay v mng tay hng, khi a bn tay ln cao mu
chy xung vai, bn tay trng dn, c lin tc mu chuyn
ln xung khi khi trng l huyt mch c thng. Khi
nga lng, kh huyt dn p xung mng i, xung hai
chn cha c bnh au thn kinh ta.
c-Cch tp phn tnh cng :
Tnh cng l kh cng thin, c hai cch l Ta Thin (
thin ngi ) v Nga thin ( thin nm ), mc ch theo di
v m hi th ty theo tp trung u c ch cho
mi loi bnh khc nhau .
Ta thin :
p dng cho ngi khe mnh c th ngi lu c m
khng b cong lng, mt mi. Theo th ngi kit gi, bn
ga s lm tc tun hon khp hng, i v, chn v xng
hng, ngi c bnh suy yu, au lng thn, kh huyt lu

25

thng km, khng nn ta thin kiu kit gi, bn gi, nn

ngi trn gh u hay gh da.
u, lng, gi, chn u thng gc, hi ci u c, vai h
xung, cun li ln vm hng trn, mt nhm, gia lng
bn tay tri ca nam vo ngay nh xng c gi l
an in thn, gia lng bn tay phi di rn 5 phn
gi l an in tinh. N th t bn tay ngc li, bn tay
phi an in thn, bn tay tri an in tinh. Ta
thin lm tng s hot ng ca t bo, thay c i mi,
tng cng h min nhim, pht trin tr no. Tp khng
quen d b hn trm bun ng.. Nu yu hn na khng
th ngi trn gh lu th i sang nga thin.
Nga thin :
Nm nga, thng lng, khng k gi, nam tay tri t
an in thn, bn tay phi t an in tinh. N t
ngc li. Nga thin lm du thn kinh, gim au, an
thn, d ng ngon gic v mau phc hi sc khe.
Khi cn tnh thc theo di hi th s lm hi th c
chm hn, nh hn bnh thng mt cch t nhin, to
c nhp th sinh hc trung bnh 12 hi trong 1 pht.
Khi tp c nhiu nm, nhp th sinh hc t c 4-6
hi trong mt pht s c li cho sc khe. Th m nh
ngi ngoi khng nghe ting th, ging nh nm im bt
ng, nhng u c vn tnh to ang theo di hi th,
l phng php to ra kh nng t cha bnh ca c th
ci thin sc khe i vi mi bnh tt. Cn khi b hn
trm, mt s tp trung theo di hi th s ri vo trng
thi ng ngon m khng cn dng ti thuc ng.
Cch Tp :
Bnh thng khi rnh ri nm tp, hoc mi ti trc khi
i ng. Cn trng hp c bnh phi tp nhiu hn trung
bnh 6 gi mi ngy chia lm nhiu ln, tc l tp d gic
ng bng kh cng thin t lm gim au ha gii bnh
tt.
tp trung vo an in tinh, tai nghe nhng chuyn
ng ca kh vng bng di khi th vo th ra din bin

26

mi lc mi khc nhau nh th no. Ht v th bng mi,

m, nh, chm. u tin khi th vo, bng di t
phng ln nh, trong u ghi nhn l phng, tip th
th ra, bng di t xp xung, trong u ghi nhn l xp.
C mt ln phng-xp m thm l 1. Tip tc ghi nhn t
bng phng-xp m thm l 2, phng-xp 3, ri phngxp 4, phng- xp 5, phng- xp 6, phng- xp 7,..8,9,10,
ri m tr li t 1 n 10 nhiu ln cho n khi bun ng
qun m th thi.
Nhng din bin ca hi th khi cn tnh thc :
Nu dng ng h kim sot hi th khi bt u tp, thi
gian m t 1 n 10 mt 33 giy i vi ngi khe
mnh khng bnh tt, nu c bnh do au n, hi th
ngn, ngt qung nhanh, th dn dp nhiu hn, 1 pht
hn 20 n 50 hi ty theo tnh trng bnh nng nhiu hay
t. Nhng c c gng th gin t iu chnh hi th cho
u, sau mi na gi kim sot li s thy khc, hi th
chm li, su hn, lu hn, nhiu hn, 10 hi th c 1
pht l c tin b.
Nhng din bin ca hi th khi b hn trm :
Hn trm l trng thi ri vo gic ng m m t nhin,
mt s kim sot ca thc, nhng nhp th sinh hc vn
u n hn l khng tp, khc vi c th khi mt mi hi
th bt bnh thng lm cho gic ng chp chn.
Ngi b bnh mt ng kinh nin, khng cn ung thuc
ng, khng c n no hoc ung nhiu nc trc khi i
ng trnh b bao t phi hot ng hoc phi i tiu
m lm mt ng. Mi ti trc khi i ng nm tp theo
di hi th phng-xp lin tc u n, khi tnh thc th
c li lm tng cng h min nhim, tng cng h
thng ni tit ( systme endocrine ) t cha bnh. Cn
khi ri vo gic ng th vn to c nhp th sinh hc
trng thi hn trm lm cho ng c lu hn.
8-Nhng nim tin :

27

Mt vi trng hp in hnh ca cc bnh nhn

ung th v p dng c kt qa l mt nim tin gi n
cc bnh nhn khc cn ang b cn bnh do chnh mnh
to ra, s bit cch t cha ly cho mnh cho n khi lnh
bnh :
Trng hp 1 :
Mt b bnh nhn Qubecoise 50 tui, khi ti nghe b th
di lin tc v c nh thnh mt c tt, ti lin khm
huyt, pha bn phi khng c cm gic au, pha bn tri
b au, b cng nhn l b c hai bn v nhng m
v bn phi, cn bn tri c 4 cc bu, s phi m vo
thng sau. B ta p dng cc bi tp trn trong mt thng,
khi ti khm khng phi m na, chng bin mt.
Trng hp 2 :
Mt b Italienne 48 tui, ton phn v bn tri b tm do
huyt tc lm kh th, c khi u au sp phi m, b s
hi hay khc. Sau khi tp kh cng, v tri hng ho tr li
v khi u mm v nh dn, ti ch cho cch p thm cao
gng khoai mn vo ch au lm tan khi u v ht au . (
Gng gi v khoai mn trng lng bng nhau, ra sch,
c v, xay chung khng cho nc n khi nhuyn trn
vi 1 tha bt m lm cht dnh lin kt cho hai th dnh
li, p ln ch au ,bng li trc khi i ng vo mi ti,
p cao cho n khi mt khi u th thi.
Trng hp 3 :
Mt b Qubecoise 70 tui, ngi m, ngc lp, v phi
teo nh, v tri to mu mu tm bm cng, di thng
xung bng nh eo mt qa da kh nh ong a lm
nng ngc kh th, trn mt g lng quyn tri hin ra
mt khi u c m nh mc mn inh nht, l du hiu
trn mt hin r bnh unh th v tri. Sau khi tp c ba
thng, khi u mi ngy mi nh li, v di t t ko v v
tr c, mu da v mt du tch mu bm en m tr li
mu hng, t bo da sng li. Cho n by gi l nm nm

28

sau b vn vui v yu i v khe mnh nh ngi bnh

thng .B lp ra mt nhm tng tr A La Source
gip nhng ngi cancer v bng cch tp hp khong
50 bnh nhn cancer v v mi ti n thuyt trnh v
hng dn h t cha bnh bng kh cng vo ngy 29
thng 4 nm 2002 ti Centre Municipal St.Constant ( salle
1 ), vi tiu l enseignement du QiGong rememo. Afin
damliorer sa sant.
Trng hp 4 :
Mt b Amricaine 37 tui, u rng ht tc, v phi
m, v tri ang iu tr theo ty y b thuc lm au nhc,
mt xanh, th hn hn, au nhc ton thn, dn morphine
vo ch bao t, gan, rut ang b au nh chm kim, i
ng nm ngi u au, tay d ln khng c, mun t
t. Ti dng bi co u, t nh n mnh dn, lc u b
khng c cm gic au m ch cm gic nh mt khi
cng ang b co, co cho n khi kh huyt lu thng, da
u c cm gic mm li v cm gic au tng dn dn t
vng ny n vng khc, sc mt v quanh tai ln, c
tip tc co nh u, cm gic au tng n mc chu
c, sau 15 pht th b ta thy c th gim au nhiu, ri
ti ch cho b cch t tp th tnh cng thin khong na
g cho quen thnh thuc b c th t tp nh mt
mnh c. Ti dn b v nh phi tip tc co u mi
ngy 20 ln, mi ln 5 pht, nm tp theo di hi th mi
ngy 6 gi, mt tun sau tr li c tin b gim au r rt,
v mt c kh sc ti tnh. B khi ti khm nh k
ti bnh vin, mc d tnh trng au nh c li ti pht rt
kh s sau mi ln cha theo ty y, nhng b vn tp u
phi mt thi gian mt tun mi hi phc c sc khe,
cn hn l ch theo mt pha ty y th cng ngy cng t
hi hn m khng c ng la chn no khc. By gi
c thm mt phng php t cha bnh bng kh cng,
b ti tnh ci ni, sinh hot nh bnh thng, b ta
gi phng php ny l mt php l.
Trng hp 5 :

29

Mt b Haiitienne 47 tui, ung th v tri m, chch

nhiu cortisone lm au t hm vai n cnh tay bn tri
sng ph nc to gp hai ln bnh thng v b lit khng
c ng c. Ti co u nhiu ln v dy cho b nm
thin theo di hi th lm gim au v khuyn b tp
bi tp v tay 4 nhp, tay nhc nhch c n u hay
n , thi gian mt tun sau b tr li cnh tay ht
sng au v c lc d ln c cho ti xem v nh ti ch
thm cc bi tp khc.
Trng hp 6 :
C c gi Argentinienne khong 30 tui li xe n n ti
v nh cha cho m c b ng au chn khng i
c.Trn ng i ti c 1 pht c th di 3-4 ln
mt cch v c, v c mi ln c th di ti m 1, ri 2,
3,.. c hi ti sao ti m s ln c th di. Ti cho c bit
l du hiu tc tuyn v s sinh bu v. C xc nhn
l c c bu sp i m v hi ti c cch no cha
c khng ? Khi ti nh, cha cho m c ht au v tp
cho m c i c, n lt c yu cu ch cho c cch t
cha cho khi bnh. C tp th cng lc ti bm huyt
Tc lm Khp thng kh tuyn v, sau 10 pht c khm
li thy bu v nh i rt nhiu khin c mng r. Ti
ni nu c tip tc tp s khi hn, n ngy hn i m c
yu cu chp hnh li trc khi m, nu bu khng pht
trin to hn m li nh i c th khng phi m. Qa tht
bnh ca c khng phi m m bu v bin i mt.
Ti khuyn c cn tp bi li mi ngy tuyn v c
thng. C l nhng ph n bi li thng xuyn mi
ngy khng bao gi b bnh ung th v.
Phng php tp kh cng t cha bnh l mt
phng php mi trn th gi, do chnh bnh nhn phi
t tp khai thng nhng ch b tc ca kinh mch
huyt o. Khng th nh vo ngi khc c kh cng hay
nhn in truyn kh vo cho mnh. V bnh ca mnh
ging nh mt qa bng da b x l, nu nh thy cho kh

30

vo, hm trc n phng ln thy khe, hm sau n xp

xung bnh li nh c, h vng thy thuc bnh u li
hon , chi bng mnh phi hc cch t cha theo
phng php tp kh cng.

31

h i h...h i h...
Khi ti bc vo, trong phng im phng phc,
bnh nhn l mt b c ang nm nh say ng, da mt
trng ti, ch thy lng ngc th gp, ngn, nhanh dn dp
.Cui ging hai v chng c con gi ca c c v lo lng
v nhn ti nh ngm hi xem tnh trng bnh ca c c
cu c khng. Ti thy my th bo cho bit oxy
khng vo phi c nhiu, ch cha c t 0.2-0.5 lt,
nhp th 60 hi trong mt pht, p huyt 197/97mmHg,
nhp tim p 120 ln trong mt pht, biu phi chy
hnh rng ca ln cao xung thp bt thng khng n
nh, nh sng ngoi tri chiu qua ca s khung knh
bng bc m m cng lm cho da mt c ti hn. Ti
bc n bn ging t hai ngn tay vo huyt Trung
ph tng cng thm oxy vo phi cho c, nhng qua
huyt ti cm nhn c trong phi b nghn nhiu m,
ch trong vng 30 giy ng h, m ko ln y huyt,
oxy vo phi thp dn . Ti gi con c bo cho y t v bc
s, yu cu h ht m ra ni ti nay s cu c bng
khng kp, c s tt hi mt mng nh chi . Y t vo ri
n khm ming, xem xong v ni khng c m, ti bo
c c nhiu m trong phi ch khng phi trong ming.
Cui cng y t cng rt c nhng khi lng m c
t phi chy ra theo ng nha c hn na thc, c m
mt tnh li, hi th mnh hn, lng oxy vo c 1.2
lt.Ti yn ch p chuyn bay ti tr v Montral trong
lng nh nhm.
C mi hai tun ti c lp dy Toronto, ti nghe
ni c khe hn trc, thn nhn mi ti gh li bnh
vin gip thm cho c mau bnh phc trc khi v li
Montral. Lc ti n, c ang ngi trn ging nhn ra
ca s, hai bc s ang theo di cc thng s ca cc my
o tim mch, p huyt, nhp th, lng oxy vo phi, cn
hai ngi con ang ng cui ging, nhn thy ti vo,
h ni vi c, m i thy Ngc n, c nhn ti mm ci,

32

h gii thiu cng vic lm ca ti vi hai bc s, chng

ti bt tay nhau. Bc s cho php v theo di xem ti s
lm nhng ci g. Nhn vo my o oxy vo phi ca c
cn t, ch chy trong khong 1.10-1.50 lt .Ti hi, c c
khe khng, c kh tr li khe. Ti ni vi hai bc s v
v chng con gi c l kh cng ch l tp phng php
th ng s lm thay i ch s o trn my mi lc mi
kh hn, nhng mun duy tr cc thng s c n nh
lu di tr thnh bnh thng th chnh bnh nhn v
ngi nh bnh nhn phi thng xuyn nhc nh v gip
ngi bnh t tp ly. V c hai bc s ng xem, ti
khng mun tng cng oxy bng huyt, c th h cho
rng mnh lm o thut, hoc nu c tin n l mt khoa
chuyn mn c bit th ch mt s t ngi mi c kh
nng lm php l (miracle) ch ngi khc khng c, nh
vy s khng phi l mt phng php khoa hc i
chng m mi ngi d hc c..
Cch dng huyt cha bnh phi cn c thi gi hc
hi tm nguyn nhn, du hiu triu chng lm sng, v
cch iu chnh s kh ha ng hnh thng qua cch khm
bng t chn vng, vn, vn, thit, nh bnh bng bt
cng m dng, kh huyt, h thc, hn nhit, biu l,
iu chnh bng cch i chng tr liu lm sng b
hay t theo quy lut ng hnh. Nu nhng ngi cha bit
v ng y th kh c th hiu ni. Nhng khi iu chnh
bng hi th th mi ngi c th p dng d dng, kt
qa nhanh. Trc kia ty y cha c my mc ti tn
kim nghim th nu chng ta p dng nguyn tc ng y
kh cng cha bnh c kt qa thn k cng khng ai
tin, mc d ng y bt mch kim chng so snh thy s
khc bit vi trc khi cha, nhng chng ta ni rng
bnh khi th ty y khng tin, v khng c con s c th
lm bng c. Ngy nay ty y c my o chnh xc ,chng
ta nh vo my theo di cch cha tr ca mnh mi
thy c kh nng cha bnh ca ng y kh cng l k
diu. Cng v s t tin trn kinh nghim lm sng trong
nhiu ca bnh him ngho, ti biu din cch ch bnh
nhn t cha bnh bng hi th, cng sc v thi gian b

33

ra tp th cho c hiu qa c gi l kh cng, ch

khng phi cng lc ca mt ng thy tu vn ni cng
truyn kh cho bnh nhn nh trong phim chng m
chng ta thng thy, nhng thy kh cng chn truyn t
phi Thiu lm, V ang, Hng sn, hay Nga Mi nh th
tht khan him i ny, m a s ngi rng c nhiu
thy kh cng dm lm mt nim tin khin h tin mt tt
mang.
Trc s chng kin ca bc s v ngi thn ca bnh
nhn, ti bo c tng tng con gi c tn l H, c hy
bt chc ti gi c ta ging nh ti ang gi : H i,.. H
i,.. H i,.. H i.. Khi c gi u n, chm, nh, lu
chng 3 pht, nhp tim t 120 xung cn 100, ch s hi
th t 60 gim xung cn 40 hi trong mt pht, dung
tch phi cha kh t 40% ln 60%, lng oxy vo phi t
1,10-1,50 lt tng ln 2.00-2.50 lt, p huyt t 197/97
mmHg gim xung 180/92 mmHg. Ti hi c by gi c
cm thy khe hn khng, c tr li khe vi ging ni
mnh v ln hn bnh thng. Ti mun khuyn khch
cho c t tin l cch th nh th c th gip c mau khi
bnh nn ch cho c nhn vo my o trong lc tp th, ti
i cch th cho c c di hn, chm hn, lm tng
lng oxy trong phi nhiu hn bng cch bo c gi
thm mt ch H na, no, c gi i : H i.. H.., H
i.. H.., H i..H.., v ti yu cu c gi chm, nh,
u, lu 5 pht , mi ngi trong phng c th thy c
kt qa tc thi trn my o ang thay i dn, p huyt
gim cn 145/87mmHg, nhp tim xung cn 80, in ph
hnh rng ca tr thnh hnh sin, dung tch phi cha
c 100%, lng oxy vo phi t 2.50 ln 3.50 lt, sc
mt c hi hng, hi c c khe hn khng, c tr li
khe nhiu v ni cm n thy. Vy c c tip tc gi H
i.. H.. i. Ti ng i c tp th mt mnh, 5 pht sau
in ph chy bt bnh thng tr li hnh rng ca,
dung tch cha trong phi gim, nhp th trt phase, ti
bo c ngng li, ht th bnh thng, bnh tnh li, khng
gi H i..H.. na, mt pht sau cc ng biu din trn
my tr li bnh thng , ti li ch vo my c va tp

34

th va nhn vo my, tip tc gi H i.. H.., H i..

H.. u u, khi c thy my chy bt bnh thng th
ngng li, c th c bit cch t tp th c kt qa trn
my kim chng m khng c ai c th ph nhn c.
Cc con c vui mng thy m mnh hiu c phng
php th kh cng l phi th ra chm, nh, su, lu, u,
bnh thng m khng b mt, hoc ngp hi mi c kt
qa tt cho sc khe. Trung bnh mt ngi khe mnh
khng bnh tt s th c 18 hi th vo-ra trong mt
pht, cc lc s th su, lu, chm, nhp th sinh hc t 68 hi trong mt pht, nhp tim p 60-45 ln trong mt
pht, con ra th 2 hi trong mt pht sng lu trung bnh
300 nm. Phng php kh cng th ng l th ra nhiu,
ht vo t, ch c 6 hi trong mt pht khi p dng bi ht
one, two, three, four, five, six, seven.. lc ht l th th ra
mt 7 giy, ht vo 3 giy hi ht lp li cu trn.
Nh vy mt hi th ra-ht vo mt 10 giy, mt pht s
th c 6 hi. Bi tp ny s gip cho nhng ngi ngp
th ht khng vo, khi ht vo b di ra v phi lc no
cng y cng khin oxy hay kh khng th vo thm
c nn b di ra to ra cm gic bnh nhn thy khng
th c.
Bnh kh th nu cha theo ty y th phi tm ra nguyn
nhn gy bnh nh do lao phi thi k pht bnh, khi ho
c m b chn p lng ngc, hoc trong bnh hen suyn
lm tc nghn ph qun, trn kh mng phi, hoc do vim
ph qun mn tnh gy ra bi ph cu khun hmophilus
infuenza, hoc do sng trong mi trng nhim lm
phi b nhim trng hay virus lm tn thng gy ra vim
phi thy hoc vim phi m, hoc vim sng mng
phi, mng phi c nc...Khi ty y tm ng bnh cho
ng thuc th bnh s khi, nhng mt khi chn on
khng tm ra nguyn nhn th bnh kh th khng cn
cch no khc l phi cho th bng my tr th. Tuy nhin
lng ngc do b chn p lc no cng cng thng oxy
khng vo lc ty y cng nh b tay .Trong trng
hp ny bnh nhn c th tp theo li th ca kh cng s
c kt qa.

35

C ngi hi ti sao phi gi tn H i m sao khng gi

Hng i, Hng i, Lan i.. c ch, tht ra mc ch
chnh khng phi l gi tn ngi trnh hiu lm nu
chng may mt c v no tn Hnh c ngi chng tr
b bnh phi khng th c m anh ta tp th c gi tn
H i, Hng i, Hng i m khng gi Hnh i..
Hnh..,chc c Hnh s ni ghen ln th tht tai hi, ngc
li kt qa s ti t hn. Chnh ra mc ch ca ti l cha
bnh ngp th, ht hi khng vo do phi b cng y kh
hoc nc hoc m trong phi, phi dng cch tho x
kh trong phi ra ht bng cch m ming h hi trong
phi ra cng nhiu cng tt cho n khi khng cn h hi
ra c na khin cho phi thiu hi s to ra phn x t
ng ht vo, nhng khng cho hi vo nhanh v nhiu
m ch ch h hi ra nhiu, khng ch th ht vo, ch
tp h hi ra cho ht, c h hi u n lin tc t nhin
phi s ht th d dng. i vi ngi bnh thng mun
tp th ng th nn dng bi ht y nh sau luyn
th kh cng c chm, nh, su, lu, u, bnh thng
v n v thng v pht, tt cho mi ngi :
ONE TWO THREE
Moderato

One two three four five six se-venOne two three four five six seven

One two three One two three One two three four five six seven

Chnh bi ht tm thng ny cng c cng hiu cu

c nhiu ngi thot khi bnh nan y nh bnh
fibromyalgie m ty y nh b tay, ng y gi l bnh au
nhc thn kinh gn c, a s l ph n trn 40 tui thng
mc phi. Chng bnh ny chia lm hai loi thc chng v
h chng. Thc chng l d tha kh nhng b tc, thn
nhit cao, c ng nhiu cng au nhiu n pht khc ni
cung, h chng l khng kh thc y huyt tun hon
lm tc nghn gy au, khng c sc c ng, au nhc

36

qa sinh chn i mun t t. C mt ln, sau khi ti

hng dn cho mt n bnh nhn Qubecoise b bnh
fibromyalgie loi thc chng tp th bng cch ht bi
ny, phi m ming cho kh d tha thot ra, khc vi h
chng phi ht bng mi, ngm ming, tch ly kh
gip cho s thc y tun hon huyt c mnh to tn
s th u theo nhp ca bi ht. Ht xong b cm thy
khe ht au nhc, nhng b hi n c th cha ht bnh
c khng v ti sao ? N c 4 iu li, th nht ht lm
cho bt cng thng th gin thn kinh, gim au thn
kinh gn c, th hai ht chnh l th ra nhiu hn ht vo
lm gim p huyt v thn nhit, th ba ht cho tinh thn
vui v, th t ht dung tch phi hot ng nhiu hn
lm lu thng kh huyt ton thn theo mt tn s th c
nhp iu gip h ni tit to ra thuc t cha bnh. B
hi c tht cha bnh d dng nh vy khng ? Bi v
bnh ca b khi suy ngh, bun gin, lo s, ri lon tm
thn xy ra bt c lc no l cc thn kinh gn c co rt
lm c th au n n pht khc, d m hay ngy. B
yu cu nu ban m b b au, ti c th cho b s in
thoi t gia b gi cho ti xin li khuyn c khng,
theo li b cho bit th bnh ny phi ung thuc sut i,
v nu c ang i lm m b bnh ny, th s khng c
giao nhng vic nng nhc hay quan trng, v khi cn au
n h s bung b ht, cn nu cn au thng xuyn
xy ra khng th lm vic c nh b th s phi cho
b ngh vic v hng lng hu 80% cho n ht i.
Ti ngh bnh ny do tm l thn kinh c nh hng gy
nn bnh nhiu hn, nu khng cho b s in thoi th b
s mt nim tin vo thy thuc, cn nu cho b th chc
chn ban m mnh s b b quy ry, nhng bt buc phi
cho b yn lng. Qu tht 11 gi m b va khc va
gi bo cho bit b ang b au nhc qa phi lm sao.
Ti ngh b ngm mnh vo bn tm nc lnh va
phi v tp ht bi one two three ..khong na gi v cho
ti bit kt qa. Sau na gi b gi li cho ti bit ht
au. Ti ni, by gi b bit cch t mnh cha c
ht bnh au nhc thn kinh gn c ri, vy mi khi b

37

au b c tip tc lm nh th. Mt nm sau b i lm

tr li mt c s thin nguyn cho chn tay c c
ng trnh bun chn, v gip ngi khc cho tinh
thn c vui v.
Ht mt bi ht theo mt nhp u, khng cao khng thp,
khng mang ngh tnh cm vui qa, bun qa lm nh
hng thn kinh, ch cn c m iu vui, v thng v
pht th chnh l cch tp th hay nht tng cng chc
nng h hp gip c th tun hon lu thng kh huyt
c khp ton thn.
Theo Ty y, chc nng h hp l thuc vo ph dung cha
4 phn, phn khng kh cn cha trong kh qun, ph qun
l thng kh khong cht, phn khng kh tr khi rng th
ra, phn khng kh lu thng, v phn khng kh b sung
rng ht vo, tng s lng khng kh cha trong bn phn
gi l dung tch phi sng. Khi th tch khng kh th
ra ti a tnh theo giy c nhiu bao nhiu (volume
expiratoire maximum seconde vit tt l VEMS ) th khi
th vo s c nhiu by nhiu, v t l so snh vi dung
tch phi sng gi l t s Tiffeneau cng cao th phi
cng khe, nh vy nu dung tch phi sng b gim l do
mt trong nhng nguyn nhn nh hen suyn, vim phi,
vim mng phi, x phi, lit h hp, co rt phi do bu
g, cng lin khp sn hoc t sng, xp phi, bnh
huyt khi tc mch, hp l van hai l, bloc ph nang mao
mch..
Cn theo ng y kh cng, trong c th c 5 loi kh ,phn
khng kh b sung rng ht vo l phn thu dng oxy ti
a do tp luyn nh cc nh th thao, lc s c gi l
tng kh, n gip cho phi va c nhiu oxy duy tr v
tng hng cu, va to ra nhiu p lc kh thc y tun
hon kh huyt lu thng trong c th gip cho chc nng
hot ng tng loi kh ring ca lc ph ng tng nh
ph kh, thn kh, can kh, tm kh, t kh gi chung l ng
tng kh, v nh vo nguyn kh bm sinh ti thn ( ging
nh cht liu tt lm ra pile tt dng c lu bn ), c ba
loi kh ny to ra s sinh ha v chuyn ha thu np cht
b ca thc n ung bin i thnh hai loi kh khc

38

cn thit nui dng c th pht trin to ra da tht gn

xng ru tc.. gi l vinh kh v loi kh bo v c th
chng bnh tt gi l v kh. Cho nn khi ng y kh cng
khm mt ngi bnh, phi bit bnh nhn thiu kh no
v nguyn nhn ti sao, lc s c cc cch cha khc
nhau.
Cch cha bnh thiu kh bng ng y kh cng c chia
lm hai loi, mt loi cn tng cng oxy cho c th ly
t bn ngoi c th vo, do tp luyn ht th, mt loi cn
cho s sinh ha v chuyn ha lm thay i kh t bn
trong c th do day bm huyt.
Tht ra khoa bm huyt c th lm tng cng thm lng
oxy vo tng cc b phn ring r ty theo ni thiu. Th
d mt ngi vn c hi th mnh nhng t nhin b ngt
th do khi xe xng du nhim trong khng kh khin
no thiu oxy d b bnh nhn no gy stroke, hoa mt
chng mt, t ng hn m bt tnh ri cht. Trong nhng
trng hp ny kh cng dng huyt Nhn trung ci
thin h hp trong cp cu tng cng oxy cho no trong
bnh hn m bt tnh (coma). Dng ngn tay day vo
huyt Nhn trung l huyt va c kh nng ci thin h
hp, iu ha m dng ngn nga t lit mt, mo ming
v va tng cng a oxy vo no gip phc hi lm
sng li chc nng thn kinh h hp, mt ngn tay khc
c th cng lc bm huyt Ni quan bn c tay tri gip
duy tr tim mch v p huyt c n nh. Tim thiu oxy
khin tim p bt bnh thng trong bnh h van tim, c
triu chng mi di tm nht, sng dy v x, mu sc
trn mng tay thm xanh en ging nh cc u ngn tay
nhng chm, kh cng dng huyt H quan tng cng
oxy cho tim phng v cha bnh h van tim. Phi thiu
oxy ch th ht ra m khng ht vo c nhiu trong bnh
suyn, dng huyt Vn mn, Trung ph tng cng oxy
cho phi. Mu thiu oxy lm hng cu gim, khng cn
bng phn ng ha hc vi cht st bin mu en thnh
mu m ngc li lm mu t i, mu en nhiu ln,
mu en l oxyde st nh ( Fe2O2) khi ht vo thm oxy s
bin thnh mu oxyde st tam ( Fe2O3 ), nu oxy

39

khng vo th mu li tr thnh mu en khng

trung ha c phn ng ha hc s lm d tha cht st,
bm vo huyt Chin trung gip cho bnh nhn th su
c xung bng di gip tng cng oxy cho h dinh
dng v h min nhim iu chnh v phng chng
bnh tt. Bao t thiu oxy khin bao t teo khng co bp
lm tr ngi hp th v chuyn ha khin thc n khng
bin thnh mu m thnh m v m, dng huyt Trung
qun tng cng oxy cho bao t gip tng tnh hp th
v chuyn ha bin thc n thnh mu v nng lng.
Thn khng oxy nn chc nng lc ca thn gim,
dng huyt Kh hi tng cng kh oxy bin thnh nhit
lng gi c th m v chuyn ha cht b thnh kh lc
v dng huyt Tam tiu du tng cng oxy cho thn m
chuyn ha thnh thn dng lc thn iu chnh qun
bnh t l ng, vi, mui, m, nc trong c th trnh
nguy c gy nn bnh cao p huyt, tiu ng,
cholesterol, xp xng, vi ha..
Tp th theo phng php kh cng cha bnh c nhiu
cch th khc nhau nh th bng ngc gi l an in kh,
th bng bng v c honh ( bng trn) gi l an in
thn, th bng bng di gi l an in tinh, th bng
thn huyt Mnh mn chuyn ha kh ha thn.. mi
cch th khc nhau c th to ra thuc khc nhau, thuc
c sn xut ra t tuyn gip trng, tuyn tng, tuyn
yn, tuyn thng thn.. tt c cc phn ng ha hc xy
ra trong c th t iu chnh s mt qun bnh kh ha,
sinh ha v chuyn ha ca c th, ng y gi l h ni
dc ( systme endocrine).
V th m chng ta khng ly lm ngc nhin khi chng ta
cha bnh theo ng y kh cng l phi i chng lm
sng, ngha l phi ng trc mt bnh nhn trn ging
bnh quan st tm nguyn nhn mi c phng php
ng x hp l vo ngay lc , cho nn ti mi ch ra
cch bo b c gi H i.. H.., H i.. H.. cng l mt
phng php ang tp th vi hi th c kim sot chm,
nh, su , lu u, bnh thng lm cho tn s th u v
chm li, s lm th gin gn c, ng mch, lm thn kinh

40

bt cng thng co tht, gip tng lng oxy v p lc cho

s tun hon kh huyt trong c th, tng nng CO2
va phi, gip c th m p da d hng ho. Do b c
t th c d dng v cm thy khe, c ra khi
khu bnh urgence sang khu dng bnh hi sc, mc d
qua khi cn him ngho, c vn tip tc c cc anh
ch thin nguyn vin nh Anh Nguyn v Ch Thun ca
Phn hi kh cng Toronto sn sc sc kho mi ngy mt
kh hn. Hin nay c c xut vin v nh .Xin chc
c lun lun c khe mnh vui chi vi con chu.

41

Lm sao i ng c d dng

trong bnh Parkinson

Theo Ty y, Bnh Parkinson l mt trong cc bnh thuc
thn kinh c tn chung l Ri lon thng bng, khc vi
mt thng bng do bnh chng mt. Ri lon thng bng
thng xuyn khin cho bnh nhn cm thy i khng
vng mt an ton ngi ngoi nhn vo thy bnh nhn i
lch ngi nh mun ng, c loi ri lon thng bng
th ng do p huyt gim th ng, ngi hay nm th
c, h ng ln l ng, c loi mt thng bng th i,
c bc i vi bc ngn li b dm chn ti ch nh chn
b dnh cht xung t do b tn thng hi trn, th chai,
l hi chng ca bnh Parkinson, bnh hystrie ( bnh
mt ri lon chc nng thn kinh ).
Phn bit cch i chn on bnh tm nguyn nhn nh
:
1-Ri lon thng bng do nguyn nhn tin nh :
C du hiu tn thng tin nh nh rung git nhn cu,
ngn tay tr lch, c du hiu Romberg khi ng hai gt
chn dm li nu nhm mt l b ng, khi i b lch, thnh
gic gim do u giy thn kinh VIII., tn thng m o l
tai trong, gy chng mt, thn no x cng ri rc..
2-Ri lon thng bng do u tiu no :
Thuc hi chng thy nhng hay thy gia c du hiu
hai chn c dng ra, khi b y t trc ra sau khng
gng li c, dng i nh ngi say ru lch bn phi
lch bn tri i qu tm..
3-Suy tun hon t sng :
Do b t ng t ngt lm mt thng bng khi i c cm
gic khng an ton.

42

4-Ri lon thng bng nguyn nhn do phn ng thuc

Do dng loi thuc khng thch hp b phn ng hoc lm
dng thuc iu tr an thn kinh (nh Largactil,
Aminazine,Halopridol..),loi Carbon oxyde, Mangan..
lm run thnh bnh Parkinson. Thuc chng trm cm lm
run nhanh li khin ni kh v run cc u chi, thuc
Litbium lm run khng u cc u chi.
Ngoi ra cn nhng chng run git do nhiu nguyn nhn
khc khng lin quan n bnh Parkinson khng nh
hng n vn i mt thng bng thng xuyn khng
nm trong phm vi bi ny.
Theo ng y, bnh run git tay chn hay u c c chia
lm hai loi h chng v thc chng :
1-Run git do h chng khng phi l bnh Parkinson
Do ga yu c th suy nhc, mc d c du hiu run tay
chn, cm mt vt khng vng chc, ngay c khi a cnh
tay vi ly mt vt g cng thy run ly by, khi i hai
chn run khng vng nh mun ng khng do chng mt,
nhng nu khi t tay trn bn c im t ta th ht run,
theo ng y l loi bnh thiu kh lc, nu cho dng thuc
tr Parkinson l khng ng bnh, nu dng thuc ny mt
thi gian sau thnh bnh ri lon thn kinh s thnh bnh
Parkinson thc, to ra rung tm nh tm tht, ri lon nhp
th v p huyt gy bloc v t mch c nguy c t vong.
2-Run git do thc chng chnh l bnh Parkinson:
Khi run git khng kim sot c, mc d tay c t
trn bn c im t ta cng vn run git. Bnh do chm
mt thn kinh vn ng tay chn, ch huy ca thn kinh v
phn x vn ng ca tay chn khng ng b. Th d nh
ang i ngi bnh mun ng li ngay s khng c v
thn ngi vn b y v pha trc trong khi chn ng
li to ra dng i dt dt dm chn ti ch khin ngi
mun ng v pha trc nn h cm thy i khng c
an ton.

43

Theo kh cng cha bnh p dng th nghim dng kh

cng hng dn cho cc bnh nhn b bnh Parkinson t
cha khi bnh bng cch dy tp th v tp i, ch hng
dn mt ln th dng i tr thnh bnh thng, v nhiu
bnh nhn nh cch tp ny m khi bnh.
a-Cch tp th :
Ngi ta lng trn gh da, thng lng, hai bn tay
nga trn i, ci ch st vo hng, mt m nhn vo pha
bn tay hoc bn tay b run git. Ht vo tht nh nh ngi
mt mi thm ca mt bng hoa, th ra nh, khi th ra
nh h vai xung. Hy khi ht vo mnh vai nng ln
d ch mt t chng ta s thy bn tay v ngn tay run git
lin hi, nu ht th ng, khng nng ngc khng nng
vai th tay khng run git na, theo ng y bnh Parkinson
l bnh d kh lm ri lon thn kinh, do nhu cu sng m
chng ta cn phi th, nhng th m nh va th vo,
tri li cn th ra nhiu hn th vo gim bt kh d th
kh trong c th c qun bnh, lp tc h thn kinh giao
cm v i giao cm cng c qun bnh, lc tuyn
ni tit t iu chnh to ra thuc cha ri lon chc nng
thn kinh. C mi hi th theo di thy bn tay v ngn
tay ht run, c tp tip khong 15 pht mt ln tp, c th
tp nhiu ln trong ngy v tp nhiu ngy cho n khi ht
bnh run tay, lc lm ch c h thn kinh chc
nng c li cho cha bnh.
b-Cch i :
Chng ta khi bt u bo bnh nhn i, bnh nhn c
ng hoi ti ch hoc mun i a ngi v pha trc
nhng hai bn chn b dnh cht xung t khng bc i
c khin thn ngi mt thng bng d b ng, cho nn
bnh nhn cm thy s mt an ton khng dm tp i na,
v ngi nh cng khng dm cho bnh nhn tp i na,
a s nm lu kh huyt t lm chn sng ph nng n, da
chn nng, c nhiu ng gn mu quanh c chn ni
xanh en au nhc. gip bnh nhn i c d dng

44

bc u tin khi hnh, nn nh vo marchette ,bo bnh

nhn nhc co mt chn ln, i nh kiu lnh tp din hnh,
i bng gt.
C 4 iu cm k trong khi i :
1-Khng c i bng c bn chn chm t, t nhin
s b dnh chn ti ch khng i c, tt nht l lt thm
mt vt g lt m cao 5 ngn chn ln cho khi chm
t bnh nhn ch c th i bng gt chn.
2 -Khi ng li khng bao gi c ng hai bn chn
ngang hng nhau nh ngi bnh thng khin thn kinh
vn ng chn b chm mt, phi ng mt chn trc
mt chn sau n khi mun i tip s d dng.
3 -Khi i thng v pha trc ht ch mun quay tr
li, nh l khng c ng li chm chn vo mt ch
hoc hai bn chn ngang hng nhau, m phi nh lnh va
nhc u gi dm chn ti ch va quay ngi , lc no
di t cng ch c mt chn chm t.
4-Khng c i bc ngn d b ng, phi i bc di,
nu i c t nhin khng cn marchette, nn i trn l
ng chung quanh khu nh, hoc ngoi vn c ngi
thn i km. th ng i phi t nhin th gin, nu
i nh tay cao hoc mnh qa cng lm cho mt thng
bng hoc cng chn i khng c. C th nn hai tay
sau lng ri i nh ngi nhn ri ngm hoa trong vn.
Tp i mi ngy nh th thn kinh chc nng c phc
hi tr li.
Nu mun va i va luyn th theo kh cng th va
i va ht bi : one, two three, four, five, six, seven....
Khi tp th v tp i c kt qa nh ngi bnh thng th
bnh Parkinson cng khi, nn ngh bc s iu tr
khm li v gim liu lng thuc, i loi thuc nh hn
v vn c tp th u n mi ngy c th t to ra
thuc qua h ni tit gi l thuc ni dc va ng v
nhu cu khng gy phn ng ph, n cng tng ng
vi thuc ung ngoi dc t bn ngoi em vo c th

45

nhng thuc ngoi dc s gy ra phn ng ph to ra

mt bnh khc .

46

Chng mt
Do virus trong tai
hay ri lon tin nh ?
Chng mt l du hiu chung ngi ngoi d thy khi
bnh nhn i lo o c chiu hng mun ng v pha
trc hoc t ngang, cn chnh bnh nhn cm thy cc
vt chung quanh quay vng hoc chnh mnh quay vng.
TRIU CHNG :
Chng mt chia lm ba mc :
a-Chng mt nh ch c cm gic hoa mt, vng u do
u c cm gic nng hay rng xy ra ngn ngi khi t
nhin thay i t th t ngi ri ng hay t ci u
xung ngng u ln.
b-Chng mt trung bnh va c cm gic chong vng,
va c cm gic mt thng bng vi giy. Ring trng
hp chng mt dng Mnire do ri lon dch tai trong c
th lm ic, thng gp trong bnh thi k mn kinh
ca ph n hoc nhng ngi c bnh thin u thng (
migraine ).
c-Cn trng hp chng mt nng thnh lnh b chng mt
lm mt thng bng d b ng, thm vo cc triu chng
khc nh tai, nn ma ..
NGUYN NHN :
Bnh chng mt do nhiu nguyn nhn nh yu tim, thiu
mu, trng cm, suy nhc, p huyt cao hay thp, do
bnh mt cn th, vin th khng mang knh ng , say
sng tu xe, ng c ru, thuc salicylate,
streptomycine, thng tch u hoc bnh tai mi, hng,
v bnh l chia chng mt lm hai loi, loi chng mt
tht c tn thng thc th hoc ng c, khc vi bnh
chng mt gi, bnh nhn ch cm thy nhng khng thy
nh quay, nguyn nhn do cm nhim trng gi hay suy

47

nhc tm-thn kinh, c trng hp chng mt gi ti i

ti li cha nhiu thy, ung nhiu thuc m khng c
kt qa phi ngh ngay n chng ri lon thn kinh thc
vt, ri lon tiu ha, hoc du hiu trm cm c 4 triu
chng chnh nh bun v c, c ch, quy li v mun
cht, hoc ri lon c vng v tiu tiu hoc ri lon gic
ng.
Khi Ty y chn on, cn phi xt nghim tm du hiu
tin nh nh rung git nhn cu do bnh cung no,
hoc quay trn do bnh hnh no, hoc do suy ng
mch t sng-thn-nn ( thn=ng mch, nn=y s
no) do tn thng va ng mch gy hp v gy huyt
khi hay c du hiu Romberg khi ng hai chn chm li
nhm mt l b ng, nhm mt khi i b lch, gim trng
lc mt bn, hoc tm du hiu ri lon thnh gic, o
thnh lc kch thch tin nh hoc in rung nhn cu
, chp X-quang xng , ct sng c. Nhng chng
mt cn c nhng nguyn nhn khc nh chng chng
mt ngoi vi c du hiu khi quay ngi theo mt chiu
nht nh th mt thng bng v b ng thng km theo
tai hay ic vi ri lon chc nng thn kinh ph v v i
ma, nguyn nhn do bnh tai c virus nh vim tai,
vim m o, vim tai thanh dch, hoc bnh xp tai, nt
dy tai, chn ng m o, gy xng , va ng mch
nghe trong, m no b tn thng do thiu mu cc b tm
thi, c t do thuc khng sinh. Cn ngc li mt thng
bng nhiu hn l b chng mt v khng c ic hay tai
thuc chng chng mt trung ng thn no .
Bnh chng mt do nhiu nguyn nhn nh vy th khng
phi ch mt bc s chuyn khoa c th khm ph ra c,
m phi do nhiu bc s chuyn khoa khm tai, khm mt,
khm no, khm thn kinh, khm xng tai, xng ,
xng c, xt nghim vi trng, virus, chp X-quang.. mi
trnh c quyt nh sai lm khi cha tr.
c mt ca bnh, bnh nhn tr thnh nn nhn mt
cch oan ung cch y 10 nm ti gp, c y khong
ngoi 30 tui, vn i lm, t nhin c b chng mt, cha

48

tr sut mt nm khng khi m cng ngy cng nng hn,

c phi ngh vic nhng vn c n lng, c khng th
i ng hay ngi c, ngi vn khe mnh khng suy
nhc, ch t th nm l khng chng mt, nu c ngi
th ch lu c 5 pht, mi khi n cm phi n trn
ging trong t th na ngi na nm. C mt bc s cho
rng nguyn nhn do tn thng ct sng b chn p t
t sng c di xung t sng lng th t do phim chp
cho thy cc t dnh st nhau, bc s cho bit nu khng
m sp li nhng t sng b chn p, c s b nng
hn, nhng sau khi m xong bnh chng mt cu c vn
nh c . Ht thi hn c hng lng cha tr c
phi i lm tr li, nhng c vn khng i c, xin bc s
iu tr cho giy xc nhn vn cn chng mt, bc s
khng cp giy xc nhn, cho rng c ni di, m tch
cc t sng lng c ht b chn p ri th lm sao cn
chng mt c. Th l c mt vic ngh bnh khng c
lng. C tip tc i iu tr ung thuc chng mt ca
nhiu bc s vn khng khi, mt nm sau c a cc toa
thuc tr chng mt cho bc s m ca c xem chng
minh l c vn b chng mt, xin bc s cho giy chng
nhn xin hng tr cp ca chnh ph . ng ny trc
khi cp giy phi chp li xng c, v ng cho bit, cc
t xng by gi li dnh vi nhau nn c mi cn bnh
chng mt, yu cu c m sp li ln th hai, c s qa
v ngh rng trc khi cha m, u c lng cn xoay tr
d dng, t khi m xong lng c cng khng xoay tr
c m bnh chng mt vn cn, ln ny bt m na th
chc chn khng c kt qa do nh bnh ch quan sai
lm. C tm sang ng y cha mt thi gian cng
khng kt qa, nn phi i cu tri khn pht v mt
duyn may c n cha Huyn Khng l pht, ri gh qua
phng cha bnh bng kh cng hi xem kh cng c
gip g cho c c khng. Khi c n gp ti xin iu tr,
c ngi trn ging, ti va thng 12 kinh mch, thng
kh huyt ln no, nn vut ct sng c v lng, va hi
qu trnh cha theo ty y ca c, t nhin c ni em ht
chng mt ri, mi ln ngi nh th ny ch lu chng 5

49

pht l chng mt phi nm ngay, t ny gi em ni

chuyn vi thy hn na gi m khng thy chng mt,
c hi ti sao vy, ti tr li bnh c thuc loi thiu mu
no cc b, ti dng kh cng bm mu ln no, sau
hng dn c tp th dc kh cng, ngay sau khi tp
khong 20 pht, c i ng nh ngi bnh thng,
cho n nay c khi hn bnh chng mt.
Mt ca bnh khc cng ti a im cha Huyn Khng,
bnh nhn b chng mt c bc s khm kt lun do
virus trong tai, bt buc phi m tai gia, anh cng lm v
ngnh y nn khng c nim tin vi ng y hay kh cng,
c nhiu bn b khuyn anh cn phi n gp ti, nu anh
khng n cha bng kh cng phi m tai oan ung th
sau ny tnh bn ca h chm dt khng cn gp nhau
na. l ti hu th ca bn b anh, anh n bn b m
n gp ti ch khng tin rng kh cng c th cha c.
Thi gian hn m tai ca anh sp n anh ngh chc cng
khng cn hy vng g cha khi bng kh cng. Khi anh
n c ngi nh du anh i tng bc, sau khi thng
kinh mch v thng mu no, ri ch cho anh tp ng
cng v tnh cng chuyn cha v bnh chng mt mt
thng bng, anh thy bt, i ng c mt mnh. Anh
cho bit n ngy hn m bc s vn m th sao, ti yu
cu anh hi li bc s, tnh trng ca anh nu m v khng
m th hu qa khc nhau ra sao, bc s cho bit nu
khng m virus trong tai n ln ti c th cht, cn m th
khi cht nhng c th lit mt. Theo ty y lit mt ring
l do thn kinh nh u dy thn kinh VIII lm ic tai v
chng mt thng xy ra trc khi dy thn kinh VII b
lit, khi b chng mt ri lon tin nh nng, ty y gii
quyt ct t dy thn kinh tin nh hoc ct b dy thn
kinh II, bnh nhn s ht chng mt nhng b ic, v
trng hp cha bnh chng mt do vim xng ,
cholesteatome, khi u c tnh tuyn mang tai cng bt
buc phi m. C nhng trng hp thiu mu no v
ic tai do ung qu nhiu thuc tr sinh cha bnh

50

cm nhim th khng phi bnh tn thng thc th tai

hay virus trong tai trong no, nu m l mt sai lm ln.
Cn trng hp ca anh sau khi thng mu no anh i
ng li bnh thng l do thiu mu no cc b, ty y c
loi thuc ung b mu cho no, nu anh ung thuc l
ngoi dc v tp luyn kh cng mi ngy c th to
ra ni dc, hiu qa cng nh thuc ngoi dc m
khng c hi do phn ng ph ca thuc, c hai u c li
cho anh mau chng bnh phc may ra khi m, ti khuyn
anh, trc khi m xin bc s cho khm li khi b m
oan.
C trng hp mt bnh nhn b chng mt sut thi gian
3 nm, i lo o, ung thuc ng ty y khng kt qa.
Sau khi khm nh bnh theo kh cng mi bit c
nguyn nhn khng phi do thuc iu tr khng ng m
do lm dng dng thm nhiu cam chanh, vit.C vI mc
ch chng mt mi, v tnh ph hy t bo mu khin c
th khng mu nui no. Bnh nhn thc mc ti sao
yu mt m khng th dng vit.C .Ti tr li mt c nhiu
nguyn nhn, nu mt v i th cn phi n, mt v kh
th th cn oxy, gi s b mt v i, khng cho n m cho
ngi oxy c lm ht mt c khng ? V th bnh ca b
nu mt v thiu mu no b thn kinh lm ra bnh chng
mt, phi dng thuc b mu nui no ch khng phi
dng nhiu cht chua chng mt mi, ngc li n cn
lm gim mp khin c th gy m v mt mi thm..
Tht ra, i vi phng php t cha bnh bng kh cng,
nhng bnh chng mt thiu mu no, h p huyt, ri
lon tin nh, nhc u, cao p huyt, u s no, tinh thn
suy nhc, km tr nh, mt ng kinh nin, t lit mt, kh
nut, bu tuyn gip trng, cng c gy .... chng ti
thng hng dn cc bnh nhn bng cc bi tp th dc
ng cng, ch trong 7 bi u tin chuyn cha cc bnh
v thn kinh rt c hiu qa nh bi co u, co gy, ch
gy, vut gy, vut c, ch tai, xoa mt. 29 bi tp k tip
tng cng kh huyt cho h h hp, bi tit, tiu ha, dinh

51

dng, h min nhim, mnh ct sng, tay chn linh hot

ht au nhc phong thp, t bi lit.. tt c cc bi ng
cng chng ta tp ch mt thi gian 30 pht, 30 pht sau
chng ti hng dn tp tnh cng bng cch tp ngi
hoc nm th, c cch tp th lm tng sinh ha v
chuyn ha trao i cht trong c th phng chng bnh,
cch th tng hng cu, cch th tng bch cu, cch th
tng cng chc nng chuyn ha ca tuyn thng thn
t to ra thuc ni dc t iu chnh cho c th ht
bnh.

52

XNG C CHN BIN DNG

DO THP KHP C TH CHA LNH
C KHNG ?
Mt bnh nhn t Toronto n, i c nhc bng
hai nng c hai ngi du bn cnh, thn sc c v au
n, c gng lm mi nm c ln ging khm bnh,
ti thy t xng mt c chn pha ngoi bin dng,
mt c chn trn mt c ngoi c mt on gn li hn ra
ngoi gia hai khe xng trng ging nh mt on
xng c chn b gy cha ra ngoi. Kh cng chn on
bnh do p lc ca kh thp nhit tch t trong ng xng
p hai ng xng chn theo hng ly tm lm xng
c chn v mt c chn bin dng, ng thi chn p
nhng dy gn gia hai khe xng ng chn li ra ngoi
trng ging nh mt on xng. Sau khi cha bng kh
cng ln u lm gii ta p lc ca thp kh trong ng
xng chn, on gn ni ln chm vo v tr ng ca
n. V ti hng dn anh cch va i va ht bi one
two three .. vng quanh phng trong sous-sol nh th
Blanger m khng cn n gy, bnh nhn cm thy
i ng c d dng nhanh nhn hn, ht au n, chn
nh nhm, hai c gi du anh n cha bnh ang ngi
trn gh nhn thy anh i c mt mnh cng vui
mng cm ng ri nc mt v v tay c v chc mng
anh ang va i va ht...
Sau ba ngy cha tr Montral, bnh nhn tr v
Toronto i lm tr li,v chng ta hy nghe anh tm s :
...
Khi ti n, Thy ht lng tr liu bng phng php
kh cng Vit Nam. Lc ti n, ti phi chng gy, sau 3
ngy Montral cha tr, ti bt 80% v b gy
i bnh thng.
Trn y l nhng bng chng c th to cho
qy v bnh nhn c thm nim tin vo cch cha bnh

53

bng kh cng m khng dng thuc trong tt c cc bnh

nan y m ty y v ng y b tay. Phng php ca kh
cng u tin phi cn n thy chn bnh ng v gii
khai huyt o thng b tc gip kh huyt lu thng y
, sau ch cho bnh nhn phng php tp luyn ng
cng v tnh cng duy tr s sinh ha chuyn ha ca
kh huyt n nui dng khp cc t bo gip c th
phng chng bnh th phi do bnh nhn t tp luyn ly
mi ngy ch khng phi i n khi no c bnh mi
tp. Nu bit tp mn kh cng t cha bnh th nh c
mt ng thy thuc bn mnh s gip c mnh lun
lun khe mnh khng bnh tt.

54