ARATIRMA / NCELEME

ISITMA
HAVA KOULLANDIRMA
HAVALANDIRMA
SU ARTLANDIRMA
SU ARITIMI
ENERJ
OTOMATK KONTROL
BNA OTOMASYON

Didem Deniz KAYABAI

YNETM VE ORGANZASYON
MALYE / FNANS
MHENDSLK GELTRME
PAZARLAMA / SATI
HALKLA LKLER / REKLAM
ETM
AR-GE

DALGI POMPA TASARIM

VE ANALZ

KSEL GELM
RETM
HRACAT / THALAT
MTER HZMETLER
SERVS HZMETLER

Alarko Carrier San. Ve Tic. A..

GOSB Gebze Organize Sanay Blgesi
ahabettin Bilgisu Cad. 41480 Gebze / KOCAEL
www.alarko-carrier.com.tr
info@alarko-carrier.com.tr

* Yayn Tarihi: Temmuz 2013

* Yaynlayan: Termodinamik Dergisi
* Kaynak gsterilerek ksmen ya da tamamen
yaynlanabilir.

DALGI POMPA TASARIM VE ANALZ

Didem Deniz KAYABAI
Alarko-Carrier San. ve Tic. A..
ZET
Bu almada geleneksel yntemler yerine bir bilgisayar yazlm kullanlarak dalg pompa
tasarm yaplmtr. Dalg pompaya ait ark ve difzr kanatlar yazlmn kulland
tersten dizayn metodu ile oluturulmutur. Elde edilen kanat geometrilerinden ark ve difzr
kat modelleri oluturulmu ve bir Hesaplamal Akkanlar Dinamii (HAD) yazlm
kullanlarak tasarlanan dalg pompa modelinin ak analizi gerekletirilmitir. Tasarlanan
dalg pompann prototip modeli retilerek bu model test edilmi ve HAD analizleri ile
testlerden elde edilen pompa karakteristik erileri karlatrlmtr. Karlatrma
sonucunda HAD analizlerinden elde edilen deerlerin test deerleri ile uyutuklar
grlmtr.
1. GR
Hzla ilerleyen sanayi ortamnda rekabet edebilmek iin firmalarn tasarm srelerini
ksaltmalar gerekmektedir. Bu sebeple dalg pompa tasarmnda uzun sreler alan
geleneksel yntemler yerine bilgisayar yazlmlarnn kullanlmas artk zorunluluk haline
gelmitir.
Bu yazlmlar kullanlarak tasarm sreci ksalrken ayn zamanda alana den i yk de
azalacaktr. Bilgisayar ortamnda yazlmlar kullanlarak gerekleen bu srete tasarmc,
dalg pompa tasarmna ait parametreleri kolaylkla deitirebilmekte ve bu deiikliklerin
sonularn da ksa sre ierisinde grebilmektedir. Bu sayede geleneksel yntemler
kullanlarak yaplan dalg pompa tasarmlarna gre ok daha ksa alma srelerinde
istenilen alma noktas ve verimde alacak dalg pompalar tasarlanabilmektedir. Tasarm
yaplan dalg pompann bir kat modelleme program ile ak analizi iin uygun modeli
hazrlanarak bir HAD yazlm ile performans deerleri de elde edilebilmektedir. Bylece
performans deerlerini grebilmek iin pompann prototipini reterek test etmeye gerek
kalmayacak ve tasarm maliyeti decektir.
2. HDROLK TASARIM
Dalg pompa ark tasarmnda ncelikle belirlenmesi gereken tasarlanmas istenen pompann
karakteristik erisinde en yksek verim deerine karlk gelecek olan debi (Q) ve bu debide
pompadan elde edilecek basma ykseklii (H) deerleridir. Tasarma balayabilmek iin
belirlenecek olan bir dier tasarm parametresi ise arkn devir says (n) deeridir. Bu
deerler belirlendikten sonra izlenecek adm her pompaya ait farkl ve o pompaya zg olan
zgl hz (ns) deerinin hesaplanmasdr (1).

ns =

(1)

Literatrde arklar zgl hz deerlerine gre radyal, kark akl ve eksenel olarak
snflandrlmlardr. Belirlenen dizayn noktas deerleri kullanlarak hesaplanan zgl hz

deeri ns=160 olarak bulunmu ve bu deere karlk gelen dalg pompa arknn kark
akl olaca belirlenmitir.
Dalg pompa ark ve difzr tasarm iin tersten dizayn yntemi ile hesaplama yapan bir
yazlm kullanlmtr. Bu tasarm ynteminde, arka ait tasarm noktas deerleri olan en
yksek verimin gerekletii debi deeri, bu debi deerine karlk gelen arkn basma
ykseklii ve arkn devir says yazlma tanmlanmtr. ark ierisinde akkann izledii
meridyonel kanal olarak da ifade edilen kesit belirlenerek tanmlanan tasarm noktasnda en
yksek verimi salayacak olan 3 boyutlu ark kanat geometrisi yazlmdan elde edilmitir. Bu
arka ait ak analizi yaplarak verim deerleri ve ark iindeki ak alan incelenmitir. Ak
alannda verim deerlerini etkileyebilecek geri aklarn olduu blgeler belirlenmi ve
tasarm esnasnda bu blgelerde eitli iyiletirmeler yaplarak en verimli tasarma ulalana
kadar bu ilem tekrarlanmtr. En verimli ark tasarmna ulaldktan sonra bu arktan kan
akkann fiziksel deerleri kullanlarak dalg pompaya ait difzrn kanat tasarmna
geilmitir. Difzrn kanat geometrisi de ark tasarmnda olduu gibi ayn yazlm
kullanlarak elde edilmitir.
Tasarm tamamlanan kanat geometrileri boyutlu bir kat modelleme program aracl ile
ark ve difzr olarak srasyla ekil-1de ve ekil-2de grld gibi modellenmitir.

ekil-1. ark Kat Modeli

ekil-2. Difzr Kat Modeli

3. HAD ANALZ

Kat modelleme programnda HAD analizi iin uygun bir model oluturulurken ncelikle ark
ve difzr geometrileri montaj yaplm daha sonra bu modele ek olarak emi ynnde arka
giren ve basma ynnde difzrden kan silindir eklinde su hacimleri oluturularak analiz
modeli tamamlanmtr (ekil-3). Ayrca model hazrlanrken a oluturmada sorun yaratacak
kk boluklar gzard edilerek kapatlm bylece analiz srasnda meydana gelebilecek
stabilite problemlerinin nne geilmitir.

ekil-3. HAD Analizi iin Hazrlanan Kat Model

Hazrlanan analiz modeli HAD zmlemesi yapan bir yazlma aktarlarak analiz iin uygun
a ayarlar seilmitir. A oluturulurken ark ile evresini iine alan ve dnen blge olarak
ifade edilen ak hacmi (ekil-4) ile difzr iindeki ak hacmi iin daha kk eleman
boyutlar seilerek bu blgelerde daha sk bir a yaps oluturulmutur (ekil-5). arka giren
ve difzrden kan ak hacimlerinde ise ark ve evresine gre daha kaba bir a yaps
oluturulmutur (ekil-6).

ekil-4. ark indeki Ak Hacmi A

ekil-5. ark ve Difzr indeki Ak Hacmi A

ekil-6. Analiz Modelindeki Ak Hacminin A Yaps

A ileminden sonra modele ait snr koullar belirlenmitir. Snr koulu olarak modelde su
giri yzeyinde 0 Pa efektif basnc tanmlanrken su k yzeyinde debi deeri
tanmlanmtr. Pompa karakteristik erisini elde etmek iin 30-100 m3/h debi aralnda 8
farkl noktada debi deerleri deitirilerek analiz tekrarlanmtr.
Analiz ile elde edilen sonular kullanlarak pompaya ait basma ykseklii ve verim deerleri
hesaplanmtr.
Basma ykseklikleri hesaplarnda ekil-8de grlen 1 ve 2 kesitleri iin Bernoulli Eitlii (2)
kullanlmtr.
(2)

ekil-7. HAD Analizi Sonras Dalg Pompann Su Giri ve k Deerlerinin Okunduu Kesitler

Analiz sonularndan, dnen blge eksenindeki tork deeri kullanlarak nce pompann
hidrolik verimi (3) daha sonra da toplam verim deeri (4) hesaplanmtr.

h =

(3)

t = h.m.v

(4)

Farkl debi deerlerinde tekrarlanan analiz sonularndan hesaplanan basma ykseklii ve

verim deerleri ile pompa karakteristik erileri oluturulmutur.
Tasarm yaplan dalg pompann prototipi imal edilerek test edilmitir. HAD analizi ile elde
edilen karakteristik eriler ve prototip testleri sonucunda izilen karakteristik eriler
birbirleriyle karlatrlm ve deerlerin birbirleriyle tutarl olduklar grlmtr (ekil-8 ve
ekil-9).

H -Q
24
22
20

H [m]

18
16
14

12
10
20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

Q [m3/h]
HAD

TEST

ekil-8. HAD Analizi ve Test ile Elde Edilen Pompa H-Q Erilerinin Karlatrmas

-Q
70

60

[%]

50

40

30

20
20

30

40

50

60

70

Q [m3/h]

HAD

80

90

100

110

TEST

ekil-9. HAD Analizi ve Test ile Elde Edilen Pompa -Q Erilerinin Karlatrmas

4. SONU
Bu almada bir bilgisayar yazlm kullanlarak dalg pompa tasarm yaplm tasarm
yaplan dalg pompann bir HAD yazlm ile performans deerleri elde edilmitir.
Geleneksel tasarm yntemleri yerine bilgisayar yazlmlar kullanlarak gerekletirilen
dalg pompa tasarmnn ok daha ksa srelerde yaplabilecei grlmtr.
Tasarlanan dalg pompann prototipi retilerek bu prototipin testleri gerekletirilmitir. Test
sonularndan elde edilen pompa karakteristik erileri ile HAD yazlmndan elde edilen
karakteristik erileri karlatrlm ve iki erinin birbirlerine ok yakn deerler verdikleri
grlmtr.

KAYNAKLAR
1. Tuzson, John., Centrifugal Pump Design, John Wiley & Sons, Inc., 2000
2. Labanoff, Val S., Ross, Robert R., Centrifugal Pumps Design & Application, Gulf
Publishing Company, 1985
3. Lazarkiewicz, Stephen, Troskolanski, Adam T., Impeller Pumps, Permagon Press Ltd.,
1965
4. Karassik, Igor J., Centrifugal Pump Clinic, Marcel Dekker, Inc., 1964
SUMMARY
Although there still conventional methods are used to design submersible pumps, these
methods have many disadvantages. It takes a lot of time and effort to design a new pump with
conventional methods. Nowadays, the time for designing a new pump can be shortened, the
employees workload and the cost can be reduced by using a computer software instead of
conventional methods.
In this study a computer software has been used to design a submersible pump. A prototype of
the designed pump has been produced. The characteristic curves of the pump has been
obtained by using a Computational Fluid Dynamics (CFD) software and testing the prototype
at the same time.
The characteristic curves obtained by CFD analyses and tests of the designed submersible
pump have been compared and the results have been seen in agreement with each other.
It can be concluded that a new submersible pump can be designed in a short time by using a
design software and the characteristics of the pump can be obtained by using a
Computational Fluid Dynamics software more cost-effectively instead of manufacturing a
prototype and testing it.