You are on page 1of 94
CHUONG!- NHU'NG VAN DE CHUNG VE BAO HO LAO DONG http://www Jedmobile.net/diendan/cbooks-tieng-viet/2802 | -thiet-ke-voi- autodesk-inventor-pdf.html LI. Khai nigm chung 1) Khai niém vé bao hé lao dong Bao hd lao déng Li mén khoa hoc nghién ctu vé hé théng ede van ban phap luat, ede bign phap ve t6 chite, kinh (2, x4 hoi va khoa hoc céng nghé dé nn digu kign lao dong nhim — Bao vé site khog, tinh mang con ngudi trong lao dong. — Ning cao nding suat, chat long san phim. — Bao vé méi truéng lao dng ndi riéng va méi trudng sinh thai n chung gép phan cai thign di séng vat chit va tinh thin cia ngudi lao dong. 2) Mue dich béo hg lao dong Bao dam cho ngudi lao déng cé nhimg diéu kign lam vige an toan, ve sinh, thudn Igi va tign nghi nhat. = Gitip ngdn ngita tai nan lao déng va bénh nghé nghié h dau lam gidm sit sire khoé cing nhu nhimng thigt hai khae doi ve ngudi lao dgng. — Tao diéu kign nang cao nang suat lao dong. — Gép phan vao vigc bao vé va phat trién bén ving nguén nhan lye lao dong. 3) ¥nghia ctia céng tic bao hé lao déng , han ché dm. Bao hd lao dgng trude hét 4 pham tr ciia lao dng san xudt, do yéu cdu san xuat va gin lién vi qué trinh sin xudt, Béo ho lao dng mang lai m vui, hanh phic cho moi nguisi nén né mang ¥ nghia nhan dao siu sic. Mit khéc, nhé cham lo sire khoé ciia nguisi lao dong ma cng tac BHLD mang lai higu qua xa h9i va nhan dgo rat cao. BHLD 1a mét chinh sach lon cua Dang va Nha nuée, la nhigm vu quan trong khéng thé thiéu dugc trong cdc dy dn, thiét ké, digu hanh va trién khai sin xuat. BHLD mang lai nhitng loi ich vé kinh té, chinh tri va xa héi. Lao dong tao ra cia cai vat chat, Lim cho xa hdi tén tai va phat trign. Bat ct dudi 6 xa hGi nao, lao dong cia con ngudi inh nhat, Xiy dung quéc gia gidu cé, ty do, dan chi cing nhé ngudi lao dong. Tri thire m6 mang ciing nhiy lao déng. Vi vay lao dong la dong lye chinh cia sy tién 6 loai ngudi. 4) Tinh chat ca cong tac bao hé lao déng BHLD cé 3 tinh chat chi yéu la: php ly, khoa hoc ky thuat va tinh quan Trang 1 ching. Ching c6 ign quan mat thidt va hd tro Kin nhau. a - BHLD mang tinh chat phap by: Nhing quy dinh va ndi dung vé BHLD duge thé ché hod ching thanh nhimg luat 1é, ché a6 chinh sich, tigu chudn va duge huéng din cho moi cdp moi nginh moi t6 chire va cd nhdn nghiém chink thyc hign, Nhimg chinh sich, ché d6, quy pham, tiéu chuan, durge ban hanh trong cdng téc bao hp lao dng li luat phap ciia Nha nude. Xuit phat tir quan diém: Con ngudi la von quy nhat, nén luat phap vé bao hé lao dong duge nghién ctr, xay dung nham bao vé con ngudi trong san xuat, moi co so kinh té va moi ngudi tham gia lao Ong phai ¢6 trich nhigm tham gia nghién ettu, va thye hign. B6 li tinh phap ly ca cOng tic bao h6 lao dong. b- BHLD mang tinh khoa hoc KP thud Moi hoat dong cua BHLD nhim loai trir cde yéu t6 nguy hiém, c6 hai, phong va chong tai nan, cdc bénh nghé nghigp... déu xuat phat tir nhing co so cia KHKT. Cée hoat dong digu tra khao sit phan tich diéu_kign lao dong, dnh gif anh hudng cia cic yéu t6 dc hai dén con ngudi dé dé ra cic gidi phap chéng 6 nhigm, giai phép dam bao an toan déu 1a nhimg hoat dong khoa hoe ky thuat, Hign nay, vige vin dung cic thanh tyu khoa hoc ky thudt méi vao cong tie bao hd lao déng ngay cing phd bién, Trong qué trinh kiém tra mdi han ang tia gamma, néu khong hiéu biét vé tinh chat vi téc dung ctia cic tia phéng xq thi kh6ng thé c6 bign phép phing tranh c6 higu qua. Nghién ciru céc bign phap an todn khi sir dung cin tryc, khéng thé chi c6 hiéu biét vé co hoc, site bén vat ligu ma cn nhiéu van dé khée nhur sy cn bing ca can cdu, tim véi, diéu khién dign, t6c d6 nang chuyén: Muén bién diéu kign lao dong eye nhge thanh diéu kign lam vige thoai mai, muén loai trir vién tai nan lao d6ng trong san xuat phai gidi quyét nhieu van dé tong hgp phire tap. Khong nhing phai hiéu biét ve ky thuat chiéu sing, ky thugt thong gid, eo khi hod, ty dong hoa, ... ma con ean phai c6 cdc kién thitc vé tim ly lao dong, thim my cong nghiép, x4 hdi hoc lao dgng,... Vi vay cong téc bao hd lao dng mang tinh chat khoa hge ky thugt tong hyp. ¢~ BHLB mang tinh quan ching: Tat ca moi ngudi tir ngudi str dung lao dong dén ngudi lao dgng déu 1a Gi turgng cin duge bao vg. Déng thoi ho cing la chi thé phai tham gia vao cng téc BHLD dé bio vé minh va bao vé ngudi khic. BHLD cé lién quan dén tat ca moi ngudi tham gia sin xuat, Cong nhan la nhiing nguoi thudng xuyén tiép xtic voi may médc, trye tiép thye hign cdc qui trinh cOng nghé, ...Do dé ho c6 nhiéu kha nang phat hign nhing so he trong cdng téc bio hd lao dng, ding gop x4y dung cée bign phiip vé ky thuat an todn, tham gia gop y kién vé mu ma, quy céch dung cy phing hd, quin do Trang 2 lam vige, Mat khac, di cae qui trinh, quy pham an toan duge dé ra ti mi dén dau, nhung céng nhin chua durge hoc tip, chwa duge thim nhuain, chura thay ro y nnghia va tam quan trong cua né thi rat dé vi pham. Muén lim tt céng téc bio hd lao dng, phai van dong duge dong dio moi ngutdi tham gia. Cho nén BHLD chi od két qua khi durge moi cap, mgi nganh quan tim, duge moi ngudi lao dng tich cute tham gia va ty gide thie ign cdc quy dinh, ché d6 tiéu chuan, bién phap dé cai thign diéu kign lam ic, phng chéng tai nan lao déng, bénh nghé nehiép. BHLD Ia hogt dong huéng vé co sé san xuat va trude hét li nguo tiép lao dong. N6 lién quan véi quan ching lao dOng. BHLD bao vé quyén loi va hanh phiie cho moi ngudsi, moi nha, cho to’n xa hOi. Vi thé BHLD ludn mang tinh quan ching sau rong. 1.2. Cong tic BHLD 6 Vigt Nam J) Lug phép vé BHLD & Vigt Nam Hé théng luat phap vé BHLD 6 Vigt Nam gém 3 phan: Phén I; BO luat lao dng va cée Iugt khéc c6 ign quan. Phan Iz Ngbi dinh 06/2005/ND-CP cia Chinh Pha va cae nghi dinh khée lién quan. Phén IMI: Cac thong tw, C6 thé minh hoa hé théng luat phép ché 49 chinh sich BHLD cua Vit Nam bang so d6 sau: thi, tigu chudn, qui pham ky thud HIEN PHAP aa Cac Luat, BO luat a LAO BONG Php Henh c6 jen quan Nghi dinh 06/1995/NB-CP 6 lién quan Cac tiéu chun, quy pham Thong tu Chi thi 2) Pham vi déi neong eiia cing tée bio hé lao ding: ~ Nguoi lao dong: La nhiing ngudi lam viée, ké cd ngwéi hoc nghé, tap nghé, thir vige duge Trang 3 Lim trong diu kign an toan, vé sinh, khong bj tai nan lao dong, khOng bi benh nghé nghigp; khong phan bigt ngudi tao d6ng trong co quan, doanh nghiép cia Nha nude hay trong eéc thanh phan kinh té khde; khong phan biét ngudi Vigt Nam hay nguéi nrée ngoai b - Ngwdi str dung lao dong: — Cée doanh nghiép Nha nuée, cdc doanh nghigp va co sé san xudt kinh doanh, dich vu thuge cée thanh phan kinh té khéc, cée c4 nhan 66 sit dung lao dng dé tién hanh cae hogt dng san xuat, kinh doanh. — Cae doanh nghiép cé von dau tu mréc ngoai, cdc don vi xi nghigp, san xudt kinh doanh, dich vu cée so quan hanh chinh su nghigp, t0 chite chinh tri xa hgi, doan thé nhan dan, ede doanh nghigp thuge lye lreng Quin doi Nha dan, Cong an Nhan dan, cée co quan t6 chite nude ngoai hode quéc té tai Vigt Nam c6 sit dung lao dng 1 ngudi Viét Nam. = 06 trach nhiém 16 chite thc hign php Iudt vé bao h6 lao dng trong don vj minh 3) Quyén vi nghia ve ciia ngudi ste dung lao déng va ngwréi lao déng: 4 - Doi voi ngudi st dung lao dong. * Tréch nhigm: — Hang nam phai lp ké hoach, cai thign digu kign lao dong — Trang bi day dit phurong tién bao vé ca nhin va cae ché 46 khac vé an ton, vé sinh lao d6ng theo quy dinh coa Nha nuée. — C6 ké hoach gidm sat vige thye hign ce quy dinh, ndi quy, bién phap an ton, vé sinh lao dong. Phéi hgp véi cong dodn co so xAy dymng va uy tri sy hogt dng etia mang IuGi an todn vién va vé sinh vign — Xay dung n6i quy, quy trinh an toan, v¢ sinh lao déng. hire hudn luyén, huréng din ede tiéu chun, quy dinh, bién phap an oan, vé sinh lao dong di véi ngudi lao dong. chife khdm stic khoé dinh ky cho ngudi lao dong theo tigu chun ché d9 quy dinh. — Chap hinh nghiém chinh quy dinh khai béo, digu tra tai nan lao dng, bénh nghé nghigp véi So LD-TB va XH, So Y té dia phuong. * Quyén han: — Bude ngudi lao dong phai tun thi cde quy dinh, ndi dung, bign phap an toan, ¥¢ sinh lao dong. — Khen thudng ngudi lao dong chap hanh tét va ky luat nguoi vi pham thye hign an toan, vé sinh lao dng ~ Khiéu nai véi co quan Nha nude cé tham quyén ciia thanh trav; ign phdp an toan, vé sinh lao dong va nan Trang 4 ton lao déng nhung phai nghiém chinh chap hanh quyét dinh 46, b= Doi voi ngudi lao dong. * Nghia vu: — Chap hanh céc quy dinh vé an toan, vé sinh lao déng cé lién quan dén Ong vige va nhiém vu dugc giao. ~ Phai sir dung va bao quan cae phuong tign bao vé ca nhan di duge trang bi, cap phat. — Phai béo cdo kip thisi véi ngudsi c6 tréch nhiém khi phét hién nguy eo ly tai nan lao dong, bénh nghé nghigp ho§e cée sx c6 nguy hiém, tham gia cp cru va khac phuc hau qua tai nan lao dong. * Quyén gi: — Yéu cau bao dim diéu kign lam vige an toan, vé sinh cing nhu duge ip cdc thiét bi cd nhan, duge hudn luyén bién phép ATLD. — Tir chdi cdc céng vige hode ri b6 noi lm vige khi thdy rd nguy co xay a tai nan lao d6ng, de doa nghiém trong dén tinh mang, site khoé cla minh va sé khong tiép tye lam vige néu nur thay nguy co d6 van chua duge khic phuc. —Khiéu nai hoae t6 cio véi co quan Nha nude co tham quyén khi str dung lao déng vi pham quy dinh cia Nha nude hode khéng thye hign cae giao két vé an toan, vé sinh lao déng trong hop déng hoac thoa wée lao d6ng. 1.3. Phan tich diéu kign lao dong 1) Mét sé khai niém co ban - Diéu kign lao déng: kinh t, 6 chite thé hign qua quy trinh céng nghé, e&ng cy lao dong, d6i tuong lao dng, mdi trudng lao dong, con ngudi lao dong va sw tac déng qua lai gitia ching, tao diéu kign can thiét cho hoat déng cia con nguii trong qué Diéu kign lao déng c6 anh hudng dén sire khoé va tinh mang con nguéi Nhing cOng cu va phuong tign e6 tién nghi, thug Igi hay nguge Igi gay kho khan nguy hiém cho ngudi lao ddng, déi tuong lao dong. Doi v6i qui trinh cOng nghé, trinh d@ cao hay thap, thé so, lac hgu hay hign dai déu e6 tie dong rit Gn dén ngudéi lao dng. Moi trudng lao dong da dang, cé nhiéu yéu t6 tién nghi, thuan Igi hay ngugc lai rat khic nghiét, doc hai, déu tac dng rat lin dén site khoe nguti lao dong b~ Céic yéu 16 nguy hiém va cé hai: Yéu t6 nguy hiém cé hai 1a cdc yéu t6 vat chat 6 anh huong xdu, nguy |, c6 nguy co gy tai nan ho%e bénh nghé nghigp cho ngudi lao dong Trang 5 trong didu kign lao dong. Cu thé la: — Cae yéu t6 vat ly nur nbigt 46, 46 am, tiéng én, rung dng, cée bite xa 6 hai, bui, — Cae yéu t6 héa hoe nhu héa chat dée, cde logi hoi, khi, byi doc, cae chat phéng x: fc yéu t6 sinh vat, vi sinh vat nhur cde loai vi khudn, siéu vi khudn, ky sinh tring, c6n tring, rin, . ~ Cie yé t loi vé tur thé lao dGng, khong tign nghi do khong gian ché Lim vige, nha xuong chat hep, mat vé sinh, — Cae yéu 6 tam ly khdng thudn Igi, ¢- Tai nan lao dong. Tai nan lao dng 1a tai nan gay tén thong cho bit ky bG phn, chite ning ndo ciia ca thé ngudi lao dng hoge gay tir vong, xay ra trong qita trinh lao dong, gin lién véi vig thyc hign cong vige hoc nhigm vu lao dong Nhiém dc dot ng6t ciing Ia tai nan lao ding. Tai nan lao déng duge phan ra: Chan thuong, nhiém dc nghé nghigp va bénh nghé nghiép * Chan thong: li tai nan ma két qua gay nén nhimg vét thuong hay huy hoai mét phin co thé ngui lao dong, lim tén throng tam thei hay mat kha nang lao dong vinh vign hay tham chi gay tir vong. Chan throng e6 tic dung d6t ngot. * Bénh nghé nghigp: 'a bénh phat sinh do tae dong cita digu kign lao dong c6 hai, bit loi (ti , rung dng, ...) déi véi ngudi lao déng. Benh nghé nghigp lim suy yéu din din site khog hay lim anh huréng dn kha ning lam vige va sinh hoat cia ngudi lao dong. Bénh nghé nghiép kim suy yéu sire kho€ ngudi lao dong m6t cach din din va lau dai " Nhiém d6e nghé nghigp: Va swe huy hogi site khoé do tée dung cia eée chat dgc xém nh§p vao co thé ngudi lao dng trong digu kign SX 2) Phéin tich diéu kién lao déng - cde nguyén nhan gay ra tai nan. Mac dit cha c6 phuong phép chung nhat phan tich chinh xde nguyén nhdn tai nan cho cde nginh nghé, linh vuc sin xuat nhung c6 thé phan tich cae nguyén nan theo eéc nhém sau: a Nguyén nhdin ky thudt: ‘Thao te ky thugt khong ding, khong thye hién nghiém chinh nhong quy dinh vé ky thuat an toan, str dung may méc khéng ding dan ‘Thiét bi may méc, dung cu hong. Ché kam vige va di Iai chat choi Cae hé théng che chin khong tot, thiéu hg théng tin higu, thiéu co cau an toan hofc co edu an toan bj hong Trang 6 ~ Dung ey ea nhan hur hong hoa khong thich hgp, . b - Nguyén nhdn t6 chute — Thiéu hung din vé cong viée durge giao, huéng din va theo doi thye hign cae quy tie khong duge thau trigt. — Sir dyng cng nhan khong ding nghé va trinh d@ nghigp vu. ~ Thiéu va giim sit ky thuit khng day di, lim cde céng viée khong diing quy téc an toan, — Vi pham ché dé lao dong. > Nguyén nhan v¢ sinh mai trung: ~ MOi trudng khong khi bj 6 nhiém hoi, khi doc, c6 tiéng én va rung dong ln, = Chié ~ Khéng thye hign nghiém chinh ea — Didu kign vi khi hau khdng tign nghi, 3) Khai bao diéu tra va thong ké tai nan lao déng a- Khai béio diet — Khi xdy ra tai nan lao dong, ngudi str dung lao dgng phai t6 chite vige digu tra, lap bién ban, ¢6 su tham gia cia BCH CD co so. Bién ban phai ghi day dui dién bién cia vu tai nan, thuong tich nan nhan, mire 6 thigt hai, nguyén nhan xay ra, quy tréch nhigm dé xay ra tai nan lao Ong. Bién ban c6 chit ky ciia ngudi lao déng va dai dign BCH CB co 86. - Tat ca céc vu tai nan lao dong, cdc trudng hgp bi bénh nghé nghiép jéu phai durge Khai béo, théng ké vi bio céo theo quy dink cia BO LD-TB va XH, BO Y té. Céng tac khai béo, diéu tra phai nim ving, kip thi, dam bao tinh khach quan, ey thé, chinh xéc. ~ Khi tai nan lao dong nhe, cng nhin nghi vige dudi 3 ngay: + Quan déc phan xu6ng, d6i tring d6i san xudt phai ghi sé theo doi tai nan lao dng ctia don vj minh, béo céo cho cén b bio hd 120 Ong ciia don vi dé ghi vao sé theo doi tai nan. + Cling véi cng doan phan xudng, doi sin xuit t6 chite ngay vige kiém diém trong don vj minh dé tim nguyén nhan tai nan, kip thei 6 bign phap phing ngia cin thiét, — Khi tai nan lao ding nhe, cong nhin nghi vige 3 ngay tré len: + Quin dé phan xudmg, d6i trudng d6i sin xudt bdo ngay sir vige cho gidm déc don vi biét, ghi sé theo ddi déng thai bio edo cho edn bg bao ho lao dong biét. + Trong 24 gid ké ttt khi xay ra tai nan, cing voi céng doan phan sang ché lam viée khéng day du hoc qué chéi mit. c yeu cau vé vé sinh ed nhan... tra: Trang 7 xuring, dgi sin xuat 1p bién ban digu tra tai nan giti cho gidm déc don vi phé duyét. ~ Khi tai nan lao déng ning, céng nhan nghi vige 14 ngay tré 1én: + Quan déc phan xuéng bao ngay sy viée cho giam déc don vi biét. Gim déc don vi ¢6 trach nhigm bio céo ngay cho co quan lao dong cong doan dia phurong biét. + Trong 24 gity ké tit khi xay ra tai nan, giém déc don vi cing voi cong doan co sé t6 chire diéu tra trading hop xay ra tai nan lao Ong, nguyén nhan tai ngn va xéc din tréch nhiém gay tai nan, + Sau khi digu tra, giém déc don vj phai lip bién ban diéu tra: néu ro hoan canh va trong hgp xay ra, nguyén nhan tai nan, két lun ve trich nhigm dé xay ra tai nan va dé nghj xwr ly, dé ra cdc bién phap ngiin ngira tuong ty. — Tai nan chét ngudi hodc tai nan nghiém trong (lim bj thuong nhieu ngudi cing I lic, trong dé e6 ngui bi thuong nang) + Quin dée phai bio ngay sy vige cho co quan lao dng, céng doan, y t8 dia phurong va co quan quan Iy cép trén tne tiép bist. Doi véi tai nan chét ngudi phai b4o cho cOng an, Vién Kiém sit nhan dan dia phuong, Bd LD-TB vi XH, Téng Lién doan lao dong Vigt Nam. + Cc co quan c¢ trach nhigm phai nhanh chéng t6i noi xay ra tai nan. Vige t6 chite digu tra nguyén nhan va xéc dinh trach nhigm dé xay ra tai nan phai durgc tién hanh trong véng 48 gid va do tiéu ban diéu tra thu hign. + Cfn cit vio két qua diéu tra, tiéu ban diéu tra phai Iép bign ban néu 19 néu 19 hoan canh va trudng hgp xay ra, nguyén nhan tai nan, két Juan vé trach nhigm dé xay ra tai nan va dé nghi xit ly, dé ra ce bien php ngan ngira tai nan tdi dién + Bién ban diéu tra tai nan phai durge giri cho co quan lao dng, y ti céng doan dia phurong, co quan chi quin, Bé LD-TB va XH, Tong Lién doan lao dong VN. b- Phuong phép phan tich nguyén nhén Vige nghién ciru, phan tich nguyén nhdn nhim tim ra doe nhitng quy Iugt phat sinh nhat dinh, cho phép thay durge nhing nguy co tai nan, Tir d6 dé ra bign phap phong ngira va logi trir chiing. Thong thong c6 céc bign php sau day: * Phuong phap phan tich théng ké: — Dua vao s6 ligu tai nan lao dong, tién hanh théng ké theo nghé nghigp, theo cong vige, tudi doi, tuéi nghé, gidi tinh, thoi diém trong ca, thang va nam. Tir dé thay rO mat d6 ciia théng s6 tai nan lao dong dé 6 ké hoach tip trung chi dao, nghién ciru céc bién phap thich hgp dé phong Trang 8 ngira — Sir dung phuong phap nay can phai cé théi gian thu thap s6 ligu va bign phap dé ra chi mang y nghia chung chit khong di sdu phan tich nguyén nhdn cy thé cia méi vu tai nan, * Phuong phip dja hinh: = Ding dau higu 6 tinh chat quy ude dénh dau é nhimg noi hay xy ra tai nan, tit d6 phat hign duge céc tai nan do tinh chat dia hinh, * Phuong phap chuyén khao: — Nghién ciru cée nguyén nhan thuge vé t6 chite va ky thuat theo cae s6 igu thang ke. — Phan tich str phy thuge cia nguyén nhan dé véi céc phurong phap hoan thanh cfc qué trinh thi cdng va cdc bién phap an toan da thutc hign — Néu ra cdc ket ludn trén co so phan tich. 4) Déinh gid tinh hinh tai nan lao déng: anh gia tinh hinh tai ngn lao dong khong thé 446i tai nan da xay ma chii yéu can ett ao he s6 — Hé sé tan suat chan throng K,,: la ty s6 gitta sb egng tai nan xay ra trong thoi gian xéc dinh va sé lvgng ngudi lim vige trung binh trong, don vi trong khodng thoi gian thing ké. in cit vao s6 lugng tuyét od ay Trong d6: + S:s6 ngudi bi tai nan. +N; sO nguii lam vige binh quan trong thai gian ds. K,, néi Ién durge mite d6 tai nan nhiéu hay it nhung khong cho biét day ii tinh trang tai ngn nang hay nhe. — Hé s6 nang nhe K,, 18 s6 ngay binh quan mat kha nang e6ng tie (nghi vige) tinh cho mdi lan bj tai nan Kas (2) Trong dé: + D:téng sé ngay nghi K,, chua phn énh hét tai nan chét nguédi va thuong vong nghiém trong lim cho nan nhan mat hoan toan kha ning lao dng. ~ H@ s6 tai nan chung Ka: K,,=K,*K, (3) Kn dac trung chinh xdc hon vé mite d6 dién bién tinh hinh chan thuong. ‘gc do tai nan lao dng gay ra. Trang 9 CHUONG II- KY THUAT VE SINH LAO BONG ILI. Mo dau 1) Déi twong va nhigm vu nghién ettu cia khoa hoe vé sinh lao dong Khoa hgc vé sinh lao dong nghién ctu téc dung sinh hgc cua cae yéu t6 bat Igi anh hong dén site khoé va t6 chic co thé con ngudi, cing nhu eae bigm phap d& phng, lam giam va log tr tic hai cua ching. jéng le hay két hop u kign sin xuat goi la téc hai nghé nghiép. Két qua tic dung cia len co thé con ngudsi c6 thé gay ra céc bénh tét duge goi li benh nghé nghiép. Doi urgng cia Vé sinh lao dong la nghién etru: — Qui trinh lao dong va san xudt cé anh hudng dén sire khoé con ngudi. — Nguyén ligu, vat ligu, ban thanh phim va vét thai ra c6 anh hung dén sire khoé con nguéi. (Qué trinh sinh ly ciia con ngurdi trong thai gian lao dong. Hoan canh, méi truéng lao dng cia con ngudi Tinh hinh san xudt khéng hap ly anh hung dén site khoé con ngudi. Mue dich nghién ciru ta dé tiéu digt nhimg nguyén nhan c6 anh huong khong tt dén site khoe va kha nang lao dng cua con nguii Nhiém vu chink cua vé sinh lao dng la diing bign phap cai tién lao dong, qua trinh thao tac, sing tao diéu kign san xuat hoan thign dé nang cao trang thai sire khoé va kha nding lao dong cho ngudi lao dong, Nhitng nbn 06 anh Incong va bién phdp phong ngira Tat ca nhitng nhén 16 anh hwong cé thé chia lam 3 logi: Nhan t6 vat ly hoc: nhur nhigt 46 cao thap bat thurimg ciia 19 cao, ngor lira ciia han hé quang, dp lye khi troi bat thudng, tiéng dong, chin dng ciia may, — Nhin t6 hoa hoe: nhu khi déc, vat thé 6 chat 49, byi trong san xuat, ~ Nhan t6 sinh vat: anh husng ci truyén nhigm, b - Cac bign phap phing ngiva chung: é dc trong xay dyng co ban c6 thé phong bang cach the hign tng hgp cae bign phap ky thudt va t6 chite nhiim — Cai thign chung tinh trang ché lam vige va ving lim viée. ~ Cai thign moi trong khOng khi. = Thue hign ché d6 vé sinh sin xuét va bign phép vé sinh an todn cf nan, ih vat, vi tring ma sinh ra bénh Trang 10 Téng hgp cac bién phap trén bao gm cac van dé sau: — Lya chon ding dan va dim bao cac yéu t vi khi hau, tign nghi khi thigt ké cdc nha xuong sin xu. — Loai trir tic dung c6 hgi cua chit doe va nhigt 49 cao lén ngudi Lim vige. — Lam giam va triét tiéu tiéng — C6 ché do lao dong rigng d6i voi mot s6 céng vige nang nhoc tién hinh trong cée diéu kign vat ly khong binh thudng, trong mdi trudng 9c hai ~ Té chite chiéu sing ty nhién va nhan tao 6 chd kim vige hyp ly theo tiéu chun yéu cau. — Dé phéng bénh phéng xa cd lién quan dén vie sit dung cée chat phéng xa va ding vi. — Str dung céc dung cy phong hd 4 nhan dé bio vé co quan thi gic, ho ‘ip, bé mat da, . Anh huréng cia tinh trang mét méi va tw thé lao dong 1) Mét moi trong lao dong a - Khdi nigm mét moi trong lao dong: ‘Mt moi 18 trang thai tam thdi cia co thé xay ra sau 1 théi gian lao dong nhat dinh, Mét mdi trong lao déng thé hign & chd: — Nang suat lao dong giam. — $6 long phé phim tang lén. — Dé bj xay ra tai nan lao dong. __ Khi mét moi, ngudi lao dong cam gide kh6 chiu, budn chin céng vige. Néu duge nghi ngoi, cde biéu hién trén mat din, kha ning lao dng duce phuc hoi. Néu mét moi kéo dai sé dn dén tinh trang qua mét moi thi khong cdn 1a hign tuong sinh ly binh thuémg ma d& chuyén sang tinh trang bénh ly do se tich chia mét moi lam 161 logn ede chire nang than kinh va anh huang dén toin bé co the. b ~ Nguyén nhan gay ra mét moi trong lao dong Lao déng thii céng nang nhge va kéo dai, gitta ca lim vige khong ¢6 thii gian nghi ngoi hop ly. — Nhiing céng viée 6 tinh chit don digu, déu déu gay budn chan. ‘Thoi gian Lim vige qué dai Noi lam viée c6 nhiéu yéu t6 d6c hai nhu tiéng Sn, rung chuyén qué Jon, nhigt dg nh séng khong hop ly Lam vige 6 tu thé go bé: dimg ngéi bat bude, di Igi nhieu lan, .. Trang 11 vé nang Ivgng cing nhur vé sinh = An uéng khéng dam bao khau phai 16, ede chat dinh dudng cin thiét, . — Nhiing ngudsi méi tap lao ding hos nghé ng! chua thanh thao, ... — Bé tri céng vige qua kha nding hode site khoé ma phai lam nhiing vige can ging site nhiéu, = Do cang thing qué mire ctia co quan phan tich nhu thi gide, thinh gide. — Té chite lao déng thiéu khoa hge. — Nhiing nguyén nhan vé gia dinh , xa hoi anh hung dén tinh cam tw tong cia nguti lao dng. c= Bién phap dé phong mét méi trong lao déng: ~ Co gidi hoa va tw déng hod trong qué trinh san xuat kh nhiing la ng, ma cdn la nhimg bign phdp quan trong dé tang nang suit lao bign phip co ban dé phong moi mé — Té chite lao dgng khoa hoc, té chite day chuyén lao dong va ea kép lim vige hgp ly dé tao ra nhimg diéu kign ti wu gidta con ngudi vi may, giita con ngudi vi mdi trong lao dng, .. ~ Cai thign dieu kign lam vige cho ngwéi lao déng nhm loai trir cde yéu 6 ha. — Bé tri gid giée lao dong va nghi ngoi hgp ly, khdng kéo dai thoi gian lao dong ngng nhge qué mie quy dinh, khOng b6 tri Lim vige thém gids qué nhiéu. Coi trong khiu phan an cua ngudi lao dong, dae bigt 1 nhing nghé nghigp lao dong thé lye Rén luygn thé duc thé thao, tang cuémg nghi ngoi tich cue. Xay dung tinh thin yéu lao déng, yéu nganh nghé, tao dong ty gide, tang cuéng cae bién php dng vien tinh cam, tim ly nhim loai nhimg nhan 16 tiéu cue dan dn mét mai vé tam Iy, tr trding Té chite tt cde khdu vé gia dinh, xa hoi nhdm tao ra cuge song vui tuoi anh manh dé tai tgo stic lao dong, déng thoi ngan ngira mét moi. 2) Tw thé lao déng béit bude Do yéu cau san xuat, mdi loai nghé nghigp déu co mét tw thé riéng. Neudi ta chia tu thé lam vige thinh 2 logi: Tw thé lao dng thodi mdi ta tx thé c6 thé thay d6i durge trong qué trinh lao dong nhung khong anh hudng dén san xuat. Tw thé lao dong bat bude 1a tw thé mi ngudi lao dong khong thay déi duge trong qua trinh lao dng. a- Téc hai lao déng te thé bat bude: * Tu thé lao dong dmg bat bude: Trang 12 ~ Cé thé fam veo edt séng, kim dan tinh mach & kheo chin, Chan bet li mot bénh nghé nghiép rat pho bién do tw thé ditng bit bude gay ra. ig thing do dig qua lau, khép dau géi bj bién dang cé thé bj nh khuynh chan dang chit O hod chit X — Anh huéng dén b6 phan sinh duc nit, gay ra suv ting p Ine o trong khung chau lam cho tir cung bij dé ép, néu lau ngiy c6 thé dn dén vo sinh hoe gay ra chtimg 16i loan kinh nguyét. * Tu thé lao dong ngdi bat bude: — Néu ngoi lau o tu thé bat bude sé din dén bién dang c6t sng. — Lam ting dp Iye trong khung chau va eting gay ra cde bién déi cola tir cung va réi logn kinh nguyé' — Tu thé ngdi bat bude con gay ra tao bon, ha tri. = So voi tu thé dimg thi it tée hai hon. b- Bign phép dé phang. ~ Co gidi hoa va ty déng hoa qua trinh sin xuat la bién phap tich cue nha. — Cai tién thiét bj va cong cy lao dong dé tgo diéu kién lam vige thuan Igi cho ngudsi lao dong. — Rén luygn than thé dé ting cudmg kha n&ng lao dong va khic phye moi anh hudng xau do nghé nghigp gay ra, c6n c6 téc dung chinh hinh trong céc trong hgp bi gi veo cét song va lay lai sur thang bing do sir dé ép cing thang qué mire 6 bung Anite lao dong hop IY: bd tri ca kip hop IY, nghi ngoi thich hgp dé trinh tur thé ngéi va diing bit bude qua lau mot s6 nganh nghé. 13. Anh huéng cia diéu kign khi hgu déi voi co thé kign kh hu cua hoan cdnh sin xudt 1a tinh trang vat ly cua khong khi bao gbm cée yéu 15 nhur nhigt 46, 46 am tong déi, tbe dhru chuyén khdng khi va bite xq nhigt trong pham vi moi trudng sin x dong. Nhimg yéu 10 nay tie dong tye tiép dén co thé con ngubi, gy sinh hhurémg dén sire khog va anh hudng dén kha nang lao dng cia céng nhin, 1) Nhiét d6 khing khi a Nhiét dé cao. Nue ta 6 ving nhigt d6i nén mia hé nhiét d6 c6 khi len dén 40°C. Lao dong 6 nhigt d9 cao doi hoi sw e6 ging cao ea co thé, sir twin hon mau manh hon, tn suat ho hap ting, sy thiéw hyt oxy tng, din dén co thé phai lam vige nhiéu dé gitr can bing nhigt, Khi lam vige & nhigt d6 cao, ngui lao d6ng nang co thé phai mat 6 - 7 lit m 6 thé bi siit 2-4 kg lao dong bj mat nhigu mé héi. Trong i nén sau | ngay lim vige co thé Trang 13, ‘M6 héi mat nhiéu sé lam mat 1 sé lugng mudi cia co thé. Co thé con ngudi chiém 75% la nude, nén vige mat nude khéng duge bit dap kip thi s& dan dén nhimng 161 logn ede chite ning sinh IY cha co thé do réi loan ehuyén hod mudi va nude gay ra, Khi co thé mat nude va mudi qua nhiéu sé din dén cae hau qua sau day: — Lam vige 6 nhiét d9 cao, néu Khong digu hod than ahigt bi tro nggi se lim than nhigt tang lén, Khi than nhigt tang 0,30 - 10C, trong nguii da cam thay kh6 chju, gay dau dau, chéng mit, bun nén, gay trer nga nhiéu cho sn xuat va céng téc. Néu khOng c6 bign phap khic phuc n tugng say nong, say inh gidt, mat tri. = Khi co thé mat nude, mau sé bi quanh Iai, tim lim vige nhigu nén d& bj suy tim. Khi diéu hod than nhigt bj roi loan nghiém trong thi hogt Ong ciia tim cing bi r6i logn £0 ret. = Déi véi co quan than, binh thudng bai tiét tir 50-70% tong s6 nude cia co thé. Nhung trong lao déng néng, do ca thé thoat m6 hoi nén than chi bai tiét 10-15% téng s6 nude — nude tiéu 6 dae gay viém than. ~ Khi lam vige 6 nhigt dO cao, céng nhan udng nhiéu nude nén dich vi Joang, lam an kém ngon va tiéu hod cing kém sit. Do mat thang bang vvé mudi va nude nén anh huong dén bai tét ede chit djeh vj dén 191 Joan vé viém rugt, da day. — Khi kim vige 6 nhigt d6 cao, hé than kinh trang wong ¢6 nhing phan ting nghiém trong, Do sy rdi logn vé chite nang diéu khién cia v6 nao sé dan dén giam su chit y va toc d6 phan xa su phdi hop déng tic lao dong kém chinh xéc..., Kim cho ndng suit kém, phé pham ting va dé bj tai nan lao dong. b- Nhige dé thdp: Tac hai cua nhiét 46 thap déi véi co thé it hon so véi nhiét 6 cao. Tuy nhién syr chénh Igch qué nhiéu cing gay anh huong — Nhigt dQ thdp, dac bigt khi c6 gid manh sé lam cho co thé qué lanh ‘gay ra cim anh, — Bj lanh cuc b6 thuong xuyén c6 thé dn dén bj cam man tinh, rét run, 16 liét ting bé phan riéng cia co thé, — Nhigt 49 qua thdp co thé sinh loét cae huyét quan, dau cdc khép ‘xuong, dau cic biip thit. — Nhigt d6 noi Lim vige lanh 6 thé kam cho cng nhan bj céng, ctr dong khéng chinh xdc, ning suat giam thap. Nhing ngudi kim vige dui nude tau, kim vige noi gua tanh c&n pha duroe trang bi cae phurong tign can thiét dé chéng rét_va chong cae tie hai do anh gay ra. Trang 14 2) B6 dm khong khi DG Am khong khi ndi Ién ugg hoi msde chita trong khong khi sin xuit, Dé dm trong déi cia khong khi cao tir 75 - 80% tro én s® lam cho su digu hoa nhiét d6 kho khan, lam gidm sy toa nhiét bing con dung boc mo hoi. Néu d@ im khOng Khi cao va khi nhigt d cao, ang gid lam con ngudi néng bite, khé chi Néu d@ dm kh6ng khi thép, e6 gid vita phai thi than nhigt khong bj tans én, con ngudi cim thay thoa mai, nhumg khong nén dé d6 am thap hen 30%. 3) Ludng khong khi Luong khong khi biéu thi bing t6c d6 chi dong cua khong khi, Toc 9 luu chuyén khong khi cé anh hung truc tiép dén sy toa nhiét, né cang lon thi sy toa nhigt trong | don vj thoi gian cing nhieu, i6 cé anh hwong rat tét dén véi viée béc hoi nén noi lam viée can thoang mat. Ludng khong khi cé tée 49 déu ho§e ¢6 téc 6 va phuong thay déi nhanh chong déu c6 ¥ nghia vé sinh quan trong trong san xuat. 4) Bién php chéng néng cho nguedi lao dong — Cai tién ky thuat, co gidi hod va ty déng hod cde khdu san xudt ma ‘cong nhan phai lam vige trong nhigt dQ cao. — Cach ly ngudn nhiét bang phuong phap che chin, Néu c6 diéu kign c6 thé kam Ling di déng c6 mai che dé chong néng théng gid ty nhién va nhén tao dé tao ra Iudng khong khi thong xuyén noi san xuat, dong thoi phai c6 bign phdp chéng am lim cho cong nhiin dé boc m6 hoi: — Dé trinh nding va bite xa mat trdi va loi dyng hung gid thi nha xuéng nén xay dimg theo hudng bae-nam, o6 aii dign tich etra s6, ctta tréi tao digu kién thong gid tot. ~ G nhimg noi cuc bé tod ra nhieu nhiét nhw 16 rén, 16 say hap, 6 phia at np hode chyp hit ty nhién hay euwdng bite nhim hist phan xwéng. — Bé tri may didu héa nhiét 46 & nhitng bé phan san xudt dac biét — Han ché bét anh husng tir cde thiét bj, may méc va qué trinh sin xuat bite xa nhieu nhi + Clic thiét bi bite xa nhigt phai bé ti 6 cde phong riéng. Néu qua tinh cong nghé cho phép, cc logi 16 nén bé tri ngoai nha. + May méc, during éng, 1d va cdc thiét bi tod nhiét khéc nén lam céich mhiét bing cae vat ligu nhur bong, amiing, vat ligu chiu lira, bétdng Trang 15 bot. Néu diéu kign khong cho phép sit dung chat cach nhiét thi xung quanh thiét bj bite xa nhigt c6 thé Lim 1 lép vo bao va man chin hode man mud. + Son mat ngoai budng lai cae may xdy dung bang son c6 hé s chiéu tia ning lon nhu son nhu, son mau tring, — Té chite lao dong hgp Ly, cai thign t6t digu kign lam vige 6 ché ning, néng. Tao diéu kién nghi ngoi va béi dudng hign vat cho cong nhan. Tang cuong nhieu sinh t6 trong khau phan an, cung cp di mde uéng sach va hgp vé sinh (pha thém 0.5% mudi &n), dim bao chd tim rita ccho edng nhan sau khi lam vige. 5 phan — Str dung cae dung cu phong hé ca nhan, quin do bang vai cé sgi chéng nhigt cao 6 nhitng noi ndng, kinh mau, kinh mé ngdn céc tia ¢6 hai ‘cho mat. — Kham sire khoé dinh ky cho céng nhan lao d6ng 6 chd néng, khong bS tri nhimg nguéi cé bgnh tim mach va than kinh lam vige & nhiing noi c6 nhigt d6 cao. }. Chéng tiéng dn va rung d6ng trong san xuat 1) Nhimng khdi niém chung Tiéng én 14 tap hop nhimg am thanh khac nhau vé cuéng d6 va tin sé khéng c6 nhip gay cho con ngurdi cam gide khé chiu, Rung dng 14 dao dng co hge cia vat thé dan hdi sinh ra Khi trong tm hod truc di ximg cita ching xé dich trong khéng gian hoge do sw thay ddi e6 tinh chu ky hinh dang ma ching ed 6 trang thai tinh, Trong mai truéng cong nghiép c6 nhiéu céng tic sinh ra tiéng On va rung dong. Tiéng én vi rung dng trong sin xuat 1a céc téc hai nghé nghigp néu cudmg d6 cia ching vugt qué gidi han tiéu chuan cho phép. 2) Nguén phi sinh tidng dn va rung d6ng: a~ Nguén phat sinh tiéng én: Cé nhiéu nguén phat sinh tiéng én khac nhau: _ Theo noi xudt hién tiéng on: phan ra tiéng 6n trong nha may san xuat vi tiéng én trong sinh hoat. iy it phat tiéng or dong va tiéng dn ede may dign. * Tiéng dn co khé: khi phan ra tiéng dn co khi, tiéng 6 — Gay ra boi su Lim vige cia cde may méc do sy chuyén dong ciia cée cor cdu phat ra tiéng én khong khi true tigp. ~ Gay ra bai b& mat co edu hode b6 phan két céu tién quan v6i ching. At thé trong cdc thao tic dap bia khi — Gay ra boi sy va cham gitta cae ren, 6, dat kim logi, Trang 16 * Tiéng 6n khi d6ng: Sinh ra do chat long hoac hoi, khi chuyén déng van tdc Ion (tiéng dn quat may, may khi nén, cde dng co phan lye, * Tiéng 6n eta cae may dign: — Do sit rung dng cita céc phan tinh va phin quay duréi anh hurong cita Ie tir thay doi tic dung 6 khe khng khi va 6 ngay trong vat ligu ctia may dign. = Do sw chuyén dong eta cée dong khong khi 6 trong may va su rung dong cdc chi tiét va céc dau mdi do su khéng can bing cia phan quay. b - Nguén phéit sinh rung dong: Tir cdc loai dung cy co khi véi bo phan chuyén ding dign hoe khi nén la nhing ngudn rung dong gay tac dung cuc b§ lén co thé con ngudi. c- Céic thong sé dac trung cho tiéng * Dac trung cho tiéng dn: Dac trumg 1a cdc thong s6 vat ly nhur curong d6, tin s6, phé tiéng dn va cae thong s6 sinh ly nhu mite to, d6 cao. Tée hai gay ra boi tiéng dn phy thuge vao cudmg dé va tan s6 eta nd. Tiéng én mite 100 - 120dB vai tan sé thip va 80 - 954B voi tan sé trang binh va cao 6 thé gay ra sit thay di 6 cor quan thinh gide, Tiéng én mite 130 - 150dB c6 thé gay huy hoai ¢6 tinh chat eo hoc déi véi co quan thinh giée (thang mang nhi), Theo tin sd, tiéng bn chia thanh tiéng On e6 tin sé trung binh 300-1.000H1, tin s6 cao trén 3.000Hz. Tiéng dn tin sé cao 6 hai hon tiéng én tan s Tuy theo dic diém cia tiéng én ma phé cia né c6 thé 1a phé lién tuc, phé gidn dogn (phé thua) va pho hén hgp. Hai logi sau gay anh huéng dic bigt xdu lén co thé con ngudi. * Die trig cho nung dong: ‘Dic trung la bién d6 dao dong A, tin sé f, van téc v, gia t Dic trung cim bign bG Imm nhwr sau: ©. fc ciia con ngudi chiu tic dung rung dng chung véi ‘The dyag cos rung €b08 © (mmis*) _ vdmm/s) voi f=1-10Hz | véi f=10-100Hz Khéng cam thay 10 016 Cam thay it 125 0,64 Cam thay vira, dé chiu 140 iz Cam thay manh, dé chju 400 64 C6 hai khi téc dung lau | 1000. 164 hai >1000 > 164 Trang 17 3) Téc hai ciia tiéng én: = Déi véi co quan thinh gide. Khi chju téc dung cia tiéng én, a9 nhgy cam cua thinh gide giam xuéng, ngudng nghe tang lén, Khi roi méi truong On dén noi yén tinh, 46 nhay cam 6 kha ning phye hdi Iai nhanh nhung sy phye hdi dé chi c6 1 han d6 nhat dinh Du6i tac dung kéo dai cua tiéng dn, thinh lye gidm di r6 rét va phai sau 1 thoi gian khé lau sau khi ri noi Sn, thinh gide méi phe hdi Iai duge. Néu tae dung cia n lap lai nhieu lan, thinh gide khong con kha ning phyc hdi hodn toan vé trang thai binh thudng duge, su thoai hod dan dan sé phat trién thinh nhimg bién d6i c6 tinh chat bénh ly gay ra bénh nding tai va diée. = Déi vai hé than kinh rung wong: _ Tiéng én cuong d6 trung binh va cao sé gay kich thich manh dén hg thong than kinh trung wong, sau | thoi gian dai cd thé dan t6i huy hoai su hhoat dong ctia dau nao thé hign dau dau, chong mat, eam gide sg hai, hay bye tute, trang thai tam thin khong 6n dinh, tri nh ¢~ Doi vbi hé thing chiée nding wh — Anh hugng x4u dén hé théng tim mach, gay r4i loan nbip tim, — Lam giim bét sy tiét dich vi, anh hudng dén co bép binh thurdmg clia da day. — Lam cho hé thong than kinh bj cing thing lién tyc c6 thé gay ra bénh, cao huyét dp. — Lam vige tiép xite véi tiéng dn qua nhiéu, c6 thé din dan bi mét moi, aan udng siit kém va khong ngit duge, néu tinh trang dé kéo dai sé din dén bénh suy nhuge than kinh va co thé 4) Téc hai cia rung déng. __Khi cudng d9 nho va téc dong ngin thi sy rung dong nay e6 anh huéng tt nhur tang lye bap thit, Lam gidm mét moi, Khi cuimg d6 16n va tic dung lau gay khé chiu cho co thé. Nhiing rung dong c6 tan s6 thap nhumg bién d6 Kén thong gay ra su Lac xée, néu bién 6 cang dm thi gay ra lic xée cng manh. Tac hai eu thé: = Lam thay ddi hogt dong cia tim, gay ra di léch céic ngi tang trong 6 bung, lim rdi logn sy hogt dng cla tuyén sinh dye nam va nd. bj lc xe va rung dong kéo di 6 thé lim thay d6i hoat dong chite nang cia tuyén giép trang, gay chin déng eo quan tién dink va Jam rdi loan chite nang gitt thing bang ctia co quan nay = Rung déng két hop véi tiéng én lam co quan thinh gide bj mét moi qua mite dan dén bénh diéc nghé nghié Trang 18 ~ Rung dng Idu ngay gay nén cae bénh dau xwtong khép, lam viém cae ng xuong khép. Dac biét trong diéu kign nhat dinh 6 thé phat trién gay thanh bénh rung dong nghé nghigp. phu nd, néu Lim vige trong diéu kign bi rung dong nhiéu sé Igch tt cung dan dén tinh trang v6 sink. Trong nhing ngiy xdo nhiéu sé gay tr mau 6 tit cung. 5) Bign phap phong va chéng tiéng a Loai trir ngudn phat sinh ra tiéng én: — Ding qué trinh san xudt khong tiéng én thay cho qué trinh san xuat cO tidng dn. — Lam gidm cuéng d6 tiéng én phat ra tir may méc va dOng co. cho cae may & trang thai hodn thign: siét chat buldng, dinh vit, tra dau m6 thudng xuyén. b~ Céch ly tiéng én vas hit dm — Lip cde thiét bi gidm ting dong cia may. Bao phi chat hdp thu sw rung dgng 6 cdc bé mat rung déng phat ra tiéng n bang vat ligu c6 ma sat trong ln; ngoai ra trong 1 sé may cé bé phan tiéu am, — Chon vat ligu cach 4m dé 1am nha ctra. Lam nén nha bang cao su, cat, nén nha phi dao sau, xung quanh nén dao ranh cach 4m rong 6-10 om. Mite d6 cach am yéu cau duge xac dinh theo tri s6 cach am D. Tri sé D. la higu s6 mite 6 Ap Ive tiéng dn trung binh ¢ trong phong cd nguon on L; va bén ngoai phdng cé nguén 6n L;: D=Li-L:@B) 2.1) D phy tude vao kha nang cdch am R cia tuéng ngin, x4c dinh theo cong thite: R=10xlg! 22) t Trong d6: t la hg s6 truyén tiéng On, Ia ty 86 nang lugng dm di qua tung, ngin voi ning lugng dap vao tuong ngan. c- Ding cdc dung cu phing hé cé nhan: Nhiing ngudi lim vige trong cée qué trinh sin xuat 06 tiéng ‘Vé tai can c6 mét s6 thiét bi sau: = Béng, bot bién, bang dat vio 16 tai la nhimg loai don gian nhat. Bong lam gidm dn tir 3 - 144B trong gidi tin s6 100 - 600HZ, bing tim mo gidm 18dB, bong len tim sap gidm dén 30d. — Ding nit bing chat déo bit kin tai c6 thé giam xuéng 20dB. ~ Ding nap chéng 6n Gp bén ngoai tai c6 thé gidm toi 30dB Khi tan s6 la S00Hz va 40dB khi tan s6 2.000Hz. Loai nap chong n ché tao tir cao |. dé bao Trang 19 su bot khong durge thugn tign lim khi sir dung vi nguoi kim mét do ép Ive len mang tai qua lin. d- Ché dé lao dng hop I — Nhing nguoi kim vige tiép xite nhiéu v6i tiéng dn cin duge bot git lim vige hod e6 thé bé tri xen k& cOng vige dé cd nhiing quaing nghi thich hop. — Khéng nén tuyén Iya nhimg nguéi mac bénh vé tai lam vige & nhing noi cé nhiéu tiéng On — Khi phat hign c6 dau higu di nhdn duge ngimg tiép xiie véi 6) Dé phéng var chang tac hai ctia rung déng: nghé nghiép thi phai bé tri jéng dn cang sém cang tt a Bign phap kp thudi = Thay céc bd phiin may mde thidt bj phat ra nung dng, — Kiém tra thing xuyén va sita chita kip thai cde chi tiét may bi mon ‘va hur hong hode gia c6ng cic chi tiét may die bigt dé khir rung. q 3 1. Méng dm eat 2.Cat dém 1 Tam I6t 2.Méng may gay rung 3.May gay rung dong 3.Khe céich am 4.Méng nha ch rung thy dng; 2.L6 xo; 3.Nén rung dng; 4.Hudng rung dong; 5 vi 6. Cac g6i tya va day treo ctia tim (chd lim vige) Hinh IL 1: Cac giai phap ky thuat chéng rung dong Trang 20, ~ Nén bé may thiét bj phai bing phing va chic chin, Céch ly nhimg thiét bj phat ra dO rung 1én bang nhimmg ranh céch rung xung quanh méng may, ~ Thay ket méng. b - Bign phdp 16 chite sin xudt: — Néu céng vige thay thé duge cho nhiéu ca kip dé san s& mire d6 tit nguéi. — Nén bé tri ca kip san xudt bao dam gitta 2 thoi ky lam vige nguoi thy c6 khoding nghi dai khong tigp xtte voi rung dong. c= Phong hé ea nhén: Tac dung ciia céc dung cy phong hd cae nhin chéng Iai rung dong la gidm tri s6 bién do dao dong truyén dén co thé khi cd rung déng chung hose Jén phan co thé tiép xtc voi vat rung dong. * Giay vai chong rung: 06 miéng dém l6t bang cao su trong dé c6 gin 6 lo xo. Chiéu day miéng dém 30mm, dé cting cia 10 xo é phan got 3kg/em, 6 phan dé 10.Skg/em. Khi tan s6 rung dOng tir 20-SOHz véi bién dQ twong img tir 0.4-0.1mm thi dO tat rung cua logi gidy nay dat khoding 80%, * Gang tay chéng rung: duge sir dung khi ding céc dung cu cam tay rung déng hoac dim rung bé mat. Yéu cau chii yéu Li han ché tac dung rung dong 6 ché tap trung vao tay. Sir dung gang tay c6 lap 16t & long ban tay bang cao su xép day sé lam gidm bién 46 rung d6ng véi tin sé S0Hz tir 3-4 lin. Ding gang tay chéng rung 6 16t cao su din héi giam su trayén déng rung d6ng di 10 lan. d - Bign phap y té: — Khong nén tuyén dung nhimg ngudi eb cde bénh vé réi loan dinh dudng thin kinh, mach mau 6 ling ban tay lam vige tigp xtc voi rung dong. — Khong nén 64 tri phy nit Ki cae logi xe van tai 6 1m vi sé gay ra Kic x6c nhiéu, ILS. Phong chéng byi trong sin xuat J) Dinh nghia va phan loai bui a~ Khdi niém bui trong san xudt: C6 nhiéu qué trinh san xudt trong céng nghiép phat sinh rat nhiéu byi. Bui 14 nhiing vat chat rit bé & trang thai to limg trong khong khi trong 1 thoi nnhat dink, Khap noi déu c6 bui nhung trén céng tnring, trong xi nghigp, nha may 6 byi nhieu hon, lien két cting gidta nguén nang déng va méng cla n6 bing lién ‘im rung khdc 4& gidm sw truyén rung déng cia may xudng au thi nén bé tri sain xudt Lam xiie voi rung déng cho nhiéu Trang 21 b= Phan loai bui: = Theo nguén géc: bui kim loai (Mn, Si, ri sat, .. ), bui cat, bui 26; bui 2 vat (bui lng, xuong, ...), bui thye vat (bui bong, bui gai, ...), bui hoa chat (grafit, bot phan, bot han the, bGt xa phong, v6i, ...) = Theo kich thd hat bui + Bui bay c6 kich thurde tir 0,001 ~ 10 am; cde hat ti 0,1 + 10 am goi 1a mi, cdc hat tir 0,001 + 0,1 am goi la khéi, Ching chuyén dng Brao trong khong Khi + Bui ling c6 kich thud >10 am thudng gay tac hai cho mat. - Theo tie hai: Bui gay nhiém doc (Pb, He, benzen, ...); bui gay di time; bui edy ung thir nh nhya dung, phéng xa, cde chat brom; bui gay xo" phoi hur byi silic, ar 2) Tic hai cia bui: Cac tic hai cia bui déi vai co thé: — Déi voi da va niém mac: byi bam vao da kim sung 16 chan long dan dén bénh viém da, con bam vio niém mac gay ra viém niém mac. Dic biét c6 1 s6 loai bui nhur len da, nhya dudmg con c6 thé gay di tng da. — éi voi mar: bui bém vao mat way ra cée bénh vé mat nhy viém mang pp hgp, viém giée mge. Néu byi nhiém sigu vi tring mit hot s® gay bénh mat hot. Bui kim logi cé canh sie nhon khi bam vao mat kim xay xt hode thing gide mac, Kim gidm thj lye cita mit, Néu 1a bui vi khi bin vao mat gay bong mat. — Déi véi tai: bui bam vao cac dng tai gay viém, néu vao dng tai nhiéu quad lam te Sng tai — Déi véi bé may tiéu hod: byi vaio migng gay viém Igi va sau rang. Cac Jogi bui hat to néu sic nhon gay ra xay xat niém mac da day, viém logt hoge gay réi loan tiéu hoa. ~ Déi véi b6 may hd hdp: vi bui thug bay lo Itng trong khong khi nén tic hai lén dung ho hap 1a chi. yéu. Bui trong khong khi cng nhiéu thi bui_ vio trong phéi cing nhiéu. Bui c6 thé gay ra viém mui, viém khi phé quan, gay ra cde loai bénh byi phi nhur bénh byi silic (bui e6 chtia $iO2 trong voi, ximang, ...), bénh byi than (byi than), bénh by nhém (byi nhém). — Di véi todn than: néu bj nhiém céc loai byi ddc mhw hoa chat, chi, thuy ngén, thach tin, .. khi vio co thé, bui durge hoa tan vao mau gay nhiém dc cho toan co thé. Trang 22 3) Bién phdp phéng va chéng bui: a Bign phap ky thud — Phuong phip chu yéu dé phong bui trong cong téc xay, nghién, sing, 5 ic logi_vat ligu hat roi hoae dé sinh byi ld co gidi hod qua ip xiie v6i bui. Che day cic b6 phan hat sinh nhigu byi bang v6 che, tir dé dat Sng hit thai byi ra — Diing cée bign phap quan trong dé Khir bui bang co khi va dign nur budng ling bui bing phuong phap ly tam, loc byi bing dign, khir bui bang may siéu 4m, diing cdc loai lnéi loc bui bing phuong phdp ion hod téng hop. — Ap dung cae bign phap vé san xuat w6t hoje san xuat trong khéng khi am néu diéu kign cho phép hoe c6 thé thay ddi ky thudt trong thi cong, — Str dung hé thong théng gié tw nhién va nhan tao, rit bot 46 dam dic cia bui trong khdng khi bing céc hé thng hat bui, hitt bui cue b6 true ip tir ché bui duge tao ra. — Thuong xuyén lim téng vé sinh nai lam vige dé giém trong lugng bui dy trit trong moi trudng sin xuit b- Bién phap vé 6 — Bé tri cde xi nghigp, xuéng gia cOng, ... phat ra nhidu byi, xa cde ving dan cur, céc khu ve nha &. Cong trinh nha an, nha tré déu phai bd ti xa ni sin xuat phat sinh ra bui ~ Duong vin chuyén céie nguyén vat ligu, ban thinh phim, thanh phim mang bui phai bé tri riéng bigt dé trénb tinh trang tung bui vio mdi tring sin xudt ndi chung va 6 ede khu vye gin tigp, TO chite 16t tudi m mit duéng khi troi nang gid, hanh kh6, Trang bi phong h6 eé nh. ~ Trang bi quan do céng téc phong bui khéng cho bui lot qua dé phong ngita cho céng nhan Lim vige é nhiing noi nhiéu bui, dae biét d6i véi bui doc. — Ding khiu trang, mat na h6 hip, binh thd, kinh deo mit dé bao vé mit, mai, migng. d- Bién phap y té: — 6 trén cong trudng va trong nha may phi chice 6 di nha tim, noi rita cho céng nhan, Sau khi lam vige cng nhan phi quan éo. 1g, hut thude 14 noi sin xuat. — Khong tuyén dung nguéi cé bénh man tinh vé dudng hé hdp lam vige Trang 23, 6 nhimg noi nhiéu bui. Nhimg céng nhan tiép xe véi bui thuong xuyén duge kham sire khoé dinh ky dé phat hign kip thai nhimg nguéi bj bénh do nhiém bui. — Phai dinh ky kiém ta ham lugng bui o méi truong san xuat, néu thay qué tiéu chun cho phép phai tim moi bign phap lam giim ham lugng bu + Cc bién phap khde: ~ Thwe hign t6t khdu béi dudng hién vat cho céng nhan, % chite ca kip va bé tri gig gide lao dong, nghi ngoi hgp ly dé ting ccutig site khoé. — Coi trong khau phan &n va rén luyén than thé cho céng nhan, 116. Thong gio trong cong nghigp 1) Mue dich eta thong gid cong nghigp Méi trutong khong khi 6 tinh chat quyét dinh d6i véi vige tao ra cim gide dé chiu, khéng bi ngot ngat, khong bj néng bite hay qué lanh, Trong cdc nhi may, xi nghigp sin xudt cong nghigp ngudn toa d6c hai chi yéu do cae thiét bj va qua trinh céng nghé tao ra. Moi trudng Lim vige luén bj 6 nhiém boi céc hati am, byi ban, céc chat khi do hé hap thai ra va bai tiét cia con ngui NH, hoi murde, ... Ngoai ra cin cée chat khi khéc do qua trinh san xuét sinh ra nhu CO, NO,, céc hoi axit, bazo, ... ‘Thong gid trong cde xi nghigp; nhd may sin xudt c6 2 nhigm vy chinh sau: - Thing gid chong néng: nhim myc dich dua khong khi mat, kh6 réo vao nha vi day khong khi néng am ra ngoai, tgo dieu kign vi khi hu t6i wu. Tai nhiing vi tri thao tic véi cung d6 cao, nhiing ché lim vige gan ngudn bite xa 6 nhigt d6 cao, ngudi ta bd tri nhiing hé théng quat véi van téc gid lin (2 —5 m/s) dé fam mat khong Khi ~ Thong gid Khir bui va hoi déc: & nhiing noi cé t6a bui hoe hoi khi cé hgi, can bé tri hé théng hit khéng khi bj 6 nhiém dé thai ra ngoai, dong thoi dua khdng khf sach tir bén ngoai va bit Igi phn khong khi bj thai di. Trude hi thai c6 thé cin phai loc hod khir hét cc chat dc hai trong khong khi dé tranh 6 nhiém khi quyén xung quanh, 2) Cac bién phap thong gio Dya vao nguyén nhan tgo gid va trao ddi khong khi, 06 thé chia bign php thong gié thanh thong gié ty nhién va thong gié nhan tao. Dy vio pham ic dung cita hé théng théng gid c6 thé chia thanh thong gid chung va théng cuc bd. Trang 24 a Thong gid tw nhién: Thong gid tu nhién 1a trudmg hgp thong gid ma sir hru thong khong khi tir bén ngodi vao Nha va tir trong Nha thodt ra ngoai thye hién duge nhis nhimg yéu t6 tu nhién nhur nhigt thita va gid ty nhién. Dya vio nguyén ly khong khi néng tong Nha di fén edn khong khi ngudi xung quanh di vio thay thé, ngudi ta thiet ké va bé tri hop ly cae eira vao va gid ra, cdc ctta c6 céu tao la chp khép mé durge, lim la hudng dong va thay d6i dign tich cia... dé thay déi durge duréng di cua gid cting nhw higu chinh duge la long gid vio, ra. b- Thong gié nhan tao: ‘Thong gié nhan tgo 1a thong gié c6 sir dung may quat chay bang dng co dign dé lim khong khi van chuyén tir ché nay dén ché khac, Trong thye té thudng ding hé théng théng gid théi vao va hé théng thong gid hiit ra, Thong gid chung: La hé théng théng gié théi vao hode hiit ra c6 pham vi tac dung trong toan b6 khdng gian cia phan xuéng. Né phai e6 kha nang khir nbigt thira va cae chat dc hai tod ra trong phan xutmg dé dura nhiét d6 va néng 46 ddc hai xudng dui mire cho phép. C6 thé str dung théng gid chung theo nguyén tic théng gid ty nhién hodc theo nguyén tic théng gid nhan tao. d- Thong gid cue bo La he thing thong gié co pham vi tic dung trong ting ving hep riéng, bigt cua phan xuwong. Hé théng nay c6 thé chi thoi vio cuc b6 hoac hat ra cuc b6. — H@ théng théi cye bd: Thurdmg sit dung hé théng hoa sen khOng khi va thudng duge bé tri dé théi khéng khi sach va mat vao nhiing vj tri thao tée ¢6 dinh ca cng nhan, ma tai dé tod nhieu khi hoi c6 hai va nhiéu nhiét (vi dy nhu 6 cdc cita 16 nung, 16 diic, xwong ren, ...). — Hé théng hat cuc b@: Diing dé hit cdc chat doc hai ngay tai nguén san sinh ra ching va thai ra ngoai, khong cho lan toa ra cdc ving chung quanh trong phan xung. Day 1a bign phép thong gid tich ewe va trigt 8 nhat dé khir ddc hai (vi dy cde th héa nghigm, bo phan hit bui dé mai, b6 phan hit bui trong may de khuén dc...) IL7. Chiéu sang trong san xudt I) Nhiing khdi nigm chung: - Ynghia ctia chiéu sdng trong san xudt: Chiéu sing hgp ly trong cae phong san xudt va noi Lim vige trén cfc cng trrdng va trong xi nghigp cong nghigp xéy dyng 1a van dé quan trong dé thign dieu kign vé sinh, dim bio an toan lao ding va nang cao duge hiéu sudt lam vige va chat lugng san pham, giam bot sy mét moi vé mat cia cong Trang 25, han, giim tai nan tao dng. Thi hye mat cua nguéi tao déng phu thuge vao d6 chiéu sing va thanh phn quang phé cia nguén sing: — BO chiéu sang anh huéng rat lon dén thi lye. DO chiéu sing dat toi mire quy dinh cua mit phat huy durge ning lye lam viée cao nhat va do ‘6n dinh thi lye mat cdng bén. — Thanh phan quang phé cua nguén sang cing cé tac dung lin déi voi mit, anh sing mau vang, da cam gifip mat lam vige tét hon, Trong thyc té sin xuit, nh sang dugc bé tri day du, mau sic cla nh sang thich hgp thi nang suat lao dong tang 20-30%, Néu khong dam bao lam cho mit chéng moi mét, dan ti can thi, kha ning lam vige giém va c6 thé gay tai nan lao dong. Vige t6 chite chiéu sing hop ly dé phyc vy sin xudt trén cong truéng, trong xi nghigp, kho ting, nha cia phai thod man nhimg yeu cdu sau: — Dam bao d@ sang day dit cho thi cong & timg méi trndng san xuat, khéng chéi qua hodc khéng téi qua so v6i tiéu chudn quy dinh. — Khong ¢6 béng den va sy trong phan I6n. — Anh séng duge phan bé déu trong pham vi lam vige cing nhw trong ‘oan bO trudmg nhin. Anh sing phai chiéu ding xubng cing cy hoe vit phim dang sin xuit bing céc loa chao dn hie nha, nat kinh té b- Tae hai cita vige chiéu sang khong hop I * Dé chiéu sang khong day di Néu lam vige trong diéu kign chiéu sing khong dat tiéu chun, mat phai didu tiét qué nhieu tro nén mét moi. Tinh trang mat bj mét mdi kéo dai sé giy ra cing thing fam cham phan xa thin kinh, kha nang phan biét cita mat d6i vvéi su vat dan dan bj sit kém. Céng nhan tré tudi hoe céng nhén trong lita tudi hoc ng! trong diéu kign thiéu anh sing kéo dai s@ sinh ra tit cn thi * BO chiéu sing qué choi Néu cung dé chiéu séng qua én hoge bo tri chiéu sing khong hgp ly se dn dén tinh trang loa mat lim cho nhite mat, do 6 lim gidm thj luc ctia cong han. Hign tung chiéu sing chéi loa bude céng nhan phai mat thoi gian dé cho mat thich nghi khi nhin tir trudmg dnh sing thong sang trudng anh sing chi va ngugc lailam gidm sy thy cdm cia mit, lim gidm nang suat lao Ong, ting phé phim va xiy ra tai nan lao dong — Hé théng chigu sing phai ti ru + Khai nigm vé dé roi E: Trang 26 Dé xic inh digu kign va trinh d6 cia thiét bj anh sang, ngudi ta ding mat duge chiéu sing hay dé roi. BG roi E ki mat d quang théng bé mat tite 1a quang théng dé lén 1 bé mat xde dinh, né bing ty sO quang théng F di vai dign tich bé mat duge chiéu sing S. pet Ss Trong d6: | - E: d6 roi (Ix - tux), ~ F: quang thong (Im - luymen), - S: dign tich (m’). d- Quan hé gitta chiéu sting va se nhin ctia mat: ‘Su nhin 16 clia mat lién hé tryc tigp voi nhiing yéu t6 sinh ly cua mit, vi vay edn phan bigt thj gide ban ngay va thi gide hoang hon (ban dém), * Thi gide ban ngay: Thi giéc ban ngay lién hé v6i su kich thich cia té bio hitu sie. Khi d6 roi E du lin (v6i E 2 10 flux - tong durong anh sing ban ngay) thi té bio hitu sic cho cm giée mau sic va phan bigt chi tiét cita vat quan sit. Nhu vay khi d6 roi E2 10 lux thi thi gide ban ngay lam vige. * Thi gide ban dém (cin goi li thi gide hodng hon): Thi gide ban dém lién hé v6i sy kich thich ciia té bio vO sfc. Khi d6 roi E $0.01 lux (ttrong durong anh sang hoang hén) thi té bao v6 sic tam vige. Thong thudmg 2 thi gide ding thoi tée dung véi mite dO khée nhau, nhung khi E $ 0,01 lux thi chi co té bao v6 sic kim vige. Khi E = 0,01lux = 10 lus thi ed 2 té bao cing lam viée. * Qué trinh thich nghi: Khi chuyén tir d6 roi kin qua d6 roi nhé, té bio v6 sic khéng thé dat ngay d@ hoat déng cue dai ma cin c6 thai gian quen dan, thich nghi va nguoclai tir tréng nhin tdi sang trrdng nhin sang, mit can théi gian nhat dink, thii gian 46 goi chung 1 thd gian thich nghi ‘Thuc nghiém nhan thdy thdi gian khoang 15 + 20 phat dé mit thich nghi nhin thay rd tir tnrdng sing sang trudmg t6i, va ngugclai khoding 8 * 10 phi. * Téc d@ phan gidi va kha nang phan giai cua mat: Qué trinh nbn biét mot vat eiia mat khong xay ra ngay Lp ttre ma pha qua m6t thoi gian nio d6. Thai gian nay cng nh thi tc dO phan gidi coa mat cang Id, Tée d6 phan giai phy thude vio 46 chéi va 46 roi sing trén vat quan sat. Tée 46 phan giai ting nhanh tir d6 roi bang 0 lux dén 1200 lux sau d6 ting khong dang ké. Nawoi ta dinh gid kha nang phan gidi cia ‘ma mit c6 thé nhin thay duge vat. Mat c6 kha nang phan giai trung binh nghia 18 c6 kha nang nhgn biét durge hai vat nho nhit dursi géc nhin asy = 1” trong Trang 27 diéu kign chiéu sang tot. e- D6 twong phan gitta vat quan sat va nén: Ty 1é dO chéi gitta vat quan sat va nén chi mire dG khc nhau vé cuéng 6 sing gitta vat quan sat va nén cia nd. Ty Ig nay biéu thj bang hé s6 tuong phan K: By ~ By) / By = AB/By By - DO chdi ca nén. By - Dé chi cia vat Biéu thite nay cho thay ring mgt vat sing dat trén nén ti, gid tri K > 0 thign tir 0 dén +1. Ngugelai mot vat toi dat trén nén sing gia tr] K<0 Trong d6: Gia tri K nhé nhét ma mit c6 thé phan biét duge vat quan sit goi la 46 phan bigt nho nhat (Kia) cOn goi Li ngudng tong phan (Kqiq = 0.01). Neghich dio cha Kyi, goi 14 dO nhay tong phan Spin, nd de tng cho 46 nhay cita mat khi quan sat D6 nhay tuong phan phy thuge vao mat voi mute 46 khé lon ngoai, phy thuge vio d6 chéi cia nén va phy thude vio kich thurde vat quan sit (tite 1a ‘26¢ mhin @). Géc nhin eng bé thi d9 nhay tong phin cng giam. 2) K¥ thud chiéu sing a- Hinh tite chiéu sang: Trong déi séng cing nh trong san xudt, nguéi ta thudng ding hai ngudn sing: 4nh sing ty nhién va dnh sing dign. * Chiéu sang te nhién: Tia sng mat tréi xuyén qua khi quyén mot phan bi khi quyén tin xq va hap thy, mot phan truyén thing dén mat dat.dnh sing mat trdi Khi chiéu xuéng mt dit di xuyén qua lép khi quyén bj céc hat trong ting khong khi hip thu nén cc tia truyén thing (true xa) mOt mat bj yéu di, mat khde bj cic hat Khuyéch tin sinh ra dng sing tén xa lam cho bau trdi sang Ién. Anh sang mat trei va bau trai sinh ra ld 4nh sang ¢6 sin, thich hgp va c6 tie dung t5t v8 mat sinh Iy déi véi con ngudi, song khong én dinh vi phy thu thoi tiét va digu kign bé tri, BG roi do anh sang tan xa ca bau t gay ra trén mat mia hé dat dén 60.000 = 70.000 lux, vé mia déng cing dat t6i 8.000 lux Bute xa truc tiép 1a nhiing tia truyén thing xudng mat dat tao nén 49 roi true xa Es. Trong vom tréri thudmg xuyén 6 nhiing hat to ling trong khi quyén lim khuyéch tin va tén xa dnh sing mat trdi tg nén nguon nh sing Khuyéch tin véi d@ roi Bi. Ngoai ra ¢6 sir phan xg cia mat dat va céc bé mat xung quanh tgo nén d@ roi do phan xa Ep. Nhu vay 6 mét noi quang dang va m6t diém bat ky nao ngoai nha, d6 roi Trang 26 S@ 1k: Erg= Ext But Ep DO roi En thay d6i thuimg xuyén theo timg gid, timg ngay, timg thing, timg ndm va cOn theo vi tri dia ly tig ving, theo thoi tiét khi hau. Vi thé anh sing trong phong cng thay d6i theo. Dé tign cho tinh todn chiéu sing tr nhién, ngudi ta lay dai lvgng khong phai la d9 roi hay 49 chéi trén mat phang lao dong ma 1a mot dai lrgng quy ude goi 1a hé sé chiéu sing ty nhién vide tit la HSCSTN Ta co HSCSTN tai mét diém M trong phong la ty 6 gitta do diém dé (Es) véi d6 roi sing ngoai Nha (Ex) trong cing mét thoi diém tinh theo ty s6 phan trim: HSCSTN Eq = Ew/Eng . 100% Hé@ théng ctta chiéu séng trong nha cong nghi ding, chiéu sang tw nhién bang cira 86, cita tréi (cita mai) hode cita s6 cia troi hén hop. Cura s chiéu sing thuong diing 14 logi cua s6 mot ting, cita s6 nbiéu ting, ctia sé lién tuc hoae gidn doan, Cua tréi chiéu sang 1a loai cira ti hinh chit nhit, hinh M, hinh thang, hinh chom cau, hinh rang cua, v. Cita s6 bén canh duge danh gia bing HSCSTN t6i thigu Emin. Ctra s6 cra tdi, ciza s6 tang cao, ... duige danh gia bing HSCSTN trung binh (Ex). * Chiéu sang nhan tgo (chiéu sang ding dén dign): Khi chiéu sang dign cho san xuat cin phai tao ra trong phong mét ché 46 nh sang dim bao diéu kign nhin rd, nhin tinh va phan gidi nhanh cdc vat nhin clia mit trong qué trinh lao dng. Diing dign thi ¢6 the digu chinh duge anh sing mot each chu dng nhurng Iai rit ton kém, - Ngudn chiéu sdng nhdn tao: Dén dign chiéu sang thung ding dén day t6c nung néng, dén huynh quang, dén thuy ngan cao dp. + Dén nung séng: Phat sing theo nguyén ly céc vat rin khi duoc nung trén 500°C sé phat Den day téc nung sing do chira ni A mau d6, vang gin vii quang phé cia mau lira nén rat phd hgp véi con ngudi. Ngoai ra dén mung sang ré tién, dé ché tao, dé bio quan va dyng. Dén nung sing phat sang 6n dinh, khong phu thuge vao nhigt 49 mdi trudng, cé kha nang chiéu sang tap trang véi cudng 6 thich hgp. Loai dén nay c6 nhieu logi véi céng suit tir | + 1500 W. Dén nung sing c6 thé phat sing khi dign ip thap hon dign 4p dinh mite cla dén nén duge sir dung dé éu sing sy co hodc chiéu sing an toan, + én hujnh quang: 1a nguén sing nhe phong dign trong chit khi, Den hhuynh quang khic haw nhur dén thuy ngan thdp, eao dp, dén huynh quang thap cao Ap va cae dén phéng dign khéc. Ching ¢6 uu diém higu suat phat sing cao, this gian sir dung dai vi thé higu qua kinh té cao hon dén nung sing tir 2 dén 2,5 lan. Dén huynh quang cho quang phé phat xa gan voi anh sing ban ngay. Tuy nhién ching ¢6 nhuge diém nhu: phat quang khong 6n dinh Trang 29 khi nhigt 49 khong khi dao dng, dign Ap thay déi thim chi khong phat sing. Ngoai ra dén huynh quang ¢6 gid thinh cao, sir dung phic tap hon, Hau hét dén huynh quang va dén phéng dign trong chat khé c6 thém thanh phan bude séng dai (mau d6, mau ving, miu da cam, ...) nén khong thun véi tim sinh 1 ciia.con ngudi. Bén huynh quang cdn e6 hign twong quang thong dao dong theo tin s6 cia dign ap xoay chiéu Tam khé chiu khi nhin, ¢6 hai cho mat. b - Céc logi thiét bi chiéu sang: ‘Thiét bj chiéu sang 6 nhigm vu sau: Phan bé anh sang phi hgp vei muc dich chiéu sang. Bao vé mit trong khi kam vige khOng bj chdi, 16a. Bao vé ngudn sang, trinh va cham, bj gid, mua, nding, byi, Dé cé dinh va dua dign vao ngudn sing C6 nhiéu loai dén chiéu sang khac nhau va duge phan loai theo cdc muc dich khae nhau: + Theo dgc trang phan bé Anh sang ctia den: Chiéu sing phan bé anh sing true tiép: logi nay hon 90% quang théng roi try tiép xudng bé mat lim vige. Chiéu sng phan b6 anh sng ban tryc tiép: loai nay khoang 60-90% inh sang true tiép roi xuéng mat lim viéc, mét phan tong duoc roi sang nén hoan canh anh sang tién nghi hon. = Chiéu sang phan bé a hén hop: loai ny khoang 40-60% anh sing tryc tiép roi x1 mat Lim viée, cdc bé mat gidi han cia phdng cling nhin duge anh sing. Chiéu sing phan bé nh sang gin tiép: loai nay hon 90% quang thong hudng én trén, nh sing c6 duge nho sy phan xq anh sing xuong cia i han nhuw: tran, tuéng... Logi nay khéng ding trong san * Theo kiéu dang cdu tao dung cy chiéu sang: — Dén ho, chup dén c6 migng ho ‘én kin, chyp dén la qua cdu tron bang thay tinh xuyén sang. ‘én chéng Am, vat ligu va cdu tao dam bao chéng duge am wat. Den chéng bui. Dén chéng chay nd, 3) Thiét ké va tinh todn chiéu séing dig: a - Thiet ké chieu sdng dién: Thiet ke chiéu sang dign phai dam bao diéu kign sang cho nguéi lao déng t6t nhat, hgp ly nhat ma lai kinh té nhat, Co ba phuong thite chiéu sing co ban: Trang 30 ~ Phuong thire chiéu sing chung: trong toan phong ¢6 mot hé thong chiéu sing tir tren xudng gay ra mOt dQ chdi khong gian nhdt dinh va mt d6 roi nhat dinh trén toan bd cdc mat phang Io dong. ~ Phuong thite chiéu sing cue bé: chia khong gian lin eta phong ra nhiéu khéng gian nhd, méi khéng gian nho c6 mot ché dé chiéu sing khée nhau. = Phuong thire chiéu sing hén hop: vira chiéu san ‘v6i chien sing cue bo. b- Tink ton chiéu séng dién: Tinh todn dé chiéu sing dign chi yéu 1i tinh cOng suat dign cin thidt dé sing theo tiéu chun cua nha nude quy dinh. M6t trong nhing phurong phap tinh todn li phuong phap cng sudt don vi. Day I phuong php tinh ton dua vao cic thong s6 eva den dé xée dinh Ong suat ein thiét cho m@t don vi dign tich Im? cua gian nha: W=EKZ AE (Wim) 49 roi nho nhat theo tigu chun nha mde (lux) K - hé s6 dy tnt ciia dén phy thude vao dic diém cia gian phong (nhiéu hay it byi) throng K= 1,5 + 1,7 Z=Ey/ Ep la ty s6 d9 roi trung binh va 1,25 y- Higu suat phat quang cua dén (Im/w) &- Hé sé chiéu sang hitu ich cia dén, & phy thuge vao loai dén chidu sing, Tir céng sudt don vi W, tinh duge cong suat ctia cd phong P voi N la den: chung vira két hop. chi $roinho nhdt — Z: P=Ws (W) Trong dé: $- — dign tich phong (m’) _ Phuong phap cdng suit don vi don gin, diing dé tinh ton sor bd nhur thiét ké, kiém nghigm két qua cée phwong phip tinh khée va dé so sanb tinh kinh té cia hé thong chiéu sang nhung phuong phdp nay kém chinh xac. c~ Den pha chiéu sang: G cae céng trinh, khi sin xuat vé ban dém, ngudi ta thudng ding cic den pha dé chiéu sang. Cie logi dén pha chiéu sang c6 thé phan thinh 2 foai ~ Dén pha rai anh sang ¢6 chim sang toa ra tong déi rong nhd bd phan phan chiéu bing kinh trang bac hinh parabol. Loai nay thuéng duoc sir dung dé chiéu sing céc dign tich xay dung va kho bai lon. — Dén pha dé chiéu sing mat dig. Khi can tgo ra d6 roi véi quang théng phan bé déu trén dign tich lon, den Trang 31 pha phai dat trén cdc tru cao. Trén méi try cé thé dit 1 dén hoZe cum nhiéu dén. Ciing 6 thé Igi dyng céng trinh cao sin cé dé d3t dén nhu giin gido, try thap cn truc, hiéu sang cdc dign tich I6n trén Iha, theo kinh nghiém ngudi ta ghép cum dén pha khi mife tiéu chudn chiéu sang cao va trong nhimg truéng hop theo diéu kién thi céng bé tri nhiéu try dén duge, hic nay khodng céch gitra cée tru dén cho phép téi 400 - 00m. Tinh toan chiéu sang bang dén pha can cha ¥ dén dic diém riéng la thiét bi chiéu dat nghiéng. Sw phan bé anh sang ciia né tap trung can tinh toan chinh xéc cae géc nghiéng 0 ciia dén trong mat phing dig va géc quay t trong mat phing ngang. Hinh 2.3: So do dé xc djnh vj tri dat dén pha, Chiéu cao dat dén cho phép hyn dé han ché d6 chéi c6 thé xac dinh theo cong thite: hoe Trong dé: Imex a cudng d6 anh sang t6i da theo truc dén pha. Trang 32 CHUNG Ill- KY THUAT AN TOAN LAO DONG IIL.1. Khai nigm vé cac yéu t6 nguy hiém va bign phap phéng ngira thwong trong scin xudt: — Ce bd phiin va co cu sin xudt: co cdiu chuyén dong, tryc, khép ndi truyén dong, dé ga, cae b6 phan chuyén dng tinh tién, ‘éc manh dung cu, vat ligu gia céng ving ban ra: dung cu cat, dé mai, phéi, chi tiét gia céng, bavia khi lim sach vat dic, rén dip... n gift: phy thude céc yéu t6 nhu cng dé dong dign, dung di cia dng dign qua co thé, thoi gian tic dong, de diém co thé v.v. = Cac yéu t6 vé nhigt: kim loai nong chay, vat ligu durge mung nong, thiét ‘bj nung, khi néng, hoi nude néng, ... cd thé kim bong cac bé phan cia co thé con ngwoi. = Chat déc cng nghigp: xam nhap vao co thé con nguéi qua qué trinh thao tie, tigp xtie, = Cie chat long hoat tinh: ede axit va kiém n mon, — Bui cong nghigp: gay ede ton thuong co hge, bui dde hay nhiém doc sinh ra cdc bénh nghé nghiép, gay chay nd, hode am dign gay ngan mach, .. — Nguy hiém nd: né hoa hoc va né vat ly: ~ Nhiing yéu t6 nguy hiém khde: Lam vige trén cao Khong deo day an , cée vat roi ti trén cao xudng, tnrgt tron, vip nga 2) Cac nguyén nhén gay chdn tneong trong sin xudt: a- Nhom cde nguyén nhan kp thudt: — May, trang bj san xudt va qua trinh cong nghé chtta dug céc yéu t nguy hiém, ¢6 hai: tén tai cae khu vue nguy hiém, byi khi dée, hon hyp né, dn, rung, bite xa cé hai, dign 4p nguy hiém, — May, trang bj san xuat durge thi t cau khéng thich hop véi dic diém tam sinh ly ctia ngudi sir dung. = Dé bén ctia chi tiét may khong dam bao, gay su cé trong qué trinh sir dung. huyén dng, ving e6 dign ap nguy hiém, bite xq manh, — Thiéu hé théng phat tin higu an toan, cée cor céu phong ngira qua tai nhur van an toan, phanh ham, eo cau khong ché hanh trinh, — Khong thye hign hoge thyc hign khong ding cdc quy tie vé ky thudt an toan nhur khong kiém nghigm cdc thiét bi ap fe truée khi dura vao sir dung, sir dung qua han cdc thiét bj van an t Trang 33, ~ Thiéu diéu kign trang bj dé co khi héa, uy dong héa nhimg khau tao dng ¢6 tinh chat doc hai, nang nhoc, nguy hiém vi dy nhur trong ede nganh tuyén khodng, Iuyén kim, cong nghigp héa chat, ~ Thiéu hoe khéng sir dung cée phuong tign bao vg ci nhin, sit dung khéng thich hgp nhw ding phuong tign bao vé khong phi hgp tiéu chuan yéu edu, ding nham mat na phing doc, ... b= Nhim ccie nguyén nhén vé 16 chite = Té chite chd kim vige khéng hop ly: chét hep, tur thé thao tic khd khan, — Bé tri, trang bj may sai nguyén tic, sy cé may nay c6 thé gay nguy hiém cho may khdc hoge nguéi xung quanh, — Bao quin nguyén ligu va thanh phim khong ding nguyén ta nhu: dé fin héa chat ¢6 thé phan ting véi nhau, xép cic chi kénh dé 46, xép céc binh chia khi chay gin véi khu vue o: a0, .. an toan iét cng, nhigt 6 — Thiéu phuong tign dae chung cho ngudi lao dng lam vige phit hp v6i cong vige, — Khong 16 chite hoge 16 chite hudn luyén, giéo duc BHLD khéng dat yeu cau. c- Nhém cdc nguyén nhdn vé vé sinh céng nghiép: ham cae yéu ctu ve ih céng nghigp khi thiét ké Nha may hay phin xuréng sin xudt nhur bé tri edie nguén phat sinh ho, khi, bui dde sai huréng gid chii dao hoe khdng loc bui, hoi ddc trude khi thai ra ngoai, — Phat sinh byi, khi dc trong phan xuong san xuat do sy 101i tir cdc thigt bj chita, . — Diéu kign vi khi hau xau, vi pham tiéu chuan cho phép. lim viée khéng hop ly, 46 dn, rung vugt qua tiéu chun cho phép. — Trang bj bio hd c4 nhan khéng dim bao ding yéu clu sir dung cua ngudi lao dong, — Khéng thue hign nghiém chinh cde yéu cdu vé sinh c4 nhén, 3) Cée bign phap var plncong tién Ki thudit an toan cor ban a- Bign phdp an todn dw phong tinh dén yéu t6 con ngudi. — Thao téc lao d6ng, nang va mang vie vat nang ding nguyén tic an toan, tranh cée tu thé cdi gap ngudi, lom khom, van minh, ... gitk cot sng thing, trinh thoat vi dia dém, trinh vi chan thiong c6t séng, — Dim bao khéng gian thao tac vin dong trong tam véi tdi wu, thich tmg vGi 90% s6 ngudsi sir dung vé tu thé fam vige, digu khién thudn loi vei Trang 34 cae co ciu diéu khién, ghé ngdi phit hgp, ... — Dim bio diéu kign lao dng thi gide: kha nan; vige, nhin r9 cde phuong tign thong tin, co cu diéu khi miu she, kign sir dung thong tin thinh gide, xe — Dam bao tai trong thé Ive nhw tai trong di vai tay, chan, tai trong tinh ~ Dim bao tam ly phit hop, trinh qué tii hay dom digu, b - Thiét bj che chéin an toan: — Muc dich cia thiét bj che chin an toan: + Ciich ly ving nguy hiém v6i nguéi lao dong, + Ngan ngira tai nan lao dng nhu roi, nga, vat rin ban vao nguai, — MOt s6 yéu edu déi véi thiét bi che chin: + Ngan ngira duge tac dong x4u do b6 phan cia thiét bj gay ra. + KhOng gay tro ngai cho thao téc cua ngudti lao dong. + Khéng anh huéng dén nang suat lao dong, céng sudt ca thidt bi — Phan loai m@t sé thiét bj che chin: + Thiét bj ding dé che chin cdc b6 phan, co edu chuyén déng. + Thiét bi ding che chin ving ving bin ctia céc manh dung cu, cua vat ligu gia cong. + Thiét bj ding che chan bd phan din dign. + Thiét bj ding che chin ngud + Thiét bi ding lam rao chan cho khu vye lim vige trén cao, hao ho sau, + Thiét bj ding che chin tam thoi (di chuyén duge) hoge che chin 6 inh (khing di chuyén duge), c~ Thiét bj va co edu phong ngita: Khéng mét my méc thiét bi nao durge coi Li hodn thign va dua vao hoat hOng 06 céc thit bi phOng ngiza thich hop. — Mue dich sit dung thiét bi va co edu phong ngira: Ngan chan tic dong xdu do sy c6 ctia qua trinh san xudt gay ra nhy qué tai, chuyén dong ‘vugt qua gidi han uy dinh, nhigt d0 chwa dat yeu edu. — Nhigm vy cia co cau phong ngita: Ty dong dieu chinh hoge ngat may, thiét bi, bo phn cia may Khi C6 mOt thdng s6 nio dé vurgt qua gid tr ‘gidi han cho phép. * Phan loai thiét bi va co céu phong ngtra Theo kha nang phye hdi lai sy kam vige cla thiét bi co edu phong ngira durge chia ra lam 3 logi: trinh lam cic ky hin 16 qua bite xa 06 hi dong Trang 35 ~ He théng phéng ngira cé thé tu dong phyc héi kha nang lim vige khi théng s6 kiém tra da gidm dén mete quy dinh nhu: ly hgp ma sat, ro le nhiét, ly hgp vu, 1d xo, van an toan kiéu déi trong hodc ld xo, ~ Cae hé théng phong ngira o6 thé phyc hoi kha nang lam vige bing cach thay thé cdf méi nh: céu chi, chét cat, then cat...( cae bd phan nay thuong la khau yéu nhat cia hé thong). = Ce h@ théng phuc hoi kha nang lam vige ba ngat dign, cau dao dién, ig tay nhu: ro le déng Theo ching loai phong ngira cho thiét bi ngudi ta phan ra 4p lye Phong ngira qua tai cba may dng lye. Phong ngia sur dich chuyén cia céc bd phin khi vuot qué gidi han cho phép. Phong ngira chay nd. NGi chung thiét bi phing ngira chi dm bao lim vige t6t khi da tinh todn chinh xde 6 khau thiét ke, ché tao va nhat li khi sit dung phai tudn thi cde quy dinh vé kg thudt an toan. d- Corkhi hda, ne dong héa va diéu khién te xa. Phong ngira qué tai cho thiét bi chi — Co cau diéu khién gdm cc nit mo, déng may, hé théng tay gat, cdc ling diéu khién, ... dé én theo y muén ngudi lao dong va khéng nim trong ving nguy hiém déng thoi phai lim vige tin ey, dé Gi tay t6i, dé phan bigt, diéu khién chinh xée — Phan ham li b> phiin ding dé chi dng diéu khién van tbe chuyén dong cha cde phuong bg phin theo ¥ mudn ciia ngudi lao dOng.Yéu cau co céu phanh phai gon, nhg, nhanh nhay, khong bi trrgt, khdng bj ket, khong bj ran nift, khOng tw dong déng me khi khéng c6 su diéu khién. Khéa lign dong 1a loai co céu tur dong loai trit kha ning gay ra tai nan lao dng cho ngudi lao déng khi ho thao téc vi pham quy trinh van hinh may. Khod lién dong e6 thé diing dign, co khi, thuy lye, dign - eo két hop hoge ding t& bao quang dign, Vi du: may tign CNC khi chura déng cita che chiin thi khong the khai dng may dé lam vige durge. — Diéu khién tir xa: c6 tée dung dura ngudi lao dong ra khoi ving nguy hiém déng thdi gim nhe diéu kién lao déng nang nhoc nhu diéu khién déng mé hod diéu chinh cae van trong céng nghiép hoa chit, diéu khin sin xuat tir phing diéu khién trung tim & Nha may dign, trong pp xiie Vi phéng xa ket hgp céc thiét bi truyén hinh). = Tin higu an toan va bién bao phéng ngira * Mue dich cua cde tin higu an toan va bién bao phong ngita: Trang 36 = Bao truée cho ngudi lao d6ng nhimg nguy hiém cé thé xay ra. = Huéng dan thao tac. — Nhin biét quy dinh vé ky thuat va ky thuat an todn qua cdc dau higu quy ude (mau sic hoe hinh vé,...). * Cée yéu edu d6i véi tin higu an toan va bién béo phing ngira: = Dé nhan biét. — Kha nding nham lin thap, d6 tin cy cao. — Dé thye hign, phd hop véi tap quan, co sé khoa hoc va yéu cau cha iéu chun hoa. * Cac loai tin higu an toa — Anh sang hoac mau sic: mau do, mau vang, mau xanh, ... hoge cdc mau tuong phan. — Am thanh: cdi, chudng, kéng, ... ~ Mau son, hinh v@, chit viét, — Ding hd, dung cy do hrong (do cudng do, dién Ap, Ap sudt, nhige 49,2) * Cac loai bién béo phing ngira — Bang bién bao higu: “Nguy hiém chét ngudi ” “STOP “, ~ Bang cim: “Khu vuc cao ap, cim dén gan”, “Cam dong dign dang stra cchiia “, “Cam hiit thude 14", — Bang huéng din: khu vue lim vige, khu ve cdm hit thude la, huréng dan dong mé cae thiét bi, f- Khoang ccich va kich thuée an todn: Khoang cach an toan la khoang khéng gian t6i thiéu gira ngudi lao déng va cac phuong tign may méc hoac khodng cach nhé nhat giita ching véi nhau dé khong bi tic dong xau cla cdc yéu t6 sin xuait Tay thu ‘do qua trinh cOng nghé, dic diém ciia timmg loai thiét bj dé nhimg uy dinh khoang eéch an toan khac nhau. Vi dy trong co khi la khoang cach giita céc may, giita cic b6 phan nhé ra cia may, gitta cée b6 phan chuyén déng ciia may voi cac b6 phan cé dinh, . g- Phuong tign bao vé cé:nhan La nhiing vat dung duge sir dung nhim bio vé co thé khoi bi tae dong cia cde yéu t6 nguy hiém. Ngoai céc loai thiét bi va bién phap bao vé da néu trén, phuong tign bao vé cd nhan la bign phap k¥ thudt bo sung, hd tro dong vai trd rat quan trong trong céng tic BHLD. Cac phuong tién bao vé ca nhan duge phan theo cdc nhom chinh sau: — Trang bj bio vé mat: gém loai bao vé mat Khoi bj ton thong do vat rin ban vao, bj bong va logi bao vé khoi bj ton thuong do tia bite xa. Trang 37 ~ Trang bj bio vé co quan hé hip: nhim tranh céc logi hoi, khi dc, bui thdm nhgp vao co quan ho hip vi du: khdu trang, mat na phong ddc, mat ng e6 phin loc, ~ Trang bj bio vg co quan thinh gide; Nhiim ngin nga tigng én tic dong xdu dén co quan thinh giéc ciia ngudi lao dong nhu: nit bit tai (dat ngay trong 16 tai), bao dip tai (che kin c& phan khoanh tai), — Trang bj phuong tign bao vé diu: nham chéng cac chan throng co hoe, chong cuén téc hoac chéng cdc loai tia nang lugng trong céc tnréng hop cy thé khéc nhau nhu: céc Logi ma mém, cig, mi cho cng nhan him 16, ma chéng mua ning, mi chéng chay, mii cl cham manb, ma vai, mi nhya, mo sit, — Trang bi bao vé chan tay: dé chong am ust, chéng n mon cia héa chat, cach dign, chéng tron trugt, chong rung, ... Vi du: ging tay cde loai, day, ting, dép céc loa, ~ Trang bi bao vé than nguvi: d8 bao ve thn ngudi khoi bi tae dong ctia nhigt, tia nang Img, héa chat, kim loaj long ban té, ... Vi du: 4o quan bao h6 logi thong, logi chong néng, logi chong chi A- Kiém nghiém dye phong thiét bj. Kiém nghigm 46 bén, d6 tin cay cua may, th phan cia ching true khi dura vao str dung Mye dich ciia kiém nghigm dyr phong 1a dénh vé cde mat tinh ming, do bén va d6 tin cay dé quyét dinh dura thiét bi dung hay khong. Kiém nghigm dur phong duge tién hinh dinh ky, hode sau nhimg ky sira chita, bio during. Vi du: thir nghiém d6 tin cay cia phanh ham, thir nghigm €6 ben, dé kin khit cita thiét bi ap Ie, duéng Ong, van an toan, thir nghigm cach dign cua cdc dung cu ky thuat dién va phuong tign bao vé ca nhan, TIL.2. Kg thuge an ton trong co khi 1) Nhing nguyén nhan gay ra tai nan lao ding wong co khi Nhiing méi nguy hiém trong co khi: nguy hiém trong co khi la nhimg noi phat sinh nguy hiém do hinh dang, kich thuée, chuyén dng cia cée phurong tign lim vige, phuong tign tro gidp, phwong tign vin chuyén ciing nhur chi tiét bj ton thuong trong qué trinh lao dong nhu kep chat, eft xuyén thing, thing, va dp, bin té kim logi, ... gay ra surc6 tOn thyrong 6 cde mite do Khe nbau, Trén hinh III.1 gidi thigu céc ving nguy hiém cla cde may méc e6 thé gay ra tai nan lao dong. b- Nhing nguyén nhén gay ra tai nan lao déng trong gia cong nguoi lip rap - sita chita — Do cae dung cu cém tay (cua sat, diia, duc, ...) va cham vao nguti lao bi, cOng trinh va cic bd Trang 38 dgng hodc nguéi lao dong ding du cc dung cy cdm tay (bita long can, chia khod khong ding c&, migng chia da bién dang khong cdn song song nhau, ...) Do cde may mée, thiét bi don gidn (may ép ¢0 nhd, may khoan ban, dé mai méy, ...) ¢6 két edu khong dim bio bén, thiéu déng bG, thiéu ede eg edu an toan. Do ga kep chi tiét khéng c: in, khong ding ky thugt, bé tri ngudi khong ding quy cich ky thud Do da mai bi vo ving ra, cham vio da mai, vat mai bin té vio, Do dng tic va tur thé thao tée khong ding. Do thao tac cde may d6t, dap khong ding quy trinh, quy phgm vé ATLD. c- Nhiing nguyén nhan gay ra tai nan lao dong trong gia céng cat 20 Trong may cdng cu, may tign chiém ty 18 cao (40%) vi may tiga duge sir dung kha phé bién. Nguyén nhan gay chan thong déi vei may tién 14 do t6c d6 cao, phoi ra nhiéu va lién tuc, phoi ra thanh day dai, quan va ving ra xung quanh, phoi c6 nhigt d6 cao, phoi van 06 thé bin vio ngudi dimg & phia déi dign nguoi dang gia cong. Khi khoan, mai khoan lp khng chat c6 thé vang ra, bin ga kep phdi khong chat kam cho vat gia cng bj vang ra. Khi mai néu dimg khong diing vi tri, khi da mai vor c6 thé vang ra ngodi, tay cim khong chic hoc khodng céch ngin Lim cho di mai ¢6 thé tiép xtc vao tay céng nhin, Cée co cdu trayén dong trong ede may cone. cy n6i chung nhu bénh ring, day cu roa, ... cing e6 thé gay ra t Ao quiin cng nhan Khong ding c8, Khong gon ging, 0 thé bj quan vio méy v2 pay nén tai nan, d- Nhiing nguyén nhan gay ra tai nan lao dng trong dite: Kim loai long 6 nhigt 49 cao tgo ra bite xa nhigt 16n vao moi tring, ot hd quang khi ndu Iuyén kim logi long con phat ra tia tir ngogi ¢6 ning lugng rat Ién c6 thé gay viém mit, bong da, M6t nguyén nhén thing gay nén tai nan phd bién trong nganh Iuyén im la bj bong do nude kim logi ban toé vio hod do céc vat tigp xiic ‘v6i ude kim loai khéng durge hong khé hoe do khuén diic cha sty khé nén hoi am bam trén cae vat dé bi kim loai ling Lim cho béc hoi manh gay ban toé, thim chi gay n6 do tang th Trong vige tam sach hé théng rét va ba via trén v4t dic ciing d2 bi xay xat chan tay do mat xi xi va sic canh ca vat dite gay nén, ban Trang 39 uw IA tt Gy 15 Hinh III.1: Céc ving nguy hiém wrén cde maygia céing. I-Truyén d6ng bing xich va dia xich, 9- May mai - Truyén déng bang day dai 10- Ciea da, 3- Truyén déng bang bank rdng-thanh rang 11- Cura ving 4-Truc edn 12- May phay. 5- Truyén dong bing banh rang 13- May bao ngang 6 Ving cubi cia being tai. I4- May dp. 7. May tién 15- May 8: May khoan 16- May uon Trang 40 = Trong qua trinh chuan bj nguyén vat ligu cho nau luyén, sira chita thing rét, mang duc lién tue, qué tinh ndu luyén,... cing dé gay tai nan. e~ Nhiing nguyén nhdn gay ra tai nan lao déng trong han va cat kim oa — Khi han dign e6 thé bj dign gigt. HO quang han bite xa rdt manh dé im bong da, Lim dau mit, Khi han kim logi long bin toé dé giy bong da thg han va nhimg ngudi xung quanh, — Ngon lira han c6 thé gay chay, nd. hi bc hai va bui nh CO2, bui silic, bui ming gan, bui Oxit kém, .. rét 6 hai cho hé hé hap va site khoé eiia cOng nha. ~ Khi han 6 ede vj tri khé khan nhur: han trong éng, nhitng noi chat choi nhidu bui, gin noi am thép hoge han trén cao déu 18 nhting nguy co gay tai ngn, f- Nhiing nguyén nhén gay ra TBLD trong gia cong dp lc. = Qué trinh cén, rén tir do hod dap thé tich throng tién hanh gia céng & trang thai néng. Do 46 nhiéu nguyén nhén gay nén tai nan nw bi bong, tiép xiie moi trudng nhigt d cao, — Do vat rén dang néng 6 nhiét d6 cao nén céng nhan v6 y so, dim vao. = Do cin biia tra vio khong chat nén bia dé bi vang ra khi quai bia hoge kim kep khdng chat im cho vat rén bj roi ra khi hay ra khdi 1b, = Do dat sai vj tri vat rén trén bé de nén dé bj ving ra khi ding may bit. — Do kep phéi va diéu chinh khuén khi dap trén may khéng ding dé bi bung khudn, ... 2) Nhing bign phap an toan trong ngénh co kh: a - K3 thudt an toan khi lép rap, stea chika va thit may: Khi lap rap stra chira may can thiét phai dam bao cac ndi dung sau: ~ Dam bao an todn khi di chuyén, théo Kip va c6 ché d6 kiém tra sau khi lip rap — Vige sita chita bao dudng dinh ky hode dgt xudt phai béo cho déc cong biét. Chi nhiing céng nhan co dign, durge qua hun Iuyén méi stra chita, diéu chinh may mée thiét bi. — Trude khi sita chita, diéu chinh phai ngat nguén dign, thao dai truyén khéi puli vi treo bing “Cam mé may” trén bd phin ma may. — Khi sita chita, thao dé hoge lip dat thiét bi, tuyét d6i khong duge ding cae vi kéo, c6t, tung nha dé neo, kich kéo, .. dé phong qué tai dbi voi cae két cdu kién tric gay tai nan sp mai, d6 e6t, do tse. — Sita chita nhiing may cao qua 2m phai cé gian gido, cé san lam vige, cau thang leo lén xudng va tay vin chde chan. Trang 41 ~ Khi sir dung cde dung cu cém tay bang khi nén phai chi ¥ kiém tra cic i phai chic chin, céc van déng m6 phai dé dang. Cm str dung cae dung cu khi nén lam vige & ché d6 khdng ti. Khi sira chia, diéu chinh xong, phai kiém tra lai toan b9 cdc thiét sau khi da kip rap hay sira chita xong. ‘Thit may khi kiém tra lip dit may: bao gbm chay thir khéng tai, chay non tai, chay qué tai an toan. Khéng sir dung qua cong suat may, chi ¥ van hanh ding hwéng din van hinh va yéu cau cia quy trinh cong nghé. Bé dé phing cing nhan bj v6 tinh cham cée mit digu khign dign yeu ciu cae Khién phai lip dat thap hon mép hop bao vé va phai ghi 1 chire nang“ Ham”, “ Mo”; * Tat, b- KV thug an toan khi gia céng ngudt Ban ngudi phai phi hgp véi kich thuée quy dinh: chiéu réng khu kim vige mt phia khong duge nhé hon 750 mm va khi im vige hai phia phai > 1300mm. Chiéu cao ban ngugi 850 + 950 mm. Doi vei ban lam vige hai phia, 6 chinh gitta ban phai cé hrdi chin v6i kich thudéc quy dinh cho chiéu cao khéng thap hon 800 mm va mit hréi khéng lén hon 3x3 mm. Khi bin ngudi lim vige mot phia phai trinh huéng phoi ban vé phia ché lam viée cia cdc céng nhdn khac. Cac été lap trén ban ngu@i phai chic chan, khoang cach giita hai ét6 trén mot ban khéng duge nhé hon 1.000mm. — Khi mai céc mdi khoan, dao tign...phai mai theo diing nhing gée a0 ky thuft quy dinh. Vige mai céc dung cy nay chi c6 nhiing céng nhan 8 duge qua hudn luyén méi duge phép lam. — Thiét bj phai duge dat trén nén c6 dit 46 cing ving dé chin duge tai trong ciia ban than thiet bj va lye déng do thiét bj khi kim vige sinh ra. = Ché lam vide ing nhan can cé gid, to, ngan ban, dé chira dyng cy va phai e6 ché dé xép phoi fi Céc ban, gid, ti phai 6 trf gon va khong tré ngai dén céc dutmg van chuyén trong ndi bo phan xuong. thugit an toan khi gia cong dp lec: — Can cae logi bia tay, bia ta phai Kim bang g6, thé doe, khé, déo, khong e6 mat vi vét mit. Yeu 350 + 450 mm, va can bita ta chiéu dai tir 650 + 850 mm. Dau bita phai nhin va hoi 16i, mép 16 khéng c6 vét mit. Truc can bia phai ‘vudng géc véi during truc doe cia dau bita. Khi ném bia khong duge dé can bita c6 vet nit doc truc. = Cée dung cy ren tu do nhu: duc, mili d6t, ... phai 66 chigu dai t6i thiéu 14.150 mm. Bau dinh bia phai phng, khong bi vat nghiéng, mitt. Voi Trang 42 cic dung cu c6 chudi phai c6 dai chéng long va chéng nift cén, Nhimng dung cu cam tay sit dung hoi nén can ¢6 Indi bao & cae khop ndi dé tranh cée chi tiét ndy ving ra. Khéa cde van digu khién phai nhay va c6 higu qua m6 t6t. éng cao su dan hoi nén phai phd hop véi kich thude cia khép dng va ap suat sir dyng, Vigc di chuyén cdc phéi rén Ién phai tién hanh bang co giéi hoa, héng duge lim thiicéng dé xay ra tai ngn do phoi tudt khoi kim kep bing tay. Cée de ren pha 15 chic, dai va dé phai 6 dai xidt chat va chén siu xuéng dat t6i thigu nia mét. Gitta cae de vGi nhau phai e khoang cach it nhat 2,5 m dé trinh cdc during quai bia cit nhau, Mat de phai nhin, d6 nghiéng khong qua 2%. Khoding cach t6i thiéu tir 1d nung dén de li 1,5 m, Gitta ld va de khong duge bé tri duémg van chuyén. Cira 1d phai chic chan, néu bé tri ctra 15 gan ving nhigt 49 cao phai xay mOt lép gach chiu nhigt dé khong ché nhigt 46 6 khu vye Lim vigc khong néng qué 400C. Cac loai cira Jo dong mo bing d6i trong phai bao che duong di chuyén cua d6i trong dé dé phong cép ditt, di trong roi gay tai nan. Vige dit cdc éng khdi ld nung phai dim bio cé dg cao, cao hon nhing cong trinh kién tric xung quanh va phai c6 thiét bj chéng sét, cd chyp che mua va khong dgt dng khéi canh nhiing phin dé bat lira cia cdu tric Nha xuong. Khi thao tae biia may khong duge dé bia dinh true tiép 1én mat de. ‘Néu biia dnb Hién hai lan cua mot lan dgp ban dap digu khién phai ngimg lam vige dé sira chia ‘Sau khi diéu khién phai nhac chin ra khoi ban dap. Déi véi cde may 6t dap phai thing xuyén kiém tra cdc eo edu an toan xem host dong cota chiing e6 binh thugng khéng va tuygt d6i Khong ding mot tay dé digu khién cde co céu quy dinh dieu khién bing hai tay. Cée khudn dp phai bit chit trén bin may. Tét ed cde b> ph§n may chiu Ap lye cia chit long hay chat khi déu phai kiém tra dinh ki. Doi VGi may dot dap ty dng cm khéng ding tay cp phéi. Ngoai ra cn théng gid tot (chong néng), nhac nho céng nhan tanh mt moi, budn ngu dan dén danh biia khong chinh xéc. d-K3 Khi lam khuén phai chéng nhiém by hudt an todn trong qua trinh dtic - luyén kim: (bui cat, bot grafit, ...). Khi say Khuén Idi can chit ¥ khéng dé tiép xtic vio Id say va tao diéu kign thong gid tét dé cho hoi am thoat dé dang. Khi niu tuygn va rot kim loai phai o6 bign php chéng néng, chéng bong da ). Phai c6 do quan va day dép chuyén dung dé trinh bi bong do nuée kim logi bin té vio ca thé hog do cée vat tiép xtic vei nurse Trang 43, kim loi, phai deo kinh luyén kim dé chéng tia bite xa. Khong kim mat bang nurée ma chi cho phép ding quat gid. Chit ¥ khi kim sgch vat dic trinh va cham v6i céc ba via cla cic vat die Iam xdy xat chan tay do mit xi xi, slic canh ciia vat dic. Phai trang bj phong hé lao dong dé tranh byi va khi doe do qué trinh ndu luyén sinh ra cde nhur ca bui Mn, Si, CO, Si0, = K¥ thugt an tan khi han va céit kim logi: Khi hin dign: phai c6 mat na che mat va do qi trong khi hin dé tranh lim chay bong da, lam dau mat eting nhu kim Joai ling ban toé gay bong da thg hin. Can trénh han gin nhong noi dé bat hia, dé chy né. Dé phong ho quang han c6 thé gay chay, n6 cae vat xung quanh, Can phai bao che xung quanh khu vue han dé Khoi anh huong dén nhing ngudi kim vige Kan cn. — Bé tri méi trudng kim vige phai thoding, mat, hoe phai cé quat thong gid. Khi hin 6 cde vj tri kh6 khan nhur: trong éng, nhimg noi, chat chi, bui nhiéu, ... thi can cé quat théng gid. Khi han trén cao can co day an toan. Trong khi han & cae thing kin, nha kin phai théng gid t6t va phai c6 ngudi canh ching cong nhan tranh tinh trang trang tring 9c hoi han. Cée nit cong nhin c6 bénh tim, phdi khong duge han trong eéc thing kin. ~ Cée vat han trude khi han phai ego sach cée loai son, nhat 1 son e6 pha chi, lau sach m@, lam sach vat han tdi thiéu 50 mm hai bén duéng han, ~ Tuy¢t doi khong duge hin ede vat dung dang chita cée chat ¢6 ap lye nh hoi nén, chit lbng, cao ap... Doi véi cic binh chita cée el chay, nd trude khi han phai sie sach va khi han phai mo nap dé phong chay nd. ~ Khi han trén cao, eng nhan phai e6 day bio h kign nhu: xa, dam, ... phai bude chat é phin ct dé trénh céc vat roi xudng gay tai nan. — Khu vue han edn ¢6 dign tich dii dé dat may, sin phim han va khoang thao tae cho céng nhan. Dign tich thao téc cho mot céng nhan han khong it hon 3 m’, Nén Nha phai bang phing, dn nhigt kém va khong chy. Mau trong tinh ding mau sing dé han ché sy phan xa anh sang, gay chdi mat cho khu vye xung quanh. — May han phai cé bao che va duge cach dign chic chin, can néi dat cdc Joai may han dé trénh ro dign gay dign gidt. Hét sire tranh kim may bj uct do mura hoge nude ban vao. Dign dp khéng tai ciia may han phai dam bao quy dinh. Nguén dign han phai dam bao an toin, khong xay ra sir c6. May han nén dat cing gin nguén dign cang tot in bao ho lao dng chuyén ding Trang 44 = Trude khi lam viée can kiém tra hé théng dign nguén, dign ap vao may han da ding chua, may han c6 hogt dong binh throng khong? Cée duimg day dign e6 céch dign tét khong? Cau dao c6 an toan khong. Kiém tra va van chat cde dc vit trén may, dim bao may chay ém khOng rung ddng nbiéu, khong phéng dién do vin khong chit, Day cp hn phai c6 cao su bao boc. Khi bé tri cée day cap han phi ‘g0n, khng gay khé khan cho ngudi khée, khong vung dudng di lai dé gay vap nga sinh ra tai nan, — Khi van hanh may edn dat may ding vi ti, khong bj vénh, nghiéng Lim may d8 bj d6. Thdi sach bui, chat diu mo ban dinh trén may. Day 1 nharng chat c6 thé sinh chay, nd. Khi Lim sch c6 thé ding cae dung cy bang khi nén, lau bang gié khd... Khi sira chita may hoac khi cin thay d6i dong dign han (bang cach thay déi s6 vong day, thay déi dign ap, hay dau lai dau day) nhat thiét phai cat dign 6 cau dao va céng nhdn phai 6 ging tay cach dign, Khi hét gig lam vige, nhat thiét phai déng ngit cu dao may hn va ciu dao chinh Khi han khi: Kim tra binh chifa khi edn trong thii hen sir dung hay khong. Binh a duge kiém dinh an toan chwra, Nén xem trén binh e6 céc vet mutt, vét Jom, hay cde khuyét tat khac khOng va khi phat hign e6 cde khuyét tit thi can tim cach khie phuc kip thoi hoge phai béo ngay cho don vj dé tim cach thay thé. Kiém tra cée van 0 van chit khong. Khong dé Lin cac binh cbn khi véi cdc binh da hét khi dé gay nhdm Lin khi sir dung. = Khong dé cde binh chita khi nén canh noi ¢6 nguén nhigt hit 1a nhing noi ¢6 ngon tira nhur 10 rén, ngon lita hin hoi. Khi dp suat trong binh tang Ién cOng véi nhitng khuyét tGt trén binh c6 thé gay nd, vi the cae binh may cin cach xa ngudn mhiét it nhdt 1a tén 1m va céch xa ngon lira khoding trén 5 m. Binh chtia khi phai dat thang dimg (cho phép dé nghiéng trong 1 thir gian ngfin). Cin tau chii sach ee vet ban, dau ma, cde chat dé bat lira trén cde day din khi, van khi... vi nhimg chat nay dé gay chay, sinh ra né binh hoge sinh ra héa hogt ~ Khi mg van khi dé lau chiii hay vén hanh, cng nhan khéng duge dig di dién cac van trén ma phai dimg vé mét bén. Cac van khi co thé van “mé - déng" dé dang. Khi gap nhting van chat qué phai edn than khi m6 hod phai tri lai Nha may sin xuat dé xit ly. Cae binh cchtia khi nhur 6xy thuding khong gay chay, nhumg khi tiép xtic cde chat nhu diu mo, thi ching c6 thé bat lita va gay chdy nd, vi thé trénh khéng cho dau mé rai dinh vao cc binh chia. ~ Cie binh chira khi chay c6 thé phat la do sir ma st khi déng mé van vi vay khi thao tée me binh phai lam nhg nhang, nén trénh va dip khi van hanh, di chuyén, tranh géy ma sét manh phat tia ha... Trang 45 = Khong nén dé nhiéu binh khi ( >10 binh) ciing nhiéu céng nhan trong mot phan xwéng. Khi c6 hign tong chéy quat ciia ngon hka, thi Lap tire phai khod cde van hi Igi. Khi c6 hoa hoan thi nbdt thiét phai chuyén cde binh axétylen di trude. Khi van hanh trong thoi gian dai, bot xép trong binh axétylen ¢6 thé bi nho vun va nén chit Igi lam cho Irgng khi axétylen tran lén phia trén, rit nguy hiém khi cé hign tugng chay quit cia ngon lira, — Khi han can dé Iai m6t it khi axétylen dé khong khi khong vao binh thé gay né va dé bao vé lop bot xép cing axétin trong binh. ~ Khong cho phép mang vic cdc binh trén vai, trén lumg ma phai ding xe day hay cing khiéng, .. Cho phép lin day cdc binh trong cic Khodng céch ngn (khoang 15 ~ 25 m), — Kho ehtta ede binh khi nén phai céch xa cae ngon lira khoang trén 10 m. Cac binh chita bi chay c6 thé gay nd, cho nén viée trude hét can tich céc binh giy chay ra khoi noi nguy hiém, téch chiing khdi cic binh chita khi khie. — Khi sir dung binh diéu ché khi axétylen thi khod bao hiém phai won luén dé day nude dén mie quy dinh, phai d3t binh céch xa noi c6 ngon tira trén 10 m, cin kiém tra cée van va khod an toan true khi lim vige. Khéng ding cae chéi kim loai dé lim sach cdc van, khod, khéng diing chdi déng dé gat dé voi ra khoi binh vi dé gay tia lira, gay chay nd. Khi mé inh edn nhe nhang, khéng hit thude khi tigp xiie véi cae binh trude khi van hinh, Khi dang lam vige, can phai c6 nguai thurdng xuyén kiém tra vi quan sat, Khong dé dat dén trong eae hop vi 1 sinh khi e6 thé im chay kho. Cac binh chia khi thuimg duge bio quan noi e6 tang xay bao quanh chie chan. f- K¥ thugt an toan trong gia céng cdt got: * Bign phdp phong ngira chung: — Huéng din cho céng nhan céch sir dyng may thanh thgo. Phai chon vi tri dimg gia cong cho thich hgp v6i timg loai may. Phai mang dung ew bao h9 lao dng, Zin me gon gang, deo kinh bio hi — Trude khi sit dung may phai kiém tra hé thong dign, tiép dat, siét chat cde bu long de vit, kiém tra d9 cing dai, kiém tra cée co edu truyén kigm dan dgng, tra dau mé, trude khi gia cong can chay thir may tra, Nhimg thiét bj trong khi san xi noi ed mat d6 céng nhan 16m vi = Cae mit digu khién phai nhay, lim vige tin cay. Cae bo phan diéu khién may phai bé tri vita tim tay cho céng nhan thudn tign thao tac, khong phai voi, khong phai cti ~ Déi véi ede may e6 dung dich nurée tudi lam mat, xi nghigp phai cho cong nhan sir dung may d6 bi&t tinh chat, dae diém va mite d6 doc hai Trang 46 48 ngira true nhing nguy hiém e6 thé xay ra — Khi hét ca, céng nhn ding may phai ngat ngudn dién, lau chai may, thu don dung cu gon gang, bdi tron nhiing noi quy dinh. Vige thu don hoi phai ding cdc méc, cdo, ban chai, chéi... Cm khong due ding tay true tiép thu don phoi, Céng nhan lim vige may nao thi chi duge phép lau chai may 6 vi ho higu r may minh dang lim vige t6t hon may khée. Cam ding tay khéng lau chiti may ma phai ding gié, ban chai sit. Cae thidt bj lam sach phdi ligu phai bé tri & budng rigng, ¢6 thiét bj thong gid va c6 cae thiét bi hitt bui cue bd & nhiing noi sinh bui. Tat ca cde bO phan truyén dong cia ‘déu phai che chan ma sat, khép ndi truc ca dang. * Cae bign phap an toan khi sir dung mét sé may céng cu: — KY thuat an toan déi voi may tign: + Yéu cau cic dO ga kep chi tiét gia céng nhy mam cap, y dong, phai durge bat chat trén may. + Khi tign cae chi tiét may quay nhanh, mii tim cia u dong phai la mii tam quay. Néu chi tiét gia cng c6 chiéu dai lén hode yeu phai 6 gié do phia sau dé dé phong chi tiét vang ra do luc ly tam hoae 48 phong phoi uén. + KhOng duge gi dao cOng son qué dai vi khi phi KhOng tron hay kem cimg viing dé géy ra rung déng lam dao bj gly, manh dao bin ra gay nguy hiém cho ngudi . Doi véi may tign van ning thong thuong, chiéu dai phdi nhé ra phia sau truc chinh khdng durge qua 05m. + Khéng cho phép ding dia dé ra cic canh sic ciia chi tiét khi dang tign, boi vi c6 thé tragt, mat da lam tay ty dia trugt vio vat dang quay gay tai nan, + Dé dam bao phoi tign khdng din ra qué dai lim ditt tay, © bé mat chi tiét dang gia cng lim gidm d6 nhiin bé mat ehi tiét hoge gay kh6 khin cho vige quan sit chi tiét, dao cét ngudi ta chon loai dao bé phoi hoae chon théng s6 hinh hoe cia dao hop ly. Vi du: Khi tign thép C45 hode thép hop kim 20Cr véi te 46 edt V = 100 + 300m/ph, néu chon théng s6 hinh hoc ctia dao sau: g=450; % 100: y = -50 sé cd tie dung be phoi tot. — Kj thuat an toan déi véi may phay: + Déi véi may phay, tc d6 cit got nhé hon may tign, song eting cin hét site lu ¥ vin dé an toan, + Céc dau vit trén ban phay, diu phin 46 va nhimg ché e6 thé vuéng phai duoc che chin t6t. Khi thao lap dao phay cén c6 ga kep ehuyén Trang 47, ding. Khi dao dang chay khong duoc dua tay vio ving dao hogt dong + Co cdu phanh ham banh da cia mdy phay phai hoat dong tot, nhay va bao dam an toan, Ky thugt an toan trén may Khoan: + Déi voi may khoan, khi ga lip mai khoan phai kep chat mai khoan va dim bao déng tim véi true chit déng. + Clic chi tiét gia céng phai duge kep chat truc tiép hode qua ga do V6i bin khoan. Tuyét doi khong durge ding tay dé gitt chi tiét gia cong va khong duge ding ging tay khi tién hanh khoan, + Khi phoi ra bi quan vao mai khoan hoge do gé mai khoan, khéng durge ding tay true tiép théo go phoi khoan. Ky thuat an toan ddi voi may mai: + Da mai gom nhiing hat mai két dinh lai bing cde chat két dinh (nh bakelit, gém, ...) nén chju kéo kém, Dé mai ciing nhung don, dé bi VG, khong chiu duge rung dng va tai trong va dip. Dd Am cua di ‘mai cing nh hudng nhieu dén dQ bén cia dé. + Dac diém chung ciia may mai la téc d6 lon (V= 35 + 300 mis). Vi vay khi dé mai quay sé gay ra luc ly tam rat lon. Néu dé mai khong dam bao ign két tot, khong can bang s® gay vo da. + Vige chon da mai phai cin cit vao yéu cau ky thugt cia quy trinh gia cOng dé chon ding logi dé. Sau khi Lip d4 phai can bing dng va phai thir nghiém 46 bén co hoc ca dA nhur sau: di vei da 6 duimg kinh tir 030 + @ 90 mm phai kiém tra véi tbc d@ cao hon tc 46 dinh mite 50% trong thai gian 3 phit, dudng kinh O150 + 475mm trong 5 phit va O > 500 mm trong 7 phiit. Néu khong bi tc d6 quay cho phép cia dé thi phai thir véi téc d6 1én hon 60% t6c dd Lim vige trong 10 phit. + Da mai phai duge bao quan 6 noi khé rao, Khong duge dé trong méi tring 6 axit va ¢6 chét an mon khac. Cam khOng durge xép 4 chéng 1én nhau hoe chéng cic vat nang khéc len dé dé trénh ran nift, Cac logi da mai ding chat két dinh bang magié, néu thei han bao quan qui m6t nam thi khong duge sit dung ntta vi chat két dinh Khong bao dim nita + Khi lip vao true chinh, da mai phai dugc kep déu gitta hai mat bich bing nhau. Gita dé va mat bich kep phai dn mot lop vat ligu din hoi. Khi lip va diéu chinh d4 cm diing bila thép dé g0 dé mai. Khe he gitta true va 16 da phai dam bio trong khong tir 25% dudmg inh 16 dé dé phong true gian no nhigt trong qué trinh lam vige, Can phai can bing tinh hoge cn bing dong. Trang 48 + Khi dung kinh da mai giam va khoang eich gitta da va bich kep nho hon 3 mm thi phai thay di méi, D4 mai khi kim vige phai c6 bao che chin, khe ho giita da va mat bén phai nim trong khoang tir 10 + 15mm, vat ligu che chin khong duge qué mong va phai Lim theo tiéu chudn quy dinh, g6c mé cita vo che chin chon sao cho nhé nhat dé tranh gay tai nan. + Céng nhan dimg may khéng duge dig 6 phia khong c6 bao che chin, Khi mai thd, mai nhin bing phuong phap kh6 thi yéu cdu phai c6 may hit bui ~ Ky thudt an toan déi véi may bao: + Tat ca may bao dé khéng ché khoang hanh trinh ciia dau bao. + Trong khi may chay khong duge qua Iai true hanh trinh chuyén dOng ciia may. Cae thiét bi phai e6 day dit cic co céu an toan, Nhiing cum két edu e6 chuyén dng lui t6i trén may bio ging hay bao ngang phai bé tri vj tri von xa nhat cla b6 phan dé di chuyén quay vao tong, cach tudng ti thiéu 0,5 m ho? ch mép duéng chuyén ti thiéu Im. + Phai bao che cac co cdu banh rang, thanh rang, co cdu dich chuyén. ‘Trong khi may dang chay, tuyét d6i khdng ga lip digu chinh vat gia cong TIL3. K9 thuft an toan dign 1) MGt sé khdi niém co’ ban vé an toan dién a- Téc déng etia dong dign adi véi co thé ngubi: Dong dign di qua co thé con ngudi gay nén phan ting sinh ly phite tap nhu Lim huy hoai b6 phan thin kinh diéu khién cde giée quan bén trong ciia ngudi , lim té ligt co thit, sung mang phdi, huy hoai co quan hé hip va tuan hoan mau, Mét trong nhing yéu té chinh gay tai nan cho ngwdi 1a déng dién (phy thuge dign 4p ma ngudi cham phai) va dudng di cia dong dign qua co thé ngubi vio dat Dong dign 6 thé téc dong vio co thé ngudi qua mot mach dign kin hoge ng tic dong bén ngoai nhu phong dién hd quang. Tic hai va hau qua cia dong dign giy nén phy thude vio 46 ln va loai dong dign, dign tro ciia ngudi, dudng di cia dong dign qua co thé ngudi, thai gian tic dung va tinh trang sire khoe cia ngudi Cho dén nay vin c6 nhidu y kién khac nhau vé tri sé cua dong dién cé thé gay chét ngudi. Truong hop néi chung, dong dign c6 thé lam chét ngudi 6 tri s6 khoang 100 mA. Tuy nhién van ¢6 trudng hgp tri sé dong dign chi khoang 5 + 10 mA da lam chét ngwéi tu thude diéu kign noi xay ra tai nan va trang thai site khoé ca nan nhan, Trang 49 Nguyén nhan chét ngudi, do dong dign phan Ién lim hiy hoi kha nang lam vige cia ede eo quan cia ngudi hoe Lim nging the hoze do sw thay d6i nhing hign tugng sinh héa trong co thé ngudi. Trudng hep bi bong trim trong cling gay nguy hiém chét ngudi, Hign nay c6 nhiéu quan diém giai thich vé qua trinh tén thuong do dign. Tir lau ngudi ta cho ring khi c6 dong dign di qua s€ to nén hign tong phn tich méu va cde chit nuréc khie kim tim wot cde t6 chire huyét cau va Lim day huyét quan. Nhiéu Nha sinh ly hgc va bée sf lgi cho ring do dong dign Lim cho stv co gin cia tim bi réi logn khong tu thong mau duge trong co thé Ngay nay mt sé Nha khoa hoc gidi thich nguyén nhan la do dong dign gay nén hign tong phan xa do qua trinh kich thich va lm dinh tré hogt d6ng cia ca quan nao bd, diéu d6 c6 nghia la s& hy hoai chire nang lim vigc ciia eo quan hé hap. * Bign tra cua ngubi: Thin thé ngudi gdm c6 da thit xuong, thin kinh, mau... tao thanh, Lép da c6 dign tri In nhat ma dign tro cla da Tai do dign tra cia lip sitng trén da (day khoang 0,0500,2 mm) quyét dinh, Xuong va da ed dign tro tuong di lin con thit vi mau e6 dign tro bé. Dign tro cha ngudi rit khong én dinh va khong chi phu thude vao trang thai site khoé ca eo thé timg lie ma con phy thude vaio moi truong xung quanh, dieu kign tn thurong, Dign tro ciia ngudsi c6 thé thay Adi tir vai chyc KO dén 6000. Dign tris ngudi phu thugc nhiéu vio chiéu day l6p simg da, trang thai thin kinh cia ngudi . Ni 6p simg trén da thi dign tro ngudi sé gidm xudng dang ké Khi 6 dong dign di qua ngudi, dign tri ngudi s® giam xuéng do da bj dét 2, md héi thoat ra, ... Thi nghiém cho thay: voi ding dign 0,1mA dién tro: nguisi Rex= 500.000 ©, vai dng dign 10 mA dign tri nguiri Ree= 8.000 ©. Mat khdc néu da ngudi bi di manb trén cde ewe dign, dign tro da cing 0 + 60 V €6 thé xem dign tro ty 18 nghich véi dign Dign ted ngudi gid ty 18 véi th dét néng va c6 su thay di dign phan. ign Ap dat vao cing rat anh huong dén dign tro cia ngudi vi ngoai hign tugng dign phan néu trén con c6 “hign ncong choc thing” khi dign ap U > 250 V. Véi lop da mong thi hign tugng choc thing da cé thé xuit hign ¢ dign ap 10 - 30 V, lite nay dign tro ngurdi xem nhur tong duong bi béc hét Iép da ngoai + Anh huéng cila trj sé dong dign gidt: Dong dign chinh ki nhan 6 vat ly tne tiép gay tén throng khi bi dign eA. Dign tr ciia thin ngudi, dign Ap dat vio ngudi chi Li nhting dai Iveng Tam bien d6i tri s6 dong dign ma thoi. ‘Tac d6ng cua dong dign lén co thé nguéi phu thudc nhiéu vio tri sé cua gian tic dung cia ding dign vi da bi Trang 50 n6. Nhitng trj sé trén duge nit ra tir cde truéng hop tai nan thyc té véi phuong php do lug tinh vi va chinh xac. Trén bing TV.2 din ra céc trang thai co thé ngudi khi trj sé dong dign thay ddi. Tuy nhién khi phan tich vé tai nan do dign giat, khong nén don thudn xét theo tri s6 dong dign ma phai xét dén ca m6i trudng, hoan canh xay ra tai nan cing nhu kha ning phan xa cia ngn nhan, béi vi trong nhiéu trudng hgp dign 4p bé, ding dign c6 tr} khong lén hon tri s6 dong dign gay chodng bao nhiéu nhung da c6 thé Lim chét ngudi Hign nay tri s6 dong dign an toan quy dinh 10 mA di véi dong xoay éu 6 tin s6 50 + 60Hz va 50mA déi voi dng mot chié Bing ITL1: Tée dong cia tr] s6 dong dign fen co thé ngudi chi Dong dign Tie dung cia ding dign xoay 7 Par (mA) ‘chigu 500-60 Hz. Dong dign mot chigu 0,6 + 1,5 _ Bat dau thay té ngon tay Khéng o6 cam gide gi 243 Neon tay té rat manh Khéng c6 cam gide gi 547 Bap thit co lai va rang ‘Dau nhur kim cham, cam gide thay nong Tay da kho roi Khoi vat co Néng ting lén dign nhung van rei duge Tay khéng roi durge vat dign, dau, kho Nong cng tng én, thit co quip Jai nhung chura man! so-so Th bite bgt. Ti bat diu dap | Cam giée nong manh. Bap thit 6 oer manh tay co rit. Khé the ‘Tha bi te ligt. Kéo dai 3 gidy 90+ 100 hose dai hon, tim bj té ligt di | Tho bi té ligt dén ngimg dap + Anh hung cia thir gian dign giat: cang bi gidm xudng vi l6p da bj néng dan lén, 16p simg trén da bi chge thing ngay cng tan Khi thi gian tic déng ngan thi mé cua tim. Méi chu ky O, Lgidy tim nghi lim vige (gitta trang thai co va gidin) va o thoi diém nay tim rat nhay cam véi dong dign di qua n6. u thai gian ding dign qua ngudi én hon | gidy thi thé nao eiing tring Trang 51 (gin bing 10 mA) di qua nguéi ma khéng gap thoi diém nghi cia tim cing khong ¢6 nguy hiém gi Can ett vio ly Iufin trén, 6 céic mang cao dp 110 KV, 35 KV, 10 kV, 6 kV, tai nan do dién gay ra it din dén truéng hop tim ngimg dap hay ngimg ho hap. Boi vi véi mgng dién 4p cao, ding dign xuat hign truée khi ngudi cham vao vat mang dign, nan nhdn chua kip cham vio vat mang dign thi hd quang da phat sinh va dong dign rit lén (c6 thé vai ampe). Dong dign ndy tic dong rit manh vao ngudi va gay cho cor thé ngudi mOt phan xa te thoi, két qua 1 hd quang bj dip tit ngay (hofe chuyén qua b phn mang dign ben canh), dling dign chi t6n tgi trong khosing thi gian vai phan cia giay. Voi thoi gian ngan nhur vay rit it khi Kim tim ngimg dap hay hé hap bi té | Tuy nhién khong nén két lun dign ap cao khong nguy hiém vi dong dign Jén nay qua co thé trong théi gian ngan nhung cé # t chay nghiém trong hoge Tam chét ngudi. Hon nita khi Lim vige trén cao do phan xa ma dé bj roi xudng dat rat nguy hiém. Theo Uy. ban dign quéc té (IEC), thd gian tigp xite cho phép phy thude vao dign dp tiép xite va duge din ra trén bang IV.3. Bang 111.2: Thoi gian tiép wie cho phép vi ede tr} s6 dién dp khée nhau Dign dp tiép xite (V) Théi gian Dang dign | Ding dign | siép xite 6) xoay chiéu = 50 °s | so oe 75 ' 90 95 110 92 150 9,1 20 00s 280) 0.03 + Duong di ciia dong dign gidt Nhiéu nha nghién ciru déu cho rang duéng di cia dong dign qua co thé ngudi cé tim quan trong 1én nhat la sé phan tram cia dong dién tng qua co quan hé hap va tim. Qua thi nghiém nhiéu Lin va co két qua sau: ~ Dong dign di tir tay sang tay s€ 6 3,3% eiia dong dign tng di qua tim, ~ Dong dign tir tay phai qua chan sé e6 3,7% dong dign ting di qua tim, Trang 52 — Dong dign di tir tay trai qua chan sé c6 6,7% ding dign tng di qua m. = Dang dign di tir chan qua chan sé c6 0.4% cla ding dign tng di qua tim. Tir két qua thi nghiém trén, c6 thé rat ra mot s6 nhan xét sau: = Dudng di cia dong dign e6 ¥ nghta quan trong vi long dong dign chay qua tim hay ca quan hd hap phy thude vao cich tiép xiie ciia ngudi véi nguén dign — Dang dign phan bé tuong déi déu trén cdc co cia léng nguec. — Dang dign di tir tay phai dén chan c6 phan lygng qua tim nhiéu nhat, = Dang dign di tir chan sang chan tuy nhé (tao ra dign ap bude) khong nguy hiém nhumg khi c6 ding dign di qua, co bap ca chin bj co rit Lim nan nhan nga va lite 46 so a6 vao ngudi sé khdc di (ding dign di tir chan qua tay, ...). + Anh hung cua tan sé dong diét Tong tro cla co thé con ngudi gidm xudng Iie tn s6 ting lén vi dign khang cia da ngudi do dign dung tao nén ( X = I/ 2nfe) sé giam xudng. Tuy nhién trong thye té thi nguoc lai, khi tan so cang ting cao thi mite do nguy hiém cang gidm di _ Hign nay chua khiing dinh véi toai tan s6 nao thi nguy hiém nhdt va voi tin s6 no thi it nguy hiém mht, Tuy nhién di véi céc nha nghién citu thi cho ring tin sé tir 50 * 60 Hz 1a nguy hiém nhat, khi tri s6 cia tin s6 bé hoe ln hon tr) sé ndi trén mite 49 nguy hiém sé gidm xudng ign ép cho phép: Dy doan tr) s6 dong dign qua ngudi trong nhieu tréng hop khéng lim duroe vi cin phy thuge vio nhiéu nhieu ly do va hoan eanh khée nhau. Do vay dé xae dinh giéi han an toin cho ngudi khéng nén dua vao “dong dign an toan” ma nén theo “dign 4p cho phép”. Din: “dign ap cho phép” rt thudn loi vi voi mdi mang dign c6 mot dign ‘Tiéu chun dign ap cho phép mdi nude mot khée: 6 Ba lan, Thuy Si, dign 4p cho phép 1a 50 V, & Ha Lan, Thuy Dién, ... dign ép cho phép la 24 V, 6 Phap dign 4p xoay chiéu cho phép li 24 V, 6 Nga tuy theo moi tng lam vige dign 4p cho phép c6 thé e6 cc tri sb khée nhau: 65 V, 36 V, 12 V. Theo TCVN dign ap cho phép duge quy dinh 42 V (xoay chiéu), 50 V (mot chiéu). b= Clic dang tai nan dién Tai nan dign durge phan thanh 2 dang: chan thuong do dign va dign git. * Cac chin thuong do dign: Chan thurong do dign 1a sw pha huy cuc bd cic mé clia co thé do dong Trang 53, dign hoac hd quang dign. Chan thurong do dign sé anh hung dén site khoe va Kha nang lao d6ng, tham chi tir vong. Céc dic trung cia chan thyong dign gOm: bong dién, dau vét dign, kim logi héa mat da, co git co va viém mit, — Bong dién: Gay nén do dong dién qua co thé con nguii hode do tic dong cua ho quang. Bong do ho quang gay ra bai tac déng d6t néng cia ngudn nhigt ho quang va cé thé do mot phan bot kim loai néng chay ban vao. — Dau vét di mat da tai diém ~ Kim loai héa bé mat da: gay nén do cac hat kim loai nho bin vio, khi ‘vGi tic dé én cé thé thim sau vao trong da gay ra bong. = Co gift co: khi c6 dong dign qua ngudi, cdc co bi co giat. — Viém mit: gay nén do tic dung cita tia cye tim. * Bign gidt: Dong dién qua co thé sé gay kich thich cdc mé kém theo co gidt co 6 cc mite d6 khac nhau: ~ Co bi co gift nhung ngudi khéng bi ngat. = Co bj co ngudi bj ngdt nhung van duy tri duge ho hoan. — Ngudi bj ngit, hoat d6ng cua tim va hé ho — Chét lim sang (khéng thé, hé tun ho’n khong hogt dong). Dign gidt chiém mot ty Ig rit lin, khong 80% trong tng sé tai nan dign va 85 87% s6 vu tai nan dign chét ngudi la do dign gid, c- Phan loai noi dat thiét bj dién theo mic nguy hiém. Dé danh gid, xdc dinh didu kign mi truéng khi dit thict bi ign cing nh Iya chon thigt bj, during day, during cap, ... can thiét phai nim duge nhitng quy dinh vé mire dé nguy hiém noi dat thiét bi dign. ‘Theo quy dinh hién hanh, noi dat thiét bi dign duge phan loai nhu sau: — Noi nguy hiém: li noi 6 chita cdc yéu td sau: + Am (vi dG am cia khéng khi vurgt qua 75%) trong thoi gian dai hoae c6 bui din dign ( bam vao day dan, thanh dan hay lot vao trong thiét bi). + Nén nha dan dign (bang kim logi, bé tng, edt thép, gach,...). + Nhigt d6 cao (co nhigt 46 vot qua 35°C trong ther gian dai). + Nhiing noi ngudi cé thé déng thai tiép xtic mOt bén voi két cau kim loai cia nha, cac thiét bj may méc da dat va mét bén véi vo kim loai cita thiét bi dign. ~ Noi dae biét nguy hiém: ld noi e6 mét trong nhiing yéu t6 sau: bi 16: loan. Trang 54 + Rat dm (46 am tong déi ctia khong khi xp xi 100%). + MOi trung 6 hoat tinh héa hge ( e6 chita hoi, Khi, cht long trong 6 thé pha hiy chat cach dién va cde b@ phan mang, + Dong théi co hai yéu t6 tro 1én cia noi nguy hiém (di néu & noi nguy hiém). = Noi it nguy hiém (binh thug): 1a nhing noi khong thude hai log te 2) Bao vé ndi dat, bao vé noi day trung tinh va bao vé chong sét. a- Bao vé noi dat Khi cach dign cia ning 69 phin mang dign bi hur hing, bi choc thing, nhimg phan kim logi cua thiét bi dign hay cic may méc khde thuéng trade kia khéng c6 dign bay gi, mang hoin toin dign ap lim vige. Khi cham vao ching, ngudi cé the bi tén thuong do dong dign gay nén. Muc dich néi dat 14 dé dim bao an toin cho ngudi hic cham vao cée b6 phan 6 mang dign ap. Vi néi dat 1a dé giim din ap d6i véi dat ciia nhimg bd phn kim logi cia thiét bi dign dén mét tri s6 an toan d6i voi ngudi Nhw vay néi dit 1A sy cha dinh ndi dign cdc bd phan thiét bi mang dién voi hé théng néi dat. H@ théng néi dat bao gém cac thanh néi dat va diy din dé néi dat. Negoai nhiing néi dat dé dam bao an toan cho nguvi cin 6 I ait véi mu dich xéc dinh ché dd Lam vige cita thiét bi dign, Logi néi dat niy goi la néi dat lim vige.Vi dy nhu néi dat trung tinh may bién 4p, may phat din, ndi dat ching sét dé bao vé chéng qué dign ap, chdng sét dinh truc tiép. t riéng 1é cho ting thiét bi dign 1a khong hop ly va rét nguy hiém vi khi cé cham dat & hai diém tao nén thé higu nguy hiém trén phan ndi dat cua thiét bi. Vi vay cn thiét phai néi chung Igi thanh m@t hé théng néi dat (iris nhiing thu 16i diing rigng le). ToT "a. & a v/ ¢ Trang 55 thiét bi dign duge néi vio mach dign mét pha hay mach dign mét chigu, vo thigt bj duge ndi vao mach dign va duge néi di Neudi c6 dign din ga, khi cham vao v6 thiét bj ( H.II1.2.a) ¢6 dong dign bi chge thung sé mac song song voi dign din cua néi dat gy va dign dan cua day dan 1g) ( H.IIL2.b ) va déng thoi ndi tiép voi dign din g; ctia day dan 2 d6i véi dat. Ky higu g” = gy + gy + go. (HLIL3.¢) Dign din téng mach dign: = 8 _ (81+ Be * B)-g ete Bi + Boy + Ba > ign ap dat vao ngudi urge xéc dinh theo ty s6 sau: Ue 5 8 » u, =U a : cog ‘Thay cdc gis tri vao cng thite ta cd: SE EERE aE Ue Dang dign di qua ngudi: U.g> Bag 81+ B+ Be + Be Tyg = Ung Bag Bo qua cc trj s6 gi, 22, Bag dud dé so Vai gy. ta C6: Tag = Ung Boe Tir cong thite trén ta rit ra két ludn sau: mudn gidm tj sé ding dign qua oc giam dign dan cita ngudti (214) hoe gidm dign din cach dign cia day dan (g:), hode ting dign dan cua vat ndi dat ( ga) Tuy nhién thyc té vige ting dién din cua vat néi dit 1a dé dang va don dn, ta c6 thé Lam duge. ¥ nghia ciia ndi dit 6 day 1a tao nén gitta vo thiét bi va dit mot mach dign c6 m§t d@ din dign In dé khi cham vao v6 thiét bi cb cach dign bj choc thing thi dong dign di qua nguéi tro nén khong nguy hiém nia, Tir hinh II1.2 ching ta thdy bao vé néi dat tap trung dat yéu clu khi tri sé gq bé, hé théng néi dat chi dem lai nguy hiém khi mét trong cc thiét bi bi choc thiing céch dign qua v6 thi toan bd thé higu nguy hiém s® dat vao hé théng néi dat. Nhw vay diéu kign an toan déi voi thiét bi mang dign cé thé thyc hién Trang 56 bang 2 cach: — Giim dong dign ly bing céch tang cach dign eiia mang dign. — Gidim dign tre: ndi dat ry bang céch ding nhiéu eye néi dat 66 dign dn len, b - Bao vé noi dy trung tinh: cdm trong Bio v¢ ndi day trung tinh ding thay cho bao vé ndi dat trong cde mang dign 4 day 3 pha dign dp thap (loai 380/220 Vva 220/110V) néu trang tinh cla mang dign nay tryc tiép ndi dat. Y nghis vige thay thé nay xudt phat tir chd bao vé ndi dat ding cho mang dign dudi 1,000 V khi trung tinh c6 ndi dat khong dim bao diéu kién an toan. Diéu nay duge giai thich trén so dé dign hinh I11.3 va hinh II1.4 cho mang ludi dign dudi 1000 V. - Hinh II1.3: So dé bao vé ndi dét cho Hinh II1.4: So dé ding bao ve mang din dién dp duet 1.000 V cb ndi day trung tinh rung tinh noi dat Trén Hinh TIL3 trinh bay so dé bao vé néi dat. Lite cach dign cia thiét bi bi chge thing, vo sé c6 dong dign di vao dat tinh theo biéu thite gan dang, u ret to Is Trong dé: U- dign Sp pha cua mang dign ta~ dign 1 ctia thanh ndi ty ~ didn tre ndi dat lam vid ‘Tri s6 dong dign hic dign ap dursi 1.000V khong phai hic mio eiing dit d& Trang 57 cho cu chi bi chay hay kim cho bio vé tae dng cat chd bj hur hong. fing ta cb mang dign 380/220 V, rp = 4 = 40. Nhu vay dong dign di qua dat sé la: Ty = 220/(4+4) = 27,5 A VGi tri s6 dong dign nhw vy chi lam chay duge day chay ca loai cau chi bé véi ding dign dinh mite: Ijegm = 27,52 = 2,5) = (IT + 14) A Néu dong dién néi trén tén tai lau thi trén vo thiét bi co dign ap: Ute Us= te = tatty ‘Néu rp = ry thi dign 4p cé tr] s6 bang nita dign ap pha va ¢ diéu kign khic con ¢6 thé e6 tri sO Ién hon. Giam dign dp nay dén mie d6 an toan bang cach chon dung sw tuong quan gitta ro va re u-40 40 Tri s6 40V 1a dign 4p gidng trén vo thiét bj néu xdy ra cham vo. Theo quy trinh, dign tri rg lay bang 49 cho mang dign ¢6 dign ap bé hon 1.000V. Déng dign di qua v6 thiét bi vao dt, tri sé lon nhat 1a 10A. Vi thé Us = L0x4 =40V. Tuy nhién can phai chi y la khi xay ra cham vo thiét bi mdt pha, dign ap cua 2 pha edn lai d6i voi dit e6 thé ting lén dén tri s6 khong cho phép. V6i mang dign 380/220V dign 4p nay bing 347 V. __ Néu ching ta cd thé ting dong dign Ty dén tr] s6 nao dé dé bao vg 06 thé nhanh chd sy c6 thi méi dam bao duge an toan. Bign phap don gian nhat la ding day dan ndi vo thiét bi vai diy trung tinh. Myc dich ndi day trung tinh 18 bién sit cham vo thiét bj thanh ny ‘mot pha dé bao vé 1m vige cit nhanh ehd bj hur hong. * Pham vi ting dung bao vé ndi day trung tinh: — Bao vé néi day trung tinh cho mang dign 4 day dign dp bé hon 1000V 6 trung tinh ndi dat ding cho mgi eo s@ sin xuat, Khng phy thude vio moi trudng xung quanh. — Voi mang dign 4 day cap dign Ap 220/127V vige bao vé néi day trung h chi cn thiét trong cae trudng hop hoge Ki xuang dae biét nguy hiém vé mat an toan hode la thiét bi dat ngoai tr. ~ Ngoai ra véi dign dp 220/127V cing e6 thé ding bao vé néi day trung tinh cho céc chi tiét bang kim logi ma ngudi hay cham dén nhw tay cim, tay quay, v6 dOng co dign néu ching ndi trye tigp véi cde may phay, may bao, may tign, mach Trang 58 c- Baio vé ching sét * Nhiing khdi nigm co ban: Sét 1a hign trong phéng dign gitta céc dim may tich dign trai ddu hoae gitta may va dat khi cudg d6 dign tung dat dén trj s6 curing d6 phong dién trong khong hi Khi bit dau phéng dign, thé gitta cée dam may hoe may va dat c6 thé dat t6i tri s6 hang van dén hang trigu von, con dong dign sét tir hing chuc ngan ampe dén hang tram ngin ampe, tri s6 cue dai cia dong dign sét dat dén 200 KA * 300 KA. Nang hrgng cita sét khi phong dign rat Ion c6 thé pha hoai céng trinh, thiét bj, nha cia, gay chét ngwoi va sic vat, vio ve ching sét ngudi ta sit dung cde hé théng ché thu Idi hod Indi chéng sé * Noi dung bao vé chéng sét bao gém: ~ Bao v@ chéng sét dinh trve tiép (anh thing): dé bio ve ching sét trinh thudmg ding céc thép hoe Ot thu 16i c6 chiéu cao In hon dé cao cia c6ng trinh can bao vé. Trén dinh Ot cé gin miii nhon kim loai goi la kim thu sét. Kim nay durge néi voi day dan sét xuéng dat dé di vao vat néi dt. Khong gian chung quanh cét thu 16i duge duge bio vé bing cach thu sét vao cOt duoc goi la pham vi bio vé. Cot thu [oi e6 the dat doc lap hode dat ngay wren trén cdc thiét bi can bao vé 6 tiét dign cua day din khong duge nho hon 50 mm*, Nhung mai nh lop bi 2 ton kehéng ein e6 thu loi ma chi ean ludi thép véi 6 kich thude Sm x 5 m, mang luéi phai ndi dét dung fam hus pha e6 ¢ 7 howe 8mm, Dign tr tiep dt < 40. — Bao vé chéng sét cdm ing duge the hign bang loai nhu vo thiét bi, bé may, ... hode n6i cde dudng dng kim logi di gin nhau tranh hign tugng phéng dig ~ Bao vé chéng sét lan truyén: thudng chon mét sé giai phap cho cong tée bao, vg chéng sét lan truyén nhu sau: ede doan duvong cap dign, dudg dng khi din vao cOng trinh thi nén dt dueéi cu kim logi, v6 cap, day trung tinh, dat ede khe hé phéng di vio. hop bao vé cdc thiét bi dign. * Tinh toan pham vi bao vé chéng sét dnh try tigp: Pham vi bio vé 1a khoang khOng gian duéi kim hay day thu sét mi khi cong trinh duge bé tri trong dé s@ c6 xéc suit sét dnh rt nd. Néu cOng trinh ¢6 4 cao 1a hy thi ngudi ta phai lam e6t thu sét e6 d6 cao 1h, trén d6 c6 lap kim thu sét va day néi dat dé diin dong dign sét xudng dat. 6 dau Trang 59 Hinh ILS: Pham vi bao vé cita m6t kim thu sét Khi bio vé cong trinh bang mot kim thu sét, pham vi bao vé ca né 1a ‘mot hinh nén c6 duréng sinh bi gay khiic & d6 cao 2h/3 (h la dé cao ciia kim). Ban kinh bao vé ctia kim r, 6 d6 cao h.duge xc dinh nhur sau (H TLS): 1,6 (h—hy P ne Trong d6: p li hé s6, phy thude vao d6 cao h ~khi h<30 mthip = khi h= 30 m+ 100m thi p =5,5 Thue té cho thay nén ding nhiéu e6t c6 dé cao khéng lén dé bao vé thay cho cho mét e6t e6 d9 cao qua In. 3) Cac bién phap edn thiét dé dém bao an toan dign. a~ Céic quy tée chung: Dé dam bao an tan dién can phai thyc hign ding cdc quy dinh: — Phai che chin cde thiét bj va bé phan cita mang dign dé tranh nguy hiem khi tiép xiic bat ngo véo vat dan dign. ~ Phai chon ding dign Ap sir dung va thye hign noi dat hoge ndi day trung tinh cde thiét bi dign cing nhur thip sing theo ding quy chun, — Nghiém chinh sir dung thiét bi, dung cy an toan va bao vé khi lam vige — Té chite kiém tra van hanh theo ding ede quy te an toan, ~ Phai thudmg xuyén kiém tra dy phong cach dign cita cic thiét bi cing nhu cia hé théng dién. Trang 60 Qua kinh nghiém cho thay, tit ca cdc trréng hgp xéy ra tai nan dign giat thi nguyén nhan chinh hau nhu khong phai Li do thiét bi khéng hoan chinh, cing khdng phai do phuong tign bio vé an to’n chura dim bao ma chinh li do ‘an hinh sai quy dinh, trinh d6 vin hank kém, site Khe khong dim bio. Vi vay dé van hanh an toan eiing nhu dé thiét bi dim bao an ton, can phai phan céng trye day di, thudmg xuyén kiém tra, sira chita thiét bj theo ké hoach da dinh, khi sira chita phai theo ding quy trinh van hanh, phai tuyén chon edn bo ky thuat va mo ede lop hun luygn vé chuyén mon, ede két qua kiém tra edn phai ghi chép vo s6 trye va dé xuat ede ¥ kién eting nhur Ién ké hoach stra chita Thit ty khong ding trong khi dng, ngit mach n cing la nguyén nhan ctia sy cé nghiém trong va tai nan nghiém trong cho ngudi van hanh. Vi vay can van hanh cdc thiét bi dign theo dung quy trinh véi so 46 néi day dign cua 6 néi dat. Khi tiép xiie voi mang dién, can tréo cao, trong phong phai c6 2 ngudi , mot ngudi thyc hign cong viée con mét ngudi theo doi va kiém tra vi 1 nguéi lanh dao chi huy to’n bG c6ng vige. Céc thao tée phai ¢ tién hanh theo ménh lénh, trir cdc truong hgp xay ra tai ngn méi ¢6 quyén tyr dong thao tac roi bao céo sau. b- Céc bién phap ky thudt an toan dign: a phong ngira, han ché téc hai do tai nan dign, cin 4p dung cée big phap ky thugt an toan dign sau day: * Cac bign php chit dong dé phong xuat hign tinh trang nguy hiém e6 thé ay tai nan: = Dam bao tét céch dign ctia thiét bj dign: trude khi sir dyng céc thiét bi dign cin kiém tra céch dign gitta cde pha voi nhau, gitta pha va v6. Tri s6 dign tré cach dign cho phép phu thude vio dign 4p cita mang di — Dam bao khoang cach an toan, bao che, rao chin cdc bo phan mang dign: 6 nhing noi c6 dign, dign thé nguy hiém dé 8 phing nguéi vo tinh di vao va tigp xie vio, can phai e6 bao boe bio vé, hang rao bio vé bing lui, 06 hanh lang bio vé duémg day dign cao dp trén khong (gidi han béi hai mat dimg song song véi dudng diy), ¢6 khoang c’ich din day ngoai cing khi khong ¢6 gio. ~ Sir dung dign ap thip, may bién dp céch ly. ~ Sir dung tin higu, bién béo, khéa lién dong, * Cac bign phap dé gain nett, han ché tai nan dign: thye hign ndi dat bao vé, can bing thé. Dé dé phong dign 1 ra eae 6 phan khée, dé tan dong dign vio trong dat va gir mite dign thé thép ten “Kho Trang 61 ~ Sir dung may cat an toan. — Sir dung céc phuong tign bao vé, dung cu phong hd: Khi déng mo cdu dao 6 bing phan phoi dign phai di ting cach dign. Cac cin gat cu dao phai lim bang vat ligu cach dign va kh rao, Tay wat hog c6 nhiéu mé héi cim khéng duge déng mé cau dao bang phan phoi dign. Cho img cua céng nhan thao tac céng cu phai co buc go thoang va chic chin, c~ Cp cit ngucsi bj dign gid: Neuyén nhan chinh kim chét ngudi vi dign git do hign tong kich thich 1a chinh chir khdng phai do bi chan thuong. Vi vay khi bi tai nan dién, vige tién hanh so citu nhanh chéng, kip théi va dang phuong phap 1a nhimg yéu t6 ciru séng nan nhan. Thi nghigm va thuc té cho thay rang tir hic t phat sau néu durge ctu chita ngay thi 90% truéng hgp ie durge, dé 6 phit sau méi ciru chi cé thé ctru song 10%, néu dé tir 10 phat mai cp ctru thi rt it trrmg hgp ciru séng duge. Khi so ciru ngudi bj nan c: ra kh6i ngudn dign sau d6 lam ho hap nhan tao, * Tach nan nhdn ra khoi ngudn dign: fin: Téch nan nhdn Tay thuge vao cp dign 4p ctia mang Iuéi dign ma nan nhan bj gidt, cin phai c6 nhimng bign phap khdc nhau dé tach nan nhan ra khoi nguén dign. Nan nhan chan vao dign ha p, can nhanh chéng cat ngudn dign (tai cdc vi tri cau dao, ap t6 mat, cau chi, ...). Néu khéng thé cat nhanh nguon dién duge thi ding cc vat cach dign khé (so, gay tre, g6 khd,...) dé gat day dién ra kh han. Néu ngn nhén nm chat vio day dign, ean phai dimg trén cade vat cach dign (bé g6, tim cach dign, ...) dé kéo ngn nhan ra hoge di ung cach dign hoae ding gang tay cach dign dé gO nan nhan ra. Trong trrdng hop can thidét 6 thé ding kim cach dién, dao hode riu cé can gd khé dé cat hoade chat dirt day dign. ‘ai Voi nan nhan bj cham ho§e bj phéng dign tir thiét bi cé dign Ap cao Trang 62 thi khdng thé dén citu ngay tryc tiép ma can phai di tng, ding gay, sto cach dign dé tich ngudi bj nan ra khdi pham vi e6 dign, Béng théi bio cho ngudsi quan ly dén ct dign trén dudmg day. Néu ngudi bi nan dang lam vige 6 dudng day trén cao, diing day din néi dat lam ngin mach dudng day (cdn tién hanh ndi dat true sau dé ném day lén lam ngiin mach dudng day) déng thoi c6 bign phap d& nan nhan khi roi nga. * Lam hé hap nhan tao va xoa bop tim ngoai long ngye: Negay sau khi tich duge ngudi bi,nan ra khoi b@ phan mang dign, at nan nhan 6 ch thoang mat, cdi cée phan quén éo bo thin (nhw cie cd, thit hung...), lau sach méu, nude bot va céc chat ban sau 46 tién hanh lam hé hap nhan tao va xoa bop tim ngoai ling ngute theo trinh tyr sau: ~ Lam hé hép nhan tao: + Dt nan nhan nim ngira, ké gay bing vat mém dé dau ngita vé phia sau, + Kiém tra khi quan nan nhan 6 thong suét hay khéng v vat ra, Néu ham bj co cimg phai me migng bang cich dé tay sip vao phia duréi cita géc him dui, ty ngén edi vio mép him dé day him dui ra, + Kéo ngita mat nan nhdn vé phia sau sao cho cim va cé trén mot dung thing dim bao cho khéng khi vio duge dé dang. Day ham duéi vé phia trade dé phong ludi roi xudng déng thanh quan. + Mo migng va bit mii nan nhan, ngudi cap ctu hit hoi va théi manh yao migng nan nhan (nén ding khau trang hoge khan sach dt lén migng nan nhan). Néu khdng thé théi vio ming durge thi co thé bit migng va thdi vao mili nan nhan. + Lap lai thao tac trén nhiéu Lin, e6 két hgp véi thao téc xoa bép tim. in Lim nhip nhang va lin tue 10 12 Kin/phit véi lon, 20 Kin/phuit véi tré em. — Xoa bép tim ngoai ling ngue: + Néu c6 hai ngurdi cp ciu thi mot ngudi thd: ngat edn mot ngudi Iai 2 gidy dé ngudi thir nhat théi khong khi vo ohbi ni nan nhan. Khi An ép manh ling nguc xudng 4 * 6 om, sau dé gitt tay lai Khoaing 13 gidy rdi mdi roi tay khoi ldng nguc cho tro vé vi tri cd. + Néu chi cé m6t nguéi cp cétu thi cir sau hai ba lin thdi ngat, an vio Jéng ngye nan nhan nhur trén tir 4 + 6 Lan, Cac thao tac phai duge kim lign tye cho dén khi nan nhan xuat hign dau higu s6ng tro Iai, hé hé hap c6 thé tu déng hoat déng én dinh, Bé kiém tra ip tim, nén ngimg xoa bop khodng 2 + 3 gidy. Sau khi thiy sic mat tré lai Trang 63, héng hao, déng tir co gian, tim phdi bat dau hoat dong nhe, ... cn tiép tuc cp ciru khoang 5 + 10 phiit ntta dé tiép site thém cho nan nhan, Sau dé cin kip thoi chuyén ngay nan nhan t6i bénh vign. Trong qué trinh van chuyén van phai tiép tue tién hinh cng vige cap e1 Ky thud an toan déi véi cite thiét bj nang chuyén 1) Nhimng khdi nig eo ban a- Phén loai thiét bj nang: Thiét bj nang fa nhiing thiét bi ding dé nang ha tai. Theo TCVN 4244-86 quy pham an (oan thi thidt bi nang ha bao gbm nhing thiét bi sau: may true, xe ti chay trén dudmg ray & trén cao, pa Ling dign, pa ing thi cOng, tai dign, 161 thi cng, may nang. — May true: 1a nhitng thiét bi nang hoat déng theo chu ky dung dé nang, chuyén tai (duge gitt bing méc hode ede b> phn mang tai khdée nhau) trong khong gian, C6 nhieu loai may trye khée nhau nhu: may trac kiéu cn, may trye kiéu cdu, may truc kiéu dudng cp. — Xe tii chay trén dutig ray 6 trén cao, lign tue. — Pa King: la thiét bi nang duge treo vao két cdu cé dinh hodc treo vao xe con, Pa ling din dong bing dign goi la paling dign, paling c6 din Ong bing tay goi la paling thu cong, — Toi: 1 thiét bj nfing ding dé nang ha va kéo tai — May nang: 1a may 06 b@ phn mang tai duge ning ha theo khung dan hudng. May ning diing nang nhiing vat c6 khdi lugng lon, cong kénh nén dé gay nguy hiém. b- Cée thing s6 corbin va dé dn dinh cia thiét bj nang * Cf théng s6 co ban ciia thiét bi nang: — Trong tai Q: & trong ugng cho phép lon nhat cua tai duge tinh todn trong diéu kign lam vige ey thé. M6 men idi: Ki tich s6 gitta trong tai va tim v6i twong ting va chi 66 & cc may true kiéu can. — Tam voi: 1a khoang cach tir true quay cua phin quay cua may trye dén true quay elia mée ta. — D6 dai cia cén: 1 khoang cdch gitta cde 4c can lic va 4c rong rec 6 ww can ~ D6 cao néng méc: la khoang cach tinh tir mirc duéng thiét bi nang xudng tim cla méc. — D6 sdu ha méc: 1a khoang cach tinh ti duéng mite thi tam ctia mée bj nang xuéng — Véin téc ndng (ha ): 1a van tic di chuyén tai theo phuong thang dimg. Trang 64 = Van téc quay: 1a s6 vong quay trong mét phat cua phan quay. * DO dn dinh cua thiét bj nang: 6 dn dinh 1a kha nang dam bao can bing va chéng lat cia thiét bi nang. _ Mite d6 dn dink cia can true ludn Iudn thay thay di tity theo vi tri eta can, tim v6i, tai trong, mat bang dat cau truc. ‘BQ n dinh ciia can tryc phai bao dam trong moi trxong hop va moi dié kign, Dé dim bao cae yéu cdu trén, edn truc thing dirge trang bi céc thiét bi 6n dinh nw: én trong, di trong edn, déi trong can truc, chan chéng phu, ching bude, Nguyén nhan cua sy mat On dinh la qué tai tam voi tuong img, do chin chdng khOng ¢6 hoae ké kich khong hop I, mat bling lam vige déc qua mitc, phanh dot ngot khi nang, khéng sit dung kep ray, * Nhiing sir c6, tai nan thug xay ra cua thiét bj nang: Trong qué trinh nang ha, ede thiét bi nang thuong gay nén cde suc sau: — Roi tdi trong: Do nang qué tii lim ditt cp ndng tai, nang cn, mée bude tai, Do cOng nhan Mi khi nang hoe lic quay ean tai bi vung vio céc vt xung quanh, Do phanh cia co cdu nang bi hong, ma phanh mon qué mize quy dink, mé men phanh qué bé, day edp bj mon hoe 1 ditt, méi ndi cdp khong dam bao... ~ Sap can; la su 66 thuong xay ra va géy chét nguoi do ndi cap khéng dig ky thuét, khéa cap mat, hong phanb, céu qua tai 6 tm voi xa nhat kam ditt cap. — Dé edu: 1a do ving dt mat bing lam viée khong én dinh (dat hin, gée nghiéng qué quy dinb...), ciu qué tii hoe vudng vdo ede vat xung quanh, ding cau dé nhé cay hay két cdu chon sau. = Tai nan vé dién: do thiét bj dign cham vo, edn cau cham vio mang ign, hay bj phong dign ho quang, thiét bj dé lén day cap mang dign. 2) Cie bign phép ky thudt an todn: a- Yéu céiu an toan d6i voi mét so chi tiét, co edu quan trong etia thidt bi nding: * Céip: cp W chi tiét quan trong trong may true. Vi vay khi chon edp edn chi y = Cap sir dung phai c6 kha ning chiu lye phit hgp véi lye tée dung len cap. — Cap phai cé cau tao pha hgp véi tinh nang sit dung. — Cap phai 6 di chigu dai cin thiét. Doi véi cap ding dé bude thi phai dam bao g6c tgo thanh gitta cde nhanh cap khong I6n hon 900, Di voi cap sir dung 6 cae co cau nang, ha tai thi cép phai cb d6 dai sao cho khi tai hoae cin & vj tri thap nhat thi trén tang cugn cp van cén lai Trang 65 mot sé vong dy tri cn thiét phy thuge vao cach cé dinh dau cap. — Sau mét thai gian str dung, cp s® bi mon do ma sat, ri, gay, diit ede soi do bi cuén vao tang va qua rong roe, hign tong d6 phat trién din khi qué tal bi ditt, Ngoai ra soi cap con bi that mit, bi ket...do d6 cin phai kiém tra tinh trang day cap thudng xuyén dé cin thiét logi bo khi thdy khong dam bdo an toan. * Xich: Xich diing trong may nang thudng 1a loai xich la va xich han. Khi chon xich e6 kha nding phit hyp vai lye tac dung len day. Khi mat xich da mon qué 10% kich thuée ban dau thi phai thay xich. * Tang vir ring roc: = Tang ding cugn cép hay cugn xich. Cin phai bao dam ding dudng kinh yéu cau va 6 céu tao phi hop v6i yéu cdu lam vige. Khi bi ran nit cin phai thay thé. — Rong roc ding thay di huéng chuyén dgng cua cap hay xich dé lam Igi ve lye hay téc d6. Rong roe citing cin phai dim bao dung kinh uli theo yéu cau, 6 céu tao phit hop véi ché 46 Lim vige. “in phai thay thé cp khi bj ran, hay mon siu qué 0.5mm dung kinh cap. * Phanh: Duge sit dung 6 tat ca cac logi may truc va 6 hau hét cde co cdu cia ching. Tac dung cua phanh 1a ding dé ngimg chuyén ca cdu nao dé hode thay ddi téc d6 cua né. ‘Theo nguyén tic hoat déng, phanh duge chia ra hai logi: phanh thurmg déng va phanh thurong mé. Theo eau tao, phanh durge chia thinh cdc loai nhur: phanh ma, phanh dai, phanh dia, phanh cén. Cn phai loai bé phanh trong cac truémg hgp sau: — MG phanh mon khdng déu, mé mdn t6i dinh vit git md phanh, binh phanh bi mén su qué Imm, Banh phanh bj mon tir 30% tro lén, 6 day clla mA phanh mon qua 50%. = DG hé ctia ma phanh va binh phanh 16n hon 0,5 mm khi dudng kinh banh phanh 150 + 200mm va Kin hon 1-2mm khi durdng kinh bénh phanh 300mm, — Mé phanh mé khéng déu = Phanh c6 vét ran mitt. b - Nhiing yéu cdu vé an toain khi léip dit var van ham thiét bi nding. * Yéu cau vé an toan khi lap dat: ~~ Phai lip dat thiét bj nang 6 vj tri trénh duge sy can thiét phai kéo Ie tai truée khi nang va c6 thé nang tai cao hom churéng ngai vit 0,5m — Néu la thiét bj nng ding nam cham dign dé mang tai, thi cdm dat chung lim vige trén nha, trén céc céng trinh thigt bi. Trang 66 = Doi véi cau truc, khoang cach tir phan cao nhat ciia cau tryc va phan thap nhat cde két edu ¢ trén phai lon hon 1800mm. Khoing ech tir mat dat, mat san thao tie dén phan thép nhat cua céu true phai 1én hon 200 mm. Khoang cach theo phuong nim ngang tir diém bién ela may dén cdc dim xuong hay chi tiét eta két cu xuong Khong nho hon 60 — Khoang céch theo phyong nim ngang tir may true di chuyén theo phurong duimg ray dén céc két cu xung quanh, & 46 cao < 2m phi > 700mm, & 46 cao > 2m phai > 400mm, = Nhing may true dimg lam vige canh nhau, dat cach xa nhau mot Khodng céch 1én hon tng tm véi kim nhat cua ching va bio dim khi lim vige khong va dp vao nhau. ‘Yéu cu vé an toan khi van hanh: quan trong. Néu phat hign e6 hu hong phai kl phue xong méi dura vio sir dung, — Phét tin higu cho nhiing ngwéi xung quanh hoat déng. = Tai duge nang khong duge Kin hon trong tai cia thiét bi nang. Tai phai duge gitt chic chin, khéng bj roi, trugt trong qué trinh nang chuyén t trude khi cho ca edu — Cam dé ngudi dmg trén tai khi nfing chuyén hoge ding ngwai d bang tai ~ Tai phai nang cao hom ec chusng ngai vat it nhdt 500mm, n dua tai qua dau nguisi — Khéng duge vira nang tai, vira quay hofc di chuyén thiét bj nang, khi Nha may ché tgo khng quy dinh trong ho so ky thu. = Chi dure phép dén va diéu chinh tio cach bé mat ngudi mée tai ding mot khong céch khdng lén hon 200mm va 6 d6 cao khdng lén hon Im tinh tir mgt sin edng nhan dimg, Tai phai duoc ha xudng & noi quy dinh, dim bao sao cho ta khong bi . truot, roi. Cac b6 phan gitt tai chi duge phép théo ra khi tai da 6 tinh trang én dink — Cm ding thiét bj nang dé thio day dang bi dé nang — Khi xép dé tai 1én cae phuong tign van tai phai tién hanh sao cho khéng lam mat én dinh ciia phuong tign. — Cam kéo hofe diy tai khi dang treo. — Bam bao an toan dign nhu néi dat hode néi “khdng” dé dé phong dign cham v6. Trang 67 c- Khém nghiém thiét bj nang: ‘N@i dung kham nghigm may nang bao gém bao gém: — Kiém tra bén ngoai: chi yéu ding mit dé phat hign cde khuyét tat hur hong biéu hign bén ngodi may true. — Thir khéng tai: Thir tat ca cdc co céu, céc thiét bj an todn (trir thiét bj khéng ché qua tai), cdc thiét bi dign, thiét bi diéu khién, chiéu sing, thiét bi chi bio, — Tht tai iu thép, tinh trang lam vige cba céc chi tiét va co cdu nang tai, nang cin, ham phanb, ... Trong may true c6 tim véi thay déi edn phai kiém tra tinh trang én dinh eiia mAy. Phuong phap thir inh bing cich treo tai bling 125% trong tai quy dinh (& vi gi cho mAy) trong thoi gian 10 phiit, 6d cao 100 + 200 mm déi véi can truc va tir 200 + 300 mm cho cau trac hode can true eéng x va idm tra ham muc dich kiém tra kha nang chiu dung cia cc két cho méy true mang tai thi bang 110% trong tai va tgo ra cde dng le 8 thir img co cau ciia may true: + Thit co céu nang tai: nang tai lén d6 cao 1000mm, sau dé ha phanh dot ngot, Lim di Lim lai 3 Hin sau a6 kiém tra tinh trang méy. + Thit co edu nang edn: Néu trong ly lich may e6 cho phép ha cn khi nding tai thi phai thir dgng cho co cau ning can va tai thir lay bing 110% trong tai & tam vei lon nha, + Thir co cau quay: Déi véi cdc may tryc c6 co cdu quay thi cho may ning tai thir va cho co edu quay hoat dong ri phanh dot ngot co céu quay. bj nang vita c6 co céu di chuyér may true vita ¢6 eo céu di chuyén xe con thi phai thit tii trong cho timg co edu ( néu cép chiie ning quay cho phép) bing ech cho may mang tai thir Ién d cao 500mm roi cho co cau dé di chuyén, phanh d6t nggt, dimg may kiém tra, 3) Quén Ii va thanh tra viéc quan bj, sie dung thiét bi nang: a Qué Ij thiét bj nang: ‘Oi dung céng tac quan ly thiét bi nang & co sé bao gdm: — Lap hé so ky thuat tig thiét bj nang nhur ly lich thiét bj nang, thuyét minh hudng din ky thudt Rip dt, bao quan, va str dung, .. = Té chite bio durdng va sita chita dinh ky. ~ Té chite khém nghiém thiét bi nang Trang 68 b- Thanh tra vie quan Ii, ste dung thiét bj ndng: Bao gém cfc cong vige sau: * Nahe bao cio: 86 lugng, chung loai thiét bj nang. Tinh binh ding ky, kham nghiém thiét bi nang. Tinh trang ky thudt ciia thiét bj nang. Tinh hinh bao dudng va sira chita dinh ky. Tinh hinh dio tao va hun Iuyén cOng nhan, Tinh hinh sy c6 va tai nan thiét bi nang. * Kiém tra hd so tai ligu: ‘ae van ban vé phan céng trich nhiém. ~ Cae hd sor ky thuat (Iy lich, bién ban khém nghiém, tai ligu hudng ky thuat vé kip d3t, bio dung sir dung...) giao ca, Tai ligu vé huan luygn cong nhan. Sé ligt ké cdc b} phan mang tai. Cée bién ban nghigm thu. iém tra thye té hign trang Vj tri Kip dat thiét bj nang. Tinh trang ky thud. Trinh do thg. Cée bign phap an toan. IIL5. Ky thugt an toan déi véi cic thiét bi ap lye 1) Mot sé khdi niém cor ban va thiét bj chin dp tue. * Thiét bi chiu dp lec: la nhimg thiét bi ding dé tién hanh cae qué trinh nhigt hoe, hod hoe, sinh hye hode ding dé bio quin, van chuyén, ... ede méi chit 6 trang thai c6 ap suat nhu khi nén, Khi hod long va cde chat long khée. Thiét bj 4p lye gdm nhiéu loai khée nhau va 6 tén goi riéng (vi dy: noi hoi, may nén khi, may lgnh, chai, binh diéu ché axeetylen, thing chia, binh hip, =) * N6i hot: la thiét bi chiu dp lure diing dé thu nhgn hoi e6 Ap suat lin hon 4p suat khi quyén 48 phue vu cc muc dich khée nhau ngoai ban than né nhir nang hong dugc tao ra do d6t nhién ligu trong eae budng dot. * Phan logi cdc logi thiét bj chiu dp hee: theo quan diém an toan ngudi ta phan cdc thiét bj ap lye thinh cdc logi ha dp, trung 4p, cao dp va siéu cao ap. Vige phan logi theo ap suat con tay thuge vao mdi chat khde nhau. Vi dy *Ki Trang 69 d6i véi binh diéu ché axétylen thi ha Ap 1a thiét bj cé 4p suat nhé hon 0,1 atm, trung 4p tir 0,1 atm, cao ap tir 1,5 atm tro lén, Nhung voi Oxy thi ha ap c6 Ap suat t6i 16 atm, trung ap e6 fp sudt tir 16 dén 64 atm, edn cao dp c6 Ap suat trén 64 atm, 2) Nhiing yéu 16 nguy hiém dac trung ctia thiét bj chiu dp hee * Nguy cond: Do thiét bi chju ap lye luén chita ap suat lon hon ap suat khi quyén nén ludn 6 xu huréng cin bing dp suit kém theo su giai phéng nang lugng khi c6 digu kign thudn Igi. Hign tong né xay ra e6 1 trong mt s6 trang hgp cé thé 1a su két hgp cia hign tong né vat ly va nd héa hoc. % Nguy co bong: __Do thiét bj chiu dp hye thurong kim vige véi mdi chat c6 nhigt d6 cao nen dé c6 nguy co gay bong khi va cham, tiép xtte, xi ho méi chat, Tham chi ¢6 ca nguy co bong do hoa chat. * Céc chat nguy hiém cé hai: Cae thiét bi chiu dp Iye sir dung trong céng nghiép, trong nghién ctu khoa hgc, die bigt 14 cong nghigp hoa chat thudmg c6 yéu 16 nguy hiém do céc chit hoge sin phim cia né e6 tinh nguy hiém, doe hai. 3) Nhing nguyén nhan gdy ra sy cé cia thiét bj dp lec va bién phap phong ngica a - Ning nguyén nhan gay ra sue c6 thiét bj dp lve: * Nguyén nhan ky thuat: — Thiét bi duge thiét ké va ché tao khdng dam bao quy cach, tiu chuan ky thugt, két cdu khéng phi hgp, khéng dap ting tinh todn an toan hod thiet bi lim vige 6 ché d6 léu dai durdi tic dong cha cic thing s6 van hanh, — Thiét bj qué ci, hu hong nang, khéng duge sira chita kip thdi, chat Iurgng stra chira kém, — Khéng 6 thiét bi do tring hode thiét bi kiém tra khong dit d6 tin cay. — Khong 6 co cdu an toan, hoge co cu an todn khdng lim vige theo cctic nang yéu cau. ~ Duig dng va thiét bi phy try khong dim bao ding quy dinh. ~ Tinh trang nha xuéng, hé théng chiéu sing, thong tin khong dim bio kha nang kiém tra theo doi, van hanb, xir ly sy e6 mt each kip thé * Nguyén nhan t6 chite: — Negudi quan ly thiéu quan tim dén van dé an toan trong khai thac, sit dung thiét bj chju ap lye, dic bigt la thiét bj lim vige véi ap Iwe thap, cng suat va dung tich nhé din téi tinh trang quan ly long léo, nhieu Trang 70 khi khéng dang kiém vin dua vao str dung. — Trinh d@ van hanh cia céng nhan yéu, thao tac sai quy trinh hodc ham lan, b - Nhitng bién phdp phdng ngita sy cd thiét bj chiu dp hue: * Bign phap t5 chite ~ Quan ly thiét bj theo cae quy dinh trong hé so ky thudt thiét bi. ~ Bio tao, hudn luyén ngudi quin I va cOng nhdn vgn hanh, — Xay dung cde tai ligu ky thugt, * Bign phap ky thuat ~~ Thiét ké, ché tao: cdc giai php ky thudt nhdim ngin ngira su cé cée thiét bi chiu ap luc thudng bit dau tir khdu thigt KE ché tao, Ce gii phap dé bao gém vige chon két edu, tinh d@ bén, chon Iya vat ligu va phap gia cong ché to, .. m nghigm dy phong: bao gdm cong téc kiém nghigm ky thuat nhw xem xét thiet bj dé xe dinh tinh trang, thir nghigm a ben bang Ap | nude, thir nghigm 49 kin bang khi né bi, khuyét tat cde moi han, ... * Sita chita phdng ngira: bao gm cac dang sira chita sy cé va sira chita dinh ky. 4) Nhiing yéu cdu an toan déi voi thiét bi chiu ap lee: aii a~ Yéu cau vé mat quan ly thiét bj — N6i hoi va thiét bi chiu ap Iue phai duge ding ky tai co quan thanh tra ky thuat an todn ndi hoi va chiu trach nhigm khxim nghiém thiét bi d6. ~ Néi hoi va thiét bi chu ép Ine duge dang kiém phai 1a nhimng thiét bj 6 di hd so theo quy dinh trong cée tiéu chuin quy pham. Sau khi dang ky phai duge ghi vao sé theo doi = Khéng duge phép dura vao van hanh cde n6i hoi va thiét bi chju ap Ie chura dirge dng kiém. ~ Ni hoi va thiét bj chiu dp Ie phai duge kiém tra dinh ky theo quy dinh (binh ép lye 3 nam khém nghigm toan bg 1 tin, 1 nam thir ap lye 1 Kin). Thanh tra an toan lao déng e6 quyén dinh chi sir hogt dong cia hoi va thiét bi chju Ap lye khi phat hign thdy nhting true tre, hur hong, hanh vi vi pham, ... e6 thé gay sy e6 va tai nan lao dng. b - Yéu cdu thiét ké, ché tgo, Idip dat va sita chita: * Yéu cdu déi véi cing tic thiét ké: ~ Vige thiét ké, chon két céu cia thiét bi phai xudt phat tir dae tinh cia méi chat céng tic, cita qué trinh hoat déng thiét bi. — Két cu cia thiét bj phai dam bao 46 cimg vimg, én dinh, thao tac Trang 71 thudn tign, di dé tin cy, thao lap va kiém tra dé dang. — Két cau, kich thude cia thiét bi phai dim bao 46 bén co hoc, héa hoc va nhigt hoc. * Yéu cdu vé ché tao, lip dat va sira chita: hanh & nhing noi mee, thiét bi gia cOng, céng nghé va dieu kign kiém tra thi nghiém dim bao nhur céc quy dinh trong tiéu chuan, quy pham va phai duoc — Ché tgo va stta chita phai dim bio dung sai cho phép, thy han phai c6 bang han 4p Ive méi duge tién hanh han, phai kiém tra danh gid mdi han theo cée tiéu chudn, quy pham. ~ Khi lip dat cae thiét bj edn phai din cde thiét bi véi nhau, gitta céc thi khac eiia Nha xuéng in di voi dung cu kiém tra do hwéng va co cdu an toan: — Viée trang bj cdc dung cu kiém tra, do lung 1a bat bude déi véi ndi i va thiét bi chiu dp Ive dé gitip ngudi van hanh theo d6i cée thong s6 lam vige cia thiét bi nhiim loai trir nhing thay di c6 kha nang gay sir 66 thiét bi. ~ Cae dung cu do hung va kiém tra gbm céc loai nhu: dung cu do ap do dé chan khéng, do mhigt d6, do mite, do bién dang va kiém tra cic téc dong ctia ap suat va nhigt 46, . ~ Cae eo cdu an toan cé rit nhiéu loai va hoat déng theo nhiéu nguy ly khéc nhau, Khi Iva chon co cdu an toan phai dap img vai yéu cdu va dam bao chat lung. Khéng sit dung ede eo edu an toan chura duoc kiém dinh, Khi kip phai theo ding quy trinh quy pham ky thuat lip dat bio kich thurée khoang céch gitta bj voi tuimg xiy va cde két cau e- You TIL.6. Phong chéng nhiém gc trong sin xudt 1) Dac tinh chung ctia hod chdt dée: Chat ddc céng nghiép 1 nhing chét ding trong san xudt, khi xdm nhap ‘40 co thé dit chi mét Iugng nhé ciing gay nén tinh trang bénh ly. Bénh do chat ddc gay ra trong sin xuat goi la nhiém déc nghé nghiép. Khi ddc tinh cia chat ddc vuot qua gidi han cho phép, sire dé khang cia co thé yéu, chat doc sé gay ra bénh nhiém dc nghé nghiép. Céc hod chat déc c6 trong méi trudng Lim viée 6 thé xam nhap vao co thé qua duong hé hap, tigu hoa va qua vige tigp xtc voi da, Cac loai hoa chat 6 thé gay déc hai: CO, CH», MnO, ZnOs, hoi son, hoi éxit crém khi ma, hoi axit, Tinh d6c hai cia céc hoa chat phy thudc vao cac loai hoa chat, ndng 46, Trang 72 thdi gian tn tai trong méi trrdng ma ngudi lao dong tiép xtc voi nd. Cac chat déc cing dé tan vao nude thi cing dc vi chung dé thim vao cae 16 chite thin kinh cua ngudi va gay téc hai Trong méi trurimg san xudt o6 thé cing tin tai nhiéu loai hod chat doc hi, Nong d6 ia timg chat e6 thé khong dang ké, chua vurot qué gid han cho phép, nhung nong dé tong eéng etia ede chat de ciing ton tai €6 thé vugt qua han cho phép va cé thé gay tring dc cép tinh hay man tinh. 2) Tac hai cia cde chét dpe - Phan logi céc nhém hod chat doc: * Nhom 1: Chat gay bong, kich thich da, niém mac nhu axit dae, kiém ge va loang (v6i ti, NH5), ining de nhe thi diing nude 18 di rita ngay. Chi ¥ bong ning e6 thé gay chong, mé man, néu tring mat e6 thé bi mi. * Nhém 2: Cée chat kich thich duémg hé hap trén va phé quan nhw hoi clo (Cl), NHs, Os, NO, SOs, hoi fluo, hoi crém v.v... Cae chi fn giiy phi phoi hat nay thuong la sin pham chay ede hoi dot 6 nhigt 46 nhu NO2, NOs, C: trén 800°C. * Nhdm 3: Céc chat Lim ngudi bi ngat do lam loang khéng khinhur COs, Cals, CHy, No, CO, * Nhém 4: Céc chat dgc d6i véi he thin kinh nhur céc loai hydro cacbua, cae logi negu, xaing, HS, CS, vv. * Nhém 5: Cac chit giy déc voi co quan ndi tang nhu hydrocacbon, clorua metyl, bromua metyl v.v... Chat giy tn thuomg cho hé tao mau nhw benzen, phenol. Cae kim logi va 4 kim dc nhur chi, thuy ngdn, mangan, hp chat asen, v.v. b - Mts chat dic va ccc dang nhiém doc nghé nghiép thudng gap. * Chi va hgp chat chi Tac hai cia chi (Pb) la Kim réi loan vi va lam suy hé than kinh, viém thn, dau bung chi, thé trang suy sup. Nhiém de chi man tinh c6 thé gay mét moi, it ng, an kém, nhite dau, dau co xtrong, tio bén 6 thé nang ¢6 thé ligt céc chi, gay tai bién mach mau no, thiéu mau pha hoai tuy xuong. Nhiém doe chi cé thé xy ra khi in An, khi lam fe quy, .. Chi cdn 06 thé xudt hign dudi dang Pb(C:H.)s, hoe Pb(CHs).. Nhing chat nay pha vao xdng dé chong kich nd, song chi cé thé xm nhap co thé qua duéng hé hap, duéng da (rit 4m qua Ip mo dusi da). Véi nong dé cic chat nay 2 0,182 ml/lit khong khi thi c6 thé lim cho sic vat thi nghigm chét sau 18 gid. * Thuy ngan va hgp chat cita né: Thuy ngan (Hg) ding trong céng nghigp ché tao mudi thuy ngan, lam c tgo mau, lam rdi loan tiéu hod Trang 73, thudc giun Calomen, thuéc Igi tiéu, thude tir s4u, ... ‘Thiy ngan va hop chat cia né tham nhap vio co thé bang duéng hé hap, dung tiéu hoa va duéng da. Thay ngan va hgp chit cia né gay ra nhiém dc man tinh, gay viem gi, m migng, loét niém mac, viém hong, réi loan chire nang gan, gay bénh Parkinson, budn ngi, kém nhs, mat tri nhé, ri loan than kinh thyre vat...véi nit gidi cin gay roi loan kinh nguyét va géy quai thai, say thai. * Asen va hgp chat ctia Asen: Cc chat Asen nhu As;03 ding lam thudc digt chugt, AsCl; dé sin xuat dé gém, As:Os ding trong san xuat thuy tinh, bao quan g6, diét co, nam, Asen va hgp chit cua né 06 thé gay ra cdc loai nhiém déc sau: = Nhiém de cép tinh: dau bung, nén, vim than,viém thin kinh ngoai bien, suy ty, co tim bj tn throng va c6 thé gay chét ngui ~ Nhigm dc man tinh: gay viém da mat, viém mang két hgp, viém mai kich thich, thing vach ngin mai, viém da thé chim, vay sig va xam da, gay bénh dong mach va nh, thiéy méu, khi thai eiia 6 t6 hoge gan to, xo gan, ung thir gan va ung thu da, * Caebon dxit (CO): Cécbon Oxit 1a khi khong mau, khong mai, khong kich thich, ti trong 0,967, durge tg0 ra do chiy khéng hoan toan (c6 trong 1d cao, cdc phan xuéng diic, rén, nhigt luygn va ca trong dng co dét trong). CO gay ngat thé héa hoc khi hit phai n6, hode lim cho nguési bj dau du, i tai, 6 dang nhe s® gay dau dau i tai dai ding, sit cdn, mét mdi, chéng mat, budn nén, khi bi tring déc nang c6 thé bi ngat xiu ngay, c6 thé ché * Crom va hop ct Gay loét da, loét mac mai, thing vich ngin mii, kich thich hé hap gay ho, co that phé quan va ung thu phéi... * Mangan va hgp chat cla mangan: _ Gay r6i loan tam thin va van dng, néi khé va dang di that thuong, thao cudng va chimg Parkinson, réi loan thin kinh thuc vat, gay bénh viém pl viém gan, viém thén, * Benzen (CH): Benzen c6 trong cc dung méi hoa tan dau, md, son, keo dan, trong ky nghé nhuém, due phim, mrée hoa, trong xing 6 to ... Benzen vio trong co thé chu yéu bing dudmg h6 hap va gay ra chimg thiéu mau ning, chiy mau ring Igi, khi bj nhiém nang c6 thé bi suy tay, nhiém tring huyét, giim hong cau vi bach cau, nhiém de cép c6 thé gay cho hé thin kinh trung wong bi thich qué mit. » Xianua (CN): cia Crom: Trang 74 _ Xianua (gée CN) xuat hign duéi dang hop chat nhu NaCN, KCN khi tham eécbon va ni to. Bay 1a chat rt dc. Néu hit phai hoi NaCN 6 Tiéu Ing 0,06 g c6 thé bi chét ngat. Néu ng6 de xianua thi xudt hign cde triéu chimg rat ¢6, chiy nude bot, dau dau tite ngue, di rit, ia chay,... Khi bi ngd dde Xianua phai dua di cép ciru ngay. * Axit eromie (H2Cr0,): Logi nay thug ding khi ma erém cho cde dé trang site, mg bao vé cae chi tiét may. Hoi axit crémic lam rich niém mac, gay viém phé quan, viém da, .. * Hoi éxit nito (NO,): Ching ¢6 nhiéu trong cde éng khéi cde 1b phn xa, trong khdu ni luygn thém than, trong khi xa cia dong co diesel va trong khi hin dign. Hoi NO; kim d6 mit, rit mit, gay viém phé quan, té ligt than kinh, hén mé, Khi han dign 6 thé eae eae hoi dge va bui ddc nhw: FeO, Fe:0s, SiO: MnO, CrOs, ZnO, CuO. 3) Cée bién phap phéng wanh 4 Bign phdp chung dé phong vé ky thuat: — Han ché hog thay thé cée ~ Ty dong hod qua trinh sin xuat hod chat, ~ Cée hoa chit phai bao quan trong thing kin, phai e6 nhan 10 rang. = Chit ¥ cong tae phong chay chita chay. — Cam dé thite an, thite uéng va hut thuée gan khu vue san xuat, ~ Té chite hop Iy hoa qué trinh hoi doc, dat o cudi chiéu gid. Phai thiét ké hé théng thong gid hit hoi khi dc tai chd, b- Bign phdp phong h6 cd nhan: — Phai trang bj du dyng cy bio hO lao dgng dé bao vé co quan ho hip, ‘bao vé mat, bao vé than thé, chan tay nhur mat na phong de, gang tay, ling, khéu trang, .. ¢~ Bign phap vé sinh — y té: — Xir ly chat thai true khi dé ra ngoai. = C6 ké hoach kiém tra site khoé dinh ky, phai c6 ché dd boi dudng bang hign va = Vé sinh ca d- Bign phap so edp ett: Khi ¢6 nhiém dgc can tién hanh cae bude sau: = Dua bénh nhan ra khéi noi nhiém de, thay bé quan do bi nhiém doc Chit y giit-yén tinh va di dm cho nan nhan, Trang 75 = Cho uédng ngay thuéc trg tim hay hé hap nhan tao sau khi bao dam khi quan théng suot. Néu bi bong do nhigt phai cp citu bong. — Ria sach da bing xa phong noi bj thm chat doc kiém, axit phai rira ngay bing nude sgch. ~ Sir dung chat giai doc diing hoge phuong phap giai dde ding céch (gay nén, xong cho uéng 2 thia than hoat tinh hode than gao gid nho V6i 1/3 bat nude ri udng nude dug gluco hay mde mia, hode rira da day...) ~ Néu bénh nan bj ni dc nang thi dwa di bénh vién cdp ciru. CHUONG IV - KY THUAT AN TOAN PHONG CHONG CHAY NO. IV.1, Khai nigm vé chay, nd 1) Khéi niém (Qué trinh chay 1a phan img hoa hge kém theo hign tong téa mhigt Kin va phat sing. Theo quan diém nay qué trinh chay thc chat 1a mot qué trinh Oxy héa khtt. Céic chat chy déng vai trd cita chat kint, edn chat Oxy héa thi tity phan ting ¢6 thé khéc nhau. ‘Theo quan diém hign dai thi qua trinh chay 1a qué trinh hod ly phite tap, trong dé xay ra cde phan ting hod hoc kém theo hign tugng toa nhigt va phat sing. Nhu vay qué trinh chay gém hai qua trinh co ban li qué trinh héa hoc ‘i qua tinh vat ly. Qué trinh héa hoc la cdc phan ting héa hoc gitta chat chay va chit dxy héa, Qué trinh vt ly 14 qué trinh Khuyéch tén khi va qué trinh truyén nhigt tir gitta ving dang chdy ra ngoai. Dinh nghia trén c6 nhing tng dung rat thye té trong ky thuat phong chéng chay, né. Chang han khi cb dim chay, muon han ché toc d6 qué trinh chay dé tién t6i dap tit hoan toan dim chay, ta ¢6 thé sir dung hai nguyén tée hode Ia han ché te d6 ep khong khi vao phan ting chay hode giai toa nhanh ngudn nhigt ti ving chay ra ngoai. Nhu vay chay chi xay ra khi 6 3 yéu t6: chat chay (than, g6, tre, nia, xang, dau, khi métan, hydrd, ..), xy trong khong khi (> 14-15% ) va ngt nhigt thich tig (ngon lira, thude la hat d6, chap dién, ...). 2) Noi dung co ban vé chay a - Nhiét dé chép chdy: Gid sir c6 mot chat chay 6 trang thai long (vi dy nhign ligu diesel) durge dat trong céc bing thép. Céc duge nung néng véi téc do nang mhigt 46 xéc dinh. Khi tang dan nhigt d6 cua nhién ligu thi tc d6 bée hoi cia né cing tang an. Néu dua ngon lira tran dén miéng céc thi ngon lira sé xuat hign kém theo, tiéng né nhe, nhung sau dé ngon lita lai tit ngay. Vay nhiét d6 t6i thiéu tai d6 ngon lita xuat hign khi tip xtc vi nggn lira tran sau do tat ngay goi la nhigt Trang 76 6 chép chay ciia nhign Tigu diesel. So di ngon lira tit 14 vi G mhigt d6 a6 tbe 6 bay hoi ctia nhién ligu diesel nho hon téc d6 tiéu tén nhién Ligu vao phan img chy véi khong kl b- Nhigt dd bac char: Néu ta tigp tuc nang nhiét d6 cia ahign ligu cao hon nhigt d6 chop chay thi sau khi dura ngon lia trin (6 ngon lita van tigp tuc chay. iéu tai dé ngon lira xuat hign va khong bi dap tat goi la nhigt €6 boc chay cia nhién ligu diesel. Bang 9.1. Nhigt d6 boc chay cita mét s6 chat. G 250 = 350°C Than bin 225 + 280°C Than da ~ 400 = 500°C” Than g6 350 = 600°C Xing 240 + 500°C Nhya thong 253 + 275°C c- Nhiét dé ur bbc chay Gia sir ta e6 mot hdn hyp chat chay vi chat Oxy héa (vi dy metan va khdng khi) duoc gitt trong mét binh kin. Thinh phan cia hén hop nay droc tinh to’in trie dé phan img co thé tién hanh duge. Nung néng binh tir tir ta s& thay 6 mhigt,d@ nhat dinh thi hdn hop khé trong binh sé tu boc chay ma khong can ¢6 su tiép xtie véi ngon lita tran. Vay nhigt 46 t6i thiéu tai d6 hn hop khi tur béc chay khéng can tiép xtc véi ngon lira tran goi la mhiét d6 tw béc chay cia né. Ba loai nhigt d6 trén cang thdp thi kha ning chy, né cing lon, cing nguy hiém va cing phai dac biét quan tim téi cdc bién phap phong ngira chay no. d- Ap sudt ng bbe chay sit c6 mot hon hop khi gdm mOt chat chay va mOt chat Oxy héa (nhu metan va khong khi) dutge pha tron theo mgt ty 1g phi hop voi phan ting chay. hgp khi duge gitt trong ba binh phan img giong nhau, nhigt 49 T' ban ciia ba binh giéng nhau nhumng ap suat P trong ba binh khc nhau theo thir T’& P, T'& P, T’& P3 Trang 7 Quan sat ba binh phin img trén, ngurdi ta nhén théy & binh e6 fp sudt Py qua trinh chiy khdng xay ra, 6 binh c6 ap suat P» chay da xay ra vi é binh 6 Ap sudt P; su chy xay ra rat dé dang. Ap suat ty béc chay ctia hon hop khi 1a dp sudt t6i thiéu tai d6 qué trinh tur béc chay xay ra. Ap suat ty béc chay cang thap thi nguy co chay, né cang lon. e- Thdi gian cam ig ciia qua trinh te bée chay: © thi nghiém trén, trong binh co Ap suat P; sau khi hén hop di doe nung néng nhigt d6 T? thi phan ing chay van chua tién hanh duge ma phai che m6t thai gian nita thi ngon lira méi xudt hign 6 trong binh. Khodng thoi gian d6 (tir khi dat dén ap suat ty bée chay cho dén khi ngon lira xuat hign) goi ld thdi gian cam ting, ‘Thdi gian cam tng phy thuge rat nhiéu vao diéu kign cu thé ctia qua fi . Thi gian cam ting cang ngan thi hén hgp khi cing dé chy, nd va cn phai dc bigt quan tam phong chong. Vi dy: sr chay ciia hydrocacbon 6 trang thai khi voi khong khi e6 thoi ian cim ig chi vai phan tram gidy. Trong khi dé thoi gian cam ting cia vai loai than dé trong khdng khi kéo dai hing ngay thém chi hing thang ivén ngon lita trong hén hop chat chay va chat dxy Téc dd lan truyén ngon tira 18 mOt thong sé vat I quan trong eta hb hop khi, né néi fen kha ning chy né cia hén hop ki dé hay kh va e6 nhigu ing dung thye t€ trong ky thuat phong chay, nd. Tée d@ lan truyén ea ngon lira cing phy thude vio rat nhigu yéu t6. Vi dy hoi xing chay voi khéng khi trong déng co xang, khi téc d6 lan truyén ngon lira la 15-35m/giéy thi qua trinh chay due coi binh thuéng, nhung néu toc 46 lan truyén >35m/gidy thi da 1a chay kich nd.. Chay kich né 1a qi trinh chay qua nhanh tao ra séng ap suat trong déng co nén 6 tiéng g0 Lim tudi tho ciia déng co bi gidm. Voi nhimg hén hop khi chay ewe nhanh nhur 1a hydro hoge axetylen véi khong khi thi téc dé lan truyén ngon lira c6 thé ln t6i hang km/gidy, ... TV.2. Nhimg nguyén nhan gay chay, nd va bign phap phong chong 1) Nhitng nguyén nhén gay chay, nd — Ty béc chay: g6 thong 250°C, gidy 184°C, vai sgi hod hgc 180°C, = Nhigt dg cao dii site dét chéy m@t s6 chat nhur que diém, dam bao, g6 (750-800°C) nhw khi han hoi, han dign, ~ Ma sit (mai, may bay roi. = Do tic dung ctia hod chit — Do sét dénh, do chip dign, do déng cau dao dign. ~ Sir dung ede thigt bj c6 nhigt d9 cao nhu 19 dét, 1o nung, ce duimg hi chay, céie bé chita nhién ligu d8 chay, g4p lita hay tia lira Trang 78 iy chay, nd, ~ D6 bén thiét bj khng dim bao. — Ngudi sin xudt thao téc khong diing quy dinh * NO be hoc: la trudmg hgp nd do ap suat trong mot thé tich tang cao ma v6 binh chira khéng chiu néi dp suat nén dé nén bj nd. * N6 hod hoc: la hign tung né do chdy eye nhanh gay ra (thude sing, bom, dan, min, ... 2) Phong va chéng chay, nd: N6 thudng ¢6 tinh co hoe va tao ra moi traimg xung quan dp Iye In Lam phd huy nhiéu thiét bj, cOng trinh, ... Chay nha may, chdy chg, cde nha kho, ... gay thigt hai vé ngudi va cua, tai sin ea Nha nude, doanh nghigp va cota tu nn, anh hurong dn an ninh trat ty va an todn x4 hoi. Vi vay ean phai 6 bign phap phong chong chy, né mot cach hitu higu. a- Bign phap hanh chinh, phap by Bigu | Phap Ienh phong chay chita chay 4/10/1961 da quy dinh 1: “Vide phing chay va chia chay la nghia vu cia mdi cng dan” va “trong cdc co quan xi nghigp, kho tng, cng tring, néng trrdmg, viée PCCC Hi nghia vu ca toan thé can bd vién chife va trade hét Ia tréch nhigm ciia thi trzong don vi dy”. Neay 31/5/1991 Chui tich HBT, nay 1A Thi tuémg chinh phi da ra chi thi ve cuong co PCCC, Didu192, 194 ciia bo luat hinh sw nude CHXHCN Vigt Nam quy dinh trich nhigm hinh sit déi véi mgi hanh vi vi pham ché 46, quy dinh vé PCCC b- Bign phéip kp thugt: * Neguyén ly phong, chéng chy, nd: — Tach roi 3 yéu t6 la chat chay, chat oxy hoa va mdi bat lira thi chay nd khéng thé xay ra durge. — Ha thép téc d6 chay ciia vat ligu dang chay dén mite t6i thiéu va phan tin nhanh nhigt ling cia dim chay ra ngoai * Bign php thyc hign: — Han ché khdi Ingng cua chat chay (hode chat 6xy hod) dén mute t6i thiéu cho phép vé phurong dign ky thuat — Ngan céch sy tiép xtie eta chit chiy va chat Oxy hod khi ching chura tham gia vio qué trinh sn xuat, Cac kho chita phai riéng bigt va cach xa céc noi phat nhigt. Xung quanh cae bé chtta, kho chia c6 tuémg ngin cdch bing vat ligu khong chdy. — Trang bi phwong tign PCCC (binh bot AB, binh CO>, bot khd nhw eat, nude). Hudn luyén sir dung cde phutong tign PCCC. Lap cée phuong in PCC. Tao vanh dai phong chéng chay. dign c6 thé Trang 79 = Co khi va ty dong héa qua trinh san xuat c6 tinh nguy hiém vé chay, — Thiét bj phai dim bao kin dé han ché thoat hoi, khi chéy ra khu vue san xuat, ~~ Diing thém cae chat phy gia tro, cae chat ire ché, cac cl igidm tinh chay n6 ctia hn hgp chiy. — Ciich ly howe dat cée thiét bj hay cdng doan dé chay nd ra xa cde thid bj Khdc va nhiing noi thodng gid hay dat hin ngoai ted — Logi trir moi kha nang phat sinh ra méi lita tai nhitng ché séin xudt co ign quan dén cae chat dé chay né chéng né dé 16, = Cac phuwong tign chiva chay: * Céc chit chita chay la nhimg chit dua vao dam chay nhim dap tit no hur: — Narde: nude 6 nhigt do hod hoi Kin nén gitip lam gidm nhanh ahigt dO dam chay nhé bic hoi. Nude duge sir dung rng rai dé chéng chdy va 6 gid thinh ré. Tuy nhién khOng thé ding nude dé chita chdy céc ki loai hoat dng nh K, Na, Ca hoje dit dén va cée dim chay cé nhié 49 cao hon 1.700°C. — Bui meée: phun made thanh dang bui lam ting dng ké bé mat cia né véi dim chay. Su bay hoi nhanh cée hat, nude lam nhigt €6 dam chay giam nhanh va pha loing néng d6 chat chay, han ché sw xam nh§p cia Oxy vio ving chdy. Bui nuée chi durge sit dung khi dong bui nue tram kin durge bé mat dim chay. — Bot chita chéy: duge tgo ra boi phin ting git 2 chat sunphat nhm Al($04)s va bicacbonat natri (NaHCOs). Ca 2 hod chat tan trong nude va bao quan trong cde binh riéng. Khi sir dung ngudi ta tron 2 dung dich véi nhau. Khi dé e6 ede phan img: Aly(S0,)s + 6H;0 + 2AI(OH)s| + 3H:SO, HS, + 2NaHCO; —> NasSO5 +2H.0 + 2COst Hydroxyt nhom Al(OH), 1a két ta 6 dang hat mau tring tao ra cée mang mang va nhé €6 COs ka mot logi khf ma tgo ra bot. Bot c6 téc dung each ly dim chay v6i khong khi bén ngoai, ngin can oxy xm nhgp vio ving chy. Bot hod hoc duge sir dung dé chita chéy xng dau hay cde chit long khée. — B6t chita chdy: la chit chita chay rin ding 48 chita chay kim logi, ede chat rin va chat long. Vi du dé chita chay kim loai kiem ngudi ta sir dung bét khd gim 96% CaCO + 1% graphit + 1% xa phong. = Cée chat halogen: toai nay 6 higu qua rit Km khi chira chdy. Tae dung chinh ta kim ham téc 49 chy. Cae chat nay dé tham wot vao vat chay nén hay diing chita chy céc chat khé ham wét nhur bong, vai, soi v.v... Dé la brometyl (CHsBr) hay Tetraclorua cacbon (CCly). Trang 60 * Xe chia chay chuyén dung: durge trang bi cho cae di chita chiy chuyén nghigp. Xe duge trang bi dung cy chita chy, nude va dung dich chita chay (lugng nude dén 4.000 — 5.000 lit, hrgng chat tao bot 200 lit.) + Phuong tién béo va chita chdy ty dng: phuong tign bao chdy ty dong ding dé phat hign chay tir dau va bao ngay vé trung tam chi huy chita chay. Phuong tién chita chay ty d6ng 1a phwong tign ty déng dua chat chay vio dam chay va dap tit ngon lira. * Céc trang bj chita chay tai ché 1a cdc logi binh bot hoa hoe, binh CO2, bom tay, cat, xéng, thing, x6 dumg nude, cau liém vw... Cac dung cu nay chi cé tée dung chita chay ban dau va duge trang bj rong rai 6 cée co quan, xi nghigp, kho tang. CHU'ONG V- HOAT BONG BHLD TRONG DOANH NGHIEP V.1. BG may t6 chite quan ly céng tic BHLD trong doanh nghigp 1) So-dé 16 chite quan I cong tée BHLD trong doanh nghiép BHLD trong doanh nghigp la m@t cng tée bao gdm nhigu ndi dung phite quan dén nhiéu bé phn, phéng ban, ca nhan va phy thuge vao dic diém cia doanh nghigp. Moi doanh nghigp c6 thé chon mét mé hinh bo may (6 chife quan Iy cng tic BHLD 6 nhiimg nét riéng phi hop véi dic diém cia minh, tuy nhién phai dép tig duoc cde yéu cau sau: — Phat huy duge strc manh tap thé cia toan doanh nghiép déi vei cng tic BHLD. ~ Thé hign 10 tréch nhigm chinh va trich nhigm phdi hyp ca cée bo phan phing ban, cd nhan déi véi timg noi dung ii thé cla céng tic BHLD, phi hop véi chite nang eta minh. — Bao dam sy chi dao tp trung théng nhit va cé higu qua cua giam déc trong céng tic may va phii hop véi quy dinh cua phip luat. Trén hinh V.1 trinh bay so 4 b6 may t6 chite quan ly thuimg duoc ding trong cac doanh ngh M BOC HD BHLD Khii true tiép SX Khéi PB chire nang Khoi QL VSAT LD Quan déc PX Phong BHLD CB eltrich BHLD Té trong SX Mang loi ATVSV Trang 61 2) H6i ding BHLD trong doanh nghiép 4 Cosé phdp ly va $-nghta ctia h6i déng BHLD doanh nghiép Hi dng BHLD duoc thinh gp theo quy dinh ciia Thong tu lién tich s6 14 giva bp LDTHXH, B6 Y té va Téng Lién dodn lao dong Vigt Nam ngay 31/10/1998. H6i ding BHLD do Gidm déc doanh nghiép quyét dinh thanh lap. HOi dng BHLD 1a 6 chite phdi hop gitta ngudi sir dung lao dong va Cong doan doanh nghigp nhim tr vin cho ngudi sir dung lao dong vé cée hoat ding BHLD & doanh nghiép, qua dé dim bao quyén tham gia va quyén kiém tra gidm sat vé BHLD cia cong doan. b/ Thanh phan hoi ding BHLD: = Chii tich HB - dai dign 6 thim quyén cia ngudi sit dung lao dng (throng fi Pho Gidm déc ky thud). ~ Ph6 chi tich HB - dai dign cata Céng doan doanh nghiép (thudmg 1a Chit tich hoe Phé Chii tich Cng doan doanh nghiép). ~ Uy vién thurdng trye kiém thur ky hoi ding (la trudng bo phan BHLD cla doanh nghigp hoje cin bQ phy trich cOng tie BHLD ciia doanh nghigp).. ~ Ngoaii ra d6i voi cie doanh nghigp lén, edng nghé phite tap, c6 nhiéu van dé vé ATVSLD c6 thé cé thém ede thinh vién dai dign phong ky thuat, y t8, 16 chite, . ~ Nhiém vu va.quyén han ctia hoi déng — Tham gia y kién va tu van voi nguéi sir dung lao dong vé nhiing vin 48 BHLD trong doanh nghigp. — Phéi hgp véi cde b6 phan cé lién quan trong vige xy dyng cée vin ‘ban vé quy ché quan ly, chuong trinh, ké hogch BHLD ca doanh nehigp. — Dinh ky 6 thang, hang nam té chit kiém tra tinh hinh thye hign céng tic BHLD 6 eae phan xwong sin xuit. = Yeu cu ngwdi quan ly sin xudt thy hi nguy co mat an to’n trong sn xuat 3) Trach nhiém quan by céng tic BHLD trong khéi true tiép san xudt: a- Trach nhiém va quyén ctia quan déc phan xwing hode chite vu wong dicong: Quan déc phan xuéng la ngudi chiu tréch nhigm true gidm doc doanh nghigp vé cong tic BHLD tgi phan xuong. n cde bién phap logi trir cic — Té chire huan Iuyén, kém Kap, hudng dan déi véi lao dong moi tuyen dung ho’c méi chuyén dén lam viée tai phan xuong vé ATVSLD khi Trang 62 giao vige cho ho. — Bé tri ngudi lao dong lam vige ding nghé duoc dao tao, da dugc huan Iuyén va da qua sit hach kin thiic ATVSLD dat yéu cdu, — Thye hign va kiém tra dén déc cdc té trong san xudt va moi ngudi thyte hign tigu chuan, quy pham, quy trinh, bién phap lam vige an toan va cde quy dinh vé BHLD. — Té chite the hign day du céc ndi dung ké hoach BHLD, xir ly kip thoi cc thiéu s6t duge phat hign qua kiém tra, qua céc kién nghi ciia cdc t6 sin xudt, cdc doan thanh tra, kiém tra ¢6 Tién quan dén tréch nhigm cia phan xuréng va bio céo véi cép trén nhing vin dé ngoai kha nang gidi quyét cua phan xuong — Thy hién khai bdo, diéu tra tai nan lao dong xy ra trong phan xuéng theo quy dinh cua Nha nude va phan cap cia doanh nghigp. — Phdi hgp véi chii tich céng doan b6 phan dinh ky t6 chite kiém tra ve BHLD o don vi, tao digu kign dé mang lwéi an toan, vé sinh vién etia phan xwéng hoat dong cé higu qua. * Quyén han: — Khéng dé ngudi lao dong kim vige néu ho khéng thyc hign cde bign phap bao dim ATVSLD, khOng sir dung day dit cae trang bi, phuomg ign lam vige an todn, trang bj phurong tign bao vé cd nhan da duge cap phat ~ Tir chéi nhan ngudi lao dng khong dit trinh d6 va dinh chi cdng vige 6i véi ngudi lao dOng tai vi pham cée quy dinh bio dim an toin, VSLD va phong chéng ehdy, 1 b- Trach nhiém va quyén ctia 16 trong san xudt hodc chive vu twong: aticomg: Té trréng san xudt 1 ngudi chju trich nhiém trade quan dée phan xuong diéu hanh céng tic BHLD trong t6. * Tréch nhigm: = Hu6ng dan va thudng xuyén dén déc ngudi lao dong thude quyén quan ly, chip hanh diing quy trinh, bién phép lam vigc an toan, quan ly sir dung t6t céc trang bi, phuong tign bdo vé c4 nhin, trang bi phurong tign ky thugt an toan va ep itu y 06. = Té chite noi lam vige dam bao an ton va vé sinh, két hop ve vign cia 16 thy hign t6t vie tyr kiém tra dé phat hign va xit ly ki cae nguy eo de doa dén an toan va site khée phat sinh trong qua trinh lao = Béo cio ve trén moi hign tong thiéu an toan vé sinh trong san xudt ma t6 khong gidi quyét duge va céc trudmg hgp xay ra tai nan lao Ong, sur c6 thiét bi dé c6 bién phap xir ly kip thoi Trang 63, h trang ATVSLD va th vé ATLD trong cic ky hop kiém diém xudt etia 16. * Quyén ~ Tir ch6i nhan nguéi lao déng khéng du trinh 49 nghé nghigp va kién thite vé ATVSLD. = Tir chéi nha vige hoge ding cdng vige eta t6 néu thy co de dga tinh mang, stic Khée ca t6 vién va bio phan xuong dé xir ly 4) Céng tic chuyén trach vé BHLD: 4 - Dinh bién cén b6 BHLD trong doanh nghiép. — Cae doanh nghigp cé dui 300 lao dong phai bé tri it nhat 1 can bé ban chuyén trich BHLD. = Cae doanh nghigp cé tir 300 dén dudi 1.000 lao dong phai bé tri it nhdt 1 edn bd chuyén trich BHLD. ¢ chip hanh cae quy nh hinh lao dong san nguy o kip thoi véi — Cée doanh nghigp c6 ti 1.000 lao déng tr Ién phai bé tri it nhat 2 edn b6 chuyén rch BHLD va o6 thé 16 chite phong Ban BHLD. ~ Cae Téng céng ty Nha nuée quan ly nhieu doanh nghigp c6 nhiéu yéu 16 doe hai nguy hiém phai t6 chite phong hogc ban BHLD. b- Nhiém vu va quyén han ctia phang, ban hode cén 6 lém céng téec BHLD: * Nhigm vu: — Phéi hop véi b6 phan t6 chite lao dong xay dyng ndi quy, qui ché quan ly cng téc BHLD ciia doanh nghiép. ~ Phé bién cic chinh sich, ché dd, tiéu chuzin, qui pham vé ATVSLD cela Nha nude va cia doanh nghigp dén cdc cap va ngudi lao déng. — Dé xuat vige t6 chite cdc hoat dong tuyén truyén vé ATVSLD va theo d0i don de vige chip hinh, = Du théo ké hoach BHLD hing nam, phéi hgp voi b6 phan ky thuat, quan dée phin xudng, cdc bé phin lién quan cing thy hign ding cic ign php da dé ra trong ké hoach BHLD. — Phéi hyp vai bé phan ky thugt, quan déc phan xudng, cac b6 phi quan xdy dymg quy trinh, bién phip ATVSLD, phong chéng chiy nd, quan Iy, theo di vige kiém dinh, xin giy phép sir dung d0i véi ec thiét bi c6 yéu ciu nghiém ngat ve ATVSLD — Phéi hop voi bé phan td chirc lao dng, bé phin k¥ thudt, quan déc phan xuwong huan luyén vé BHLD cho ngudi lao déng. ~ Phéi hgp véi bd phan y t8 t6 chtte do dae céc ©6 hi trong mol tnring Izo dng, theo doi tinh hinh bénh nghé nghiép, tai nan tao Trang 64 dOng, dé xudt voi ngudi sir dung lao dong ede bign phap quan I va cham sée site khée ngudi lao dong. ~ Kiém tra vige chap hanh cdc ché d6, thé 1@ BHLD, tigu chudn ATVSLD trong doanh nghigp va dé xuat bién phap khdc phuc nhing tn tai — Diéu wa va théng ké cée vu tai nan lao dong xiy ra trong doanh nghigp. — Téng hop va dé xuat voi ngudi sir dung lao déng gil quyét kip thoi cae dé xuit, kién nghi ciia cde doin thanb tra, kiém tra, — Dy thao trinh tanh dao doanh nghigp ky ede bio cio vé BHLD theo quy dinh hign hanh. * Quyén han: — Duoc tham dy cae cuge hop giao ban sin xuat, so két, tong két tinh hinh sin xudt kinh doanh va kiém diém vige thye hign ké hoach BHLD. = Duge tham dy eae cude hop vé x4y dung ké hogch san xudt kinh doanb, lp va duyét cic d6 an thigt ké, thi cong, nghiém thu va tiép nhgn dura vio sir dyng Nha xutmg méi xdy dung cai to, m6 rong hoge may, thiét bj moi stra chita, lap dat dé cé y kién ve mat ATVSLD. = Trong khi kiém tra cée b6 phan sin xudt néu phat hign thay cdc vi pham hoge c6 nguy co xay ra tai nan tao déng e6 quyén ra lénh tam thoi dinh chi céng vige( néu thdy khan cp) hoae yéu céu ngudi phy trich b9 phan sin xuit ra Iénh dinh chi céng vige dé thi hanh cae bign phap cn thiét bio dam an toan lao dong, dong thoi béo céo ngudi sit dung lao dng. 5) Phang, ban, tram y té doanh nghiép hode cén bé lam céng tac y té doanh nghiép. Tay theo mite d6 dc hai cha méi trrdng sin xudt va ty theo s6 lugng Jao dong, cae doanh nghigp phai bé tri yta, y sf, bée sf Lim cong tic y 18 doanh nghigp. a- Dinh bién cin b6 % Doanh nghigp c nbiéu yéu t8 doe haiz ~ S6 lao dng < 150 ngudi phai cd I y ta lao dong tir 150 dén 300 ngudi phai cé it nhat | y si. lao dng tir 301 dén 500 ngudsi phai c6 1 bac st val y t4. = S6 lao déng tir 501 dén 1000 ngudri phai o6 1 bée si va mdi ca im igc cl y td lao dong >1000 ngudi phai thanh lp tram y té ( phong, ban) riéng. * Doanh nghigp 0d it yéu t6 doe hai: y 06: Trang 85 = Sé lao d6ng < 300 ngwoi it nhat phai cé 1 y ta 86 lao dong tir 301 dén 500 ngudi it nhdt phai cé 1 y si va 1 y ta. Sé lao dong tir S01 dén 1.000 ngudi it nhat phai e6 1 bae si va 1 y ta. lao dong >1.000 ngwdi phai thanh lap tram y té (phong ban) riéng. - Nhiém vu va quyén han cia bé phén hode can by té doank nghiép vé BHLD: Nhiém vy: = Té chite hudn luygn cho ngudi lao dong vé cach sor ettu tai ngn lao dng, mua sim, bao quan trang thiét bj, thude phyc vu so citu, cap ctru va t6 chife t6t vige thudmg trac theo ca sin xuat dé cp citu kip thai cdc truéng hop tai nan lao déng. inh sire khde, to chire kham sire khoe dinh ky, t chire nghiép. chap hanh diéu 1g vé sinh, phing chéng dich bénh va phdi hep véi bo phan BHLD 6 chite do, kiém tra, gidm sit ede yéu to truimg lao dng, huéng din cae phan xuong vi ngudi lao déng thue hign cdc bign phap vé VSLD. trong lao dong. = Quin ly hé so VSLD vi m« = Theo dai va huémg din vige t6 chite thye hign ché d6 béi dudng bing hign vat cho nhing ngudi lam viée trong diéu kign lao dng c6 hai dén site khoe. — Tham gia diéu tra cdc vu tai nan lao dng xay ra trong doanh nghiép. = Thue hign cac thi tuc dé gidm dinh thuong tét cho ngudi lao déng bi tai nan lao dng, bénh nghé nghiép. — Ding ky véi co quan y té dja phuong va quan hé chat ché, tham gi fe cude hop, hi nghj 6 dia phuong dé trao doi kink nghigm va nhan su chi dao vé chuyén mén nghigp vu. — Xay dung cic bio cdo vé quan ly sire khoe, bénh nghé nghigp theo ang quy dinh * Quyén han: — Duge tham dy cae cude hop c6 lign quan dé tham gia cdc ¥ kién vé mgt VSLD dé bao vé site khoe ngudi lao dong. — Cé quyén yéu cau ngudi phy trach b6 phan san xuat ra Iénh dinh chi cong vige khi phat hign nguy co de doa nghiém trong site khoe ngui lao dong dé thi hanh céc bign phap can thiét khitc phuc kip thoi nguy co trén, déng thoi bao cio voi ngudi str dung lao déng. ~ Burge sit dyng con dau rigng theo miu quy dinh ctia nganh y té dé giao dich trong chuyén mén nghiép vy. Trang 66 6) Mang lwéi an toan vé sinh vién Mang Idi an toan vé sinh vién 18 hinh thite hoat dong vé BHLD cia ngudi lao dng duge thanh lap theo théa thuén gitta nguéi SDLD va BCH Cong dodn doanh nghigp nhim bao dim quyén, loi ich hp phdp, chinh ding cia ngudi lao dong va nguvi SDLD. a Té chite mang hed Tit cd cdc doanh nghigp d&u phai t6 chire mang luéi ATVS vién. in xuat phai b6 tri it mhat mOt ATVS vin. Tat ed ATVS vién trong cdc t6 ta0 thinh mang luéi ATVS vién cia doanh nghigp. ATVS vién do t6 bau ra, li NLD truc tiép, 06 tay nghé cao, am hiéu tinh hinh san xudt va ATVS trong 16, c6 mhiét tinh va guong mau vé BHLD. Dé dam bao tinh khdch quan va higu qua cao trong hoat dong, ATVS vin khong duge la t6 trrdng san xuat. Negudi SDLP phdi hyp voi BCH Céng doan co sé ra quyét dinh cong nhan ATVS vien va théng bao cong khai dé moi NLD bic To chite Cong doan quan ly hogt dgng cua mang loi ATVS vién. ATVS vign 6 chédd sinh hoat, durge bdi dudng nghigp vy vi duge dong vién vé mat vat chat va tinh than dé hoat déng cé higu qua. b - Nhigm vu va quyen han ciia ATVS vién: = Dén déc, kiém tra gidm sét moi ngudi trong t chp hinh nghiém chinh cae quy dinh ve ATTVS trong sin xuat, bao quan cée tit bij an toan, sir dung trang thiét bj bao vé ca nhan, nhac nho té trvong san xuat chap hinh ede ché d) BHLD, hung dan bign phap lim an toan 446i véi cng nhin méi tuyén dung hoge méi chuyén dén kim vige 6 t6. ~ Tham gia gdp ¥ véi t6 trong sin xuit trong vige dé xudt ede ndi dung cia ké hoach BHLD cé lign quan dén t6 hoae phan xudng ~ Kién nghi véi t6 trudng hode ep trén thyc hign day dit cdc ché 46 BHLD, bign phép ATVS LD va khéc phuc kip thoi nhiing hign trong thiéu ATVS ciia may méc thiét bj noi lam vige. 7) Khéi céc phong, ban chitc nang: Cac phdng, ban trong doanh nghigp néi chung déu duge giao nhiém vu cé lign quan dén cng tée BHLD cia doanh nghiép. Cae phing, ban chite nang cé trch nhiém sau: a- Phong Té chute lao déng: ~ Phi hop vdi ede phan xusng va ede bé phiin o6 Hién quan t6 chite vi hudn fuyén re Igng phong chéng tai nan, su c6 trong sin xuat phi hgp véi dic diém cita doanh nghigp. ~ Phéi hgp véi b6 phan BHLD va cic phan xuong sin x hign céc ché dO BHLD, dao to, nang cao tay nghé két hop voi hudn luygn v8 ATVSLD, trang bi phuong tign bao vé ca nhan, thoi gian lim Trang 67 vige, nghi ngoi, béi dudmg hign vat, béi thuréng tai nan lao d6ng, bio higm xa hi ~ Bao dam vige cung edp day dil, kip thoi nhan cdng dé thye hign t6t cde ni dung, bign phip dé ra trong ké hoach BHLD, b- Phang K3 thud — Nghién ctru cai tién trang thét bj, hop ly héa sn xuat va cdc bign phap ky thudt an toan, ky thudt vé sinh hudng din giém sit vige thyc hign céc bién phap nay. ~ Bign sogn, sita di, bé sung va hoan thign cde quy trinh, céc bi n phap lim vige an toan déi véi cde may mée, thiét bi, héa chit va ting cong vige, cde phuong 4n img cia khan cap khi 6 sy c6, bién son tai ligu giang day vé ATVSLD va phdi hop véi bé phan BHLD 16 chite hudn luygn cho NED. ~ Tham gia kiém tra dinh ky vé ATVSLD va tham gia digu tra tai nan lao déng. = Phéi hop véi bé phan BHLD theo doi vige quan ly, dang ky, kiém dinh va xin cép gidy phép sir dung cde my méc, thiét bi, vat tu, céc chit e6 yéu cdu nghiém nghat vé ATVSLD va ché dg thir nghigm adi Gi cic loai thiét bi an toan, trang bi bao vé c4 nhan theo quy dink. c- Phong ké hoach, phong vat te va phong tai vu: = Tham gia vio vige lap ké hoch BHLD, téng hgp cae yéu clu vé nguyén vat figu, nhdn Ie va cung cap kinh phi trong ké hoach BHLD vao ké hoach sin xuat kink doanh cia doanh nghigp va t6 chite thyre hign. ~ Cung cap kinh phi mua sim, bao quan cap phat day du, kip thai, ding chat Ingng ning vat ligu, dung cu, trang bi, phurong tign BHLD, phuong tign khac phuc sv c6 sin xuat 6 chat lugng theo ding ké hogch. d- Phong béo vé: Phong bao vé ngoai chire nang tham gia cong tic BHLD trong doanh nghigp, 66 thé duge giao nhigm vy t6 chite va quan ly Iue long chita chay cia doanh nghigp nén nhigm vu ciia phong bio vé la ~ Té chite Ie hong chita chay véi sé long va chat tong dim bao. Trang bi dy du cdc phuong tign, thiét bi, dung cu chita chay. — Huan luyén nghiép vy chita chay cho Iyc lrgng phéng cl chay. Phéi hgp v6i cdng an phong chéng chita chy 6 dia phuong xay dung cc tinh hudng chay va phuong én chita chiy cia doanh nghigp. V.2. Noi dung cdng tie BHLD trong doanh nghigp Trang 68 1) Ké hoach bio h6 lao dong: Duge thyc hign theo Théng tu lign tich s6 14 gitta Bo LDTBXH, BO Y t& va Téng Lién doan lao déng Vigt Nam ngiy 31/10/1998. a- Ynghia ctia ké hoach BHLD. Ké hoach BHLD 1a mét van ban phap ly cua doanh nghiép nhim cha dong phong ngia, ngin chan tai nan lao déng, bénh nghé nghigp hoje nhimg tie dong xau dén site khoe ngudi lao dong Ké hoach BHLD la nghia vy dau tién cia nguoi SDLP vé BHLD da duoc quy dinh trong diéu 13 chong IV Nghi dinh 06/CP. Dya vao ké hoach BHLD ngudi ta c6 thé danh gid duge ¥ thite trich nhigm, tinh chip hanh phap Iuft cling nhw st quan tam cu thé dén cng tic BHLD cia ngudi SDLD. Chi khi c6 ké hogch BHLD thi cong tic BHLD cla doanh nghigp mdi duge thye hign wt, b- Noi dung ctia ké hoach BHLD: Ké hogch BHLD gdm 5 n6i dung chinh sau: — Cée bién phap vé ky thudt an toan va phong chéng chi — Cae bign phip vé ky thugt VSLD va eai thi — Trang bj phuong tign bao vé ca nhan cho NLD lam cong hiém c6 hai. — Cham séec site khoe ngudi lao d6ng, phong ngira bénh nghé nghiép. ~ Tuyén truyén, gido duc, hudn luyén vé BHLB. c+ Yéu cau ctia ké hoach BHLD. — Ké hoach BHLD phai dim bao ATVSLD, dap ting yéu cdu san xudt kinh doanh cia doanh nghigp, phit hyp véi tinh hinh doanh nghigp. — Ké hoach BHLD phai bao gém di nam néi dung trén vi nhiing bign phap cu thé kém theo kinh phi, vat ty, ngay céng, théi gian bit dau, thd gian hoan thanb, trich nhigm ciia timg bO phan, cd nhin trong vige t6 chire thye hién. 4d Lap va 16 chite thue hién ké hoach BHLD: * Can tt dé lap ké hoach: ~ Nhigm vu, phurong huéng ké hoach sin xuat kinh doanh va tinh hinh, Jao dong cia nam ké hoach. ~ Ké hoach BHLD cita nam truée va nhimng thiéu sét, t6n tai trong cong tic BHLD duge rit ra tir cc vy tai nan lao déng, chéy nd, bénh nghé nghigp, tir cée bio cdo kiém diém vige thye hign cng tie BHLD nam true. — Cac kién nghj phan anh cia ngudi lao dong, ¥ kién cia t6 chire Cong n nghi cia doan thank tra, kiém tra. diéu kign lam vige. nguy Trang 69 = Tinh hinh tai chinh ea doanh nghigp. Kinh phi trong ké hogch BHLD. duge hach toin vao gid thinh sin phém hoge phi hu thing cia doanh ~ Sau khi ké hoach BHLD duoc ngudi SDLD hoge ep e6 tham quyén phé duyét thi b@ phan ké hogch eta doanh nghigp 6 trich nhigm t6 cchtte trién khai thye hign. — Ban BHLD hoe cn bd BHLD phéi hgp véi b6 phan ké hoach cia doanh nghigp don déc kiém tra vige thyc hign va thudng xuyén béo cio véi ngudi SDLD, bio dim ké hoach BHLD duge thyc hign day ii, diing thoi han. — Nguoi SDLD cé trich nhigm dinh ky kiém diém, danh gid vige the hign ké hoach BHLD va thong bao két qua thye hign cho ngui Ong trong don vj biét. 2) Cong tic hudn luyén ATLD, VSLD: 4 Coc phap I va §:nghta ciia cong téc hudn luyén: Céng tac hudn luyén vé ATVSLD da duge diéu 102 cia BO luat Lao Ong quy dinh va duge cy thé héa trong diéu 13 chuong IV Nghi dinh 06/CP, trong théng tw 08/LDTBXH ngay 11/4/1995 va Thong tr 23/LDTBXH ngay 19/05/1995. Hugin luyén ATVSLD 1a mot trong nhing bign php phong trénh tai nan lao dong va bénh nghé nghigp c6 higu qua rit cao va rat kinh t6, khong di mat nhieu tién bac eding nhu thé gian, b - Yéu edu ctia cong téc hudn luyén: Céng tic hudn luygn ATVS LD can dat duge nhing yéu cau sau: — Tat cd moi ngudi tham gia qué trinh lao dong sin xuat déu phai duoc hudn luyén day da ve ATVSLD. ~ Phai e6 ké hoach hi Iuygn, s6 dot hu hun Luyén tai) ~ Phai e6 day di hé so hun tuyén theo ding quy din Juyén, bién bin hudn luyén, danh sich két qui hudn luyén, — Phai dim bao huin luyén diy du eée ndi dung quy dinh: mye dich, J nghia cia cOng téc ATVSLD, nhting noi dung eo ban php luat, ché 49, chinh sich BHLD, céc quy trinh, qui pham an todn, cdc bign php 16 chite quan ly san xudt, kim vige ATV, .. — Phai bao dam chat trong huan luyén: T6 chite quan ly chat ché, bé tri ging vién c6 chat long, cung cap day du tai ligu dap ting yéu edu hun luyén, 16 chite kiém tra, sit hach nghiém tic, ep the an todn hoge ghi két qua vao s6 theo doi hudn luyén di véi nhimng ngudi kiém lang ky hudin Trang 90 tra dat yéu cau. 3) Quan hi vé sinh LD, sttc khoé nguoi LD, bénh nghé nghiép: a~ Quéin Ii vé sinh lao déng: — Ngudi sit dung lao dong phai c6 kién thire vé VSLD, bénh nghé nghigp va cac bign phap phing chéng tic hai cia méi tring lao déng, hai t6 chite cho ngudi lao déng hoc tap ede kién thie dé, ~~ Phai kiém tra cde yéu t6 c6 hai trong méi trong lao dong it nhét mdi nam mét lan va ¢6 bign phap xir ly kip thai. Cé hé so hru trir va theo d0i két qua do theo quy dinh. — Phai c6 luan ching ve cdc bign phap bao dam ATVSLD di cae c6ng trinh x4y dung mdi ho§c cai tao, cde may moc thict bi, vat tw cd yéu edu nghiém ngat vé VSLD, Iuin chimg 46 phai do thanh tra vé sinh xét duyét. b ~ Quén hj site khoé ngudi lao dong, bénh nghé nghiép: — Phai trang bj day da phuong tign ky thuat y té thich hgp, cé phuong an cap et dur phng dé ¢6 thé so cap ctu kip thr. ~ Phai t6 chire lye long edp cir, hap cp citu tai ché. — Té che khém ste khoé trade khi tuyén dung; khém site khoé dinh ky 6 thang hodc mét nam mét lan. ~ Té chite kham bénh nghé nghiép cho nhimg ngwai lim vige trong diéu kign cé nguy co mac bénh nghé nghigp dé phat hién va diéu tri kip thoi. |, tO chire hudn luygn cho hg phuong ~ Ché dé béo edo: Ngudi sir dung lao dong phai lip ké hoach va thyc hign ché 46 bao céo dinh ky 3, 6, 12 thang céc ndi dung trén cho sa Y té dja phuong. 4) Khai béo, diéu tra, thing ké, béo cdo dinh kj vé TNLD a- Khai bdo, diéu tra tai nan lao déng: Tai nan lao dng duge phan thanh ba logi i TNLD chét ngwai, TNLD ning va TNLD nhg. Mye dich cha céng téc diéu tra TNLD nhim xée dinh rd nguyén nhan TNLB, quy 19 trch nhigm nhting ngudi dé xay ra TNLD, c6 bign phap xir ly, giéo duc ding mite va tir dé dé ra nhimng bién phap thich hgp 4é phong nhimg tai ngn trong tur xay ra ‘Yéu céu cia cOng tic diéu tra TNLD i phai phin anh chinh xae, ding n, tién hanh diéu tra ding cae tha tuc, diing cde mat nhw hd so, trich nhigm, chi phi va thoi gian theo quy dinh. b- Thong ké bio cio dinh ky * Nguyén tie chung: Trang 91 = Cée vu TNLD ma ngudi bj tai nan phai nghi 1 ngay tro 1én du pha théng ké va bao cdo dinh ky. = Cor sé 66 try sé chinh déng 6 dia phuong mao thi bao céo dinh ky ‘TNLD voi sé LDTBXH 6 dia phuong dé va co quan quan Iy cap trén Gu 6. = Cée vu TNLD thuge linh vue dae bigt ( phéng xa, khai thac dau khi, van tii thiy, bG, hing khong...) ngoai vige béo cio theo quy dinh con phai béo céo véi co quan Nha nude vé ATLD, VSLD chuyén nginh & Trung wong. * Ché d6 bao cdo dinh ky vé TNLD: Theo phu luc thong tr 23/LDTBXH-TT thi céc doanh nghigp phai tng hgp tinh hinh TNLD trong 6 thang dau nam true ngay 10/7, ca nim tude ngay15/1 nim sau va bio cdo voi so LDTBXH, Ngoai ra doanh nghigp cn phai hye hign bdo céo chung dinh ky nhu trén vé céng the BHLD gui co quan quan ly cp trén theo mau phy luc quy dinh, 5) Thuec hign mot sé ché dé cu thé vé BHLD dé: - Trang bi phuong tién bao ve ed nhan tung duge trang bj phrong tign bio vé ed nhan la tit ca nhing ngudi lao dOng trac tiép trong moi trrdng c6 yéu t6 nguy hiém, ddc hai, ede cn b9 quan ly thong xuyén di thanh tra, kiém tra, giém sat hign trudng c6 cae yeu t6 tén, cde can bG nghién ctu, gido vién giang day, sinh vién thye tap, hoc sinh hoc nghé, ngudi thir vige trong mdi trudng e6 yéu t6 nguy hiém, doe hai Yéu cau ddi voi phuong tign bao vg cd nhan li phai phi hyp vige ngin ngira cé higu qua cdc téc hai cua cac yéu t8 nguy hiém, déc hai trong méi trudng Jao d6ng nhumg Iai thug tign va dé dng trong sir dung cing nhu bao quan dong thai bio dim dat tigu chuan quy pham ve ATLD cia Nha nude ban han. b- Ché d6 béi dutng bing hién vat déi vii nguedi lao dong lam vige trong diéu kién cé yéu 05 nguy hiém déc hai * Neuyén tie boi duéng bang hign vat: — Khi ngudi lao dong da Ap dung cée bign php ky thudt, cdc thiét bj an toan v@ sinh lao déng dé cai thign diéu kign lao déng nhung chura kha phyc duge hét cic yéu t8 déc hai thi ngudi SDLD phai t6 chite boi dudng bing hign vat cho ngudi lao déng dé ngan ngita bénh tat va dam bio site khoé cho ngudi lao dong. — Viée t6 chite béi duéng bang hign vat phai thye hign trong ca lam vvige, bio dam thugn tign va vé sinh, khong duge tra bang tién, khong duge dua vao don gid tién hrong ( durge hach toan vao gid thanh san pham hode phi uu thong). Trang 92 * Mite béi duong: BOi duéng bang hign vat duge tinh theo dinh sudt. Hign vat ding béi dung phai dap ting duge nhu ciu vé gitip co thé thai de, bu dip nhiing ton that vé nang Iugng, cdc mudi khodng va vi chat, ... C6 thé ding dudng, sita, trimg, ché, hoa qua... hodc cdc hign vat c6 gid tri trong duong, - Ché d6 tre cap tai nan lao ding, bénh nghé nghiép Ngudi lao dng néu bi tai nan s8 duge: ~ Nguési SDLD thanh todn céc khoan chi phi y té va tién tong tir khi so cu, cp etru dén khi digu tri én dinh thuong t§t. Tién Iuong tri trong théi gian chita tri duge tinh theo miic tién long déng bio hiém x3 hdi cia thang tritéc khi bj TNLD. ~ Duge hudng try ep mot lin tir 4 dén 12 théng luong 161 thiéu néu mite suy gi kha nang lao dng tir 5 - 30% hoge hwéng try ep hang thing v6i mife tir 0,4 - 1,6 thang tién Iuong t6i thiéu néu mite suy gidm kha nang lao dng tir 31 - 100%. — Duge phy cdp phyc vy bang 80% mite tién Iwong téi thiéu néu mite suy giém kha nang lao dng tir 81% trd Kn ma bj ligt Ot song, mir 2 mat, cut 2 chi, tm than nang, — Duge trang cp phuong tign try gitp cho sinh hogt phi hgp voi tn that chire nang do tai nan gay ra nhu: chan tay gia, mat gid, rang gid, may trg thin, xe lan. = Negudi lao dong chet khi bj tai nan lao dong (ké ca chét trong thai gian dicu tj in dau) thi gia dink duge tro eap mt kin bing 24 thing tign hong toi thiéu va duge huomg ché 46 tr tut. ~ Ngudi lao dong bi mie bénh nghé nghigp theo danh myc bénh nghé nghigp hign hinh duge huéng ché do tre cdp bénh nghé nghigp nur 446i vi ngudi bi tai ngn lao dng n6i teen. 6) Khen thing, xit phat vé BHLD trong doanh nghiép a- Khen tharéng: — Khen thuéng riéng vé BHLD trong cac dot so, tng két céng tic BHLD ciia doanh nghiép bing hinh thire gidy khen va vat chat. ~ Khen thugng hing thing két hgp thinh tich BHLD véi sin xuét va thé hign trong vige phan loai A, B,C dé nhan long. = Nhimg ngudi ¢6 thinh tich xudt sic trong mgt thdi gian dai c6 thé duge doanh nghigp 48 nghj cp trén khen thuéng. b- Xit phat: Cé thé xr phat ngudi lao déng vi pham BHLD véi nbiing mite sau: = Khéng chip hanh quy dinh vé BHLD nhung chura gay tai nan va chura Anh hudng dén sin xuat s& bj tit diém thi dua va chi phan logi B,C, Trang 93, khong duge xét lao dng gidi, thm chi s® chim xét nang bac Iuong Trudng hop vi pham nang hon tuy theo mirc 4 pham Idi c6 thé bi xir ly theo diéu 84 cua BO Luat lao déng véi cde hinh thite sau: + Khign trich + Chuyén fam cing vige khéc eG mire long thép hon ti da Li 6 thang, + Sa thai (chi ap dung trong nhiing trong hop ghi trong diéu 85) Vé tréch nhigm vat chat: néu ngudi lao déng lam hu hong dung cy, thiét bj hoge c6 hanh vi khée gay thigt hai cho ti sin ciia doanh thurdmg theo quy dinh cia phap tut vé thigt hai da gay ra, Néu gay thigt hai khong nghiém trong do sor sudt, thi phai boi thurdng nhigu nhat 3 thang Irong va bj khéu rit din vao Iuong tuy nhién khong duge khdu trir qua 30% tién long thang. Trang 94

You might also like