ISBN

(International standard book number)

Numri standard ndrkombtar i librit

Punuan: Vlora Azemi

Yllnor Shala

ka sht ISBN?
ISBN sht sistem unik numrimi,
identifikues pr titujt sipas botuesit dhe
vendit t botimit.
Rndsia dhe roli i tij jan:
T identifikoj n mnyr unike titujt;
T ndihmoj n shkmbimin e t dhnave;
T bj t mundshme porosin dhe
shprndarjen e shpejt dhe pa gabime t
titujve

Rreth ISBN-s

Sistemi i ISBN-s n nivel ndrkombtar ka filluar

t funksionoj n fillim t vitit 1970 si standard i
ISO-s (Organizata ndrkombtare pr
standardizim).
Ky sistem sht zhvilluar dhe vazhdon t
zhvillohet dhe t ruhet vite me radh nga
Agjencia Ndrkombtare e ISBN-s. Selia e
Agjencis Ndrkombtare t ISBN-s pr disa
dekada ka qen e vendosur n Berlin. Nga viti
2006 kjo agjenci sht vendosur n Londr. Tani
rreth 160 vende t bots jan br pjes e
sistemit t ISBN-s.

Zyra e ISBN-s n Kosov

Zyra e ISBN-s pr Kosov ka filluar punn
n vitin 2001.
Kodi identifikues pr Kosovn sht 9951
Zyra e ISBN-s pr Kosov sht
prgjegjse pr regjistrimin e ISBN-ve t t
gjitha librave q botohen n Kosov

Botuesit
Integrimi n sistemin e ISBN-s pr botuesit
ka rndsi t veant
ISBN, si identifikues unik, shrben pr:
Identifikimin e botimeve monografike nga
dorshkrimi deri te redaktimi, procesi i
prodhimit dhe dalja n publik;
Kontrollin e fondit t titujve;
Porositjen dhe shprndarjen e titujve;
Monitorimin e t dhnave t shitjes dhe
shprndarjes s titujve.

Tregtuesit e librit
ISBN, si identifikues unik nga tregtuesit e
librit, prdoret pr:
Porositjen dhe shprndarjen e titujve;
Mbajtjen e llogarive dhe faturimin;
Krkimet bibliografike;
Menaxhimin e sistemit t shitjes.

Bibliotekat
ISBN, si identifikues unik, i shrben
biblioteks pr:
Porositjen e titujve;
Katalogimin e titujve;
Qarkullimin dhe huazimin e titujve;
Bibliografin kombtare.

Struktura e ISBN-s
Nga janari i vitit 2007 sht futur n
prdorim ISBN 13-shifror, struktura e t cilit
prbhet nga pes elemente:
Prefiksi 3-shifror
Identifikuesi i grupit
Identifikuesi i botuesit
Identifikuesi i titullit
Shifra e kontrollit

Prefiksi 3-shifror

EAN (European Article Number) 978, i cili

aktualisht prezanton industrin e librit.

Identifikuesi i grupit shkruhet mbas

prefiksit dhe sht identifikues pr vende,
gjeografik, gjuh etj.
Psh: 978-0- Britania e Madhe, Kanadaja, SHBA
978-3- Gjermania
978-9951- Kosova
978-99927- Shqipria, etj.

Identifikuesi i botuesit
Elementi i tret i ISBN-s identifikon
botuesin dhe prbrja e tij varet nga
parashikimi i numrit t botimeve q do t
nxjerr botuesi brenda nj kohe t caktuar.
Varsisht nga ky parashikim, identifikuesi i
botuesit mund t jet m i vogl ose
anasjelltas.
P. sh. : 978-9951-13

Identifikuesi i titullit
Ky element identifikon nj botim t veant
t botuar nga nj botues i veant. Prbrja
e tij varet nga vet botuesi. Botuesit me
numr t madh botimesh t parashikuar do
t prdorin identifikues titujsh m t
mdhenj dhe anasjelltas.
P. sh.: 978-9951-13-000- deri 978-9951-13999

Shifra e kontrollit
sht elementi dhe shifra e fundit i ISBN-s
13-shifror. Shifra e kontrollit del si rezultat i
nj llogaritjeje t 12 shifrave t tjera dhe na
siguron se ISBN sht pa gabime.
P. sh.: 978-9951-13-023-3

Aplikimi i ISBN-s

Nj ISBN i veant mund ti jepet do titulli

t veant ose botimi t veant t nj
titulli.

Nj ISBN i veant duhet ti jepet botimit

pr seciln gjuh, kur ai del n disa gjuh t
ndryshme.

Ndryshimet n botime
Nj ISBN i veant duhet ti jepet botimit q
ka psuar ndryshime prmbajtjesore.
Nj ISBN i veant duhet ti jepet botimit q
ka psuar ndryshime n titull. Ndryshimet
n dizajnin dhe ngjyrn e kopertins ose n
mimin e botimit, nuk krkojn ISBN t
veant.

Rishtypja
Nj ISBN i veant i jepet botimit t
rishtypur, kur rishtypet nga tjetr botues
ose ribotohet nn logon e nj botuesi tjetr.
Nj ISBN i veant i jepet gjithashtu titullit
q sht botuar nn logo t ndryshme nga i
njjti botues (kur botuesi ndryshon logon).

Librat n formate t ndryshme

Nj ISBN i veant i jepet nj titulli t
publikuar n formate t ndryshme: p.sh.
botimi n kopertina t forta, t buta, n
brail, botime elektronike online etj.,
krkojn ISBN t veant.
Kur botimet elektronike prgatiten n
formate t ndryshme (p.sh. pdf, .html) secili
prej tyre n mnyr t veant merr ISBNn e vet.

Veprat shumvllimshe

Nj numr i veant i jepet gjith kompletit

t vllimeve t veprs shumvllimshe

Secili vllim merr numrin e vet t ISBN-s

nse qarkullojn si t vetme

Publikimet e prbashkta

Nj botim i cili nxirret n bashkpunim me

botues e tjer zakonisht merr ISBN nga
botuesi q ka marr prgjegjsin e
shprndarjes.

Regjistrimi i ISBN-s dhe t

dhnat

sht prgjegjsi e secilit botues t informoj

organizatn prgjegjse pr shrbimin e
regjistrimit t titullit pr ISBN-t t cilat jan
ndar pr botimet n vijim.
Informacioni do t prfshij disa t dhna
prshkruese minimale pr titujt, si: ISBN,
formati lloji i materialit, titulli, seria, botimi
(pr ribotimet), gjuha e tekstit, botuesi, data
e botimit etj.

ISBN nuk mund t riprdoret

Nj ISBN i ndar pr nj botim asnjher
nuk mund t rindahet pr t identifikuar
nj tjetr botim.
Nse ISBN-ja origjinale zbulohet se sht e
ndar gabimisht, duhet t fshihet nga lista e
numrave t ndar dhe nuk duhet ti jepet
ndonj botimi tjetr.
Regjistruesi duhet t raportoj pr numrat e
gabueshm Agjencin e vet t ISBN-s.

Kush mund t marr ISBN

Librat dhe broshurat n form t printuar;
Publikimet n Brail;
Artikujt individual ose botimet e pjesshme t nj burimi
kontinual (por jo nj burim kontinual si trsi);
Hartat;
Filmat, diapozitivat dhe video regjistrimet
edukative/arsimore;
Librat n shirit, n CD, ose DVD (librat me z);
Botimet elektronike n internet ose t tjerat si: disketat,
CD-ROM-et etj.;
Softuert edukativ / arsimor;
Publikimet e prziera (ku prbrja kryesore sht teksti).

Procedura e aplikimit pr ISBN

Botuesit duhet t aplikojn n Zyrn e ISBNs pr tu pajisur me identifikuesin pr
botues.
Pas ksaj, ata pr do botim t ri duhet t
marrin identifikuesin e titullit s bashku me
shifrn e kontrollit. Shrbimi sht falas.
Pr Kosov alikacioni pr tu paisur me ISBN
botuesit mund ta gjejn n ebfaqen e
BKUK-s.

Kshtu duket nj ISBN

Falemnderit