BANTUAN

KEPADA
SEKOLAH
AGAMA
RAKYAT :
SATU
KAJIANSEJAR

AH DAN
TUJUAN ASAL
AbstractSevera
l of aids have
been given by
government to
the local
religious school
since

independence.
For example
opportunity to
take general
exam, per
capital aid,
takeover and

restoration.
However, a
ll that effort
has not given
any good
solutions
furthermore
rise a lot of
conflict

until today.
This conflict
continuously
happensbecau
se of
differences to
understand the
main purpose

of the schools.
This research
help to explain
actual the
history.Abstrak
Pelbagai
bantuan telah
diberikan oleh

kerajaan
kepada
Sekolah Agama
Rakyat
sejak sebelum
kemerdekaan
lagi. Sebagai
contohnya
peluang

mengambil
peperiksaanaw
am, bantuan
per kapita,
pengambilaliha
n dan
penyerapan.
Bagaimanapun
ia

tidak memberi
kan
penyelesaian
terbaik dalam
memajukan
sekolah
tersebut
sehingga
kehari ini.

Masalah
tersebut akan
terus berlaku
kerana wujud
perbezaan
dalammemaha
mi tujuan asal
penubuhan
sekolah

tersebut.
Kajian ini
menerangkan
suasanasebena
r dari aspek
sejarah.
Pendahuluan
Semasa era
penjajahan di

awal abad ke20, pendidikan

orang-orang
Melayu
secaraumumny
a terbahagi
kepada dua
sistem iaitu
sistem aliran

tradisional
yangmementin
gkan pelajaran
agama sahaja
dan sistem
aliran
kebangsaan
yangmementin
gkan pelajaran

akademik
semata-mata.
Ia telah
mendatangkan
krisis
besardalam
masyarakat
umat Islam
bukan sahaja

di Tanah
Melayu bahkan
negaranegaraumat
Islam di
seluruh dunia
1

.Di Tanah
Melayu, jalan

penyelesaian
telah difikirkan
untuk
mengatasimas
alah tersebut
iaitu dengan
menyatukan
dua sistem
yang berbeza

ini.
Hasildaripada
itu, lahir idea
perlunya wujud
satu sistem
persekolahan
yang
mementingkan
kedua-dua

perkara
tersebut
dengan
mengintegrasik
annya kepada
satu
sistempersekol
ahan sahaja
2

.Sistem pondok
telah
menerima
perubahan
daripada
sistem
c

um
u

mi
kepadasistem
ni
za

mi
(
madrasah
)
3

. Perubahan ini
adalah renteta
n daripada
kelemahan sist
emsekolah
petang atau
Sekolah AlQuran. Tokohtokoh ulama

Islam yang
bersikap
1

S.S. Hussain & S.A.

Ashraf, ( 1980 ).
Crisis In Muslim
Education .
Jeddah : Hoder &
Stoughton, King Abdul
Aziz University,Cet.
1, hlm. 41.
2

Ismail Raji al-Faruqi,

( 1982 ).
Islamization Of
Knowledge.
Washington :
International Institute
Of Islamic Thought,
hlm. 10.
3

Abdullah Ishak,
( 1995 ).
Pendidikan Islam dan
Pengaruhnya di
Malaysia.

Kuala Lumpur : DBP,

KPM, Cet. 1
,
hlm. 196.

radikal dan
progresif telah
melakukan
reformasi
dalam bidang

pendidikan
dengancara
menyebarkan
fahaman
menerusi
tulisan dalam
majalah
Al-Im
a

m
4

. Usaha initelah
berjaya
mengasaskan
sekolah agama
moden
bersaing
dengan

sekolahsekolahMelayu
dan Inggeris
yang masih
belum meluas
pada ketika itu
5

.Bagi
masyarakat

tempatan
kewujudan
sekolah
Inggeris
memberikan
cabarandalam
kehidupan
mereka.
Kewujudan

sekolahsekolah agama
pula telah
mewujudkanpe
rtentangan
terhadap
sistem
pendidikan
Inggeris

. Oleh kerana
itu,
kewujudanseko
lah Inggeris di
peringkat awal
membuktikan
kebenaran
rancangan

Inggeris
untuk mencab
ar institusi
masyarakat
yang sedia
ada.
Sejarah
Sekolah

Agama
Rakyat
Sekolahsekolah
Menengah
Agama atau
madrasah
dalam negara
hari iniboleh

dibahagikan
kepada
beberapa jenis.
Pembahagian
ini termasuk
bagi
peringkatrenda
h. Berdasarkan
kutipan dan

pelbagai
pandangan,
penulis
membahagikan
sekolahagama
kepada empat
iaitu ;
i Sekolah Mene
ngah Kebangsa

an Agama di b
awah pentadbi
ranKementeria
n
Pendidikan.ii S
ekolah Meneng
ah/Rendah Aga
ma di bawah K
uasa Negeri. S

ekolahini
terdapat tiga
bentuk,
pertama, di
bawah
pentadbiran
negeri
melaluibadan
berkanun,

kedua, ditadbir
oleh Jabatan
Hal Ehwal
Agama
IslamNegeri
dan ketiga,
diselaraskan
oleh Majlis
Agama Islam

dan
ZakatNegeri.
Ketiga-tiga
bentuk
pentadbiran ini
mengandungi
aspek pentadbi
ran yang
berbeza kerana

ia berkait
dengan
enakmen
yangtelah
diluluskan.iii Se
kolah Menenga
h/Rendah Aga
ma Swasta di b
awah milik sya

rikat,pertubuha
n dan
persendirian.iv
Sekolah Menen
gah/Rendah Ag
ama Rakyat di
bawah kawalan
Jawatankuasa
Pengelola

Sekolah atau
masyarakat
tempatan.Tum
puan penulisan
ini ialah
sekolah jenis
yang keempat.
Sekolah
tersebut

tidak diletakka
n di bawah
kuasa Kerajaan
British pada
zaman
sebelum
merdeka.
Begitu juga
pada hari ini

masih belum
dikawal oleh
mana-mana
kementerian
dari
sudutpentadbir
annya.Perkemb
angan SAR
kemudiannya

merosot
sebagaimana
yang pernah
berlakuke atas
sistem
pengajian
pondok. Faktorfaktor
kemerosotan

dapat
dibahagikanke
pada dua iaitu
faktor dalaman
dan luaran.
Faktor dalaman
ialah masalah
sistem
4

Rahim Osman, ( t.th. ).

Madrasah Masyhur Al
Islamiyyah, Pulau
Pinang,
Islam di Malaysia
ed. Kuala Lumpur :
PersatuanSejarah
Malaysia, hlm. 77.
5

Nabir Haji Abdullah,

( 1976 ).
Maahad II Ihya
Assyariff Gunung
semanggol 1934-1959.

Kuala Lumpur :
Jabatan SejarahUKM,
Cet. 1
,
hlm. 18.
6

Muhd Nur Manuty,

Perkembangan
Pendidikan di Malaysia
: Beberapa Andaian
Kritis Terhadap
Pemikiran

-pemikiran Asasdalam
Pers
pektif Sejarah,
Jurnal Pendidikan
Islam
, Oktober 1984, Bil. 2,
hlm. 47.

penyelarasan
pentadbiran
sekolah,
kelayakan

guru,
kurikulum dan
sistem
pengurusanke
wangan.
Manakala
faktor luaran
ialah
kelemahan

pemimpin
pelajaran,
kurangminat
ibu bapa, tiada
pengiktirafan,
cabaran
sekolah aliran
Melayu,
pertukaranseko

lah kepada
aliran biasa
dan tidak puas
hati penuntut
itu sendiri dari
sudut jaminan
ekonomi.
Peluang
Mengambil

Sijil
Peperiksaan
Kebangsaan
Sijil Agama
yang
diperkenalkan
di Kolej Islam
Malaya iaitu
Sijil Tertinggi

KolejIslam
Malaya
dianggap sijil
agama
pertama yang
diiktiraf oleh
kerajaan
sehinggalahak
hir dekad

1960-an.
Bagaimanapun
, dalam tahun
1960-an,
pelajar-pelajar
sekolahagama
telah diberi
kesempatan
untuk

mengambil
peperiksaan
Sijil Rendah
Pelajaran(SRP),
Sijil Pelajaran
Malaysia (SPM)
dan Sijil Tinggi
Persekolahan
Malaysia(STPM

). Sekolah
agama pada
masa ini masih
belum
mempunyai
kurikulumkeba
ngsaan tetapi
pelajarpelajarnya

telah mula
memasuki
instrumen
polisi
kerajaanmelalu
i sistem
peperiksaan
yang diadakan.
Ini terbukti

apabila
peperiksaan
STPMdalam
tahun 1971
merupakan
satu
pembaharuan
kepada pelajar
sekolah agama

untuk memasu
ki
universiti.Mere
ka akan
meninggalkan
sekolah
tersebut
apabila berjaya
dalam

peperiksaanter
sebut. Pihak
Jabatan Agama
telah sedar dan
mengambil
inisiatif
membuatperub
ahan dalam
sistem

persekolahan
agama dengan
memperkenalk
an
peperiksaanter
sebut. Oleh
sebab itulah
sistem
peperiksaan

tersebut telah
dilaksanakan
lebih awaldi
Kolej Islam
Malaya iaitu
sejak tahun
1962 lagi
7

. Peluang dan
masa depan
pelajar-pelajar
adalah sama
sepertimana
pelajar-pelajar
lain apabila
mereka tamat
pengajiantinggi

, malah
lapangan
pekerjaan
mereka lebih
luas di mana
mereka boleh
menjawat jawa
tan-jawatan
biasa di sampi

ng jawatanjawatan yang b
erkait
dengan agama
.Dengan itu,
pengajiannya
mampu
menghadapi
cabaran zaman

dan
memenuhikepe
rluan negara
8

.
Bantuan
Perkapita
Dalam Laporan
Barnes 1951,

perkembangan
SAR berjalan
seperti biasa
tanpa apa-apa
peruntukan
dalam Undangundang
Persekutuan.
Dalam

perbahasan
parlimenpada
tahun 1951,
seorang
ahlinya
mencadangkan
kepada
kerajaan
agarmemperti

mbangkan
kewujudan
beberapa buah
sekolah agama
tersebut
yangdiusahaka
n secara
persendirian
tanpa terikat

dengan dasardasar kerajaan

9

.
7

Mokhtar Shafie ( bekas

YDP Persatuan Pelajar
KIM ),
wawancara
, 8 Februari 2001.
8

Kementerian Pelajaran
Malaysia,
Sekolah Menengah
Kebangsaan (Agama)
( Kuala Lumpur :
Bahagian Pelajaran
AgamaIslam, KPM,
1977 ), hlm, 4.
9

Legislative
Councillors Oath
( Motion Reports On
Education stending in

the name of the

Member for Education,
adjourned
on the 19 September
1951 )
( Kuala Lumpur, 21
November 1951), hlm.
258. ( Ahli Parlimen
yang mengemukakan
usul ini ialahEnche
Muhammad Yusuf bin
Ahmad )

Menurut
Ordinan 1957 (
berasaskan
Laporan
Razak ),
terdapat
peruntukanund
ang-undang
yang

membenarkan
bantuan
kerajaan pusat
kepada sekolah
agama
10

.Ordinan ini
adalah hasil
daripada satu

laporan yang
dikenali
Laporan
JawatankuasaM
enimbang
Bantuan
Kewangan
Kepada
Sekolah Agama

Islam Bukan
Kerajaan.Jawat
ankuasa
tersebut telah
menyarankan
bantuan
subsidi untuk
menampungpe
mbiayaan

pentadbiran
sekolah
tersebut di
samping
beberapa
cadangancadanganlain
11

. Atas tujuan
tersebut, satu
jawatankuasa
telah dibentuk
iaitu
JawatankuasaM
enimbang
Bantuan
Kewangan

Kepada
Sekolah Agama
Islam Bukan
Kerajaan
padatahun
1956
12

.Penyata
Jawatankuasa

Menimbang
Bantuan
Kerajaan pada
tahun 1956
tersebuttelah
mencadangkan
bantuan setiap
orang murid
dalam masa

setahun seperti
dalam jadual di
bawah. Kadar
tersebut
berubah pada
tahun 1977,
1983 dan kali
terakhirberuba
h pada tahun

1996.
Jawatankuasa
ini telah
membuat
lawatan ke
Sekolahsekolah Agama
Rakyat di
seluruh negeri

kecuali Sabah
dan Sarawak
dari 5
Ogos1956
hingga 14
Otober 1956
13

. Hasil laporan
tersebut,

cadangan
kadar bantuan
telahdilaksana
kan kepada
sekolahsekolah
tersebut
bermula pada
tahun 1959.

Polisibantuan
ini sebenarnya
telah
dilaksanakan
oleh Inggeris
sejak tahun
1875
14

.Dalam
Laporan
Rahman Talib,
bantuan
kewangan
kepada sekolah
menengahtela
h diberikan

mulai 14 Jun
1957
15

. Sistem
bantuan
separuh ini
diberikan
sebagailangka
h sementara

sehinggalah
akhir 1961
16

. Sekolahsekolah
tersebut
diberitahubaha
wa mereka
boleh dan akan

menerima
bantuan penuh
mulai 1 Januari
1962
17

.Pemberian
tersebut
dengan syarat
mereka

memenuhi
syarat-syarat
yang
telahditetapka
n oleh Menteri
Pelajaran
dalam
Peraturan
( Kursus-kursus

Pengajian )
Sekolah 1956
18

. Konsep
bantuan yang
timbul pada
masa ini ialah
bantuan
separuhdan

bantuan penuh
digunakan.Men
urut Laporan
Rahman Talib
1960, Prof.
Khoo Kay Kim,
seorang ahlisej
arah
berpendapat

pada dasarnya
tiada
perbezaan
antara Laporan
Rahman
Talib1960
dengan
Penyata Razak.
Dari segi

perlaksanaan,
satu langkah
besar yang
diambildi
bawah laporan
tersebut ialah
percubaan oleh
kerajaan untuk
menyerap

berbagai jenis
sekolah
agama.
10

Federation Of Malaya,
The
Education Ordinance1
957
, No. 2 of 1957, Part II,
Section 38 ( 2 ), hlm.
47.
11

Federation of Malaya,

Report Of The
Comettee To Consider
Financial Aids To Non

Government Islamic
Religious Schools
,1956, Bab VII, No. 60
- 63, hlm. 7.
12

Jawatankuasa ini
dipengerusikan oleh
Timbalan Menteri
Sumber Asli dan

Tempatan, Enche
Abdul Rahman bin Haji
Talib. Ia
turut disertai oleh Raja
Musa Raja Mahadi
( Presiden Majlis
Agama Islam dan Adat
Istiadat Melayu,
Perak ), Tuan
Haji Hassan
bin Haji Yunus, Tuan
Haji Ahmad Hussain,
Enche Salleh Osman ,

Enche Abdul Hamid

Mahmud, Tuan Haji
Ahmad Maliki,Tuan
Haji Hussain Dol dan
Tuan Syed Jaafar
Albar.
13

Federation of Malaya,
Report Of The
Comettee To Consider
Financial Aids To Non

Government Islamic
Religious Schools
(1956), Appendix
A, hlm. 12
14.
14

T.R. Doraisamy,
150 Years Of Education
In Singapore
, ( Singapore : TTC
Publication Board
Teachers
Training College

Paterson Road, 1969,

Cet. 1 ), hlm. 13.
15

Federation of Malaya,
Report of The
Education Review
Committee 1960
( Kuala Lumpur :
Caxton Press Ltd.,
1957,), BabVIII,
No. 159, hlm. 28.
16

Ibid

, No. 164 (b), hlm. 29.

17

Ibid
, No. 164 (a).
18

Ibid
. No. 162, hlm. 29.

Dalam Akta
Pelajaran 1961,
satu akta telah

dipinda bagi
membolehkan
MenteriPelajara
n berkuasa
dalam
menimbangkan
bantuan
kepada
sekolah-

sekolah
agama.Bantua
n ini
diberikan deng
an syarat sekol
ah
tersebut meng
utamakan

pelajaranagam
a semata-mata
19

. Bantuan
tahunan ini
telah diberikan
secara terus
menerusberdas
arkan akta

tersebut mulai
tahun 1959
20

.Bantuan per
kapita yang
diberikan tidak
mencukupi
untuk
menampungpe

rbelanjaan
pentadbiran
sekolah.
Banyak
cadangan dan
desakan telah
dibuat
agarpihak
kerajaan

mempertimban
gkan
penambahan
kadar bantuan
ini
21

. Bahkan
adacadangan
agar

memberikan
bantuan penuh
kepada sekolah
tersebut
sebagaimanas
ekolah-sekolah
Cina, Tamil
dan Inggeris. C
adangan

bantuan penuh
tersebut
adalahberdasar
kan Akta
Pelajaran 1961
22

.Perkara ini
juga diakui
oleh

Allahyarham
Tan Sri Prof.
Abdul Jalil
Hassanapabila
beliau
mengatakan
Kementerian
Pelajaran
bercadang

untuk
memberikanba
ntuan penuh
kepada
sekolahsekolah
Menengah
Agama Rakyat
sama

sepertisekolahsekolah
menengah
bantuan
kerajaan yang
lain. Bantuan
penuh ini
akandiberikan
kepada sebuah

sekolah
menengah
agama di tiaptiap negeri
sebagaipermul
aan.Hal ini
berdasarkan
kepada Akta
Pelajaran 1961

yang mana
sekolahsekolahMeneng
ah Agama
Rakyat ini
dikategorikan
dalam Sekolahsekolah
Menengah

Khassebagaim
ana yang
terdapat dalam
akta tersebut
23

. Bantuan ini
dapat
dibuktikandeng
an pembinaan

Kolej Islam
Malaya
sebanyak RM
2.5 juta melalui
bantuanKeraja
an Persekutuan
24

. Pemberian
bantuan ini

dengan syarat
Kolej
tersebutdijadik
an yayasan
pelajaran
tinggi yang
mengutamaka
n pelajaran
agama Islam

25

.
Bagaimanapun
dalam Laporan
Jawatankuasa
Kabinet 1979,
ia langsung
tidak menyent
uh

perkembangan
atau cadangan
berkaitan
bantuan
kewangan
kepada
SAR.Kadar
bantuan yang
sedia ada tidak

pernah
disemak untuk
diubahsuaikan
dengankenaika
n taraf
perbelanjaan
hidup.
Desakandesakan terus

ditimbulkan
dalamparlimen
sehinggalah
akhirnya
kerajaan
bersetuju
dengan kadar
tersebut pada
tahun1977

26

. Bantuan ini
diberikan
bertujuan
membayar gaji
dan elaun guru
serta lainlainperbelanjaa
n sekolah. SAR

peringkat
rendah hanya
menerima
bantuan wang
sahaja
19

Kementerian
Pelajaran,
Laporan Bahagian
Pelajaran Ugama
, hlm. 7.

20

Senarai jumlah
bantuan tahunan yang
diberikan oleh
kerajaan kepada SAR
boleh dilihat dalam
Laporan
MengenaiPerlaksanaan
Dasar Pelajaran Terhad
ap Pelajaran Agama
Islam Mengikut Syorsyor Penyata Razak
1956, dan

JawatankuasaPenyema
k Pelajaran 1960
, Bab V, hlm. 19.
21

Federation of Malaya,
Parliamentary
Debates Dewan
Raayat
, Volume IV, No. 28, 13
December 1962,
Thursday, hlm. 2967.
22

Federation Of
Malaya, ,

Act of Parliament
,
Education Act 1961
, Chapter 3, No. 43
of 1961, Section 23
dan 24, hlm. 231.
23

Federation Of Malaya,
Act Of Parliament,
Education Act 1961
, No. 43 of 1961,
Chapter 4, Bab
25 ( 1 ) ( a ), hlm. 231.
24

Kementerian Pelajaran
Malaysia,
Laporan Mengenai Per
laksanaan
Dasar Pelajaran Terhad
ap Pelajaran Agama
Islam Mengikut Syorsyor Penyata Razak
1956, dan
Jawatankuasa
Penyemak Pelajaran
1960,
hlm. 24.
25

Federation of Malaya,
Parliamentary
Debates Dewan
Raayat
, 14 October 1964,
hlm. 2199
(Pembentangan
AnggaranPerbelanjaan
( Tambahan) ( Bil. 2 )
Pembangunan
Pecahan Kepala 20
dan lihat juga
Federation Of Malaya,

Act Of Parliament, Edu

cation Act
1961
, No. 43 of 1961,
Chapter 4, Bab 25 ( 1 )
( f ), hlm. 232.
26

Federation of Malaya,
Parliamentary
Debates Dewan Raay
at
, II, Bil 60, Parlimen
Keempat, Penggal

Kedua, 26
November1976, hlm.
6284

6285 dan Kementerian

Pelajaran,
Laporan Bahagian
Pelajaran Ugama
, hlm. 19.