SULIT

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA
Peperiksaan Ijazah Sarjana Muda Perguruan Dengan Kepujian 2011
PROGRAM IJAZAH SARJANA MUDA PERGURUAN (SEKOLAH RENDAH)
Kursus Ijazah Sarjana Muda Perguruan (PISMP)
Semester 6
SEMANTIK DAN PERISTILAHAN BAHASA MELAYU
NO. KOD

BMM 3111

ANGKA GILIRAN:
PUSAT

TARIKH:

November 2011

MASA :

2 jam 30 minit

ARAHAN KEPADA CALON

1.

Kertas ini mengandungi tiga bahagian:

Bahagian A : 20 soalan objektif
Bahagian B : 4 soalan struktur
Bahagian C : 2 soalan esei

2.

Jawab semua soalan dalam Bahagian A, Bahagian B dan dua soalan dalam Bahagian
C

3.

Jawab soalan:
Bahagian A pada kertas saranan jawapan yang disediakan.
Bahagian B pada ruang yang disediakan dalam kertas soalan.
Bahagian C pada kertas jawapan yang disediakan.

4.

Semua kertas jawapan hendaklah diikat bersama-sama buku soalan dan diserahkan
kepada pengawas apabila peperiksaan tamat.
UNTUK KEGUNAAN PEMERIKSA SAHAJA
BAHAGIAN

NO. SOALAN/ MARKAH

A
( 20 markah )

1 - 20

B
( 40 markah )
C
( 40 markah )

1a

1b

2a

2b

3a

3b

3a

JUMLAH

4a

4b

3b

JUMLAH KESELURUHAN

KERTAS INI MENGANDUNGI 15 HALAMAN BERCETAK

DAN 1 HELAI KERTAS SARANAN JAWAPAN

No. Kod :

BMM 3111
BAHAGIAN A
( 20 markah )

Jawab semua soalan.

1.

2.

Semantik ialah cabang ilmu lingustik yang berkait dalam

A

menganalisis sesuatu ujaran

mengkaji makna sesuatu bahasa

menghuraikan konsep sesuatu perkara

merumuskan makna dalam sesutu komunikasi

Pilih ayat yang tepat bagi menerangkan aspek makna di bawah;

Jenis makna

Contoh

Makna denotasi

Rumah itu luas sekali.

Makna konotatif

Ada seribu orang menghadiri majlis itu.

Kekaburan makna

Hujan turun di seluruh dunia.

Kelewahan makna

Para pelajar berkumpul di dewan untuk mendengar

taklimat oleh pengetua.

3.

Maksud sesuatu ujaran itu bergantung kepada aspek-aspek berikut;

I.
II.
III.
IV.

Ciri-ciri paralinguistik
Intonasi pengucapan
Makna denotasi
Tanggapan pendengar

I dan II

II dan III

II dan IV

III dan IV

SULIT

4.

No. Kod :

BMM 3111

Kata

Makna

bela
perang

pelihara
pertahan

semak

bergaduh
nama warna

belukar
meneliti

Perkataan dan makna di atas dikategorikan sebagai

5.

sinonim

hiponim

polisem

homograf

Makna ayat terbahagi kepada makna tersurat, makna tersirat dan makna
terselindung.
Antara berikut, manakah ayat yang menunjukkan makna terselindung?

6.

7.

Ahmad ke sekolah.

Kumar seorang buaya darat.

Ibu membeli tiga ekor ketam.

William tidak melepaskan dendam yang terbuku di hatinya.

Pilih ayat yang telah mengalami peluasan makna dengan menggunakan

perkataan merawat.
A

Jururawat di hospital itu merawat dengan penuh kesabaran.

Dalam perubatan tradisional, daun senduduk dapat digunakan untuk

merawat luka.

Syarikat Air Berhad bertanggungjawab untuk merawat air kumbahan di

negara ini.

Pelbagai teknik diperkenalkan kepada penoreh getah untuk merawat

tumbuhan kulat pada torehan pokok.

Antara wacana berikut, yang manakah menunjukkan hubungan semantik atau

hubungan makna dari segi sebab dan hasil?
3

SULIT

No. Kod :

8.

9.

BMM 3111

Hujan lebat turun setiap hari. Jalan raya di kampong itu ditakungi air.

Atan menjuarai latihan intensif selama dua bulan. Dia menjuarai kejohanan
itu.

Lori itu kehabisan minyak. Pemandunya terpaksa meninggalkannya di tepi

jalan.

Mereka berdoa untuk kejayaan saya. Saya mengucapkan terima kasih

kepada mereka.

Antara yang berikut, perkataan manakah yang mengalami penyempitan makna

I.

pena

II.

kitab

III.

pondok

IV.

saudara

I dan II

II dan III

I dan IV

III dan IV

Padanan yang betul dari segi jenis peribahasa dengan contoh ialah

PERIBAHASA

CONTOH

Perbilangan

Hati hendak, semua jadi

Bidalan

Sambil menyelam minum air

Perumpamaan

Mengaji daripada alif, membilang daripada Esa

Pepatah

Malu berkayuh perahu hanyut, malu bertanya

sesat jalan

10.

Antara berikut, kata majmuk yang manakah terdiri daripada istilah khusus?

SULIT

No. Kod :

A
B
C
D

11.

12.

I.

Deria rasa

II.

Medan makna

III.

Rukun tetangga

IV.

Tindakan perusahaan

I, II dan III
I, II dan IV
I, III dan IV .
II, III dan IV

Peminjaman perkataan asing dalam bahasa Melayu secara tidak langsung

disebabkan oleh;
I

hubungan dengan negara luar

II

perancangan dan pembentukan istilah

III

pertembungan budaya Melayu dengan budaya pendatang

IV

hubungan kekeluargaan dengan bahasa serumpun

A
B
C

I dan II
I dan III
II dan IV

III dan IV

Penyerapan variasi-variasi dialek daerah dan dialek sosial dalam bahasa baku
dilakukan melalui proses
A
B
C
D

13.

BMM 3111

pembinaan
pemantapan
pengekodan
transformasi

Perbendaharaan Kata Bahasa Asing banyak dipinjam dan diambil dari istilah-istilah
dalam bahasa Inggeris. Ejaan bagi istilah ini mengutamakan sifat bahasa asal dan
penyebutannya disesuaikan dengan sistem bunyi bahasa Malaysia.
Perkataan manakah di bawah yang dipinjam menerusi peminjaman terjemahan?

A
B

I.
Cecair
II.
Magnet
III.
Biologi
IV.
Hakisan
I dan II
II dan III

SULIT

No. Kod :
C
D
14.

15.

16.

BMM 3111
I dan IV
III dan IV

Berikut ialah syarat bagi sumber pembentukan istilah perbendaharaan kata umum
bahasa Melayu kecuali
A

Kata-kata yang mempunyai konotasi yang buruk dijauhi.

Sekiranya terdapat perkataan yang mempunyai rujukan yang sama,

maka kata yang dipilih adalah kata yang paling singkat.

Sekiranya terdapat dua kata atau lebih yang maksudnya ada keserupaan,
maka kata yang dipilih adalah kata yang maknanya paling tepat.

Kata-kata yang umum diberi makna yang khusus sesuai dengan kehendak
peristilahan contohnya gerak balas, pembuluh dan garis pusat.

Istilah rintangan dalam Bahasa Melayu dipadankan dengan resistance dalam

Bahasa Inggeris. Pembentukan istilah ini melalui proses
A

pinjam terjemah langsung

pinjam dengan perubahan ejaan

pinjam dengan penyesuaian sebutan

pinjam terjemah dengan kata ganda separa

Pilih penyataan yang benar berkaitan dengan penyerapan unsur asing dalam
bahasa Melayu
I.

Peminjaman terus bermaksud unsur asing diserap tanpa perubahan.

II.

Penyerapan unsur asing dilakukan dengan penyesuaian ejaan dan

sebutan.

III.

Ketulenan bahasa Melayu dapat dipertahankan dengan peminjaman

penterjemahan.

IV.

Martabat bahasa Melayu terjejas sebagai akibat kehadiran unsur

asing dalam Bahasa Melayu.

.
A

I dan II sahaja.

B
C
D

I dan III sahaja.

II dan IV sahaja.
III dan IV sahaja.

SULIT

No. Kod :

17.

BMM 3111

Proses analogi melibatkan kata yang dibentuk dengan cara mengkiaskannya

dengan sesuatu bentuk kata yang sedia wujud dalam bahasa itu sejak dahulu lagi.
Perkataan di bawah adalah contoh perkataan yang mengalami proses analogi,
kecuali

18.

A.

tatanegara

B.
C.
D.

setiausaha
prasejarah
jurutrengkas

Padanan di bawah menunjukkan penyataan proses pembentukan kata baharu dan

istilah baharu yang berlaku dalam bahasa-bahasa di dunia.
Padanan manakah tidak benar?

19.

Proses pembentukan kata

Contoh perkataan

Proses pengimbuhan

surih

Proses Penyingkatan

pasaraya

Peleburan fonem dan suku kata

bendalir

Proses pinjam terjemah

bulan madu

Pelbagai kaedah digunakan untuk membentuk ejaan dalam peristilahan bahasa

Melayu termasuklah Kaedah Ejaan Etimologi.
Kenyataan yang menghuraikan Kaedah Ejaan Etimologi ialah

20.

Penulisan istilah merangkumi unit bunyi yang berfungsi dilambangkan

dengan huruf.

Istilah yang sebutannya sama tetapi mengandungi pengertian yang

berlainan, dieja dengan cara berbeza berdasarkan asal usul kata
tersebut.

Istilah asing yang dimasukkan ke dalam bahasa Melayu tanpa

diterjemahkan, pada umumnya ditranskripsikan dahulu kepada transkripsi
fonetik.

Istilah bahasa asing yang telah diserapkan ke dalam bahasa Melayu

penulisannya mengikut kaedah tertentu, sesetengah perkataan ditulis dengan
mengekalkan huruf dari bahasa sumbernya.

Beberapa huruf konsonan telah mengalami perubahan apabila sistem ejaan

baharu ditetapkan melalui usaha penyelarasan sistem ejaan oleh MBBIM

SULIT

No. Kod :

BMM 3111

Huruf-huruf tersebut ialah;

I.
II.
III.
IV.

gh
kh
sh
dz

I dan II

B
C
D

II dan III
I dan IV
III dan IV

BAHAGIAN B
(40 markah)
Jawab semua soalan.
1.
Semantik ialah satu disiplin ilmu yang penting dalam kajian bahasa dan mempunyai
pertalian erat dengan disiplin ilmu yang lain seperti sejarah dan linguistik. Bidang
semantik mengkaji makna bukan sahaja pada peringkat kata, frasa, ayat malahan
hubungan dengan idea, konsep dan perasaan.

( a).

Jelaskan pertalian antara semantik dengan linguistik.

_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
(5 markah)

SULIT

No. Kod :

BMM 3111

(b).

Jelaskan hubungan antara semantik dengan sejarah.

_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
(5 markah)

2.

Perkaitan makna dengan kata dapat dikaji dari segi leksikal dan konteks kata itu
digunakan oleh penutur. Perkataan tersebut mempunyai hubungan dari segi makna
yang tergolong sebagai sinonim, antonim, polisem, hiponim, homonim (homograf dan
homofon)
Jelaskan konsep dan perkaitan makna secara leksikal bagi perkataan di bawah
dengan contoh yang sesuai.

(a)

sinonim dengan antonim

_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________

(5 markah)

SULIT

No. Kod :

BMM 3111
(b)

hiponim dengan homonim

_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
(5 markah)

3.

(a).

Proses pembentukan kata dan istilah baharu juga menggunakan prinsip

analogi.
Nyatakan dua pertalian makna yang mempunyai hubungan dari segi
analogi dengan contoh perkataan yang sesuai.
(i)

_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

(ii)
.

_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
( 4 markah)

(b)

Nyatakan dua cara istilah singkatan dibentuk. Beri contoh yang sesuai

;
(i)

10

SULIT

_______________________________________________________

No. Kod :

BMM 3111
_______________________________________________________
_______________________________________________________
(ii)
.

_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

(iii)
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
(6 markah)

4.

Penggubalan istilah dalam pelbagai bidang ilmu menjadi penanda kepada

berlakunya proses intelektualisasi dalam bahasa Melayu.
(a).

Tuliskan dua cara atau proses bagi pembentukan kata baharu dan istilah
baharu beserta contoh ;
i.

proses:
_______________________________________________________
contoh:
_______________________________________________________

ii.

proses:
_______________________________________________________
contoh:
_______________________________________________________
( 4 markah)

(b).

Bahasa Melayu turut menerima imbuhan pinjaman dan penyerapan daripada

bahasa asing.

.
Lengkapkan jadual di bawah bagi membuktikan pernyataan tersebut.
Bahasa sumber/Asal
11

SULIT

Contoh imbuhan

Contoh perkataan

No. Kod :

BMM 3111
pinjaman

i.

Awalan pancaAwalan praAkhiran wan

Awalan biAkhiran iah
Akhiran- wi

ii

iii

Awalan poliAwalan subAwalan autoAkhiran -isme

( 6 markah)

12

SULIT

No. Kod :

BMM 3111
BAHAGIAN C
( 40 markah )

Jawab dua (2) daripada tiga soalan yang diberi.

1.

Sesuatu kata akan berubah mengikut perubahan masa, teknologi, dan

hubungan sosial dalam masyarakat. Perubahan makna berlaku dari segi peluasan
makna, penyempitan makna, dan anjakan makna.
Huraikan faktor-faktor yang menentukan makna dalam semantik dengan memberi
contoh yang sesuai.
( 20 markah)

2.

Peribahasa ialah susunan kata yang dipilih khas, kemas, ringkas, mempunyai
makna tertentu, mengandungi teladan dan pengajaran. Masyarakat Melayu lama
dapat menggambarkan perasaan, tindak tanduk, kegemaran, kebencian dan cara
berfikir melalui peribahasa.
Pilih lima jenis peribahasa yang sesuai dan analisis dari aspek semantik akan
tujuan, fungsi, dan makna peribahasa secara tersurat dan tersirat.
(20 markah)

3.

Bahasa Melayu merupakan salah satu bahasa di dunia yang bersifat aglutinatif.
Terdapat beberapa proses pembentukan kata dan istilah yang digunakan bagi
membentuk kata-kata baharu atau istilah baharu.
(a).

Jelaskan lima proses pembentukan kata baharu dan istilah

baharu dengan memberi contoh yang sesuai.
(10 markah)

(b).

Huraikan lima kaedah ejaan dalam Peristilahan bahasa Melayu.

(10 markah)

Hak Cipta Kerajaan Malaysia 2011

13

SULIT

No. Kod :

BMM 3111

Angka Giliran :
BAHAGIAN B
( 40 markah )

Jawab semua soalan.

1.

14

SULIT

No. Kod :

BMM 3111
BAHAGIAN C
( 40 markah )

Jawab semua soalan.

1.

Hak Cipta Kerajaan Malaysia 2011

15

SULIT