Tema 1: Dereito do traballo.

A evolucin no Dereito do Traballo.

Conforme foron aparecendo unha serie de relacins laborais entre patrn e traballador
foise facendo preciso a instauracin dun marco legal que regulase ese tipo de relacins.
A Revolucin Industrial foi un cambio profundo no xeito de entender o traballo; o
industrialismo precisaba grandes cantidades de man de obra e a inexistencia dun marco
laboral adecuado fixo que houbese grandes abusos por parte de quen tia mis forza,
neste caso os patrns.
A accin do Estado e a presin e progresiva organizacin por parte do proletariado fixo
que a situacin fose sendo outra, regulndose un marco de relacins laborais que
atendese a situacins de xustiza social e respecto dos dereitos individuais e colectivos
dos traballadores.
En Espaa entre 1919 e 1931 se ditou a primeira lexislacin obreira. En 1980 se
promulgou a Ley del Estatuto de los Trabajadores, onde podemos atopar a regulacin
bsica respecto, e no 1995 o Texto Refundido de la Ley del Estatuto de los
Trabajadores (TRLET).
Divisins do Dereito.
O Dereito Pblico: Normas dirixidas a regularen a actividade do Estado e dos
organismos pblicos entre si e as sas relacins con particulares.
O Dereito Privado: Relacins entre particulares co Estado e os organismos
pblicos que actan de xeito privado: as relacins nas que ningunha das partes acta
investida do poder estatal.
O Dereito do traballo: Posicin intermedia entre mbolos dous dado que
comprende normas de ambos.
O traballo e o dereito laboral.
Caractersticas que debe ter a actividade regulada polo dereito do traballo:
- Voluntariedade: o traballador debe poder decidir se traballa ou non, se o fai para
unha empresa ou para outra.
- Por conta allea: O traballador cede o froito do seu traballo a cambio de un
salario. Exclumos o traballo por conta propia.
- Dependencia: O empresario ordena onde, cando e como debe ser realizado o
traballo pero a subordinacin non debe ser absoluta, se non o traballo non sera
libre.
- Retribucin: Toda actividade laboral debe ser remunerada.
Fontes do Dereito do traballo.
As fontes do traballo son a orixe das normas xurdicas:
1. Fontes internas (nacionais): no artigo 3 do TRLET onde se sinalan os dereitos e
obrigas relacionados co traballo, regulados por:
1.1. As disposicins xerais e regulamentarias do Estado.

Tamn dentro das fontes internas do dereito do traballo atopamos as disposicins legais
regulamentarias do Estado, que por orde de xerarqua, indo de mis importante a menos
importante se compn de:
A Constitucin: E a norma que ocupa a posicin suprema no noso ordenamento
xurdico. Dentro dela desenvlvense:
Dereitos fundamentais:
Liberdade para fundar sindicatos e libre afiliacin.
Dereito folga.
Dereito a non discriminacin por razn de sexo, raza, relixin,...
Dereitos e liberarades cidadns:
Dereito traballo.
Dereito promocin a traveso do traballo.
Eleccin de oficio, negociacin colectiva, salario adecuado e liberdade
de empresa.
Principios reitores da poltica econmica e social:
Manter un rxime pblico de Seguridade Social, realizar polticas
orientadas pleno emprego,...
As Leis Orgnicas. Son as que regulan materias relativas desenvolvemento dos
dereitos fundamentais e liberdades pblicas, as que aproban Estatutos de Autonoma e a
Lei Xeral Electoral.
Para a sa modificacin precisa a maiora absoluta do congreso. A Lei Orgnica de
Liberdade Sindical un exemplo no mbito do traballo.
As Leis Orgnicas. Son as aprobadas polas Cortes Xerais e que non tean o carcter de
orgnicas, elaboradas en procedemento lexislativo normal.
Decretos- Leis. En caso de extraordinaria e urxente necesidade o goberno poder ditar
disposicins lexislativas provisionais anda que estas non podern afectar a materias
propias das leis orgnicas. Unha vez incorporadas BOE teen rango de lei.
Decretos lexislativos: Cando as Cortes Xerais delegan no Goberno a facultade de ditar
normas xurdicas con rango de lei.
Regulamentos: Normas xurdicas con rango inferior lei ditados polos rganos do
Estado e do poder pblico con potestade regulamentaria. Corresponde Goberno e s
seus membros, s CC.AA.e Administracin Local.
Reais Decretos: Aprobados polo Consello de Ministros.
Ordes: Polas comisins delegadas do Goberno.
Ordes Ministeriais.
Circulares, resolucins, instrucins e ordes de servizo.

1.2 Os convenios Colectivos.

especfico do marco de relacins laborais. un acordo escrito, libremente negociado
entre os representantes dos traballadores e dos empresarios para regular as condicins
de traballo e as normas de convivencia laboral das empresas.
Marcan os mnimos que deben ser respectados nos contratos individuais que non poden
establecer condicins de traballo menos favorables que as dos convenios.
1.3 O contrato de traballo.
Nel manifesta a vontade das partes co lmite do Convenio Colectivo.
1.4 Usos e costumes locais e profesionais.
Norma xurdica nacida da reiterada e constante prctica social e considerada como
obrigatoria pola comunidade.
Hai costumes locais, referidas a unha determinada localidade, e costumes profesionais,
referidas a traballadores e empresarios dunha determinada rama profesional.
2. Fontes externas. (mbito superior espaol)
Obrigas que contrae o Estado Espaol na sa relacin con outros pases, organismos e
institucins, incorporadas dereito espaol e con primaca sobre o dereito interno.
Os tratados internacionais: Pasan a formar parte do ordenamento xurdico
espaol unha vez aprobadas e publicadas no BOE.
A OIT (Organizacin Internacional do Traballo, pertence ONU). Tres tipos de
normas xurdicas:
a. Convenios: tratados internacionais que subscritos por varios pases dan lugar a
unha especie de dereito internacional do traballo. Cando son publicados no BOE
pasan a ser aplicables no Estado Espaol.
b. Recomendacins: Sen carcter vinculante.
c. Resolucins: Criterios da OIT en determinadas materias.
A Unin Europea. Dse nela unha cesin de soberana para a constitucin dun
marco comn. Tense dotado para o seu goberno e funcionamento dunha serie de
institucins: o Parlamento, o Consello, a Comisin, o Tribunal de Xustiza e o
Tribunal de Contas.
Hai unha Carta de Dereitos Fundamentais que establece unha serie de dereitos para
os traballadores europeos:
A Libre Circulacin:
De traballadores: Posibilidade de traballar en calquera pas en igualdade de
condicins e dereitos.
De prestacin de Servizos: Traballadores independentes e artesns coa condicin
de probar o exercicio da sa profesin noutro estado membro.
Liberdade de establecemento: Actividades por conta propia, crear e xestionar
empresas.

Condicins de traballo harmonizadas: Contratos de traballo, proteccin sade os

traballadores, prohibicin de traballar a menores de 15 anos e a mulleres
embarazadas.
Recoecemento de titulacins profesionais: Cando os seus ttulos tean sido
recoecidos mutuamente. A Comisin publica periodicamente, por sectores
profesionais, tboas de correspondencia de titulacins no DOUE.
Acceso funcin pblica: Oposicins abertas na tdolos cidadns europeos, salvo as
que impliquen acceso a corpos de seguridade ou exercicio do poder pblico.
Formacin de traballadores: O Fondo Social Europeo fomenta a formacin e
promove iniciativas de creacin de emprego.
Fontes do dereito do traballo.
Principios para a aplicacin das normas laborais.
As normas xurdicas aplcanse e interprtanse en consonancia co principio de xerarqua,
que establece que as normas e rango inferior non poden contradicir as de rango superior.
E cando se trata de aplicar as leis hai que ter en conta unha serie de principios
especficos do Dereito do traballo.
a. Principio de norma mnima: As normas de rango superior establecen o contido
mnimo da norma seguinte establecendo unhas condicins de traballo
inderogbeis en beneficio do traballador. Polo tanto as normas laborais de rango
inferior deben establecer unhas condicins de traballo mellores que as da norma
superior.
b. Norma mis favorable: Cando existan dous ou mis normas, calquera que sexa
o seu rango, aplicables a un caso en concreto, se aplicar a que, semellante no
seu conxunto, sexa mis favorable traballador. Esta norma en cuestin
aplicarase na sa totalidade; non se pode tomar o favorable dunha norma e
rexeitar o adverso.
c. Irrenunciabilidade de dereitos: Os traballadores non poder renunciar a dereitos
que lles foran concedidos nas normas legais e nos convenios colectivos.
d. In dubio pro operario: En caso de existiren algunha dbida na aplicacin dunha
norma, os tribunais, interpretarn do xeito que resulte mis beneficioso para o
traballador.
Lexislacin laboral espaola.
No mbito laboral a Constitucin o marco de referencia e punto de partida para
desenvolver o resto das normas laborais. As leis que sendo o primeiro banzo no que
desenvolvemento lexislativo se refire. As leis fundamentais son:
a. Texto Refundido da Lei do Estatuto dos Traballadores. (TRLET) Constite
a lexislacin bsica pola que se rexe o Dereito Laboral Espaol e desenvolve os
principais dereitos e deberes laborais contemplados na Constitucin.
b. Lei Orgnica de liberdade sindical. Regula o dereito constitucional
sindicacin, o rxime xurdico sindical, a sa representatividade, a accin
sindical e a tutela da liberdade sindical.

c. Lei de Prevencin de Riscos Laborais. Regula as medidas e as actividades

precisas para a prevencin dos riscos derivados dos contratos de traballo.
d. Lei de Infraccins e Sancins na Orde Social. Regula as infraccins e
sancins en materia laboral.
e. Texto Refundido da Lei Xeral da Seguridade Social. Regula a estrutura,
funcionamento e xestin da Seguridade Social: afiliacin, cotizacins, accin
protectora, recadacin e a xestin destas prestacins.
f. Texto Refundido da Lei de procedemento laboral. (TRLPL). Contn as
normas procesais e procedimentais aplicables no caso de conflitos e pretensins
que deban resolverse ante os rganos xurisdicionais da orde social.
Os tribunais Laborais.
Teen a sa propia xerarqua e son os que teen xurisdicin especfica nese eido. Son,
por orde de importancia:
a. Xulgados do Social. Con xurisdicin en toda a provincia e a s na capital. Son
competentes para coecer os conflitos de traballo individuais e colectivos
sempre que mbito destes non supere a provincia.
b. Salas do Social dos Tribunais Superiores de xustiza. Teen o seu mbito
territorial nas sas respectivas autonomas. A sa s radicar na cidade que
indique o seu estatuto. Coecen dos recursos de suplicacin contra das
resolucins dos Xulgados do Social e dos conflitos en materia sindical e
colectiva cuxo mbito exceda do Xulgado do Social, pero non do da comunidade
autnoma.
c. Sala do Social da Audiencia Nacional. Ten a sa s en Madrid e xurisdicin
sobre toda Espaa. Coece dos procesos en materia sindical e colectiva cando o
seu mbito excede o de unha comunidade autnoma.
d. Sala IV do Social do Tribunal Supremo. S en Madrid sendo o rgano
xurisdicional superior en tdalas ordes, con xurisdicin en todo o territorio
nacional. Coece dos recursos de casacin contra das sentencias das Salas do
Social dos Tribunais Superiores de Xustiza das comunidades autnomas.
A Administracin laboral.
Ten por obxecto desenvolver a poltica laboral mediante os rganos do Ministerio de
Traballo e as conselleras das comunidades autnomas e vixiar o cumprimento da
normativa laboral a traveso da Inspeccin de Traballo.
A. Ministerio de Traballo e Asuntos Sociais. A intervencin normativa do
ministro realzase a traveso da elaboracin de reais decretos e ordes ministeriais.
B. Competencias das comunidades autnomas. Poden ditar disposicins legais e
regulamentarias para o desenvolvemento da materia regulada dentro do seu
mbito territorial respectando a norma estatal. A competencia de elaboracin
lexislativa no mbito do traballo estatal, o desenvolvemento pode ser
autonmico
C. A Inspeccin de Traballo. Finalidade de garantir o cumprimento da lexislacin
laboral. As actuacins de inspeccin tamn poden comezar por propia iniciativa
de Inspeccin, por orde superior ou por solicitude do empresario, a peticin das
entidades xestoras da Seguridade Social ou por denuncia de calquera persoa que
saiba dalgunha infraccin.