Professional Documents
Culture Documents
I. LITERATURA BBLICA
O conxunto de textos, xerados polos
hebreos, que detallan a historia deste pobo
e as relacins coas nacins vecias, sobre
todo a mesopotmica e a exipcia, constite
ou que coecemos como literatura bblica,
por estar contida na Biblia.
A Biblia o libro mis difundido do mundo
e o de maior influxo na civilizacin occidental.
Composto
por
diversos
autores
pertencentes, ademais, a pocas distintas,
consta de Antigo Testamento, escrito en
hebreo e arameo, e o Novo Testamento,
escrito en grego. O Antigo Testamento recolle
a historia, crenzas e tradicins antes da
vinda de Xesucristo e a base da literatura
hebraica.
Nestes relatos destaca a etapa dos
patriarcas, dende a emigracin cara ao -1850
(que realiza por orde divina o pai dous
hebreos, Abraham, dende Ur ata Canan) a
cando
posteriormente
ocupan
terra
palestina os hebreos fuxidos de Exipto
dirixidos por Moiss. A esta etapa sucdea
outra federativa, marcada pola alianza das
doce tribos de Israel. Despois prodcese
arredor
do
ano
-1000
unha
etapa
monrquica na que destaca a creacin dun
reino unitario baixo ou mando de Sal,
David e Salomn, con capital en Xerusaln,
posteriormente dividido (Xud e Israel).
Tempo despois, prodcese a dominacin de
Babilonia, coa destrucin, primeiro, do reino
do Norte (Israel), e, logo, a aniquilacin de
Xerusaln e a dispora dos xudeus. Despois
sucdense o perodo persa, o helenstico e
ou romano.
A relixin hebrea era monotesta,
consideraba ou pobo hebreo como pobo
elixido
por
Deus
("Alianza")
e
fundamentbase na crenza na chegada
redentora do Mesas.
O ANTIGO TESTAMENTO
Autora
Tradicionalmente atribese a Moiss a
composicin dos Cinco Libros. Este feito
comezou, con todo, a ser posto en dbida.
Pnsase que foi escrito por polo menos 4
autores entre o ano 950 e o 450 antes de C.
Ao longo da coleccin completa, pero
particularmente
dentro
de
seccins
especficas de cada libro, evidencanse
diferenzas lxicas, estilsticas, narracins
contadas
mis
dunha
vez,
etc.
1. O PENTATEUCO
O Pentateuco (do grego pnte, cinco e
tukhos, rolo, estoxo, dicir, cinco rolos,
polos estoxos cilndricos onde se gardaban
enrolados os textos hebreos) o conxunto
formado polos cinco primeiros libros da Biblia,
que a tradicin atribe ao patriarca hebreo
Moiss. Correspndense cos que na tradicin
hebrea forman a Tor A Lei, ncleo da
relixin xuda.
2. LIBROS PROFTICOS
3. OS ESCRITOS
libros histricos:
Daniel
Esdras e Nehemas
Crnicas (1 e 2)
de Deus.
Era precisamente a hora en que se ofreca en
Xerusaln, na casa de Deus, o incenso da tarde,
cando clamou Xudit con gran voz ao Seor,
dicindo: Mira que os Asirios teen un exrcito
poderoso, lanse dos seus cabalos e xinetes,
comprcense da forza dos seus infantes,
teen posta a sa confi anza nas sas
lanzas, nos seus arcos e nos seus tirafondas, e
non saben que ti es o Seor que decide as
batallas, o nome das cales Yav. Quebranta a
sa forza co teu poder, pulveriza a sa forza coa
ta ira, porque resolveron violar o teu santuario,
profanar o tabernculo en que se pousa o teu
glorioso nome e derrubar co ferro o teu altar.
Pon os ollos na sa soberbia, descarga a ta
clera sobre a sa cabeza, dme a min, pobre
viva, forza para executar o que premeditei.
TEXTOS
1. Xudit
O campo dos asirios, a sa infantara, os seus
carros e a sa cabalara tivronos cercados por
espazo de trinta e catro das; de maneira que
aos habitantes de Betulia se lles esgotaron
todas as augas. Quedaron baleiras as cisternas,
e
a
auga
distribuaselles
con
medida.
Desmaiaban as mulleres e os nenos, e os mozos
desfalecan de sede e caan sen forza nas ras
da cidade e nos pasos das portas.
Viva na sa casa Xudit, gardando a sa
viuvez haba tres anos e catro meses. Era bela
de formas e de moi agraciada presenza. O seu
marido, Manases, deixralle ouro e prata,
servos e servas, gaados e campos, que ela
por si administraba. Ningun poda dicir dela
unha palabra mala, porque era moi temerosa
para
Dxolle
Holofernes:
Bebe
e
algrate
connosco. E contestou Xudit: Beberei, seor,
que eu teo este da polo mis grande de toda
a mia vida. Tomou o que a serva lle preparara,
e comeu en presenza de Holofernes, o cal
alegrouse moito con ela, e bebeu tanto vio
canto xamais o bebera dende o da en que
naceu.
Cando se fixo tarde, os servos de Holofernes
saron s presas e fronse aos seus leitos, pois
estaban rendidos porque o banquete fora
longo. Quedou Xudit soa na tenda, e
Holofernes tendido sobre o seu leito, todo el
baado en vio. Posta entn en p xunto ao leito
de Holofernes, dixo no seu corazn: Seor,
Deus todopoderoso, mira nesta hora a obra
das mias mans, pois esta a ocasin de
executar os meus proxectos, para runa dos
inimigos que estn sobre ns. E achegndose
columna do leito que estaba cabeza de
Holofernes, descolgou dela o seu alfanxe;
chegndose ao leito, agarrouno polos cabelos
da sa cabeza ao tempo que dica: Dme
forzas, Deus de Israel, nesta hora. E con toda a
sa forza o feriu das veces no colo,
cortndolle a cabeza. Envolveu o corpo nas
roupas do leito, quitou das columnas o dosel e,
tomndoo, sau enseguida, entregando serva a
cabeza de Holofernes, que esta botou na alforxa
das provisins, e ambas as das saron xuntas
como de costume.
Caravaggio
Miguel Anxo
Gustav Klimt
O ESPOSO
Levntate xa, amada mia, / fermosa mia, e
vn!
Que xa se pasou o inverno / e cesaron as
chuvias.
Xa se mostran na terra os brotes floridos, / e
chegou o tempo da sacha, / e dixase or na
nosa terra o arrolo da rula.
Xa botou a figueira os seus brotes, / xa as
vias en flor esparexen o seu aroma. /
Levntate, amada mia, / fermosa mia, e
vn!
Pomba mia, que anias nas fendas das rochas,
/ nas gretas das penas escarpadas, / dme a
ver o teu rostro, / faime or a ta voz. / Que a
ta voz doce, / e encantador o teu rostro.
A ESPOSA
Cazdenos as raposas, / as raposillas que
destren as vias, / nosas vias en flor!
O meu amado para min, e eu para el.
Pasatorea entre azucenas.
Antes de que refresque o da / e fuxan as
sombras, / volve, amado meu, semellante
gacela ou ao cervo, / polos montes de Beter.
O ESPOSO
Que fermosa es, amada mia, que fermosa
es! / Son pombas os teus ollos a travs de o teu
vai o.
Son os teus cabelos rabaos de cabras / que
ondulantes van polos montes de Galaad.
Son os teus dentes cal rabao de ovellas de
rapa / que soben do lavadoiro todas as sas
cras xemelgas, / sen que haxa entre elas
estriles.
Cinto de grana son os teus labios, / e o teu
falar agradable. / Son as tas meixelas
metades de granada / a travs de o teu veo.
o teu colo como a torre de David, / adornada
de trofeos, / dos que penden mil escudos, /
todos escudos de valientes. Os teus dous peitos
son dous xemelgos de gacela / que triscan
entre azucenas. Es de todo fermosa, amada mia;
/ non hai tacha en ti. Prendiches o meu corazn,
irm, esposa; / prendiches o meu corazn
nunha das tas miradas, / nunha das perlas do
teu colar.
A ESPOSA
O meu amado fresco e colorado, / se
distingue entre millares.
A sa cabeza ouro puro, / os seus rizos son
acios de dtiles, / negros como o corvo.
Os seus ollos son pombas / pousadas ao bordo
das augas, / que se baaron en leite / e
descansan beira do regueiro.
As sas meixelas son xardn do balsameras, /
teso de
Plantas aromticas; / os seus labios son dous
lirios / que destilan exquisita mirra.
As sas mans son aneis de ouro / gornecidos
de pedras de Tarsis. / O seu ventre unha masa
de marfil / leite de zafiros.
As sas pernas son columnas de alabastro /
3. Proverbios
EXCELENCIAS DA SABEDORA
-Benaventurado o que alcanza a sabedora / e
adquire intelixencia,
Porque a sa adquisicin mellor que a da
prata / e de mis proveito que o ouro puro.
mis preciosa que as perlas / e non hai
tesouro que a iguale.
Leva na sa destra a lonxevidade / e no seu
sinistra a riqueza e as honras.
Da sa boca xermola a xustiza / e leva na
lingua a lei e a misericordia.
Os seus camios son camios deleitosos / e
son paz todas os seus senllas.
rbore de vida para quen a consegue; /
quen abrzaa benaventurado.
Coa sabedora fundou Yav a terra, / coa
intelixencia consolidou os ceos.
A PREGUIZA
Vai, oh preguiceiro!, formiga; / mira os seus
camios e faiche sabio.
Non ten xuz, / nin inspector, nin amo.
E preprase no vern o seu mantemento, /
rene a sa comida ao tempo da mes.
Ou ve a abella e aprende como traballa / e
produce rico labor, / que reis e vasalos buscan
para si / e todos apetecen.
E sendo como pequena e fraca, / pola sa
sabedora tida en moita estima.
Ata cando, preguiceiro, deitado? / Cando
espertars do teu sono?
4. Eclesiasts
Captulo 1
Todo es vanidad
1:1 Palabras del Predicador, hijo de David, rey en Jerusaln.
1:2 Vanidad de vanidades, dijo el Predicador; vanidad de
vanidades, todo es vanidad.
1:3 Qu provecho tiene el hombre de todo su trabajo con
que se afana debajo del sol?
1:4 Generacin va, y generacin viene; mas la tierra siempre
permanece.
1:5 Sale el sol, y se pone el sol, y se apresura a volver al
lugar de donde se levanta.
1:6 El viento tira hacia el sur, y rodea al norte; va girando de
continuo, y a sus giros vuelve el viento de nuevo.
1:7 Los ros todos van al mar, y el mar no se llena; al lugar de
5. Xnese
La creacin
1 En el principio cre Dios los cielos y la tierra.
2 Y la tierra estaba desordenada y vaca, y las tinieblas
estaban sobre la faz del abismo, y el Espritu de Dios se
mova sobre la faz de las aguas.
3 Y dijo Dios: Sea la luz; y fue la luz.
4 Y vio Dios que la luz era buena; y separ Dios la luz de las
tinieblas.
5 Y llam Dios a la luz Da, y a las tinieblas llam Noche. Y
avergonzaban.
Desobediencia del hombre
3 Pero la serpiente era astuta, ms que todos los animales del
campo que Jehov Dios haba hecho; la cual dijo a la mujer:
Conque Dios os ha dicho: No comis de todo rbol del
huerto?
2 Y la mujer respondi a la serpiente: Del fruto de los rboles
del huerto podemos comer;
3 pero del fruto del rbol que est en medio del huerto dijo
Dios: No comeris de l, ni le tocaris, para que no muris.
4 Entonces la serpiente dijo a la mujer: No moriris;
5 sino que sabe Dios que el da que comis de l, sern
abiertos vuestros ojos, y seris como Dios, sabiendo el bien y
el mal.
6 Y vio la mujer que el rbol era bueno para comer, y que era
agradable a los ojos, y rbol codiciable para alcanzar la
sabidura; y tom de su fruto, y comi; y dio tambin a su
marido, el cual comi as como ella.
7 Entonces fueron abiertos los ojos de ambos, y conocieron
que estaban desnudos; entonces cosieron hojas de higuera, y
se hicieron delantales.
8 Y oyeron la voz de Jehov Dios que se paseaba en el
huerto, al aire del da; y el hombre y su mujer se escondieron
de la presencia de Jehov Dios entre los rboles del huerto.
9 Mas Jehov Dios llam al hombre, y le dijo: Dnde ests
t?
10 Y l respondi: O tu voz en el huerto, y tuve miedo,
porque estaba desnudo; y me escond.
11 Y Dios le dijo: Quin te ense que estabas desnudo?
Has comido del rbol de que yo te mand no comieses?
12 Y el hombre respondi: La mujer que me diste por
compaera me dio del rbol, y yo com.
13 Entonces Jehov Dios dijo a la mujer: Qu es lo que has
hecho? Y dijo la mujer: La serpiente me enga, y com.
14 Y Jehov Dios dijo a la serpiente: Por cuanto esto hiciste,
maldita sers entre todas las bestias y entre todos los
animales del campo; sobre tu pecho andars, y polvo comers
todos los das de tu vida.
15 Y pondr enemistad entre ti y la mujer, y entre tu simiente
y la simiente suya; sta te herir en la cabeza, y t le herirs
en el calcaar.
16 A la mujer dijo: Multiplicar en gran manera los dolores
en tus preeces; con dolor dars a luz los hijos; y tu deseo
ser para tu marido,[a] y l se enseorear de ti.
17 Y al hombre dijo: Por cuanto obedeciste a la voz de tu
mujer, y comiste del rbol de que te mand diciendo: No
comers de l; maldita ser la tierra por tu causa; con dolor
comers de ella todos los das de tu vida.
18 Espinos y cardos te producir, y comers plantas del
campo.
19 Con el sudor de tu rostro comers el pan hasta que vuelvas
a la tierra, porque de ella fuiste tomado; pues polvo eres, y al
polvo volvers.
20 Y llam Adn el nombre de su mujer, Eva,[b] por cuanto
ella era madre de todos los vivientes.
21 Y Jehov Dios hizo al hombre y a su mujer tnicas de
pieles, y los visti.
22 Y dijo Jehov Dios: He aqu el hombre es como uno de
nosotros, sabiendo el bien y el mal; ahora, pues, que no
alargue su mano, y tome tambin del rbol de la vida, y
coma, y viva para siempre.
23 Y lo sac Jehov del huerto del Edn, para que labrase la
tierra de que fue tomado.