MERSN L SALIK MDRL

LK YARDIM ETM MERKEZ

TEMEL LK YARDIM
ETMNE HOGELDNZ

LK YARDIM
TEMEL
UYGULAMALARI

LK YARDIMIN TANIMI
Herhangi bir kaza yada yaam tehlikeye dren bir
durumda, salk grevlilerinin tbbi yardm
salanncaya kadar; hayatn kurtarlmas, durumun
daha ktye gitmesini nlemek amacyla olay yerinde,
tbbi ara gere aranmakszn mevcut ara, gerele
yaplan LASIZ uygulamalardr.

ACL TEDAVNN TANIMI

Hasta ve yarallara acil tedavi nitelerinde doktor ve
salk personeli tarafndan yaplan tbbi mdahalelerdir.

ACL TEDAV & LK YARDIM

ARASINDAK FARK

Acil tedavi ; salk personeli tarafndan acil tedavi

nitelerinde yaplan mdahale olmasna karn,

lk yardm ise; bu konuda eitim alm herkesin,

olay yerinde bulabildii malzemeleri kullanarak
yapt hayat kurtarc mdahalelerdir.

LK YARDIMIN
NCELKL AMALARI

Yaam fonksiyonlarnn srdrlmesini salamak,

Hasta/yaralnn durumunun ktlemesini nlemek,

yilemeyi kolaylatrmak.

HAYAT KURTARMA ZNCR

1. Salk
kuruluuna
haber
verilmesi

3. Ambulans
ekiplerince
yardm
salanmas

2.Olay yerinde
yaplan Temel
Yaam Destei

4.Hastane acil
servislerinde
yaplan acil
tedavi

BLDRME
1-1-2

Kesin yer ve adres

Kim, hangi numaradan aryor?
Olayn tanm
Hasta/yaral says
Hasta/yarallarn durumu
Nasl bir yardm aldklar? AIKLANMALIDIR

LK YARDIMCININ
TANIMI

lk yardm tanmnda belirtilen ama dorultusunda,

hasta veya yaralya tbbi ara gere aranmakszn,
mevcut ara ve gerelerle, salk ekibi gelinceye
kadar, ilasz uygulamalar yapan, konuyla ilgili eitim
sonunda ilk yardmc sertifikas alm kiidir.

LK YARDIMCININ
ZELLKLER

nsan vcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmal,

nce kendi can gvenliini korumal,

Sakin olmal,

Kendine gveni olmal,

Pratik olmal

LK YARDIMCININ
BALI OLDUU AHLAK KURALLAR

Eldeki olanaklar deerlendirebilmeli,

Olay en ksa srede, doru olarak acil yardm

merkezlerine bildirmeli ( 112yi aramak )

evrede bulunan kiileri organize edebilmeli ve

onlardan yararlanabilmeli.

yi bir iletiim becerisine sahip olmal

LK YARDIMCININ
BALI OLDUU AHLAK KURALLAR

ilk yardm temel uygulamalar konusunda yeterli

bilgi beceri ve tutuma sahip olmaldr

En iyi dzeyde ilk yardm verebilmek iin kendisini

formda tutmaldr

Alkoll ise asla ilk yardm uygulamamaldr

Olayda nceliklere gre ve kuralarna uygun olarak

davranmaldr

LK YARDIMCININ
BALI OLDUU AHLAK KURALLAR

lk yardmc salk personeli deil ise salk

personeli gibi davranmamaldr

lk nlem olarak kendisinin ve evresinin gvenliini

salamaldr

ok sayda hasta yaralya mdahale etmek zorunda

ise ncelikler dnda herhangi bir ayrm
yapmamaldr

LK YARDIMCININ
BALI OLDUU AHLAK KURALLAR

Hasta yarallara ve evreye gven ve huzur

duygusu vermelidir

Grevi tamamlayncaya kadar hasta yaraly izlemeli

ve yalnz brakmamaldr

Hasta yaraly kayp olarak grmemelidir

LK YARDIMCININ
BALI OLDUU AHLAK KURALLAR

Hasta yaralnn kendisine emanet ettii eyalardan

sorumlu olmaldr

Hizmeti karlnda asla maddi bir karlk

almamaldr

NSAN VCUDU
LE LGL BLNMES
GEREKENLER

NSAN VCUDUNU
TANIMANIN NEM

lk yardm salkla ilgili uygulamalar ierdiinden ilk

yardmcnn insan vcudunun yaps ve ileyii
konusunda temel kavramlar bilmesi gerekir.

NSAN VCUDUNU
OLUTURAN YAPILAR

HCRE: nsan vcudunun

en temel yap tadr.

NSAN VCUDUNU
OLUTURAN YAPILAR

DOKU:
Hcre gruplarndan oluur.

Epitel doku
Ba dokusu
Kas dokusu
Sinir dokusu

NSAN VCUDUNU
OLUTURAN YAPILAR

ORGAN:
eitli doku tipleri kendine zg grevleri olan organlar
oluturur.
Organ ekilleri

NSAN VCUDUNU
OLUTURAN YAPILAR

SSTEM:
Kendine zg grevleri olan organlarn oluturduu
vcut yaplardr.

Dolam sistemi
Solunum sistemi
Sinir Sistemi
Hareket Sistemi
Boaltm Sistemi

DOLAIM SSTEM
Vcudun ihtiyac olan oksijeni,
besini, hormonlar,phtlama
ve koruyucu elemanlar
hcrelere tamak ve
toplamakla grevlidir.
yapdan oluur:
* KALP
* DAMARLAR
* KAN

DOLAIM SSTEM
KALP; Gs kafesinin ortasnda bulunur ve iki
blmden oluur.Kalpten damarlar aracl ile kan
vcuda pompalar.

Kalp atmlarnn atardamara yapt basnca nabz

denir.
Yetikinde nabz says : 60-100
ocuklarda nabz says: 100-120
Bebeklerde nabz says: 120-140

VCUTTAK NABIZ NOKTALARI

akak blgesi
kprck kemii
zeri

st kol

boyun
Dirsek i ksm

El bilei

kask blgesi

bacan i ksm

ayak bilei
diz kapa arkas

DOLAIM SSTEM
Kan Damarlar:
Atardamar
Toplardamar
Klcaldamar
KAN
Dolam sistemi iinde bulunur. Oksijen ve dier
besleyici eleri hcrelere tar ve hcre atklarn
toplar. Yetikin bir kiide ortalama
4-5 litre kan bulunur.

DOLAIM SSTEM

Kann Vcuttaki grevleri ;

Oksijen ve besin elerinin tanmas (tama)

Vcut scakln koruma (s ayarlama)
Vcudu i ve d enfeksiyonlara kar koruma
(savunma)
Kanamann durdurulmas (phtlama)

SOLUNUM SSTEM
Vcudun ihtiyac olan oksijeni (O2) alp zararl
karbondioksiti (CO) dar atar.
ki blmden oluur;
SOLUNUM YOLU

AKCERLER

AIZ - BURUN
BURUN BOLUU
YUTAK
DAMAK
SOLUK BORUSU

BRONLAR
BRONCUKLAR

SOLUNUM SSTEM

Solunum says
Yetikin 12-20/dk.
ocuk

20-25/dk.

Bebek

20-25 zeri/dk.

SNR SSTEM
Kafatas kemii iine yerlemi olan
beyin, beyincik, omurilik soan sinir
sistemini oluturan organlardr.
Sinir sistemi alglama, anlama,
hareketlerin uyumu ve dengesi
solunum ve kalbin almasn kontrol
eder.

SNR SSTEM YARALANMALARINDA

FEL VEYA LM GEREKLEEBLR!!!

HAREKET SSTEM

Vcudun hareket etmesini

desteklenmesini salar ve
koruyucu grev yapar.
HAREKET SSTEM
Kemikler (206)
Eklemler
Kaslar

BOALTIM SSTEM
Kan szerek gerekli maddelerin vcutta tutulmas,
zararl olanlarn atlmas grevini yaparak vcutta i
dengeyi korur.

Bbrek
drar borusu
drar kesesi
drar kanal

YAAM BULGULARI
Bilin durumu

Normal bir kii kendisine yneltilen btn uyarlara

cevap verir.Hasta yaralnn bilin dzeyi yaralanmann
tr ve arlk derecesinin gstergesidir.
Bilin dzeyi
Bilin yerinde:Tm uyarlara cevap var.
Bilin kapal: Hibir uyarana cevap yok.

YAAM BULGULARI
Solunum Skl:
Kiinin bir dakika sresince yapt nefes alma verme
saysdr.

Hasta yaralnn solunum deerlendirilmesinde;

Solunum SIKLIINA,
Solunum RTMNE,
Solunum DERNLNE baklr.
Dzensiz solunum sinir sistemi zedelenmesi varln
dndrr.

VCUT ISISI
Normalde koltuk altndan llmelidir
Yetikin bir insann vcut scakl 36,5 Cdir.Vcut
ssnn normal deerinin stnde olmas yksek ate
normal deerin altnda olmas dk ate olarak ifade
edilir.
41-42 C de hayati tehlike balar.
34,5 C ve altndaki durumlarda da hayati tehlike
grlr.
31 C alt lmcldr.

KAN BASINCI
Kalbin kaslma ve geveme annda damar
duvarna yapt basntr. Kalbin kan pompalama
gcn gsterir.
Normal kan basnc deeri;
Byk tansiyon iin 100-140 mmHg,
Kk tansiyon iin 50-90 mmHgdr.

OLAY YERNN
DEERLENDRLMES

OLAY YERNN
DEERLENDRLMES
AMA

Tekrar kaza olmas riskini ortadan kaldrmak,

Olay yerindeki yarallarn says ve trlerini belirlemek

OLAY YERNN
DEERLENDRLMESNDE
YAPILACAK LER

Kazaya urayan ara

mmknse gvenli bir
alana alnmaldr

Olay yeri grnebilir

biimde gen reflektrler
kullanlarak iaretlenmelidir

Merakl kiiler olay

yerinden uzaklatrlmaldr

OLAY YERNN
DEERLENDRLMESNDE
YAPILACAK LER

Kazaya urayan aracn kontak anahtar kapatlmaldr.

Sigara iilmemelidir ve iilmesine izin verilmemelidir.

Hasta yarallar yerlerinden kmldatlmamaldr.

OLAY YERNN
DEERLENDRLMESNDE
YAPILACAK LER
Gaz varl sz konusu ise;
zehirlenmelerin nlenmesi iin gerekli nlemler
alnmaldr.
Gaz tpnn vanas kapatlmaldr.
Ortam havalandrlmaldr.
Kvlcm oluturacak klandrma veya ar
aralarn kullanmna izin verilmemelidir.

OLAY YERNN
DEERLENDRLMESNDE
YAPILACAK LER

Hasta yarallar yaam bulgular ynnden

deerlendirilmelidir.

Hasta yarallar krk ve kanama ynnden

deerlendirilmelidir.

Hasta yarallar scak tutulmaldr.

OLAY YERNN
DEERLENDRLMESNDE
YAPILACAK LER

Bilin kapal olan hasta yaralya azdan hibir ey

verilmemelidir.

Tbbi yardm istenmelidir.

Hasta yaralnn yarasn grmesi engellenmelidir.

OLAY YERNN
DEERLENDRLMESNDE
YAPILACAK LER

Hasta yaralnn ve olay hakkndaki bilgiler

kaydedilmelidir.

Yardm ekibi gelene kadar olay yerinde kalnmaldr

Hasta yaralnn endieleri giderilmeli,nazik ve

hogrl davranlmaldr.

HASTA YARALININ
LK VE KNC
DEERLENDRMES
(muayenesi)

HASTA YARALININ LK
DEERLENDRME AAMALARI
BLN DURUMUNUN DEERLENDRLMES
Yetikin ve ocuklarda bilin kontrol;
Omuzlarndan dokunarak ve seslenerek,

Bebeklerde bilin kontrol;

Bebein ayak tabanna vurulmas ile yaplr.

HASTA YARALININ LK
DEERLENDRME AAMALARI

HASTA YARALININ LK
DEERLENDRME AAMALARI

A
B

HASTA YARALININ LK
DEERLENDRME AAMALARI
A- Solunum yolu aklnn
salanmas (AIRWAY)

Hasta yaralnn az ii kontrol

edilerek yabanc cisim varsa
temiz bir bez aracl ile
karlmaldr.

Bir el hasta yaralnn bana

konarak dier elin iki
parma ile ene tutularak ba
geriye doru itilip ba-ene
pozisyonu verilir.

HASTA YARALININ LK
DEERLENDRME AAMALARI
B- Solunumun deerlendirilmesi (BREATHING)
1. lk yardmc hastann gsne bakacak ekilde yan
evirerek yzn hasta yaralnn azna yaklatrp
bak-dinle-hisset yntemiyle solunum yapp
yapmad 5 sn sreyle deerlendirir.

Solunum hareketini gzler

Solunum sesini dinler

Yananda hasta yaralnn nefesini hissetmeye

alr
SOLUNUM YOKSA DERHAL KURTARICI SOLUNUM
UYGULAMASINA BALANIR

HASTA YARALININ LK
DEERLENDRME AAMALARI

Bilin kapal solunum da yoksa derhal

Temel Yaam Desteine
(suni solunum-gs bass) balanr.

lk deerlendirme ile hasta yaralnn yaam

belirtilerinin varl gvence altna alndktan
sonra ilk yardmc ikinci deerlendirme
aamasna geerek batan aa muayene
yapar.

HASTA YARALININ KNC

DEERLENDRME AAMALARI
GREREK BLG EDNME

Kendini tantma,
Yaralnn ismini renme ve ismiyle hitap etme,
Hasta yaralnn endielerini gidererek rahatlatma
Olayn mahiyeti,koullar
Kiisel zgemii
En son ne yedii
Kulland ilalar
Alerjisi olup olmad
Sorularak renilir.

BA MUAYENES

Bilin dzeyi anlama ve alg vb.

Sal deri, ba ve yzde
yaralanma morluk vb. var m?
Kulak ve / veya burundan sv,
kan geliyor mu?
Az iinde yabanc madde
olup olmad kontrol edilir.

BOYUN MUAYENES

Ar,hassasiyet
ilik,ekil bozukluu aratrlr.
ah damarndan nabz
says,ritmi,gcne baklr.
Aksi ispat edilinceye kadar
boynun zedelenmesinden
phelenilmelidir !!!
ARI VARSA LEM HEMEN
DURDURULUR

GS KAFES MUAYENES

Solunum says ritmi ve derinlii kontrol edilir.

Saplanm cisim, ak yara, ekil bozukluu,
morarma, kanama,hafif baskyla ar hissedilip
hissedilmedii
Gs kafesi genilemesinin normal olup
olmadna baklr,
Bel boluundan
yararlanlarak srt ksm da
ellerle kontrol edilir.

KARIN BOLUU
MUAYENES
Saplanm cisim, ak yara, ilik, ekil
bozukluu, morarma, kanama, ar,
duyarllk olup olmad,
Karn yumuaklnn normal olup
olmadna baklr.
Eer karn ksm sert ve gerginse i
kanama olabilir.
Daha sonra eller bel tarafna kaydrlarak
muayene edilmeli ardndan kala
kemiklerinde de ayn aratrma yaplarak
krk,yara vb etkiler aratrlmaldr.

KOL VE BACAKLARIN MUAYENES

Kuvvet - his kayb, ar, ilik, ekil

bozukluu ilev kayb, krk olup
olmadna baklr.

Nabz noktalarndan nabz kontrol

yaplr.

En son olarak yaralnn el ve

ayaklarnn hareket ve his kontrol
yaplr.

BOULMALAR

BOULMA

Vcuttaki dokulara yeterli oksijen gitmemesi sonucu

dokularda bozulma meydana gelmesidir.

BOULMA NEDENLER

Baylma ve bilin kayb sonucu dil kknn geriye

kaymas,

Nefes borusuna sv dolmas,

Aslma,

Akcierlerin zedelenmesi,

Gazla zehirlenme,

Suda boulma

BOULMALARDA
GENEL BELRTLER

Nefes almada glk, hzl ve derin soluma,

Azda balgam toplanmas, kpklenme,

Yzde, dudaklarda ve trnaklarda morluk,

Sknt basmas,

Cevaplarda isabetsizlik, kararszlk,

Baylma,

Soluktan kesilme,

BOULMALARDA
GENEL LK YARDIM

Boulma nedeni ortadan kaldrlr,

Bilin kontrol yaplr,

A B deerlendirilir,

TEMEL YAAM DESTE salanr,

Derhal tbbi yardm salanr,

Yaam bulgular izlenir.

KANAMALAR

KANAMA

Damar btnlnn bozulmas sonucu kann damar

dna (vcut iine veya dna doru) boalmasdr.

Kanamann ciddiyeti aadaki durumlara baldr;

Kanamann hzna

Vcutta kann akt blgeye

Kanama miktarna

Kiinin fiziksel durumu ve yana

KANAMA ETLER
Vcutta kann akt blgeye gre snflandrlmas;

1. D kanamalar: kan yaradan vcut dna doru akar

2. kanamalar: vcut iine kanama olduu iin gzle

grlemez
3. Doal deliklerden olan kanamalar: Kulak, burun, az,

ans ve reme organlarndan olan kanamalar.

KANAMA ETLER
Kanama; Atardamar,toplardamar ya da klcal damar
kanamas olabilir.

1. Atardamar kanamas: Kalp atna uyumlu ekilde,

kesik ve fkrarak akar, ak krmz renklidir.
2. Toplardamar kanamas:koyu renkli ve sznt
eklindedir.
3. Klcal damar kanamas: Kk kabarcklar eklindedir.

KANAMANIN DEERLENDRLMES VE OK
BELRTLERNN ZLENMES OK NEMLDR.

DI KANAMALARDA LK YARDIM

Hasta yaralnn durumu deerlendirilir(AB)

Yardm arlr (112)

Kanama deerlendirilir.Kanayan yer zerine temiz bir

bezle bastrlr.

Kanama durmazsa ikinci bir bez konarak basn

arttrlr,

Gerekiyorsa yara zerindeki bezler kaldrlmadan

bandaj ile sarlarak basn uygulanr.

DI KANAMALARDA LK YARDIM

Kanayan yere en yakn basn noktasna basn

uygulanr.

Kanayan blge yukar kaldrlr.

ok sayda hasta yaralnn bulunduu bir ortamda tek

ilk yardmc varsa,yaral g koullarda bir yere

tanacaksa,uzuv kopmas varsa ve bask noktalarna

bask uygulamak yeterli gelmiyorsa turnike uygulanr.

DI KANAMALARDA LK YARDIM

ok pozisyonu verilir,

Sk aralklarla yaam bulgular deerlendirilir.(2-3 dk)

Kanayan blge darda kalacak ekilde st rtlr.

Yaplan uygulamalar varsa turnike ile ilgili bilgiler

yazlr.

Hzla sevk edilmesi salanr.

DI KANAMALARDA LK YARDIM

DI KANAMALARDA LK YARDIM

DI KANAMALARDA LK YARDIM

VCUTTAK NABIZ NOKTALARI

akak blgesi
kprck kemii
zeri

st kol

boyun
dirsek i ksm

el bilei

kask blgesi

bacan i ksm

ayak bilei
diz kapa arkas

TURNKE UYGULAMASI

Turnike uygulamas doku harabiyeti ve olumsuz

etkiler nedeniyle,
EN SON ARE olarak UYGULANMALIDIR.

TURNKE UYGULAMASI

Aadaki baz zel durumlarda turnikeye izin verilir.

UZUV KOPMASI varsa ve atardamar bas noktasna

basn uygulamas yetersiz kalmsa,

Yaral tanmas gerekiyorsa, salk kuruluu ok

uzakta ise,

Birden fazla yaralnn bulunduu ortamda tek ilk

yardmc varsa, turnike uygulanr.

TURNKE UYGULAMASINDA
GENEL KURALLAR

Turnike kanayan yer ile kalp arasnda ve daima tek

kemik bulunan blgeye (st kol ve st bacaklara)

uygulanr.

Turnike yapmak iin tel, lastik, ip gibi kesici

malzemeler kullanlmaz.

Turnike uygulamas daima grlecek ekilde ak

braklr.

TURNKE UYGULAMASI

Turnike uygulanm kiinin zerine ya bir not braklr

ya da alnna T harfi yazlr.

Atardamar bas noktasna bir elle basn uygulamaya

devam edilir.

Kanayan yerin kalbe yakn st blgesine gen sarg

yarsndan katlanarak uzuv etrafna sarlr.

Bir ucu halkadan geirilip, ekilerek sargnn iki ucu bir

araya getirilir.

TURNKE UYGULAMASI

Atardamar bas noktasndan basn kaldrlr,

kanamay tamamen durduracak basnta sk bir
dm atlr.

Dm atldktan sonra sarg zerine bir kalem, tahta

paras vb. sert bir cisim yerletirilir, zerinden bir
kere daha dmlenir.

Daha sonra sert cisim kanama duruncaya kadar

evrilerek sktrlr.

TURNKE UYGULAMASI

Kanama durunca sert cisim sarg ile sabitlenir.

Turnike kopma yoksa 1520 dk aralklarla gevetilir,

sonra tekrar sklr.

Kopmalarda turnike gevetilmez.

KOPAN UZUV;

Kopan uzuv ; su geirmeyen temiz plastik bir torba

iine konulur.

Daha sonra bu torba, iinde buz (veya souk su)

olan ikinci bir torba iine konulur.

Torba temiz bir bez ile sarlr.

KOPAN UZUV;

Asla kopan uzuv (organ) ile buz ayn torbaya

konulmaz.

Torbann zerine yaralnn ad - soyad ve uzvun

bulunduu saat yazlr.

Uzuv ile yaral ayn arala hastaneye gnderilir.

 KANAMA
kanamalar;

iddetli travma,
Darbe,
Krk,
Silahla yaralanma nedeniyle oluabilir.

Hasta yaralda ok belirtileri vardr.

 KANAMALARDA LK YARDIM

Yaralnn bilinci ve ABsi deerlendirilir.

zeri rtlerek ayaklar 30 cm. kaldrlr.

Asla azdan yiyecek iecek VERLMEZ.

Hareket ettirilmez (zellikle krk varsa)

Yaamsal bulgular izlenir.(2-3 dk)

Yardm istenir(112) salk kuruluuna sevki salanr.

DOAL DELKLERDEN OLAN

KANAMALAR
BURUN KANAMASI

Hasta/yaral
sakinletirilir,endieleri
giderilir.
Oturtulur.
Ba hafife ne eilir.
Burun kanatlar 5 dakika
sreyle sklr.
Doktora gitmesi salanr.

DOAL DELKLERDEN OLAN

KANAMALAR

DOAL DELKLERDEN OLAN

KANAMALAR
KULAK KANAMASI
Hafifse temiz bir bezle temizlenir.
Kanama ciddi ise; Kulak tkanmadan, gazl bezle
kapatlr.

Bilinci yerinde ise hareket ettirilmeden srt st

yatrlr.
Bilinci yerinde deilse kanayan kulak zerine yan
yatrlr.
Hemen acil tbbi yardm ars yaplr .(112)

DOAL DELKLERDEN OLAN

KANAMALAR

AIZ,ANS(MAKAT), REME ORGANLARINDAN GELEN

KANAMALARDA HASTA KANAMA RNEKLER LE
SALIK KURULUUNA SEVK EDLR.

BLNC KAPALI
(KOMA) OLAN
HASTA /YARALIYA
YAKLAIM

BLN KAYBI

BEYNN normal fonksiyonlarndaki bir aksama sonucu,

uyku halinden balayarak, hibir uyarya cevap vermeme
haline kadar giden, BLNCN ksmen ya da tamamen
kaybedilmesidir.

BAYILMA VE KOMA
BAYILMA (SENKOP)
Ksa sreli, yzeysel ve geici bilin kaybdr. Beyne
giden kan aknn azalmas sonucu oluur.
KOMA
Yutkunma,ksrk gibi reflekslerin ve dtan gelen
uyarlara kar tepkinin azalmas ya da yok olmas ile
ortaya kan uzun sreli bilin kaybdr.

BLN KAYBI NEDENLER

Baylma nedenleri
Korku,ar heyecan,scak, yorgunluk,kapal ortam, kirli
hava,aniden ayaa kalkma
Koma nedenleri

Dme yada iddetli darbe sonras (zellikle kafa

travmalar)

Zehirlenme

Ar alkol,uyuturucu kullanm

eker hastal

Havale vb. hastalklar

BAYILMA BELRTLER

Bacaklarda uyuma, bilinte bulanklk

Yzde solgunluk

me,terleme

Hzl ve zayf nabz

Ba dnmesi, baygnlk,yere dme

EER K
BAININ DNECEN HSSEDERSE

Srt st yatrlr. Ayaklar 30

cm kaldrlr.

Skan giysiler gevetilir.

Kendini iyi hissedinceye

kadar dinlenmesi salanr.

EER K BAYILDIYSA

Srt st yatrlarak, ayaklar 30 cm kaldrlr

Solunum yolu akl kontrol edilir ve korunur

Skan giysiler gevetilir

Kusma varsa yan pozisyonda tutulur

Solunum kontrol edilir

Etraftaki merakllar uzaklatrlr.

KOMA BELRTLER

Yutkunma, ksrk vb. tepkilerin kaybolmas

Sesli ve arl drtlere tepki yokluu

drar ve dk kontrolnn kaybolmas

BLN KAPALI SE

Hasta/yaralnn yaam bulgular deerlendirilir

Koma pozisyonu verilir

Yardm arlr (112)

Sk sk solunum kontrol edilir

Yardm gelinceye kadar hasta yaralnn yannda

beklenir

KOMA POZSYONU
(YARI-YZKOYUN-YAN POZSYON)

Kiinin bilinci kontrol edilir

Skan giysiler gevetilir,aznn iine baklr
Solunum deerlendirilir
Hasta yaralnn dndrlecei tarafa diz mlr.
Hasta yaralnn kar taraftaki kolu boyun blgesine
konulur.
Kar taraftaki baca dik a yapacak ekilde kvrlr
lk yardmcya yakn kolu ba hizasnda omuzdan
yukarya uzatlr.

KOMA POZSYONU

Kardaki omuz ve kaladan tutularak bir hamlede

evrilir.
steki bacak kala ve dizden bklerek ne doru
destek yaplr.
Alttaki bacak hafif dizden bklerek arkaya destek
yaplr,
Ba uzatlan kolun stne hafif geriye eik olarak
konur
Tbbi yardm gelinceye kadar bu pozisyonda
tutulur.
3-5 dakika arayla solunum kontrol edilir.

KOMA POZSYONU

KOMA POZSYONU

KOMA POZSYONU

KOMA POZSYONU

KOMA POZSYONU

OK

OK

Kalp-damar sisteminin yaamsal organlara yeterince

kan gnderememesi yznden ortaya kan ve
tansiyon dkl ile seyreden bir akut dolam
yetmezliidir.

OKUN ETLER
Kardiyojenik ok;
Kalp sistemindeki yetersizlie bal geliir.

Hipovolemik ok; Vcutta sv kaybna bal geliir.

Toksik ok; Zehirlenmeye bal geliir.

Anaflaktik ok; Kiide alerjiye bal geliir.

OK BELRTLER
Belirtileri;
Endie, huzursuzluk, susuzluk hissi,
Ciltte solukluk, soukluk, nemlilik,
Bilin seviyesinde azalma,
Hzl ve yzeysel solunum,
Hzl ve zayf nabz.
Dudaklar veya mukozada solukluk yada morarma
Kan basncnda dme,

OKTA LK YARDIM

evre ve kendi gvenliini salar

Hava yolu akl salanr.

Hasta yaralnn endie ve korkular giderilir.

Mmkn olduunca temiz hava solumas salanr.

Kanama varsa hemen durdurulur.

ok pozisyonu verilir.

Hasta yaral scak tutulur.

Hareket ettirilmez.

Hasta yaralnn salk kuruluuna sevki salanr

OK POZSYONU

Hasta/yaral dz olarak srt st yatrlr.

Hasta yaralnn bacaklar 30 cm. kadar yukar

kaldrlarak altna destek konur

Is kaybn nlemek iin zeri rtlr.

Acil tbbi yardm gelinceye kadar hasta/yaralnn

yannda kalnr.

Dzenli aralklarla yaam belirtileri 2-3 dakikada bir

(solunum,hareket, ksrk vb.) deerlendirilir.

DER ACL DURUMLARDA

LK YARDIM

GSTE KUVVETL ARI

BELRTLER:

Sknt veya nefes darl

Ar;genellikle gs ortasnda balar, kollara, srta,

eneye doru ilerler.

Fiziksel zorlama,heyecan,znt yada fazla yemek

yeme sonucu ortaya kar.

Ksa srelidir.stirahat ile durur.

stirahat halindeyken grlmesi ciddi bir durumu

gsterir.

GSTE KUVVETL ARI

Kalp Krizi Belirtileri;

Hasta ciddi bir sknt hisseder,terleme,mide

bulants,kusma vb. grlr.

Ar;gs yada mide boluunun herhangi bir

yerinde,sklkla kravat blgesinde grlr.Omuzlara

ve sol kola yaylr.

Bazen hazmszlk ve kas ars eklinde belirti verir.

GSTE KUVVETL ARIDA

LK YARDIM

Hastann yaam bulgular kontrol edilir.

Hasta hemen istirahata alnr.

Yar oturur pozisyon verilir.

Sakinletirilir.

Kulland ilalar varsa almasna yardmc olunur.

Yardm istenir ,salk kuruluuna gitmesi salanr.

Yol boyunca yaam bulgular izlenir.

YARI OTURUR POZSYON

KAN EKER DKL

Kan ekeri dkl;
Herhangi bir nedene bal olarak vcutta kan
ekeri(glikoz) eksildii zaman ortaya kan belirtilerdir.
Nedenleri
eker hastal tedavisine bal
Uzun egzersizler
Uzun sre a kalma
Barsak ameliyat geirenlerde yemek sonras.

BELRTLER
Ani kan ekeri dme;
Korku,
Terleme,
Hzl nabz,
Titreme,
Yorgunluk,
Bulant,
Aniden ackma
hissi..

Yava yava ve uzun

srede derse;
Ba ars,
Konuma gl,
Grme bozukluu,
Uyuukluk,
Zayflk
Kafa karkl,
uur kayb

KAN EKER DKLNDE

LK YARDIM

Hastann AB si deerlendirilir.
Bilinci yerindeyse; eker,ekerli iecekler verilir.
Belirtiler 15 - 20 dakikada gemiyorsa salk
kuruluuna bavurulur.
Bilinci kapal ise; Koma Pozisyonu verilerek yardm
arlr.
Kan ekeri dk yada yksek olsa da 2 kesme ekerinin
alnmas hayat kurtarc olabilir.belirtiler fazla ekerden
meydana gelmi ise fazla ekerin bir zarar olmaz.

KAN EKER DKLNDE

LK YARDIM

HAVALE
Vcudun adale yapsnda kontrol edilemeyen
kaslmalardr. Sinir merkezindeki bir tahri yznden
beyinde gerekleen elektriksel boalmalar sonucu
oluur.
Nedenleri

Beyinde yaralanma

Beyinde enfeksiyon

Yksek ate

Baz hastalklar (sara krizi)

HAVALE ETLER
Nedenlerine gre;

Ate nedeniyle oluan havaleler

Sara krizi ( epilepsi)

HAVALE
1-ATE nedeniyle oluan havaleler;
Herhangi bir hastalk sonucu vcut scaklnn 38 Cnin
zerine kmasyla oluur.genellikle 6 ay ve 6 ya
arasndaki ocuklarda rastlanr.
lk yardm;

ncelikle hasta slak havlu yada arafa sarlr

Ate bu yntemle dmyorsa oda scaklnda bir

kvete sokulur

Tbbi yardm istenir.

HAVALE
2-SARA KRZ (Epilepsi)

Kronik bir hastalktr.Her zaman tipik sara krizi

karakterinde olmasa da baz belirtilerle tannr.

SARA KRZ BELRTLER

Hastada var olmayan koku alma, adale kaslmas vb. n

haberci denilen belirtiler olur.

Bazen hasta barr, iddetli ve ani bir ekilde bilincini

kaybederek ylr.

Youn ve genel adale kaslmas grlr. 10-20 sn kadar

nefesi kesilir.

Dudaklarda ve yzde morarma gzlenir.

SARA KRZ BELRTLER

Ardndan ksa ve genel adale kaslmas, sesli nefes

alma, ar tkrk salglanmas, altna karma

grlr.

Hasta dilini srabilir ban yere arpp

yaralayabilir.Ar kontrolsz hareketler gzlenebilir.

Son aamada hasta uyanr, akndr, nerede

olduundan habersiz, uykulu hali vardr.

SARA KRZNDE LK YARDIM

Olayla ilgili gvenlik nlemleri alnr.

Kriz kendi srecini tamamlamaya braklr.

Hasta balanmaya allmamaldr.

Kilitlenmi ene almaya allmamaldr.

Yabanc herhangi bir madde

kullanlmamaldr.(soan, kolonya vb).

SARA KRZNDE LK YARDIM

Kendini yaralamamasna dikkat edilir.

Yaralanabilecei eyler etraftan kaldrlr.

Ban altna yumuak bir ey konulur.

Skan giysiler gevetilir.

Kusma karsnda tetikte olunmaldr.

Dme sonucu yaralanma varsa ilgilenilir.

Tbbi yardm istenir.

VCUDA YABANCI CSM

KAMASI

GZE YABANCI CSM

KAMASINDA LK YARDIM
Toz, kirpik gibi madde ise;

Gz a evrilir, alt gz kapa iine baklr.

Gerekiyorsa st gz kapa ak tutulur.

Nemli, temiz bir bezle karlmaya allr.

Hastaya gzn krptrmas sylenir

Gz ovulmamaldr.

kmyorsa bir salk kuruluuna

gitmesini salayn.

GZE YABANCI CSM

BATMASINDA LK YARDIM
Metal veya batan bir cisimse;

Gerekmedike hastay kmldatmayn.

Gze hibir ekilde dokunulmaz

Tbbi yardm istenir.

Hastann gz uzmanlk dal olan bir salk

kuruluuna gitmesini salayn.

KULAA YABANCI CSM

KAMASINDA LK YARDIM

Kesinlikle sivri ve delici bir cisimle mdahale

edilmemelidir.

Su dedirilmemelidir.

Tbbi yardm istenmelidir.

BURUNA YABANCI CSM

KAMASINDA LK YARDIM

Burun duvarna bastrarak kuvvetli bir nefes verme

ile cismin atlmas salanr.

kmazsa tbbi yardm salanr.

KIRIK, IKIK VE
BURKULMALAR

KIRIK ETLER
KIRIK: Kemik btnlnn bozulmasdr.Krklar,
darbe sonucu yada kendiliinden oluur.
KIRIK ETLER
A.
Kapal krk: Kemik btnl bozulmutur. Ancak
deri salamdr.
B.
Ak krk: Deri btnl bozulmutur. Kemik
ular dar kabilir, beraberinde kanama ve
enfeksiyon riski tarlar.

KIRIK BELRTLER

Hareketle artan ar,

ekil bozukluu, hareket kayb

dem , kanama nedeniyle morarma,

Arl blgelerin tespiti iin elle muayene yaplmaldr

KIRIIN YOL AABLECE

OLUMSUZ DURUMLAR

Krk yanndaki damar,sinir,kaslarda yaralanma ve

skma

(krk blgede nabz alnamamas, solukluk,soukluk)

Paral krklarda kanamaya bal ok

KIRIKLARDA LK YARDIM

Hayat tehdit eden yaralanmalara ncelik verilmelidir.

Hasta yaral hareket ettirilmemelidir.

Kol etkilenmise yzk,saat vb. eyalar karlmaldr.

Krk phesi olan blge ani hareketlerden kanarak

sopa,karton, tahta gibi sert malzemelerle yakndaki

eklemleri iine alacak ekilde tespit edilmelidir.

KIRIKLARDA LK YARDIM

Ak krk varsa tespitten nce yara zeri

kapatlmaldr

Krk blgede sk aralklarla nabz,ve ss kontrol

edilmelidir

Kol ve bacaklar yukarda tutulmaldr

Hasta yaral scak tutulmaldr

Tbbi yardm salanmaldr.

BURKULMALAR
BURKULMA:
Eklem yzeylerinin anlk
olarak ayrlmasdr. Zorlamalar
sonucu oluur.
Belirtiler;
Burkulan blgede ar,
Kzarklk,
ilik,
lev kayb.

BURKULMALAR
lk yardm

Sktrc bir bandajla

burkulan eklem tespit
edilir.

ilii azaltmak iin

blge yukar kaldrlr.

Hareket ettirilmez.

Acil tbbi yardm

salanr.

IKIKLAR
IKIK
Eklem yzeylerinin kalc olarak
ayrlmasdr.
Kendiliinden normal konuma
dnemez.
Belirtiler;
Youn ar,
Kzarklk, ilik,
lev kayb.

IKIKTA LK YARDIM

Eklem bulunduu ekilde

tespit edilir.
Blgede nabz,deri rengi ve
ss kontrol edilir.
kk yerine oturtulmaya
allmaz!!
Hasta/ yaralya azdan hibir
ey verilmez.
Tbbi yardm salanr.

IKIKTA LK YARDIM

KIRIK-IKIK VE BURKULMALARDA
TESPT UYGULAMALARI

Tespit yaplrken yaral blge sabit tutulmaldr.

Yara varsa, zeri temiz bir bezle kapatlmaldr.

Tespit edilecek blge nce yumuak malzeme ile

kaplanmaldr.

KIRIK-IKIK VE BURKULMALARDA
TESPT UYGULAMALARI

Yaral blge nasl bulunduysa yle tespit

edilmeli,dzeltilmeye allmamaldr.

Tespit;krk,kk, burkulmann stnde ve altnda

kalan eklemleri de ierecek ekilde yaplmaldr.

KOL VE KPRCK KEM TESPT

DRSEK KIRII TESPT

N KOL BLEK TESPT

KALA KEM TESPT

UYLUK KEM TESPT

Uyluk kemii krnda;

Krk olan aya dier

ayaktan daha ksa ve
yan dnm olarak
bulursunuz.

Bu durumda tespitten
nce aya dzeltmeniz
gerekmektedir.

DZ KAPAI TESPT

KAVAL KEMNN TESPT

BLEK / AYAIN TESPT

YARALANMALAR

YARA
Bir travma sonucu deri yada mukoza btnlnn
bozulmasdr. Ayn zamanda kan damarlar, adale, sinir
vb. yaplar etkilenebilir. Derinin koruma zellii
bozulacandan mikrop kapma riski artar.

YARA ETLER

1 - Kesik yaralar:
Bak, ak, cam vb. kesici aletlerle oluur
Genellikle basit yaralardr
Derinlikleri kolay belirlenir

2 - Ezikli yaralar:
iddetli arpma ile oluur.(ta,yumruk,sopa)
Yara kenarlar eziktir.
Fazla kanama olmaz ancak doku zedelenmesi,
hassasiyet vardr.

YARA ETLER
3 - Paral yaralar:

ekme etkisi ile oluur,

Doku ile ilgili tm organ ve sal deride zarar

grebilir.

4 - Delici yaralar:

Uzun sivri aletlerle oluur,

Yzey zerinde derinlik hakimdir

erideki doku ve organlarda zarar grebilir,

Tetanos tehlikesi vardr.

YARA ETLER

5- Mikroplu (kirli) yaralar:

Gecikmi yaralar ( 6 saatten fazla ),

Dikileri ayrlm yaralar,

Kenarlar muntazam olmayan yaralar

ok kirli ve derin yaralar,

Ateli silah yaralar,

Isrma ve sokma ile oluan yaralar

YARALANMALAR

Yaralanmalarn genel belirtileri;

Ar,

Kanama,

Yara kenarlarnn ayrlmas

YARALANMALARDA LK YARDIM

Yaam bulgular deerlendirilir,

Yara; olu ekli, sresi,yabanc cisim, kanama

ynnden deerlendirilir.

Kanama durdurulur.

Yarann zeri kapatlr.

Salk kuruluuna gitmesi salanr.

Tetanos asndan uyarlr.

YARADAK YABANCI CSMLERE DOKUNULMAMALIDIR

CDD YARALANMALAR

Belirtileri;

Kenarlar 2 - 3 cm. den daha fazla ayrk olan,

Kanamas durdurulamayan,
Kas ve kemiin grnd,
Delici aletlerle oluan,
Yabanc cisim saplanm olan,
nsan ve hayvan sklar,
Grnrde iz brakma ihtimali olan yaralar.

CDD YARALANMALARDA
LK YARDIM

Yaraya saplanan yabanc cisimler asla karlmaz

Yarada kanama varsa durdurulur,

Yara ii kurcalanmamaldr

Yara temiz bir bezle rtlr (nemli bez)

Yara zerine bandaj uygulanr,

1-1-2 aranr.

DELC GS YARALANMALARI
Belirtileri;

Youn ar,
Solunum zorluu,
Morarma,
Kan tkrme,
Yarada nefes alyor
grnts

DELC GS
YARALANMALARINDA LK YARDIM

Bilin kontrol yaplr,

Yaam bulgular
deerlendirilir,
Yara, zerine plastik poet,
naylon vb. sarlm bir
bezle kapatlr, Kapatlan
malzemenin bir ucu ak
braklr,
Batan cisim varsa etraf
desteklenerek tespit edilir,

DELC GS
YARALANMALARINDA LK YARDIM

Bilin ak ise hasta/yaral yar oturur

pozisyonda oturtulur,

Azdan hibir ey verilmez,

ok nlemleri alnr,

Yaam bulgular sk sk kontrol edilir,

Tbbi yardm istenir (1-1-2).

DELC KARIN YARALANMALARI

Karn blgesindeki organlar zarar grebilir,

ve d kanamaya bal ok geliebilir,

Karn tahta gibi sert ve ok arl ise durum ciddidir.

Barsaklar dar kabilir.

DELC KARIN
YARALANMALARINDA LK YARDIM

Bilin kontrol yaplr,

Yaam bulgular kontrol edilir,

Dar kan organlar ieri sokulmaz, nemli, temiz

bir bezle rtlr,

Bilin yerindeyse bacaklar karna doru bklerek

srt st yatrlr,

DELC KARIN
YARALANMALARINDA LK YARDIM

Is kaybn nlemek iin zeri rtlr.

Azdan yiyecek ve iecek verilmez,

Yaam bulgular dzenli olarak izlenir,

Acil tbbi yardm istenir.

KAFATASI VE OMURGA
YARALANMALARI

KAFATASI VE OMURGA
YARALANMALARI

Trafik kazalarnda lmlerin %80i kafa,beyin

yaralanmalar sonucu olumaktadr.

Bel kemiindeki yaralanmalarda omurgada ani skma

yada ayrlma meydana gelebilir.bunun sonucunda
Merkezi Sinir Sistemi etkilenerek baz olumsuz
sonular dourabilir.

KAFATASI
YARALANMA ETLER

Sal deride yaralanmalar

Kafatas, beyin yaralanmalar

* Kafatas krklar
* Yz yaralanmalar
* Omurga (bel kemii) yaralanmalar

KAFATASI OMURGA
YARALANMALARININ NEDENLER

Yksek bir yerden dme

Ba ve gvde yaralanmalar

Otomobil ve bisiklet kazalar

Spor i kazalar

Yknt altnda kalma

KAFATASI VE OMURGA
YARALANMALARI
Belirtiler

Bilin dzeyinde deimeler,

Hafza deiiklikleri yada hafza kayb,

Bata, boyunda ve srtta iddetli ar,

Elde ve parmaklarda karncalanma

yada his kayb,

Vcudun herhangi bir yerinde tam

yada ksmi hareket kayb.

KAFATASI VE OMURGA
YARALANMALARI

Bata yada omurgada ekil bozukluu,

Burun ve kulaktan beyin omurilik svs ve kan

gelmesi,

Ba, boyun ve srtta d kanama,

Sarsnt,

Denge kayb,

Kulak ve gz evresinde morluk.

KAFATASI VE OMURGA
YARALANMALARI
Hastada hibir belirti yoksa bile;

Yz ve kprck kemii yaralanmalar

Tm dme vakalar

Trafik kazalar

Bilinci kapal tm hasta/yarallar

Kafatas ve omurga yaralanmas VAR olarak

saylmaldr.

KAFATASI VE OMURGA
YARALANMALARI

lk yardm;

Bilin kontrol yaplr.

Yaam bulgular deerlendirilir.

Hemen acil tbbi yardm istenir (112).

Bilinci aksa hareket etmemesi salanr.

KAFATASI VE OMURGA
YARALANMALARI

Herhangi bir tehlike sz konusu ise ayaklarndan

tutularak dz pozisyonda srkleme yntemi ile
tanarak daha gvenli bir yere alnr. Ba-boyungvde ekseni bozulmamaldr
Yardm geldiinde sedyeye ba-boyun-gvde ekseni
bozulmadan alnmaldr
Yaralnn tanma ve sevki srasnda
sarsntya maruz kalmamasna
dikkat edilmelidir.

KAFATASI VE OMURGA
YARALANMALARI

Kaza nedeni ve yaral hakkndaki bilgiler

kaydedilmeli ve gelen Acil Yardm ekibine
bildirilmelidir.

Hasta / yaral asla yalnz braklmamaldr.

KAFATASI VE OMURGA
YARALANMALARI

TAIMA emniyetli ekilde yaplmaldr!

ISI DENGES
BOZUKLUKLARI

YANIKLAR

YANIK
Vcudun herhangi bir sya maruz kalma sonucu oluan
doku bozulmasdr.
Yank genellikle scak su veya buhar temasyla meydana
gelebilecei gibi, scak kat maddelerle temas,asit alkali
gibi kimyasal maddelerle temas,elektrik akm etkisiyle
veya radyasyon nedeniyle oluabilir.

YANIK ETLER
Fiziksel yanklar;

Is (alev,scak nesne) ile oluan yanklar,

Elektrik nedeni ile oluan yanklar,

In ile oluan yanklar,

Srtnme ile oluan yanklar,

Donma sonucu oluan yanklar.

Kimyasal yanklar;

Kimyasal madde temas ile oluan yanklar

YANIIN CDDYETN
BELRLEYEN FAKTRLER

Derinlik

Yanan blge,

Yann etkiledii alan,yaygnlk

Enfeksiyon riski

Ya

Solunum yolunun grd zarar

Yaralnn nceden var olan hastalk hikayesi

YANIK DERECELER
I.Derece yanklar

Deri yzeyinde kzarklk

Ar

Yank blgede dem,

Yaklak 48 saatte iyileir.

YANIK DERECELER

II. Derece yanklar

Deride ii su dolu kabarcklar

Arldr

Derinin kendini yenilemesiyle kendi kendine iyileir

YANIK DERECELER

III. Derece yanklar

Derinin tm tabakalar etkilenmitir.

Kaslar, sinirler, damarlar zarar grmtr.

Beyaz ve kara yaradan, siyah renge kadar aamalar

vardr.

Sinirler zarar grd iin ar yoktur.

YANIIN
VCUTTA OLUMSUZ ETKLER

Derinlii yaygnl ve olutuu blgeye bal

olarak,organ ve sistemlerde ileyi bozukluuna yol

aar.

Ar ve sv kaybna bal olarak ok meydana gelir.

Hasta/yaralnn kendi vcudunda bulunan mikrop ve

toksinlerle enfeksiyon oluur.

ISI LE OLUAN YANIKLARDA

LK YARDIM

Kii hala yanyorsa, panie engel olunur, komas

engellenir .

Yaralnn zeri battaniye vb. ile kapatlr ve

yuvarlanmas salanr.

Yaam belirtileri deerlendirilir

Solunum yolunun etkilenip etkilenmedii

deerlendirilir.

ISI LE OLUAN YANIKLARDA

LK YARDIM

Yank blge ,en az 20 dakika, souk su altnda

tutulur.(yank yzeyi bykse s kayb ok
olacandan nerilmez)

ilik oluabilecei dnlerek yzk, bilezik vb.

eyalar karlr.

Derinin zarar grmesini nlemek iin sabunlu su ile

dikkatlice temizlenir.

Yanm alandaki deriler kaldrlmadan giysiler karlr.

ISI LE OLUAN
YANIKLARDA LK YARDIM

Su toplam yerler patlatlmaz.

Yank zerine hibir madde srlmemelidir.

Yann zeri temiz bezle rtlr

Hasta/yaralnn zeri battaniye ile rtlr.

ISI LE OLUAN
YANIKLARDA LK YARDIM

Yank blgeler birlikte bandaj yaplmamaldr.

Yank yzeyi geni ve salk kuruluu uzaksa

hasta/yaralnn kusmas yoksa , bililiyse azdan sv
verilerek sv kayb nlenir. ( 1 lt su-1 ay ka
karbonat-1 ay ka tuz)

Acil tbbi yardm istenir( 1-1-2 ).

ISI LE OLUAN
YANIKLARDA LK YARDIM

KMYASAL YANIKLARDA
LK YARDIM
Kimyasal maddenin en ksa
srede deriyle temas kesilir.

Etkilenen blge bol tazyiksiz

suyla, en az 15-20 dk.
yumuak ekilde ykanr.

Giysiler karlmaldr.

Hasta/yaral rtlmelidir.

Tbbi yardm salanmaldr.

ELEKTRK YANIKLARINDA
LK YARDIM

Soukkanl ve sakin olunmaldr

Hasta /yaralya dokunmadan nce

elektrik akm kesilmelidir.

Akm kesme imkan yoksa tahta

ubuk yada ip gibi bir cisimle
elektrik temas kesilmelidir

ELEKTRK YANIKLARINDA
LK YARDIM

Hasta/yaralnn ABsi deerlendirilmelidir

Hasta/yaral kmldatlmamaldr

Hasar gren blge rtlmelidir

Tbbi yardm istenmelidir

SICAK ARPMASI BELRTLER

Yksek derece s ve nem sonucu vcut ssnn
ayarlanamamas sonucu ortaya baz bozukluklar
kar.

Adale kramplar,
Gszlk, yorgunluk,
Ba dnmesi,
Solgun ve scak deri,
Bol terleme(daha sonra
azalr)

Hzl nabz,
Mide kramplar, kusma,
bulant
Davran bozukluu,
Bilin kayb, hayal
grme.

SICAK ARPMASINDA
LK YARDIM

Hasta serin ve havadar bir yere alnr

Giysiler karlr
Srt st yatrlr,kol ve bacaklar ykseltilir.
Bilinci aksa sv kaybn gidermek iin
karml sv verilir
Bulant yoksa ve bilinci aksa su ve tuz
kaybn gidermek iin su,tuz, karbonatla
hazrlanan sv yada soda iirilir

DONMALAR

Ar souk nedeni ile soua maruz kalan blgeye

yeterince kan gitmemesi ve dokularda kann
phtlamas ile dokuda hasar oluur.

DONMA DERECELER

I.Derece
En hafif eklidir.
Deride soluk renk, soukluk
hissi,uyuukluk, halsizlik

Daha sonra kzarklk ve

karncalanma hissi

DONMA DERECELER
II. Derece

Zarar gren blgede

gerginlik hissi,
dem,ikinlik,ar,ii
su dolu kabarcklar
Su toplanmas
iyileirken siyah
kabuklara dnr

DONMA DERECELER

III.Derece
Canl ve salkl
deriden kesin hatlar
ile ayrlan siyah bir
blge oluur.

DONMALARDA LK YARDIM

Hasta/yaral lk bir ortama alnarak soukla temas

kesilir
Sakinletirilir
Kesin istirahat ettirilir hareket ettirilmez
Kuru giysiler giydirilir
Scak iecekler verilir

DONMALARDA LK YARDIM

Su toplam blgeler patlatlmaz st rtlr

Donuk blge ovulmaz kendi kendine snmas

salanr

Isnma ileminden sonra hala hissizlik varsa bezle

bandaj yaplr

El ve ayak doal pozisyonda tutulur ve yukar

kaldrlr

Tbbi yardm istenir.

HAYVAN ISIRMALARI
VE BCEK SOKMALARI

HAYVAN ISIRMALARI
BCEK SOKMALARI
Hayvan srmalar neden nemlidir?
Kedi kpek vb. hayvanlarn dileri sivri ve keskindir.

Azlarnda ise daima mikrop vardr. Isrmalar halinde

derindeki dokulara kadar mikroplarn ulamasn
salarlar.

KED,KPEK ISIRMALARINDA
LK YARDIM

Hafif yaralanmalarda yara 5 dakika sreyle sabun ve

souk suyla ykanmaldr.

Yarann st temiz bir bezle kapatlmaldr.

Ciddi yaralanma ve kanama varsa yaraya temiz bir

bezle basn uygulanarak kanama durdurulmaldr.

Derhal tbbi yardm salanmal(112) ve hasta kuduz

as konusunda uyarlmaldr.

Kpek sr

Kedi sr

ARI SOKMASI
Ac, ilik ve kzarklk gibi lokal belirtiler olur.Bir ka
yerden soktuysa alerjik bnyeli kiilerde tehlikeli
olabilir.
lk yardm:

Yaral blge ykanr.

Derinin zerinde arnn inesi grnyorsa karlr.

Souk uygulama yaplr (buz, souk su). Amonyak

kullanlmamaldr.

Eer azdan sokmusa, hemen buz emmesi salanr.

AKREP SOKMASI
Belirtiler

Ar,

ilik (dem),

ltihaplanma, kzarklk, morarma,

Adale kramplar, titreme ve karncalanma,

Huzursuzluk, havale gzlenebilir.

AKREP SOKMASINDA
LK YARDIM

Sokmann olduu blge hareket ettirilmez!

Yatar pozisyonda tutulur,

Yaraya souk uygulama yaplr,

Kan dolamn engellemeyecek ekilde bandaj

uygulanr,

Yara zerine hibir giriim yaplmaz ( kesilmez,

emilmez vb.).

YILAN SOKMASI
Lokal ve genel belirtiler verir.

Blgede morluk ve iltihaplanma (1-2 hafta

srer),
Kusma, karn ars, ishal gibi sindirim
bozukluklar,
Ar susuzluk,
Ba ars ve solunum dzensizlii,
ok, kanama,
Psikolojik bozukluklar,
Kalpte ritim bozukluu oluabilir.

YILAN SOKMASINDA
LK YARDIM

Hasta sakinletirilip ,dinlenmesi salanr

Yara su ile ykanr,
Yaraya yakn blgede bask yapabilecek yzk,
bilezik, saat gibi eyalar karlr,
Yara ba ve boyunda ise yara evresine bask
uygulanr,

YILAN SOKMASINDA
LK YARDIM

Kol ve bacaklarda ise yara stnden dolam

engellemeyecek basnta bandaj yaplr.
(turnike uygulanmaz)

Yara zerinde herhangi bir giriimde

bulunulmaz.(kesilmez ve emilmez)

Yaam belirtileri izlenir.

Acil tbbi yardm istenir.

DENZ CANLILARININ SOKMASI

ok ciddi deildir.Lokal ve genel belirtiler grlr.
Kzarma, ime, iltihaplanma,
Sknt hissi,
Huzursuzluk,
Havale,
Ba ars

DENZ CANLILARININ
SOKMASINDA LK YARDIM

Sokulan blgede diken ya da ine varsa karlr,

Sokulan blgeye scak suyla slatlm bez
uygulanr,
Etkilenen blgenin 15 dk. kadar scak su dolu bir
kaba sokulmas ar azalmasna yardmc olur,
Etkilenen blge asla ovulmamaldr,
Tbbi yardm istenmelidir.

ZEHRLENMELER

ZEHRLENME
Vcuda zehirli (toksik) maddenin girmesi
sonucu normal fonksiyonlarn bozulmasdr.
Vcudun yaamsal fonksiyonlarna zarar
verebileceinden vcuda giren her trl maddenin
toksik olduu varsaylr.

ZEHRLENMELERDE
GENEL BELRTLER
Sindirim sistemi bozukluklar;
bulant,kusma,karn ars ishal
Sinir sistemi bozukluklar;
bilin kayb,havale,rahatszlk hissi,hareketlerde
uyumsuzluk
Solunum sistemi bozukluklar;
nefes darl,morarma,solunumun durmas
Dolam sistemi bozukluklar;
nabz bozukluu , kalp durmas

ZEHRLENME YOLLARI
1.

Sindirim yolu ile zehirlenme; kimyasal

maddeler,bozuk besinler,zehirli mantarlar,ila,ar
alkol

2.

Solunum yolu ile zehirlenme; genellikle

karbonmonoksit (tp kaaklar,ofben,btan gaz
sobalar,soba) yaptrclar,boyalar,ev temizleme
maddeleri vs.

3.

Cilt yoluyla zehirlenme ; bcek sokmalar,hayvan

srmalar,ila enjeksiyonu,zirai ilalar vs.

SNDRM YOLUYLA
ZEHRLENMELERDE LK YARDIM

Bilin kontrol yaplr.

Az zehirli maddeyle temas etmise su ile
alkalanmaldr.
Zehirli madde ele temas etmise el sabunlu su ile
ykanr.
Yaam bulgular deerlendirilir.
Kusma, bulant, ishal vb. belirtiler deerlendirilir.

SNDRM YOLUYLA
ZEHRLENMELERDE LKYARDIM
Kusturulmaya allmaz,zellikle yakc maddenin
alnd durumlarda hasta asla kusturulmamaldr.
Bilin kayb varsa Koma Pozisyonu verilir.
st rtlr.
1-1-2 aranlr.
Olayla ilgili bilgiler kaydedilir.
Zehirli maddenin tr,
la yada uyuturucu alyor mu?
Hastann bulunduu saat,
Evde ne tr ilalar var?

SOLUNUM YOLU LE
ZEHRLENMELERDE LK YARDIM

Hasta temiz havaya karlr ya da cam, kap vb.

alarak ortam havalandrlr.

Yaamsal belirtiler deerlendirilir.(AB)

Yar oturur pozisyonda tutulur.

Bilinci kapal ise Koma Pozisyonu verilir.

Acil tbbi yardm iin 1-1-2 aranr.

DER YOLU LE
ZEHRLENMELERDE LK YARDIM

Yaam bulgular deerlendirilir.

Ellerin zehirli madde ile temas nlenmelidir.

Zehir bulam giysiler kartlr.

15 - 20 dakika boyunca deri bol suyla ykanr.

Tbbi yardm iin 1-1-2 aranr.

ZEHRLENMELERDE
GENEL LK YARDIM KURALLARI

Zehirlenmeye neden olan maddeyi uzaklatrmak.

(Zehirli madde vcuttan ne kadar abuk uzaklatrlrsa o kadar

az miktarda emilir)

Hayati fonksiyonlarn devamnn salanmas.

En yakn salk kuruluuna bildirmek (112).

ZEHR DANIMA
MERKEZ
114

HASTA YARALI TAIMA

TEKNKLER

HASTA / YARALI
TAINMASINDA GENEL KURALLAR

lk yardmc kendi saln asla riske sokmamaldr.

Gereksiz zorlama ve yaralanmalardan kanlmaldr.

HASTA / YARALI
TAINMASINDA GENEL KURALLAR

Ba - boyun - gvde ekseni esas alnmal,

Ekip almas yaplmal,

Hasta / yaralya yakn mesafede allmal,

Daha uzun ve kuvvetli kas gruplar kullanlmal,

Srtn gerginliini korumak iin dizler kaladan

bklmeli,

Yerden destek alacak ekilde, her iki aya

kullanma ve birini dierinden ne yerletirme,

HASTA / YARALI
TAINMASINDA GENEL KURALLAR
Arlk kaldrrken karn muntazam tutulup, kala

kaslmaldr,
Kalkarken arl kala kaslarna verilmelidir,
Yava ve dz admlarla yrnmelidir.(Admlar

omuzdan geni olmamal),

Ani dnme ve bklmelerden kanlmal hasta/yaral

az hareket ettirilmelidir.

ACL TAIMA TEKNKLER

Genel bir kural olarak, hasta / yaralnn yeri

deitirilmemeli ve dokunulmamaldr!!!!

ACL TAIMA TEKNKLER

OLAAN ST BR TEHLKE SZ KONUSU SE,

TAIDII HER TRL RSKE RAMEN ACL TAIMA

ZORUNLUDUR.

En ksa srede yarallar gvenli bir yere tanmaldr.

ACL TAIMA TEKNKLER

Srkleme yntemi

1- Ayak bileklerinden srkleme

2- Koltuk altndan tutarak srkleme
Ara iindeki yaraly tama (RENTEK)

ACL TAIMA TEKNKLER

SRKLEME
zellikle iri yar kiilerin
tanmas gerekiyorsa
dar,bask,ve gei gl
olan bir yerden
karmalarda herhangi bir
yaralanmaya neden
olmamak iin seilebilecek
bir yntemdir.
Mmknse battaniye
kullanlmaldr.

ACL TAIMA TEKNKLER

RENTEK
Kaza geirmi bir kiiyi
tehlike sz konusu ise
omuriliine zarar vermeden
karmada kullanlr.
RENTEK manevras olarak
bilinir.

RENTEK MANEVRASI

Hasta / yaralnn ayaklarnn pedallara

skmadndan emin olunur, emniyet kemeri bal
ise alr,

Hasta / yaralya yan tarafndan yaklaarak bir eliyle

kolunu, dier eliyle enesini tutarak boynu
desteklenir,

Ba - boyun - gvde hizas bozulmadan aratan

dar karlr ( Tek hareketle.),

Hasta / yaral yavaa yere veya sedyeye yerletirilir.

RENTEK MANEVRASI

RENTEK MANEVRASI

RENTEK MANEVRASI

RENTEK MANEVRASI

RENTEK MANEVRASI

KISA MESAFE SRATL TAIMA

TEKNKLER
KUCAKTA TAIMA
Bilinci ak olan ocuklar ve hafif yetikinler iin
kullanl bir yntemdir.

KISA MESAFE SRATL TAIMA

TEKNKLER
LK YARDIMCININ OMZUNDAN

DESTEK ALMA

Hafif yaral ve yryebilecek

durumdaki hasta/yarallarn
tanmasnda kullanlr.

Bu yntem iki kii ile de

uygulanabilir

KISA MESAFE SRATL TAIMA

TEKNKLER
BR LK YARDIMCI LE
SIRTTA TAIMA

Bilinli hastalar tamada

uygundur.

KISA MESAFE SRATL TAIMA

TEKNKLER
BR LK YARDIMCI LE
OMUZDA TAIMA
(TFAYEC YNTEM)
Yryemeyen yada bilinci
kapal olan kiilerde
uygundur.

KISA MESAFE SRATL TAIMA

TEKNKLER
K LK YARDIMCI LE
TAIMA YNTEMLER

1- altn beik yntemi

KISA MESAFE SRATL TAIMA

TEKNKLER
K LK YARDIMCI LE
TAIMA YNTEMLER

2-Kollar ve bacaklardan
tutarak tama

KISA MESAFE SRATL TAIMA

TEKNKLER
K LK YARDIMCI LE
TAIMA YNTEMLER

3- Sandalye ile tama

SEDYE ZERNE YERLETRME

TEKNKLER-KAIK TEKN

SEDYE ZERNE YERLETRME

TEKNKLER-KPR TEKN

Kpr teknii

SEDYE ZERNE YERLETRME

TEKNKLER

Karlkl durarak kaldrma

SEDYE LE TAIMA TEKNKLER

Sedyenin drt
kii tarafndan
tanmas

SEDYE LE TAIMA TEKNKLER

Bir battaniye ve iki

kirile geici sedye
oluturma

SEDYE LE TAIMA TEKNKLER

H / y sedyeye balanmaldr.

Ba gidi ynnde olmaldr.

Sedye daima yatay tutulmaldr.

Gl kii hasta / yaralnn ba ksmnda olmaldr

SEDYE LE TAIMA TEKNKLER

Daima sedye hareketlerini ynlendiren ve komut veren

biri olmaldr.

ndeki kii sa, arkadaki kii sol ayakla yrmeye

balamaldr ( Deiik admlar sedyeyi dz tama
imkan salar.)

BTN TRKKIZILAYI ALES ADINA

BZE ULAIN;
SLFKE KIZILAY
LK YARDIM ETM MERKEZ
ADRES : Gazi Mah. Kzlay Han Kat:2
Silifke
TEL
: 0324 714 20 48
FAKS

: 0324 712 30 44

KURUM GSM : 0533 775 54 47

0533 511 34 03