John Eldredge

Dzikie serce
Tsknoty mskiej duszy

Przeoya: Justyna Grzegorczyk

Tytu oryginau Wild at Heart

Published in Nashville, Tennessee, by Thomas Nelson, Inc.
Copyright by John Eldredge, 2001 Copyright for the Polish edition by
Wydawnictwo W drodze, 2003
Redaktor Lidia Kozowska
Redaktor techniczny Justyna Nowaczyk
Projekt okadki i stron tytuowych Agnieszka Bartkowicz
Cum permissione auctoritatis ecciesiasticae
ISBN 83-7033^181-4
Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanw W drodze, Pozna 2003 ul.
Kociuszki 99, 60-920 Pozna te. i faks (061) 852 39 62 e-mail:
sprzedaz@wdrodze.pl www.wdrodze.pl

Dla Samuela, Blainea i Luke'a. Kocham wasze wojownicze serca. Z

pewnoci macie to, co potrzeba.
Wionie skoczyem czyta now ksik Johna Eldredge 'a, Dzikie serce. Jestem
gboko poruszony jej treci. Nie czytaem tak dobrej i inspirujcej ksiki od co
najmniej piciu at. Latem planuj sign po ni ponownie, tym razem jednak
bd czyta o wiele wolniej. Eldredge dzieli si wspaniaymi pomysami, ktre
przedstawia w sposb twrczy i, co wane, bez frazesw. Jeli czytelnik zdecyduje
si wyruszy wraz z nim w t cudown wdrwk, w jego umyle otworz si nowe
perspektywy. Jego pogldy, jeli chodzi o nazwanie zranie, odwane zmierzenie si
z nimi i leczenie ich a do skutku, oka si z pewnoci pomocne dla wielu
mczyzn. Ksik t powinien przeczyta kady mczyzna, jego ona i kada
matka majca syna.
CHARLES R. SWINDOLL 28 czerwca 2001

Podzikowania
Prosz, aby moje podzikowania zechcieli przyj wszyscy ci, ktrzy pomogli mi
wspi si na ten szczyt:
Sam, Blaine, Jenny, Aaron, Morgan. Cherie, Julie, Gary, Leigh, Travis, Seaty i
Stasi. Brian i Kyle od Thomasa Nelsona. Czwartkowa grupa pokerowa. I wszyscy
ci, ktrzy niezalenie od tego, czy byli blisko, czy daleko, modlili si za mnie.
Brent, od ktrego nauczyem si, co to znaczy by mczyzn, oraz Craig za
podjcie wyzwania.

Wstp
Wiem. Prawie chc przeprosi. Boe czy naprawd potrzebujemy kolejnej ksiki dla mczyzn?"
Nie. Potrzebujemy czego innego. Potrzebujemy pozwolenia.
Pozwolenia, abymy byli tym, kim jestemy mczyznami stworzonymi na obraz Boga. Pozwolenia na ycie z gbi serca, a nie
wedug listy powinienem" i musz", ktra tak wielu z nas mczy i
nudzi.
Przewanie przesania skierowane specjalnie do mczyzn nie spotykaj si z odzewem. Powd jest prosty: nie ma w nich tego, co jest
gbokie i prawdziwe w sercu mczyzny jego prawdziwych
pasji. Usiuj jedynie ksztatowa go wedug rnych form nacisku.
Takim mczyzn powiniene by. Taki wanie musi by dobry
m/ojciec/ chrzecijanin/wierzcy'1. Wybierz waciwe okrelenie.
Mczyzna
powinien
by
odpowiedzialny,
wraliwy,
zdyscyplinowany, wierny, pracowity, obowizkowy itp. Wiele z
tych cech jest pozytywnych. Nie wtpi, e ci, ktrzy przekazuj
podobne przesania, s peni dobrych chci. Jednak dobrymi
chciami, jak pamitamy, jest wybrukowana droga do pieka. To, e
z tych chci nic nie wynika, wydaje si ju oczywiste.
Nie, mczyni potrzebuj czego innego. Potrzebuj gbokiego
zrozumienia, dlaczego tskni za przygodami i bitwami, i Pikn
i dlaczego Bg ich takich stworzy. Potrzebuj te gbszego
zrozumienia, dlaczego kobiety tskni za tym, eby o nie walczono,
eby porwaa je przygoda i eby by Pikn. Wanie dlatego, e
Bg je takie stworzy.
Przekazuj zatem t ksik nie w formie podrcznika siedem krokw do bycia lepszym chrzecijaninem", ale jako safari w
poszukiwaniu serca bdce powrotem do ycia w wolnoci, pene
pasji i przygd. Uwaam, e pomoe ona mczyznom podobnie
zreszt kobietom odzyska serce. Co wicej, pomoe kobietom w
zrozumieniu ich mczyzn, a im razem w prowadzeniu wsplnego
ycia, jakiego oboje pragn. O co si dla was modl.

Nie krytyk si liczy, nie czowiek, ktry wskazuje, jak potykaj si silni albo co inni
mogliby zrobi lepiej. Chwaa naley si mczynie na arenie, ktrego twarz jest
umazana botem, potem i krwi, ktry dzielnie walczy... ktry wie, co to wielki
entuzjazm, wielkie powicenie, ktry ciera si w susznych sprawach, ktry w
swych najlepszych chwilach pozna tryumf wielkiego wyczynu, a w najgorszych,
gdy przegrywa, to przynajmniej przegrywa z odwag, nie chcc, aby jego miejsce
byo wrd chodnych i niemiaych dusz, ktre nigdy nie poznay ani smaku
zwycistwa, ani smaku poraki.
TEODOR ROOSEVELT
Krlestwo niebieskie doznaje gwatu, a zdobywaj je ludzie gwatowni.
MATEUSZ 11,12*
* Cytaty biblijne, jeli nie zaznaczono inaczej, pochodz z: Pismo wite Stare-i
Nowego Testamentu, wyd. V, Pallottinura, Pozna 2000.

1
Dzikie serce
Gbok wod jest plan w sercu ma .
KSIGA PRZYSW 20,5
ycia duchowego nie mona prowadzi na przedmieciu. Zawsze znajduje si na
niezbadanych terenach, a my, ktrzy nim yjemy, musimy zaakceptowa, a nawet
cieszy si, e pozostaje ono nieoswojone.
HOWARD MACEY
Na zachd, w gry ruszy jestem gotw,
Nie mog patrze na pta i nie znosz granic.
Nie zamykaj mnie w nich...
COLE PORTER Doritfence me in

areszcie otacza mnie dzika przestrze. Wiatr w wierzchokach

sosen za moimi plecami szumi jak ocean. Fale wielkiego bkitu

rozbijaj si nade mn, zwieszajc si z grzbietu gry, na ktr si
wspiem, gdzie w Sawatch Rang, w rodkowym Kolorado.
Krajobraz poniej to cignce si caymi kilometrami morze szawii.
Zane Grey uwieczni j kwitnc, szkaratn, ale przez wikszo
roku jest raczej srebrn szaroci. W tej krainie moesz jecha
konno i caymi dniami nie zobaczysz ywej duszy. Dzisiaj jestem
pieszo. Cho po poudniu wieci soce, tutaj, w Kordylierach,
temperatura nie wzronie powyej zera, a pot, ktry wycisnem z
siebie, wspinajc si po tej cianie, sprawia, e cay dr. Jest koniec
padziernika i zblia si zima. W oddali, prawie setki kilometrw na
poudnie i poudniowy zachd, gry San Juan pokryte s ju
niegiem.
Cierpki aromat szawii przywar do moich dinsw. I uderza do
gowy, gdy api powietrze wyranie go brakuje na wysokoci

trzech tysicy metrw. Musz znowu odpocz, mimo e wiem, i

kade zatrzymanie si zwiksza odlego midzy mn a zwierzyn.
Jednak ona zawsze ma przewag. Chocia trop, ktry znalazem
dzi rano, by wiey mia zaledwie kilka godzin nie dawa
wielkich nadziei. Samiec osia w cigu godziny z atwoci moe
pokona wiele kilometrw nawet po nierwnym terenie, zwaszcza
gdy jest ranny albo ucieka.
Wapiti, jak nazywaj je Indianie, to jedne z najbardziej nieuchwytnych stworze. S krlami gr, podobnymi do zjaw, bardziej ostronymi i przezornymi od innych jeleni, i trudniejszymi do
wytropienia. yj na wikszych wysokociach i pokonuj w cigu
dnia wiksze odlegoci ni jakiekolwiek inne dzikie zwierz.
Szczeglnie samce

14
Dzikie serce

mjjakby szsty zmys wyczulony na obecno czowieka. Par

razy udao mi si podej je bliej; lecz ju w nastpnej chwili ich
nie byo. Znikay cicho w osikach tak gstych, e nie uwierzyby, i
tamtdy mgby przedosta si choby krlik.
Nie zawsze tak byo. Przez wieki jelenie kanadyjskie yy na preriach, pasc si wielkimi stadami na yznych trawach. Wiosn 1805
roku Meriwether Lewis, wdrujc w poszukiwaniu drogi wodnej
Northwest Passage, opisa przechodzce stado obejmujce tysice
osobnikw. Niektre podchodziy tak blisko, e mg rzuca w nie
patykami, zachowyway si niczym krowy blokujce wiejsk drog.
Jednak pod koniec wieku ekspansja na zachd zepchna je wysoko
w Gry Skaliste. Stay si nieuchwytne, niczym wyrzutki ukrywaj
si ponad granic lasu, dopki zim obfite niegi nie zmusz ich do
zejcia niej. Gdyby teraz chcia je znale, to tylko na ich
warunkach, w pospnych miejscach, poza zasigiem cywilizacji.
Dlatego tu przyszedem.
I dlatego nadal zwlekam, pozwalajc, by stary samiec si oddali.
Moje polowanie, widzicie, waciwie nie dotyczy tego osia. Ju
wczeniej o tym wiedziaem. Szukam czego innego, tutaj, w tej
dzikiej okolicy. Szukam zdobyczy o wiele bardziej nieuchwytnej...
czego, co mona znale tylko dziki tej dzikiej przestrzeni.
Szukam wasnego serca.

DZIKIE SERCE
Ewa zostaa stworzona w granicach bujnego pikna rajskiego ogrodu. Adam jednak, jak pamitacie, zosta stworzony poza Rajem, w
dzikiej przestrzeni. Zapis naszych pocztkw w drugim rozdziale
Ksigi Rodzaju przedstawia to wyranie. Mczyzna zosta
powoany do ycia na zewntrz, w nieoswojonej czci stworzenia.
Dopiero potem zostaje zaprowadzony do Edenu. I odtd chopcy
nigdy nie czuj si dobrze w domu, a mczyni cierpiana
nieuleczaln tsknot odkrywania. Tsknimy za tym, a kiedy to
zrealizujemy, zaczynamy y naprawd. John Muir powiedzia, e
kiedy mczyzna wychodzi w gry, wraca do domu. Serce
mczyzny pozostaje w gbi nieoswojone, i tak jest dobrze. W
biurze nie yj", gosia kiedy reklama North-face. Nie yj w
takswce. Nie yj na chodniku" i tyle. A wniosek? Nigdy nie
zaprzesta poszukiwa".
Nasza pe potrzebuje odrobiny zachty. Reszta przychodzi naturalnie, jest wrodzona jak zamiowanie do map. W 1260 roku Marco
Polo wyruszy, by szuka drogi do Chin, a ja w 1967 roku, gdy miaem siedem lat, prbowaem z przyjacielem Dannym Wilsonem
przekopa na podwrzu ziemi na wylot. Poddalimy si po mniej
wicej dwch metrach. Ale wymagao to wielkiego wysiku. Synny
Hannibal przekroczy Alpy, a w yciu kadego chopca nadchodzi
dzie, kiedy pierwszy raz przechodzi przez ulic i wstpuje do
towarzystwa wielkich odkrywcw. Scott i Amundsen cigali si do
bieguna poudniowego, Peary i Cook wspzawodniczyli o zdobycie
bieguna pnocnego, a kiedy zeszego lata daem swoim chopcom
troch drobnych i pozwoliem, by pojechali na rowerach do sklepu
kupi wod sodow, kto mgby pomyle, e kazaem im znale
rwnik. Magellan eglowa na zachd i opyn przyldek Ameryki
Poudniowej mimo ostrzee, e wraz z zaog spadnie z kraca
ziemi a Huck Finn, lekcewac podobne groby, wyruszy w d
Missisipi. Powell szed wzdu Kolorado do Wielkiego Kanionu,
mimo nie, wanie dlatego e nikt nigdy wczeniej tego nie
zrobi i wszyscy mwili, e tego si zrobi nie da.
I tak oto, wiosn 1989 roku, moi chopcy i ja stanlimy na brzegu
Snake River, czujc t sam odwieczn potrzeb, by wypyn.
Tego roku roztopy byy obfite, niezwykle obfite, rzeka wylaa i
poyskiwaa midzy drzewami po obu stronach. Woda, ktra pod
koniec lata bya krystalicznie czysta, tego dnia wygldaa jak kakao.

rodkiem rzeki pyny kloce drewna, pltanina gazi wiksza od

samochodu, i kto wie, co jeszcze. Gboka, botnista i rwca, Snake
River bya naprawd grona. Na horyzoncie nie byo wida adnych
miakw. Wspomniaem, e padao? My jednak mielimy nowiutki
kajak, w rkach wiosa, no i nigdy jeszcze nie pynem Snake River
kajakiem, ani adn inn rzek, jeli chodzi o ciso, ale w kocu
to mae piwo. Skoczylimy prosto w nieznane, podobnie jak
Livingstone ruszy w gb Czarnej Afryki.
Przygoda, z nieodzownym ryzykiem i dzik przestrzeni, stanowi
tsknot gboko wpisan w dusz mczyzny. Mskie serce potrzebuje miejsca, w ktrym nic nie jest prefabrykowane, wzorcowe, odtuszczone, zapite na zamek byskawiczny, koncesjonowane,
podczone, podgrzane w mikrofali. Gdzie nie ma terminw,
telefonw komrkowych ani spotka zarzdu. Gdzie jest miejsce dla
duszy. Gdzie, wreszcie, geografia wok nas koresponduje z
geografi naszego serca. Popatrzcie na bohaterw biblijnego tekstu:
Mojesz nie spotyka Boga ywego w centrum handlowym. Znajduje
Go (albo zostaje przez Niego odnaleziony) gdzie na pustkowiach
Synaju, z dala od wygd Egiptu. To samo odnosi si do Jakuba,
ktry odby swoje zapasy z Bogiem nie w salonie na sofie, ale
gdzie w oazie, na wschd od Jabboku, w Mezopotamii. A gdzie
wielki prorok Eliasz wyszed, by odzyska swoj moc? Na pustyni.
Podobnie jak Jan Chrzciciel i jego kuzyn Jezus, ktrego na pustyni
wyprowadzi Duch.
Bez wzgldu na to, czego konkretnie szukali ci odkrywcy, szukali
przede wszystkim siebie samych. Gboko w sercu mczyzny s
wyryte pewne podstawowe pytania, na ktre nie sposb znale
odpowiedzi przy kuchennym stole. Kim jestem? Z czego jestem
zrobiony? Do czego jestem przeznaczony? To lk trzyma
mczyzn w domu, gdzie wszystko jest schludne, uporzdkowane i
pod kontrol. Jednak odpowiedzi na jego najgbsze pytania nie
mona znale w telewizji albo w lodwce. Tam, na palcych
pustynnych piaskach, zagubiony w pozbawionych szlaku
przestrzeniach, Mojesz otrzyma swoj yciow misj i cel. Zosta
wezwany, powoany do czego wielkiego, o wiele wikszego, ni
kiedykolwiek sobie wyobraa. O wiele powaniejszego ni bycie
dyrektorem technicznym albo ksiciem Egiptu". Ciemn noc, pod
obcymi gwiazdami Jakub otrzyma nowe imi, swoje prawdziwe
imi. Przesta by utalentowanym negocjatorem handlowym, a sta

si tym, ktry mocowa si z Bogiem. Dla Chrystusa prba pustyni

jest w swej istocie sprawdzianem Jego tosamoci. Jeli jeste tym,
za kogo ci uwaamy..." Jeli mczyzna ma kiedykolwiek pozna,
kim jest i do czego jest przeznaczony, musi wyruszy w podobn
wdrwk.
Musi na nowo odnale swe serce.

EKSPANSJA NA ZACHD PRZECIWKO DUSZY

Tryb ycia, jaki prowadzi wspczesny mczyzna, jest sprzeczny z
tym, co podpowiada mu serce, i z tajnikami jego duszy. Niekoczce si godziny przed ekranem komputera, sprzedawanie butw w
pasau, spotkania, notatki, telefony. wiat biznesu w ktrym
wikszo Amerykanw yje i umiera wymaga od mczyzny,
eby by efektywny i punktualny. Polityka przedsibiorstw
nastawiona jest na jeden cel: aby zaprzc mczyzn do puga i
sprawi, by produkowa. Jednak dusza nie chce by zaprzona!
Ona nic nie wie o zegarach odmierzajcych dniwki, ostatecznych
terminach czy wykazach zyskw i strat. Tskni za pasj, za
wolnoci, za yciem. Jak powiedzia D.H. Lawrence: Nie jestem
mechanizmem". Mczyzna musi czu rytm ziemi, musi mie pod
rk co namacalnego ster, lejce, szorstk lin albo po prostu
opat. Czy mczyzna potrafi spdza cae dnie tak, by zawsze
mie czyste i przycite paznokcie? Czy o tym wanie marzy
chopiec?
Spoeczestwo nie potrafi zdecydowa si, jaki waciwie powinien
by mczyzna. Ostatnie trzydzieci lat powicio na
przedefiniowanie mskoci w co bardziej wraliwego,
bezpiecznego, dajcego si kierowa, no c, co bardziej
kobiecego, i teraz karci mczyzn za to, e nie s mczyznami.
Chopcy zawsze bd chopcami, wzdycha. Tak jakby mczyzna,
gdy naprawd doronie, mg porzuci odludzie, przymus
wdrowania i osi na stae, siedzie zawsze w domu, w saloniku
cioci Polly. Gdzie si podziali prawdziwi mczyni?" to stae
menu wszystkich talk-show i ksikowych nowoci. To wy
kazalicie im by kobietami, chciaoby si powiedzie. Rezultatem
jest wymieszanie pci

w stopniu, w jakim nigdy dotd w historii tego nie dowiadczano.

Skd mczyzna ma wiedzie, e jest mczyzn, skoro jego
najwaniejszym celem ma by zwracanie uwagi na maniery?
No i jeszcze, niestety, jest Koci. Chrzecijastwo takie, jakie jest
obecnie, wyrzdzio mczyznom kilka niewybaczalnych krzywd.
Biorc wszystko pod uwag, myl, e wikszo mczyzn w
Kociele uwaa, i Bg postawi ich na tej ziemi, by byli dobrymi
chopcami. Problem z mczyznami, mwi si nam, polega na tym,
e oni nie potrafi dotrzymywa obietnic, by duchowymi
przywdcami, rozmawia z onami ani wychowywa dzieci. Ale
jeli naprawd si postaraj, mog zdoby ten wzniosy szczyt... i
zosta miymi chopcami. Wanie taki mamy wzr dojrzaoci
mczyzny-chrzecijanina: Naprawd Miego Faceta. Nie palimy,
nie pijemy ani nie przeklinamy; to znaczy nie robimy akurat tego, co
czyni z nas mczyzn. Teraz pozwlcie, e was zapytam, moi mscy
czytelnicy: Czy w dziecistwie, gdy budziy si w was marzenia,
kiedykolwiek chcielicie zosta Miym Chopcem? (Drogie panie,
czy ksi z waszych snw by dziarski... czy tylko miy?).
No i co przesadzam? Wejdcie do jakiegokolwiek kocioa w
Stanach, rozejrzyjcie si i postawcie sobie pytanie: Jaki jest
mczyzna-chrzecijanin? Nie suchajcie tego, co wam mwi,
popatrzcie na to, co tam zastaniecie. Nie ma wtpliwoci. Bdziecie
musieli przyzna, e jest on... znudzony. Na ostatnich rekolekcjach
w kociele rozmawiaem z gociem po pidziesitce, a waciwie
suchaem, jak mwi o swojej drodze mczyzny. Jestem okropnie
zmczony tym, e przez ostatnie dwadziecia lat staraem si by
dobry, w sposb, w jaki kae Koci", powiedzia. Zaintrygowany
poprosiem, aby wyjani, co przez to rozumie. Zastanowi si przez
chwil. By obowizkowym odpar i oderwanym od serca".
Co za cudowny opis, pomylaem. Bolenie trafiajcy w sedno.
Robert Bly narzeka w elaznym Janie*: Niektre kobiety pragn
pasywnego mczyzny, jeli w ogle pragn mczyzny; Koci
potrzebuje pokornych mczyzn zwanych ksimi; uniwersytet
potrzebuje konformistw zwanych pracownikami etatowymi;
korporacja zgasza zapotrzebowanie na pracownikw umiejcych
pracowa w zespole... jaowych, bezwosych, nijakich ludzi".
Wszystko to razem wzite stanowi co w rodzaju ekspansji na
zachd wymierzonej w msk dusz. I z tego to powodu serce
mczyzny cignie w gry, w miejsca odlege, niczym ranne

zwierz szukajce kryjwki. Kobiety o tym wiedz i narzekaj, e

nie majprzystpu do serc swych mczyzn. Mczyni take o tym
wiedz, ale czsto nie potrafi wyrazi, dlaczego to serce utracili.
Wiedz, e ich serce ucieko, ale nie potrafi zapa tropu. Koci
krci gow i zastanawia si, dlaczego nie moe zjedna dla swoich
programw wicej mczyzn. Odpowied jest prosta: Nie
zapraszamy mczyzn, aby poznawali swe serca i yli z ich gbi.

ZAPROSZENIE
Jednak to Bg stworzy serce mczyzny, umieci je w kadym z
nas i w ten sposb da nam zaproszenie: idcie i yjcie tak, jak wam
przeznaczyem. Pozwlcie, e omin ca debat Natura kontra
wychowanie" albo Czy tosamo pciowa jest czym
wrodzonym?" i zastpi j obserwacj: Mczyni i kobiety zostali
stworzeni na obraz Boga jako mczyni albo jako kobiety.
Stworzy wic Bg czowieka na swj obraz, na obraz Boy go
stworzy: stworzy mczyzn i niewiast" (Rdz 1,27). No, ale
wiemy, e Bg nie ma ciaa, zatem odmienno kobiety i
mczyzny nie moe by cielesna. Nasza tosamo pciowa musi
znajdowa si na poziomie duszy, w wewntrznych miejscach,
gbokich i niemiertelnych. Bg nie tworzy czowieka oglnego;
tworzy co bardzo zrnicowanego mczyzn albo kobiet.
Innymi sowy, jest mskie serce i jest serce kobiece, a kade z nich
na swj sposb odbija albo obrazuje w wiecie serce Boga.
Bg mia cel, tworzc mczyzn, i jeli mamy w oge odnale
siebie, to musimy go odkry. Co takiego woy w serce
mczyzny?
Zamiast pyta: Jak mylisz, co powiniene robi, aby sta si
lepszym mczyzn (albo kobiet, w przypadku moich kobiecych
czytelniczek), zapytam: Co sprawia, e yjesz? Co pobudza twoje
serce? Wdrwka, przed ktr obecnie stajemy, prowadzi do ziemi
dla wikszoci nieznanej. Musimy uda si do krainy, w ktrej nie
ma adnych wyranych szlakw. To eksploracyjne zadanie
prowadzi nas do naszych wasnych serc, do naszych najgbszych
pragnie. Jak powiedzia dramatopisarz Christopher Fry:
ycie byoby hipokryt, gdybym nie mg y W sposb, ktry
mnie pobudza!

W swoim sercu znalazem wyryte gboko trzy pragnienia, ktrych

teraz ju to wiem nie mog lekceway, nie tracc jednoczenie wasnej duszy. Stanowi one rdze tego, kim jestem i kim
pragn by. Patrz na swoje dziecistwo, przegldam stronice ksiek, wsuchuj si uwanie w to, co mwi inni mczyni, i jestem
przekonany, e te pragnienia s uniwersalne, s kluczem do istoty
mskoci. By moe w tej chwili nie s na swoim miejscu, zostay
zapomniane albo s faszywie nakierowane, ale w sercu kadego
mczyzny znajduje si rozpaczliwe pragnienie stoczenia bitwy,
przeycia przygody i uratowania Piknej. Rozwacie filmy, ktre
lubi mczyni, zastanwcie si nad tym, co robi w wolnym
czasie, a zwaszcza zwrcie uwag na pasje maych chopcw, a
przekonacie si, e mam racj.

STOCZY BITW
Na mojej cianie wisi fotografia chopca moe picioletniego, o
krtko obcitych wosach, penych policzkach i zuchowatym umiechu. To stara fotografia, kolory ju wyblaky, ale jej tre jest
ponadczasowa. Mamy witeczny poranek 1964 roku i wanie
otworzyem prezent, ktry okaza si najlepszy ze wszystkich, jakie
kiedykolwiekdostaem na Boe Narodzenie komplet dwch
szeciostrzaowcw z perowymi kolbami, uzupeniony o czarny
skrzany pas z pochwami, czerwon kowbojsk koszule, z dwoma
mustangami wyszytymi na piersiach, byszczce czarne buty,
czerwon chust i somkowy kapelusz.
Zaoyem ten kostium i nie chciaem zdj go caymi tygodniami,
poniewa, rozumiecie, to nie by wcale kostium"; to bya moja tosamo. Pewnie, jedna nogawka od spodni jest wsadzona do buta, a
druga wycignita, ale to tylko dodatek do mojej wieo wytropionej" osobowoci. Kciuki wsadziem za pas, wypiem pier, poniewa byem uzbrojony i niebezpieczny. li faceci, uwaajcie: to miasto nie jest do due dla nas wszystkich.
Peleryny i miecze, kamufla, chusty na szyj i szeciostrzaowce
to s uniformy chopictwa. Mali chopcy pragn wiedzie, e s
silni, niebezpieczni, e s kim, z kim trzeba si liczy. Hu rodzicw
na prno prbowao zabrania maemu Timmy'emu bawi si
pistoletami? Dajcie spokj. Jeli nie kupicie mu broni, zrobi j sobie
z czegokolwiek, co bdzie mia pod rk. Moi chopcy przeuwaj
grzanki i z nich lepi pistolety przy kuchennym stole. Kady patyk

albo uamana ga jest dzid albo, lepiej, bazook. Bez wzgldu na

to, co mwi wspczeni pedagodzy, nie jest to zaburzenie
psychiczne wszczepione przez serwujc przemoc telewizj ani brak
rwnowagi chemicznej. Agresja jest czci mskiego
przeznaczenia, jestemy do niej podczeni staym czem".
Twierdzc, e mczyzna zosta stworzony na obraz Boga,
postarajmy si take nie zapomina, e Pan wojownikiem, Pan jest
imi Jego" (Wj 15,3).
Mae dziewczynki nie wymylaj zabaw, w ktrych trup kadzie si
gsto, a rozlew krwi jest konieczny dla uciechy. Wymysem kobiet
nie jest na przykad hokej. Ani boks. Chopiec musi co atakowa
i tak samo mczyzna, nawet jeli jest to tylko maa biaa pika
golfowa. Chce j wbi do przyszego krlestwa. Z drugiej strony,
moi chopcy nie chodz na herbatki. Nie dzwoni do przyjaci, by
porozmawia o swoich zwizkach. Nudz ich gry, w ktrych nie ma
elementu ryzyka, wspzawodnictwa albo rozlewu krwi. Gry
zespoowe oparte na wzajemnej zalenoci" s dla nich zupenym
nonsensem. Nikt nie zgin?", pytaj niedowierzajco. Nikt nie
wygra? To o co w tym chodzi?" Powszechny charakter takiej
postawy powinien nas przekona, e chopiec wojownikiem,
chopiec jest imi jego". A to, co robi, nie jest tylko grotesk.
Kiedy chopcy bawi si w wojn, wicz role do o wiele
powaniejszego dramatu. Pewnego dnia by moe przyda ci si taki
chopiec do obrony.
Ci onierze Unii, ktrzy szarowali na kamienne mury Bloody
Angle, te oddziay aliantw, ktre nacieray na plae Normandii
albo piaski Ijima co oni zrobiliby bez swej gwatownej czstki
serca? ycie wymaga, eby mczyzna by dziki, dziko oddany.
Jeli zosta wychowany, eby by tylko mikki, to rany, ktre
odniesie w yciu, sprawi, e straci serce. Szczeglnie prawdziwe
okazuje si to na grzskich terenach zwizkw; do poruszania si po
nich mczyzna czuje si najmniej przygotowany. Bly mwi: W
kadym zwizku raz na jaki czas potrzeba czego dzikiego".
Tsknota za tym moe pojawi si nawet po wielu latach wyparcia.
By moe mczyzna poczuje, e nie dors do bitwy, ktra jak
wie go czeka. Lub moe wybierze mroczn ciek, jak to jest w
przypadku czonkw miejskich gangw. Jednak to pragnienie tkwi
w nim. Kady mczyzna chce gra bohatera. Kady mczyzna
musi wiedzie, e jest silny. To nie kobiety sprawiy, e film

Braveheart, Waleczne Serce sta si jednym z najpopularniejszych

obrazw ostatnich lat. Latajce Tygrysy, Most na rzece Kwai,
Siedmiu wspaniaych, Jedziec znikd, W samo poudnie,
Szeregowiec Ryan, Top Gun, seria Szklana puapka, Gladiator
oto kino, ktre podoba si mczynie, ukazuje, za czym tskni jego
serce, co zostao mu zaszczepione w dniu narodzin.
Czy nam si to podoba, czy nie, w sercu kadego mczyzny jest
odrobina gwatownoci.

PRZEY PRZYGOD
Moja matka lubi spdza wakacje w Europie". Rozmawiamy, mj
przyjaciel i ja, o naszym umiowaniu Zachodu Stanw
Zjednoczonych i o tym, dlaczego on przeprowadzi si tutaj ze
Wschodniego Wybrzea. To dla niej dobre, jak sdz. Tam jest
bogactwo kultury. Jednak ja potrzebuj dzikiej przestrzeni". Nasz
rozmow sprowokowa film Wichry namitnoci, opowie o trzech
modych mczyznach dorastajcych na pocztku dwudziestego
wieku na rancho ojca w Mon-tanie. Alfred, najstarszy, jest
praktyczny, pragmatyczny, ostrony. Wyrusza do wielkiego miasta,
aby zosta biznesmenem i w kocu politykiem. Jednak co w jego
wntrzu umiera. Staje si pusty. Samuel, najmodszy, pod wieloma
wzgldami jest cigle chopcem, delikatnym dzieckiem lubicym
czyta, wraliwym, niemiaym. Ginie na pocztku filmu i wiemy,
e nie by jeszcze gotw do walki.
I jest Tristan, redni syn. On ma gwatowne serce. To Tristan ucielenia Dziki Zachd apie i ujeda mustanga, walczy noem z
niedwiedziem grizzly i zdobywa pikn kobiet. Jeszcze nie spotkaem mczyzny, ktry chciaby by Alfredem albo Samuelem.
Nie spotkaem kobiety, ktra chciaaby polubi ktrego z nich.
Istnieje okrelony powd, dla ktrego amerykaski kowboj urs do
mitycznych rozmiarw. Ucielenia on tsknot, ktr kady
mczyzna nosi w sobie od dziecka zdoby Dziki Zachd.
Znale miejsce, w ktrym mgby w peni by taki, jaki ma by.
Pozwlcie, e zapoycz od Waltera Brueggemana opis Boga:
dziki, niebezpieczny, nieokieznany i wolny".
Chciabym teraz na chwil przerwa i co wyjani. Nie jestem
wielkim biaym myliwym. cian mojego domu nie ozdabiaj
martwe zwierzta. Nie graem w futbol w college'u. Waciwie w
college'u wayem zaledwie szedziesit pi kilogramw i raczej

nie byem atlet. Mimo marze z dziecistwa nie zostaem kierowc

wycigowym ani pilotem myliwca. Nie interesuje mnie sport w
telewizji, nie lubi taniego piwa i chocia jed starym dipem,
jego opony nie s groteskowo olbrzymie. Mwi to dla jasnoci, aby
nie narazi si na kpiny czytelnikw, ktrzy mogliby potraktowa
moje wywody jako przedstawione przez wzorcowego macho. To nie
tak. Po prostu szukam, jak wielu mczyzn, mskoci autentycznej.
Kiedy nadchodzi zima, ale brakuje jeszcze niegu, moi chopcy
wnosz do domu sanki i zjedaj na nich po schodach. Pewnego
dnia ona przyapaa ich z lin zwisajc z okna pokoju na
pierwszym pitrze, gotowych spuci si po cianie domu. Przepis
na dobr zabaw dla chopcw jest bardzo prosty: do kadej
aktywnoci dodaj element ryzyka, do niewielkie odkrycie, pocz
z odrobin zniszczenia i moesz nazwa si zwycizc. Najlepszy
przykad to przepis, jaki maj na jazd na nartach. Jak najprdzej
dosta si na szczyt najduszej trasy. Skierowa deski prosto w d
zbocza i zjeda, im szybciej, tym lepiej. To nie koczy si z
wiekiem, tylko poprzeczka wdruje wyej.
Pewien sdzia po szedziesitce, prawdziwy dentelmen z Poudnia, w prkowanym garniturze, elegancko si wysawiajcy, podczas konferencji odcign mnie na bok. Cicho, prawie
przepraszajco wyzna mi swoj mio do eglarstwa i otwartego
morza. Opowiedzia, jak wraz ze swoim koleg wreszcie zbudowali
wasn d. Potem mrugn okiem. Par lat temu wyruszylimy z
wybrzea Bermudw, gdy nagle zapa nas sztorm. Naprawd
pojawi si jakby znikd. Szeciometrowe fale, a my w
dziewiciometrowej odzi wykonanej domowym sposobem.
Mylaem, e wszyscy zginiemy". Krtkie milczenie dla
podniesienia dramatyzmu, a potem doda: To byy najwspanialsze
chwile w moim yciu".
Porwnajcie sobie, co przeywacie, ogldajc Jamesa Bonda albo
Indian Jonesa, z tym, co czujecie, uczestniczc, powiedzmy, w
kku biblijnym. Gwarantowany sukces kadego nowego odcinka
pokazuje jasno, e przygoda jest wpisana w serce mczyzny. I nie
chodzi tylko o dobr zabaw. Przygoda wymaga od nas czego,
wystawia nas na prb. I cho by moe boimy si tej prby, to
jednoczenie chcemy si jej podda, chcemy si przekona, czy
potrafimy jej sprosta. Dlatego wanie wbrew zdrowemu
rozsdkowi wyruszyem z synami na spyw po Snake River, dlatego

razem z koleg postanowilimy wyjecha na ryby tam, gdzie yj

grizzly, dlatego jako mody mczyzna wyjechaem do
Waszyngtonu, eby zobaczy, czy poradz sobie na tych penych
rekinw wodach. Jeli mczyzna traci to pragnienie, mwi, e nie
chce przey przygody, to znaczy, e nie wierzy w siebie i uwaa,
e tej prby nie zda. Dlatego postanawia w ogle nie prbowa. Z
powodw, ktre jak mam nadziej, wyjani pniej, wikszo
mczyzn nienawidzi tego, co nieznane. Podobnie jak Kain, chc si
osiedli i zbudowa wasne miasto, sprawowa kontrol nad wasnym yciem.
Jednak przed tym nie da si uciec w sercu kadego mczyzny
jest co dzikiego.
URATOWA PIKN
Romeo ma swoj Juli, krl Artur walczy o Ginewr, Robin Hood
ratuje panienk Marian, a ja nigdy nie zapomn, jak po raz pierwszy
pocaowaem swoj szkoln sympati. Byo to pod koniec sidmej
klasy. Poznaem Debbie na kku teatralnym i zupenie straciem
gow. Bya to klasyczna szkolna mio. Czekaem na nipo
lekcjach, nosiem jej ksiki do szafki. W klasie przesyalimy sobie
karteczki, rozmawialimy w nocy przez telefon. Nigdy specjalnie
nie zwracaem uwagi na dziewczyny, a do tamtej pory. To
pragnienie budzi si troch pniej w wdrwce chopca do wieku
mskiego, a kiedy ju si pojawi, wiat staje do gry nogami. W
kadym razie bardzo chciaem j pocaowa, ale nie mogem zebra
si na odwag a do ostatniego wieczoru, gdy w szkole
odbywao si przedstawienie. Nastpnego dnia rozpoczynay si
wakacje, ona wyjedaa i wiedziaem, e to musi by teraz albo
nigdy. Za kulisami w ciemnociach daem jej popiesznego causa, a
ona odwzajemnia mi nieco duszym. Pamitacie t scen z filmu
E.T., kiedy chopiec unosi si na rowerze na tle ksiyca? Jestem
pewien, e tego wieczoru, gdy wracaem do domu na swoim
schwinnie, nie dotykaem ziemi.
Nie ma nic bardziej inspirujcego dla mczyzny jak pikna kobieta.
Ona sprawia, e chcesz zdoby zamek czy zabi olbrzyma. Albo
obiec wszystkie bazy. Pewnego dnia w czasie rozgrywek Maej Ligi
mj syn Samuel zosta wanie tak zainspirowany. Lubi baseball, ale
jak wikszo chopcw zaczynajcych gra, nie jest pewien, czy
ma w sobie to co, eby by dobrym graczem. Samuel jest naszym
pierworodnym i jak wielu pierworodnych jest ostrony. Zawsze

puszcza kilka rzutw, zanim w kocu si rozegra, a kiedy ju zapie

rytm, to te nie do koca; do tamtej pory wszystkie jego piki
ldoway w polu wewntrznym. W kadym razie, kiedy tego
popoudnia Sam wzi do rki kij, wanie przysza jego
przyjacika z koca ulicy, adna blondyneczka, i stana za lini
pierwszej bazy. Unoszc si na palcach, wykrzykiwaa jego imi i
machaa do niego. Udajc, e jej nie widzi, Sam poszerzy rozkrok,
chwyci mocniej kij, spojrza na miotacza z jak gwatownoci w
oku. I po raz pierwszy wybi pik daleko w rodkowe zapole.
Mczyzna chce by bohaterem dla swojej Piknej. Modzi mczyni idcy na wojn maj w portfelu zdjcie swojej dziewczyny.
Mczyni, ktrzy latali na misje bojowe, malowali Pikn na boku
swoich samolotw. Podczas drugiej wojny wiatowej zaogi
bombowcw B17 daway swoim latajcym fortecom imiona: Ja i
moja dziewczyna" albo licznotka z Memfis". Czym byliby Robin
Hood albo krl Artur bez kobiet, ktre kochali? Samotnymi
mczyznami staczajcymi samotne boje. Indiana Jones i James
Bond nie byliby tym, kim s, bez piknej kobiety u boku, o ktr w
sposb nieunikniony zawsze musz w kocu stoczy bj. Widzicie,
to nie jest tak, e mczyzna musi walczy; on musi walczy dla
kogo. Pamitacie sowa Nehemiasza do tych kilku dzielnych dusz
bronicych pozbawionej murw obronnych Jerozolimy? Nie bjcie
si... walczcie za braci swoich, za synw swoich i crki, za ony
swoje i domy". Walka sama w sobie to nie wszystko; mczyzna
pragnie romantyzmu. Nie wystarczy by bohaterem; trzeba by
bohaterem dla konkretnej osoby, dla kobiety, ktr si kocha. Adam
dosta wiatr i morze, konia i jastrzbia, ale jak powiedzia Bg, nie
byo mu dobrze, dopki nie byo Ewy.
Tak, w sercu kadego mczyzny jest jaka namitno.
KOBIECE SERCE
Przekonaem si, e take w sercu kobiety znajduj si trzy istotne
pragnienia, ktre nie s cakiem odmienne od mskich, a jednak pozostaj wyranie kobiece. Nie kada kobieta pragnie stoczy walk,
ale kada chce, by o ni walczono. Wsuchajcie si w tsknot niewieciego serca: nie tylko chce by zauwaona chce by
upragniona. Chce, by si o ni starano. Chciaabym po prostu by
dla kogo najwaniejsza", powiedziaa mi pewna przyjacika po
trzydziestce. Jej marzenie z dziecistwa o rycerzu w lnicej zbroi,
przybywajcym, by j uratowa, nie jest tylko dziewczc fantazj,

ale rdzeniem jej niewieciego serca, yciem, do ktrego jak wie

zostaa stworzona. Tak wic Zach w Oficerze i dentelmenie
wraca do Pauli, Frederick w Maych kobietkach wraca do Jo, a
Edward w Rozwanej i romantycznej wraca, by wyzna Eleonorze
swoj wiecznie yw mio.
Kada kobieta chciaaby take dzieli z kim przygod. Jednym z
ulubionych filmw mojej ony jest Czowiek znad nienej Rzeki.
Uwielbia scen, w ktrej Jessica, pikna moda kobieta, zostaje
uratowana przez Jima, swego bohatera, i razem jad na koniu przez
pustkowia australijskich gr. Chciaabym by Isabo z Zakltej w
sokoa", wyznaa inna przyjacika. Chciaabym, eby kto mnie
ceni, chciaabym, eby kto si o mnie stara, walczy o mnie
tak. Ale take chciaabym by silna i uczestniczy w przygodzie".
Tylu mczyzn popenia bd, uznajc, e to kobieta jest przygod.
Wtedy ich zwizek zaczyna si psu. Kobieta nie chce by
przygod, chce, aby porwao j co wielkiego, nieznanego. Nasza
przyjacika cigle powtarza: Znam siebie i wiem, e nie jestem
przygod. Zatem gdy mczyzna daje mi to do zrozumienia,
natychmiast zaczyna mnie nudzi. Ju to zaliczyam. Chciaabym
czego, czego jeszcze nie znam".
W kocu, kada kobieta pragnie posiada ukryte pikno, ktre mona by odsoni. Nie wyczarowa, ale odsoni. Wikszo kobiet ju
od dziecka czuje siln presj, eby by pikn, ale o tym nie mwi.
Istnieje takie gbokie pragnienie, by po prostu i naprawd by
pikn i cieszy si tym. Wikszo dziewczynek pamita, jak
bawiy si w przebieranie, w wesele czy w wirujce spdnice", i
jak zakaday na siebie kwieciste sukienki, ktre wietnie si do tego
nadaj. Dziewczynka ubrana w swoj najadniejsz sukienk
wchodzi do salonu i krci si wkoo. Pragnie spodoba si tatusiowi.
Moja ona wspomina, jak bdc picie czy szecioletnim
dzieckiem, wesza na stolik do kawy i wypiewywaa radosne
piosenki na cay gos. Widzicie mnie?", pyta serce kadej
dziewczynki. I czy podoba si wam to, co widzicie?"
wiat zabija serce kobiety, kac jej by tward, skuteczn i niezalen. Niestety, chrzecijastwo take nie zna jej serca. Wejdcie
do wikszoci kociow w Ameryce, rozejrzyjcie si i zadajcie sobie pytanie: Jaka jest chrzecijanka? I znowu, nie suchajcie tego, co
wam mwi, rozejrzyjcie si i sami przekonajcie. Nie ma wtpliwoci. Bdziecie musieli przyzna, e chrzecijanka jest... zmczona.

Jedyne, co mamy do zaoferowania kobiecej duszy, to nacisk, eby

bya dobr sug". Nikt nie walczy o jej serce, nie czeka na ni
adna wielka przygoda, w ktr mogaby by wpltana, i kada
wtpi, czy w ogle ma jakie pikno do odsonicia.
DROG SERCA
Jak chciaby, eby o tobie mwiono: Harry? Oczywicie, znam
go. To naprawd miy facet". Albo: Tak, syszaem o Harrym. To
niebezpieczny czowiek... w pewien pozytywny sposb". Panie, a
wy? Kogo wolaybycie mie za towarzysza? (Niektre kobiety,
zranione przez brutaln msko, pragn bezpiecznego"
mczyzny... a potem zastanawiaj si, dlaczego po wielu latach z
ich maestwa znikna namitno, dlaczego on jest zimny i
odlegy). Jeli chodzi o wasz kobieco, jak wolaybycie, eby o
was mwiono e jestecie niezmordowan pracownic" czy
raczej kobiet urzekajc"? Jestem pewny, e znam odpowied.
A moe?... A jeli te gbokie pragnienia naszych serc mwi prawd, objawiaj ycie, ktre byo nam przeznaczone? Bg da nam
oczy, ebymy mogli widzie, da uszy, ebymy mogli sysze; da
wol, ebymy mogli wybiera, i da nam serce, ebymy mogli y.
Najwaniejsze jest to, w jaki sposb obchodzimy si z wasnym
sercem. Mczyzna musi wiedzie, e jest silny; musi wiedzie, e
ma wszystko, co potrzeba. Kobieta musi wiedzie, e jest pikna,
musi wiedzie, e jest warta, by o ni walczono. Ty nic nie
rozumiesz", powiedziaa do mnie pewna pani. Ja yj z mczyzn
pustym w rodku". Nie, to nie tak. On ma serce na swoim miejscu.
Moe mu si wymkno jak zranione zwierz, znajduje si poza jego
zasigiem albo dzieli go krok od tego, by je zapa. Ale ono tam
jest. Nie wiem, kiedy umarem", wyzna pewien mczyzna.
Czuj si tak, jakbym wanie zuy cay tlen". Rozumiem to. By
moe ty rwnie czujesz, e twoje serce jest martwe albo odeszo,
lecz jest tam, gdzie powinno. Dzikie, silne, miae i tylko czeka,
eby je wypuci na wolno.
Ta ksika nie jest o siedmiu sprawach, ktre naley zrobi, eby
by miym facetem. To ksika o uzdrowieniu i wyzwoleniu serca
mczyzny, o jego namitnociach i prawdziwej naturze, ktr
otrzyma od Boga. To zaproszenie, aby pogna na pola pod
Bannockburn*, na Dziki Zachd, skoczy z wodospadu i uratowa
Pikn. Jeli bowiem naprawd chcesz pozna, kim jeste jako
mczyzna, jeli chcesz odnale ycie, ktre warto przey, jeli

chcesz gboko pokocha kobiet i nie przekaza swoich bdw

dzieciom, to musisz odzyska swoje serce. Musisz uda si w gry
duszy, w dzikie i niezbadane rejony i wytropi t nieuchwytn
zdobycz.
* Miasto w rodkowej Szkocji, miejsce, gdzie w 1314 roku Robert Bruce pokona Anglikw,
zapewniajc Szkocji niezaleno przyp. tum.

2
Dziki,
nosimy

ktrego

obraz

Czy mwienie ludziom, eby byli dla siebie dobrzy, moe udrczy
czowieka? Ktry rzd skazaby pana Rogersa albo kapitana Kangaroo?
PHILIP YANCEY
Bezpieczny? Kto tu mwi o bezpieczestwie? Oczywicie, e on nie jest
bezpieczny Ale jest dobry.
CS. LEWS
to latorol
Rodu zwycizcw; nie wstyd poczu trwog Kiedy si myli o jego
wrodzonej Mocy i o tym, co mu niesie los.
W. SHAKESPEARE, Krl Henryk V*

amitacie tego chopca w byszczcych butach, z dwoma

szecio-strzaowcami, o ktrym wam opowiadaem? Najlepsze w tej

historii jest to, e wcale nie jest zmylona. Miaem takie miejsce, w
ktrym te marzenia mogy si zici. Dziadek, ojciec mojego ojca,
by prawdziwym kowbojem. Pracowa na wasnym rancho, gdzie
hodowa bydo, we wschodnim Oregonie midzy polami szawii a
Snake River. I cho wychowywaem si na przedmieciu,
prawdziwym poligonem w mojej wdrwce ku mskoci byo to
rancho, na ktrym w dziecistwie spdzaem lato. Och, eby
wszyscy chopcy mieli tyle szczcia. Dni wypenione jazd
traktorem i ciarwk, komi i wizaniem byczkw, bieganiem po
polach, owieniem ryb w stawie. Kadego roku przez cudowne trzy
letnie miesice byem Huckiem Finnem. Jake uwielbiaem, kiedy
mj dziadek Pop, jak go nazywaem patrzy na mnie i,
wtykajc kciuk za pas, z umiechem mwi: Siodaj".

Pewnego popoudnia Pop zabra mnie do miasta, do mojego ulubionego sklepu. Byo to poczenie sklepu metalowego,
narzdziowego i rolniczego. Klasyczny sklep mydo i powido'1 z
czasw Dzikiego Zachodu, peen drobiazgw, ekwipunku, siode,
uprzy, kocw, sprztu wdkarskiego, scyzorykw, strzelb.
Pachniao tam sianem i olejem lnianym, skr, prochem i naft
wszystkimi tymi rzeczami, od ktrych ronie chopice serce. Tego
lata Pop mia problem z nadmiern liczb gobi na rancho. Nie
cierpia tych brudzcych ptakw, ba si, e przenios na bydo
choroby. Mwi na nie latajce szczury". Pop podszed prosto do
kontuaru ze strzelbami. Wybra wiatrwk i kartonik z nabojami i
wrczy je mnie. Stary sprzedawca zdziwi si lekko, spogldajc na
mnie znad okularw. Czy nie jest na to troch za mody?" Pop
pooy mi rk na ramieniu i umiechn si. Hal, to mj wnuk.
On jest moim ochroniarzem".

SKD PRZYSZLIMY?
Wchodziem do sklepu jako may chopiec, a wychodziem z niego
jako szeryf Wyart Earp, Lone Ranger, Kit Carson. Miaem
tosamo i wasne miejsce w historii. Dostaem placet, e jestem
grony. Jeli chopiec ma zosta mczyzn, jeli mczyzna ma
pozna, e jest nim naprawd, to nie ma wyboru. Musi dowiedzie
si, jakie jest jego pochodzenie i z jakiego jest tworzywa. Jednym z
punktw zwrotnych w yciu mojego przyjaciela Craiga moe
t y m punktem zwrotnym by dzie, w ktrym odzyska
nazwisko swego ojca. Ojciec Craiga, Al McConnell, zgin podczas
wojny koreaskiej, kiedy Craig mia cztery miesice. Matka wysza
powtrnie za m i Craig zosta adoptowany przez ojczyma,
wiecznie skwaszonego starego kapitana marynarki, ktry ilekro by
zy na Craiga, przezywa go skrzeczc mew. Mowa tu o
tosamoci, o wasnym miejscu w historii. Ojczym mawia czsto:
Craig, jeste zwyk mew potrafisz tylko siedzie, skrzecze
i..." (wiecie, co).
Kiedy Craig dors, pozna prawd o swoim pochodzeniu o tym,
e jego ojciec by wojownikiem, ktry zgin w bitwie. O tym, e
gdyby y, wyjechaby na misje, aby gosi Ewangeli w miejscach,
w ktrych dotd nikt jeszcze nie by. Craig dowiedzia si, e jego
rodzonym pradziadem by William McConnell, pierwszy misjonarz
Afryki rodkowej, ktry ryzykowa wielokrotnie ycie, by gosi

Chrystusa dzikim ludom. Craig zmieni nazwisko na McConnell, a

wraz z nim dosta cenniejsz tosamo i bardziej niebezpieczne
miejsce w historii. Obymy wszyscy mieli tyle szczcia. Wielu
mczyzn wstydzi si swoich ojcw. Jeste taki jak twj ojciec"
podobne sowa wiele zgorzkniaych matek wypuszcza jak strza do
swego syna. Wikszo mczyzn, ktrych znam, bardzo stara si
nie by podobnymi do ojcw. Kogo jednak maj naladowa? Od
kogo czerpa poczucie siy?
Moe lepiej byoby skierowa nasze poszukiwania do rde, do
tego potnego korzenia, z ktrego wyrastaj gazie. Kim jest Ten,
od ktrego przypuszczalnie pochodzimy, ktrego obraz nosi w sobie
kady mczyzna? Jaki On jest? Mwienie mczynie, ktry szuka
swej siy, e zosta stworzony na obraz Boga, moe z pocztku nie
by dla niego zachcajce. Dla wikszoci mczyzn Bg jest albo
odlegy, albo saby to samo mwi o swoich ziemskich ojcach.
No, powiedz szczerze jakim mczyzn wedug ciebie by Jezus?
Pewien przyjaciel zauway: Czy On nie jest troch zbyt potulny i
agodny? To znaczy obraz, ktry mam u siebie, ukazuje Go jako
agodnego gocia otoczonego dzieciakami. Kogo w rodzaju Matki
Teresy". Tak, podobne wizerunki sam widziaem w wielu
kocioach. Waciwie jedynie takie obrazy Jezusa widziaem. Jak
ju wczeniej mwiem, mam wraenie, e Jezus by najmilszym
facetem na wiecie. Pan Rogers z brod. Mwienie mi, ebym by
do niego podobny, to jak nakaz, ebym by saby i bierny. Bd
grzeczny. Bd czysty. Bd jak Matka Teresa.
Wolabym raczej, eby mi kazano by podobnym do Williama
Wallace'a.

MNE SERCE
Wallace, jeli sobie przypominacie, to bohater filmu Braveheart,
Waleczne Serce. Jest wojownikiem, ktry staje si wyzwolicielem
Szkocji na pocztku czternastego wieku. Kiedy Wallace zjawia si
na scenie, Szkocja od wiekw znajduje si pod rzdami elaznej
rki angielskich monarchw. Ostatni krl jest najgorszy z
wszystkich Edward II Dugonogi. Bezwzgldny tyran zniszczy
Szkocj, zabijajc jej synw i gwacc crki. Szkocka szlachta,
ktra miaa by warstw obrocw, nakada cikie jarzmo na barki
swego ludu, a sama nabija sobie sakiewki, robic interesy z
Edwardem. Wallace jako pierwszy przeciwstawia si angielskim

ciemizcom. Rozwcieczony Dugonogi posya swe wojsko na pola

Stirling, aby zdusiy rebeli. Z gr schodz grale w grupach po sto
i tysic ludzi. Nadszed czas konfrontacji. Lecz szlachta, sami
tchrze, nie chce walczy. Chce zawrze z Angli traktat, ktry
zapewni jej wicej ziem i wadzy. To typowi faryzeusze,
biurokraci... religijni administratorzy.
Bez przywdcy Szkoci zaczynaj traci zapa. Jeden po drugim, a
potem caymi grupami, zaczynaj ucieka. W tym momencie przybywa na koniu Wallace z grup swoich wojownikw. Na twarzach
maj bkitne barwy wojenne, s gotowi do boju. Ignorujc szlacht
ktra pojechaa ukada si z angielskimi kapitanami, aby ubi
kolejny interes Wallace przemawia prosto do serc rejterujcych
Szkotw.
Synowie Szkocji... przyszlicie tu walczy jako wolni ludzie i jestecie wolnymi ludmi". Daje im tosamo i powd do walki.
Przypomina im, e ycie w strachu nie jest w ogle yciem i e
kady z nich kiedy umrze. Umierajc w kach, za wiele lat, na
pewno bdziecie gotowi odda te wszystkie dni za jedn szans
powrotu na to pole bitwy, by powiedzie wrogom, e mog odebra
wam ycie, ale nigdy nie odbior wam wolnoci!" Mwi im, e s w
stanie podj walk. Pod koniec tej poruszajcej mowy ludzie
wiwatuj. S gotowi. Wtedy przyjaciel Wallace'a pyta:
Pikna mowa. I co teraz?" Bdcie sob". A ty dokd?" Jad
wszcz bjk".
W kocu kto ma zamiar przeciwstawi si angielskim tyranom.
Podczas gdy moni ukadaj si o stanowiska, Wallace wpada
midzy nich i przerywa rozmowy. Wszczyna bjk z angielskimi
lordami i rozpoczyna bitw pod Stirling bitw, ktra
zapocztkowaa wyzwolenie Szkocji.
Czy Jezus jest bardziej podobny do Matki Teresy, czy do Williama
Wallace'a? Odpowied brzmi... to zaley. Jeli jeste trdowatym,
wyrzutkiem, pariasem spoecznym, ktrego nikt nigdy nawet nie dotkn, poniewa jeste nieczysty", jeli wszystko, do czego
tsknisz, to jedno mie sowo, wtedy Chrystus jest wcieleniem
czuego miosierdzia. Wyciga rk i dotyka ci. Z drugiej strony,
jeli jeste faryzeuszem, jednym z tych namaszczonych przez
samych siebie doktrynalnych policjantw... uwaaj. Przy niejednej
okazji Jezus wszczyna bjk" z notorycznymi hipokrytami.
Wemy na przykad histori kalekiej kobiety z rozdziau 13. u

ukasza. Oto to: faryzeusze s podobni do szkockiej szlachty

oni take s przywizani do prawa, upieraj si, e grzechem jest
uzdrowienie kogo w szabat, poniewa jest to wykonanie pracy".
Przekrcaj intencj Boga, myl, e czowiek zosta stworzony dla
szabatu, a nie szabat dla czowieka (Mk 2,27). Chrystus stoczy ju
z nimi kilka potyczek, niektre na ten sam temat, sprawiajc, e
wiaroomcy wpadli w sza" (k 6,11).
Czy nastpnym razem Jezus omija temat, aby nie rozkoysa odzi"
(postawa tak wielu wspczesnych liderw)? Czy przemilcza spraw, aby chroni jedno Kocioa"? Nie. On uderza bezporednio
w samo sedno, szczuje ich, wszczyna awantur. Przywoajmy tutaj
t opowie:
Naucza raz w szabat w jednej z synagog. A bya tam kobieta, ktra
od osiemnastu lat miaa ducha niemocy: bya pochylona i w aden
sposb nie moga si wyprostowa. Gdy Jezus j zobaczy, przywoa j i rzek do niej: Niewiasto, jeste wolna od swej niemocy".
Pooy na ni rce, a natychmiast wyprostowaa si i chwalia
Boga. Lecz przeoony synagogi, oburzony tym, e Jezus uzdrowi
w szabat, rzek do ludu:, Jest sze dni, w ktre naley pracowa. W
te wic przychodcie i leczcie si, a nie w dzie szabatu!" (k
13,10-14).
Moecie w to uwierzy? Co za perfidny go! W ogle nie rozumie,
w czym rzecz. Chrystus si wcieka.
Pan mu odpowiedzia: Obudnicy, czy kady z was nie odwizuje
w szabat wou lub osa od obu i nie prowadzi, by go napoi? A
owej crki Abrahama, ktr Szatan osiemnacie lat trzyma na
uwizi, czy nie naleao uwolni od tych wizw w dzie szabatu?"
Na te sowa wstyd ogarn wszystkich Jego przeciwnikw, a lud
cay cieszy si ze wszystkich wspaniaych czynw, dokonywanych
przez Niego (k 13,5-17).

STOCZY WALK
Chrystus zmusza wroga do ujawnienia si, demaskuje go i zawstydza na oczach wszystkich. Czy nasz Pan jest dentelmenem? Nie,
jeli jeste w subie Jego wroga. Bg musi stoczy walk, walk o
nasz wolno. Jak powiada Tremper Longman: Waciwie kada
ksiga Biblii Stary i Nowy Testament i prawie kada jej
stronica mwi nam o Bogu prowadzcym wojenn dziaalno".
Ciekaw jestem, czy Egipcjanie, ktrzy trzymali Izrael pod batem,

opisaliby Jahwe jako Cakiem Miego Faceta? Plagi, zaraza, mier

pierworodnych to wszystko nie wyglda szczeglnie po
dentelmesku, prawda? Co powiedziaaby nam Miss Manners* na
temat zawadnicia Ziemi Obiecan? Czy ta hurtowa rze pasuje
do rady: Zadzwo do swego nowego ssiada"?
A pamitacie tego gwatownika Samsona? Stanowi cakiem niez
kwintensencj mskoci: zabi lwa goymi rkoma, pobi i odar z
odzienia trzydziestu Filistynw, kiedy wykorzystali przeciw niemu
jego on, i w kocu, po tym jak j spalili, zabi tysic mczyzn
ol szczk. Z tym gociem nie byo artw. Ale czy
zauwaylicie? Wszystko zdarzyo si, gdy go opanowa duch
Pana" (Sdz 15,14). Pozwlcie, e co wyjani, nie jestem obroc
wizerunku mskiego macho. Nie proponuj, abymy wszyscy
chodzili na siowni, a potem na pla, eby sypa piaskiem w twarz
sabym faryzeuszom. Usiuj ratowa nas od zaszczepionego nam
bardzo, bardzo faszywego obrazu Boga zwaszcza Jezusa a
co za tym idzie, ratowa mczyzn stworzonych na jego obraz.
Dorothy Sayers napisaa, e Koci przyci krtko pazury Lwu
Judy", czynic z niego udomowione zwierz dla bladych klerykw
i pobonych starszych pa". Czy takiego Boga znajdujemy w Biblii?
Hiobowi, ktry kwestionowa moc Boga, odpar On:
Czy dajesz sit koniowi,
grzyw przystrajasz mu szyje i sprawiasz, e biegnie jak szaracza,
a silne parskanie przeraa? W dolinie bije kopytem radonie,
z moc si rzuca na or, nie boi si, drwi sobie z lku,
on nie ucieka przed mieczem. Gdy koczan nad nim zadwiczy,
ostrze oszczepu i dzidy, pdzi wrd huku i dudnienia,
na glos rogu nie ustoi. Zary, ilekro rg si odezwie,
z dala ju wszy wojn, krzyki dowdcw i wrzaw (Hi 39,19-25).
Ko wojenny, ogier, ucielenia gwatowne serce swego Stwrcy.
Podobnie jak nasze, gdy kady mczyzna jest latorol rodu
zwycizcw". Albo przynajmniej pierwotnie by. Moesz okreli,
jakiego mczyzn dostaa, jedynie przygldajc si, jaki wpyw on
na ciebie wywiera. Czy ci nudzi? Czy rani ci swym doktrynalnym
rasizmem? Czy sprawia, e chcesz krzycze, poniewa jest a taki
milutki? W ogrodzie Getsemani w mroku nocy, motoch
rzezimieszkw z latarniami, pochodniami i broni" przychodzi, by
pojma Jezusa. Zauwacie tchrzostwo tego czynu dlaczego nie

schwytali Go w wietle dnia, w miecie? Czy Jezus wzdraga si z

lku? Nie, On wystpuje naprzd, by stawi im czoa.
A Jezus, wiedzc o wszystkim, co miao na Niego przyj, wyszed
naprzeciw i rzek do nich: Kogo szukacie?". Odpowiedzieli Mu:
Jezusa z Nazaretu". Rzek do nich Jezus: JA JESTEM". Rwnie
i Judasz, ktry Go wyda, sta midzy nimi. Skoro wic Jezus rzek
do nich: JA JESTEM", c o f n l i s i i u p a d l i na ziemi.
Powtrnie ich zapyta: Kogo szukacie?". Oni za powiedzieli: Jezusa z Nazaretu". Jezus odrzek: Powiedziaem wam, e Ja jestem.
Jeeli wic Mnie szukacie, pozwlcie tym odej" (J 18,4-8, podkrel. J.E.).
Mowa tu o sile. Sia samej miaej obecnoci Jezusa pokonuje ca
grup. Kilka lat temu pewien dobry czowiek da mi egzemplarz
poematu Ezry Pounda o Chrystusie, zatytuowanego Ballad of the
Goodly Fere (Ballada o Dobrym Towarzyszu). Sta si moim
ulubionym wierszem. Napisany z perspektywy jednego z mczyzn,
ktrzy szli za Chrystusem, moe Szymona Zeloty, nabiera
wikszego sensu, jeli si wie, e fere to stare angielskie sowo,
ktre oznacza koleg, towarzysza.
Czyby stracony Towarzysz nasz
Za sprawk kapanw, na krzyu?
On kocha wszystkich chopw na schwa,
Co w odziach migaj po morzu.
Gdy przyszli zgraj pochwyci Go, Z umiechem powieki swe
przymkn. Najpierw pucicie tych tutaj", rzek, inaczej me
kltwy nie zmilkn".
rd wrogich wczni odesa nas Rozemia si na gos w
pogardzie. Czemucie nie przyszli po mnie, gdym naucza w
miecie otwarcie?"
My zdrowie Jego pilimy winem Czerwonym na uczcie ostatniej.
Kapanem kaponem on nie by, o nie, Lecz mem o duszy
chwackiej.
Widziaem raz, jak chwyci sznur i przegna setki handlarzy, gdy
mieli Jego najwitszy dom zmieni w pstry plac targowy...
Widziaem, jak zowrogi strach Zdj galilejskie wzgrze. Tysice
jczao On spokojny szed, z oczami jak szare morze.
Jak morze, gdy grony jest rejs, Szarpane gniewnymi wiatrami. Jak
morze, ktre w Genezaret Poskromi dwoma sowami.

Najlepszym z Judzi Towarzysz nasz, Z wiatrem i morzem zbratany.

A oni mylc, e zabili Go, Na wieki zostan gupcami.
Jezus nie jest kapanem kaponem" ani bladym ministrantem uczesanym z przedziakiem porodku, mwicym cicho, unikajcym
konfrontacji, ktry w kocu pozwala si zabi, bo nie ma innego
wyjcia. On pracuje w drewnie, zdobywa zaufanie dokerw. Jest
Panem Zastpw, kapitanem wojsk anielskich. Kiedy Chrystus
wraca, staje na czele gronej kompanii, siedzi na biaym koniu i
dziery ostry miecz, a Jego szata skpana jest we krwi (Ap 19).
Wedug mnie ten wizerunek bardziej przypomina posta Williama
Wallacea ni Matki Teresy. Nie ma wtpliwoci w sercu Boga
jest co gwatownego.

A CO Z PRZYGOD?
Jeli masz jakie wtpliwoci, czy Bg kocha dziko, spd jedn
noc w lesie sam. Id na spacer w czasie burzy. Popywaj wrd
stada waleni. Zap rozwcieczonego samca osia. Czyim pomysem
w kocu one byy? Wielka Rafa Koralowa ze swymi cudownymi
biaymi rekinami, dungla w Indiach z tygrysami, poudniowozachodnie pustynie z grzechotnikami czy opisaby je jako mie
miejsca? W przewaajcej czci ziemia nie jest bezpieczna, ale jest
dobra. To uderzyo mnie troch poniewczasie, gdy wdrowalimy
nad Kenai River w grach Alaski. Mj kolega Craig i ja szukalimy
ososi i wielkich pstrgw tczowych, ktre yj w lodowatych
wodach tej rzeki. Ostrzegano nas przed niedwiedziami, ale nie
bralimy tego powanie, dopki nie znalelimy si w gbokim
lesie. Wszdzie widzielimy lady grizzly rozrzucone na szlaku
ososie z odgryzionymi gowami, sterty ajna wielkoci maego psa,
lady ogromnych pazurw na drzewach na wysokoci mniej wicej
gowy. Ju po nas", pomylaem. Co my tu robimy?"
Wtedy przypomniaem sobie, e Bg po tym, jak wszystko stworzy obwieci, e to jest dobre. Dziki temu moemy dowiedzie
si, e On woli raczej przygod, niebezpieczestwo, ryzyko,
element niespodzianki. Wszelkie stworzenia s nieprzejednanie
dzikie. I Bg takimi je kocha. A co z Jego wasnym yciem?
Wiemy, e Bg bezustannie toczy walk ale czy Jego
przeznaczeniem jest te przygoda? Przecie On zawsze wie, co si
wydarzy. Czy w Jego yciu jest miejsce na ryzyko? Czy On nie
trzyma wszystkiego pod absolutn kontrol?

Teologowie, stojc na stray wszechwadzy Boga, zdecydowanie

przesadzili. Postawili nas wobec Boga szachisty grajcego po obu
stronach szachownicy, ktry wykonuje ruchy za siebie i za nas. Jednak wyranie wida, e tak nie jest. Bg jest osob, ktra podejmuje
ogromne ryzyko. Bez wtpienia najwikszym ryzykiem byo danie
anioom i ludziom wolnej woli, wcznie z prawem do odrzucenia
Go i to nie raz, ale kadego dnia. Czy Bg zmusza kogo do
grzechu? adn miar!", mwi Pawe (Ga 2,17). Zatem nie moe
wykonywa wszystkich ruchw na szachownicy, poniewa ludzie
przez cay czas grzesz. Upade anioy i ludzie uywaj swej siy do
popeniania ohydnego za powszedniego. Czy Bg zatrzymuje kad
kul wystrzelon do niewinnej ofiary? Czy nie dopuszcza do
romansw nastolatkw, aby dziewczta nie zachodziy w ci? W
tym wszystkim jest wicej ryzyka, ni jestemy gotowi uzna.
Wikszo z nas robi wszystko, by w swoim yciu zredukowa element ryzyka. Zakadamy pasy bezpieczestwa, sprawdzamy poziom
cholesterolu i praktykujemy kontrol urodzin. Znam nawet kilka
par, ktre postanowiy w ogle nie mie dzieci, gdy po prostu nie
chc naraa si na bl serca, ktrego czstym powodem s dzieci.
A jeli urodz si kalekami? A jeli odwrc si od nas i Boga? A
jeli?... Bg zdaje si ucieka od caej tej ostronoci. I nawet jeli
wie, e stanie si co zego, e bdzie mia zamane serce, spotka Go
cierpienie czy przygnbienie z powodu naszego nieposuszestwa,
Bg postanawia mie dzieci. I w przeciwiestwie do
nadopiekuczych rodzicw, ktrzy dzieciom odbieraj prawo
wyboru, Bg daje nam ogromne moliwoci wyboru. Nie stworzy
posusznego Adama i Ewy. Podj ryzyko. Chwiejne ryzyko z
chwiejnymi konsekwencjami. Wpuci obcych do swojej historii i
pozwoli, by ich wybory gboko j ksztatoway.
Taki wiat stworzy. Ten wiat nadal si krci. A On nie ucieka
przed baaganem, ktry my zrobilimy. yje prawie radonie, a z
pewnoci heroicznie w dynamicznej relacji z nami i z naszym
wiatem. Wtedy wkroczy Pan" w takiej czy innej formie, jest
prawdopodobnie najpowszechniejsz fraz o Nim w Pimie
witym. Przyjrzyjcie si historiom pisanym przez Niego. Jedna z
nich opowiada o dzieciach Izraela, ktre zostay zepchnite nad
Morze Czerwone, bez adnej drogi ucieczki, podczas gdy wojska
faraona gnay za nimi z mordercz furi. Wtedy objawia si Bg.
Jest te historia o Szadraku, Meszaku i Abed-Nego, ktrzy zostali

uratowani zaraz po tym, jak wrzucono ich do rozpalonego pieca.

Wtedy objawia si Bg. Pozwaa, eby motoch zabi Jezusa, pochowa Go... wtedy si objawia. Wiecie, dlaczego Bg uwielbia
pisa takie niesamowite historie? Poniewa On uwielbia dawa
sobie rad. Uwielbia nam pokazywa, e ma wszystko, co potrzeba.
Natur Boga nie jest zmniejszanie ryzyka i obrona baz. Zupenie
nie. Przez wikszo czasu pozwala, aby przewaga nie bya po Jego
stronie. Przeciwko Goliatowi, dowiadczonemu onierzowi i wywiczonemu zabjcy, wysya... piegowatego chopaka, pasterza z
proc. Wikszo dowdcw idcych do bitwy pragnie zgromadzi
jak najwicej piechoty. Bg redukuje wojsko Gedeona z trzydziestu
dwch tysicy do trzystu. Wtedy wyposaa t ma haastr, ktra
pozostaa, w pochodnie i gliniane dzbanki. Bg zmniejsza swoje
szanse nie tylko w jednej czy drugiej bitwie. Czy pomylelicie o
tym, jak obszed si z Ewangeli? Bg musi przekaza ludzkiej rasie
nowin, bez ktrej ta rasa przepadnie na zawsze. Jaki ma plan?
Najpierw zaczyna od rokujcej najmniejsze nadzieje grupy: kilku
prostytutek, kilku rybakw majcych dwuklasowe wyksztacenie,
poborcy podatkw. Potem przekazuje pieczk nam. Nie do wiary.
Relacja Boga z nami i z naszym wiatem jest wanie rym: relacj. I
jak w kadej relacji jest w niej pewna dawka nieprzewidywalnoci i
zawsze obecne prawdopodobiestwo, e zostaniesz zraniony. Ostatecznym ryzykiem, ktre ponosi kady z nas, jest mio, poniewa
jak powiedzia CS. Lewis: Pokochaj co, a bdziesz mia cinite
serce, a moe nawet zamane. Jeli chcesz mie pewno, by zostao
nietknite, nie wolno ci go nikomu oddawa, nawet zwierzciu".
Lecz Bg je oddaje, znowu i znowu, i znowu, a dosownie si wykrwawia. Gotowo Boga do podejmowania ryzyka jest
oszaamiajca daleko wykracza poza to, co zrobiby na Jego
miejscu ktokolwiek z nas.
Prba pogodzenia suwerennoci Boga z woln wol czowieka zabijaa klina Kocioowi przez cae wieki. Musimy pokornie uzna,
e caa ta sprawa okryta jest wielk tajemnic. Niemniej w sercu
Boga istnieje co zdecydowanie dzikiego.

WALKA O PIKN
Lecz caej Jego dzikoci i gwatownoci nie sposb oddzieli od
Jego romantycznego serca. Fakt, e teologowie to przegapili, wiadczy raczej o teologach ni o samym Bogu. Muzyka, wino, poezja,

za chody soca, wszystko to s Jego wynalazki, nie nasze. My

tylko odkrywamy to, co On ju wymyli. Kochankowie i
wyjedajcy na miodowe miesice jako to dla swojej mioci
wybieraj takie miejsca, jak Hawaje, Wyspy Bahama albo Toskania.
Jednak czyim pomysem byy Hawaje, Wyspy Bahama albo
Toskania? Wyjanijmy to. Czyim pomysem byo stworzenie
ludzkiej postaci w taki sposb, e pocaunek moe by tak
cudowny? I na tym On nie poprzesta, o czym kochankowie wiedz
najlepiej. Zaczynajc od oczu, krl Salomon w czasie nocy
polubnej wielbi swoj ukochan. Kochajej wosy, jej umiech, jej
wargi, ktre ociekaj nektarem" i mid i mleko pod twoim
jzykiem". Zauwacie, e jego opis wdruje w d.
Szyja twoja jak wiea Dawida, zbudowana warstwami... Piersi twe
jak dwoje kolt...
Nim wiatr wieczorny powieje
i znikn cienie, Pjd ku grze mirry,
ku pagrkowi kadzida (Pnp 4,4-6).
A jego maonka odpowiada: Niech wejdzie miy mj do swego
ogrodu i spoywa jego najlepsze owoce" (Pnp 4,16). Jaki to Bg
woy do kanonu Pisma witego Pie nad pieniami? Doprawdy,
czy jest do pomylenia, by taka erotyczna i skandal i ujca ksiga
zostaa umieszczona w Biblii przez chrzecijan, ktrych dzi znacie?
Co za delikatna poetycka aluzja: dwoje kolt". Nie jest to pornografia, ale tej pieni nie da si wytumaczy jedynie jako metafory
teologicznej". Takie tumaczenie jest czystym nonsensem. W Pieni
nad pieniami, raz w caej ksidze, Bg przemawia nawet sam we
wasnej osobie. Salomon zabra swoj ukochan do sypialni i tych
dwoje robi tam wszystko, co zwykle robi kochankowie. Bg temu
bogosawi, szepcc: Jedzcie, przyjaciele, pijcie, upajajcie si, najdrosi!" (Pnp 5,1). W ten sposb daje im swoj zacht jeli w
ogle im jej trzeba. A potem sprawia, e znikaj cienie.
Bg ma romantyczne serce i ma wasn oblubienic, o ktr musi
walczy. Jest zazdrosnym kochankiem, a Jego zazdro dotyczy
serca i wolnoci Jego ludu. Francis Frangipane niezwykle susznie
stwierdzi: Ratunek jest staym wzorcem Boego postpowania".
Przez wzgld na Syjon nie umilkn,
przez wzgld na Jerozolim nie spoczn,
dopki jej sprawiedliwo nie bynie jak zorza i zbawienie jej nie
zaponie jak pochodnia...

Bo jak modzieniec polubia dziewic,

tak twj Budowniczy ciebie polubi (Iz 62,1.5).
I cho ona popenia wobec Niego cudzostwo, cho zostaje schwytana przez wrogw, Bg, aby j odzyska, jest gotw poruszy
niebo i ziemi. Nie spocznie, dopki jej nie uwolni.
Kt to jest Ten, ktry przybywa z Edomu, z Bosry idzie w szatach
szkaratnych?
Ten wspaniay w swoim odzieniu,
ktry kroczy z wielk sw moc?
To Ja jestem tym, ktry mwi sprawiedliwie, potny w
wybawieniu".
Dlaczego czerwona od krwi jest Twoja suknia
i szaty Twe, podobnie jak u tego,
co wygniata winogrona w toczni? Sam jeden wygniataem je do
kadzi,
adnego z narodw nie byo ze Mn. Toczyem je w moim gniewie
i deptaem je w mojej porywczoci. Posoka ich obryzgaa mi szaty
i poplamiem sobie cae odzienie. Albowiem dzie pomsty by w
moim sercu
i nadszed rok mojej odpaty" (Iz 63,1-4).
To dopiero Waleczne Serce! To dopiero dziki, gwatowny i
namitny go! Nigdy nie syszaem, eby pan Rogers mwi w ten
sposb. A waciwie nigdy nie syszaem, eby ktokolwiek w
Kociele mwi w ten sposb. Lecz On jest Bogiem Nieba i ziemi.
Lwem Judy.

CHOPCY I DZIEWCZYNKI
I jest naszym prawdziwym Ojcem, pniem, z ktrego wyrasta serce
mczyzny. Siln, odwan mioci. George MacDonald napisa:
Ty moim yciem Ty rdem, ja potokiem. Patrz na wiat
Twym otwartym okiem. Dlatego e jeste Sob, ja mog by mn.
(Diary ofan Old Sou!)

Zauwayem, e najczciej kierowanym do chopcw zwrotem jest:

nie rb tego". Nie wspinaj si na to, nie am tego, nie bd taki
agresywny, nie haasuj, nie rb baaganu, nie podejmuj wariackiego
ryzyka. Jednak zamysem Boga ktry uczyni chopcw na swj
obraz jest mwienie tak". Bd gwatowny, bd dziki, bd
namitny. To wszystko nie umniejsza faktu, e kobiety rwnie
nosz w sobie obraz Boga. Pierwiastki mskie i kobiece przenikaj
si w caym stworzeniu. Jak mwi Lewis: Rodzaj jest

rzeczywistoci o wiele bardziej fundamentaln ni pe...

fundamentaln biegunowoci, ktra dzieli wszystkie stworzone
byty". Jest soce i jest ksiyc z gwiazdami; s urwiste gry i s
ki z polnymi kwiatami. Lew uosabia gron si, a czy
kiedykolwiek widzielicie lwic? W sercu kobiety take jest co
dzikiego, lecz w niej jest to kobiece do rdzenia, raczej kuszce ni
gwatowne.
Ewa i wszystkie jej crki s take latorol rodu zwycizcw", ale
w cudownie inny sposb. Jako doradca i przyjaciel, a zwaszcza
jako m, miaem zaszczyt zosta zaproszony do gbi serca Ewy.
Czsto gdy jestem z kobiet, odkrywam, e trwam w milczcym
zdumieniu.
Co ona mwi mi o Bogu? Wiem, e Bg chce co powiedzie
wiatu przez Ew co takiego?" Po wielu latach suchania krzyku
kobiecych serc jestem przekonany ponad wszelk wtpliwo: Bg
chce by kochany. Chce by dla kogo najwaniejszy. Jak moglimy
to przegapi? Od pierwszej do ostatniej strony, od pocztku do
koca, serce Boga woa: Dlaczego mnie nie wybierasz?".
Zdumiewajce jest dla mnie to, jak pokorny, jak naraony na
zranienia jest Bg. Znajdziecie Mnie mwi Bg albowiem
bdziecie Mnie szuka z caego serca" (Jr 29,13). Innymi sowy,
Szukaj mnie, staraj si o mnie chc, eby mnie zdoby".
Zdumiewajce. Jak powiada Tozer: Bg czeka, chcc, eby Go
podano".
Widzimy wic, e Bg nie tylko pragnie przygody, ale chce dzieli
przygod. Nie musia nas stwarza, ale chcia tego. Cho zna kad
gwiazd po imieniu, a Jego krlestwo obejmuje galaktyki, Bg
cieszy si, gdy moe by czci naszego ycia. Czy wiecie,
dlaczego nie zawsze od razu odpowiada na nasze modlitwy?
Poniewa chce z nami rozmawia, a czasami jest to jedyny sposb,
aby nas zmusi do rozmowy. Jego serce a do rdzenia jest
przeznaczone do zwizku, do dzielenia z nami przygody.
A tak, Bg ma do odsonicia pikno. To jest powd, dla ktrego
mczyzna ulega urokowi kobiety. Ewa jest koron stworzenia. Jeli
uwanie przeczytacie Ksig Rodzaju, zobaczycie, e kady nowy
etap stworzenia jest lepszy od poprzedniego. Najpierw wszystko jest
bezksztatne, puste i ciemne. Bg zaczyna ksztatowa surow
materi, jak artysta pracujcy nad surowym szkicem albo
kawakiem gliny. wiato i ciemno, ldy i morza, ziemia i niebo

 pocztek nabierania ksztatu. Jedno sowo i krlestwo kwiatw

ozdabia ziemi. Soce, ksiyc i gwiazdy wypeniaj niebo. Z
pewnoci Jego praca charakteryzuje si wiksz dokadnoci i
wyrazistoci. Potem przychodz ryby i ptactwo, morwiny i
jastrzbie. Nastpnie s dzikie zwierzta, wszystkie te
zdumiewajce stworzenia. Cudownym stworzeniem jest pstrg, ale
dopiero ko jest wspaniay. Czy syszycie, jak narasta crescendo i
niczym wielka symfonia wzbija si coraz wyej? Wtedy pojawia si
Adam, tryumf Boego rkodziea. Do adnego ze stworze Bg nie
powiedzia: Zostae stworzony na Nasz obraz, podobny Nam".
Adam nosi swoje podobiestwo do Boga w gwatownym, dzikim i
namitnym sercu. A jednak jest jeszcze jeden, ostatni akcent. Jest
nim Ewa. Wraz: z ni stworzenie osiga swj najwyszy punkt,
swj szczyt. Ona jest kocowym akcentem Boga. Adamowi
pozostaje tylko wyda okrzyk zachwytu. Ona ucielenia pikno i
tajemnic, i czu tkliwo Boga. Jak powiedzia poeta William
Blake: Nagie ciao kobiety jest czstk wiecznoci nie do objcia
oczyma mczyzny".
Powodem, dla ktrego kobieta chce odsoni swe pikno, powodem,
dla ktrego pyta: Czy si tobie podobam?", jest to, e tak samo
czyni Bg. Bg jest urzekajcym piknem. Dawid modli si: O
jedno prosz Pana, tego poszukuj... abym zaywa askawoci
Pana" (Ps 27,4). Czy mona mie wtpliwo, e Pan chce, by Go
wielbiono? e chce by widziany i chce, ebymy byli urzeczeni
tym, co widzimy? CS. Lewis napisa: Pikno kobiety jest
korzeniem radoci zarwno dla kobiety, jak i dla mczyzny...
pragnienie czerpania radoci z wasnego pikna jest wyrazem
posuszestwa Ewy, a kade z kochankw smakuje wasn rozkosz
w rozkoszy drugiego".
To jest do uproszczony szkic, przyznaj. Mona powiedzie na
ten temat o wiele wicej i nie ma tu sztywnych ani surowych
kategorii. Mczyzna musi czasami by czuy, a kobieta musi
czasami by gwatowna. Jeli jednak mczyzna jest tylko czuy, to
wiemy, e z jego wntrzem jest co nie tak, a jeli kobieta jest tylko
gwaittwna, odnosimy wraenie, e nie jest taka, jaka miaa by. Jeli
przyjrzycie si samej istocie chopcw i dziewczynek, to chyba
stwierdzicie, e nie bardzo si myl. Sia i pikno. Jak powiada
Psalmista:
Bg raz to powiedzia, Dwa razy to syszaem: Bg jest potny.

I Ty, Panie, jeste askawy (Ps 62,12-13).

* Wedug J. Wujka: abym patrza na rozkosz Pask", ang. I may... gaze upon the
beauty (pikno) of the Lord" przyp. tum.

3
Pytanie, ktre przeladuje
kadego mczyzn
Tragedi ycia mczyzny jest to, e w nim co umiera, cho on sam nada
yje.
ALBERT SCHWEITZER
Porzuciwszy pragnienia, zacz umiera.
GEORGE HERBERT
Jeste tam?
Mdl si za Pretendenta Ktry rozpoczyna mody i silny Tylko po to, eby
si podda.
JACKSON BROWNE Pretender

1976 by Swallow Turn Music)

naszym miejscowym zoo przez lata y jeden z najwikszych

afrykaskich lww, jakie kiedykolwiek widziaem. Olbrzymi samiec, wier tony ywej wagi, o cudownej sierci i niezwykle
okazaych pazurach. Panthera Leo. Krl Zwierzt. Oczywicie by
w klatce, ale mwi wam, jej prty nie daway poczucia
bezpieczestwa, kiedy stao si dwa metry od zwierza, ktry w innej
sytuacji widziaby w tobie atwy obiad. Szczerze mwic, czuem,
e powinienem trzyma swoich chopcw na bezpieczny dystans od
niego, jak gdyby mg skoczy na nas, gdyby tylko chcia. By
moim ulubiecem. Inni wdrowali do pawilonu map albo tygrysw,

a ja wracaem, cho na kilka chwil, eby poby troch w obecnoci

czego tak potnego, szlachetnego i miertelnie niebezpiecznego.
Prawdopodobnie lk miesza si u mnie z podziwem, a moe po
prostu widok tego wielkiego starego kota ama mi serce.
To cudowne i budzce przeraenie zwierz powinno przemierza
sawann, obnoszc swoj dum i budzc lk w sercach wszystkich
dzikich stworze. Ilekro poczu gd, powinien powala zebry i
gazele. Zamiast tego kad godzin kadego dnia i nocy kadego
roku spdza w samotnoci klatki mniejszej ni wasza sypialnia, a
poywienie podawano mu przez mae metalowe drzwiczki. Czasami
pno w nocy, kiedy miasto ju spao, syszaem jego ryk
dochodzcy od wzgrz. Brzmia nie tyle gwatownie, ile aonie.
Podczas moich wizyt nigdy nie spojrza mi w oczy. Ze wzgldu na
niego desperacko pragnem, eby to zrobi, chciaem, by zmierzy
mnie wzrokiem. Bybym szczliwy, gdyby zamachn si na mnie
ap. Lecz on tylko lea z tym gbokim zmczeniem, ktre bierze
si z nudy, oddycha pytko i przewraca si z boku na bok. Po
latach ycia w klatce lew przestaje w ogle wierzy, e jest lwem...
a czowiek przestaje wierzy, e jest czowiekiem.

LEW JUDY?
Mczyzna jest gwatowny... namitny... ma dzikie serce? Nie
powiedziaby tego, obserwujc tych, ktrzy zazwyczaj poruszaj
si ulicami. Jeli mczyzna jest obrazem Lwa Judy, to skd bierze
si tyle samotnych kobiet, tyle dzieci wychowujcych si bez ojcw,
tak niewielu prawdziwych mczyzn? Dlaczego dzieje si tak, e
wiat wydaje si zapeniony karykaturami mskoci? Niedaleko nas
mieszka pewien go. Cae weekendy spdza przed pudem
telewizora, ogldajc sport, podczas gdy jego synowie graj w pik
na podwrku sami. Mieszkamy tu od dziewiciu lat i przez ten
czas widziaem go grajcego z chopcami moe ze dwa razy.
Dlaczego? Dlaczego on si nie zaangauje? A inny ssiad, ktry
jedzi na motocyklu, prowadzi olbrzymi ciarwk i nosi
skrzan kurtk? Kroczy nadty. Mylaem, e James Dean umar
ju dawno temu. Co z nim? Wyglda msko, ale wydaje si jaki
karykaturalny, przedobrzony.
Jak to si dzieje, e mczyni, zagldajc do swoich serc, nie odkrywaj niczego mnego, niebezpiecznego, a znaj duj jedynie
gniew, dz i strach? Sam te czuj si czciej zastraszony ni

dzielny. Dlaczego tak jest? Sto pidziesit lat temu Thoreau

napisa: Wikszo mczyzn prowadzi ycie cichej rozpaczy" i
wydaje si, e od tamtego czasu nic si nie zmienio. Pewna kwestia
z filmu Braveheari, Waleczne Serce brzmi: Wszyscy musz
umrze, ale nie wszyscy tak naprawd yj". Podobnie wikszo
kobiet wiedzie ycie cichej rezygnacji, wyrzekajc si swojej
nadziei na spotkanie prawdziwego mczyzny.
Realne ycie przecitnego mczyzny wydaje si odlege o cay
kosmos od pragnie jego serca. Nie stacza adnej bitwy, chyba e
mamy na myli uliczne korki, narady, ktnie czy rachunki. A ci
faceci, ktrzy spotykaj si co czwartek rano w lokalnej kawiarni i
dyskutuj nad kilkoma wersami z Biblii gdzie jest ich wielka
bitwa? A ci,
ktrzy przesiaduj w krgielni, palc papierosy? S dokadnie w tym
samym punkcie. Miecze i zamki z dziecistwa dawno zostay
wyparte przez owki i biurka; szeiostrzaowce i kapelusze
kowbojskie zastpione minivanami i zastawami hipotecznymi.
Poeta Edwin Robinson uj t cich desperacj tak: >
Gronostaj Cheevy, dziecko pogardy, Chudnc, zalicza pory roku;
Do dzi nie wie, po co si urodzi, Pacze, tkwic w duszy mroku.
Gronostaj uwielbia dawne czasy, Lnice miecze, narowiste konie,
A dzielny wojownik z marze oywia w nim serca pomie.
Gronostaj Cheevy, urodzony za pno, Po gowie drapic si, myli;
Co raz to spluwa na swj los I leje w gardo kolejn whisky.
(Miniver Cheevy)
Bez wielkiej bitwy na mier i ycie, ktr przeyby mczyzna,
gwatowna cz jego natury schodzi do podziemia i tylko, nie wiadomo dlaczego, ni std, ni zowd wydaje jaki bulgot nabrzmiay
gniewem. Kilka tygodni temu leciaem na Zachodnie Wybrzee.
Bya pora obiadowa i wanie w rodku posiku go siedzcy
przede mn opuci oparcie najniej jak si dao, upewniajc si
kilkoma szarpniciami, e dalej nie mona. Chciaem go wykopa
do pierwszej klasy. Mj przyjaciel mia kopot w swoim sklepie z
zabawkami, poniewa przychodzce dzieciaki wkurzay go i
warcza na nie. Niezbyt sprzyjao to interesom. Tak, wielu
mczyzn, dobrych mczyzn, przyznaje si, e regularnie traci
cierpliwo wobec wasnych dzieci. No i jeszcze ten go przede
mn na czerwonym wietle, wczoraj. wiata zmieniy si na
zielone, a on nie ruszy. Chyba nie zauway. Zatrbiem delikatnie,

eby zwrci jego uwag na fakt, e za nami zgromadzio si ju ze

dwadziecia aut. Go wysiad z samochodu wcieky, gotowy do
bjki. Prawd powiedziawszy, miaem wielk ochot zmierzy si z
nim. Mczyni s gniewni i tak naprawd nie wiemy, dlaczego.
A jak to moliwe, e jest tyle sportowych wdw", ktre trac
swych mw co sobota z powodu partii golfa albo meczu w
telewizji? Dlaczego tylu mczyzn jest uzalenionych od sportu? Bo
to najwiksza przygoda, jakiej wielu z nich w ogle moe
dowiadczy. Dlaczego tylu innych zatraca si w robieniu kariery?
Z tego samego powodu. Zauwayem kiedy, e Wall Street
Journal" reklamuje si mczyznom jako przygoda z
kapitalizmem". Znam goci, ktrzy spdzaj cae godziny przy
komputerze, handlujc akcjami. Jest w tym element podniecenia i
ryzyka, bez wtpienia. Czy mona ich za to wini? Reszta w ich
yciu to harwka i nudna rutyna. To nie przypadek, e wielu
mczyzn nawizuje romanse nie dla mioci ani nawet nie dla
seksu, ale jak przyznaj dla przygody. Kazano im wyrzec si
awanturniczego ducha i by odpowiedzialnymi", to znaczy y
tylko dla obowizku. Z dawnych czasw zostay im jedynie
fotografie na cianach i moe jakie narzdzia w garau. Ed Sissman
pisze:
Mczyni po czterdziestce,
Patrz w wiata nocy, nie mog spa.
Cigle drczy ich myl,
Kiedy zrobili faszywy ruch
I czemu ycie tak dugo trwa.
Mam nadziej, e ju apiecie, o co mi chodzi. Jeli mczyzna nie
znajdzie tego, do czego zostao stworzone jego serce, jeli nigdy nie
zosta zaproszony, by y z gbi tego serca, bdzie prbowa
znale co innego. Dlaczego puapk numer jeden dla mczyzny
jest pornografia? Tskni za Pikn, ale bez swojego dzikiego i
namitnego serca nie potrafi jej znale, walczy o ni ani jej
zatrzyma. Cho czuje do kobiety silny pocig, nie wie, jak o ni
walczy, ani e w ogle ma o ni walczy. Uwaa raczej, e ona jest
zagadk, ktrej, jak sdzi, nie potrafi rozwiza, zatem na poziomie
duszy zachowuje dystans. A prywatnie, w sekrecie, ucieka si do
imitacji. Pornografia uzalenia, dlatego e bardziej ni wszystko
inne w yciu zagubionego mczyzny sprawia, e on czuje si
mczyzn. Poza tym nikt od niego niczego nie wymaga. Jeli go

nie czuje si prawdziwym mczyzn w obecnoci prawdziwej

kobiety, tym bardziej naraony jest na porno.
I tak serce mczyzny, wyparszy to, czego najbardziej pragnie,
ucieka w ciemne rejony duszy i wyania si w jej mrocznych
zakamarkach. Oczywicie, sprawa zmaga mczyzny, jego ran i
uzalenie jest bardziej skomplikowana. Jednak taka jest ich gwna
przyczyna. Poeta George Herbert ostrzega: Porzuciwszy
pragnienia, zacz umiera". 1 wiecie co? Wszyscy o tym wiemy.
Kady mczyzna wie, e co si z nim stao, e co poszo nie tak...
ale nie wiemy, co.
NAS Z LK
Dziesi lat ycia spdziem w teatrze jako aktor i dyrektor. W przewaajcej czci byy to lata radosne. Byem mody, peen energii i
dobry w tym, co robiem. Moja ona naleaa do trupy teatralnej,
ktr kierowaem, i mielimy tam wielu przyjaci. Mwi o rym,
ebycie dobrze zrozumieli to, co chc teraz wyjawi. Mimo tylu
szczliwych wspomnie z teatru, w nocy cigle ni mi si pewien
koszmar. Oto jego tre: nagle znajduj si w teatrze w wielkim
budynku w stylu broadwayowskim, takim, w jakim chce zagra
kady aktor. wiata na widowni s przygaszone, a na scenie jasne,
zatem z mojego miejsca prawie nie widz widowni, ale czuj, e jest
wypeniona. Zostay same stojce miejsca. Dotd wszystko jest niby
w porzdku. Aktorzy lubi gra dla penej widowni. Lecz ta chwila
w ogle mi si nie podoba. Jestem sparaliowany ze strachu.
Przedstawienie si toczy, ja gram gwn rol. Jednak nie mam
pojcia, o czym jest sztuka. Nie wiem, jak rol gram. Nie znam
tekstu, nie wiem nawet, kiedy mam wej ze swoj kwesti.
Przedmiotem najwikszego lku kadego mczyzny jest by wystawionym na pokaz, nakrytym, zdemaskowanym, okaza si oszustem, a nie prawdziwym mczyzn. Ten sen nie ma nic wsplnego
z graniem, stanowi tylko to dla mojego strachu. Wy macie swj
koszmar. Mczyzna nosi obraz Boga w postaci siy, nie tyle
fizycznej, co duchowej. Bez wzgldu na to, czy zna biblijn histori
stworzenia, to z pewnoci wie jedno, e zosta przeznaczony do
tego, by dawa sobie rad. Jednak cigle zastanawia si... Czy
potrafi? Czy mi si uda?" Kiedy droga stanie si nieatwa, kiedy
sprawy przybior trudny obrt, czy sobie poradz? Przez wiele lat
moja dusza ya w takim wanie niepokoju. Czsto budziem si
rano z odkiem cinitym lkiem, ktry nie mia wyranego

rda. Pewnego dnia mj przyjaciel Brent zapyla mnie: Co teraz

robisz, gdy nie grasz?". W tym momencie uwiadomiem sobie, e
cae moje ycie odbieraem jak przedstawienie, jakbym zawsze by
na scenie. W kadej sytuacji czuem, e musz znowu si sprawdzi.
Kiedy przemawiaem albo miaem zajcia ze suchaczami,
czekaem, co powiedz, majc nadziej, e mnie pochwal. Kada
sesja doradcza bya dla mnie nowym testem: Czy dam rad? Czy
wszystko skoczy si na moim ostatnim sukcesie?".
Jeden z moich klientw dosta duy awans i podwyk. Popad w
przygnbienie. Na Boga, pomylaem, dlaczego? Kady chce by
doceniony i w dodatku dobrze wynagradzany. Wyzna, e cho lubi
pochway, to jednak wie, e to tylko wstp do wikszego upadku.
Jutro bdzie musia przerabia wszystko jeszcze raz od nowa,
znowu trafia w pieczk na polu golfowym. Kady mczyzna
czuje, e wiat da od niego, aby by kim, kimjak sam sdzi
nie jest. To jest bardzo powszechne. Jeszcze nie spotkaem
szczerego mczyzny, ktry by temu zaprzeczy. Tak, wielu
mczyzn jest twardych i teraz pewnie zastanawiaj si, o czym ja w
ogle mwi. Wedug nich ycie jest w porzdku i dobrze sobie z
nim radz. Poczekajcie. Jeli ono nie jest prawdziwym odbiciem
rzeczywistej siy, to prdzej czy pniej runie jak domek z kart.
Pojawi si gniew albo uzalenienie. Ble gowy, wrzody, a moe
romans.
A tak szczerze za jakiego mczyzn ty si uwaasz? Czy wybraby takie okrelenia, jak silny, namitny i niebezpieczny? Czy
masz odwag zapyta ludzi ze swego otoczenia, co myl o tobie
jako mczynie? Jakich sw boisz si usysze? Wspomniaem ju
o filmie Wichry namitnoci, o tym, e mczyni, ktrzy go
ogldali, chcieliby by Tristanem. Jednak wikszo widzi w sobie
Samuela albo Alfreda. Przemawiaem do wielu mczyzn na temat
filmu Braveheart, Waleczne Serce i cho kady ze suchaczy
chciaby by Williamem Wallace'em, gronym wojownikiembohaterem, wikszo widzi siebie jako Roberta Bruce'a,
niemiaego sabeusza, ktry zaamuje si pod presj. Uwielbiam
myle o sobie jak o Indianie Jonesie; ale obawiam si, e bardziej
przypominam Woody'ego Allena.
Komik Garrison Keillor napisa bardzo zabawny esej na ten temat w
swojej ksice Mskie sprawy*. Pewnego dnia uwiadomi sobie, e

nie jest wobec siebie szczery jako mczyzna, usiad wic, by sporzdzi list swoich silnych i sabych stron.
POYTECZNE RZECZY, KTRE POTRAFI ROBI: By miy. Posa ko.
Wykopa dziur. Napisa ksik. piewa altem albo basem.
Czyta map. Prowadzi samochd.
* Por. G. Keillor, Mskie sprawy, prze. L. Jeczmyk, Wydawnictwo Prszyski i
S-ka, Warszawa 1996.

POYTECZNE RZECZY, KTRYCH NIE POTRAFI:

cina olbrzymich drzew i rba ich na drwa do kominka.
Jedzi konno, tresowa psa albo pilnowa stada zwierzt.
Sterowa odzi, nie wpdzajc innych w panik.
Rzuca szybkiej piki, podkrconej albo citej.
adowa broni, strzela z niej i czyci jej. Albo strzela z uku.
Albo posugiwa si dzid, sieci; wnykami, bumerangiem czy
dmuchaw do strza, by zdoby miso.
Obroni si goymi rkoma.
Keillor wyznaje: By moe ten raport jest dobry w przypadku
bohaterw, aleja nie znam adnych bohaterw... Dla faceta to nie
jest dobre. Kobieta przebiegaby list wzrokiem i powiedziaa: Co
to ma za znaczenie, czy kto potrafi pyn odzi albo rzuca
waciwie piki w baseballu? Mamy 1993 rok. Lecz to jest kobiece
spojrzenie na msko". Craig i ja artowalimy na ten temat, brnc
przez pene niedwiedzi grizzly lasy Alaski. W cigu caego dnia
spotkalimy jedynie grup miejscowych, ktrzy wanie wracali z
wyprawy. Wygldali jak ywcem wyjci z czasopisma Soldier of
Fortune" (Najemnik). Obwieszeni strzelbami, pistoletami, na
piersiach pasy z amunicj, u boku zwisay im olbrzymie noe. Byli
przygotowani. Mieli, co trzeba. A my? My mielimy gwizdek.
Powanie. Wanie to zabralimy na niebezpieczn wypraw przez
dzicz: gwizdek. Para prawiczkw. Craig wyzna: Co ja takiego
potrafi robi? To znaczy, tak naprawd? Potrafi obsuy faks".
Podobne wyobraenie o swoim przygotowaniu do walki, do podjcia ryzyka, do zdobycia Piknej ma wikszo mczyzn. Mamy
tylko gwizdek. Rozumiecie, nawet jeli jest w nas pragnienie walki,
przygody i uratowania Piknej, nawet jeli nasze chopice marzenia
wypenione byy kiedy tymi sprawami, to sdzimy, e do nich nie
dorolimy. Dlaczego mczyni nie graj mczyzn? Dlaczego nie
dajemy wiatu siy, ktrej tak bardzo mu potrzeba? Z dwch prostych powodw: wtpimy, czy w ogle mamy jak si do

zaoferowania, i jestemy przekonani, e gdybymy dali to, co

mamy, to by nie wystarczyo. Co poszo nie tak i wiemy o tym.
Co si z nami stao? Odpowied czciowo znajduje si w historii
caej ludzkoci, a czciowo w szczegach ycia poszczeglnych
mczyzn.

DO CZEGO SUY MCZYZNA?

Dlaczego Bg stworzy Adama? Do czego suy mczyzna? Jeli
si wie, do czego co zostao zaprojektowane, wtedy zna si
przeznaczenie tego w yciu. Pies myliwski kocha wod; lew kocha
owy; jastrzb kocha szybowanie. Do tego wanie zostay
stworzone. Pragnienie ujawnia projekt, a projekt ujawnia
przeznaczenie. W przypadku udzi nasz projekt rwnie ujawnia si
przez pragnienie. Wemy na przykad przygod. Adam i wszyscy
jego
synowie
otrzymali
niesamowit
misj:
rzdzi,
podporzdkowywa sobie, by podnymi i mnoy si. Masz ca
ziemi, Adamie. Zbadaj j, uprawiaj j, troszcz si o ni to twoje
krlestwo". Oho, to si nazywa zaproszenie. To jest pozwolenie, by
dokona czego znacznie powaniejszego ni przejcie na drug
stron ulicy. To polecenie wyprawy na rwnik; to zlecenie
wybudowania Kamelotu. W tym momencie, o ile nam wiadomo,
tylko Eden jest ogrodem; caa reszta to dzicz. adnej rzeki nie
naniesiono na mapie, nie przepynito oceanu, nie zdobyto adnej
gry. Nikt jeszcze nie odkry molekuy ani wtrysku paliwa, ani nie
wymyli V Symfonii Beethovena. Czysta karta czekajca na
zapisanie. Biae ptno czekajce na zamalowanie.
Wikszo mczyzn uwaa, e s tu na ziemi tylko po to, eby
zabija czas a to z kolei zabija ich. Jednak tak naprawd jest dokadnie odwrotnie. Zostae stworzony wanie dla tej sekretnej
tsknoty serca czy bdzie to zbudowanie odzi i eglowanie ni,
czy napisanie symfonii i zagranie jej, czy obsadzenie pola i
uprawianie go. Wanie po to tu jeste. Badaj, buduj, podbijaj nie
musisz mwi chopcu, eby robi te rzeczy z tego prostego
powodu, e wanie to stanowi jego yciowy cel. Jednak z tym
wie si ryzyko, niebezpieczestwo i w tym tkwi puapka. Czy
mamy ochot y na poziomie ryzyka, na ktry zaprosi nas Bg?
Co wewntrz nas waha si.
Wemy kolejne pragnienie dlaczego mczyzna tskni za stoczeniem bitwy? Poniewa kiedy wkraczamy w opowie Ksigi Ro-

dzaju, wchodzimy w wiat wojny. Te wersy zostay ju napisane.

Zo czeka, by zrobi kolejny ruch. Gdzie przed Edenem, w
tajemnicy wiecznej przeszoci, by zamach, rebelia, prba
zabjstwa. Lucyfer, ksi aniow, kapitan stray, zbuntowa si
przeciwko Trjcy. Usiowa przej tron nieba si z pomoc trzeciej
czci anielskich wojsk, ktrym zaszczepi swj zy zamiar. Nie
powiodo im si i zostali wygnani sprzed obecnoci Trjcy. Ale nie
zostali zniszczeni i bitwa si nie skoczya. Odtd Bg ma wroga...
podobnie jak my. Czowiek nie zosta zrodzony dla sitcomu czy
opery mydlanej; przyszed na wiat bdcy w stanie wojny. To nie
jest wiat Pana Zotej Rczki, to wiat Szeregowca Ryana. Bdzie
jeszcze wiele, wiele bitew do stoczenia na wielu rnych polach
walki.
I w kocu, dlaczego Adam tskni za uratowaniem Piknej? Poniewa jest Ewa. On jej potrzebuje, a ona potrzebuje jego. Waciwie
pierwsz i najwiksz walk czekajc Adama jest bitwa o Ew. Pozwlcie jednak, e opisz dokadniej ten etap. Zanim Ewa zostaje
wycignita z boku Adama i pozostawia po sobie bl, ktry nie
mija, dopki on nie bdzie znowu z ni, Bg daje Adamowi pewne
instrukcje na temat zajmowania si stworzeniem i jego, Adama, roli
w rozwoju historii. S bardzo zasadnicze i wspaniaomylne: Z
wszelkiego drzewa tego ogrodu moesz spoywa do woli, ale z
drzewa poznania dobra i za nie wolno ci je" (Rdz 2,16-17). No
dobrze, wikszo z nas syszaa o tym. Ale zauwacie, czego Bg
nie mwi Adamowi.
Nie ma ostrzeenia ani instrukcji na temat tego, co miao si zdarzy, czyli kuszenia Ewy. To jest po prostu zdumiewajce.
Wyranie brakuje w dialogu Adama z Bogiem czego w rodzaju:
Adamie, jeszcze jedno. We wtorek za tydzie, okoo czwartej po
poudniu, ty i Ewa pjdziecie do sadu i zdarzy si co
niebezpiecznego. Adamie, suchasz mnie? Od tego momentu zaley
wieczny los caej ludzkiej rasy. A teraz, posuchaj, co chc, eby
zrobi...". On tego mu nie mwi.
0 ile nam wiadomo, nawet o tym nie wspomina. Bg popada w kopoty dlaczego by nie?! Poniewa Bg wierzy w Adama. Bg
wanie do tego jest przeznaczony radzenia sobie w kopotach.
Adam nie potrzebuje szczegowej instrukcji, poniewa Adam
wanie do tego jest. On ju ma wszystko, czego potrzebuje, w
swoim projekcie, w swoim sercu.

Nie trzeba przypomina, e historia nie koczy si dobrze. Adam

zawodzi, zawodzi Ew i reszt ludzkoci. Pozwlcie, e zadam wam
pytanie: Gdzie jest Adam, kiedy w kusi Ew? Stoi obok niej.
Daa swemu mowi, ktry by z ni, a on zjad" (Rdz 3,6).
Hebrajskie okrelenie by z ni" oznacza obok", okie w okie.
Adam nie jest oddalony, nie znajduje si w jakiej innej czci lasu,
nie ma alibi. Stoi z ni
1 patrzy, jak rozwija si sytuacja. Co robi? Nic. Absolutnie nic. Nie
wypowiada nawet sowa, nie kiwa palcem*. Nie ryzykuje, nie
walczy i nie ratuje Ewy. Naszego pierwszego rodzica pierwszego
prawdziwego mczyzn chwyta parali. Adam wypiera si
swojej natury i staje si bierny I odtd kady mczyzna, kady syn
Adama, nosi w sercu t skaz. Kady z nas kadego dnia powtarza
grzech Adama. Nie ryzykujemy, nie walczymy i nie ratujemy Ewy.
Naprawd jestemy jak drewniane koki.
Zeby nie lekceway Ewy, naley przyzna, e ona rwnie nie
wypenia swego przeznaczenia. Ewa zostaje dana Adamowi jako
ezer kenegdo albo jak przekazuje to wielu tumaczy,
odpowiednia pomoc". Niezbyt dobrze to brzmi, prawda? Kojarzy
mi si z pierwsz pomoc. Jednak Robert Alter mwi, e jest to
wybitnie trudne sowo do przetumaczenia". Ono oznacza co
znacznie wicej ni pomoc", oznacza ocalenie ycia". Ta fraza w
innym miejscu jest uyta tylko w odniesieniu do Boga, w sytuacji,
gdy czowiek rozpaczliwie pragnie, by Bg mu pomg. Do Boga
Jeszuruna nikt niepodobny; by tobie pomc, cwauje po
niebie" (Pwt 33,26). Ewa jest dawczyni ycia, jest
sprzymierzecem Adama. Oboje dostali zlecenie na przygod.
Potrzeba ich obojga, eby podtrzyma ycie. Razem musz walczy.
Ewa zostaje zwiedziona... i to raczej atwo, jak wykazuje moja przyjacika Jan Meyers. W Allure ofHope Jan mwi: Ewa bya przekonana, e Bg co przed ni ukry". Nawet wspaniao Edenu nie
moe jej przekona, e serce Boga jest dobre. Kiedy Ewa zostaje
zwiedziona, sztuka bycia kobiet wypacza si i kieruje ku jaowym
obszarom sprawowania kontroli i osamotnienia". Odtd kada crka
Ewy chce kontrolowa swoje otoczenie, swoje relacje, swego
Boga". Nie jest ju saba, ale bdzie wszystko mocno trzyma w
garci. Nie wystarcza jej samo uczestnictwo w przygodzie, teraz
chce nad ni panowa. A jeli chodzi o jej pikno, to albo skrywa je
pod lkiem i gniewem, albo wykorzystuje, by broni swego miejsca

w wiecie. W obawie, e nikt nie przemwi w naszym imieniu ani

nas nie obroni, ani nie bdzie o nas walczy, zaczynamy tworzy na
nowo zarwno siebie, jak i swoj rol w historii. Manipulujemy
otoczeniem, abymy nie czuy si bezbronne". Upada Ewa albo
staje si twarda, albo kurczowo przywiera do Adama. Mwic
wprost, przestaje by pocigajca. Ukrywa si za interesami albo
chce, eby wszystko zaatwi za ni Adam; zazwyczaj jest dziwn
kombinacj obu tych postaw.

POZERZY
Adam ju wie, e wszystko zepsu, e co zrobi nie tak, e przesta
by tym, kim mia by. To nie jest kwestia tylko zej decyzji; on
zdradzi co istotnego dla swej natury. Odtd jest skaony, nie ma
dawnej siy i wie o tym. A co potem si dzieje? Adam si ukrywa.
Przestraszyem si, bo jestem nagi, i ukryem si" (Rdz 3,10). Nie
potrzeba zaj z psychologii, eby zrozumie mczyzn. Wystarczy
zrozumie ten wers, niech jego znaczenie wsiknie w was, a nagle
mczyni nabior wyrazistoci. Ukrywamy si kady z nas.
Doskonale wiadomi, e my te nie jestemy tymi, ktrymi
mielimy by, rozpaczliwie obawiajc si zdemaskowania, tego, e
kto zobaczy nas takimi, jacy jestemy i jacy nie jestemy, uciekamy
w krzaki. Ukrywamy si w swoich biurach, w salach
gimnastycznych, za gazet, a przede wszystkim za wasn postaw.
Wikszo z tego, na co napotykamy, poznajc mczyzn, to
fasada, wymylny listek figowy, cudaczne przebranie.
Ktrego wieczoru, wracajc z przyjacielem z kolacji, rozmawialimy o yciu, maestwie i pracy. Gdy rozmowa zesza na gbszy
poziom, on przyzna si do pewnych problemw, z ktrymi si
boryka. Nagle wyzna: Prawda jest taka, John, czuj si tak,
jakbym przez cae ycie blagowa... i boj si, e ktrego dnia
zostan nakryty jako oszust". Byem niezwykle zdumiony. Jest
znany i odnosi sukcesy, wikszo ludzi lubi go od chwili poznania.
Jest bystry, elokwentny, przystojny i dobrze zbudowany. Ma pikn
on, wspania prac, jedzi nowym dipem, mieszka w wielkim
domu. Na zewntrz nie ma w nim niczego, co mwioby: To nie
jest prawdziwy mczyzna". Ale wewntrz to zupenie inna
historia. Zawsze tak jest.
Inny przyjaciel, zanim wspomniaem o swoim nocnym koszmarze,
w ktrym jestem na scenie i nie mog nic z siebie wydusi, wyzna

mi, e take jemu ni si co jaki czas ten sam sen. Dotyczy

morderstwa i FBI. W swoim nie prawdopodobnie kogo zabi i
zakopa ciao z tyu domu. Jednak policja jest ju blisko i on wie, e
w kadej chwili odkryje jego zbrodni i zostanie zapany. Sen
koczy si zawsze tu przed zdemaskowaniem go. Budzi si zlany
zimnym potem. Ktrego dnia zostan nakryty", to bardzo
powszechny motyw wrd nas, facetw. Prawd powiedziawszy,
przez cae ycie blefujemy. Wybieramy tylko te walki, ktre, jak
sdzimy, wygramy. Tylko te przygody, z ktrymi na pewno sobie
poradzimy, i tylko te Pikne, ktre z pewnoci uratujemy.
Pozwlcie, e zapytam tych z was, ktrzy nie znaj si na samochodach: jak rozmawiacie ze swoim mechanikiem? Mao znam si
na naprawie auta i kiedy stoj obok mechanika, czuj si jak palant.
Wic co robi? Blefuj, pozuj. Przyjmuj niedba, zdawkow postaw, jak faceci, ktrzy krc si przy ciarwkach. I czekam, co
on powie. Wyglda, e co jest nie tak z mieszank paliwa", mwi.
Taaaa, tak mylaem, e to moe by to". Kiedy ostatnio robi pan
karbo?". No, chyba ju lata temu". (Zgaduj, e chodzi mu o
karburator, lecz ni e mam pojcia, czy kiedykolwiek by ruszany).
To lepiej zrbmy go teraz, bo inaczej utknie pan na jakiej
wiejskiej drodze i bdzie musia pan zrobi go sam". Taaa", mwi
niedbale, jakbym nie chcia zawraca sobie gowy napraw
karburatora, chocia nie miabym pojcia, od czego zacz.
Wszystko, co mam, to gwizdek. Pamitacie? Zatem mwi, eby
przystpi do dziea, a on wyciga do mnie swoj wielk
usmarowan ap, ktra krzyczy: Jestem za pan brat z
narzdziami". No i co mi pozostaje? Jestem ubrany w marynark i
krawat, poniewa podczas lunchu mam wygosi mow dla kilku
kobiet, ale nie mog powiedzie: Fe, nie chciabym sobie teraz
brudzi rk", zatem ciskam t do i potrzsam ni nadzwyczaj
mocno.
A co z naszymi kumplami, ktrzy pracuj w firmach: jak si zachowuj ecie w biurze szefa, gdy ronie temperatura? Co mwicie, gdy
Wielki Szef was objeda? Jones, co u diaba si dzieje w waszym
dziale? Twoi ludzie spniaj si z robot ju trzy tygodnie!" Czy
prbujesz odbi pieczk? Waciwie, prosz pana, przekazalimy
ju wszystko do dziau McCormicka par tygodni temu". Czy
udajesz niewiedz? Naprawd? Nie miaem pojcia. Natychmiast
si za to bior". A moe chcesz go nabra: Sprawa zamknita...

skoczylimy j w tym tygodniu". Par lat temu pracowaem przez

jaki czas w tym wiecie. Szefem by naprawd grony go. W
jego biurze spado wiele gw. Moim zamiarem byo unikanie go za
wszelk cen; kiedy wpadaem na niego na korytarzu, to zawsze,
mimo e rozmowa bya przyjacielska", czuem si pniej starszy o
jakie dziesi lat.
A co ze sportem? Kilka lat temu zgosiem si, aby zosta trenerem
w zespole baseballowym mojego syna. Przed sezonem odbywao si
spotkanie organizacyjne wszystkich trenerw, ktrzy mieli pobra
sprzt i wysucha instrukcji". Wydzia rekreacji sprowadzi
zawodowego miotacza, bdcego ju na emeryturze, chopaka std,
eby wygosi jak zachcajc mow. Pozerstwo, jakie tam
widziaem, byo wprost niesamowite. Grupka ysiejcych tatusiw z
piwnymi brzuszkami wasaa si to tu, to tam, rozmawiajc o
czasach, gdy sami grali w baseball. Rzucali komentarze na temat
pewnych graczy, ktrych jakoby znali osobicie, i spluwali na
ziemi (nie artuj). Odchodzio tam takie lanie wody, e
aowaem, i nie wziem kaloszy. Bya to ekipa najwikszych
pozerw, jak spotkaem w yciu... poza kocioem.
Podobne zachowanie mona obserwowa na spotkaniach w
niedzielne poranki. Tylko tutaj mamy inny zestaw graczy. Dave
wpada na Boba w kruchcie kocioa. Obaj na ustach maj
przyklejony umiech' szczcia, cho adnemu z nich nie jest do
miechu. Cze, Bob, jak si masz?" Bob dopiero co wciek si na
on i jest gotw j zostawi, ale mwi: Wspaniale, Dave, po
prostu wspaniale. Pan jest dobry!'1. Z kolei Dave ju od lat, odkd
zgina jego crka, nie wierzy w dobro Boga. Taaa, Bg jest
nieustajco dobry. Tak si ciesz, e tu jestem i mog chwali
Pana". Ja te. Bd si za ciebie modli!" Chciabym zobaczy
stosunek modlitw naprawd odmwionych do modlitw obiecanych.
Zao si, e byoby to jakie 1:1000. A ja za ciebie. No, musz
ju lecie! Trzymaj si!" Trzymaj si" to nasz sposb
komunikowania: Mam do tej rozmowy i chc si std wynie,
ale nie mog by niegrzeczny, zatem musz powiedzie co miego i
sensownego", ale tak naprawd Dave ma Boba w nosie.

SIA LE WYKORZYSTANA
Adam upada, i wszyscy jego synowie wraz z nim. Jak si potem
potoczya caa historia? Gwatowni mczyni albo bierni

mczyni. Sia zostaje le wykorzystana. Kain zabija Abla; Lamek

grozi, e zabije wszystkich. Bg w kocu zatapia ca ziemi z
powodu gwatownoci synw ludzkich, ale wszystko krci si nadal.
Czasami jest ;o przemoc fizyczna, przewanie agresja sowna. Znam
takich chrzecijan, ktrzy cigle obraaj swoje ony. Albo morduj
je milczeniem, chodnym miertelnym milczeniem. Znam pastorw,
ciepych i przyjacielskich na mwnicy, ktrzy z bezpiecznego
zacisza swych gabinetw wysyaj do swoich pracownikw
potpiajce emaile. Wszystko to wynika z tchrzostwa. Byem
zaintrygowany, czytajc dzienniki dowdcw z czasw wojny
domowej. Mczyni, ktrych uwaaem za bohaterw, okazywali
si miczakami. Gbury, gotowe walczy w bjce na ulicy, na
otwartym pou bitwy okazuj si tchrzami", wyznaje pewien
kapral. Sierant z tego samego oddziau zgadza si: Nie znam
adnego byczka walczcego na pici, ktry nie byby tchrzem
jako onierz". Przemoc, bez wzgldu na form, zawsze podszyta
jest lkiem.
A co z tymi, ktrzy odnosz sukcesy, ludmi idcymi ostro przez
ycie, walcymi gow naprzd? Wikszo z ich dziaa rwnie
wynika z lku. Nie wszystko, ale wikszo. Przez lata byem
naogowym, nadmiernie wymagajcym perfekcjonist pierwszej
klasy. Wiele daem od siebie i od tych, ktrzy dla mnie pracowali.
Moja ona nie lubia dzwoni do mnie do pracy. Mwia: Masz
wtedy swj urzdowy gos". Innymi sowy, demonstrujesz swj
listek figowy. Caa ta chwiejna i udawana pewno siebie wynikaa
z lku z lku, e jeli czego nie zrobi, zostan nakryty jako
niepeny mczyzna. Nigdy si nie poddawaj, nigdy nie opuszczaj
gardy, dawaj z siebie 150 procent. Facet odnoszcy sukces to
spoecznie akceptowana forma porywczego mczyzny, ktry
przesadza w jedn lub drug stron. Jego ofiarami s najczciej
dzieci, ona i zdrowie. Dopki nie stanie szczerze wobec tego faktu,
jak i tego, co si za nim kryje, bdzie wyrzdza wielk krzywd.
S te mczyni bierni. Dobrym przykadem jest Abraham. Kiedy
sprawy le si maj, zawsze chowa si za spdnic ony. Gdy on i
jego ludzie zmuszeni godem przybywaj do Egiptu, Abraham,
chcc unikn mierci, mwi faraonowi, e Sara jest jego siostr.
Naraaj, by ratowa wasn skr. Faraon bierze Sar do haremu,
ale cae oszustwo si wydaje, gdy Bg zsya na Egipcjan choroby.
Mona by pomyle, e Abraham powinien si czego nauczy, ale

nie po latach, kiedy przenosi si do Negebu, postpuje dokadnie

tak samo. A Izaak, jego syn, podtrzymuje rodzinn tradycj, w ten
sam sposb naraajc Rebek. Grzechy ojcw przechodz na
synw. Abraham jest dobrym czowiekiem, przyjacielem Boga. Ale
jest take tchrzem. Znam wielu do niego podobnych. Mczyzn,
ktrzy nie potrafi powici si dla kobiety, z ktr s od lat.
Mczyzn, ktrzy nie potrafi by twardzi wobec pastora i
powiedzie mu, co naprawd myl. Pastorw i liderw
chrzecijaskich, ktrzy kryj si za listkiem figowym uprzejmoci i
uduchowienia" i nigdy nie stawiaj czoa trudnej sytuacji. Facetw,
ktrzy porzdkuj spinacze. Mczyzn, ktrzy chowaj si za gazet
czy telewizj, eby nie porozmawia powanie z on i dziemi.
Ja take jestem do niego podobny prawdziwy syn Abrahama.
Wspomniaem ju, e nasze pierwsze lata wsplnego ycia w teatrze
byy dobre ale nie jest to cala prawda. Miaem romans... z prac.
Oeniem si z kobiet, nie rozwizujc ani nawet nie poznajc gbokich problemw swojej duszy. Nagle, nazajutrz po lubie,
stanem wobec faktu, e oto mam za sta towarzyszk kobiet,
lecz nie mam pojcia, co znaczy naprawd j kocha ani czy nie
brakuje mi czego, czego ona ode mnie oczekuje. A jeli
ofiarowanie jej wszystkiego, co mam jako mczyzna, nie
wystarczy?" Byo w tym ryzyko, a ja nie chciaem go podj.
Wiedziaem jednak, co powinienem robi w teatrze, wic powoli
zaczem spdza tam coraz wicej czasu. Pracowaem do pna w
nocy, w weekendy, a w kocu spdzaem tam kad chwil.
Ukryem si jak Adam, uciekajc przed faktem, e potrzebna jest
moja sia, podczas gdy sam wtpiem, czy j w ogle posiadam.
Wida zatem wyranie: upadek Adama i Ewy wprawi w rezonans
ca ras ludzk. Fatalna skaza dostaa si do pierwowzoru i jest
przekazywana wszystkim synom i crkom. Dlatego kady chopiec i
kada dziewczynka przychodz na wiat naraeni na to, e zatrac
swe prawdziwe serce. Nawet jeli nie potrafimy uj tego w sowa,
to kadego z nas przeladuje pytanie: Czy jestem prawdziwym
mczyzn? Czy mam wszystko, co potrzeba... co si liczy?". To, co
nastpuje potem, znamy o wiele, wiele lepiej.

4
Rana
Matka maego Billy'ego zawsze mnda mu dokadnie, co mu wolno, a
czego nie. Wszystkie rzeczy, ktre wolno mu byo robi, byy nudne. To,
czego nie wolno mu byo robi, byo ekscytujce. Jedn z rzeczy; ktrych
nigdy, nigdy mu nie byo wolno, byo wychodzenie przez ogrodow furtk
samemu i badanie wiata, ktry znajdowa si za ni.
ROALD DAHL, The Minpins
Na arenie stoi bokser Wojowanie to jego fach Na sobie ma pamitki Po
wrogich rkawicach Wal w niego jak w bben Budzc w nim wstyd i
zo Schodz, ju schodz", woa Jednak zostaje wci.
PAUL SIMON, The Boxer (1968 by Paul Simon)
Myl, e jako jedyny w caej kompanii przeszedem drog przez
Normandi, nie odnoszc adnej rany.

Szer. WILLIAM CRAFT, 314. Regiment Piechoty

istoria upadku Adama jest histori kadego mczyzny. Jest

prosta i jednoznaczna, prawie mityczna w swojej zwizoci i gbi.

I tak, kady mczyzna przychodzi na ten wiat naraony na strat
serca. Potem przychodzi historia, ktr znamy o wiele lepiej
nasza wasna. Tam, gdzie historia Adama wydaje si prosta i
jednoznaczna, nasza staje si zoona i szczegowa; wpltanych
jest w ni o wiele wicej postaci, nieraz bardzo trudno ledzi
fabu. Jednak wynik jest zawsze taki sam: rana w duszy. Kadego
chopca w czasie wdrwki do mskoci trafia strzaa w sam rodek
serca, tam, gdzie jego sia. Poniewa rzadko mwi si o tej ranie, a
jeszcze rzadziej j leczy, kady mczyzna j nosi. A ran t prawie
zawsze zada mu jego wasny ojciec.

NAJWANIEJSZE PYTANIE MCZYZNY

Kilka lat temu, pewnego upalnego sierpnia moi chopcy i ja wspinalimy si na skaki niedaleko domu, w miejscu zwanym Ogrodem
Bogw. Strzeliste czerwone piaskowce wygldaj tam jak petwa
grzbietowa jakiego wielkiego potwora, ktry wanie wynurzy si
z gbi czasu. Wszyscy lubimy si wspina i to zamiowanie
wykracza poza zwyk przygod. Kada skalna ciana niesie jakie
wyzwanie. Przyjcie go i stawienie mu czoa wystawia ci na prb
i sprawdza, z czego jeste zrobiony. Poza tym chopcy i tak na
wszystko si wspinaj lodwk, balustrad, pergol z
winogronem u ssiadw zatem rwnie dobrze moemy to robi
poza domem. A w dodatku mona kupi troch super sprztu. W
kadym razie, kiedy wspinam si z chopcami, zawsze spuszczam ze
szczytu link asekuracyjn, do ktrej do-wizuj uprz tego, ktry
si wspina, dziki czemu mog go prowadzi z dou. W ten sposb
podczas wchodzenia widz kady jego ruch, pomagam w pokonaniu
trudniejszych miejsc. Tego popoudnia pierwszy wspina si
Samuel. Dowizaem lin do jego uprzy i zacz wchodzi.
Wszystko szo wietnie, a natrafi na niewielk przewieszk. Pokonywanie jej, mimo e jest si przypitym do linki, sprawia, e
czowiek czuje si naraony na niebezpieczestwo. Samuel nie mg
jej przej, a im duej wisia, tym bardziej si ba. Wkrtce
popyny zy, zatem agodnym gosem nakazaem mu zej.
Powiedziaem, e nie musimy wchodzi tam dzisiaj i e znam inn
skak, ktra te moe by cakiem nieza. Nie powiedzia
chc to zrobi". Rozumiaem go. Nadchodzi taki czas, kiedy po
prostu musimy zmierzy si z wyzwaniem i nie moemy si
wycofa. Zatem pomogem mu przej t przewieszk, dodajc mu
otuchy, i dalej ruszy ju z wiksz szybkoci i pewnoci. Dobrze
ci idzie, Sam! Tam moesz. Tak jest... teraz przytrzymaj si praw...
tak.... odepchnij si od tego progu... wietnie".
Zauwacie, jak istotn rol w kadym mskim sporcie peni tzw.
profesjonalny slang". Chwalimy si nawzajem, ale w sposb, ktry
nie wyglda na pochwa. Mczyni rzadko chwal bezporednio,
takj ak robi to kobiety. Ted, strasznie podobaj mi si twoje
spodnie. Wygldasz w nich wprost wspaniale". My chwalimy
niebezporednio, za pomoc naszych dokona. Uouu, dobry strza,
Ted. Masz dzisiaj niezy obrt". Gdy Sam wspina si na gr, ja
przekazywaem mu sowa rady i zachty. Dotar do kolejnego
trudnego miejsca, tym razem jednak wzi je z marszu. Kilka

ruchw i znajdzie si na szczycie. wietnie ci idzie, Sam. Jeste

dzi naprawd ostry". Skoczy wspinaczk i gdy zszed na d,
zaczem przyczepia Blaine'a. Mino dziesi, moe pitnacie
minut i o wszystkim zapomniaem. Ale nie Sam. Kiedy ja
trenowaem jego brata, on przestpujc z nogi na nog, zapyta
cicho: Tato... naprawd uwaasz, e tam na grze byem ostry?".
Jeli przegapisz tak chwil, stracisz serce chopaka na zawsze. To
nie byo jakie tam pytanie to byo to pytanie, to, ktre kady
chopak i mczyzna zawsze pragnie zada. Czy mi niczego nie
brakuje? Czy jestem silny?" Dopki mczyzna nie pozna, e jest
mczyzn, cigle bdzie prbowa udowodni, e nim jest,
jednoczenie wzdragajc si przed wszystkim, co mogoby ujawni,
e nim nie jest. Wikszo mczyzn yje przeladowana tym
pytaniem albo okaleczona odpowiedzi, jak otrzymali.

SKD SI BIERZE MSKO?

Chcc zrozumie, w jaki sposb mczyzna zostaje zraniony, musicie poj najwaniejsz prawd o wdrwce chopca do mskoci:
msko musi zosta nadana. Chopiec uczy si, kim jest i co ma do
dyspozycji, od mczyzny albo w towarzystwie mczyzn. Nie
moe si tego nauczy gdzie indziej. Nie moe si tego dowiedzie
od innych chopcw i nie moe tego pozna w wiecie kobiet. Od
pocztku czasu istnia plan, e ojciec musi pooy fundament pod
serce modego chopca. I przekaza mu najistotniejsz wiedz i
ufno we wasne siy. Tato bdzie pierwszym mczyzn w jego
yciu i zawsze tym najwaniejszym. Przede wszystkim powinien
odpowiedzie na to pytanie swojego syna i nada mu imi. W
dziejach czowieka przekazanych nam przez Pismo wite to ojciec
udziela bogosawiestwa i to on nadaje synowi imi.
Adam otrzymuje imi od Boga, a take moc nazywania. Nadaje imi
Ewie i dlatego uwaam, e mona bezpiecznie stwierdzi, i take
on nadaje imiona ich synom. Wiemy, e Abraham da imi Izaakowi
i cho synowie Izaaka, Jakub i Ezaw, dostaj imiona od matki, za
wszelk cen pragn otrzyma bogosawiestwo, ktre moe
pochodzi tylko od ojca. Jakub dostaje bogosawiestwo i prawie
wiek pniej, opierajc si na lasce, przekazuje je swoim synom
nadaje im imiona i tosamo. Judo, mody lwie... Issachar osio
kocisty... Dan bdzie jak w... Gad zabjcy napada go bd,
on za bdzie nastpowa im na pity... Jzef latorol

owocujca...
uk
jego
pozostanie
niezamany"
(Rdz
49,9.14.17.19.22.24). Zachariasz nazywa swego syna Janem, mimo
e reszta rodziny ma zamiar da chopcu imi po ojcu. Nawet Jezus
musi usysze sowa potwierdzenia od Ojca. Po tym, jak zostaje
ochrzczony w Jordanie, przed bezwzgldnym atakiem na jego
tosamo na pustyni, Ojciec mwi: Ty jest mj Syn umiowany,
w Tobie mam upodobanie" (k 3,22). Innymi sowy: Jezusie,
jestem z Ciebie niezwyke dumny, masz wszystko, co potrzeba".
Pewna historia nadawania imienia przez ojca jest dla mnie szczeglnie interesujca. Dotyczy Beniamina, ostatniego syna Jakuba.
Rachela rodzi chopca, ale po porodzie umiera. Z ostatnim
tchnieniem nazywa go Benoni, to znaczy syn mojej boleci".
Jednak Jakub interweniuje i nazywa go Beniamin syn
prawicy" (Rdz 35,18). Dziki temu decydujcemu posuniciu
chopiec nie otrzymuje tosamoci od matki, a dostaje j od ojca.
Zauwacie, wymagao to aktywnej interwencji mczyzny; zawsze
wymaga.

MATKI I SYNOWIE
Chopca wydaje na wiat matka i to ona jest rodkiem wszechwiata
podczas jego pierwszych ckliwych miesicy i at. Ona go karmi,
ywi, chroni; piewa mu, czyta, pilnuje go, jak gosi stare powiedzenie: niczym kwoka". Czsto te nadaje mu imiona, czue imiona w
rodzaju mj kotku", serduszko mamusi" czy nawet mj may
chopczyk". Jednak chopak nie moe dorosn z takim imieniem, a
ju na pewno nie z imieniem syn mojej boleci", i dlatego nadchodzi czas zmiany, kiedy to zaczyna szuka uczucia i uwagi u ojca.
Chce wiczy z ojcem apanie piki, mocowa si z nim, chodzi z
nim do kina albo pracowa w warsztacie. Jeli tato pracuje poza
domem, jak wikszo ojcw, wtedy jego wieczorny powrt do
domu staje si dla chopca najwaniejszym wydarzeniem dnia. Moja
ona, Stasi, moe wam powiedzie, kiedy to si stao w przypadku
kadego z naszych chopcw. W yciu matki jest to bardzo trudny
okres, gdy zamiast niej ojciec staje si socem w chopicym
wszechwiecie. Ta zamiana, to oderwanie skada si na bole Ewy.
Niewiele matek chtnie do tego dopuszcza, a naprawd nieliczne
robi to dobrze. Wiele kobiet pragnie, aby syn wypeni w ich duszy
pustk, ktr zostawi po sobie m. Jednak chopcy maj pytanie,
ktre wymaga odpowiedzi, a tej nie mog uzyska od matki.

Kobieco nigdy nie moe nada mskoci. Moja matka czsto

nazywaa mnie kochanie", a ojciec tygrysie". Jak sdzicie, w
jakim kierunku chciaby zwrci si chopiec? Bdzie nadal szed
do swojej matki po pocieszenie (do kogo biegnie, kiedy skaleczy si
w kolano?), ale po przygod uda si do ojca, po szans na
przetestowanie swej siy, a przede wszystkim po to, by dosta
odpowied na swoje pytanie. Klasycznym przykadem rywalizacji
midzy rol ojca i matki jest zdarzenie wczorajszego wieczoru. Jechalimy samochodem i chopcy rozmawiali o tym, jakie chcieliby
mie auto, kiedy przyjdzie czas na ich pierwsze cztery kka.
Mylaem o hunwee albo o motocyklu, a moe nawet o czogu. Co
o tym mylisz, tato?" Najlepszy byby hunwee, moglibymy
zamontowa dziao na dachu". A ty, mamo jaki samochd
chciaaby dla mnie?" Wiecie, co odpowiedziaa? Bezpieczny.
Stasi jest cudown matk. Tyle razy ju gryza si w jzyk, e zastanawiam si, czy jeszcze co jej z niego zostao. Stara si zachowywa spokj, gdy dni destrukcji albo rozlewu krwi wyruszamy z
chopcami po jak now przygod. Jej pierwsza reakcja bezpieczny jest naturalna, zrozumiaa. W kocu kobieta jest wcieleniem Boej czuoci. Ale jeli matka nie pozwoli swemu synowi
sta si gronym, jeli nie zezwoli, eby opiek nad nim przej
ojciec, wykastruje go. Wanie przeczytaem histori o
rozwiedzionej matce, ktra wpada w gniew, gdy ojciec chcia
zabra chopaka na polowanie. Prbowaa nawet uzyska nakaz
sdowy, by nie wolno mu byo uczy chopca posugiwa si broni.
To jest kastracja. Moja mama nie pozwalaa mi bawi si w
onierza", powiedzia mi pewien mody mczyzna. Inny wyzna:
Mieszkalimy na wschodnim kracu miasta, niedaleko parku
rozrywki. Bya tam diabelska fala drewniana kolejka starego
typu. Jednak mama nigdy nie pozwolia mi nijecha". To jest
kastracja, przed ktr musi chroni chopcw aktywna interwencja
ojca albo innego mczyzny. Ten rodzaj interwencji jest wspaniale
przedstawiony w filmie Doskonay wiat. Kevin Costner gra
uciekiniera z wizienia, ktry bierze zakadnika, chopca, i kieruje
si do granicy stanu. Wraz z rozwojem akcji widzimy, e to, co
wydawao si dla chopca katastrof, okazuje si ratunkiem.
Chopiec, kiedy Costner go porywa, jest w majtkach. To w nich
wiele matek, cho niewiadomie, chciaoby trzyma swoich synw.
Chc mie swojego kotka blisko siebie. Podczas nastpnych dni

spdzonych razem w drodze" Costner i chopiec ktry nie ma

ojca staj si sobie bliscy. Kiedy mczyzna dowiaduje si, e
matka chopca nigdy nie pozwolia mu jecha diabelsk fal, Costner burzy si. W nastpnej scenie chopiec z wycignitymi nad gow ramionami pdzi przez kraj na dachu samochodu combi. Jest to
zaproszenie do wiata mczyzn, wiata, w ktrym jest miejsce na
niebezpieczn przygod. W to zaproszenie wpisane jest potwierdzenie: Dasz sobie rad, tutaj naleysz".
Potem nadchodzi moment, kiedy Costner kupuje chopcu spodnie
(symbolika tej sceny jest zdumiewajca), ale chopiec nie chce ich
przy nim zaoy. Jest niemiay, wstydzi si, dotd jeszcze ani razu
si nie umiechn. Costner wyczuwa, e co jest nie tak.
Co jest? Wstydzisz si swojego fiuta?"
Jest... maluki".
Co?"
Maluki".
Kto tak powiedzia?"
Chopiec, Philip, milczy. To milczenie kastracji i wstydu. Brak
wsparcia ojca jest dobitny i wyrany. Zatem Costner interweniuje i
mwi: Poka... no dalej, ocenimy go". Chopiec z oporami odchyla
majtki. Skde znowu, Philipie. Pokany jak na twj wiek". Na
twarzy chopca niczym wschodzce soce zjawia si umiech i
wiemy, e najwaniejszy dla niego prg zosta przekroczony.

OD SIY DO SIY
Trudno nazwa to, co stanowi istot mskoci, ale kady chopiec
pragnie mskoci w sposb naturalny, jak pragnie poywienia i
wody. Jest to co, co przekazuje tylko mczyzna mczynie.
Tradycyjny sposb wychowywania zauwaa Robert Bly
kultywowany przez tysice lat, polega na tym, i ojcowie i synowie
mieszkali pod jednym dachem, przy czym ci pierwsi uczyli tych
drugich fachu: uprawy roli, ciesioki, kowalstwa czy krawiectwa".
Mj ojciec nauczy mnie owienia ryb. Spdzalimy razem dugie
dnie w odzi na jeziorze, prbujc co zowi. Nigdy, przenigdy nie
zapomn swojej radoci, kiedy wreszcie mi si udao. Jednak sama
ryba nie bya nigdy najwaniejsza. Najwaniejsza bya rado,
kontakt, obecno mczyzny z ochot uyczajcego mi siebie.
Cignij, chopcze, Tygrysie! Wycigaj j! Tak jest... dobra robota!"
Posuchajcie mczyzn mwicych ciepo o swoich ojcach, a

zawsze usyszycie to samo. Ojciec nauczy mnie naprawia

traktor... rzuca podkrcane piki... polowa na przepirki".
Pomijajc szczegy, to wanie w czasie tych zaj jest
przekazywane bogosawiestwo mczyzny.
W wikszoci plemiennych kultur ojcw i synw czy stosunek
penej wzajemnego zainteresowania tolerancji mwi By. Syn
musi si wiele nauczy, a wic ojciec spdza z nim wiele godzin na
wyrabianiu grotw do strza, naprawianiu dzid czy ledzeniu
wyimaginowanego zwierzcia. Kiedy ojciec i syn spdzaj razem
duo czasu, co w niektrych przypadkach zdarza si i dzisiaj, starsze
ciao, jak moglibymy powiedzie, przekazuje modszemu
substancj przypominajc pokarm". Dlatego wanie moi chopcy
tak lubi si ze mn mocowa i dlatego kady zdrowy chopak
chce to samo robi ze swoim ojcem. Uwielbiaj czu kontakt
fizyczny, ociera si o mj policzek, czu papier cierny zarostu,
moj si wok siebie i sprawdza swoj na mnie.
Wanie to sprawdzanie jest takie wane. Kiedy dorastaj, lubi si
mocowa. Luk wanie to zrobi dzi rano. Byem na dole i
przygotowywaem niadanie. Luk wyczu okazj i skradajc si po
schodach, zaszed mnie od tyu. Kiedy znalaz si w zasigu, zada
cios. To boli i oni musz zobaczy, e to boli. Czy maj tyle siy, co
ich tato? Nigdy nie zapomn dnia, kiedy Sam cakiem
przypadkowo, gdy si mocowalimy, puci mi krew z wargi. Z
pocztku cofn si ze strachem, czeka. Musz przyzna si, e
mam skonno do gniewu. Na szczcie tym razem tylko otarem
krew, umiechnem si i powiedziaem: No, niezy cios".
Rozpromieni si; nie, wprost pyszni si. Potrzsa swoimi rogami
w moj stron. Plotka szybko rozesza si po domu i wkrtce na
scenie pojawili sijego modsi bracia, otwierajc szeroko oczy na
fakt, e jeden z nich przela krew. Pojawiy si nowe moliwoci.
Mode byczki bd mogy si odku na starym samcu.
W dawnych spoeczestwach wierzono, e jedynie rytua i wysiek
mog uczyni z chopca mczyzn, e niezbdna jest w tym celu
czynna interwencja starcw", przypomina nam Bly. Ojciec albo
inny mczyzna musi aktywnie interweniowa, a matka musi na to
pozwoli. Bly opowiada histori pewnego plemiennego rytuau,
wedug ktrego mczyni zabieraj chopca na inicjacj. Jednak w
tym przypadku, kiedy chopiec wraca, matka udaje, e go nie
poznaje. Prosi, eby przedstawiono jej tego modego mczyzn".

To pikny obraz, gdy matka wsppracuje w przejciu swojego syna

do wiata ojca. Jeli tego nie zrobi, pniej wiele spraw moe si
bardzo skomplikowa szczeglnie w maestwie. Chopiec
rozwija z matk wi, ktra przypomina emocjonalne kazirodztwo.
Jego lojalno jest podzielona. Z tego powodu Pismo wite mwi:
Dlatego to m c z y z n a o p u s z c z a ojca swego i matk
swoj i czy si ze sw on" (Rdz 2,24) (podkrel. J.E.).
Czasami, kiedy matka przywiera kurczowo do chopaka, on prbuje
oderwa si si. Przewanie wystpuje to w wieku nastoletnim i
czsto towarzyszy temu jakie brzydkie zachowanie, moe jakie
faszywe sowo ze strony modzieca. Ona czuje si odrzucona, a on
winny, ale chopak wie, e musi odej. W moim wypadku byo podobnie i od tamtej pory nigdy ju nie miaem dobrej relacji z matk.
Odkryem, e bardzo wielu dorosych mczyzn ma do swoich
matek uraz, ale nie wie, dlaczego. Wiedz tylko, e nie mog by
blisko nich, rzadko dzwoni. Mj przyjaciel Dave wyzna;
Nienawidz dzwoni do matki. Ona zawsze mwi co w rodzaju:
Jak mio sysze twj gtosik. Mam dwadziecia pi lat, a ona
nadal chce nazywa mnie swoim jagnitkiem". Dave czuje, e
blisko z matk pod jakim wzgldem zagraa jego wdrwce ku
mskoci, jakby mg by z powrotem wessany. Jest to lk
irracjonalny, ale ukazuje, e wystpuje brak obu istotnych
skadnikw przejcia: mama nie chce go wypuci, a tato przyj.
Bd matki moe zawsze zosta naprawiony przez zaangaowanie
si ojca. Wrmy do historii wspinania si po cianie skalnej z Samem. Naprawd uwaasz, e tam w grze byem ostry?" Nie zapyta: Uwaasz, e jestem miym chopcem?". Zapyta o swoj si,
swoj gron umiejtno radzenia sobie. Przejcie chopca do
mskoci zakada wiele takich chwil. Rol ojca jest zaplanowa je,
zachci syna, by czujnym, gdy pojawi si to pytanie, i wtedy
przemwi prosto do jego serca: tak, jeste mczyzn. Masz
wszystko, co potrzeba. Dlatego wanie najgbsz ran zawsze
zadaje ojciec. Jak powiada Buechner: Jeli ktokolwiek moe
wstrzsn wiatem dzieci, to tylko czowiek im najbliszy, ktrego
one znaj i bardzo kochaj; tylko kto taki moe sprawi, e utrac
one grunt pod nogami".

RANA OD OJCA

Dave pamita ten dzie, kiedy zosta zraniony. Jego rodzice kcili
si w kuchni i ojciec zacz obraa matk. Dave stan po jej
stronie, a ojciec eksplodowa. Nie pamitam wszystkiego, co wtedy
zostao powiedziane, ale pamitam jego ostatnie sowa: Ty
maminsynku, wrzasn i wyszed". Moe gdyby Dave mia ze
swym ojcem oglnie dobre stosunki, rana ta nie byaby tak gboka i
zostaaby pniej uleczona sowami mioci. Ale cios nastpi po
latach dystansu midzy nimi. Ojciec Dave'a pracowa od witu do
pnej nocy i dlatego rzadko spdzali razem czas. Co wicej, Dave
czu, e ojciec jest nim rozczarowany. Nie by sportowcem, co jak
wiedzia, ojciec ceniby wysoko. Mia duchowy gd i czsto
chodzi do kocioa, czego jego ojciec nie powaa. Zatem sowa te
odebra jak ostateczny cios, wyrok mierci.
Leanne Payne mwi, e kiedy relacja ojciec syn jest poprawna,
milczce drzewo mskiej siy w ojcu ochrania i ywi delikatn
modziecz msko w synu". Ojciec Dave'a wykopa topr i zada
najciszy cios swemu modemu drzewku. Jake chciabym, eby to
by rzadki przypadek, jednak z przykroci musz stwierdzi, e
syszaem podobne historie setki razy. Mody chopak imieniem
Charles uwielbia gra na pianinie, a jego ojciec i bracia byli
sportowcami. Pewnego dnia wrcili z sali gimnastycznej i zastali go
przy klawiaturze. Kto wie, co lata pogardy i lekcewaenia
nagromadziy w duszy jego ojca, ale syn otrzyma strza z
dubeltwki: Ale z ciebie peda". Pewien mczyzna w wieku
mojego ojca opowiada mi, e dorasta w okresie kryzysu; byy to
cikie czasy dla rodziny i jego ojciec, alkoholik, ktry rzadko mia
prac, zatrudni go u pobliskiego farmera. Ktrego dnia, gdy syn
by na polu, zobaczy, jak podjeda samochd jego ojca; nie
widzia ojca od tygodni i popdzi, eby si z nim przywita. Zanim
zdy dobiec, mczyzna zapa czek z jego wynagrodzeniem i
widzc, e chopak biegnie ku niemu, wskoczy do samochodu i
szybko odjecha. Chopiec mia wtedy pi lat.
W przypadku agresywnych ojcw chopiec otrzymuje niszczc
odpowied na swoje pytanie. Czy mam to, co potrzeba? Czy jestem
mczyzn, tato?" Nie, jeste maminsynkiem, idiot, pedaem,
skrzeczc mew". Takie okrelenia ksztatuj ycie mczyzny.
Rany od napaci s jak strzelba przystawiona do piersi. Moe si to
sta niewypowiedzianym zem, kiedy w gr wchodzi przemoc
fizyczna, seksualna bd sowna, stosowana przez lata. Bez pomocy

wielu mczyzn chopak nigdy nie wrci do zdrowia. Inna sprawa,

gdy chodzi o rany od pobicia one s widoczne. Ran biernych nie
wida; s szkodliwe jak rak. Poniewa s ukryte, czsto pozostaj
nierozpoznane i dlatego s trudniejsze do wyleczenia.
Mj ojciec by pod wieloma wzgldami dobrym czowiekiem.
Wprowadzi mnie w Dziki Zachd, nauczy owi ryby i obozowa.
Cigle pamitam kanapki ze smaonym jajkiem, ktre robi dla nas
na obiad. To na rancho jego ojca pracowaem co lato. Ojciec i ja
zobaczylimy razem kawa Ameryki, podrujc samochodem z
poudniowej Kalifornii do Oregonu, czsto robic objazdy na ryby
przez Idaho i Montane. Jednak jak wielu mczyzn tamtego okresu,
ojciec nigdy nie stawi czoa problemowi wasnych zranie i zacz
pi, kiedy jego ycie znalazo si na pmetku. Miaem wtedy
jedenacie czy dwanacie lat krytyczny wiek, gdy chodzi o
wdrwk do mskoci, wiek, kiedy najwaniejsze dla chopca
pytanie wyania si na powierzchni, W chwili gdy rozpaczliwie
zaczem zastanawia si, co to znaczy by mczyzn i czy mam
wszystko, co potrzeba, mj ojciec wycofa si i zamilk. Mia na
tyach domu warsztat, w ktrym spdza cae godziny sam, czytajc,
rozwizujc krzywki i pijc. To najwiksza rana.
Jak mwi Bly: Ran jest nieotrzymanie bogosawiestwa od wasnego ojca... Odnosi si rany, nie widujc ojca w dziecistwie, nie
przebywajc z nim, majc odlegego ojca, ojca nieobecnego, ojca
maniaka na punkcie pracy". Ojciec mojego przyjaciela Alexa umar,
kiedy ten miai cztery lata. Soce jego wszechwiata zgaso i nigdy
ju nie wzeszo. Czy taki may chopiec mg to w ogle zrozumie?
Kadego popoudnia Alex stawa w oknie i czeka, a ojciec wrci
do domu. Trwao to prawie rok. Miaem wielu znajomych, ktrych
ojcowie po prostu odeszli i nigdy nie wrcili. Zrobi to ojciec
Stuarta, zwyczajnie wsta i wyszed, a jego matka, udrczona
kobieta, nie bya zdolna sama wychowa syna. Zatem odesano go
do ciotki i wuja. Rozwd albo porzucenie jest zranieniem, ktre si
cignie dugo, poniewa chopiec (albo dziewczynka) wierzy, e
gdyby bardziej si starali, to tato by zosta.
Niektrzy ojcowie zadaj ran tylko swoim milczeniem, sana miejscu, a jednak nieobecni dla swoich synw. To milczenie jest
oguszajce. Pamitam, e jako chopiec chciaem, eby mj ojciec
umar, i miaem gbokie poczucie winy z powodu tego pragnienia.
Teraz rozumiem, e chciaem, eby kto zauway moj ran. Ojciec

szed, ale poniewa fizycznie nada by w pobliu, nie odszed.

Zatem yem z ran, ktrej nikt nie mg zobaczy ani zrozumie.
W przypadku takich milczcych, biernych albo nieobecnych ojcw
pytanie pozostaje bez odpowiedzi. Czy mam wszystko, co
potrzeba? Czy jestem mczyzn, lato?" Ich milczenie znaczy tyle
co: Nie wiem... wtpi w to... bdziesz musia sam si przekona...
prawdopodobnie nie".

SKUTEK RANY
Kady mczyzna ma swoj ran. Nie spotkaem jeszcze takiego,
ktry by jej nie mia. Bez wzgldu, jak dobre moe si wydawa
twoje ycie, yjesz w kalekim wiecie, penym poamanych ludzi.
Matka albo ojciec, bez wzgldu na to, jak s cudowni, nie mog by
doskonali. Ona jest crk Ewy, a on synem Adama. Zatem trudno
przej przez t ziemi, bez zranie. A kada rana, czy jest gboka,
czy powierzchowna, dostarcza przesania. Jej przesanie wydaje si
ostateczne i prawdziwe, absolutnie prawdziwe, poniewa zostaje
przekazane z niezwyk moc. Reakcja na nie ksztatuje nasz
osobowo w bardzo znaczcy sposb. Z niej wyrasta faszywe ja.
Wikszo mczyzn, ktrych spotykasz, yje faszywym ja, poz,
ktra jest bezporednio zwizana z jego ran. Pozwlcie, e to
wyjani.
Przesanie przekazane mi w mojej ranie (mj ojciec znikajcy we
wasnych bitwach) byo po prostu takie: Jeste sam, John. Nie ma
nikogo w twoim naroniku, nikogo, kto by ci pokaza drog, i
przede wszystkim nikogo, kto by ci powiedzia, czy jeste
mczyzn, czy nie. Najwaniejsze pytanie twojej duszy pozostaje
bez odpowiedzi i nigdy jej nie uzyskasz". Co chopak moe z tym
zrobi? Najpierw staem si niesfornym nastolatkiem. Wyrzucono
mnie ze szkoy, byem notowany na policji. Czsto pojmujemy
bdnie takie postpowanie jako modzieczy bunt". Ale tak
naprawd jest to woanie o uwag, o zaangaowanie. Nawet potem,
gdy w wieku dziewitnastu lat zostaem w dramatyczny sposb
uratowany przez Boga i nawrciem si na chrzecijastwo, rana nie
znikna. Jak powiada mj bliski
Dzikie serce

przyjaciel Brent: Bycie chrzecijaninem niekoniecznie zaatwia

spraw. Pewne strzay nadal tkwi gboko w moim sercu i nie
pozwalaj, eby niektre gniewne rany si zagoiy".

Wczeniej ju wspomniaem, e przez lata byem czowiekiem szalonym, perfekcjonist, surowym, wymagajcym i absolutnie
niezalenym. wiat tego rodzaju szalestwo nagradza; wikszo
odnoszcych sukcesy mczyzn, ktrzy czytaj t ksik, jest tak
samo nakrconych. Jednak za mn cielio si pasmo ofiar ludzi,
ktrych zraniem albo zlekcewayem z moim wasnym ojcem
wcznie. Niedugo ofiar staoby si take moje maestwo, a z
pewnoci byo ni moje serce. Poniewa chcc prowadzi szalone
ycie, trzeba dosownie pogrzeba swe serce albo traktowa je
batem. Nigdy nie mona przyzna si do jakiej potrzeby, nigdy nie
mona uzna swojej saboci. Taka jest historia tworzenia
faszywego ja. Gdybycie zapytali moj on, czy podczas
pierwszych dziesiciu lat naszego maestwa nasz zwizek by
udany, prawdopodobnie odpowiedziaaby, e tak. Ale jeli
zapytacie, czy czego jej brakowao, czy wyczuwaa jak skaz,
natychmiast odpowiedziaaby: on mnie nie potrzebowa. To wanie
sobie przyrzekem: nie bd nikogo potrzebowa. W kocu rana bya
gboka i niezagojona, niosa kategoryczne przesanie: nie bd zaleny od nikogo.
Inny przyjaciel, Stan, to wzity adwokat. Jest z niego autentycznie
dobry go. Kiedy mia pitnacie lat, jego ojciec popeni samobjstwo wsadzi sobie luf w usta i pocign za cyngiel. Rodzina
staraa si o wszystkim zapomnie, wszystko wymaza. Nigdy o
tym nie rozmawiali. Przesanie tego przeraajcego ciosu byo mniej
wicej takie: Twoje pochodzenie jest mroczne, nie wolno mwi o
mskoci w twojej rodzinie, o niczym, co jest dzikie, gwatowne i
ze". Efektem by lub: Nigdy nie zrobi niczego, co choby
zahaczao o niebezpieczestwo, ryzyko czy gwatowno. Nigdy nie
bd podobny do swojego ojca (ilu mczyzn skada podobne
przyrzeczenia?). Nie postawi nawet kroku w tym kierunku. Bd
najmilszym gociem, jaki chodzi po ziemi". I wiecie co? Taki jest.
Stan jest najmilszym gociem, jakiego mona spotka agodny,
twrczy, troskliwy, mwicy przyciszonym gosem. Lecz teraz
nienawidzi siebie; nienawidzi myli, e jest popychadem, e
nikomu nie potrafi si przeciwstawi, e nie potrafi powiedzie
nie", nie umie si obroni.
Istniej dwie podstawowe moliwoci. Dla jednych mczyzn zrekompensowanie sobie rany staje si ich si napdow (gwatowni),
drudzy zamykaj si w sobie (wycofani). Czsto mamy do czynienia

z dziwn mieszanin obu tych postaw. Wida to na przykad wrd

modych mczyzn w college'u. Swoim zachowaniem chopak daje
zna: Jestem grony", a baseballowa czapka odwrcona tyem do
przodu mwi: Lecz tak naprawd jestem maym chopcem, wic
niczego ode mnie nie wymagaj". O co tu chodzi? Jeste silny czy
saby? Pamitacie Alexa, ktry sta w drzwiach, czekajc na tatusia,
ktry nigdy nie mia wrci? Nigdy nie zgadlibycie, co stao si w
jego yciu, gdybycie znali go tylko z college'u. By prawdziwym
twardzielem, ktrego reszta kolegw braa za przykad, wietnie
gra w futbol, lubi popi i ostro y. Jedzi dipem, u tyto,
kocha dzik przyrod. Mia zwyczaj zjada szklanki. Nie artuj.
Popisywa si tym na prywatkach. Odgryza kawaek szklanki,
powoli przeuwa go w ustach i poyka. Pracujc jako ochroniarz w
barze, potrafi zrobi niezy show, kiedy wyprowadza chuliganw.
Ale to by tylko show jego faszywe wcielenie macho.
Charles, uzdolniony artystycznie pianista, ktrego ojciec nazwa
pedaem jak mylicie, co si z nim stao? Od tamtego dnia nigdy
nie usiad do pianina. Wiele lat pniej, jako mczyzna przed trzydziestk, nie wiedzia, co pocz z yciem. Nie mia adnej pasji,
nie potrafi znale sobie zawodu, ktry sprawiaby mu rado. Tak
samo nie mg zwiza si z kobiet, ktr kocha, nie mg si z
ni oeni, poniewa brakowao mu pewnoci siebie. To oczywiste
jego serce zostao wyrwane dawno temu. Dave teraz ma
dwadziecia kilka lat, dryfuje bez poczucia bezpieczestwa,
obciony ogromn dawk nienawici do siebie. Nie czuje si
mczyzn i uwaa, e nigdy nim nie bdzie. Jak tylu innych, szuka
potwierdzenia u kobiet i u mczyzn, ktrych uwaa za
prawdziwych. Stuart, ktrego ojciec porzuci, sta si czowiekiem
pozbawionym uczu. Jego ulubion postaci
w dziecistwie by Spock, obcy ze Star Treka, ktry yje sam w
swoim umyle. Obecnie Stuart jest naukowcem, a jego ona czuje
si bardzo osamotniona.
I tak dalej, i tak dalej. Powstaje rana, a z ran przychodzi przesanie.
W tym momencie chopiec skada lub, obiera sposb ycia, z
ktrego wyrasta faszywe ja. U rda tego znajduje si gboka niepewno. Tylu mczyzn czuje, e ugrzzo s albo
sparaliowani i niezdolni do ruchu, albo niezdolni do zatrzymania
si w pdzie. Oczywicie, kada maa dziewczynka ma take swoj
histori. Ale chciabym to zachowa na osobny rozdzia i zestawi z

tym, jak mczyzna walczy o serce kobiety. Pozwlcie, e powiem

jeszcze kilka sw na temat tego, co si dzieje z mczyzn, kiedy
zostanie zraniony.

5
Bitwa o serce mczyzny
No i jeste gdzie tam, Bg wie gdzie, Jeden ze zdolnych do marszu.
JAN KRIST Walking Wounded
Zwrci mczynie serce to najtrudniejsza misja na ziemi.
z filmu Michael
Nic, co ma warto, nie przychodzi bez walki.
BRUCE COCKBURN Lovers in a Dangerous Time (napisane w 1982 roku
dla Stealing Fire)

ilka lat temu w yciu mojego redniego syna Blaine'a zasza

wielka zmiana poszed do pierwszej klasy. To ogromny krok w

yciu kadego dziecka - porzucenie wygody i bezpieczestwa u
matczynego boku i spdzanie caego dnia w szkole, przebywanie
wrd duych chopakw". Blaine jest towarzyski i lubiany, to urodzony przywdca, wiedzielimy wic, e poradzi sobie znakomicie.
Co wieczr przy kolacji raczy nas opowieciami o swoich przygodach. Z przyjemnoci przypominalimy sobie wasne radoci
wczesnych szkolnych lat nowe byszczce pudeko na lunch,
nowiutkie te owki, pudeko kredek z wbudowan temperwk,
nowa awka i nowi koledzy. Wysuchiwalimy wszystkiego o jego
nowej nauczycielce, lekcjach WF-u, suchalimy w co bawi si na
przerwie, jak podczas tych zabaw budzi si w nim przywdca.
Jednak pewnego wieczoru siedzia milczcy. Co si stao,
Tygrysie?", zapytaem. Nie chcia powiedzie, nawet nie spojrza na
mnie. Co si stao?" Nie chcia o tym mwi. W kocu wszystko

si wydao. Jaki rozrabiaka z pierwszej klasy popchn go na

boisku na oczach wszystkich kolegw. Kiedy nam o tym opowiada,
zy pyny mu po policzkach.
Blaine, spjrz na mnie". Wolno i niechtnie podnis oczy pene
ez. Na jego twarzy malowa si wstyd. Chciabym, eby uwanie
wysucha tego, co ci powiem. Kiedy nastpnym razem ten chuligan
ci popchnie, oto co masz zrobi suchasz mnie, Blaine?"
Pokiwa gow, utkwiwszy we mnie wzrok. Chc, eby wsta... i
go uderzy... najmocniej jak potrafisz". Na twarzy Blaine'a pojawi
si wyraz zawstydzonego zadowolenia. Potem si umiechn.
Dobry Boe dlaczego daem mu tak rad? I dlaczego si z niej
ucieszy? I dlaczego jednych taka rada cieszy, a innych przeraa?
Tak, wiem, e Jezus kaza nam nadstawia drugi policzek. Ale tak
naprawd le zrozumielimy ten werset. Nie mona nauczy
chopca, jak ma wykorzystywa swoj si, odzierajc go z niej.
Jezus potrafi si odwzajemni, wierzcie mi. Ale wola tego nie
robi. Czy zatem zaproponujecie, eby chopiec, zawstydzony przed
kolegami, odarty z siy i godnoci, pozosta na tej przegranej
pozycji, poniewa tego pragnie Jezus? W ten sposb wykastrujecie
go na cae ycie. Od tej chwili bdzie bierny i wszystko go bdzie
przeraa. Doronie, nigdy nie poznajc, jak nie ustpowa placu, i
nie dowiadujc si, czy w ogle jest mczyzn. O tak, bdzie
grzeczny, nawet miy, ulegy, peen dobrych manier. Moe to
wyglda na moralne, moe to wyglda jak nadstawianie drugiego
policzka, lecz jest zwyk saboci. Nie mona nadstawia
policzka, ktrego si nie ma. Nasze kocioy s pene takich
mczyzn.
W jednej chwili dusza Blaine'a znalaza si w martwym punkcie, a
w nastpnej ogie wrci do jego oczu i wstyd znik. Jednak dusze
wielu, wielu mczyzn utykaj w martwym punkcie na zawsze,
poniewa nikt nigdy nie zachci ich, eby byli niebezpieczni, eby
poznali wasn si, eby przekonali si, e maj wszystko, co
potrzeba. Czuj, jakby w moim wntrzu by wzburzony ocean, a ja
cigle staram si te wody uspokoi", wyzna mi mj dwudziestoletni
przyjaciel. Chciabym by grony", powiedzia, wzdychajc.
Mylisz, e to moliwe? Czuj si tak, jakbym potrzebowa na to
pozwolenia". Dlaczego, u licha, mody czowiek musi prosi o
pozwolenie, eby by mczyzn? Poniewa krzywda trwa jeszcze
dugo po tym, jak zadano ran. Nie chciabym tworzy faszywego

wraenia mczyzna nie zostaje zraniony raz, a wiele, wiele razy

w czasie swego ycia. Prawie kady cios koczy si tym samym:
odbiera mu siy. ycie zabiera mu j krg po krgu, a w kocu w
ogle ju nie ma krgosupa.
Czytaem kilka lat temu o pewnym przypadku, gdy niemowl,
chopczyk, otrzymao straszny cios: jego penis zosta omykowo
usunity" podczas operacji. Wydarzenie miao miejsce w latach
siedemdziesitych i podjto decyzj, ktra odzwierciedlaa
powszechne wtedy przekonanie, e role pci" tak naprawd nie s
przeznaczeniem, a jedynie zostay uksztatowane przez kultur i
dlatego mog si wymienia. Jego genitalia zrekonstruowano w
formie eskiej i wychowano go jako dziewczynk. Ta historia jest
parabol naszych czasw. Wanie to dokadnie prbujemy zrobi
chopcom, poczynajc od ich najwczeniejszej modoci. Jak mwi
Christina HofTSommers w swojej ksice The War Against Boys:
W Ameryce nie jest to dobry okres dla chopcw". Nasza kultura
zwrcia si przeciwko istocie mskoci, zamierzajc j zredukowa
jak najwczeniej. Sommers wykazuje, w jaki sposb przykad
strzelaniny w jednej szkole redniej w Little-ton, w Kolorado,
wykorzystano przeciwko chopcom w ogle.
Wikszo z was przypomina sobie t tragiczn histori z kwietnia
1999 roku. Dwch chopcw weszo do szkolnej biblioteki i zaczo
strzela. Kiedy byo po wszystkim, okazao si, e jest trzynacie
ofiar miertelnych i dwch zabjcw take nie yje. Sommers,
podobnie jak mnie, zaalarmoway uwagi Williama Pollacka,
dyrektora Orodka dla Mczyzn w szpitalu McLeana. Oto, co
powiedzia: Chopcy w Little-ton to tylko czubek gry lodowej. A
t gr s wszyscy chopcy". W naszej kulturze zostaa szeroko
rozpowszechniona idea, e agresywna natura chopcw jest w
sposb wrodzony za i naley ich przerabia w co bardziej
podobnego do dziewczt. Pierwszym narzdziem w tej operacji jest
nasz system szkolnictwa publicznego. Przecitny nauczyciel staje
wobec olbrzymiego wyzwania: w klasie zoonej z chopcw i
dziewczt ma zaprowadzi porzdek i przeprowadzi lekcj.
Gwnprzeszkod w osigniciu tego szlachetnego celu moe by
niemono zmuszenia chopcw do tego, by siedzieli cicho i spokojnie, i uwaali... przez cay dzie. Rwnie dobrze mona by stara

si powstrzyma przypywy i odpywy. Nie w taki sposb utrzymuje

si chopcw w ryzach i nie w taki sposb ich si uczy. Zamiast
zmienia edukacj mczyzn, staramy si zmieni mczyzn.
Jak podaje Lionel Tiger w swojej ksice The Decline of Males, u
chopcw trzy- lub czterokrotnie czciej stwierdza si ADHD (zesp nadpobudliwoci psychoruchowej). Moe jednak oni nie s
chorzy, moe jak twierdzi Tiger to tylko oznacza, e lubi
ruch fizyczny i dziaania asertywne... Chopcy w grupie wol
dziaalno haaliw i wymagajc ruchu od spokojnych i
ograniczonych fizycznie zachowa, ktre nagradza system
edukacyjny, a do ktrego wiksz skonno maj dziewczynki".
Do kogo ta mowa. Ten go powinien przyj do naszego domu na
obiad. Przy trzech chopcach (i jednym mczynie o chopicym
sercu) sprawy czasami wymykaj si spod kontroli. Przewanie
krzesa nie su swojemu celowi. Chopcy uywaj ich raczej jak
przyrzdw gimnastycznych ni siedzisk. Zeszego wieczoru
odwrciem si, eby zobaczy, jak Blaine balansuje brzuchem na
krzele niczym akrobata. Jednoczenie nigdzie nie dostrzegem
Luke'a, naszego najmodszego. A raczej nie widziaem jego gowy
w miejscu, w ktrym powinna wystawa nad stoem. Widzielimy
tylko par skarpetek wycelowanych w sufit. Moja ona przewrcia
oczami. Ale nasz system edukacyjny nie chce tego tak zostawi.
Tiger pisze:
Przynajmniej trzy- albo czterokrotnie wicej chopcw ni dziewczynek zostaje zdiagnozowanych jako chorych, z powodu preferowanych przez nich wzorcw zabaw, ktre zupenie nie pasujdo
struktury szkoy. Psychologowie w dobrej wierze przepisuj im na
ADHD leki uspokajajce, takie jak ritalin... Sytuacja ta jest
skandaliczna. Stosowanie tych lekw u chopcw w tak
niewywaony sposb zdradza mylne pojcie, jakie na temat rnicy
pci maj szkolne autorytety... Jedyn chorob, na jak oni cierpi,
jest bycie mczyzn.
Jednak dzieje si tak nie tylko w szkoach (wiele z nich, tak przy
okazji, wykonuje wprost heroiczn robot). A co z naszymi
Kocioami? Ostatnio przyszed do mnie pewien bardzo zy i
poirytowany modzieniec. Wyprowadzi go z rwnowagi sposb, w
jaki jego ojciec, kocielny lider, trenowa go w sporcie. Chopak jest
baseballist i jego zesp dosta si do finau miejskich rozgrywek.
W wieczr wielkiego meczu, kiedy wychodzi, ojciec zatrzyma go,

mwic: Pamitaj, eby nie kopa w poladki tak nie wolno

robi". Nie zmyliem tego. Co za pomys mwi
siedemnastoletniemu sportowcowi co takiego. Id i nakop im... no,
nie popu im. A tutaj: bd miy. Bd najmilszym gociem, na
jakiego trafia druyna przeciwnika. Innymi sowy, bd mikki.
Jest to doskonay przykad tego, co mwi si mczyznom w
kociele. Kiedy przeczytaem u kogo, e Koci by moe ma
msk fasad, ale jego dusza jest kobieca.
Kastracja przydarza si rwnie w maestwie. Kobietom czsto
podoba si bardziej gwatowna strona mczyzny, ale kiedy ju
kogo zapi, oswajaj go i udomawiaj. Jak na ironi, jeli on si
podda, bdzie mia z tego powodu al, a ona z kolei bdzie si
zastanawiaa, gdzie podziaa si jego namitno. W wikszoci
maestw na tym si koczy. Pewna zmczona, osamotniona
kobieta zapytaa mnie kiedy: Jak mam sprawi, eby mj m
znowu si oywi?". Stwrz mu szans ryzykowania",
odpowiedziaem. To znaczy chcesz, ebym mu pozwolia mie
motocykl, tak?". Tak". Skurczya si, a na jej twarzy pojawio si
rozczarowanie. Wiem, e masz racj, ale ten pomys mi si nie
podoba. Od lat mu na to nie pozwalam".
Pomylcie jeszcze raz o tym olbrzymim Iwie wsadzonym do klatki.
Dlaczego wsadzamy do klatki mczyzn? Z tego samego powodu,
dla ktrego zamknlimy w niej lwa: bo jest niebezpieczny. Parafrazujc sowa Sayers, przycilimy pazury take szczeniciu Lwa
Judy. Mczyzna jest niebezpieczny. Kobiety nie wszczynaj wojen.
Wikszoci najgwatowniejszych zbrodni nie popeniaj kobiety.
Nasze wizienia nie s przepenione kobietami. To, co stao si w
Kolumbii, nie byo dzieem dwch dziewczt. Najwyraniej co jest
nie tak z msk dusz i jedynym sposobem, w jaki chcemy temu zaradzi, jest cakowite usunicie niebezpiecznego pierwiastka z jego
natury.
Wiemy, e nasze spoeczestwo produkuje w nadmiarze chopcw
mwi Robert Bly a jednoczenie coraz mniej mczyzn".
Dzieje si tak z dwch prostych powodw. Nie wiemy, jak przeprowadza inicjacj chopca, eby sta si mczyzn, i po drugie, nie
jestemy pewni, czy tego naprawd chcemy. Chcemy chopcw
socjalizowa, to na pewno, ale z dala od wszystkiego, co dzikie,
gwatowne i namitne. Innymi sowy, z dala od mskoci, a bliej
czego kobiecego. Lecz, jak powiada Sommers, zapomnielimy o

prostej prawdzie: Sia, rywalizacja i fizyczna odwaga normalnych,

przyzwoitych mczyzn jest odpowiedzialna za wikszo tego, co
w wiecie jest suszne". Sommers przypomina nam, e podczas
masakry w Kolumbii Seth Houy zasoni swym ciaem przeraon
dziewczyn, aby ochroni j przed kulami, pitnastoletni Daniel
Rohbough przypaci yciem, gdy wystawiajc si na miertelne
ryzyko, przytrzymywa otwarte drzwi, eby inni mogli uciec".
Ta sama sia, tak istotna dla mczyzn, jest take tym, co czyni z
nich bohaterw. Jeli okolica jest bezpieczna, to wanie dziki mskiej sile. Niewolnictwo zostao zniesione dziki sile mczyzn, za
straszliw cen, jak musieli zapaci oni i ich rodziny. Nazici
zostali pokonani si mczyzn. Apartheidu nie zniesiono dziki
kobietom. A kto odda swe miejsca w odziach ratunkowych na
Titanicu, eby mona uratowa kobiety i dzieci? I czy
zapomnielimy, e to Mczyzna pozwoli przybi si do krzya na
Kalwarii? To nie znaczy, e kobiety nie potrafi by heroiczne.
Znam wiele heroicznych kobiet. To ma nam tylko przypomnie, e
Bg stworzy mczyzn wanie takich, gdy zdecydowanie
potrzebujemy, eby oni tacy byli. Tak, mczyzna jest
niebezpieczny. Tak jak skalpel. Moe zrani albo uratowa komu
ycie. Nie sprawisz, eby sta si bezpieczny, przytpiajc go.
Musisz odda go w rce kogo, kto wie, co si z nim robi.
Jeli spdzalicie troch czasu przy koniach, to wiecie, e najwiksze problemy stwarza ogier. Jest silny, bardzo silny i ma wasny niezaleny rozum. Ogiery przewanie nie lubi by ujarzmiane i mog
sta si nawet agresywne zwaszcza gdy w pobliu s klacze.
Ogiera trudno opanowa. Jeli chcesz mie bezpieczniejsze,
agodniejsze zwierz, jest na to bardzo proste rozwizanie: musisz
go wykastrowa. Walach jest o wiele bardziej ulegy. Mona go
wodzi za nos, zrobi bez haasu wszystko, co mu kaesz. Jest tylko
jeden problem: waachy nie przekazuj ycia. Nie mog zrobi dla
ciebie tego, co potrafi ogier. Ogier jest niebezpieczny, to prawda, ale
jeli chcesz ycia, ktre on oferuje, musisz take przyj jego
gwatowno. Te dwie rzeczy id z sob w parze.
W KOCU, O CO TU NAPRAWD CHODZI?
Powiedzmy, e mamy 6 czerwca 1944 roku, godz. 710. Jeste jednym z onierzy w trzeciej fali ldujcej na play Omaha. Tysice
mczyzn poszo przed tob i teraz twoja kolej. Wyskakujc z odzi
i brnc ku brzegowi, widzisz wszdzie ciaa zabitych onierzy

dryfujce w wodzie, szarpane przez fale, lece na piasku.

Docierajc do play, naliczye setki rannych. Niektrzy kutykaj z
tob do brzegu, szukajc kryjwki. Inni ledwie si czogaj.
Snajperzy na urwisku nad tob nie przestaj strzela. Jak okiem
sign, widzisz bl i kalectwo. Klska jest niemal poraajca.
Kiedy docierasz do urwiska, jedynego bezpiecznego punktu,
znajdujesz cae oddziay onierzy pozbawionych dowdcw. S w
szoku, ogupieni i przeraeni. Wielu z nich zgubio bro, wikszo
nie jest w stanie si ruszy. S sparaliowani ze strachu. Widzc to
wszystko, jaki wysnuby wniosek? Jaka byaby twoja ocena
sytuacji? Bez wzgldu na to, co o tym wszystkim mylisz, powiesz
jedno: To okropnie brutalna wojna i kady by si z tob zgodzi;
nikt nie uznaby tego, co mwisz, za dziwne.
Nie wiem, dlaczego tym jednym prostym zdaniem nie okrelamy
ycia. Rozejrzyjcie sico widzicie? Co obserwujecie w yciu
mczyzn, z ktrymi pracujecie, obok ktrych mieszkacie, z
ktrymi chodzicie do kocioa? Czy s peni arliwej wolnoci? Czy
walcz dzielnie? Czy ich kobiety s gboko wdziczne za to, w jaki
sposb kochaj je ich mczyni? Czy ich dzieci promieniej z
podziwu? Ta wizja mogaby wzbudzi miech, gdyby nie bya tak
tragiczna. Mczyni le bez ducha. Po caej okolicy, na prawo i
lewo, walaj si okaleczone ycia mczyzn (i kobiet), ktrych
dusze polegy od odniesionych ran. Syszelicie wyraenie: to wrak
czowieka? Oni stracili serce. Inni yj, ale s powanie ranni.
Prbuj si czoga, lecz przeywaj trudne chwile, skadajc swe
ycie do kupy, i wci otrzymuj kolejne ciosy. Znamy te i takich,
ktrzy s jecami, widn w wizieniach rozpaczy, uzalenienia,
bezczynnoci czy nudy. To miejsce wyglda jak pobojowisko, jak
plaa Omaha duszy.
wanie dokadnie tym jest. Znajdujemy si obecnie w pnym
stadium dugiej i zej wojny przeciwko ludzkiemu sercu. Wiem
to brzmi przesadnie dramatycznie. Dotd rzadko uywaem terminu
wojna", bojc si, e zostan z miejsca skrelony jako jeszcze
jeden pesymista. Chrzecijanie, ktrzy chc co zrobi, prbuj
nakania innych do przepracowania jakiego wyimaginowanego
zagroenia, aby pchn naprzd wasn polityczn, ekonomiczn
czy teologiczn spraw. Ja jednak nie mam zamiaru nikogo straszy,
chc tylko szczerze powiedzie o naturze tego, co dzieje si wok
nas... i przeciwko nam. Dopki bowiem nie nazwiemy sytuacji po

imieniu, nie bdziemy wiedzieli, co z ni zrobi. Waciwie w tym

punkcie wielu ludzi czuje si zdradzonych bd porzuconych przez
Boga. Myleli, e bycie chrzecijaninem w jaki sposb ustrzee ich
od kopotw, a przynajmniej znacznie je zmniejszy. Nikt nigdy nie
powiedzia im, e zostali przeniesieni na pierwsz lini frontu, i
wydaj si autentycznie wstrznici faktem, e w ogle kto do
nich strzela.
Kiedy alianci zdobyli pla w Normandii, wojna jeszcze si nie
skoczya. Pod pewnym wzgldem dopiero si zacza. Stephen
Ambrose, w Citizen Soldiers, swoim zapisie tego, jak alianci
wygrali wojn, przekaza nam wiele niezpomnianych opowieci o
tym, co zaszo po sawetnym ldowaniu. Wiele z tych opowieci
zawiera treci alegoryczne. Oto jedna, ktra opowiada o
wydarzeniach nazajutrz po godzinie zero". Mamy 7 czerwca 1944
roku:
Genera brygady Norman Dutch" Cota, zastpca dowdcy 29. Dywizji, trafi! na grup piechoty otaczajc farm, gdzie ukryli si
Niemcy. Zapyta dowodzcego kapitana, dlaczego jego ludzie nie
podejmuj adnych dziaa, eby zaj budynek. Sir, tam s
Niemcy, strzelaj do nas", odpar kapitan. Wie pan co, kapitanie
powiedzia Cota, odpinajc dwa granaty od swojej kurtki. Niech
pan ze swoimi ludmi zacznie do nich strzela. Ja wezm swj
oddzia, a wy uwanie obserwujcie. Poka wam, jak zdoby
budynek zajty przez Niemcw". Cota poprowadzi swj oddzia
wzdu ogrodzenia, aby podej moliwie najbliej zabudowa.
Nagle wyda okrzyk i ruszy naprzd, a za nim jego ludzie,
wrzeszczc jak dzikie bestie. Gdy wrzucili granaty przez okna, Cota
i jeszcze jeden czowiek kopniciem otworzyli frontowe drzwi,
wrzucili kilka granatw i przeczekali wybuchy, a potem wpadli do
rodka. Ocalali Niemcy wymykali si tylnimi drzwiami, ratujc
ycie. Cota wrci do kapitana. Widzia pan, jak si zajmuje
budynek? spyta genera nadal bez tchu. Rozumie pan? Czy
teraz ju pan wie, jak to si robi?" Tak, sir".
Czego moemy nauczy si z tej przypowieci? Dlaczego ci ludzie
utknli w martwym punkcie? Po pierwsze, byli niemal zaskoczeni,
e w ogle si do nich strzela. Oni do nas strzelaj, sir". Hej! A co
si robi na wojnie? Strzela si. Zapomnielicie? Przyszlimy na
wiat, ktry jest w stanie wojny. Scena, ktr przeywamy, jest
prawdziwa, nie pochodzi z serialu. To krwawa bitwa. Czy nie

zauwaylicie, z jak mierteln dokadnoci zostaa zadana rana?

Ciosy, ktre otrzymujecie, absolutnie nie s przypadkowe. Trafiaj
w dziesitk. Charles mia by pianist, ale przesta uczy si gra
na pianinie. Ja mam talent trafiania do serc mczyzn i kobiet.
Jednak moja rana kusia mnie, ebym by samotnikiem, y z dala
od swego serca i serc innych ludzi. Powoaniem Craiga byo
goszenie Ewangelii, tak jak robi to jego ojciec i dziadek. Jego rana
odwioda go od tego. Pamitacie? By mew. Potrafijedynie
skrzecze. Nie wspomniaem dotd o Reggie'em. Jego ojciec zrani
go, kiedy ten prbowa by najlepszy w szkole. Jeste tak gupi,
nigdy ci si nie uda skoczy college V. Chcia by lekarzem, ale
nigdy nie zrealizowa swego marzenia.
I tak dalej, i tak dalej. Ta rana jest zbyt celnie zadana i zbyt konsekwentna, eby bya przypadkowa. Jest to prba odcignicia ci,
okaleczenia lub zniszczenia twojej siy i wycofania ciebie z akcji.
Nasze rany zwracaj si przeciw nam z oszaamiajc dokadnoci.
Mam nadziej, e rozumiecie, o co chodzi. Czy wiecie, dlaczego
doszo do napaci? Dlatego, e Wrg was si boi. Jestecie
niebezpieczni. Jeli kiedykolwiek odzyskacie swe serce i odwanie
bdziecie y z jego gbi, staniecie si dla niego wielkim
problemem. Wyrzdzicie wiele szkd... walczc po stronie dobra.
Pamitacie, jak mny i skuteczny by Bg w historii wiata? Wy
jestecie latorol rodu zwycizcw. Pozwlcie, e wrc do drugiej
nauki pyncej z przypowieci
0 wydarzeniach nazajutrz po godzinie zero". Powodem, e ci mczyni leeli tam niezdolni do ruchu, byo to, e nikt wczeniej nie
pokaza im, jak si zdobywa budynek. Przeszli szkolenie, ale nie w
tym zakresie. Wikszo mczyzn nigdy nie przesza mskiej
inicjacji. Nie byo nikogo, kto by im pokaza, jak to si robi, a
zwaszcza, jak walczy si o wasne serce. Bd tylu ojcw,
zniewieciaej kultury
1 pasywnego Kocioa pozbawi tych ludzi kierownictwa.
Dlatego wanie napisaem t ksik. Jestem tu po to, eby wam
powiedzie, e moecie odzyska swe serce. Ale musz was ostrzec
jeli chcecie je odzyska, jeli chcecie, by wasza rana si zagoia,
powrcia wasza sia, jeli chcecie odkry swe prawdziwe imi, bdziecie musieli o to zawalczy. Zauwacie, jak reagujecie na moje
sowa. Czy w waszym wntrzu co drgno, jaka tsknota za
yciem? I czy nie zagusza jej inny gos, nakazujcy ostrono,

ktry by moe chciaby mnie zlekceway? On jest

melodramatyczny". Co za arogancja". Albo: Moe s tacy, co to
potrafi, ale nie ja". Albo: Nie wiem... czy w ogle warto?". To jest
wanie cz walki. Rozumiecie? Ja niczego nie zmylam.
POSZUKIWANIE ODPOWIEDZI
Przede wszystkim musimy dowiedzie si tego, czego nigdy nie
usyszelimy od swojego ojca albo usyszelimy w negatywny
sposb. Musimy pozna, kim jestemy i czy mamy to, co potrzeba.
Co zrobimy teraz z tym ostatecznym pytaniem? Gdzie si udamy,
eby uzyska odpowied? Aby wam pomc znale odpowied na
to pytanie pozwlcie, e zadam najpierw inne: Co zrobilicie z tym
pytaniem? Do kogo si z nim udalicie? Chyba rozumiecie, e ten
najwaniejszy dla mczyzny problem sam si nie rozwie. Caymi
latami moecie prbowa go wyrzuci ze wiadomoci i po prostu
pcha len wzek dalej". Ale on nie zniknie. Dla naszej duszy jest to
gd tak zasadniczy, e zmusi nas do znalezienia rozwizania.
Prawd mwic, bdzie napdza wszystko, co robimy.
Jesieni par dni spdziem u zamonego czowieka, ktrego nazw
Peter. Goci mnie podczas konferencji na Wschodnim Wybrzeu.
Peter przyjecha po mnie na lotnisko nowym Iandroverem, jak to si
mwi, peen wypas. Fajny wz pomylaem. Temu facetowi
niele si powodzi". Nastpnego dnia rozbijalimy si jego bmw
850CSi. Peter mieszka w najwikszym domu w miecie i ma jeszcze
letni dom w Portugalii. Tego bogactwa nie odziedziczy, na
wszystko sam zapracowa. Uwielbia wycigi Formuy 1 i lata
samolotem na ososie do Nowej Szkocji. Naprawd go polubiem.
To jest mczyzna, mwiem sobie. Jednak jakby czego mu
brakowao. Mona pomyle, e taki go powinien by
zdecydowany, pewny siebie, opanowany na pierwszy rzut oka
rzeczywicie taki si wydawa. Jednak gdy spdzilimy razem
troch czasu, przekonaem si, e jest... chwiejny. Posiada wszelkie
pozory mskoci, ale nie brao si to z jego prawdziwego wntrza.
Po kilku godzinach rozmowy przyzna si, e dozna niedawno
objawienia: Straciem ojca w tym roku, zmar na raka. Jednak gdy
umar, nie pakaem. Widzisz, tak naprawd nigdy nie bylimy sobie
bliscy". Ach tak, wiedziaem, co teraz powie. Przez te wszystkie
lata zmuszaem si, eby i do przodu, ale nie sprawiao mi to
radoci. Po co to wszystko? Teraz ju rozumiem... Chciaem
uzyska aprobat ojca". Dugie, smutne milczenie. Potem Peter

wyzna cicho, przez zy: Ale si nie udao". Oczywicie, e nie, to

nigdy si nie udaje. Bez wzgldu na to, jak bardzo si staramy, jak
daleko zachodzimy w yciu, to nigdy nie uzdrowi rany ani nie
powie wam, kim jestecie. Jednak tak wielu mczyzn kupuje ten
pomys.
Po latach prb odnoszenia sukcesw w oczach wiata pewien mczyzna nadal uparcie trzyma si tego pomysu. Siedzc w moim
gabinecie, krwawic ze wszystkich swoich ran, mwi do mnie: Kto
jest prawdziwym ogierem? Facet, ktry zarabia kup szmalu".
Domylacie si, e sam nie zarabia duo, zatem nadal moe udzi
si t iluzj.
Mczyni, chcc zdoby samopotwierdzenie, szukaj w rnych
kierunkach. Brad to dobry czowiek, ktry przez wiele lat chcia nabra znaczenia poprzez przynaleno. Powiedzia: Na podstawie
wasnych ran wywnioskowaem, jak y: musz znale grup, do
ktrej bd nalea, dokonam czego niesamowitego, czego
zadaj inni, i stan si kim". Najpierw bya to waciwa grupa
chopakw w szkole, potem druyna zapanicza; lata pniej
waciwy zesp pastorw. Byy to rozpaczliwe poszukiwania na
wasne danie. Lecz niestety nie powiody si. Gdy w zespole, w
ktrym suy, sprawy si skomplikoway, wiedzia, e musi odej.
Serce mi pkao, otworzyy si wszystkie rany. Nigdy nie czuem
takiego blu. Wyrok brzmia: Nigdzie nie nale. Nikt mnie nie
chce. Jestem sam".
Gdzie mczyzna ma szuka potwierdzenia siebie? W tym, co posiada? U tych, ktrzy si z nim licz? W tym, jak atrakcyjna jest
jego ona? Dokd chodzi na subowe obiady? Jak ma kondycj
fizyczn i sportowe osignicia? wiat oklaskuje te prne
poszukiwania: zarb milion, ubiegaj si o stanowisko, zdobd
awans, dobiegnij do mety... bd kim. Czujesz w tym szyderstwo?
Ranny czoga si po play, a snajperzy strzelaj. Jednak najgorszym
dla mczyzny kierunkiem, w ktrym moe si zwrci,
kierunkiem, ktry z pewnoci obierze kady bez wzgldu na to,
jakie spotkay go nieszczcia, jest kobieta.
Z PYTANIEM DO EWY
Pamitacie opowie o moim pierwszym pocaunku, o tej maej, w
ktrej zakochaem si w sidmej klasie, i jak sprawia, e mj rower
lata? Zakochaem si w Debbie w tym samym roku, w ktrym mj
ojciec wymeldowa si z mojego ycia, w roku, w ktrym otrzy-

maem najgbsz ran. To nie by zbieg okolicznoci. W rozwoju!

modego chopca nadchodzi decydujcy czas, kiedy musi
interweniowa ojciec. Jest to pocztek okresu dojrzewania, gdzie
midzy jedenastym a pitnastym rokiem ycia, zalenie od chopca.
Jeli nie bdzie tej interwencji, chopiec stanie na drodze
zmierzajcej do katastrofy, a nastpnym oknem, ktre otworzy si w
jego duszy, bdzie seks.
Debbie sprawia, e czuem si jak ogier. Nie potrafiem wtedy
ubra tego w sowa, nie miaem pojcia, co tak naprawd si dzieje.
Jednak w sercu czuem, e znalazem odpowied na swoje pytanie.
adna dziewczyna uwaa, e jestem wspaniay. Czego wicej moe
chcie facet? Znalazem swoj Juli, zatem ja musz by Romeem.
Kiedy ze mn zerwaa, zaczo si to, co byo dug i smutn histori poszukiwania kobiety, ktra sprawi, e poczuj si mczyzn".
Skakaem od dziewczyny do dziewczyny, prbujc dosta
odpowied. By bohaterem dla swojej Piknej taka bya moja
tsknota, mj obraz tego, co to znaczy by naprawd i ostatecznie
mczyzn. Bly nazywa to poszukiwaniem Kobiety o Zotych
Wosach.
Dostrzega gdzie na przyjciu czy w galerii kobiet i od razu wie, e
to ona". Porzuca wtedy swoj aktualn partnerk, gania za swym
nowym ideaem, cay roznamitniony, z bijcym sercem, bliski
obdu. Po paru miesicach wszystko si koczy; wyniony idea
staje si zwyczajn kobiet. Mczyzna jest skonfundowany i nie
wie, co o tym wszystkim myle. Wwczas dostrzega nastpn
promieniejc twarz i powraca dawna pewno. (elazny Jan)
Dlaczego najbardziej na wiecie uzalenia mczyzn pornografia?
Oczywicie, to fakt, e mczyni s wzrokowcami, e zdjcia i
obrazy pobudzaj o wiele bardziej ich ni kobiety Jednak gbszym
powodem jest to, e uwodzicielska pikno dotyka twojego
wntrza i pobudza desperacki gd potwierdzenia si jako
mczyzna, cho nie wiedziae, e taki posiadasz. Pobudza bardziej
ni wszystko inne, co moe przey mczyzna. Musisz zrozumie
to co gbszego niZ tylko nogi, piersi i dobry seks. To co
mitycznego. Przyjrzyjcie si, na co zdobywali si mczyni, eby
znale swoj Zotowos. Staczali pojedynki o kobiety, prowadzili
wojny. Bo kady mczyzna pamita Ew. Mamy na jej punkcie
obsesj. I w pewien sposb wierzymy e gdybymy j znaleli,
odzyskali, wtedy wraz z ni powrciaby nasza utracona msko.

Pamitacie tego maego chopca, Philipa, z filmu Doskonay wiat!

Pamitacie, czego si obawia? e jego penis jest za may. W taki
sposb mczyni czasami daj wyraz duchowej kastracji. W
pniejszym yciu czsto najgorszym lkiem dla mczyzny jest
impotencja. Jeli nie moe osign erekcji, czuje si do niczego
pod kadym wzgldem. I odwrotnie: jeli mczyzna czuje erekcj,
to dobrze, wtedy czuje si potny. Czuje si silny. Mwi wam, ta
kwestia najczciej wie si z penisem. Jeli mczyzna moe czu
si bohaterem w ku, to znaczy, prosz pastwa, e jest
bohaterem. Pornografia jest tak kuszca, bo o czym ma myle
zraniony, wygodniay mczyzna, skoro na wiecie s setki
piknoci gotowych mu si odda? (Oczywicie, nie tylko jemu, ale
kiedy jest z tymi zdjciami sam na sam, to ma wraenie, jakby one
byy tylko dla niego).
To nie do wiary, ile filmw opiera si na tym kamstwie. Znale
Pikn, zdoby j, przespa si i jeste mczyzn. Jeste Jamesem
Bondem. Jeste ogierem. Przyjrzyjcie si sowom piosenki Bruce'a
Springsteena Secret Garden (z jego pyty Greatest Hits z 1995
roku).
Ona ci wpuci do swego domu Jeli zapukasz ciemn noc Ona ci
wpuci do swych ust Jeli uyjesz waciwych sw Jeli zapacisz
waciw cen Gboko do rodka wpuci ciebie Lecz zakazany jest
ogrd jej Tam krt ciek zaprowadzi ci W powietrzu naraz
czuo zawinie Pozwoli wej ci tylko na tyle, aby poczu, e ona
tam jest Spojrzy na ciebie i umiechnie si A jej oczy powiedz, e
Tajemniczy ogrd jej Gdzie wszystko, co chcesz Wszystko, czego ci
brak Zawsze zostanie z dala O milion mil od ciebie.
Mamy tu dogbne kamstwo poczone z gbok prawd. Ewa jest
ogrodem rozkoszy (por. Pnp 4,16). Ale ona nie jest tym wszystkim,
czego chcesz, wszystkim, czego ci brak nawet w przyblieniu.
To wszystko jest oddalone milion mil od ciebie. Nie moesz tego
dosign, poniewa tego tam nie ma. Tego tam nie ma. Tam nigdy,
przenigdy nie dostaniesz odpowiedzi na swoje pytanie. Nie
zrozumcie mnie le. Kobieta jest urzekajca. Bardziej ni caa reszta
stworzenia. Nagie ciao kobiety jest czstk wiecznoci nie do
objcia oczyma mczyzny". Kobieco potrafi obudzi msko.
Och, potrafi. Moja ona bynie mi kawakiem piersi albo uda i
jestem gotowy do dziaania. Cay organizm staje w pogotowiu.
Kiedy mwi mi mikkim gosem, e jestem mczyzn, mog dla

niej przeskakiwa wieowce. Jednak kobieco nie moe nigdy

nada mskoci. To tak jakby prosi mae, eby zamiast pery daa
ci byka. To tak, jakby prosi k z polnymi kwiatami, aby daa ci
chevroleta rocznik 57. To jest zupenie inna materia.
Kiedy mczyzna udaje si z tym pytaniem do kobiety, to z pewnoci dojdzie do uzalenienia albo kastracji. Zazwyczaj do obu tych
rzeczy naraz.
Dave, ktrego ojciec ciko zrani, kiedy nazwa go maminsynkiem,
zanis to pytanie do kobiety. Ostatnio wyzna mi, e jego obsesj
stay si mode kobiety. Rozumiecie dlaczego s mniejszym
zagroeniem. Moda kobieta to nawet w poowie nie takie wyzwanie
jak dojrzaa. Przy niej mona czu si mczyzn. Dave wstydzi si
swojej obsesji, ale to go nie powstrzymuje. Moda kobieta to jakby
odpowied na jego pytanie, a on t odpowied musi dosta. Ale wie,
e jego poszukiwanie jest bezowocne. Przyzna mi si do tego dwa
dni temu: Nawet gdybym oeni si z pikn dziewczyn, zawsze
bd wiedzia, e gdzie jest jeszcze pikniejsza. I zaczn si
zastanawia, czy potrafibym j zdoby".
To kamstwo. Jak mwi Bly, to szukanie bez koca. Dotknlimy
tu nader czstego rda rozpaczy wielu mczyzn i cierpie wielu
kobiet". Jake czsto to widziaem. Brat mojej przyjaciki kilka lat
temu, kiedy zerwaa z nim dziewczyna, sign dna. By naprawd
utalentowany wietny sportowiec w szkole redniej, a potem
obiecujcy mody adwokat. Jednak nosi w sobie ran ojca
alkoholika i pracoholika, ktry nigdy nie da mu tego, czego
potrzeba chopcu. Jak wielu z nas swoje serce z pytaniem zanis do
kobiety. Kiedy ona go rzucia, jak powiedziaa moja przyjacika:
Zaama si. Wpad w wir, zacz duo pi, pali. Nawet wyjecha
z kraju. Jego ycie legio w gruzach".
Dlatego wanie wielu mczyzn sekretnie boi si swoich on. Ona
go zna jak nikt inny, pi z nim, wie, jaki jest naprawd. Jeli udzieli
jej wadzy potwierdzenia go jako mczyzny, to rwnoczenie da
jej wadz niepotwierdzenia go. To miertelna puapka. Pewien
pastor powiedzia mi, e od lat stara si zadowoli swoj on, a ona
cigle daje mu stopie niedostateczny. A jeli ona nie da ci
promocji?", zapytaem. Jeli naprawd tak czuje... to oblaem".
Inny mczyzna, Richard, w pocztkowych latach maestwa sta
si napastliwy wobec ony. Wedug jego wizji on by Romeem,
dlatego ona musiaa by Juli. Kiedy okazao si, e ona nie jest

Zotowos, wpad we wcieko, poniewa to oznaczao,

rozumiecie, e on nie jest heroicznym mczyzn. Pamitam, jak raz
zobaczyem zdjcie Julii Roberts bez filmowego kostiumu i
makijau. No uwiadomiem sobie to zwyczajna kobieta".
Przychodzi do mnie po potwierdzenie siebie", powiedziaa mi pewna moda kobieta o mczynie, z ktrym si umawia. A raczej
umawiaa. Na pocztku czua do niego pocig. Z pewnoci
pocigao j to, e on wprost wariowa na jej punkcie. Dlatego z
nim zerwaam". Byem zdumiony jej wraliwoci i odwag. To
niezwykle rzadkie, zwaszcza u modych kobiet. Z pocztku
cudownie jest wiedzie, e jeste jego obsesj. To, e on uwaa ci
za bogini, potrafi uderzy do gowy. Ale w kocu wasz romans
zmieni si w wywieranie na ciebie presji. Cigle powtarza: nie
jestem pewien, czy mam wszystko, co trzeba, a ty mi mwisz, e
nie. Pewnego dnia mi za to podzikuje".
Warte uwagi jest to, e homoseksualici s w tym o wiele bardziej
wyrazici. Oni wiedz, e ich sercu brakuje mskiej mioci.
Problem polega na tym, e sprowadzili j tylko do seksu. Joseph
Nicolosi twierdzi, e homoseksualici usiuj zagoi ran,
wypeniajc j mskoci, gdy albo brakuje im mskiej mioci,
albo czuj, e nie maj mskiej siy. Ich poszukiwanie oczywicie
jest daremne i dlatego wanie przytaczajca liczba zwizkw
homoseksualnych nie jest trwaa, dlatego tak wielu gejw skacze od
mczyzny do mczyzny i dlatego tak wielu z nich cierpi na
depresj i cay szereg innych uzalenie. W swoich zwizkach nie
znajd tego, czego im potrzeba.
Dlaczego mwi to wszystko o naszym poszukiwaniu samopotwierdzenia i odpowiedzi na pytanie? Poniewa nie usyszymy
prawdziwej odpowiedzi, dopki nie zrozumiemy, e ta, ktr mamy,
jest faszywa. Jeli tkwimy w iluzji, to jak moemy stawi czoo
rzeczywistoci? Jest w nas gd; zagniedzi si w naszej duszy
niczym wiecznie nienasycona tsknota i nie znika bez wzgldu na
to, czym usiujemy go zaspokoi. Jeli ze swoim pytaniem zwrcisz
si do Ewy, bdziesz mia zamane serce. Teraz to wiem, po wielu,
wielu trudnych latach. Od niej nie otrzymasz odpowiedzi. Tej
odpowiedzi nie udzieli ci nic, za czym zwykle goni mczyni w
poszukiwaniu sensu ycia. Istnieje tylko jedno rdo, gdzie moesz
szuka odpowiedzi. Zatem bez wzgldu na to, dokd trafie,

prbujc j znale, musisz zawrci. Musisz si wycofa. I to

bdzie pocztek twojej wdrwki.

6.
Gos Ojca
aden mczyzna nie potrafi przez duszy czas utrzymywa jednej twarzy dla
siebie, a innej dla tumu, gdy w kocu straci rozeznanie, ktra z nich jest
prawdziwa.

NATHANIEL HAWTHORNE
Esse quam videri.
Raczej by ni si ukazywa.
Kto moe da to mczynie
jego wasne imi?

GEORGE MCDONALD

ata we wschodnim Oregonie s upalne, suche i pene kurzu.

Kiedy soce jest wysoko ria niebie, temperatura moe skoczy do

35 stopni Celsjusza, zatem ilekro byo to moliwe, najcisz
harwk na farmie zawsze rezerwowalimy na wczesny poranek
albo pne popoudnie i wieczr, kiedy docierao tam chodne
powietrze z pooonej niej rzecznej doliny. Czasami w czasie upau
oczyszczalimy rowy irygacyjne, co dla mnie byo wietn
wymwk, eby si zamoczy. Czapaem wzdu rowu, a gorca
botnista woda wsikaa w moje dinsy. Przewanie jednak
wracalimy do domu, na rancho, na szklank mroonej herbaty. Pop
uwielbia sodzi swoj herbat potn iloci cukru, tak jak to si
robi na Poudniu. Siadalimy przy kuchennym stole i wypijalimy
szklank lub dwie, rozmawiajc o wydarzeniach poranka albo jego
planach sprzedania kilku sztuk byda na aukcji. Albo jak
zamierzamy spdzi popoudnie.
Pewnego dnia, pod koniec lata, miaem wtedy trzynacie lat, Pop i ja
wanie mielimy rozpocz nasz rytua, kiedy on wsta i podszed
do okna. Kuchnia wychodzia na poudnie, wida z niej byo wielkie

pole lucerny i pastwisko. Jak wielu farmerw, Pop uprawia j, eby

mie pasz na zim dla byda i koni. Podszedem za nim do okna i
zobaczyem, e mody byczek wydosta si z zagrody i wszed w
lucern. Dziadek tumaczy mi kiedy, e pasienie si wie lucern jest niebezpieczne dla byda; lucerna pcznieje im w odku i
moe przerwa jedn z czterech komr. Pop wyranie si
zdenerwowa, tak jak moe zdenerwowa si na bydo tylko
kowboj. Ja z kolei byem podekscytowany. Czuem przygod.
id, osiodaj Tony'ego i zabierz stamtd tego byczka", powiedzia,
siadajc z powrotem w swoim fotelu i zrzucajc buty. Jego
zachowanie wyranie wiadczyo, e nie zamierza i ze mn a
waciwie, e nie zamierza nigdzie i. Nala sobie drug szklank
herbaty, a w mojej gowie kotowao si od domysw, co znacz
jego sowa. Oznaczay po pierwsze, e musz zapa Tony'ego,
najwikszego konia na rancho. Baem si Tony'ego, ale obaj
wiedzielimy, e on by do mojego zadania najlepszy. I po drugie,
musiaem go osioda i pojecha na nim, eby zagoni byczka do
zagrody. Sam. Przetrawiwszy t informacj, uwiadomiem sobie,
e stoj tam ju Bg wie jak dugo, a czas ucieka. Idc przez tylny
ganek do zagrody, czuem dwie rzeczy, a czuem je bardzo silnie:
lk... i zaszczyt.
Wikszo momentw, w ktrych zmienia si nasze ycie, odbieramy pniej wanie w ten sposb. Nie potrafi powiedzie dlaczego,
ale wiem, e wtedy pierwszy raz w swoim yciu przekraczaem prg
jako mody mczyzna. Pop wierzy we mnie i bez wzgldu na to,
co dostrzeg, a czego ja nie widziaem, fakt, e on we mnie wierzy,
oznacza, e ja take uwierzyem w siebie. Tego dnia zapaem
byczka... i cae mnstwo jeszcze czego wicej.
DESPERAT INICJACJI
Mczyzna musi pozna swoje imi. Musi pozna, e niczego mu
nie brakuje. Nie mam tu na myli modernistycznego,
racjonalistycznego znaczenia sowa pozna". Nie chodzi mi o
intelektualn akceptacj myli przechodzcej przez kor mzgow,
jak wtedy, gdy dowiadujesz si czego o bitwie pod Waterloo albo
warstwie ozonowej tak jak wikszo mczyzn dowiaduje si"
o Bogu albo prawdach chrzecijaskich. Mam tu na myli gbokie
poznanie, taki rodzaj poznania, z ktrym mamy do czynienia, gdy
jestemy na miejscu, wchodzimy w co, w niezapomniany sposb

dowiadczamy czego z pierwszej rki. W ten sposb Adam pozna

swoj on", a ona urodzia dziecko. Adam nie dowiedzia si o
Ewie, on j pozna intymnie, na bardzo gbokim poziomie, poprzez
dowiadczenie ciaa i krwi. Istnieje wiedza o czym i poznanie
czego. Jeli chodzi o nasze pytanie, potrzeba nam tego drugiego.
Bohaterem filmu Gladiator, ktrego akcja rozgrywa si w II wieku,
jest wojownik z Hiszpanii imieniem Maximus. Jest dowdc wojsk
rzymskich, generaem kochanym przez swych ludzi i starzejcego
si cezara Marka Aureliusza. Zepsuty syn Cezara, Commodus,
dowiaduje si o planie swego ojca, aby cezarem uczyni zamiast
niego Maximusa. Zanim jednak Marek zdoa to obwieci swemu
nastpcy, Commodus dusi ojca. Nastpnie skazuje Maximusa na
natychmiastow mier, a jego on i syna na tortury i spalenie.
Maximus ucieka, ale zbyt pno, by uratowa rodzin. Zapany
przez handlarzy niewolnikw zostaje sprzedany jako gladiator. Taki
los zwykle jest wyrokiem mierci, lecz nie dla niego. On jest
Maximusem, dzielnym wojownikiem. Nie tylko przey, ale zosta
mistrzem. W kocu przewo go do Rzymu, by wystpi w
Koloseum przed cezarem Commodusem (ktry oczywicie sdzi, e
Maximus dawno nie yje). Po spektakularnym pokazie odwagi,
poruszony imperator schodzi na aren, aby spotka si z dzielnym
gladiatorem, ktrego tosamo pozostaje ukryta za jego hemem.
COMMODUS: Zasugujesz na swoj saw, Hiszpanie. aden gladiator
tobie nie dorwna... Odkryj twarz i zdrad nam swoje imi.
(Maximus milczy) Masz imi?
MAXIMUS: Mam na imi Gladiator (odwraca si i odchodzi).
COMMODUS: Jak miesz odwraca si do mnie ryem? Niewolniku!
Zdejmij
swj hem i powiedz mi swoje imi.
MAXIMUS:
(bardzo wolno unosi hem i odwraca si twarz do
swego
wroga)
Nazywam si Maximus Decimus Meridius; dowdca wojsk
pnocnych; genera legionw Felix;
lojalny suga prawdziwego imperatora, Marka Aureliusza; ojciec
zamordowanego syna; m zamordowanej ony;
ktrych pomszcz w rym yciu bd w nastpnym.
Jego odpowied narasta jak wielka fala, unoszc si i potniejc,
zanim roztrzaska si o brzeg. Gdzie mczyzna moe pozna

odpowied tak jak ta pozna swe prawdziwe imi. imi, ktrego

nikt nigdy mu nie odbierze? To jest wiedza z gbi serca, ktra
przychodzi tylko dziki procesowi inicjacji. Musisz pozna, skd
jeste; musisz zmierzy si z ca seri nieszcz, ktre wystawi
ci na prb; musisz wyruszy w podr i musisz stawi czoo
swojemu wrogowi. Ostatnio poskary mi si pewien mody
czowiek: Jestem chrzecijaninem od pitego roku ycia nikt
nigdy nie pokaza mi, co to znaczy by naprawd mczyzn".
Teraz jest zagubiony. Przeprowadzi si na drugi koniec kraju, eby
by ze swoj dziewczyn, ale ona go zostawia, poniewa on nie
wie, kim jest i po co jest. Takich jak on s setki, cay wiat jest
zaludniony podobnymi mczyznami mczyznami, ktrzy nie
przeszli inicjacji.
Koci chciaby sdzi, e wtajemnicza mczyzn, ale tego nie
robi. W co takiego wprowadza mczyzn Koci? Do czego ich
wzywa? Aby byli moralni. To aonie niewystarczajce. Moralno
to dobra rzecz, ale tu nie chodzi o moralno. Pawe mwi, e
wychowanie dziecka opiera si na Prawie, ale nie wychowanie syna.
Syn jest zaproszony do czego wicej. Dostaje kluczyki do
samochodu, wsiada i nisza z ojcem w jak niebezpieczn podr.
Jestem poraony wzruszajc scen z koca wojny secesyjnej, zaraz
po Appotomax, gdy genera Robert E. Lee podda si generaowi
Ulissesowi S. Grantowi. Przez pi lat Lee przeprowadza wojska
Poudnia przez najstraszniejsze prby, jakie tylko znaj mczyni.
Mylaby, e cieszyli si, i ju po wszystkim. Jednak ludzie Lee
czepiali si cugli jego konia, proszc o jeszcze jedn szans
pogonienia Jankesw". Lee sta si dla nich ojcem, da tym
ludziom to, czego wikszo z nich wczeniej nie miaa
tosamo i miejsce w historii.
Kady mczyzna potrzebuje kogo takiego jak Robert E. Lee albo
ten genera z 29. Dywizji. Widzielicie, jak naley zajmowa budynek. Rozumiecie? Czy teraz wiecie, jak to si robi?" Tak, sir".
Potrzebujemy kogo takiego jak mj dziadek, ktry nauczy mnie
sioda konia. Jednak generaa Lee dawno ju nie ma, generaowie
brygady to rzadko, a mj dziadek nie yje od wielu lat. Do kogo
mamy si uda? Do kogo si zwrci? Do najbardziej
zdumiewajcego rda.
JAK BG DOKONUJE INICJACJI MCZYZNY

Kilka lat temu, w pewnym punkcie swojej wdrwki poczuem si

bardziej zagubiony ni zwykle. Usyszaem wtedy wykad Gordona
Dalby'ego, ktry wanie napisa The Healing of the Masculine
Soul. Postawi tez, e bez wzgldu na to, jaka jest przeszo
mczyzny i jakie bdy popeni ojciec w trakcie inicjacji syna,
przez t wdrwk moe przeprowadzi go Bg, dostarczajc to,
czego mu brakuje. Powstaa we mnie nadzieja. Ale przygasiem j
cynizmem, ktry nauczyem si wykorzystywa, by tumi
wikszo spraw duszy. Kilka tygodni, moe miesic potem,
wczesnym rankiem siedziaem u siebie na dole, czytaem i modliem
si. Jak to czsto bywa w czasie moich cichych dni", skoczyo si
na tym, e stanem przy oknie i patrzyem na wschd soca. I
wtedy usyszaem, jak Jezus szepce mi do ucha: Czy pozwolisz,
abym Ja przeprowadzi twoj inicjacj?". Zanim mj rozum mia
okazj zadziaa, zanalizowa i zwtpi w t rozmow, serce
podskoczyo mi w piersi i powiedziaem tak".
Kto moe da mczynie jego wasne imi?", pyta George MacDonald. Sam Bg. Poniewa Bg bez wtpienia rozumie, kim jest
mczyzna". MacDonald zastanawia si nad biaym kamykiem wymienianym w Apokalipsie jako jedna z nagrd, ktre Bg daje
zwycizcy". Na tym biaym kamyku wypisane jest nowe imi. Jest
nowe tylko w tym sensie, e nie jest tym imieniem, ktre nada mu
wiat, z pewnoci nie tym, ktrym zosta zraniony. aden
mczyzna nie znajdzie na tym kamyku imienia maminsynek",
tucioch" albo mewa". Jednak imi nowe nie jest wcale nowe,
kiedy si zrozumie, e jest to nasze prawdziwe imi, to, ktre do nas
naley, to, ktre Bg mia na myli w chwili stworzenia" i
odkupienia. Psalm 139 pokazuje to wyranie, e zostalimy
osobicie, niepowtarzalnie zaplanowani i stworzeni, utkani w onie
matki przez samego Boga. On mia kogo na myli i ten kto nosi
konkretne imi.
Ten kto by moe zosta strasznie poturbowany, a jednak Bg
pozostaje wierny swojej decyzji o stworzeniu go. Podarowanie
biaego kamyka pokazuje wyranie On jest w to zaangaowany.
Historia relacji Boga z czowiekiem to opowie o tym, jak Bg
powouje go, zabiera w wdrwk i nadaje mu prawdziwe imi.
Wikszo z nas myli, e ta opowie jest o tym, jak Bg siedzi
sobie na tronie i czeka tylko, eby czowieka grzmotn, gdy ten
wychyli si za lini. To nie tak. On stworzy Adama dla przygody,

bitwy i pikna; stworzy nas dla niepowtarzalnego miejsca w swojej

opowieci i powica si doprowadzeniu nas do naszego
pierwotnego przeznaczenia. I tak Bg powouje Abrama z
chaldejskiego Ur do ziemi, ktrej on nigdy nie widzia, do granicy, a
w czasie wdrwki Abram otrzymuje nowe imi. Staje si
Abrahamem. Bg zabiera Jakuba gdzie do Mezopotamii, aby
pozna to, co musi pozna, a nie moe tego zrobi u boku matki.
Kiedy wjeda z powrotem do miasta, kuleje, ale ma nowe imi.
Nawet jeli twj ojciec wykona swoj robot, to przeprowadzi ci
jedynie do poowy. Nadchodzi czas, gdy musisz zostawi wszystko,
co znajome, i i w nieznane z Bogiem. Szawe to by go, ktry
uwaa, e naprawd rozumie opowie o yciu i bardzo podobaa
mu si rola, ktr chcia w niej gra. By bohaterem wasnego
serialu Mciciel Szawe. Potem, gdy w drodze do Damaszku zosta
Pawem, wszystko przestao si liczy, i zamiast wraca na swoje
dawne, znajome drogi, na trzy lata zosta wyprowadzony do Arabii,
by mg nauczy si wszystkiego bezporednio od Boga. Jezus
pokaza nam, e inicjacj mona przeprowadzi nawet wtedy, gdy
stracimy ojca i dziadka. On jest synem cieli, co znaczy, e Jzef
mg Mu pomc we wczesnych dniach Jego wdrwki. Kiedy
jednak spotykamy Jezusa jako modego mczyzn, Jzefa nie ma
ju w pobliu. Jezus ma nowego nauczyciela swego
prawdziwego Ojca i to od Niego musi nauczy si, kim
naprawd jest i z jakiej materii jest zrobiony.
Z inicjacj wie si wdrwka i seria prb, dziki ktrym odkrywamy swoje prawdziwe imi i prawdziwe miejsce w historii.
Ksika Roberta Ruarka The Old Man and the Boy jest klasycznym
przykadem tego rodzaju relacji. Jest tam chopiec, ktry potrzebuje
nauki i jest starzec, ktry ma wiele mdroci do przekazania. Jednak
inicjacji nie przeprowadza si przy szkolnym biurku, a w terenie,
gdzie proste lekcje o ziemi, zwierztach, porach roku zmieniaj si
w powan nauk o yciu, sobie samym i Bogu. Wraz z kad prb
przychodzi objawienie. Chopiec musi mie oczy szeroko otwarte i
zadawa waciwe pytania. Nauka polowania na przepirki pomaga
dowiedzie si czego o sobie: Ona jest szybka jak trzask bata i za
kadym razem, gdy wystpisz przeciw niej, co sobie udowodnisz".
Wikszo z nas bdnie interpretuje ycie i to, co od dawna robi
Bg. Myl, e po prostu staram si zmusi Boga, eby sprawi, by
moje ycie byo atwiejsze", wyzna pewien mj pacjent, ale mgby

przemawia w imieniu nas wszystkich. Zadajemy ze pytania.

Wikszo z nas pyta: Dlaczego dopucie, eby to mi si
przydarzyo?". Albo: Dlaczego nie pomoge mi... (wybierz
waciw odpowiedz odnie sukcesu, wyprowadzi dzieci na
prost, naprawi maestwa sam wiesz, z jakiego powodu
narzekasz)". Jednak eby wkroczy na drog inicjacji z Bogiem,
trzeba mie nowy zestaw pyta: Czego prbujesz mnie nauczy?
Jakie pytania starasz si wzbudzi w moim sercu? Co chcesz, ebym
zrozumia? Z czego mam zrezygnowa? Prawd mwic, Bg
prbuje dokona twojej inicjacji ju od dawna. Na drodze stoi tylko
to, e nie radzisz sobie ze swoj ran i yciem, ktre w oparciu o ni
zbudowae.
POGARDA DLA RANY
Mczyznom wtacza si do gw w dziecistwie, e bolce skaleczenie przynosi wstyd", zauwaa Bly Skaleczenie, ktre
przeszkadza nam dalej si bawi, to dobre dla baby. Prawdziwy
mczyzna idzie dalej, nawet z wyprutymi wntrznociami". Jak ten
mczyzna, ktry zama nog podczas maratonu, koczy bieg, i nie
mwi na ten temat ani sowa. To nieporozumienie sprawia, e dla
wikszoci z nas rana jest rdem ogromnego wstydu. Mczyzna
nie powinien da si zrani, a ju z pewnoci nie powinien
dopuci, eby to miao dla niego jakie znaczenie. Ogldalimy
zbyt wiele filmw, w ktrych gdy bohater pozytywny zostaje
trafiony strza, po prostu j uamuje i walczy dalej; albo moe
dostaje kulk, ale nadal jest zdolny skoczy do kanionu i dopa
tych zych. I dlatego tylu mczyzn pomniejsza swoj ran. To nic
wielkiego. Wielu ludzi kaleczy si, kiedy s modzi. Nic mi nie
jest". Krl Dawid (ktry z pewnoci nie by amag) nie postpuje
w ten sposb. Jestem ndzny i nieszczliwy", wyznaje otwarcie,
a serce jest we mnie zranione" (Ps 109,22).
Czasami przyznaj si, e co si stao, ale nie uznaj, e to ich
zranio, poniewa uwaaj, e na to zasuyli. Po wielu miesicach
rozmw z Dave'em o jego ranie, jego przyrzeczeniu i o tym, e niemoliwe jest uzyskanie odpowiedzi od kobiet, zadaem mu proste
pytanie: Co mogoby ci przekona, e jeste mczyzn?". Nic
odpar. Nic mnie nie przekona". Siedzielimy w milczeniu, a
zy cieky mi po policzkach. Wchone t ran, prawda, Dave?
Odebrae jej przesanie jako ostateczne. Mylisz, e twj ojciec
mia co do ciebie racj". Tak", odpar bez adnych oznak emocji.

Wrciem do domu i pakaem nad Dave'em i nad innymi

mczyznami, ktrych znam, i nad sob, poniewa uwiadomiem
sobie, e ja take wchonem ran i odtd nigdy ju nie
prbowaem ruszy do przodu ze swoim yciem. Bardziej tragiczne
od samej tragedii, ktra nam si przydarza, jest to, jak do niej
podchodzimy.
Bg jest namitnie oddany tobie, twojemu zdrowiu i chce ukoi
twoje mskie serce. Jednak rany, ktra przechodzi nierozpoznana i
nieopakana, nie da si uzdrowi. Rany, ktr wchone, nie da si
uzdrowi. Rany, na ktr jak sdzisz zasuye, nie da si
uzdrowi. Dlatego Brennan Manning mwi: ycie duchowe
zaczyna si wraz z przyjciem swojego zranionego ja". Naprawd?
Czy to moliwe? Powd jest prosty: Nie mona uzdrowi tego, co
si wypiera. I tu jest problem, rozumiesz. Wikszo mczyzn
wypiera swoj ran wypieraj fakt, e co si stao i e to boli,
wypieraj, e ona moe ksztatowa to, w jaki sposb dzisiaj yj.
Zatem Boa inicjacja mczyzny musi obra bardzo sprytny kurs;
kurs, ktry moe wyda si dziwny, a nawet okrutny.
Bg musi nas zrani powtrnie w to samo miejsce.
UDAREMNI FASZYWE JA
W miejscu, w ktrym zostalimy zranieni, budujemy swoje faszywe ja. Odnajdujemy w sobie kilka talentw, ktre dla nas pracuj, i dziki nim prbujemy y. Staurt stwierdzi, e jest dobry w
matematyce i naukach cisych. Zamkn serce i wszystkie siy
wydatkowa na doskonalenie swojej osobowoci Spocka. Na uczelni
by bezpieczny. By tam znany i ceniony. Alex celowa w sporcie
oraz image'u macho, sta si poerajcym szko zwierzciem. Stan
zosta najmilszym facetem, jakiego w ogle mona spotka. Chciaem, by uwaano mnie za Miego Gocia" przyzna. Ja staem si
zwariowanym perfekcjonist, w swojej perfekcji odnajdowaem
bezpieczestwo i saw. Kiedy miaem osiem lat wyzna
Brennan Manning zrodzi si oszust, albo moje faszywe ja, jako
obrona przed blem. Ten wewntrzny oszust szepta: Nie bd
nigdy sob, poniewa nikomu nie podobasz si taki, jaki jeste.
Wymyl sobie nowe ja, ktre wszyscy bd podziwia i na ktrym
nikt si nie pozna". Zauwacie kluczowe wyraenie: Jako obrona
przed blem". Jako sposb ratowania siebie. Bycie oszustem jest
naszym pomysem na ocalenie.

Zatem Bg musi to wszystko usun. Czsto dochodzi do tego na

pocztku naszej wdrwki inicjacyjnej. Bg udaremnia nasz plan
ocalenia; rozbija faszywe ja. W poprzednim rozdziale opowiedziaem wam o planie samoocalenia Brada: chcia nalee do grupy
wtajemniczonych". Mimo e cigle mu si to nie udawao i
bezustannie mia zamane serce, nie potrafi z tego zrezygnowa.
Cigle myla, e jego denie jest nietrafione, lecz jeli tylko
znajdzie waciw grup, wtedy plan si powiedzie. Trudno nam
zrezygnowa z wasnego planu ocalenia, tak mocno zakorzenia si
w naszym sercu. Zatem co Bg zrobi dla Brada? Wszystko mu
odebra. Doprowadzi do punktu, w ktrym Brad sdzi, e znalaz
waciw grup, a nastpnie nie pozwoli mu wprowadzi jego planu
w ycie. Brad napisa do mnie list, aby wyjani, przez co musia
przej.
Bg zabra mi wszystko, odar mnie ze wszystkiego, dziki czemu
zwykle zyskiwaem podziw ludzi. Wiedziaem, e to On za tym stoi.
Postawi mnie w sytuacji, w ktrej ujawniy si najgbsze rany
mojego serca, wszystkie tkwice w nim strzay i grzech. Kiedy
pakaem, ukazyway mi si obrazy tego, kim chciaem by
mwcy, doradcy, lidera grupy i stao si tak, jakby Jezus prosi
mnie, ebym po kolei z nich rezygnowa. To, co wypyno z
mojego serca, byo zdumiewajce niesamowity lk. A potem
wizja tego, e nigdy niczego nie osign. W moim sercu pojawi si
wyrok: Chcesz, ebym umar! Jeli z tego zrezygnuj, wtedy
nigdzie nie bd przynalea i bd nikim. Prosisz mnie, ebym
umar". To bya moja nadzieja na ocalenie.
Dlaczego Bg czyni co tak okrutnego? Dlaczego miaby robi co
tak strasznego, jak ranienie nas w miejscu najgbszej rany? Jezus
ostrzega nas, e kto chce zachowa swoje ycie, straci je" (k
9,24). Chrystus nie uywa tutaj sowa bios, nie mwi o naszym
fizycznym yciu. Przejcie nie polega na prbie ocalenia skry,
uchyleniu si od mczestwa albo na czym podobnym. Sowem,
ktrego Chrystus uywa na okrelenie ycia, jest psyche
oznaczajce dusz, nasze wewntrzne ja, nasze serce. Mwi, e to,
co robimy, eby ratowa swoj psyche, swoje ja, wszystkie plany,
ktre maj uratowa i ocali nasze wewntrzne ycie jest wanie
tym, co nas niszczy. Jest droga, co komu wydaje si suszna, lecz
s to w kocu drogi mierci", powiada Ksiga Przysw 16,25.
Faszywe ja, nasz plan ocalenia tylko nam wydaje si suszny.

Chroni nas przed blem i daje odrobin mioci i podziwu. Jednak

faszywe ja to kamstwo; cay ten plan zbudowany jest na udawaniu.
To miertelna puapka. Bg za bardzo nas kocha, eby tak to
zostawi. Zatem psuje nam szyki na wiele, wiele rnych sposobw.
Bg, chcc zaprowadzi mczyzn do jego rany po to, by j wreszcie poczu i zacz ujawnia prawdziwe ja, musi zablokowa jego
faszywe ja. Zamierzajc da ci ycie, zabierze wszystko, na czym
si opierae. W filmie Baseballista {Urodzony sportowiec) Robert
Red-ford gra baseballist nazwiskiem Rob Hobbs, ktry by moe
by najbardziej utalentowanym graczem w historii. W szkole
redniej jest cudownym dzieckiem, ma wrodzony talent i trafia do
wielkiej ligi. Jednak realizacja marzenia o karierze zawodowca
zostaje udaremniona, kiedy Hobbs trafia do wizienia faszywie
oskarony o morderstwo. Po wielu latach starzejcy si Hobbs
dostaje drug szans. Podpisuje kontrakt z New York Knights
najgorszym zespoem w lidze. Dziki swemu niesamowitemu
talentowi, nieosabionemu przez lata, Hobbs prowadzi Knightw od
haby do playoffu, meczu o mistrzostwo krajowej ligi. Skupia
wok siebie zesp, staje si dla niego orodkiem nadziei i marze.
Punktem kulminacyjnym filmu jest mecz o mistrzostwo. Koniec
dziewitej zagrywki: Pittsburgh Knights 2:0. Knights maj dwa
auty; na pierwszej i trzeciej bazie stoi zawodnik, gdy Hobbs
wychodzi na pyt. Jest ich jedyn szans, to jego wielka chwila.
Musicie jednak o czym wiedzie, o czym niezwykle istotnym dla
caej historii. Od czasw szkoy redniej Hobbs gra kijem, ktry
sam sobie zrobi z pnia drzewa spalonego przez piorun na jego
podwrku. Na kiju jest wypalona byskawica i sowa Cudowny
chopak". Ten kij jest symbolem jego wietnoci, jego talentu.
Nigdy nie uywa innego. Chwytajc Cudownego chopaka", Hobbs
wychodzi na boisko. Pierwsze odbicie jest nietrafione, drugie za
wysokie, autowe. Trzecie jest silne, wzdu linii pierwszej bazy;
zanosi si na bieg do bazy, ale okazuje si, e take jest autowe.
Kiedy Hobbs odwraca si ku boisku, widzi swj kij lecy w
kawakach. Ostatnie uderzenie roztrzaskao go.
W yciu mczyzny nadchodzi krytyczny moment, gdy wszystko,
co si dla niego liczyo, wali si. Jego zoty kij rozbija si w
kawaki. Nie sprawdzaj si jego inwestycje; zwalniaj go z pracy;
Koci wystawia go do wiatru; zostaje powalony przez chorob;
odchodzi ona; nastoletnia crka jest w ciy. Co ma wtedy robi?

Czy pozostanie w grze? Czy wycofa si na awk rezerwowych?

Czy bdzie si stara zoy wszystko z powrotem w cao, tak jak
czyni wielu? Najprawdziwsz prb dla mczyzny, pocztkiem
jego zbawienia jest moment, gdy nie moe ju polega na tym, na
czym polega przez cae ycie. Prawdziwa wdrwka zaczyna si,
gdy zawodzi jego faszywe ja. Chwila, wydajca si wiecznoci,
mija, gdy Hobbs stoi, trzymajc kawaki poamanego kija, i szacuje
szkody. Kij nie nadaje si do naprawy. Wtedy mwi do chopca
noszcego kije: Id i przynie mi zwycizc, Bobby". Zostaje w
grze, odbija pik i biegnie do bazy, zdobywajc mistrzostwo.
Bg i tobie zabierze twj kij". Zrobi co, by udaremni poczynania
twojego faszywego ja. Stuart ratowa" si, stajc si czowiekiem
pozbawionym uczu. W zeszym roku odesza od niego ona. Miaa
dosy jego dwuwymiarowej egzystencji. Ktra kobieta chciaaby
wyj za Spocka? Alex ostatnio przey seri atakw paniki, ktre
sprawiay, e ba si wychodzi z domu. Caa jego konstrukcja
macho runa. Z pocztku nikt nie mg w to uwierzy, sam Alex
nie mg w to uwierzy. By przecie niepokonany; najsilniejszy
go, jakiego widzielicie. Jednak to wszystko zostao zbudowane
tylko jako obrona przed ran. Nasza strata niekoniecznie musi by
czym tak dramatycznym. Moesz obudzi si pewnego dnia, aby
stwierdzi, e jeste zagubiony, zagubiony tak, jak opisa siebie
Dante: Porodku drogi mojego ycia obudziem si w ciemnym
lesie, w ktrym cakiem zgubiem prawdziw drog". Taki te by
punkt zwrotny w moim yciu.
Jako mody mczyzna wyjechaem do Waszyngtonu, aby prbowa co z sob zrobi, sprawdzi si, potwierdzi swoj warto.
Najgorsze w tym wszystkim byo to, e mi si powiodo. Moje
talenty pracoway przeciw mnie, zapewniajc mi, co potrzeba.
Byem sawny i ceniony. Jednak cae tamto dowiadczenie
odbieraem jako akt przetrwania niejako co, co wypywao z
mojego wntrza, lecz co, co musiaem udowodni, pokona,
uchwyci. Manning powiedzia o swoim faszywym ja: Ciko
studiowaem, zbieraem najlepsze oceny, w szkole redniej
zdobyem stypendium, lecz w kadej chwili towarzyszya mi groza
opuszczenia i wiadomo, e nie mam nikogo dla siebie". Po
dwch latach pewnego poranka obudziem si i uwiadomiem
sobie, e nienawidz swojego ycia.

Tyle pomocy dajesz akncym nauki! Jednym bl rany, drugim

serca sabo; Innym zmczenie niczym bl piekce; Czasami lep
i lkliw trosk; Niekiedy szalestwo albo do drce Ohydnej
mierci, ktra zewszd czyha; Bywa i gd, ktry min nie chce.
Niektrym dajesz gbi niepokoju
pogard wszystkiego, kim s na tej ziemi; Rzut oka wieczorem
albo o poranku, Jakby na obraz zniszczenia i pustki; Jednym gorycz
smutku, drugim kolec Mioci nigdy nie odwzajemnionej;
Innym serce z lodu, z wszystkiego najgorsze!
Posacy Szatana chc przed tob skazi,
Prowadzc dusz od faszu do lku Pocieszyciela, gdy
jedynie prawdziwy, Bo w nim si spotyka, co jest i co bdzie.
(George MacDonald, Diary of an Old Souf)
To jest bardzo niebezpieczna chwila, kiedy wydaje nam si, e Bg
wystpuje przeciwko wszystkiemu, czym jest nasze ycie. Szatan
widzi w rym szans dla siebie i rzuca si, by oskary Boga w
naszym sercu. Widzisz mwi Bg jest na ciebie zy. Jest tob
rozczarowany. Gdyby ci kocha, sprawiby, e wszystko poszoby
gadko. Nie dziaa na twoj korzy". Wrg zawsze kusi nas,
ebymy wrcili do kontrolowania, ebymy odbudowali i naprawili
swoje faszywe ja. Musimy pamita, e Bg z mioci psuje szyki
naszemu wewntrznemu uzurpatorowi. List do Hebrajczykw
mwi, e Bg upomina nas jak synw, wic nie wolno nam traci
serca (por. 12,5-6).
Bg karci nas, eby nas zbawi. Mylimy, e to nas zniszczy, ale
jest wprost przeciwnie musimy zosta wybawieni od tego, co
niszczy nas naprawd. Jeli mamy razem z Nim wdrowa do
mskiej inicjacji, musimy oddali si od faszywego ja skoczy
z nim, zrezygnowa z niego dobrowolnie. Wydaje si to szalone,
wydaje si bolesne. Brad przesta szuka grupy. Smart zacz
otwiera swoje serce na uczucia, na zwizki, na wszystko, co
pochowa dawno temu. Alex przesta zjada szklanki, skoczy ze
wszystkim, co wizao si z wizerunkiem macho, aby stan wobec
tego, czemu dotd nie stawi czoa. Ja zrezygnowaem z
perfekcjonizmu, wyjechaem z Waszyngtona i zaczem szuka
swego serca. Po prostu skorzystalimy z zaproszenia, eby rzuci to,
na czym dotd polegalimy, i ruszy w przygod z Bogiem.
Moemy zrobi to sami albo moemy czeka, a wszystko zniszczy
Bg.

Jeli nie rozumiesz, czym jest twoje faszywe ja, zapytaj ludzi, ktrzy z tob yj i pracuj: Jak na ciebie dziaam? Jak ci si ze mn
yje (albo pracuje)? O czym nie rozmawiaby ze mn swobodnie?".
Jeli nigdy nie powiedziae sowa na spotkaniu, poniewa boisz si,
e moesz powiedzie co gupiego, to nadszed czas, eby przemwi. Jeli zawsze dominujesz na spotkaniach, poniewa czujesz, e
twoje poczucie wartoci bierze si z rzdzenia, wtedy na jaki czas
musisz ucichn. Jeli masz bzika na punkcie sportu, poniewa
najlepiej czujesz si na boisku, wtedy prawdopodobnie nastaa pora,
by zrobi sobie przerw i zosta z rodzin w domu. Jeli nigdy nie
rozegrae meczu z mczyznami, to czas, eby wybra si z
kumplami do sali gimnastycznej i powrzuca do kosza. Innymi
sowy, musisz ruszy na swoje lki z podniesion gow. Zrzuci
figowy listek; wyj z ukrycia. Na jak dugo? Duej ni pewnie by
chcia, wystarczajco dugo, by oywi twoje najgbsze problemy,
eby spod tego wszystkiego moga wydoby si na powierzchni
twoja rana.
Utrata faszywego ja jest bolesna. Cho jest ono tylko mask, nosilimy j latami i pozbycie si jej moe by odczuwane jak strata
przyjaciela. Pod mask wszystko jest ran i lkiem, od ktrego
uciekalimy, przed czym si ukrywalimy. Wydobycie tego
wszystkiego na jaw moe nami wstrzsn jak kataklizm. Brad czu
si, jakby mia umrze; z tob moe by podobnie. Moesz czu si
jak Andy Gulla-horn, ktry napisa piosenk Steel Sars z Old Hat
( 1997 by Andy GuIIahorn).
Tak wanie czuje si czowiek na skalistym dnie rozpaczy Kiedy
dom, ktry zbudowa, wali si zaczyna.
I tak czuje si czowiek, gdy ten, kogo zna, Nie jest tym, kim on
jest, a innego nie ma.
Jednak to nie koniec drogi; to dopiero pierwszy etap, Wdrujesz do
wolnoci, uzdrowienia i autentycznoci. Posuchaj nastpnej zwrotki
piosenki Andy'ego.
Tak wanie czuje si czowiek, gdy wraca do ycia I znw zaczyna
walczy, by odzyska wadz. I tak czuje si czowiek, kiedy
wolno ma. Z pt wyzwala dusz swe prawdziwe ja.

ODEJ OD KOBIETY
Odchodzc od swojego faszywego ja, poczujemy si sabi i wystawieni na ciosy. Bdziemy mie siln pokus, eby zwrci si do

pocieszycieli po troch ulgi, uda si tam, gdzie znajdziemy otuch i

odpoczynek. Poniewa tylu z nas po sens mskoci zwraca si do
kobiety, musimy odej take od niej. Nie chodzi mi o to, eby
zostawi on. Chodzi o to, eby przesta szuka u niej
potwierdzenia siebie, przesta zmusza j, eby zaatwia wszystko
za ciebie. Przesta usiowa uzyska od niej odpowied. W
niektrych przypadkach moe to dla niej oznacza rozczarowanie.
Jeli bye bierny, od lat chodzie wok ony na paluszkach, nigdy
nie odwaye si rozkoysa odzi, to nadszed czas, eby to zrobi.
Postaw si jej, niech si na ciebie rozzoci. Dlamczyzn
agresywnych i aktywnych zawodowo oznacza to, e musz przesta
j zniewaa. Musicie skoczy z wyadowywaniem na niej
swojego gniewu, poniewa zwalniacie j z obowizku zrobienia z
was mczyzny. Skruch gwatownych mczyzn jest to, e maj
sta si mili. Oba typy mczyzn cigle chodz do kobiety. Wybr
skruchy zaley od tego, ktr drog do niej chodzili.
Wielu modym mczyznom radziem jednak, by zerwali z kobiet,
z ktr si umawiaj, poniewa uczynili j caym swoim yciem.
Ona w ich wszechwiecie bya socem, wok ktrego kryli.
Mczynie potrzebna jest o wiele wiksza orbita ni kobieta. Jemu
potrzeba misji' yciowego celu i musi pozna swoje imi. Dopiero
wtedy pasuje do kobiety, dopiero wtedy posiada co, do czego moe
j zaprosi, pewien przyjaciel powiedzia mi, e w plemieniu
Masajw w Afryce modzieniec nie moe zaleca si do
dziewczyny, dopki nie upoluje lwa. To znaczy a nie przejdzie
inicjacji. Widziaem zbyt wielu modych mczyzn pakujcych si
w niezy baagan z mod kobiet. Ubiegali si o ni nie po to, by
oferowa jej swoj si, ale by spija jej pikno, by zostali
zaakceptowani i poczuli si mczyzn. Prawdopodobnie para
odbywa gbokie, intymne rozmowy. Ale on si nie zaangauje, nie
jest zdolny si zaangaowa. To bardzo nie w porzdku wobec
modej dziewczyny. Po roku takiego zwizku pewna przyjacika
powiedziaa mi: Nigdy nie czuam si bezpieczna, nie wiedzc, ile
tak naprawd dla niego znacz".
Czujc pocig do Zotowosej, musimy pozna, czy chodzi o co
gbszego. Jak powiada Bly:
Co to znaczy, e mczyzna zakochuje si w czyjej promiennej
buzi? Moe to oznacza, e jego dusza ma pewn prac do
wykonania. To o jego dusz, nie o co innego, tu chodzi. Zamiast

gania za swoj wybrank, stara si dorwa" j... powinien on

sam zamkn si na trzy miesice w grskiej chacie, pisa wiersze,
pywa w grskich strumieniach i marzy. Niektrym kobietom
zaoszczdzioby to wielu kopotw.
I znowu to nie jest pozwolenie na rozwd. Mczyzna, ktry ma
on, zoy jej przyrzeczenie, z pewnoci nie uzdrowi rany,
dodajc kolejn kobiet do tej, ktrej obieca mio. Czasami ona
go zostawi, lecz to zupenie inna historia. Zbyt wielu mczyzn
biega za kobiet, bagajc, eby nie odchodzia. Jeli ona musi
odej, to prawdopodobnie dlatego, e ty musisz jeszcze troch
popracowa nad dusz. Chodzi mi o to, e mska wdrwka zawsze
wyprowadza mczyzn z dala od kobiety, aby mg do niej wrci
z gotow odpowiedzi na swoje pytanie. Mczyzna nie przychodzi
do kobiety po si; przychodzi, by j kobiecie ofiarowa. Nie
potrzebujesz kobiety, ktra za ciebie stanie sie_ wspaniaym
mczyzn, a jako wspaniay mczyzna nie bdziesz potrzebowa
kobiety. Jak powiedzia Augustyn: Niechaj moja dusza sawi ci za
te wszystkie piknoci i niechaj nie przywizuje si do nich puapk
mioci". Puapk uzalenienia, poniewa swoj dusz zanielimy
do niej po potwierdzenie.
Jednak istnieje take gbszy problem od naszego pytania. Czego
jeszcze szukamy u Zotowosej? Jaki bl dziki niej pragniemy
zagodzi? Pragniemy miosierdzia, pociechy, pikna, ekstazy
innymi sowy, Boga. Mwi powanie. To, czego szukamy, to Bg.
By czas, gdy Adam pi do syta ze rda wszelkiej Mioci. On
nasz pierwszy ojciec i archetyp y w nieprzerwanej komunii z
najbardziej urzekajcym, piknym i oszaamiajcym rdem ycia
we wszechwiecie. Adam mia Boga. Co prawda, nie byo dobrze,
eby mczyzna by sam, i Bg w swej pokorze da nam Ew,
pozwalajc, bymy take i jej potrzebowali. Jednak w czasie upadku
doszo do czego doszo do pewnej zamiany. W yciu
mczyzny Ewa zaja miejsce Boga. Pozwlcie, e wyjani.
Adam nie zosta zwiedziony przez wa. Wiedzielicie o tym? Pawe pisze o tym wyranie w Licie do Tymoteusza 2,14 Adam
nie upad dlatego, e zosta zwiedziony. Jego grzech by inny; w
pewien sposb powaniejszy, gdy popeni go z otwartymi oczami.
Nie wiemy, jak dugo to trwao, ale w Edenie by taki moment,
kiedy Ewa upada, a Adam nie. Ona zjada, on jednak mia jeszcze
wybr. Myl, e w jego sercu zaszo co w tym rodzaju: Straciem

swoj ezer kenegdo, swoj bratni dusz, najwaniejszego

towarzysza, jakiego znam. Nie wiem, jak teraz bdzie wygldao
moje ycie, ale wiem, e bez niej nie mog y".
Adam wybra Ew przed Bogiem.
Mylicie, e przesadzam? Po prostu rozejrzyjcie si. Przyjrzyjcie si
sztuce, poezji, muzyce, dramatowi powiconym piknym kobietom. Wsuchajcie si w jzyk, jakiego uywaj mczyni, eby j
opisa. Spjrzcie na t potn obsesj. Czyme ona jest, jeli nie
czci? Mczyni przychodz na wiat bez Boga, ktry by ich najwiksz radoci, nasz ekstaz. Odczuwajc bl i nie wiedzc, z jakiego powodu, poznalimy crki Ewy i wpadlimy. Ona jest najblisz istot jak spotkalimy, szczytem stworzenia, wcieleniem
pikna, tajemnicy, czuoci i powabu samego Boga. Zatem na ni
rozciga si nie tylko tsknota za Ew, ale rwnie tsknota za
Bogiem. Mczyzna bez prawdziwej mioci, swojego ycia,
swojego Boga szuka kogo innego. Czy istnieje lepszy substytut od
crki Ewy? Nic w stworzeniu si do niej nie umywa.
Pewnemu modemu mczynie, ktry od smej klasy nigdy nie by
bez dziewczyny, poradziem, eby z tym zerwa, zawiesi wszystkie
randki na rok. Z jego miny mona by sdzi, e ka mu odci
sobie rk... albo co gorszego. Rozumiecie, o co chodzi?
Zauwacie, e zmaganie si z pornografi albo masturbacj jest
najtrudniejsze, kiedy jeste samotny albo pokonany, albo tsknisz za
jak pociech. To si nasili, gdy zbliysz si do swojej rany.
Tsknota, aby oddali zarwno ten bl, jak i pocig ku innym
pocieszycielom, moe wyda si przytaczajca. Obserwowaem to
u wielu mczyzn. Widz to w sobie. Jeli jednak pragniesz wody,
to dlaczego jeste nienasycony, skoro ju si napie? To nie ta
studnia.
Musimy odwrci wybr Adama; musimy wybra Boga przed Ew.
Musimy swj bl zanie do Niego. Poniewa jedynie w Bogu znajdziemy uzdrowienie rany.

7.
Uzdrowi ran
O, Desperado, kiedy zmdrzejesz Czy dugo bdziesz zamknity w sobie Jeste
twardzielem, ale ja wiem e masz ku temu powody... Wic lepiej pozwl pokocha
si Nim bdzie za pno.
THE EAGLES Desperado ( 1973 by Glenn Fry and Don Henley)
Zadanie uzdrowienia siebie polega na uszanowaniu siebie jako stworzenia, ni
mniej, ni wicej.

WENDELL BERRY
Najgbsz tsknot naszego serca jest zjednoczenie z Bogiem. Bg stworzy nas do
zjednoczenia z Sob. Taki jest pierwotny cel naszego ycia.

BRENNAN MANNING

hyba przekazaem mylne wraenie o swoim yciu z moimi sy-

nami. Wspinanie si po skakach, kajakowanie, zapasy, pogo za

ryzykiem i zniszczeniem moecie nabra przekonania, e
jestemy czym w rodzaju lenej akademii wojskowej na tyach albo
szkoy przetrwania. Zatem pozwlcie, e opowiem wam o jednej z
moich ulubionych chwil w cigu dnia. Przychodzi wieczorem, gdy
czas do ka, po tym jak chopcy umyj zby i odmwimy
modlitwy. Kiedy ich przykrywam, jeden z chopcw pyta: Tato,
czy moemy dzisiaj si przytuli?". Kad si wtedy obok niego na
tapczanie, ktry nie jest do szeroki dla nas obu lecz wanie w
tym rzecz, eby by blisko siebie i tam w ciemnociach sobie
rozmawiamy. Zazwyczaj zaczynamy si mia i musimy szepta,
poniewa pozostali zaczynaj prosi, ebymy si uciszyli. Czasami
to przechodzi w askotanie, innym razem jest to okazja, aby zada
jakie powane pytanie na temat ycia. Jednak cokolwiek si
zdarzy, najbardziej liczy si to, co zachodzi pod powierzchni:
zayo, blisko i kontakt.
Tak, moi chopcy kochaj przygody, i uwielbiaj sprawdza swoj
si na mnie. Ale wszystko to zachodzi w kontekcie intymnej wizi

mioci, ktra jest o wiele gbsza, ni potrafi to wyrazi sowa.

Najbardziej z wszystkiego pragn kontaktu duszy z dusz a ja
najbardziej z wszystkiego uwielbiam im to dawa. Tom Wolfe powiedzia;
Wydaje mi si, e najwaniejszym poszukiwaniem w yciu mczyzny, ktre w taki czy inny sposb decyduje o jakoci jego ycia, jest
poszukiwanie ojca, nie tyle ojca z ciaa i krwi, nie tyle ojca
utraconego w modoci, ile obrazu siy i mdroci zewntrznego
wobec wasnej potrzeby i nadrzdnego wobec wasnego godu, z
ktrym to obrazem moe on poczy wiar i moc wasnego ycia.
(The Story of a Novel)

R D O PRAWDZ I WE J SI Y
Mczyni powszechnie s zaenowani wasn pustk i saboci.
Jak powiedziaem, dla wikszoci z nas stanowi to ogromne rdo
wstydu. Jednak tak by nie musi. Od samego pocztku, jeszcze
przed upadkiem i zbrodni, nasza egzystencja miaa by
zdecydowanie zalena. Jestemy jak drzewo i gazie, wyjania
Chrystus. Wy jestecie gaziami, a ja pniem. Ze mnie cigniecie
ycie. Tak wanie ma by. Waciwie On bezustannie powtarza:
Beze Mnie nic nie moecie uczyni" (J 15,5). On nas nie karci, nie
szydzi z nas, nawet nie mwi tego z westchnieniem, mylc w
duchu: Chciabym, eby wreszcie wzili si w gar i przestali
mnie tak potrzebowa". Wcale nie. Zostalimy stworzeni, by by
zaleni od Boga, zostalimy stworzeni do jednoci z Nim i bez niej
nic w nas nie funkcjonuje waciwie. CS. Lewis napisa: Samochd
zosta tak skonstruowany, e jedzi na benzynie i na niczym innym
nie bdzie jedzi sprawnie. Bg przeznaczy! ludzk maszyn, by
funkcjonowaa na Nim. On sam jest paliwem albo pokarmem,
ktrym nasze dusze maj si ywi. Nie ma innego".
To tutaj zbiegaj si nasz grzech i nasza kultura, trzymajc nas w
acuchach, kalekich, nie pozwalajc zagoi si ranie. Grzech jest t
upart czstk nas, ktra przede wszystkim pragnie niezalenoci.
Ta czstka jest gwatownie oddana takiemu yciu, ebymy nie byli
od nikogo zaleni a zwaszcza od Boga. Pomoc suy jej kultura
z postaciami takimi, jak John Wayne i James Bond, i wszystkimi
tymi innymi prawdziwymi mczyznami", ktrzy maj z sob
wsplne jedynie to, e s samotnikami. Oni nie potrzebuj nikogo.
Gboko w swoich sercach doszlimy do przekonania, e
potrzebowa kogo jest oznak saboci, upoledzenia. Dlatego

mczyzna nigdy, za adne skarby nie zatrzyma si, eby zapyta o

drog. Jestem z tego znany. Sam wiem, jak dotrze na miejsce; sam
znajd waciwy kierunek, dzikuj bardzo. Dopiero gdy zupenie,
ostatecznie i cakowicie si zgubi, zatrzymuj si i prosz kogo o
pomoc, oczywicie czujc si jak sabeusz.
Jezusowi taka postawa bya nieznana. Ten, ktry nie ba si atakowa prosto w oczy hipokrytw, Ten, ktry przepdzi setki ludzi biczem skrconym ze sznurw, Wadca wiatru i morza, y w
zdecydowanej zalenoci od Ojca. Zaprawd, zaprawd, powiadam
wam: Syn nie moe niczego czyni sam z siebie, jeli nie widzi Ojca
czynicego", Jak Mnie posa yjcy Ojciec, a Ja yj przez
Ojca...", Sw tych, ktre wam mwi, nie wypowiadam od siebie.
To Ojciec, ktry trwa we Mnie, On sam dokonuje tych dzie". Dla
Chrystusa sytuacja ta nie jest rdem zaenowania, wrcz
przeciwnie. Chepi si swoj relacj z Ojcem. Jest szczliwy,
mogc powiedzie wszystkim, ktrzy chc sucha: Ja i Ojciec
jedno jestemy" (J 5,19; 6,57; 14,10; 10,30).
Dlaczego to jest takie wane? Poniewa tylu znanych mi mczyzn
yje w gbokim niezrozumieniu chrzecijastwa. Patrz na nie jako
na drug szans", dziki ktrej mog si pozbiera. Wybaczono im
i swoje zadanie widz w realizacji programu. Prbuj ukoczy
maraton ze zaman nog. A teraz uwaajcie: Pamitacie, e msko jest substancj przekazywan z Ojca na syna. Ten obraz,
podobnie jak wiele innych w yciu, ma gbsz tre. Prawdziw
istot siy przekazuje nam Bg dziki naszemu z Nim zjednoczeniu.
Zauwacie, jaka jest najgbsza i ywotna cz ycia krla Dawida.
Nie zapominajc o tym, e jest on prawdziwym mczyzn
dzielnym wojownikiem, wsuchajcie si, jak opisuje w Psalmach
swj stosunek do Boga:
Miuj Ci, Panie, Mocy moja (18,1).
Ty za, o Panie, nie stj z daleka; Mocy moja, piesz mi na ratunek
(22,20).
Bd baczy na Ciebie, Mocy moja, bo Ty, o Boe, jeste moj
twierdz (59,10).
miem twierdzi, e Dawid w kadej chwili mgby pokona Johna
Wayne'a albo Jamesa Bonda, jednak ten prawdziwy mczyzna nie
wstydzi si przyzna do swej rozpaczliwej zalenoci od Boga.
Wiemy, e mamy ucielenia si, wiemy, e nie jestemy tacy, jacy
mielimy by. I dlatego w swojej saboci widzimy rdo wstydu.

Dave, gdy ostatnio rozmawialimy o jego ranie i o tym, e powinien

wej w ni eby j uleczy, zaprotestowa: Nie mam najmniejszej
ochoty w to wszystko wchodzi. Odczuwam to tak realistycznie".
Mczyni przewanie s szorstcy w stosunku do swoich sabych
miejsc. Wielu opowiada, e maj wraenie, jakby w rodku nich
siedzia may chopiec, i gardz sob z tego powodu. Przesta by
takim dzieciakiem", nakazuj sobie. Jednak Bg tego tak nie
traktuje. On jest rozgniewany z powodu tego, co si z nami stao.
Byoby lepiej dla niego, gdyby kamie myski zawieszono mu u
szyi i wrzucono go w morze, ni eby mia by powodem grzechu
dla jednego z tych maych" (k 17,2). Pomylcie, jakbycie si
czuli, gdyby rany, ktre wam zadano, ciosy, ktre otrzymalicie,
zostay zadane chopcu, ktrego kochacie waszemu synowi, na
przykad. Czy wstydzilibycie si go z tego powodu? Czy
gardzilibycie nim, e nie potrafi wznie si ponad nie? Nie.
Czulibycie wspczucie. Genera Gerard Manley napisa:
Moje wasne serce pozwala mi mie wicej litoci; Pozwala mi
odtd y z moim smutkiem w zgodzie.
W filmie Buntownik z wyboru znajduje si pikny obraz tego, co
moe si zdarzy, kiedy mczyzna uwiadamia sobie, e posiada"
ran, i jednoczenie odkrywa, e nie musi jej mie. Will Hunting
(grany przez Matta Damona) to zdolny mody czowiek, geniusz,
ktry pracuje jako dozorca na uczelni i mieszka w podej czci
miasta. Nikt nie wie o jego talencie, poniewa skrywa go za
faszywym ja obrazem twardziela z drugiej strony torw". Jest
bojowy (typ gwatownego mczyzny). To faszywe ja zrodzio si
z rany zadanej przez ojca; jego prawdziwego ojca, ktrego nie zna,
oraz czowieka, ktry go wychowywa, katujc go bezlitonie po
pijanemu. Kiedy Will po raz kolejny zostaje aresztowany za bjk,
otrzymuje nakaz sdu, eby zgosi si do psychologa, Seana
(granego przez Robina Williamsa). Wytwarza si midzy nimi wi;
po raz pierwszy w yciu Willa jakiemu starszemu mczynie na
nim zaley. Zaczyna si jego inicjacja. Pod koniec jednej z ich
ostatnich sesji Sean i Will rozmawiaj o maltretowaniu, ktre
przey chopak, teraz wpisanym w jego akta.
Will: No to, jak bdzie... czy Will cierpi na zaburzenia
emocjonalne", czy to o to chodzi? Lk przed odrzuceniem"? Czy
dlatego zerwaem ze Skyler [jego dziewczyn]?
Sean: A zerwae?

Will: Tak.
Sean: Chcesz o tym porozmawia? Will: (patrzc w podog): Nie.
Sean: Hej, Will... nie wiem wszystkiego, ale widzisz, to (wyciga
jego
akta)... To nie twoja wina. Will: (lekcewaco); Tak, wiem. Sean:
Spjrz na mnie, synu. To nie twoja wina. Will: Wiem. Sean: To nie
twoja wina. Will: (zaczyna walczy z sob): Wiem. Sean: Nie, nie
wiesz. To nie jest twoja wina. Will: (teraz ju naprawd walczy)
Wiem. Sean: To nie twoja wina.
Will: (prbuje przerwa rozmow): W porzdku.
Sean: To nie twoja wina... to nie twoja wina.
Will: (gniewnie): Nie igraj ze mn, Sean, nie ty.
Sean: To nie twoja wina., nie twoja wina... nie twoja wina.
Will: (pada mu w ramiona, paczc): Tak mi przykro. Tak mi
przykro.
To nie wstyd, e potrzebujesz uzdrowienia; to nie wstyd szuka u
kogo innego siy; to nie wstyd, e w rodku czujesz si may i si
boisz. To nie twoja wina.
WE J W RAN
Ojciec Fredericka Buechnera popeni samobjstwo, kiedy ten mia
dziesi lat. Jego matce zostawi list: Uwielbiam ci i kocham, i nie
jestem dobry... Daj Freddiemu mj zegarek. Daj Jaime'owi
mojspink z per. Ja tobie daj ca moj mio", a potem usiad
w garau, ktry powoli zapenia si tlenkiem wgla z wczonego
silnika samochodu. Stao si to w sobotni poranek, jesieni. Tego
dnia mia zabra Fredericka i jego brata na mecz futbolowy. Zamiast
tego zabra sam siebie z ich ycia na zawsze. Co dziesicioletni
chopiec moe zrobi z takim faktem?
Dziecko przyjmuje ycie takim, jakie jest, poniewa nie ma innego
wyjcia. Tego ranka wiat si skoczy, ale za kadym razem, gdy
przeprowadzalimy si do nowego miejsca, widziaem, jak wiat si
koczy i zawsze by inny, ktry go zastpowa. Kiedy umiera kto,
kogo kochasz, powiedzia Mark Twain, to tak jakby spon twj
dom, mijaj lata, zanim w peni zaczynasz zdawa sobie spraw ze
znaczenia swojej straty. W moim przypadku trwao to duej ni u
innych, o ile w ogle to ju sobie uwiadomiem, a tymczasem strata
zostaa zakopana we mnie gboko, tak e po pewnym czasie w
ogle przestaem j wyciga, eby jej si cho przyjrze, a co
dopiero o niej mwi. (The Sacred Journey)

Wanie w taki sposb postpujemy ze swoj ran, zwaszcza my

mczyni. Zakopujemy j gboko i nigdy ju nie wycigamy na
powierzchni. Jednak musimy j wycign, lub lepiej, wej w ni.
Ja wszedem w swoj ran przez zaskakujce drzwi swojego
gniewu. Kiedy przeprowadzilimy si do Kolorado, jakie
jedenacie lat temu, zauwayem, e warcz na swoich chopcw o
byle gupstwo. Rozlane mleko potrafio wywoa prawdziwy
wybuch gniewu. Oho, John pomylaem sobie co z tob nie
tak, lepiej si przyjrzyj, co si za tym kryje". Badajc swj gniew z
pomoc mojego przyjaciela Brenta, uwiadomiem sobie, e
wciekam si, bo czuj si cakiem sam na wiecie, ktry
bezustannie da ode mnie wicej, ni ja mog mu da. W rodku
czuem si may jak dziesicioletni chopiec w wiecie
mczyzn, ale bez mskiej zdolnoci dawania sobie rady. Pod powierzchni znajdowao si wiele lku; lku, e zawiod, e zostan
zdemaskowany, a w kocu lku, e jestem zupenie sam. Skd
bierze si we mnie cay ten lk? - zastanawiaem si. Dlaczego
czuj si taki samotny na wiecie? I taki niedojrzay w rodku?
Dlaczego w sercu czuj si sierot?"
Odpowied dostaem dziki kilku filmom. Jak pisaem ju wczeniej, zaskoczya mnie Rzeka ycia, pikna opowie o chopcach,
ktrzy nigdy tak naprawd nie mieli ojca, chodzili z nim jedynie na
ryby, a w kocu stracili nawet to. Uwiadomiem sobie, e ja straciem swego ojca i jak Buechner swoj strat ukryem tak
gboko w sobie, e po jakim czasie przestaem j wyciga.
Porazi mnie Doskonay wiat, poniewa zobaczyem, ile dla
chopca znaczy ojciec, i zrozumiaem, jak tskniem za tak
zayoci ze rdem siy, ktre by mnie kochao i znao moje imi.
Utosamiem si bardzo z Willem Huntingiem, poniewa ja take
byem buntownikiem walczcym z reszt wiata, i ja take
zaakceptowaem swoj ran i nigdy nad ni nie bolaem. Mylaem,
e to moja wina.
W pewien sposb Bg poprzez te historie podszed mnie, poniewa
sam nie chciaem w radosnych podskokach ruszy ciek do
najgbszego blu mojego serca. W czasie tego etapu wdrwki
walczymy. Nasze faszywe ja, nasz styl ycia" jest wymyln
obron przed wkroczeniem w zranione serce. To dobrowolna
lepota. Faszywe ja uparcie czyni kadego z nas lepym na wiato
i prawd naszej pustki i jaowoci", mwi Manning. Niektrzy

czytelnicy nie maj nawet pojcia, jaka jest ich rana albo jakie
faszywe ja z niej wyroso. Jake wygodna to lepota. Szczliwa
niewiedza. Jednak rany, ktrej nie czujemy, nie da si uzdrowi.
Musimy w ni wej. Drzwiami moe sta si nasz gniew,
odrzucenie, ktrego doznalimy na przykad od dziewczyny;
poraka albo strata zotego kija baseballowego. Drzwiami mog by
inne sposoby, w jakie Bg psuje nam szyki. Moe te by nimi
zwyka modlitwa: Jezu, zaprowad mnie do mojej rany.
Oto mwi On Ja stoj u drzwi i pukam".
UZDRO WI E NI E RANY
Jeli chcecie dowiedzie si, jak uzdrowi lepego, i mylicie, e
chodzenie za Chrystusem i obserwowanie, jak On to robi, wyjani
spraw, to wasze poszukiwanie moe skoczy si silnym rozczarowaniem. On nigdy nie robi tego dwa razy tak samo. Jednego faceta
posmarowa lin w przypadku drugiego splun na ziemi, zrobi
boto i naoy mu je na oczy. Do trzeciego tylko przemwi,
czwartego dotkn, a z pitego wypdzi Szatana. U Boga nie ma
gotowych formu. Sposb, w jaki Bg uzdrawia ran, jest procesem
gboko osobistym. Sam jest osob i nalega, by dziaa osobicie. W
przypadku jednego nastpuje to w chwili Boskiego dotyku. U
innego trwa to jaki czas i dziki pomocy drugiej osoby, a moe
nawet kilku osb. Agnes San-ford powiedziaa: W wielu z nas s
rany tak gbokie, e tylko medytacja kogo innego, przed kim
obnaymy swj smutek, moe nas uzdrowi".
Wiele uzdrowienia doznaem w yciu tylko dziki przyjani z Brentern. Tworzylimy zgrany duet podczas wypadw na skaki, ale
przede wszystkim bylimy przyjacimi. Spdzalimy razem wiele
godzin, owic ryby, wdrujc z plecakami, chodzc do pubw.
Zwyke przebywanie z mczyzn ktrego prawdziwie szanowaem,
prawdziwym mczyzn ktry mnie kocha i szanowa nic tak
nie uzdrawia jak to. Z pocztku baem si, e go oszukuj, e w
kadej chwili mnie przejrzy i odwrci si ode mnie. Lecz nigdy tego
nie zrobi, zamiast tego przyszo potwierdzenie. Moje serce
wiedziao, e jeli mczyzna, ktrego uwaam za mczyzn, take
uwaa mnie za mczyzn, no, to moe mimo wszystko nim jestem.
Pamitacie msko zostaje nadana przez msko. Ale Bg
dziaa take na inne, znaczce sposoby byy okresy
uzdrawiajcej modlitwy, okresy opakiwania rany i wybaczenie
mojemu ojcu. A przede wszystkim okresy gbokiej komunii z

Bogiem. Najwaniejsze jest to, e do uzdrowienia nigdy nie

dochodzi bez zayoci z Chrystusem. Uzdrowienie rany wypywa z
naszego z Nim zjednoczenia.
Istniej jednak pewne elementy wsplne dla mnie i dla was w poszukiwaniu uzdrowienia serca. Pierwszy krok wydaje si prosty, tak
e prawie trudno uwierzy, e go przegapiamy, nigdy o niego nie
prosimy, a kiedy prosimy, to czasami zmagamy si przez wiele dni,
eby wydusi z siebie sowo.
Trzeba zacz od zawierzenia siebie. Jak mwi Lewis: Dopki Mu
si nie oddasz, nie bdziesz mia prawdziwego siebie". Wracamy do
gazi i pnia. Powierzamy swoje ycie Temu, ktry jest naszym
yciem. 1 wtedy zapraszamy Jezusa do naszej rany, prosimy, aby
przyszed i tam si z nami spotka, wszed w nasze kalectwo i chore
miejsca naszego serca. Biblia mwic, e Chrystus przyszed, aby
odkupi wiat", daje nam o wiele wicej ni wybaczenie. Samo
wybaczenie poamanemu czowiekowi to jakby zachcenie
biegncego w maratonie: Nic nie szkodzi, e zamae nog. Nie
wykorzystam tego przeciw tobie. A teraz ukocz bieg". To
okruciestwo zostawi go w ten sposb okaleczonego. Nie, do
naszego zbawienia potrzeba czego wicej. Sedno misji Chrystusa
zostao zapowiedziane przez Izajasza:
Duch Pana Boga nade mn, bo Pan mnie namaci.
Posia mnie, abym gosi dobr nowin ubogim, bym opatrywa rany
serc zamanych, ebym zapowiada wyzwolenie jecom i winiom
swobod (61,1).
Mesjasz przyjdzie, mwi on, aby opatrywa i uzdrawia, aby uwalnia i wyzwala. Co wyzwala? Twoje serce. Chrystus przychodzi,
aby przywrci ci zdrowie i wyzwoli ciebie, twoj dusz, twoje
prawdziwe ja. Jest to najwaniejszy w caej Biblii fragment na temat
Jezusa, ten, ktry On sam cytuje o sobie, rozpoczynajc publiczn
dziaalno i obwieszczajc swoje nadejcie (por. k 4). Zatem
zapcie Go za sowo procie, aby uzdrowi wszystkie wasze
kalekie miejsca, zczy je w cao i uleczy wasze serce. Procie,
by wyzwoli was z wszelkich wizi i niewoli, jak to obieca zrobi.
MacDonald modli si: Z moje rozbite czstki w cao...
Niechaj moje serce bdzie radosne i wraliwe, ale niech bdzie cae
i owietlone w kadej swej czstce". Tego nie da si zrobi na
odlego; nie moesz prosi Chrystusa, aby wszed w twoj ran,

podczas gdy ty sam pozostaniesz od niej z daleka. Musisz w ni

wkroczy razem z Nim.
Dlatego wanie naley opaka swoj ran. To nie bya twoja wina i
to jest wane. Prawdziwym kamieniem milowym sta si dla mnie
dzie, w ktrym zdobyem si na to. by powiedzie, e strata
mojego ojca si liczy. zy, ktre popyny, byy pierwszymi, jakie
wylaem nad swoj ran, i byy gboko uzdrawiajce. Wszystkie
lata wchonicia rany rozpyny si w alu. Bardzo wane jest,
ebymy opakali swoj ran; jest to jedyna uczciwa rzecz do
zrobienia. Poniewa poprzez opakanie jej uznajemy prawd e
zostalimy zranieni przez kogo, kogo kochalimy, e stracilimy
co bardzo drogiego i e to bardzo boli. zy s uzdrowieniem.
Pomagaj otworzy i oczyci ran. Augustyn w swoich
Wyznaniach napisa: zy... popyny, a ja pozwalaem im pyn
swobodnie, zmieniajc je w poduszk dla mojego serca. Na nich
spoczem". al jest form potwierdzenia, przekazuje prawd, e
rana bya wana.
Pozwlmy Bogu si kocha; pozwlmy Mu zbliy si do nas.
Wiem, wydaje si to bolenie oczywiste, ale mwi wam, e
niewielu mczyzn uwaa si za tak sabych, by pozwoli pokocha
si Bogu. Kiedy Brad utraci swj plan ocalenia, zapytaem go:
Dlaczego po prostu nie pozwolisz, eby pokocha ci Bg?".
Poruszy si na krzele. Dla mnie to nie jest atwe, by kochanym.
To wydaje si takie obnaajce. Wolabym raczej kierowa, by
podziwianym za to, co wnosz do grupy". Pniej napisa o tym do
mnie w licie:
Kiedy wszystko si zawalio, przytoczy mnie smutek i al. Bl by
nie do zniesienia. Porodku tego Bg zapyta mnie: Brad, czy pozwolisz mi, ebym ci kocha?1'. Wiedziaem, o co pyta. Denerwuj
si, e musz wysya e-maile do tych wszystkich szk i zadba o
przyszo. Ale jestem zmczony uciekaniem. Chc wrci do
domu. Kartkowaem Bibli i natrafiem na fragment Ewangelii w.
Jana: Jak Mnie umiowa Ojciec, tak i Ja was umiowaem.
Trwajcie w mioci mojej" (15,9). Walka jest bardzo intensywna.
Czasami wszystko wydaje si jasne. A czasami ginie we rrfgle.
Teraz mog jedynie chwyci si mocno Jezusa i nie ucieka przed
tym wszystkim, co znajduje si w moim sercu.
Trwanie w mioci Boga jest nasz jedyn nadziej, jedynym prawdziwym domem dla naszego serca. Nie chodzi o to, ebymy

rozumowo uznali, e Bg nas kocha. Chodzi o to, eby nasze serce

stao si dla Niego domem i trwao w Jego mioci. MacDonald
wyraa to w ten sposb:
Kiedy nasze serce zwrci si ku Niemu, to tak jakbymy otworzyli
przed Nim drzwi... wtedy On wchodzi, nie tylko w naszych
mylach, nie tylko jako idea, ale wchodzi osobicie i z wasnej woli.
W ten sposb Pan, Duch, staje si dusz naszej duszy... Wtedy
rzeczywicie jestemy; wtedy rzeczywicie mamy ycie; ycie
Jezusa staje si yciem w nas... stajemy si jedno z Bogiem na wieki
wiekw. {TheHeart of George MacDonald)
wity Jan od Krzya mwi: To przebudzenie Twoje, ktrego
dokonujesz w gbi mej duszy, tj. w czystej i najgbszej jej substancji, w ktrej ukrycie i cicho sam jeden, jako jedyny jej Wadca przebywasz, nie tylko jako w swym domu czy na swym ou, lecz
rwnie jako w moim wasnym onie najgbiej i najcilej ze mn
zjednoczony jake agodnie i mionie to czynisz!"*. To
najcilejsze zjednoczenie z Jezusem i Jego Ojcem jest rdem
naszego uzdrowienia i siy Leanne Payne mwi: Jest centraln i
niepowtarzaln prawd chrzecijastwa". Po rekolekcjach, w czasie
ktrych mwiem o mskiej wdrwce, otrzymaem nastpujcy email:
Mj ojciec nigdy nie odszed, nie mia tylko dla mnie czasu ani sw
zachty. Cae ycie powica na robienie z siebie centrum uwagi.
Pierwszy raz zrozumiaem, dlaczego jestem taki szaleczo ambitny,
dlaczego nie pozwalam zbliy si do siebie nikomu nawet onie
i dlaczego jestem wobec wikszoci osb oszustem. Zaamaem
si, pakaem. Poczuem obecno Boga w swoim sercu tak jak
nigdy dotd... w pocztku mojego nowego serca.
Nadszed czas, ebymy przebaczyli swoim ojcom. Pawe ostrzega
nas, e zo i gorycz mog zniszczy nam i innym ycie (Ef 4,31;
Hbr 12,15). Przykro mi, gdy myl o tych wszystkich latach, w
czasie ktrych moja ona musiaa znosi mj gniew i gorycz, ktre
przenosiem ze swego ojca na ni. Jak kto powiedzia kiedy:
wybaczenie jest jak uwolnienie winia, a potem odkrycie, e tym
winiem bye ty. Pewn pomoc w przebaczeniu ojcu znalazem w
dowiadczeniu Bly'a. Powiedzia on: Zaczem myle o nim
niejako o kim, kogo mioci, opieki czy towarzystwa nie zaznaem,
lecz jako o kim, kto sam zosta tego pozbawiony przez swoich
rodzicw i przez kultur". Mj ojciec mia wasn ran i nikt nigdy

nie zaproponowa mu, eby j uzdrowi. Jego ojciec by te

alkoholikiem i mj tato jako mody chopak przeywa cikie
chwile, zupenie jak ja.
Teraz musicie zrozumie: wybaczenie jest wyborem. To nie
uczucie, ale akt woli. Neil Anderson napisa: Nie czekajcie z
wybaczeniem, a bdziecie w nastroju wybaczy; nigdy si w nim
nie znajdziecie. Na uzdrowienie uczu potrzeba czasu po tym, jak
dokona si wyboru, by wybaczy". Pozwlmy, by Bg zaj si
krzywd wyrzdzon nam w przeszoci, poniewa, jeli
wybaczenie nie obejmie emocjonalnego rdzenia twojego ycia,
bdzie niekompletne". Uznajmy, e to boli, e to jest wane, i
postanwmy rozcign wybaczenie na naszego ojca. Nie chodzi o
stwierdzenie: Nic si nie stao", nie chodzi o stwierdzenie: Chyba
zasuyem sobie na to". Wybaczy to stwierdzi: To byo ze, to
byo dla mnie wane, ja tobie odpuszczam".
I wtedy prosimy Boga, eby by naszym Ojcem i eby da nam nasze prawdziwe imi.
B O E I MI DL A NAS
Kilka lat temu, w trakcie mojej wdrwki ku mskoci, zauwayem, e mam bardzo dobr relacj z Jezusem i Bogiem, ale nie z
Bogiem-Ojcem. Nietrudno domyli si, dlaczego. Ojciec by dla
mnie rdem blu i rozczarowania... jak dla wielu z nas. Wtedy
przeczytaem u MacDonalda:
W dziecistwie ojciec by dla mnie ratunkiem ze wszystkich
nieszcz ycia, a nawet z ostrego blu. Dlatego synowi albo crce,
ktrym imi Ojciec nie kojarzy si z niczym przyjemnym, mwi:
Musisz rozumie to sowo jako to wszystko, czego ci w yciu
zabrako. Widzie w nim wszystko, co moe da ludzka czuo,
albo pragnienie bliskoci i gotowo mioci, wszystko i
nieskoczenie wicej musi by prawdziwe wobec doskonaego Ojca
Stwrcy ojcostwa". (The Heart of George MacDonald)
Dar tych sw zjawi si w odpowiednim czasie. Wiedziaem, e
wanie nadesza pora, bym pozwoli Bogu mi ojcowa. (Przez cay
" czas procesu mojej inicjacji Bg wanie w taki sposb podsuwa
mi sowa, przesania, ludzi, dary, abym mg si otworzy na
nastpny etap wdrwki). Msko jest przekazywana z ojca na
syna, a potem z Ojca na syna. Adam, Abraham, Jakub, Dawid, Jezus
oni wszyscy dowiadywali si, kim s, dziki swej zayoci z
Bogiem, z Ojcem. W kocu, kto moe da mczynie jego wasne

imi? Tylko Bg. Poniewa tylko Bg widzi, kim jest mczyzna.

Myli si o tym zazwyczaj z odrobin poczucia winy tak, Bg
mnie widzi... widzi mj grzech. Takie nastawienie jest niedobre z
dwch powodw.
Po pierwsze, sprawa twojego grzechu zostaa zaatwiona. Ojciec
odsun go od ciebie tak daleko ,jak jest odlegy wschd od
zachodu" (Ps 103,12). Zostae obmyty ze swoich grzechw(l Kor
6,11).Bg patrzc na ciebie, nie widzi twojego grzechu. W Nim nie
ma nawet jednej potpiajcej ciebie myli (Rz 8,1). Ale to nie
wszystko. Masz nowe serce. To obietnica nowego przymierza: I
dam wam serca nowe i ducha nowego tchn do waszego wntrza,
zabior wam serca kamienne, a dam wam serca z ciaa. Ducha
mojego chc tchn w was j sprawi, bycie yli wedug mych
nakazw i przestrzegali przykaza, i wedug nich postpowali" (Ez
36,26-27). Dlatego wanie to przesanie nazywamy dobr nowin.
Zbyt wielu chrzecijan dzisiaj yje na powrt w starym przymierzu.
Wwierciy im si w mzg sowa Jeremiasza i krc si w kko,
sami napominajc si: moje serce jest zdradliwsze ni
wszystko" (17,9). Nie, ju nie jest. Przeczytajcie t ksig do koca.
Bg w Ksidze Jeremiasza daje lek na wszystko: Umieszcz swe
prawo w gbi ich jestestwa i wypisz na ich sercach. Bd im
Bogiem, oni za bd Mi ludem" (31,33). Dam wam nowe serce.
Dlatego Pawe mwi w Licie do Rzymian: Prawdziwym ydem
jest ten, kto jest nim wewntrz, a prawdziwym obrzezaniem jest
obrzezanie ich serca, duchowe" (2,29). Najgbsz rzecz w tobie
nie jest grzech. Masz nowe serce. Syszysz mnie? Twoje serce jest
dobre.
Bg patrzc na ciebie, widzi twoje prawdziwe ja, prawdziwego
ciebie, mczyzn, ktrego zamierza stworzy. Jak inaczej dawaby
ci biay kamyk z wyrytym twoim prawdziwym imieniem? Wprowadziem was w histori Dave'a w to, jak ojciec zada mu ran,
nazywajc maminsynkiem, jak Dave szuka potwierdzenia swej mskoci u kobiet, jak odebra swoj ran i jej przesanie jako co nieodwoalnego i ostatecznego. Pewnego dnia siedzielimy razem w
moim biurze, a jego ycie rozoone dokadnie na kawaki,
niespakowane leao przed nami, jakbymy wysypali worek
tajemnic i rozoyli je w wietle dziennym. Co jeszcze mona byo
powiedzie? Zostaa ci tylko jedna nadzieja, Dave... e twj tato
myli si co do ciebie".

Musicie pyta Boga, co o was myli, i musicie trwa przy tym pytaniu tak dugo, a uzyskacie odpowied. By moe bdzie temu towarzyszy gwatowna walka. Jest to bowiem ostatnia rzecz, jak Zy
chciaby, ebycie poznali. Bdzie bawi si z wami w
brzuchomwc; bdzie wam szepta, udajc gos Boga. Pamitajcie,
on jest oskarycielem braci" (Ap 12,10). Kiedy obejrzaem
Gladiatora, bardzo chciaem by taki jak Maximus. Przypomina mi
Henryka V ze sztuki Szekspira odwany, dzielny. Maximus jest
silny, odwany i dobrze walczy; jednak swoje serce odda
wiecznoci. Tskni za niebem, ale zostaje i walczy, by inni mogli
by wyzwoleni. Pod koniec filmu pakaem, ogarnity tsknot,
eby by taki jak on. Jednak pod tym wszystkim kry si Szatan,
szepta mi, e nie, tak naprawd jestem Commodusem
podstpnym otrem, ktry w filmie jest czarnym charakterem. Cios
by trudny do odparcia, poniewa kiedy rzeczywicie byem
Commodusem; czowiekiem samolubnym, podstpnym, ktry manipulowa wszystkim na swoj korzy. Byo to dawno temu, ale to
oskarenie wci jeszcze mi dokucza.
Wyjechaem kiedy w podr do Anglii, gdzie miaem wygosi
cztery konferencje wpi dni. Bya to brutalna podr i dostaem
nieze duchowe baty. Jak ulg byo zanurzy si w fotelu
samolotu wiozcego mnie z powrotem do domu. Zmczony do
nieprzytomnoci, wyczerpany i pobity potrzebowaem sowa od
Ojca. Zatem zaczem odkrywa przed Nim swoje serce w
dzienniku.
I co, Panie? Jeste zadowolony? Co widzisz? Przykro mi, e musz
pyta, chciabym wiedzie bez pytania. Lk, jak sdz, kae mi wtpi. A jednak pragn to usysze od Ciebie jakie sowo albo obraz, imi albo dosta choby spojrzenie od Ciebie.
I oto, co usyszaem;
Jeste Henrykiem V po zwycistwie pod Azincourt... czowiekiem na arenie, ktrego
twarz pokrywa krew, pot i kurz, ktry walczy dzielnie... wielkim wojownikiem...
tak, moe nawet Maximusem.

A potem;
Jeste moim przyjacielem.

Nie potrafi wyrazi, jak wiele te sowa dla mnie znacz. Waciwie
jestem zaenowany, przytaczajc je; brzmi tak arogancko. Ale
dziel si nimi z wami w nadziei, e pomog wam znale wasze
wasne. S to sowa ycia, sowa, ktre uzdrowiy moj ran i

rozbiy oskarenia Wroga. Jestem za nie wdziczny, gboko

wdziczny.
Ile cudownych historii mgbym wam tutaj opowiedzie o tym, jak
Bg przemawia do mnie i do innych mczyzn, odkd zaczlimy
zadawa pytania. Mj przyjaciel Aaron poszed do parku niedaleko
naszego domu i znalaz tam samotne miejsce. Czeka na gos Ojca.
Najpierw usysza: Prawdziwa msko jest duchowa". Aaron od
duszego czasu uwaa, e duchowo jest kobieca, to bardzo go
hamowao, poniewa jest niezwykle duchowym czowiekiem, a jednoczenie dy do bycia prawdziwym mczyzn. Bg powiedzia
mu wanie to, co powinien wiedzie msko jest duchowa. A
potem usysza: Prawdziwa duchowo jest dobra". A potem
jeszcze: Jeste mczyzn. Jeste mczyzn. Jeste mczyzn".
Aby dotrze do tego miejsca, trzeba stoczy niez walk, a kiedy
ju sowa takie jak te zostaj wypowiedziane, Wrg rzuca si, by je
wykra. Przypomnijcie sobie, jak zaatakowa Chrystusa na pustyni
zaraz po tym, gdy On usysza sowa Ojca. Rozmawiaem raz z
innym przyjacielem o tych i podobnych historiach. On westchn i
powiedzia: Tak, pamitam czas w kociele, gdy syszaem gos
Boga mwicy do mnie: wietnie si spisujesz. Jestem z ciebie
dumny, z takiego, jaki jeste. Ale nie potrafiem w nie uwierzy.
Po prostu nie wydaway mi si prawdziwe". Dlatego zawsze
musimy si opiera na proponowanej nam prawdzie. Polegajmy na
tym, co mwi o nas Pismo. Wybaczono nam. Nasze serce jest dobre.
Gos Ojca nigdy nie jest potpiajcy. Z tej pozycji promy, aby Bg
przemwi do nas osobicie, by pka moc kamstwa, ktre zostao
nam przekazane wraz z nasz ran
On zna twoje imi.
Z RANY PRZ YCH O DZI CH WA A
Mam w swoim biurze ulubiony obraz, reprodukcj My Bunkie
Charliego Schreyvogela. Znajduje si na nim czterech
kawalerzystw w zachodnim stylu F. Remingtona. Tematem jest
ratunek; jeden z jedcw najwyraniej zosta postrzelony i spad z
konia, a trzech pozostaych galopuje, eby go zabra. Lecego na
pierwszym planie onierza wciga na grzbiet konia jego kolega z
pryczy (amer. bunk, std bunkie), podczas gdy dwaj pozostali
strzelaj z karabinw. Uwielbiam t scen, poniewa tak wanie
chciabym postpowa i taki by. Chciabym galopowa na ratunek
tym, ktrzy zostali postrzeleni. Kiedy pewnego dnia siedziaem w

swoim gabinecie, Bg przemwi do mnie na temat tego obrazu i

mojej w nim roli. Nie moesz by mczyzn, ktry ratuje, jeli
najpierw nie bdziesz tym bez konia, ktry potrzebuje ratunku".
Tak. Prawdziwa sia nie bierze si z brawury. Dopki nie przeyjemy zaamania, nasze ycie bdzie skupiao si na nas samych,
bdziemy polega tylko na sobie; sia, ktr mamy, bdzie tylko
nasz si. Jeli mylisz, e jeste kim i co potrafisz, to do czego ci
Bg? Nie ufam czowiekowi, ktry nie cierpia; nie pozwalam
zbliy si do siebie komu, kto nie zmaga si ze swymi
zranieniami. Pomyl o tych wszystkich znanych ci pozerach czy
do tych ludzi zadzwoniby o drugiej w nocy, gdyby twoje ycie
walio si w gruzy? Boja nie. Nie potrzebuj frazesw. Chc
gbokiej duchowej prawdy, a ta przychodzi jedynie wtedy, gdy
mczyzna przeby drog, o ktrej mwiem. Buechner twierdzi:
Samemu zrobi najlepiej to, co ma si do zrobienia zacisn
zby, zacisn pici, aby przey wiat w jego najtwardszym i
najgorszym wydaniu to, poprzez sam ten fakt, nie dopuci, by
zrobiono co dla ciebie i w tobie, cho jest to o wiele cudowniejsze.
Kopot z hartowaniem si na trudy rzeczywistoci jest w tym, e ta
sama stal, ktra chroni ci przed utrat ycia, jednoczenie nie
pozwala, by twoje ycie otworzyo si na przemian. {The Sacred
Journey)

Dopiero wtedy, gdy wkroczymy w ran, odkryjemy swoj prawdziw chwa. Bly mwi: Tam, gdzie rana mczyzny, tam jego
geniusz". S tego dwa powody. Pierwszy, poniewa rana zostaa
zadana w miejscu twojej prawdziwej siy po to, by ci osabi.
Dopki w ni nie wejdziesz, nadal bdziesz udawa, dajc z siebie
tylko to, co powierzchowne i nie wartociowe. Dlatego, po drugie,
wanie w swoim poamaniu znajdziesz to, co bdziesz mg
zaoferowa wsplnocie. Faszywe ja nigdy nie jest w caoci
faszywe. Te talenty, ktre dotd wykorzystywalimy, przewanie
s prawdziwe, tylko wykorzystywalimy je do tego, by si za nimi
schowa. Mylelimy, e moc naszego ycia znajduje si w zotym
kiju, ale to w nas jest sia. Kiedy zaczniemy dawa nie tylko swj
talent, ale take swe prawdziwe ja, wtedy staniemy si naprawd
silni.
Wtedy bdziemy gotowi do walki.

8.
Bitwa: Wrg
Terytorium okupowane przez wroga oto czym jest wiat.

CS. LEWIS
W tej armii nie ma rycerzy od wita; Zocone stroje i pyszne nastroje
Zniky pod warstw bota z waszych p... Lecz przyodziewek serc wci
jak spod igy.

W. SHAKESPEARE, Krl Henryk V*

Gdybymy prbowali, jak ludzie odwani, stan do bitwy, z pewnoci
czulibymy wspierajc obecno Boga w niebie. Albowiem Ten, kto
stwarza okazj do walki, w ktrej moemy zwyciy, jest gotw uly tym,
ktrzy walcz dzielnie i prawdziwie ufaj w Jego ask.

TOMASZ A KEMPIS
* W. Shakespeare, Krl Henryk V, s. 128.

ato, s jeszcze jakie zamki do zdobycia?" Luk i ja

siedzielimy przy kuchennym stole, a waciwie on siedzia, aja

usugiwaem Jego Wysokoci, przyrzdzajc mu tost z demem
morelowym. Gdy tylko zada to pytanie, wiedziaem, nad czyni
zastanawia si jego mode serce. Czy s jeszcze jakie wielkie
przygody do przeycia? Jakie wielkie bitwy? Chciaem wyjani,

e faktycznie s, ale zanim zdyem odpowiedzie, zobaczyem w

jego oku bysk i rzuci: I czy s jakie smoki?". Jake gboko jest
to wpisane w msk dusz. Chopiec wojownikiem, chopiec jest
imi jego". Mczyzna potrzebuje walki, ktr mgby stoczy; dla
wojownika, ktry w nim drzemie, potrzebuje miejsca, by go oywi,
zahartowa, zaprawi w boju. Jeli Bly ma racj (a ja uwaam, e
tak), e wczesna mier wojownika w mczynie nie pozwala
dorosn tkwicemu w nim chopcu", wtedy sprawdza si te co
przeciwnego jeli potrafimy rozbudzi t gwatowno w
mczynie, zwiza j z jakim wyszym celem, uwolni
wewntrznego wojownika, wtedy chopiec moe dorosn i sta si
prawdziwym mczyzn.
Kilka dni temu pracowaem wanie nad t ksik, gdy Blaine
zszed do mnie na d i bez sowa pokaza mi rysunek, ktry sam
wykona. By to szkic owkiem, przedstawiajcy anioa o szerokich
ramionach i dugich wosach; skrzyda otaczay go z obu stron,
jakby wanie je rozoy, odsaniajc duy, ciki miecz podobny
do szkockiego miecza obosiecznego. Trzyma go ostrzem do gry,
gotowy do dziaania, a jego wzrok by pewny i gwatowny. Pod
rysunkiem widniay sowa napisane rk dziewicioletniego
chopca: Kady mczyzna w rodku jest wojownikiem. Ale
decyzj, eby walczy, musi podj sam". A mae dziecko go
poprowadzi. Blaine wie bardzo dobrze, e kady mczyzna jest
wojownikiem, jednak nie kady mczyzna decyduje si walczy.
Wojownik to nie jedyna rola, jak musi zagra; s i inne, ktre
zbadamy pniej. Jednak wojowanie jest istotne w naszym deniu
do osignicia mskiej integralnoci; jest bezporednio zwizane z
kadym mczyzn.
SERCE WOJOWNIKA
W swoich zbiorach mam kopi listu napisanego przez majora
Sullivana Ballou, oficera wojsk Unii w 2. Puku Rhode Island. Pisze
do swojej ony w przeddzie bitwy nad Buli Run, bitwy, ktra jak
czuje, bdzie jego ostatni. Przemawia do niej czule o swojej do niej
wiecznej mioci, o wspomnieniach szczliwych chwil, ktre
razem spdzilimy". Ballou opakuje myl, e musi zrezygnowa z
nadziei przyszych lat, kiedy o ile daby Bg moglibymy
y i dalej si kocha, i patrze, jak przy nas dorastaj nasi synowie
do szacownej mskoci". Jednak mimo caej tej mioci czeka go
bitwa, od ktrej nie moe uciec. Nie mam adnych wtpliwoci ani

braku wiary w spraw, w ktr jestem zaangaowany, moja uwaga

nie osaba ani mnie nie zawodzi... jake wiele zawdziczamy tym,
ktrzy przeszli przed nami przez krew i cierpienia rewolucji... Saro,
moja mio do ciebie jest niemiertelna, wydaje si, e wie mnie
potnymi linami, ktrych nic oprcz Wszechmogcego nie moe
zerwa", a jednak ta wiksza sprawa porywa mnie niczym wichura
i unosi naprzd z tymi wszystkimi acuchami, na pole bitwy".
Mczyzna musi stoczy bitw, musi mie w swoim yciu jak
wielk misj, w ktr si angauje i ktra wykracza nawet poza dom
i rodzin. Musi mie spraw, ktrej si powica a po mier,
poniewa zostao to wpisane w tkank jego istoty. Posuchajcie teraz
uwanie: Musicie mie misj. Po to wanie stworzy was Bg
abycie byli Jego zaufanymi sprzymierzecami, abycie przyczyli
si do Niego w Wielkiej Bitwie. Macie swoje szczeglne miejsce w
szeregu, misj, ktr Bg dla was przygotowa. Dlatego tak wane
jest, abycie usyszeli od Boga swoje prawdziwe imi, poniewa w
tym imieniu zawarta jest misja waszego ycia. Churchill zosta
wezwany, aby przeprowadzi Brytyjczykw przez katastrof drugiej
wojny wiatowej. Powiedzia: Czuj, jakbym przez cay czas
poda za swoim przeznaczeniem i jakby cae moje dotychczasowe
ycie byo jedynie przygotowaniem do tej wanie godziny i do tej
prby". To samo jest prawdziwe wobec ciebie, twoje cae ycie byo
przygotowaniem.
Chciabym by Williamem Wallace'em, prowadzi ludzi do boju z
wielkim mieczem w doni", westchn kiedy mj przyjaciel. Jednak czuj si jak ten facet z tyu, w czwartym rzdzie, z motyk w
rce". To jest kamstwo Wroga e twoje miejsce jest pozbawione
jakiegokolwiek znaczenia, e tak waciwie nie jeste naprawd
uzbrojony. W swoim yciu jeste Williamem Wallace'em a kim
miaby by? Nie ma nikogo, kto mgby zastpi ci na arenie, na
ktr zostae wezwany. Jeli opucisz swoje miejsce w szeregu,
ono pozostanie puste. Nikt inny nie moe by tym, kim masz by ty.
Ty jeste bohaterem swojej wasnej historii. adn postaci
drugoplanow ani statyst, ale gwnym bohaterem. Nastpnym
etapem w wdrwce do inicjacji jest wezwanie Boga, by mczyzna
wystpi naprzd, na frontow lini. Chce w nas rozwin cechy,
ktrych potrzebuje kady wojownik z przenikliwym wyczuciem
przeciwnika, z ktrym przyjdzie nam stoczy bj, wcznie.

Wojownik ma przede wszystkim wizj co, co wykracza poza

jego wasne ycie, jak spraw wiksz ni ocalenie siebie. Korzeniem wszystkich naszych nieszcz i faszywego ja jest to, e staramy si ocali wasne ycie i je tracimy. Chrystus wzywa mczyzn
dalej: kto straci swe ycie z powodu Mnie i Ewangelii, zachowa je"
(Mk 8,35). I znowu, nie chodzi tylko o to, eby by gotowym
umrze za Chrystusa; chodzi o co o wiele bardziej powszedniego.
Przez lata wszystkie swoje siy powicaem, aby nie dopuci do
nieszcz w swoim yciu i zyska odrobin przyjemnoci. Cae
tygodnie marnowaem na borykanie si z kopotami albo na
pobaanie sobie. Byem najemnikiem. Najemnik walczy dla
zapaty, dla wasnej korzyci; swoje ycie powica tylko dla siebie.
Cech prawdziwego wojownika pisze Bly jest to, e suy on
sprawie wikszej ni on sam, czyli sprawie transcendentnej". W tym
tkwi wzruszajca sia listu Ballou, na tym polega sekret
wojowniczego serca Jezusa.
Po drugie, wojownik musi by przebiegy. Wie, kiedy ma walczy,
a kiedy ucieka; potrafi wyczu puapk i nigdy nie atakuje na
lepo. Wie, jak ma wzi bro i jak jej uywa. Bez wzgldu na to,
na jaki konkretny teren jeste wezwany do domu, pracy,
krlestwa sztuki czy przemysu, wiata polityki zawsze spotkasz
trzech wrogw: wiat, ciao i Szatana. Tworz co w rodzaju
niewitej trjcy. Zawsze razem konspiruj, trudno zatem mwi o
kadym z nich osobno, w kad z bitew zaangaowani s
przynajmniej dwaj, ale przewanie wszyscy trzej. A jednak kady z
nich ma odrbn osobowo, zatem wezm ich po kolei, a potem
sprbuj pokaza, jak wsplnie kolaboruj przeciw nam. Zacznijmy
od wroga, ktry jest najbliej pod rk.
WEWNTRZNY ZDRAJCA
Bez wzgldu na to, jak mocny jest zamek, jeli przebywa w nim
grupa zdrajcw (gotowa go wyda przy pierwszej nadarzajcej si
okazji), nie da si go obroni przed wrogiem. Zdrajcy okupuj nasze
serca, ktre s gotowe przej na stron pokusy i jej ulec. (John
Owen, Sin and Temptatio)
Od czasu tego fatalnego dnia, kiedy Adam zdradzi istot swojej
siy, mczyni zmagali si z czstk siebie, ktra jest gotowa pod
byle pretekstem zrobi to samo. Nie chcemy zabiera gosu, jeli nie
jestemy pewni, czy pjdzie nam dobrze, i nie chcemy wykona
adnego ruchu, dopki nie mamy zagwarantowanego sukcesu.

Pismo wite nazywa ciaem, starym czowiekiem, albo grzeszn

natur t czstk upadego Adama, ktra jest w kadym czowieku i
zawsze szuka najatwiejszego wyjcia. O wiele atwiej jest
masturbowa si, ni kocha ze swoj on, zwaszcza gdy sprawy
midzy wami nie ukadaj si dobrze i zaproponowanie jej seksu
wydaje si ryzykowne. O wiele atwiej i na strzelnic i
zaatakowa ruchomy cel, ni zmierzy si w pracy z ludmi, ktrzy
s na ciebie wciekli. O wiele atwiej wysprzta gara,
uporzdkowa papiery, przyci trawnik albo majsterkowa przy
samochodzie, ni porozmawia ze swoj nastoletni crk.
Ujmujc to wprost, twoje ciao jest perfidne, to pozer i samolubny
wieprz. Ale ty nie jeste swoim ciaem. Wiedziae o tym? Twoje
ciao nie jest twoim prawdziwym ja. Kiedy Pawe podaje nam
synny fragment na temat tego, jak walczy z grzechem (Rz 7),
opowiada o czym, co znamy a nadto dobrze.
Postanawiani czyni dobrze, ale tak naprawd tego nie robi; postanawiam nie postpowa le, ale mimo to tak postpuj. Moje decyzje, jako takie, nie maj odzwierciedlenia w dziaaniu. Co, gdzie w
gbi mnie jest nie tak i za kadym razem bierze nade mn gr.
Zdarza si to tak regularnie, e a daje si przewidzie. W chwili
gdy postanawiam zrobi dobrze, zjawia si grzech, eby przej
nade mn kontrol. Naprawd podobaj mi si przykazania Boe,
ale jest cakiem oczywiste, e nie cay ja podzielam to upodobanie.
Jaka czstka mnie skrycie si buntuje i gdy najmniej si tego
spodziewam, przejmuje nade mn kontrol. (The Message, Nowy
Testament we wspczesnym jzyku angielskim)
No dobrze, przeywalimy to wiele razy. Ale wniosek, jaki Pawe z
tego wysnuwa, jest zdumiewajcy: Jeeli za czyni to, czego nie
chc, ju nie ja to czyni, ale grzech, ktry we mnie mieszka" (Rz
7,20). Czy zauwaacie rozrnienie, jakie robi Pawe? Mwi:
Wiem, e walcz z grzechem. Ale wiem take, e mj grzech nie
jest mn to nie jest moje prawdziwe serce". Nie jeste swoim
grzechem, grzech nie jest tym, co najprawdziwsze w czowieku,
ktry osign zjednoczenie z Jezusem. Twoje serce jest dobre. I
dam wam serca nowe i ducha nowego tchn do waszego
wntrza..." (Ez 36,26). Wielkim kamstwem w Kociele dzisiaj jest
to, e jeste tylko grzesznikiem wybawionym przez ask". Jeste
czym o wiele wicej. Jeste nowym stworzeniem w Chrystusie.

Nowy Testament nazywa ci witym, synem Boym. W rdzeniu

swej istoty jeste dobrym czowiekiem.
Tak, toczy si w nas wojna, ale to wojna domowa. To nie jest bitwa
midzy nami a Bogiem; nie, mamy w sobie zdrajc. On toczy wojn
z naszym prawdziwym sercem, ktre walczy w nas u boku Ducha
Boego:
Dziaa nowa moc. Duch ycia w Chrystusie jak wichura cudownie
oczyci powietrze, uwalniajc was od nieuniknionego ycia w
brutalnej tyranii grzechu i mierci... Kady, oczywicie, kto nie
przyj tego niewidzialnego, ale wyranie obecnego Boga, Ducha
Chrystusa, nie dowie si. o czym mwimy. Jednak w tych, ktrzy
Go przyjli, w tych zamieszka... Jeli ywy i obecny Bg, ktry
wskrzesi Jezusa z martwych, wkroczy do waszego ycia, to uczyni
dla was to samo, co zrobi w Jezusie... Kiedy Bg yje i oddycha w
was (a robi to, jak robi to w Jezusie), zostaniecie wybawieni od
mierci (Rz 8,2-3; 9-11, The Message).
Prawdziwe ja walczy po stronie Boga przeciwko faszywemu ja.
Poznanie tego zmienia cay wiat. Mczyzna, ktry pragnie y
mnie, szybko straci serce, jeeli bdzie wierzy, e w jego sercu
jest jedynie grzech. Po co walczy? Bitwa wydaje si przegrana,
zanim w ogle si rozpocza. Nie, twoje ciao jest twoim
faszywym ja pozerem ujawniajcym si w tchrzostwie i prbie
ocalenia siebie a jedynym sposobem, eby sobie z nim poradzi,
jest ukrzyowa je. Teraz suchaj mnie uwanie: nikt nigdy nie
kaza nam krzyowa swojego serca, nikt nie kaza nam pozby si
tych gbokich pragnie bitwy, przygody i pikna. Kazano nam
zastrzeli zdrajc. Jak? Wystpuj przeciw niemu za kadym razem,
gdy widzisz, jak podnosi swj ohydny eb. Wchod w te sytuacje,
od ktrych normalnie uciekasz. Mw bezporednio o tych
problemach, ktre normalnie przemilczasz. Jeli chcesz nabra
prawdziwej mskiej siy, musisz przesta sabotowa wasn.
SABOTA
Rich jest uczuciowym modym mczyzn, ktry bardzo stara si
pozna, co to znaczy by mczyzn. Kilka tygodni temu planowa
wyjecha gdzie z przyjacimi. Obiecali, e do niego zadzwoni
przed wyjazdem, a potem podjad po niego. W ogle nie
zadzwonili. Kilka dni temu, kiedy jeden z nich o tym wspomnia,
Rich powiedzia: Wszystko w porzdku. Nie ma sprawy". Ale w
rodku by wcieky. To jest sabota. Dobrowolnie postanowi

stumi swoj prawdziw si i y faszywym ja. Jeli bdziesz tak

postpowa, wkrtce przestaniesz wierzy, e w ogle masz jak
si. Zauwayem, e kiedy wypieram swj gniew, czuj, e zmienia
si on we mnie w lk. Jeli nie pozwolimy na co, co Sam Keen
nazywa ogniem w brzuchu", zastpi go co sabszego. Kilka lat
temu miaem okazj powiedzie swojemu szefowi, co naprawd o
nim myl; nie w formie grzesznego uniesienia (to rnica), nie po
to, eby go zrani, ale eby mu pomc. Waciwie sam mnie o to
poprosi. Zadzwoni, ebym, jeli mam chwil, spotka si z nim, bo
chce pogada. Wiedziaem, po co dzwoni, i stchrzyem;
powiedziaem, e jestem zajty. Tygodniami potem czuem si jak
sabeusz, jak pozer. Odmawiajc, dopuciem si sabotau na
wasnej sile.
Sabota zdarza si take wtedy, gdy swoj si zdradzamy. Wzicie
apwki, sprzedanie si, przyjcie pochlebstwa w zamian za
pewnego rodzaju lojalno to wszystko jest sabota. Odmowa
konfrontacji w przypadku jakiego problemu, bo jeli bdziesz
cicho, dostaniesz awans, albo utrzymasz prac, psuje gboko od
rodka. Masturbacja jest sabotaem. To cakowicie samolubny akt,
ktry niszczy. Rozmawiaem z wieloma mczyznami, w ktrych
uzalenienie od masturbacji zniszczyo poczucie siy. Podobnie jak
zwizek z kobiet, ktra nie jest twoj on. Carl to mody
czowiek, ktrego panie uwaaj za szczeglnie atrakcyjnego.
Zdumiewa mnie to, co mode kobiety mog zaoferowa, kiedy s
zgodniae mioci i afirmacji, ktrych nigdy nie dostay od swoich
ojcw. Rzucaj si na mczyzn, aby pozna smak tego, jak by
kochan i podan. Carl zgosi si do mnie, poniewa jego
aktywno seksualna wymkna mu si spod kontroli. Tuzinami
kobiety ofiaroway mu si i za kadym razem, ulegajc, czu, e
sabnie. Jego postanowienie, eby by wstrzemiliwym, stawao
si coraz sabsze.
Wszystko zmienio si u Carla, gdy zacz traktowa swoje seksualne zmaganie niejako grzech, ale jako walk o si. Chce by silny,
pragnie tego rozpaczliwie i to podsyca jego postanowienie
wstrzemiliwoci. Tomasz a Kempis powiedzia: Czowiek musi
dugo i mocno zmaga si w sobie, zanim nauczy si w peni nad
sob panowa". Carl i ja spdzilimy razem wiele godzin, modlc
si nad kadym z jego zwizkw, wyznajc grzechy, zrywajc
okowy, jakie tworz seksualne romanse midzy dwoma duszami,

oczyszczajc jego si, proszc Boga, by go uzdrowi. I Bg nas

wysucha, a ja ciesz si, mogc powiedzie, e dla Carla tamte dni
si skoczyy. To nie byo atwe, ale byo prawdziwe. Niedawno
Carl oeni si i jest szczliwy.
TO, CO PRAWDZIWE
Zacznij wykorzystywa swoj si, a odkryjesz, e staje si coraz
wiksza. Rich szuka hamulcw do swojego samochodu. Zadzwoni
do sklepu z czciami samochodowymi i podano mu sum 50 dolarw za par. Kiedy jednak zgosi si po nie do sklepu, sprzedawca
zada od niego 90 dolarw. Uzna Richa za dudka, jednak w
Richu co si obudzio. Normalnie powiedziaby: W porzdku. Nie
ma sprawy", i zapaciby wysz cen. Tym razem jednak byo
inaczej. Powiedzia sprzedawcy, e cena miaa wynosi 50 dolarw,
i postawi na swoim. Facet si wycofa i zrezygnowa z nacignicia
go. Poczuem si wietnie powiedzia mi pniej Rich.
Czuem, e wreszcie postpuj jak mczyzna". Moe wyda ci si to
zwyczajn historyjk, ale swoj si bdziesz odkrywa wanie w
codziennych drobiazgach. Posmakuj prawdziwej siy, a bdziesz
chcia wicej. Poczujesz w swojej piersi co solidnego, konkretnego.
Musimy pozwala, aby nasza sia si ujawniaa. To, e mczyzna
nie chce siga do swojej siy, wydaje si dziwne, lecz wielu z nas
jest uprzedzonych do wasnej mskoci. A co by si stao,
gdybymy pozwolili naprawd si jej uzewntrzni? Gordon Dalby
w ksice Healing the Masculine Soul opowiada godn uwagi
histori, przywoujc; pewien sen, koszmar", w ktrym dziki lew
ciga mczyzn, a, w kocu ofiara pada wyczerpana i budzi si z
krzykiem". Mczyzna; by przeraony, nie wiedzia, co jego sen
oznacza. Czy lew by symbolem lku? Czy co w jego yciu go
przeraa? Pewnego dnia rozmawia z pastorem (przyjacielem
Dalby'ego), ktry poradzi mu, by wrci do tego snu w modlitwie.
Gdy obaj si modlili, pastor pod wpywem impulsu zachci
mczyzn, by przywoa sen, w caej jego grozie. Mczyzna z
oporami zgodzi si i wkrtce zacz mwi, e widzi lwa, ktry
kieruje si w jego stron. Pastor da mu wskazwk: Kiedy lew
zbliy si do ciebie, postaraj si nie ucieka, zamiast tego odwr
si i zapytaj, kim jest i co robi w twoim yciu... moesz
sprbowa?". Poruszywszy si niespokojnie na fotelu, mczyzna
zgodzi si, a nastpnie zacz opowiada, co si dzieje: Lew
prycha i potrzsa bem, staje tu przede mn... pytam go, kim jest...

 o nie! nie mog uwierzy! Co on mwi? Jestem twoj odwag i

twoj si. Dlaczego przede mnuciekasz?".
W modoci czsto miaem podobny sen. Wielki dziki ogier stawa
na szczycie wzgrza. Czuem niebezpieczestwo, ale nie byo to ze
niebezpieczestwo. Tylko co silnego i walecznego, i wikszego
ode mnie. Staraem mu si wymkn, lecz ogier zawsze odwraca
si na czas, eby mnie zobaczy, i zaczyna szarowa po zboczu
wzgrza. Budziem si, gdy ju mia mnie dopa. Wydaje si
szalone, e m' czyzna ucieka przed swoj si, boi siej okaza,
lecz na tym polega sabota. Nasza sita jest dzika i gwatowna, a my
nie jestemy pewni, co si zdarzy, kiedy pozwolimy si jej
uzewntrzni. Wiemy jedno; Nic ju nie bdzie takie samo. Pewien
pacjent powiedzia mi kiedy: Boj si, e zrobi co zego, jeli
pozwol, eby to wszystko si ujawnio". Jednak prawda jest inna:
zrobisz co zego, gdy tego nie uzewntrznisz. Pamitaj
uzalenienia mczyzn s wynikiem wypierania przez nich wasnej
siy. Kilka lat temu Brent da mi pewn rad, ktra zmienia moje
ycie: Niech ludzie poczuj wag tego, kim jeste powiedzia
i pozwl im sobie z tym poradzi". To prowadzi nas na aren
naszego kolejnego wroga.
WIAT
Kim jest ten wrg, ktrego Pismo wite nazywa wiatem"? Czy
chodzi o picie, taniec i palenie? A moe chodzenie do kina albo gr
w karty? Nie, takie podejcie do witoci jest pytkie i mieszne.
Uod-parnia nas na fakt, e dobro i zo s czym o wiele
powaniejszym, ni sdzimy. Pismo wite nigdy nie zabraniao
picia alkoholu, lecz pijastwa; taniec by istotn czci ycia krla
Dawida; i podczas gdy jest wiele dobrych filmw w wiecie, to jest
take wiele niewi-tych kociow. Nie, wiat" to nie jakie
miejsce albo zestaw zachowa to system zbudowany przez nasz
zespoowy grzech, wszystkie nasze faszywe ja zebrane razem, aby
si wspiera i niszczy nawzajem. Wecie tych wszystkich pozerw,
zbierzcie ich razem w biurze, w klubie lub w kociele, a dostaniecie
wanie to, co Pismo wite
nazywa wiatem.
wiat jest karnawaem faszerstw faszowanych bitew, faszowanych przygd, faszowanego pikna. Mczyni powinni
dostrzec w tym zepsucie wasnej siy. Walcz o swoje a po sam
szczyt mwi wiat a bdziesz prawdziwym mczyzn.

Dlaczego zatem mczyni, ktrzy na ten szczyt si dostaj,

najczciej s najbardziej pustymi, najbardziej przeraonymi,
godnymi pogardy pozerami, jacy istniej? To najemnicy walczcy
tylko po to, by zbudowa wasne krlestwo. W ich yciu nie ma
niczego transcendentnego. To samo odnosi si do uzalenionych od
przygd. Bez wzgldu, ile wydaj, bez wzgldu, jak daleko zaszli w
swoim hobby, to nadal ono jest tylko tym zwykym hobby. A
gdy chodzi o faszowanie pikna, wiat nieustannie prbuje nam
sugerowa, e Zotowosa jest gdzie tam wystarczy tylko po ni
sign.
wiat oferuje mczynie faszywe poczucie wadzy i faszywe-;
poczucie bezpieczestwa. Bdmy teraz brutalnie szczerzy skd!
bierze si twoje poczucie wadzy? Czy z tego, jaka pikna jest twoja
ona albo sekretarka? Czy z tego, ilu ludzi chodzi do twojego
kocioa? Czy z wiedzy jeste ekspertem i inni musz
przychodzi do ciebie i ci si kania? Czy z twojego stanowiska,
stopnia albo tytuu? Biay kitel, dr" przed nazwiskiem, podium albo
biuro wykadane boazeri potrafi sprawi, e facet czuje si
naprawd wany. Jak si poczujesz, gdy ci zaproponuj, aby z tego
zrezygnowa? Od na chwil t ksik i zastanw si, jakie
zdanie miaby o sobie, gdyby jutro straci wszystko, za co ceni ci
wiat. Bez Chrystusa czowiek musi ponie nikczemn klsk
mwi MacDonald albo odnie sukces jeszcze bardziej
nikczemny". Jezus ostrzega nas przed wszystkim, co daje faszywe
poczucie wadzy. Kiedy idziesz na subowy obiad albo sprawujesz
jak funkcj w Kociele, mwi, zajmuj ostatnie miejsce. Wybieraj
ciek pokory; nie bd chwalipit, lizusem ani pozerem. Zejd na
d drabiny, zapro goca na obiad; traktuj swoj sekretark, jakby
bya waniejsza od ciebie; rb wraenie, jakby by sug
wszystkich. Skd czerpiesz swoje poczucie siy i wadzy? To dobre
pytanie. Trzeba je sobie czsto zadawa.
Jeli chcesz wiedzie, co wiat naprawd o tobie myli, to zacznij
ujawnia swoj prawdziw si. Mw, co mylisz, sta w obronie
sabszego, nie gd si na gupi polityk. Rzuc si na ciebie jak
rekiny. Pamitasz film Jerry Maguire1? Jeny jest agentem
zawodowych sportowcw, ktry ma co w rodzaju osobistego
objawienia na temat korupcji w jego firmie. Wypuszcza preliminarz,
obwieszczenie swojej wizji, w ktrym kadzie nacisk na bardziej
ludzkie podejcie do pracy. Przestacie traktowa ludzi jak bydo,

mwi, przestacie suy wynikom i zacznijcie suy naszym

klientom. Wszyscy jego koledzy go oklaskuj; kiedy firma go
zwalnia (czego si spodziewa), pdz, eby przechwyci jego
klientw. Widziaem to wiele razy. Pewien mj przyjaciel zarzuci
swemu pastorowi, e zoy faszywe owiadczenie, eby zdoby
posad. Pasterz stada zacz szerzy plotki, e mj przyjaciel jest
gejem; stara si zrujnowa jego reputacj.
wiat pozerw dry, kiedy pojawia si prawdziwy mczyzna. Zrobi wszystko, co trzeba, eby cofn ci z powrotem do szeregu
bd ci grozi, przekupywa ci, kusi, kopa pod tob. Oni ukrzyowali Jezusa. Ale to nie poskutkowao. Musisz pozwoli ujawni
si swojej sile. Pamitasz Chrystusa w Ogrjcu, si tylko samej
Jego obecnoci? Wielu z nas rzeczywicie boi si ujawni swoj
si, poniewa w wiecie nie ma dla niej miejsca. wiat przykrca
jej rub. Niech ludzie poczuj wag tego, kim jeste, i niech si z
tym pomcz.
SZATAN
Ktrego popoudnia jechalimy z on, troch spnieni, na ostatni
w sezonie mecz pikarski naszego syna. Rozmawialimy na temat
naszych marze o przyszoci. Po kilku minutach zorientowalimy
si, e utknlimy w korku. Miy nastrj prys, atmosfera gstniaa z
kad chwil. Stasi, chcc mi pomc, zaproponowaa inn
tras. ..Gdyby skrci tutaj i pojecha First Street, moglibymy
omin korek i wskoczy na autostrad za jakie pi minut". Byem
gotw rozwie si z ni. Mwi powanie. W cigu dwudziestu
sekund byem gotw na separacj. Gdyby w samochodzie jecha z
nami sdzia, natychmiast podpisabym dokumenty. Dobry Boe
z powodu komentarza na temat mojej jazdy? Tylko tyle zaszo w
tamtej chwili?
Siedziaem za kkiem milczcy i wcieky. Na zewntrz wygldaem na spokojnego; ale w rodku burzyem si: Chyba ona nie
myli, e nie wiem, jak si std wydosta? Nienawidz, kiedy ona to
robi". Potem inny gos doda: Ona zawsze to robi". A ja
powiedziaem (we wntrzu cay dialog odbywa si we wntrzu,
w jednym okamgnieniu): Tak, to prawda... zawsze musi
powiedzie co podobnego. Nienawidz tego u niej". Ogarny mnie
uczucia pretensji, gniewu i przekonania o swojej racji. Wtedy ten
gos powiedzia: John, to nigdy si nie zmieni", a ja powtrzyem:
Nigdy si nie zmieni". Gos doda: Wiesz, John, tyle innych

kobiet byoby wdzicznych, majc ciebie za swojego mczyzn", a

ja pomylaem: Taa... tyle kobiet...". Rozumiecie, o co chodzi.
Zamiecie postaci i okolicznoci, a okae si, e to samo przytrafio
si wam. Tylko wy prawdopodobnie uznacie, e ten chaos to w
caoci wasza sprawka.
Bez wtpienia Szatan ma swoje miejsce w teologii. A jednak, czy
jest kategori, o ktrej mylimy podczas codziennych wydarze?
Czy kiedykolwiek przyszo wam do gowy, e nie kada myl, ktra
si w niej pojawia, pochodzi od was? To, co wtedy przeyem w
korku, nieustannie przydarza si w maestwie, w kapastwie, w
kadej relacji. Przez cay czas jestemy kuszeni. A jednak nigdy nie
zatrzymamy si, eby pomyle: Zaraz, zaraz... kto to mwi? Skd
bior si te myli? Skd bior si te uczucia?". Jeli poczytacie
witych z kadej epoki przed modernizmem t pyszn er
rozumu, nauki i technologii, w ktrej wszyscy s wyksztaceni
odkryjecie, e oni traktowali Szatana bardzo powanie. Pawe
mwi: aeby nie uwid nas szatan, ktrego knowania dobrze s
nam znane" (2 Kor 2,11). Jednak my, owieceni, mamy do tego
bardziej zdroworozsdkowe podejcie. Kade napotkane
nieszczcie prbujemy rozwiza z psychologicznego, medycznego
albo nawet politycznego punktu widzenia.
Kto kaza Chaldejczykom ukra stada Hioba i zabi jego sugi?
Oczywicie, Szatan (Hi 1,12.17). Czy my jednak powicamy mu
choby przelotn myl, kiedy syszymy dzisiaj o terroryzmie? Kto
trzyma t biedn kobiet pochylon przez przeszo osiemnacie lat,
t, ktr Jezus uzdrowi w szabat? Oczywicie, Szatan (k 13,16).
Czy my jednak bierzemy go pod uwag, kiedy mamy bl gowy,
ktry nie pozwala nam modli si albo czyta Pisma witego? Kto
nakoni Ananiasza i Safir, eby skamali Apostoom? Znowu
Szatan (Dz 5,3). Jednak czy my widzimy jego rk kryjc si za
pyem radioaktywnym albo odstpstwem w posudze? Kto sta za t
brutaln napaci na twoj si w modoci, za ciosami, ktre ci
zadano? William Gurnall mwi: To obraz Boga odbity w tobie tak
rozwciecza pieko; to przeciw niemu demony wycigaj swoj
najpotniejsz bro".
Za scen naszego ycia kryje si o wiele wicej, ni bylibycie
skonni przyzna. Wemy na przykad wita Boego Narodzenia.
ZA SCEN

Wikszo z was kojarzy Boe Narodzenie z feriami zimowymi i

stajenk ustawion nad kominkiem albo na stoliku. Przewanie w
stajenkach pojawiaj si podobne postacie: pasterze, mdrcy, moe
kilka zwierzt domowych, Jzef, Maryja, no i oczywicie
Dziecitko. W naszym domu jest jeszcze anio, moe podobnie jak u
was. Ale na tym koczy si element nadprzyrodzony. Jaki jest
oglny nastrj scen narodzenia? Czy one wszystkie nie s
utrzymane w ciepej, idyllicznej atmosferze, spokojnym, intymnym
nastroju podobnym do tego, ktry towarzyszy piewowi Cichej
nocy albo Ach, ubogi obie! I cho to wszystko jest bardzo
prawdziwe, jest jednoczenie bardzo zwodnicze, poniewa nie
stanowi caoci obrazu tego, co naprawd zaszo. eby go zyska,
trzeba si zwrci do Apokalipsy.
Potem wielki znak ukaza si na niebie: Niewiasta obleczona w
soce, i ksiyc pod jej stopami, a na jej gowie wieniec z gwiazd
dwunastu. A jest brzemienna. I woa, cierpic ble i mki rodzenia.
I inny znak ukaza si na niebie: Oto wielki Smok barwy ognia,
majcy siedem gw i dziesi rogw a na gowach jego siedem
diademw. A ogon jego zmiata trzeci cz gwiazd nieba; i rzuci
je na ziemi. 1 stan Smok przed majc rodzi niewiast, aeby
skoro porodzi, pore jej Dzieci. I porodzia Syna Mczyzn,
ktry wszystkie narody bdzie pasa rzg elazn (...). I nastpia
walka w niebie: Micha i jego anioowie mieli walczy ze smokiem.
I wystpi do walki smok i jego anioowie, ale nie przemg, i ju
si miejsce dla nich w niebie nie znalazo. I zosta strcony wielki
Smok, W starodawny, ktry si zwie diabe i szatan, zwodzcy
ca zamieszka ziemi; zosta strcony na ziemi, a z nim strceni
zostali jego anioowie (12,1-5.7-9).
Podobnie jak Philip Yancey, tak i ja nigdy nie widziaem tej wersji
Boego Narodzenia na kartce witecznej. Jednak ta historia jest
prawdziwsza od innych, reszt stanowi obraz tego, co zaszo tamtej
pamitnej nocy. Yancey nazywa narodziny Jezusa Wielk Inwazj,
miaym najazdem wadcy dobra na obz za we wszechwiecie".
Z duchowej perspektywy ta noc nie bya wcale cicha. Bya prawdzie
godzin zero". To zupenie przekracza moje pojcie, a jednak
uznu-5 j, e takie wyobraenie jest kluczem do zrozumienia Boego
Narodzenia i w istocie kamieniem milowym mojej wiary. Jako
chrzecijanin wierz, e yjemy w paralelnych wiatach. Jeden wiat
skada si z gr, jezior, stod, politykw i pasterzy pilnujcych

swych stad noc. Drugi wiat skada si z aniow i si za", i caego

krlestwa duchowego. Dzieci si rodzi; kobieta ucieka i historia
toczy si dalej:
I rozgniewa si Smok na niewiast, i odszed rozpocz walk z
reszt jej potomstwa, z tymi, co strzeg przykaza Boga i maj
wiadectwo Jezusa (Ap 12,17).
Oprcz wiata i ciaa istnieje o wiele groniejszy wrg... ten, o ktrym rzadko mwimy. I jestemy o wiele gorzej przygotowani, by
mu si przeciwstawi. Jednak tu wanie yjemy na linii frontu
gwatownej duchowej walki, ktra jest odpowiedzialna za
wikszo nieszcz, jakie widzimy wok siebie, i wikszo
atakw na nas. Nadszed czas, ebymy przygotowali si do niej.
Tak, Luk, smok istnieje. A oto, jak masz go pokona.

9. Bitwa: strategia
Miaa racj: rzeczywisto potrafi by surowa i zamykasz na ni oczy, gdy
jeste w niebezpieczestwie. Lecz jeli nie stawisz czoa wrogowi w caej
jego ciemnej mocy, wtedy pewnego mrocznego dnia wrg uderzy na ciebie
znienacka i zniszczy, podczas gdy ty bdziesz zwrcony w inn stron.

FREDERICK BUECHNER
Bohaterze, przypasz do biodra swj miecz, sw chlub i ozdob!
Szczliwie wstp na rydwan...

PSALM 45,4
Nalec do chrzecijaskich wojsk, maszerujecie w szeregach dzielnych
duchw. Kady zwaszych towarzyszy broni jest dzieckiem Krla.
Niektrzy, takjak wy, s w samym centrum bitwy, otoczeni ze wszystkich
stron przez nieszczcia i pokusy. Inni, po wielu atakach, odparciu ich i
dziki wierze, ju stoj na waach niebieskich jako zdobywcy. Stamtd
patrz w d i ponaglaj was, swoich towarzyszy na ziemi, abycie za nimi
maszerowali na wzgrze. I tak woaj: Walczcie a do mierci, a Miasto
bdzie wasze, tak jak teraz do nas naley!".

WILLIAM GURNALL

nwazja na Francj i zakoczenie drugiej wojny wiatowej waci-

wie rozpoczy si w noc przed dopyniciem aliantw do pla Normandii, kiedy to 22. i 101. Dywizja Powietrzna zostay zrzucone na
spadochronach za lini wroga, aby odci wsparcie Hitlera. Jeli
widzielicie Najduszy dzie albo Szeregowca Ryana, to przypominacie sobie, z jakimi niebezpieczestwami musieli zmaga si
spadochroniarze. Sami albo w maych grupach, przedzierali si
ciemn noc przez kraj, w ktrym byli po raz pierwszy, aby walczy
z wrogiem, ktrego nie widzieli i ktrego ruchw nie potrafili
przewidzie. Byy chwile niezrwnanej odwagi... i tchrzostwa.
Poniewa nie kady onierz tamtej fatalnej nocy odgrywa

bohatera. Pewnie, skakali; ale potem wielu si pochowao. Jedna z

grup wyniosa tchrzostwo na nowy, niespotykany poziom.
Zbyt wielu przywaro do ziemi w krzakach, aby czeka na wit;
kilku nawet zasno. Oficer Francis Palys z 506. Brygady by
wiadkiem czego, co by moe byo najgorszym zaniedbaniem
obowizkw. Zebra swj szwadron niedaleko Vierville. Syszc
rnego rodzaju haasy i piew z oddali", wraz ze swymi ludmi
podczoga si pod zabudowania gospodarskie. Znajdowaa si w
nich mieszana grupa ludzi z obu amerykaskich dywizji.
Spadochroniarze znaleli w piwnicy alkohol... i upili si jak banda
wieniakw na sobotniej zabawie. Nie do wiary. (D-Day)
Rzeczywicie, nie do wiary. Ci ludzie wiedzieli, e s na wojnie, a
jednak zachowywali si tak, jakby na niej nie byli. yli w niebezpiecznym wyparciu wyparciu, ktre zagraao nie tylko im, ale
take wielu innym zalenym od tego, czy oni wykonaj swoj cz
zadania. Stanowi to doskonay obraz Kocioa na Zachodzie, jeli
chodzi o wojn duchow. Podczas ostatniego spotkania personelu w
kociele pewien mj przyjaciel zasugerowa, e cz trudnoci,
ktre napotykaj, moe by robot Wroga. Co o tym mylicie?",
zapyta. No c, przypuszczam, e tego rodzaju rzeczy si zdarzaj
odpar jeden z pastorw. W Trzecim wiecie na przykad,
albo moe eby udaremni jak wiksz krucjat. No wiecie... w
pewnych ogniskach zapalnych, miejscach, gdzie dzieje si co
naprawd niebezpiecznego".
ETAP PIERWSZY: MNIE TU NIE MA
Nie do wiary. To dopiero samooskarenie. U nas nie dzieje si nic
niebezpiecznego". Ci mczyni ju zostali wyprowadzeni w pole,
poniewa poknli pierwszy haczyk Wroga: Mnie tu nie ma to
wszystko tylko twoja wina". Nie mona wygra bitwy, sdzc, e jej
nie ma. Wida to wyranie w Listach starego diaba do modego,
kiedy Lewis kae staremu diabu instruowa ucznia w ten sposb:
Mj drogi Piounie!
Dziwi si, jak moesz mnie pyta o to, czy koniecznie naley
utrzyma pacjenta w niewiedzy o twoim istnieniu. Ta kwestia,
przynajmniej w obecnej fazie walki, zostaa rozstrzygnita za nas
przez Naczelne Dowdztwo. Na razie winnimy przyj taktyk
ukrywania si*.
Jeli chodzi o tych, ktrzy chc peni niebezpieczn posug, to
przyjrzyjcie si Pierwszemu Listowi Piotra: Bdcie trzewi! Czu-

wajcie! Przeciwnik wasz, diabe, jak lew ryczcy kry, szukajc,

kogo pore. Mocni w wierze przeciwstawcie si jemu. Wiecie, e
te same cierpienia znosz wasi bracia na wiecie" (5,8-9). Co Duch
wita za porednictwem Piotra, mwi o waszym yciu? e
jestecie atakowani przez zego ducha. Ten fragment nie dotyczy
niewierzcych; Pio mwi o waszych braciach". Przyjmuje za
oczywisto, e kady wie* rcy podlega pewnego rodzaju
niewidocznemu atakowi. I upiera siej ebycie co robili?
Przeciwstawiali si diabu. Walczyli z nim, nie ustpowali.
Musz stwierdzi ze smutkiem, e pewna spka, do ktrej naleeli
moi przyjaciele pastorzy, rozpada si w zeszym tygodniu. A miaa
suy im pomoc, aby mogli nie Ewangeli do miast w caych
Stanach Zjednoczonych. Ich konferencje miay wielk si oddziaywania; waciwie nigdy nie widziaem czego rwnie niezwykego. Uczestnicy spotka dzikowali im przez zy i mwili o
uzdrowieniu, wolnoci, uldze, jakiej dowiadczyli. Odzyskiwali
swoje serca i nawizywali blisk wi z Bogiem, jakiej nigdy
wczeniej nie mieli. To pikne i niezwykle inspirujce. Jak sdzicie,
czy Wrg pozwoli, aby takie rzeczy dziay si bez przeszkd, i nie
wtrci si do tego?
Spka wpyna potem na wzburzone wody, nic szczeglnego ani
niezwykego w normalnych relacjach. Jednak niektrzy czonkowie
postanowili zerwa koalicj i odej w rodku sezonu. Czy byy w
to zamieszane jakie sprawy osobiste? Oczywicie, e byy. Zawsze
s. Jednak miay drugorzdne znaczenie. Gwnie chodzio o
nieporozumienie i zranion dum. Nie pado ani jedno sowo, ani
jedna myl, o ile mi wiadomo, na temat Wroga i tego, jaka jest jego
rola w zerwaniu tak strategicznego przymierza. Kiedy zwrciem
uwag na fakt, e powinni lepiej przyjrze si temu konfliktowi z
otwartymi oczami, majc w pamici ataki Zego, zakrzyczano mnie.
Ci dobrzy ludzie, o dobrych sercach chcieli wyjani wszystko na
poziomie ludzkim". Pozwlcie, e powiem kiedy ignorujesz
Wroga, on zwycia. Po prostu uwielbia sprawia, ebymy za
wszystko winili siebie, czuli si zranieni, niezrozumiani, byli
podejrzliwi i mieli do siebie nawzajem pretensje.
Zanim mona przeprowadzi jakiekolwiek skuteczne militarne uderzenie, trzeba opanowa czno wojsk przeciwnika. Zy robi to
nieustannie w kapastwie, a zwaszcza w maestwie.

Maestwo jest najlepszym obrazem wszystkiego, co moe

oferowa Bg swojemu ludowi. Pismo wite mwi, e jest ono
yw metafor, chodzc parabol, rembrandtowskim obrazem
Ewangelii. Wrg wie o tym i nienawidzi go kad czstk swego
podstpnego serca. Nie ma zamiaru pozwoli, aby ten pikny portret
ujawnia si w wiecie w tak przemonym powabie, e nikt nie
potrafiby si oprze Boej ofercie. Zatem tak jak w Raju, wkracza
Szatan, aby dzieli i podbija. Czsto, kiedy jestem ze swoj on,
mam poczucie winy. Trudno je opisa, niekiedy nie da si tego uj
w sowa, ale odbieram jakie przesanie, e wszystko psuj. W
kocu powiedziaem o tym Stasi. Do jej oczu napyny zy.
artujesz powiedziaa. Wiele razy czuam to samo.
Mylaam, e jeste mn rozczarowany". Chwileczk, pomylaem.
Jeli nie ja wysyam t wiadomo ani nie ty j wysyasz...
Wrg przede wszystkim prbuje zakci czno z Kwater Gwn. Powi si modlitwie co rano przez dwa tygodnie, a zobaczysz,
co si stanie. Nie bdzie ci si chciao wsta; dostaniesz telefon o
wanym spotkaniu, ktry ci przeszkodzi; zapiesz przezibienie; a
gdy w kocu zasidziesz do modlitwy, twj umys zabka si
wok tego, co bdziesz jad na niadanie, ile powiniene zapaci za
napraw podgrzewacza wody i jakiego koloru skarpetki najlepiej
pasuj do twojego szarego garnituru. Bardzo czsto siedziaem w
takim pomieszaniu, e nagle zaczynaem zastanawia si, dlaczego
w ogle wierz w Jezusa. Sodka komunia z Bogiem, ktr
zazwyczaj si ciesz, zostaje zerwana, odchodzi, znika jak soce za
chmur. Jeli nie wiesz, o co naprawd tu chodzi, moesz sobie
pomyle, e stracie wiar albo zostae opuszczony przez Boga,
albo Wrg wprawi ci w jakie inne zawirowanie. Oswald
Chambers ostrzega nas: Czasami nie ma czego sucha, mona
jedynie utrzymywa ywotny kontakt z Jezusem Chrystusem, aby
zobaczy, e nic w nim ci nie przeszkadza".
Nastpnie przychodzi propaganda. Podobnie jak niesawna dziennikarka Tokyo Rose, Wrg bezustannie wysya komunikaty,
prbujc nas zdemoralizowa. Tak jak mnie wtedy, w ulicznym
korku, stale., prbuje nas podburza. W kocu przecie Pismo
wite nazywa go oskarycielem braci" (Ap 12,10). Przypomnijcie
sobie, co si dzieje co syszycie i czujecie kiedy co wam nie
wychodzi. Co ze mnie za idiota, zawsze to robi, nigdy mi si nie
udaje". Czy to nie samooskarenie? A co si dzieje, kiedy prbujesz

postpi jak mczyzna? Mog zagwarantowa, co bdzie, kiedy

pojad gosi wykad. Jestem w drodze na lotnisko, lec na
Zachodnie Wybrzee, aby wygosi mow do mczyzn na temat
Dzikiego serca. Przez cay czas czuj si ociay, prawie przytacza
mnie gbokie poczucie bezwartociowoci. John, jeste zwykym
pozerem, nie masz absolutnie nic do powiedzenia. Po prostu zawr
samochd, wracaj do domu i powiedz im, e nie dasz rady". W
janiejszych przebyskach wiem, e to atak, ale musicie zrozumie,
e wszystko odbywa si tak subtelnie, i cay czas wydaje si
prawdziwe. Prawie si poddaem i zawrciem.
Kiedy Zy atakuje Chrystusa na pustyni, atak skierowany jest prosto
w Jego tosamo. J e l i jeste Synem Boym", warczy trzykrotnie Szatan, udowodnij to (k 4,1-13). W zeszym roku Brad
przyjecha z misji na roczny urlop. Po siedmiu latach spdzonych za
granic, gdzie przez wikszo czasu nie mia prawdziwego
towarzystwa, by naprawd przybity; czu si jak bankrut.
Powiedzia mi, e kiedy budzi si rano, sysza w swoich mylach
gos: Dzie dobry... skoczony palancie". Tylu ludzi yje pod
presj podobnych zarzutw. Craig naprawd wda si w walk i
dzielnie sobie radzi przez minione kilka miesicy. Nagle przyni
mu si koszmar, bardzo ywy, wstrtny sen, w ktrym molestowa
dziewczynk. Obudzi si, czujc si zbrukany i potpiony. W tym
samym tygodniu mnie rwnie co si przynio. Zostaem
oskarony o cudzostwo. Nie popeniem go, ale w tym nie nikt mi
nie wierzy. Zobaczcie: dopki mczyzna nie jest prawdziwym
zagroeniem dla Wroga, Szatan mwi mu: Jeste w porzdku".
Kiedy jednak staniesz po okrelonej stronie, zaczyna ci wmawia:
Twoje serce jest ze, wiesz o tym".
W kocu bada granice, szuka saboci. Oto jak dziaa: Szatan rzuca
myl albo pokus w nadziei, e j pokniemy. On zna nasz yciorys,
wie, co w naszym wypadku poskutkuje, zatem krj jest doskonale
dopasowany do sytuacji. Tego ranka w czasie mojej modlitwy
pojawia si pycha, potem troska, cudzostwo, dza, akomstwo.
Gdybym myla, e to wszystko jest we mnie, w moim sercu,
poczubym zniechcenie. Jednak wiem, e moje serce jest dobre, i to
pozwala mi zablokowa pokusy, natychmiast, tu i teraz. Kiedy
Szatan ci sonduje, nie id na adne ugody. Jeli wyrazimy zgod,
jeli co w naszym sercu powie: Tak, masz racj", wtedy on wlewa
si dalej. Zobaczysz pikn kobiet i co w tobie powie: Pragniesz

jej". To Zy nci zdrajc w tobie. Jeli twj zdrajca powie: Tak,

chc jej", wtedy naprawd zacznie ogarnia ci dza. Niech to trwa
przez lata, a oddasz mu fortec. To moe sprawi, e dobry
mczyzna czuje si okropnie, poniewa myli, e jest podliwy,
chocia tak naprawd nie jest. To wynik nieustannego ataku.
Prosz, nie zrozumcie mnie le. Nie chc za wszystko wini diaba.
Prawie w kad sytuacj zaangaowane s elementy ludzkie. Kady
czowiek ma swoje zmagania, kade maestwo ma swoje
chropowate miejsca; w kadym kapastwie s konflikty osobiste.
Jednak te sprawy s jak ognisko, do ktrego Wrg cigle dolewa
benzyny i zmienia je w poncy stos. Pomienie strzelaj w gr,
stajc si rozszalaym piekem, i nagle to, co czujemy, zaczyna nas
przytacza. Zwyke nieporozumienie staje si podstaw rozwodu.
Przez cay czas mylimy, e to my, my zawiedlimy, nas trzeba
wini, a Wrg mieje si, poniewa poknlimy jego kamstwo:
Mnie tu nie ma, to wszystko twoja wina". Musimy by od niego
sprytniejsi.
TRZYMA SI PRAWDY
W kadej walce wrcz dochodzi do nieustannej wymiany ciosw,
unikw, blokad, kontratakw i tak dalej. Zupenie tak samo dzieje
si w otaczajcym nas niewidzialnym wiecie. Tylko pocztkowo
odbywa si to na poziomie naszych myli. Kiedy przeywamy atak,
musimy trzyma si prawdy. Unika ciosw, blokowa je upart
odmow, kontrowa prawd. Tak wanie odpowiada Szatanowi
Chrystus nie da si wcign w ktni, nie prbowa uzasadnia
swoich racji. Tylko sta w prawdzie. Odpowiada sowami Pisma i
my musimy robi to samo. To nie bdzie atwe, zwaszcza gdy
wok ciebie rozpta si prawdziwe pieko. Bdziesz czu si tak,
jakby wisia na linie cignitej za ciarwk, jakby stara si
utrzyma rwnowag w czasie huraganu. Szatan nie rzuca nam
tylko myli; on rzuca take uczucia. Wchodzisz do ciemnego domu
pn noc i nagle ogarnia ci lk; albo stoisz w kolejce w sklepie,
gdzie pitrz si kolorowe magazyny krzyczce seksem, i nagle
czujesz wasne zepsucie.
Ale to wtedy wanie objawia si twoja sia, a nawet ronie dziki wiczeniu. Trwaj w tym, co prawdziwe, i nie puszczaj. Kropka.
Zdrajca w zamku sprbuje opuci most zwodzony, ale nie pozwl
mu. Kiedy Ksiga Przysw kae nam strzec swojego serca, to nie
mwi: Zamknijcie je, poniewa ono jest ze a do rdzenia", ale

radzi: Brocie go jak zamku, miejsca waszej siy, ktrej nie chcecie
odda" (4,23). Tomasz a Kempis napomina: Musimy by czujni,
zwaszcza na pocztku kuszenia; poniewa wrg jest atwiejszy do
pokonania, jeli nie cierpimy, gdy nie przekroczy drzwi naszego
serca, ale zostanie odparty przed bram po pierwszym pukaniu".
Pamitacie scen z filmu Braveheart, Waleczne Serce, kiedy zy
ojciec Roberta Bruce'a szepcze mu kamstwa na temat zdrady i
kompromisu? Mwi Robertowi to, co Wrg powtarza nam na
tysice sposobw: Wszyscy ludzie zdradzaj; wszyscy ludzie trac
serce". Jak Robert odpowiada? Wrzeszczy na niego:
Nie chc traci serca!
Chc wierzy, tak jak wierzy Wallace.
Ju nigdy wicej nie bd po niewaciwej stronie".
I to staje si punktem zwrotnym w jego yciu... i w naszym. Bitwa
przenosi si na nowy poziom.
ETAP DRUGI: ZASTRASZENIE
Stasi przez wiele lat ya we mgle depresji. Staralimy si leczy j
u specjalistw, ale depresja nie znika. Prbowalimy znale
aspekty fizyczne, ktre moglibymy uzdrowi lekami, nic to nie
dao. No dobrze pomylaem sobie Biblia mwi, e mamy
ciao, dusz i ducha. Zwracalimy si do spraw ciaa i duszy... zosta
aspekt ducha". Stasi i ja zaczlimy czyta na temat tego, jak radzi
sobie z Wrogiem. W czasie studiowania Stasi natrafia na fragment,
ktry odsya do rnych symptomw, ktre czasami towarzysz
przygnbieniu, jednym z nich byy zawroty gowy. Kiedy
przeczytaa ten fragment na gos, okazaa zdziwienie. O co
chodzi?", spytaem. Czsto mam zawroty gowy" Naprawd? Jak
czsto?" Codziennie". Codziennie?!" Byem mem Stasi od
dziesiciu lat, a ona nigdy nie wspomniaa mi o tym. Biedna,
mylaa, e to jest normalne dla kadego, poniewa byo normalne
dla niej.
Stasi, nigdy w swoim yciu nie cierpiaem na zawroty gowy.
Myl, e na co trafilimy". Zaczlimy modli si, by zawroty
gowy ustpiy, przejmujc wadz nad kadym atakiem w imi
Jezusa Chrystusa. Wiecie, co si stao? Pogorszyy si! Wrg raz
odkryty, zazwyczaj nie odwraca si i nie odchodzi bez walki.
Zauwacie, e Jezus czasami wypdza nieczystego ducha surowym
gosem" (patrz k 4,35). Jednak wobec czowieka, ktry mieszka w
grobowcach Gerazeczykw, drczonego przez legion duchw,

Jego pierwszy rozkaz nie poskutkowa. Musia uzyska wicej

informacji, naprawd dobra si do nich (k 8,26-33). Jeli Jezus
musia wzi si do nich, czy nie sdzicie, e i my powinnimy?
Stasi i ja nie ustpowalimy, odpierajc ataki, mocni w wierze", jak
kaza Piotr, i wiecie co? Zawroty gowy ustpiy. S ju
przeszoci. Nie miaa adnego od siedmiu lat.
To nastpny poziom strategii Wroga. Kiedy zaczynamy go kwestionowa, opiera si jego kamstwom, widzie jego rk w zwyczajnych prbach" naszego ycia, wtedy nasila ataki; ucieka si dal
zastraszania i ku. Od pewnego punktu na ostatnich kilku stronacbj
zaczlicie prawdopodobnie myle sobie co w rodzaju; Czy
naprawd chc wchodzi w ten cay nadprzyrodzony hokus-pokus?
To \ troch niepokojce". Szatan bdzie prbowa zmusi was,
abycie dali i si zastraszy, poniewa to on sam si was boi.
Jestecie dla niego * olbrzymim zagroeniem. Nie chce, ebycie si
obudzili i zaczli walczy, poniewa gdy to zrobicie, on przegra.
Przeciwstawiajcie si (...) diabu mwi Jakub a u c i e k n i e
o d was"(J4,7; podkrel. J.E.). Zatem bdzie usiowa przeszkadza
wam w wytrwaniu. Przejdzie od subtelnego zwodzenia do otwartej
napaci. Myli bd ucieka, rne sprawy w waszym yciu zaczn
si rozpada, wiara bdzie wydawa si cienka jak papier.
Dlaczego tak wiele dzieciakw pastorw zachowuje si histerycznie? Mylicie, e to zbieg okolicznoci? Tak wiele Kociow
zaczyna z yciem i ywotnoci, eby skoczy rozamem. Albo po
prostu usycha i zamiera. Jak do tego dochodzi? Dlaczego moja
przyjacika prawie zemdlaa, kiedy prbowaa zoy swoje
wiadectwo na spotkaniu? Dlaczego kiedy mam gosi Ewangeli w
innym miecie, tak czsto odwoywane s loty? Dlaczego w pracy
wszystko zdaje si rozsypywa, kiedy czynimy postpy w domu,
albo odwrotnie? Poniewa znajdujemy si na wojnie, a Zy prbuje
starej taktyki uderza pierwszy i liczy na to, e przeciwnik
podwinie ogon i ucieknie. Nie moe wygra, rozumiecie. Franklin
Roosevelt powiedzia: Nie mamy si czego ba oprcz samego
strachu".
BG JEST Z NAMI
Bd mny i mocny, poniewa ty rozdasz temu ludowi w
posiadanie ziemi, ktr poprzysigem da ich przodkom. Tylko
bd mny i mocny (...). Czy ci nie rozkazaem: Bd mny i

mocny? Nie bj si i nie drzyj, bo z tob jest Pan, Bg twj,

wszdzie, gdziekolwiek pjdziesz (Joz 1,6-7.9).
Jozue widzia, co to znaczy ba si. Przez lata by zastpc dowdcy, praw rk Mojesza. Teraz nastaa jego kolej, aby prowadzi.
Dzieci Izraela nie ruszay, aby wzi Ziemi Obiecan z marszu.
Musiay o ni walczy. A Mojesza ju z nimi nie byo. Gdyby
Jozue by cakowicie pewien sytuacji, to czy Bg musiaby mu
cigle powtarza, eby si nie ba? Waciwie Bg daje mu
szczeglne sowo zachty: Jak byem z Mojeszem, tak bd z
tob, nie opuszcz ci ani nie porzuc" (Joz 1,5). W jaki sposb Bg
by z Mojeszem? Jako potny wojownik. Pamitacie plagi?
Pamitacie tych wszystkich egipskich onierzy zatopionych z
komi i rydwanami w Morzu Czerwonym? Wanie po tym pokazie
mocy Boej lud Izraela zapiewa: Pan wojownikiem. Pan jest imi
Jego" (Wj 15,3). Bg walczy dla Mojesza i dla Izraela, a potem
przyrzek Jozuemu, e to samo uczyni dla niego, i zdobyli Jerycho, i
pokonali wszystkich innych wrogw.
Rwnie Jeremiasz wiedzia, co to znaczy mie Boga za sob".
Ale Pan jest przy mnie jako potny mocarz piewa dlatego
moi przeladowcy ustan i nie zwyci" (Jr 20,11). Nawet Jezus
mia t obietnic, kiedy walczy dla nas tu, na ziemi.
Wiecie, co si dziao w caej Judei, poczwszy od Galilei, po
chrzcie, ktry gosi Jan. Znacie spraw Jezusa z Nazaretu, ktrego
Bg namaci Duchem witym i moc. D l a t e g o e B g
b y z N i m , przeszed On, dobrze czynic i uzdrawiajc
wszystkich, ktrzy byli pod wadz diaba" (Dz 10,37-38, podkrel.
J.E.).
W jaki sposb Jezus wygra bitw z Szatanem? Bg by z Nim. To
rozciga na nas bogactwo obietnicy, jak da Chrystus, zapewniajc:
Ja jestem z wami przez wszystkie dni, a do skoczenia wiata" i
Nie opuszcz ci ani nie pozostawi" (Mt 28,20; Hbr 13,5). To nie
znaczy, e tylko bdzie w pobliu lub pocieszy nas w nieszczciu.
To znaczy, e bdzie walczy za nas, przy nas, tak jak walczy dla
swojego ludu przez wszystkie wieki. Dopki idziemy z Chrystusem,
dopki z Nim zostajemy, nie mamy si czego obawia.
Szatan, stosujc lk i zastraszenie, prbuje wykorzysta
zaangaowanie naszego wewntrznego zdrajcy w ocalenie siebie.
Dopki staraamy si ocali wasn skr, dbamy o swj interes, ta
taktyka skui je. Kurczymy si. Jednak potwierdza si take co

przeciwnego. Mczyzna, postanawiajc zosta wojownikiem,

powicajc swoje ycie sprawom nadprzyrodzonym, nie moe by
zastraszony przez Wielki go Zego Wilka, ktry grozi, e zdmuchnie
mu dom. W ksidze Apokalipsy po opisie wojny w niebie midzy
anioami i strcenia Szatan na ziemi, czytamy, jak pokonali go
wici:
A oni zwyciyli dziki krwi Baranka
i dziki sowu swojego wiadectwa
i nie umiowali dusz swych a do mierci (Ap 12,11).
Najbardziej niebezpiecznym czowiekiem na ziemi jest ten, ktry
pogodzi si z wasn mierci. Wszyscy ludzie umieraj; niewielu
naprawd yje. Pewnie, moecie stworzy sobie bezpieczne ycie...
i dokona ywota w domu starcw, paplajc o jakim zapomnianym
pechu. Ja raczej wolabym odej z rozmachem. Poza tym im mniej
staramy si ocali siebie, tym skuteczniejszy jest wojownik. Posuchajcie, co mwi G.K. Chesterton na temat odwagi:
Odwaga jest sprzecznoci niemal w zaoeniu. Oznacza silne pragnienie ycia, przybierajce form gotowoci na mier. Kto straci
swe ycie, znajdzie je", to nie kawaek mistycyzmu dla witych i
herosw. To codzienna rada dla eglarzy i alpinistw. Powinna by
wydrukowana w przewodniku po Alpach albo w ksice treningowej. Paradoksem jest sama zasada odwagi, nawet cakiem ziemskiej
i cakiem brutalnej. Czowiek odcity przez morze zdoa uratowa
ycie, jeli zaryzykuje przejcie nad przepaci. Moe wymkn si
mierci, posuwajc si nad ni cal po calu. onierz otoczony przez
wroga, jeli ma znale drog ucieczki, musi poczy silne pragnienie przeycia z dziwn beztrosk wobec mierci. Nie moe tylko
trzyma si ycia, bo wtedy bdzie tchrzem i nie ucieknie. Nie
moe tylko czeka na mier, bo wtedy bdzie samobjc i nie
ucieknie.
Musi szuka ycia w duchu szalonej obojtnoci na nie; musi pragn ycia jak wody, a jednak pi mier jak wino.
ETAP TRZECI: ZERWANIE UMOWY
Trzecim poziomem, na ktrym Zy przeprowadza atak, po tym jak
oprzemy si zwodzeniu i zastraszeniu, jest prba zmuszenia nas do
zerwania umowy. Tylu mczyzn w taki czy inny sposb zostaje
zapanych. Wanie przed chwil dzwoni telefon. Przyjaciel chcia
mi powiedzie, e kolejny chrzecijaski lider popad w seksualn
nie-moralno. Koci krci gowi mwi: Widzicie. Nie potrafi

utrzyma czystoci". Jakie to naiwne. Czy sdzicie, e ten czowiek,

ucze Chrystusa, w swoim sercu naprawd chcia upa? Czy
ktokolwiek zaczyna wdrwk, planujc: Pewnego dnia, po
dwudziestu latach posugi, storpeduj ca spraw romansem"?
Zosta ustrzelony, caa rzecz bya ukartowana. W jego przypadku
by to dugotrway i subtelny plan, polegajcy na zniszczeniu jego
murw obronnych nie tyle drog bitwy, ile nudy. Znaem tego
czowieka; nie mia w yciu adnego wielkiego wyzwania, z ktrym
mgby si zmierzy. Otaczaa go monotonia profesjonalnej
chrzecijaskiej posugi", ktrej nienawidzi, ale nie potrafi z niej
zrezygnowa, poniewa mu za ni bardzo dobrze pacono. Zosta
postawiony na drodze wiodcej do upadku. Jeli nie jeste wiadom,
e tak wanie si dzieje, ty take zostaniesz ustrzelony.
Zauwacie kiedy upad krl Dawid? Jakie byy okolicznoci jego
romansu z Batszeba? Na pocztku roku, gdy krlowie zwykli wychodzi na wojn, Dawid wyprawi Joaba i swoje sugi wraz z
caym Izraelem" (2 Sm 11,1). Dawid przesta by wojownikiem;
wysa innych, aby za niego walczyli. Znudzony, zadowolony z
siebie i syty, przechadza si po dachu swego paacu, szukajc
czego, co by go zabawio. Zy pokazuje Batszeb, i reszta staje si
histori ktra, jak dobrze wiemy, lubi si powtarza. William
Gurnall ostrzega nas.
WOJENNA BRO
Przeciw ciau, wewntrznemu zdrajcy, wojownik wykorzystuje
dyscyplin. Wspczenie mamy dwuwymiarow wersj
dyscypliny, ; ktr nazywamy czasem wyciszenia". Jednak
wikszo mczyzn ma trudnoci z uprawianiem jakiejkolwiek
formy ycia duchowego, poniewa nie ma ono istotnego zwizku z
odzyskaniem i utrzymaniem ich siy. Wydaje si tak samo wane
jak czyszczenie zbw nitk. Jednak gdy spojrzymy na ycie jak na
wielk bitw i uznamy, e spdzanie czasu z Bogiem jest niezbdne
dla naszego przetrwania, nie poddamy si. Moe nie uda nam si to
w sposb doskonay nikomu si nie udaje i w kocu nie o to
chodzi ale bdziemy mieli powd, by chcie szuka Boga.
Uprawiajc dyscyplin duchow tylko dlatego, e jest to co, co
powinnimy" robi, nie woymy w to serca. Jednak dochodzc do
wniosku, e bez niej bdzie po nas, znajdziemy sposb, eby odda
si jej skutecznie.

Codzienne spdzanie czasu z Bogiem nie polega na akademickim

studiowaniu czy wertowaniu Pisma lub czym podobnym. Ma to
by nawizanie kontaktu z Bogiem. Musimy mie z Nim otwart
czno i wykorzysta wszystko, co nam w tym pomoe. Czasami
sucham muzyki; kiedy indziej czytam Pismo wite albo fragment
jakiej ksiki; czsto pisz dziennik; nieraz wybieram si na
przejadk; s te takie dni, kiedy potrzeba mi ciszy i samotnoci, i
wschodzcego soca. Rzecz w tym, aby robi to, co sprowadzi nas
do naszego serca i serca Boga. Wielokrotnie Bg uchroni mnie
przed zasadzk, o ktrej nadejciu nie miaem pojcia. Gdy
przebywaem z Nim wczesnym rankiem, ostrzega mnie przed
czym, co miao zdarzy si pniej w cigu dnia. Wanie wczoraj
zrobi to za pomoc fragmentu z ksiki na temat przebaczania.
Wyczuem, e sowa te kieruje do mnie osobicie. Panie, czy nie
wybaczyem komu?" Nie", odpar. Godzin pniej otrzymaem
bardzo bolesny telefon - zdrada. Panie, mwie mi, ebym by
gotw wybaczy, prawda?" Tak".
Przy okazji, wiczenie duchowe nigdy nie jest wane samo w sobie.
Rzecz polega na tym, aby ycie duchowe" czyo z Bogiem. Jest
to podstawowe antidotum na sposoby, w jakie zwodzi nas wiat.
Jeli nie masz Boga, i nie posiadasz Go gboko w sobie, zwrcisz
si do innych kochankw. Maurice Roberts mwi:
Ekstaza i rado s istotne dla duszy wierzcego i wspieraj
uwicenie. Nie mamy y bez duchowego uniesienia... wierzcy
znajdzie si w duchowym niebezpieczestwie, jeli pozwoli sobie
przez jaki czas obchodzi si bez smakowania mioci Chrystusa...
Kiedy Chrystus przestaje dawa sercu spenienie, dusza po kryjomu
wyruszy w poszukiwaniu innych kochankw. (The Thought of God)
Mczyzna powici dugie godziny swoim finansom, gdy jego
celem bdzie wczeniejsza emerytura; zniesie surowy trening, gdy
postanowi biec na dziesi kilometrw albo w maratonie. Mamy w
sobie zdolno do dyscyplinowania siebie, lecz w wielu z nas pozostaje ona ukryta. Natomiast zupenie inaczej dzieje si z
wojownikiem
na
subie
u
Prawdziwego
Krla
tj.
ponadindywidualnej sprawy mwi Bly. Jego ciao zostaje
wprzgnite w reim karnoci, bez czego jego waciciel nie mgby
znie caego tego mrozu, upau, blu, ran, skalecze, godu, braku
snu, wszelkiego rodzaju niewygd. Reakcja ciaa jest zwykle
dobra".

Przeciw Zemu nosimy zbroj Pana. Fakt, e Bg dostarcza nam

broni na wojn, z pewnoci byby dla nas bardziej zrozumiay,
gdyby wytrwanie do koca stanie si szwem pod twoim siodem,
cierniem w twoim ciele. Droga przed tob zdaje si nie mie koca,
a twa dusza baga o zwolnienie przed czasem. Kolejna trudno w
twoim powoaniu moe przeway. Znalimy wielu, ktrzy wstpili
do wojska Chrystusa i podobao im si bycie onierzem w jednej
czy dwch, bitwach, ale wkrtce mieli do i dezertera wal i.
Zacignli si n chrzecijask sub pod wpywem impulsu... i
rwnie atwo jest ich nakoni do rezygnacji z niej. Jak ksiyc w
nowiu wiec troch; na pocztku wieczora, ale zachodz, nim
skoczy si noc. (The Christian in Fuli Armor)
nasze czasy przypominay sceny z Szeregowca Ryana. Wielu
chrzecijan czytao fragmenty o tarczy wiary i hemie zbawienia,
lecz tak naprawd nie dowiedziao si, co z nimi zrobi. C za
cud' wyobrania poetycka, zastanawiam si, co ma ona oznacza",
m Oznacza, e Bg da ci zbroj i lepiej j za. No j codziennie.ekwipunek naprawd istnieje w rzeczywistoci duchowej. My gi
widzimy, ale anioowie i nasi wrogowie tak. Zacznij od
modlitwy nad fragmentem z Listu do Efezjan.
Dlatego przywdziejcie pen zbroj, abycie si zdoali przetrwa
w dzie zy i osta, zwalczywszy wszystko. Stacie wic do walki
przepasawszy biodra wasze prawd"... Panie, zakadam pas praw
Wybieram ycie szczere i uczciwe. Poka mi prawd, ktrej dzisiaj
tak rozpaczliwie potrzebuj. Ujawnij kamstwo, w ktre wierz, a
nawet nie jestem tego wiadom. I przyoblkszy pancerz, ktrym
jest sprawiedliwo"... O tak, Panie, nosz dzisiaj twoj
sprawiedliwo przeciw caemu potpieniu i zepsuciu. Dopasuj
mnie do twojej witoci i czystoci bro mnie przed wszystkimi
atakami na moje serce. A obuwszy nogi w gotowo goszenia
dobrej nowiny o pokoju" .. Naprawd wybieram ycie Ewangeli w
kadej chwili. Poka mi, gdzie rozgrywa si najwaniejsza akcja i
uchro mnie od niedbaoci, ktra kazaaby mi myle, e dzisiaj
najwaniejsz spraw jest opera mydlana tego wiata.
W kadym pooeniu bierzcie wiar jako tarcz, dziki ktrej zdoacie zgasi wszystkie rozarzone pociski Zego"... Jezu, przeciw
kademu kamstwu i kadej napaci osaniam si pewnoci, e
jeste dobry i e w przyszoci dasz mi dobro. Nic dzisiaj nie moe
mnie pokona, poniewa Ty jeste ze mn. Wecie te hem

zbawienia"... Dziki Ci, Panie, za zbawienie mnie. Dostaj je od

Ciebie w nowy sposb i owiadczam, e nic nie moe mnie teraz
odczy od mioci Chrystusa oraz miejsca, ktre bd mia kiedy
w Twoim krlestwie. I miecz Ducha, to jest sowo Boe"... Duchu
wity, poka mi dzi w sposb szczeglny prawdy Sowa Boego,
ktrymi bd mg odeprze ataki i puapki Wroga. Podpowiedz mi
je w cigu dnia. Przy kadej sposobnoci mdlcie si w Duchu!
Nad tym wanie czuwajcie najusilniej i procie za wszystkich
witych"... Wreszcie, Duchu wity, zgadzam si i krok w krok z
Tob we wszystkim w kadej modlitwie, gdy mj duch czy si
z Tob w cigu dnia (6,13-18).
Chodzimy w imi Chrystusa. Nie atakujcie wic w gniewie, nie
pysznijcie si. Bo zostaniecie pokonani. Uwielbiam scen z filmu
Maska Zorro, kiedy stary nauczyciel szermierki powstrzymuje
swego modego ucznia ktry w tym momencie za duo wypi
przed atakiem na wroga. Walczyby dzielnie mwi i umar
szybko". Caa wadza w niebie i na ziemi zostaa dana Jezusowi
Chrystusowi (Mt 28,18). Mwi o tym, zanim daje nam ostatni
nakaz, nakaz bymy gosili Jego krlestwo. Dlaczego? Rzadko
zauwaamy ten zwizek. A powd jest taki: jeli masz suy
Prawdziwemu Krlowi, bdziesz potrzebowa jego wadzy. Nie
dorwnujemy si adnemu anioowi, a co dopiero upademu.
Dlatego Chrystus rozciga na nas wasn wadz: zostalicie
napenieni w Nim, ktry jest Gow wszelkiej Zwierzchnoci i
Wadzy" (Kol 2,10). Skarcie Wroga w swoim wasnym imieniu, a
bdzie si mia; nakacie mu w imi Jezusa Chrystusa, a ucieknie.
Jeszcze jedno: Nawet nie mylcie o wyruszaniu do bitwy samemu.
Nawet nie prbujcie wyrusza w podr do mskoci bez choby
jednego przyjaciela u boku. Tak, bywaj chwile, kiedy mczyzna
musi stan do walki sam, w ulotnych godzinach poranka, i walczy
tym, co ma. Ale nie zamieniajcie tego w ycie w izolacji. To moe
by nasz najsabszy punkt. David Smith w The Friendless American
Male wskazuje: Jednym z powaniejszych problemw jest samotna
kondycja przecitnego amerykaskiego mczyzny. Mczyni z
trudem akceptuj fakt, e potrzeba im przyjani innych mczyzn".
Obecnie, dziki ruchowi mczyzn, Koci rozumie, e mczynie
potrzebny jest drugi mczyzna, ale zaoferowano nam tylko kolejne
dwuwymiarowe rozwizanie: grupy odpowiedzialnoci" albo
partnerw. Uff. To brzmi tak staro testamentowo: Jeste zwykym

gupcem i tylko patrze, jak popenisz grzech, zatem lepiej

postawimy przy tobie stra, eby nie wychyli".
Nie potrzeba nam grup odpowiedzialnoci; potrzeba nam przyj ci
wojownikw, u boku ktrych moglibymy walczy; kogo, kr
strzegby naszych tyw. Niedawno zatrzyma mnie na ulicy mod2
czowiek, mwic: Czuj si otoczony wrogami i jestem sam".
Kry* zys mskoci pojawia si dzisiaj, poniewa znika kultura
wojownika i mczyni nie maj miejsca, gdzie mogliby uczy si
walczy jaK mczyni. Nie potrzebujemy spotka Naprawd
Miych Facetw; potrzeba nam zebra Naprawd Gronych
Mczyzn. Tego wanie nam potrzeba. Myl o Henryku V pod
Azincourt. Jego wojska stopniay do niewielkiej grupy zmczonych
i znuonych mczyzn; wielu z nich jest rannych. Wrg przewysza
ich liczebnie piciokrotnie. Wtedy Henryk V zbiera onierzy u
swego boku, mwic, e nie s najemnikami, a gromadk braci".
My gar szczliwy krg gromadka braci; Tak, bo kto dzisiaj
ze mn krew wyleje, Zostanie moim bratem... A kady z owych
panw, ktrzy w Anglii Gnuniej teraz w jedwabnej pocieli,
Przeklnie si za to, e go tu nie byo, Odmwi sobie sam miana
mczyzny, Kiedy kto przy nim wspomni, jak to walczy Wraz z
nami... *
Tak, potrzebujemy mczyzn, przed ktrymi moglibymy obnay
swoj dusz. Ale to nie uda si wrd facetw, ktrzy nie budz zaufania i tak naprawd nie maj ochoty wyruszy z tob do bitwy.
Odwieczn prawd jest, e najbardziej oddani to ci, ktrzy razem
walczyli, ludzie zjednego oddziau, kamraci z jednego okopu. To
nigdy nie bdzie dua grupa, ale nam nie potrzeba duej grupy.
Potrzeba nam gromadki braci chccych z nami wyla krew".
* W. Shakespeare, Krl Henryk V, s. 125-126.

HONOROWE RANY
Zanim skoczymy ten rozdzia, ostrzeenie: Zostaniecie ranni. To,
e jest to duchowa walka, nie oznacza, e jest nieprawdziwa; jest
prawdziwa, a rany, ktre moecie w niej odnie, s pod pewnym
wzgldem groniejsze od postrzaowych. Strata nogi jest niczym w
porwnaniu z utrat serca. Kalectwo od wybuchu szrapnela
niekoniecznie musi by zabjcze dla duszy; ale kalectwo z poczucia
wstydu i winy tak. Zostaniesz zraniony przez Wroga. On zna
rany twojej przeszoci i bdzie prbowa zrani ci ponownie w to

samo miejsce. Jednak te rany s szczeglne, to s rany honorowe.

Rick Joyner twierdzi: Zosta rannym w subie Pana to honor".
Blaine zeszego wieczoru pokaza mi swoje blizny. Tutaj Samuel
uderzy mnie kamieniem w czoo. Ta jest od Tetonw, kiedy
upadem na ostry kloc. Ta... nie pamitam skd j mam. Ta jest
nieza zrobiem j sobie, kiedy wpadem do stawu, jak cigaem
Luke'a. Ta jest naprawd stara, kiedy na obozie oparzyem sobie
nog o piecyk". Jest dumny ze swoich blizn; s chlub dla chopca...
i dla mczyzny. Nie mamy w duchowej wojnie odpowiednika
medalu Purple Heart, ale bdziemy mieli. Jedna z
najszlachetniejszych chwil, ktre nas czekaj, nadejdzie na Uczcie
Weselnej Baranka. Nasz Pan wstanie i zacznie wywoywa tych,
ktrzy zostali ranni w bitwie w Jego imi. Ci zostan uhonorowani,
a ich odwaga nagrodzona. Przypominam sobie wersy z Krla
Henryka V, kiedy krl przemawia do swych ludzi.
Ten, kto przeyje ten dzie, kto bezpiecznie Wrci do domu, zawsze
ju podniesie Gow i dumnie wyprostuje grzbiet Na wzmiank o
dniu witego Krispina... Podcignie rkaw i blizny pokae: Moja
pamitka po witym Krispinie". Starcom szwankuje pami; ale on
Choby zapomnia wszystko, bdzie wiernie Wspomina nawet
gdy upikszy troch
Jakich to czynw dokona w tym dniu. Imiona nasze... bd
Znw wymawiane ponad penym kubkiem.*
Krlestwo niebieskie doznaje gwatu mwi Jezus a
zdobywaj je ludzie gwatowni" (Mt 11,12). Czy to dobrze, czy le?
szczcie teraz ju rozumiecie gbokie i wite dobro mskiej
agresji i dziki temu atwiej wam poj, o czym mwi Chrystus.
Zestawcie ze stwierdzeniem: Krlestwo niebieskie jest dla
biernych, sabych" ludzi, ktrzy wchodz do niego, lec na kanapie
i ogldajc telewi4; zj". Jeli chcecie zamieszka w krlestwie
Boym, mwi Jezus, bdzie to wymagao od was zuycia kadej
uncji posiadanej przez was: pasji i siy. Sprawy obieraj gwatowny
obrt, dlatego wanie dane wam jest dzikie serce. Podoba mi si
zobrazowanie tego wersu przez Johna Bunyana w Wdrwce
Pielgrzyma**.
Tumacz zaprowadzi go wwczas ku drzwiom paacu, gdzie staa
ju caa gromada ludzi, pragncych wej, ale nie mieli odwagi.
Niedaleko drzwi siedzia przy stole pewien m, z pirem w rce, a
na stole leaa ksiga i kaamarz. W ksidze tej zapisywa imiona

tych, ktrzy chcieli wej do rodka. Chrzecijanin zauway, e w

drzwiach wejciowych stao wielu zbrojnych mw strzegcych
wejcia, ktrzy byli gotowi stawi opr miakowi, usiujcemu
wej, i to w najstraszniejszy sposb, na jaki ich tylko byo sta.
Widzc to wszystko, Chrzecijanin by niemao zdumiony. Na
widok zbrojnej stray, kady z obecnych tam cofa si od drzwi tych
ze strachem. Wreszcie Chrzecijanin zobaczy pewnego ma
wielkiej tuszy, ktry podszed do stou i poprosi siedzcego tam
pisarza o zapisanie w ksidze jego nazwiska. Gdy to zostao
dokonane, m ten doby swego miecza, na gow naoy hem i
skierowa si pdem ku wejciu, gdzie si na z ca zajadoci
rzucia zbrojna stra. On jednak tym si nie zrazi, lecz dzielnie
wymachujc swoim mieczem na lewo i na prawo, otrzyma, ale i
zada wiele ran tym, ktrzy usiowali przeszkodzi mu w
przedostaniu si do wntrza. W kocu przebi si jednak przez
nich... wszystkich i wtargn do rodka paacu.
* Tame, s. 125.
** J. Bunyan, Wdrwka
34-35.

Pielgrzyma, przel.

J. Prower, Dabor, Toru 1994, s.

10
Uratowa Pikn
Pikno jest nie tylko straszne, ale i tajemnicze. W nim Bg i Diabe walcz
o panowanie, a polem bitwy jest serce mczyzny.

FIODOR DOSTOJEWSKI
Co noc bdziesz si cieszy, e dobrze j potraktowae.
GEORGE THORGOOD Treat Her Right
Kowboju, zabierz mnie std Bliej nieba i bliej ciebie.
DIXIE CHICKS Cowboy Take Me Away ( 1999 by Martie Seidel and

Marcus Hummon)

awno, dawno temu (tak zaczyna si opowie) ya sobie

pewna-' pikna dziewica, absolutna pikno. By moe jest crk

krla; albo zwyk suc, ale wiemy, e w sercu to ksiniczka.
Jest moda modoci, ktra wydaje si wieczna. Jej dugie wosy,
byszczce oczy, sodkie usta, powabna posta sprawiaj, e ra
widnie ze wstydu, a soce blednie w porwnaniu z jej blaskiem.
Ma zote serce, a jej mio jest wierna. Jednak ta cudowna dama
jest nieosigalna, jest winiem zych mocy, ktre zamkny j w
ciemnej wiey. Zdoby j moe tylko najlepszy; szans, by j
uwolni, ma tylko najdzielniejszy, najmielszy i najmniejszy
wojownik. 1 zjawia si on wbrew wszelkiej nadziei, sprytny i
odwany, oblega wie i gronego, ktry j trzyma. Po obu stronach

leje si krew, trzykrotnie rycerz zostaje odparty, ale trzykrotnie

powstaje i wraca. W kocu zy czarownik zostaje pokonany, smok
ginie, olbrzym zostaje zabity. Panna naley do niego; dziki swym
zaletom zdobywa jej serce. I jad razem na koniu do jego chatki nad
strumieniem, w lesie, na spotkanie, ktre namitnoci i romansowi
nadaje nowy sens.
Dlaczego ta opowie jest tak gboko wryta w nasz psychik?
Kada dziewczynka zna t ba, cho nigdy jej nie opowiadano.
Marzy
0 tym, e pewnego dnia przybdzie jej ksi. Chopcy wicz swoj
rol z drewnianymi mieczami i kartonowymi tarczami. I pewnego
dnia chopiec, teraz ju mody mczyzna, uwiadomi sobie, e chce
by tym, ktry zdobdzie pikno. Banie, literatura, muzyka i
filmy wszystkie zapoyczyy ten temat z mitw. pica
Krlewna, Kopciuszek, Helena Trojaska, Romeo i Julia, Antoniusz
i Kleopatra, Artur
1 Ginewra, Tristan i Izolda. Poczwszy od starych bani po ostatnie
przeboje
filmowe,
powraca
temat
silnego
mczyzny
przychodzcego na ratunek piknej kobiecie, uniwersalny dla natury
czowieka. Wpisany w nasze serca, jest jednym z podstawowych
pragnie, ktre ma kady mczyzna i kada kobieta.
Poznaem Stasi w szkole redniej, ale nasz romans zacz si dopiero w colIege'u. Do tego czasu bylimy po prostu przyjacimi.
Kiedy ktre z nas wracao do domu na weekend, dzwonio do
drugiego, eby razem gdzie wyj zobaczy jaki film, i na
prywatk. I nagle pewnego letniego wieczoru wszystko si
zmienio. Wpadem, eby zobaczy Stasi. Zbiega ze schodw
ubrana w niebieskie dinsy i bluzeczk z koronk wok
konierzyka. Ostatnie guziki miaa nie zapite. Soce byszczao w
jej wosach i przyciemnio skr. Jak to si stao, e wczeniej nie
zauwayem, e jest pikna? Tego wieczoru caowalimy si. Mimo
e wtedy ju caowaem kilka dziewczt, nigdy wczeniej pocaunek
nie smakowa tak jak ten. Nie trzeba mwi, e wpadem po uszy.
Nasza przyja zmienia si w mio, cho sam nie wiedziaem, jak
i dlaczego. Wiedziaem tylko, e chc by z t kobiet do koca
ycia. Jeli chodzi o Stasi, byem jej rycerzem.
Dlaczego zatem dziesi lat pniej zastanawiaem si, czy w ogle
jeszcze chc by jej mem? Rozwd wyglda na cakiem przyzwoite wyjcie dla nas obojga. Tyle par budzi si pewnego dnia, aby

stwierdzi, e ju si nie kocha. Dlaczego wikszo z nas gubi si

gdzie pomidzy dawano, dawno temu" a yli dugo i
szczliwie"? Wikszo namitnych romansw koczy si
spdzaniem wieczorw przed telewizorem. Dlaczego marzenie o
wiecznej mioci wydaje si tak nieosigalne, ginie nam z widoku,
mimo e sami je odkrylimy? Nasza kultura staa si cyniczna
wobec bajek. Don Henley twierdzi: Zatruto nas baniami". Istniej
tuziny ksiek obalajcych mit, ksiek takich, jak Beyond
Cinderella i The Deah of Cinderelia.
Nie, nas nie zatruto baniami, a one nie s tylko mitami". Absolutnie nie. Prawda jest taka, e nie potraktowalimy ich powanie.
Roland Hein mwi: Mity to opowieci, ktre konfrontuj nas z
czym transcendentnym i wiecznym". W przypadku naszej piknej
dziewicy przeoczylimy dwa bardzo istotne aspekty miru. Po
pierwsze, nikt z nas tak naprawd nie wierzy, e czarownik jest
prawdziwy. Mylelimy, e moemy dosta pann bez walki.
Szczerze mwic, wi szo facetw uwaa, e najtrudniejsza
walka, jaka ich czeka, to proszenie dziewczyny, by gdzie z nimi
wysza. Po drugie, nie ros mierny, czym jest wiea, ani zwizku,
jaki ma ona z kobiec rai Panna jest nieszczliwa. Jeli msko
zjawia si w formie napa1 to kobieco jest traktowana brutalnie.
Ewa to korona stworzenia, pamitacie? Ona ucielenia cudowne
pikno oraz egzotyczn tajemnic Boga tak jak nic innego w
stworzeniu. Zatem ona staje si szczeglnym celem Zego, ktry
przeciw niej zwraca najpodlejsze zamiary. Gdyby udao mu siej
zniszczy albo uwizi, mgby zniszczy histori caej ludzkoci.
RANA EWY
Kada kobieta mogaby wam co powiedzie o swojej ranie; jedne ?
wziy si z przemocy, inne z lekcewaenia. Kady chopiec zadaje
jedno pytanie i podobnie jedno pytanie ma kada dziewczyna. Lecz
jej pytanie nie dotyczy siy. Nie, woaniem z gbi dziewczcego
sers ca jest: czy jestem adna? Kada kobieta musi wiedzie, e jest
niezwyka, cudowna i wybrana. To stanowi rdze jej tosamoci,
sposb, w jaki nosi w sobie obraz Boga. Czy bdziesz si o mnie
stara? Czy ci si podobam? Czy bdziesz o mnie walczy? I jak
kady chopiec, ona take zostaje zraniona. Jej rana bije prosto w
rdze serca, i zostawia niszczcy przekaz: Nie. Nie jeste pikna i
nikt nie bdzie si o ciebie bi". Jak wasz ran, tak i jej prawie
zawsze zadaa rka ojca.

Dziewczynki patrz na swego ojca, aby si dowiedzie, czy maj

urok. Moc ranienia albo bogosawienia, jak on posiada, jest dla
nich tak samo znaczca, jak dla synw. Jeli jest czowiekiem
agresywnym, moe zbruka crk sownie albo seksualnie.
Opowieci, ktre syszaem od kobiet bdcych obiektem przemocy,
rozdaryby wam serce. Janet bya molestowana przez ojca, odkd
skoczya trzy lata; majc okoo siedmiu, pokazaa swoim braciom,
jak to si robi. Przemoc trwaa do czasu, a wyjechaa z domu do
college'u. Co ma myle gwacona kobieta o swoim piknie? Czy
jestem adna? Przekaz brzmi: Nie... jeste brudna. Wszystko, co w
tobie pocigajce, jest mroczne i ze". Ona dorasta i nada
dowiadcza przemocy od agresywnych mczyzn albo obojtnoci
od biernych. Moe zosta wykorzystana albo zlekcewaona. Tak
czy owak, jej serce jest zamane, a przekaz idzie dalej: Nie jeste
podana, nikt si tob nie zaopiekuje ani nie bdzie o ciebie
walczy". Cega po cegle ronie wiea. Gdy dziewczyna staje si
dorosa, wiea zmienia si w prawdziw fortec.
Jeli ojciec jest bierny, crka odczuwa milczce odrzucenie. Stasi
pamita, jak bawia si w chowanego w swoim domu jako picio-,
moe szecioletnie dziecko. Znalaza doskonae miejsce, gdzie
moga si wczoga, pena niespokojnego oczekiwania na
nadchodzc pogo. Skulona w szafie czekaa, a kto j znajdzie.
Jednak nikt jej nie szuka, mimo e nie byo jej godzin. Ten obraz
sta si wyznacznikiem jej ycia. Nikt nie zauway, e jej nie ma.
Stasi, najmodsza w rodzinie, wydawaa si gin w powszechnym
zamieszaniu. Jej tato duo podrowa, a kiedy by w domu,
przewanie spdza czas przed telewizorem. Starszy brat i siostra
przeywali kopoty nastolatkw, Stasi otrzymaa wic komunikat:
Przynajmniej ty nie sprawiaj problemw, i tak mamy wiele spraw
na gowie". Zatem zacza chowa co wicej ukrywa swe
pragnienia, marzenia, serce. Czasami udawaa, e jest chora, by
wyebra odrobin uwagi.
Jak wiele niekochanych modych kobiet, Stasi skierowaa si do
chopcw, chcc od nich usysze to, czego nigdy nie syszaa od
ojca. Jej chopak ze szkoy redniej zdradzi j w wieczr balu
maturalnego, powiedzia, e tylko j wykorzystywa, a naprawd
kocha kogo innego. Mczyzna, z ktrym umawiaa si w
college'u, by agresywny sownie. Jednak gdy kobieta nigdy nie
syszy, e warto o ni walczy, zaczyna wierzy, e zasuguje na

takie traktowanie. Jest to wypaczona forma uwagi; moe lepsza ni

nic. Potem my zakochalimy si w sobie w t magiczn letni noc.
Jednak Stasi wysza za przeraonego, szalonego mczyzn, ktry
mia romans ze swoj prac, poniewa nie chcia zaangaowa si w
kobiet, ktrej jak czu, nie wystarcza. Nie byem pody, nie byem
zy. Byem miy. Pozwlcie sobie powiedzie, e chwiejny
mczyzna to ostatnia rzecz na wiecie, jakiej potrzebuje kobieta.
Ona potrzebuje kochanka i wojownika, a nie Naprawd Miego
Faceta. Jej najgorszy lk urzeczywistni si nigdy nie bd
naprawd kochana, nigdy nikt o mnie nie bdzie walczy. Zatem
zacza ukrywa jeszcze wicej.
Po latach maestwa to wszystko mnie wprost porazio. Gdzie jest
ta pikno, ktr kiedy zobaczyem? Co stao si z kobiet, w
ktrej si kiedy zakochaem? Nie spodziewaem si adnej
odpowiedzi na te pytania. By to raczej krzyk wciekoci, a nie
rozpaczliwe pytanie. Jednak Jezus i tak mi odpowiedzia. Ona
nadal tam jest, ale jest uwiziona. Chcesz j uwolni?"
Uwiadomiem sobie, e jak tylu mczyzn, oeniem si dla
poczucia bezpieczestwa. Polubiem kobiet, ktra jak
uwaaem nigdy mi nie zagrozi jako mczynie. Stasi mnie
podziwiaa, co wicej miaem do zrobienia? Chciaem by
rycerzem, ale nie chciaem krwawi jak on. Miaem cakowicie
mylne wyobraenie na temat caego ukadu. Nie wiedziaem nic o
wiey ani o smoku, ani do czego potrzebna jest moja sia. Problemem numer jeden mczyzn i ich kobiet jest to, e my, mczyni,
kiedy mamy naprawd o nie walczy... wahamy si. Cigle staramy
si ocali siebie; zapomnielimy o gbokiej radoci pyncej z
oddawania ycia za drugich.
ZAOFEROWA SWOJ SI
Trzy rzeczy dla mnie za cudowne,
A czterech pozna nie mog:
Drogi ora po niebie,
Drogi wa po skale,
Drogi okrtu po morzu,
Drogi ma u modej kobiety (Prz 30,18-19).
Agur syn Jake wskaza na bardzo wan rzecz. Jest co mitycznego
w sposobie, w jaki mczyzna jest z kobiet. Nasza pciowo przekazuje parabol o zdumiewajcej gbi, jeli chodzi o bycie
mczyzn i kobiet. Mczyzna przychodzi da swoj si, a

kobieta zaprasza mczyzn do siebie. Ten akt wymaga odwagi,

wystawienia si na ciosy i bezinteresownoci od nich obojga.
Zauwacie najpierw, e jeli mczyzna nie stanie na wysokoci
zadania, do niczego nie dojdzie. On musi wykona ruch; jego sia
musi urosn, zanim moe w ni wej. Jednak mio nie zostanie
skonsumowana, jeli kobieta nie otworzy si w zdumiewajcej
saboci. Jeli oboje yj tak, jak maj y, mczyzna wchodzi w
swoj kobiet i przekazuje jej swoj si. Wylewa si tam, w niej,
dla niej; ona go wciga, obejmuje i zamyka. Kiedy wszystko si
koczy, on jest wyczerpany, ale c to za sodka mier.
Tak wanie tworzy si ycie. Pikno kobiety budzi mczyzn,
eby gra mczyzn; sia mczyzny przekazana z czuoci
kobiecie pozwala jej by pikn; on daje jej i innym ycie. To co o
wiele, wiele wicej ni seks i orgazm. Ta rzeczywisto rozciga si
na kady aspekt istnienia. Kiedy mczyzna odmawia kobiecie
siebie, pozbawia j ycia, ktre tylko on moe da. Nigdy nie jest to
bardziej prawdziwe jak wtedy, gdy mczyzna daje lub nie daje
kobiecie swoje sowa. ycie i mier s w mocy jzyka, mwi
Ksiga Przysw (18,2 !) Ona jest stworzona dla sw i pragnie ich
od niego. Wszedem do kuchni, eby wzi szklank wody. Stasi
pieka tam witeczne pierniczki. W kuchni panowa baagan,
szczerze mwic, ona te flie wygldaa najlepiej, caa w mce, w
starych kapciach. Jednak miaa w oczach co takiego, mikkiego i
czuego, e powiedziaem jej: adnie wygldasz". Napicie
odpyno z jej ramion; co zaiskrzyo w jej duchu; westchna i
umiechna si. Dzikuj", odpowiedziaa prawie niemiao.
Jeli m odmawia onie siebie, wtedy ona pozostaje pusta i jaowa.
Mczyzna agresywny niszczy on sowami; mczyzna milczcy
zagadz j. W niej nie ma adnej energii", wyzna mi koleg a o
nowo polubionej onie. Jeli ona sabnie, to znaczy, e nie dostaje
czego od ciebie", powiedziaem. Waciwie odmawia jej paru rzeczy sw, dotyku, a przede wszystkim radoci. W yciu odbywa
si to na wiele sposobw. Mczyzna, ktry zostawia on z
dziemi i rachunkami, aby poszuka sobie innego, atwiejszego
ycia, odmawia rodzinie swojej siy. Powica j, podczas gdy to on
powinien powici jej swoj si. Maximus czy Wallace s
bohaterami, gdy pragn umrze, aby innym da wolno.
Ten rodzaj heroizmu widzimy wanie u Jzefa, ma Marii i ojczyma Jezusa. Chyba nie w peni doceniamy to, co on dla nich

zrobi. Maria, moda narzeczona, prawie dziecko, okazuje si w

ciy, na co ma do szalone wytumaczenie: Nosz w sobie
dziecko Boga". Sytuacja jest skandaliczna. Co myli Jzef, jak si
czuje? Jest zraniony, zagubiony, zdradzony bez wtpienia. Ale to
dobry czowiek; nie chce, eby j ukamienowano, zamierza oddali
j potajemnie" (Mt 1,19).
We nie przychodzi do niego anio (udowadniajc, e niekiedy
dobrego czowieka trzeba zmusi do zrobienia waciwiej rzeczy),
aby przekona go, e Maria mwi prawd i on ma si z ni oeni.
To bdzie go wiele kosztowao. Czy wiecie, co musia wycierpie,
enic si z kobiet, ktr caa wsplnota uwaa za cudzoonic?
Koledzy i wikszo klientw zaczyna go unika; z pewnoci straci
dobre imi w spoecznoci, a moe nawet miejsce w synagodze.
Bl, na ktry si narazi, wida w obraliwych sowach, ktre
pniej tumy wycign przeciw Jezusowi. Czy to nie syn Jzefa i
Marii?", powiedz z sarkazmem, trcajc si okciami i mrugajc
okiem. Innymi sowy, wiemy, kim jeste bkartem tej fladry i jej
gupiego cieli. Jzef solidnie zapaci za t decyzj. Ale czy si
wycofa? Nie, oferuje Marii swoj si; wchodzi midzy ni i cay
ten baagan, i wpada po uszy. Powica si dla niej.
Nazw ich terebintami sprawiedliwoci" (Iz 61,3). Tam, w cieniu
mskiej siy, kobieta znajduje odpoczynek. Wdrwka ku mskoci
odciga mczyzn od kobiety, aby mg potem do niej wrci.
Wychodzi, by znale swoj si, i wraca, by j oferowa. Burzy
mury wiey, w ktrej zamkn j swoimi sowami i uczynkami.
Odpowiada na najgbsze pytanie jej serca na tysice sposobw:
Tak, jeste, cudowna. Tak, jest taki jeden, ktry bdzie o ciebie
walczy". Ale poniewa wikszo mczyzn jeszcze nie stoczya
swoich bitew, wikszo kobiet nadal tkwi w swoich wieach.

WYKORZYSTA J
Wikszo mczyzn pragnie panny, ale nie chce ponosi adnych
kosztw wasnych. Pragn caej radoci z pikna, ale nie chc
dowiadcza kopotw zwizanych z bitw. Na tym polega grona
natura pornografii cieszy si kobiet na jej koszt. Do pornografii
dochodzi, kiedy mczyzna pragnie, by kobieta dodawaa mu si;
wykorzystuje j, aby zyska uczucie, e jest mczyzn. To
faszywa sia, jak ju mwiem, poniewa zaley od zewntrznego
rda, zamiast emanowa z gbi jego wntrza. To wzr egoizmu.

On niczego nie oferuje, a bierze wszystko. Zostalimy ostrzeeni

przed tego rodzaju mczyznami w opowieci o Judzie i Tamar,
opowieci, ktra gdyby nie znajdowaa si w Biblii, to mona by
sdzi, e zostaa ywcem wyjta z telewizyjnego serialu.
Juda jest czwartym synem Jakuba. Moe pamitacie go jako tego,
ktry mia pomys, by sprzeda swojego brata Jzefa w niewol.
Juda sam mia trzech synw. Kiedy najstarszy staje si mczyzn,
Juda znajduje mu on imieniem Tamar. Z powodw nie w peni dla
nas jasnych ich maestwo trwa krtko, poniewa Er,
pierworodny syn Judy, by w oczach Pana zy, Pan zesa na niego
mier" (Rdz 38,7). Juda daje Tamar swemu drugiemu synowi, jak
w tamtym czasie kazao zwyczajowe prawo. Obowizkiem Onana
byo wzbudzi swemu bratu dzieci; ale on nie chce tego zrobi. Jest
czowiekiem pysznym i samolubnym, ktry rozgniewa Pana,
dlatego take na niego zesa mier" (Rdz 38,10). Zaczynacie
rozumie, o co tutaj chodzi: samolubni mczyni krzywdz
kobiet, Pan jest zagniewany.
Judzie zosta jeszcze jeden syn, Szela. Chopak jest ostatni jego si
i Juda nie ma zamiaru powica go dla Tamar. Okamuje Tamar,
mwic jej, eby wrcia do domu, a kiedy Szela doronie, da jej go
za ma. Ale nie daje. Trudno uwierzy w to, co nastpuje pniej,
zwaszcza gdy wemiemy pod uwag, e Tamar jest kobiet
uczciw. Przebiera si za prostytutk i siada przy drodze, gdzie jak
wie, ma przechodzi Juda. On ma z ni stosunek (wykorzystuje j),
ale nie moe jej zapaci. Tamar bierze w zastaw jego piecz, sznur
i lask. Pniej roznosi si wie, e Tamar jest w ciy. Juda
ponie, jak mu si wydaje, susznym gniewem. da, by j ywcem
spalono. W tym momencie Tamar wyciga przeciwko niemu
dowody. Zobacz, czy rozpoznajesz t piecz, sznur i lask?" Juda
zostaje przycinity do muru. Rozpoznaje przedmioty, co wicej
uwiadamia sobie, co przez cay czas robi. Ona jest
sprawiedliwsza ode mnie, bo przecie nie chciaem jej da
Szeli" (Rdz 38,25-26).
Smutna historia o tym, co dzieje si, kiedy mczyzna samolubnie
odmawia swej siy kobiecie. Jednak podobna sytuacja zdarza si
dzi na wiele rnych sposobw. Pikne kobiety cigle musz
znosi naduycia. Mczyni staraj si o nie, ale nie za bardzo; s
podane, ale tyko powierzchownie. Ucz si dawa swoje ciao, ale
nigdy, nigdy nie dusz. Wikszo mczyzn, widzicie, eni si dla

bezpieczestwa; wybieraj kobiet, ktra sprawi, e poczuj si jak

mczyni, ale nigdy nie postawi im wyzwania, eby naprawd si
nimi stali. Pewien mody mczyzna, ktrego podziwiam, waha si
z wyborem midzy dwiema kobietami t, z ktr si umawia, i
t, ktr kiedy zna, lecz nie mg jej zdoby. Rachel, kobieta, z
ktr obecnie si spotyka, wiele od niego wymaga; prawd
powiedziawszy, on czuje, e wszystko zaczyna go przerasta. Julie,
kobieta, z ktr si dotd nie umawia, wydaje si spokojniejsza; w
jego wyobrani byaby doskona towarzyszk. ycie z Rachel jest
jak burza, ycie z Julie wydaje si spokojne i zrwnowaone.
Chcesz jecha na Wyspy Bahama powiedziaem. A Rachel
to Atlantyk Pnocny. Jak mylisz, w ktrym z tych miejsc potrzeba
prawdziwego mczyzny?" W genialnym zwrocie akcji Bg
skierowuje nasz bezpieczny ukad przeciwko nam, wymagajc od
nas, bymy grali mczyzn.
Dlaczego nie oferujemy swoim kobietom tego, co manly? Poniewa
w gbi naszych trzewi wiemy, e to nie wystarczy. Po upadku, w
Ewie pojawia si pustka, i bez wzgldu na to, ile bdziesz wlewa, i
tak nigdy jej nie zapenisz. Tu wanie wielu mczyzn zawodzi.
Albo nie chc dawa cho tyle, ile by mogli, albo daj bez przerwy i
czuj si przegrani, poniewa jej jest cigle mao. Trzy rzeczy nie
s nigdy syte ostrzega Agur, syn Jake. Cztery nie mwi:
Do. Szeol, niepodne ono, ziemia wody niesyta, ogie, co nie
mwi: Do". Nie wolno ci mie nadziei, e kiedykolwiek
nasycisz jaowo Ewy. Ona potrzebuje Boga bardziej ni ciebie,
podobnie jak ty potrzebujesz Boga bardziej ni jej.
Zatem co masz robi? Dawa, co masz. Obawiam si, e to nie
poskutkuje", wyzna mi pewien mj pacjent, kiedy
zaproponowaem, eby wyszed onie naprzeciw. Powiedziaa,
ebym przesta si ni przejmowa, i tak jest dobrze". Nie, nie jest
odparem. To jest co strasznego". Wanie wybiera si na
wschd na zjazd rodzinny. Zaproponowaem, eby wzi z sob
on, zmieni ten wyjazd w wakacje we dwoje. Musisz wyj do
niej". A jeli to nie poskutkuje?" spyta. Tylu mczyzn zadaje
to samo pytanie. Nie poskutkuje na co? Na to, eby potwierdzi si
jako mczyzna? eby oywi jej serce w jeden dzie? Czy teraz
rozumiecie, e nie moecie zanosi swego pytania do Ewy? Bez
wzgldu na to, jak jeste dobry, jej nigdy to nie wystarczy. Jeli ona
ma ci wystawi wiadectwo siy, to zawsze dostaniesz

niedostateczny. Ale przecie nie dlatego j kochasz eby dosta

dobry stopie. Kochasz j, poniewa zostae do tego stworzony;
poniewa tak postpuj prawdziwi mczyni.

EWA DLA ADAMA

Moja przyjacika, Jan, twierdzi, e kobieta, ktra yje niezgodnie
ze swym prawdziwym przeznaczeniem, bdzie dzielna, podatna na
zranienia i skandalizujca". Tak brzmi stumiony krzyk
kocielnych kobiet", ktre stawiamy za wzr chrzecijaskiej
kobiecoci, tych zapracowanych, zmczonych i surowych kobiet,
ktre okroiy swoje serca do kilku sabych pragnie i udaj, e
wszystko jest w najlepszym porzdku. Porwnajcie ich kobieco z
t, ktr prezentuj kobiety
Dzikie serce

w genealogii Jezusa. Na licie, na ktrej znajduj si prawie sami

mczyni, Mateusz wymienia cztery kobiety: Tamar, Rachab, Rut i
on Uriasza" (1,3-5-6). To, e imi Batszeby nie zostaje
przywoane, mwi
0 rozczarowaniu ni Boga i o radoci z pozostaych trzech kobiet,
dla ktrych robi szczeglny wyjtek, wymieniajc ich imiona w
cakowicie mskiej obsadzie. Tamar, Rachab i Rut... one otworz
przed wami nowe horyzonty biblijnej kobiecoci".
Tamar ju znamy. Rachab, popeniajc zdrad, nie zgina dziki
wierze" (por. Hbr. 11,31). Zgadza si ukrya zwiadowcw,
ktrzy przyszli obejrze Jerycho przed bitw. Nigdy nie syszaem,
eby w kobiecych grupach biblijnych studiowano postacie Tamar
albo Rachab. A co z Rut? Czsto na spotkaniach biblijnych albo
rekolekcjach przedstawia si j jako wzr ale nie tak, jak widzia
j Bg. Ksiga Rut jest powicona jednej kwestii: Ona go uwodzi.
Wykorzystuje wszystko, co ma kobieta, aby pobudzi go do bycia
mczyzn. Rut, jak pamitacie, jest synow ydwki Noemi. Obie
straciy mw
1 znalazy si w bardzo podym pooeniu; nie maj mczyzny,
ktry by o nie zadba, ich status finansowy jest bardzo niski i s
naraone na jeszcze inne ciosy. Sprawy zaczynaj si zmienia, gdy
Rut przyciga wzrok bogatego mczyzny imieniem Booz. Booz to
dobry czowiek, wiemy o tym. Oferuje jej opiek i troch jedzenia.
Ale Booz nie daje Rut tego, czego ona naprawd potrzebuje
obrczki.

Zatem co robi Rut? Uwodzi go. Oto ta scena. Ludzie pracuj do

zmierzchu, zbierajc jczmie. Wanie skoczyli i nadszed czas
zabawy. Rut bierze kpiel w olejku i zakada wystrzaow kieck; a
potem czeka na waciwy moment. Ten moment nadchodzi pnym
wieczorem, kiedy Booz wypi ju troch za duo. Booz po jedzeniu
i piciu, w dobrym samopoczuciu..." (3,7). W dobrym
samopoczuciu" to okrelenie dla bardziej konserwatywnych
czytelnikw. Ten mczyzna jest pijany. Wynika to jasno z tego, co
robi potem: odpywa. Poszed pooy si na brzegu stosu
jczmienia" (3,7). To, co nastpnie si dzieje, to zwyczajny skandal.
Biblia kontynuuje: Rut podesza cicho, odkrya miejsce przy jego
nogach i pooya si".
Nie mona w aden sposb odczyta tego fragmentu jako bezpieczny" albo grzeczny". To jest uwiedzenie, w prostej i czystej
formie i Bg stawia je kobietom za przykad do naladowania,
dajc Rut jej wasn ksig w Biblii i wymieniajc j we wasnej
genealogii. Tak, znajd si tacy, ktrzy bd wam wmawia, e
normalne i obecne w kulturze" jest, by moda kobieta zbliaa si
do samotnego mczyzny (ktry za duo wypi) w rodku nocy,
kiedy w pobliu nie ma nikogo, i wpychaa si pod jego koc. Ci
sami ludzie powiedz wam, e Pie Salomona to tylko teologiczna
metafora odnoszca si do Chrystusa i Jego oblubienicy". Spytajcie
ich, co zrobi z fragmentami w rodzaju: Posta twoja wysmuka
jak palma, a piersi twe jak grona winne. Rzekem: wespn si na
palm, pochwyc ki daktyli" (Pnp 7,7-8). Jestemy na kku
biblijnym, tak?
Nie, nie sdz, by Rut i Booz kochali si tej nocy; nie sdz, eby w
ogle stao si co niewaciwego. Jednak nie byo to te
koleeskie przyjcie. Mwi wam, Koci naprawd okalecza
kobiety, wmawiajc im, e ich pikno niczemu nie suy, a szczyt
kobiecoci osigaj, suc innym". Kobieta osiga szczyt, kiedy
jest kobiet. Boozowi trzeba byo troch pomc i Rut ma kilka
moliwoci. Moe mu zrobi wymwk: Tylko pracujesz i
pracujesz. Dlaczego nie zatrzymasz si na chwil i nie bdziesz
mczyzn?". Moe mu jcze: Boozie, prosz, popiesz si i oe
si ze mn". Moe go osabi: Mylaam, e jeste prawdziwym
mczyzn, ale chyba si myliam". Albo moe wykorzysta
wszystko, czym jest jako kobieta, by zmusi go do wykorzystania
wszystkiego, co ma on jako mczyzna. Moe go pobudzi,

zainspirowa, doda mu si... uwie go. Zapytaj swego mczyzn,

co by wola.

TO JEST BITWA
Czy bdziesz o ni walczy? To pytanie Jezus zada mi wiele lat
temu, tu przed nasz dziesit rocznic, wanie wtedy, gdy
zastanawiaem si, co stao si z kobiet, z ktr si oeniem.
Stoisz w progu, Johnpowiedzia. Wchodzisz czy
wychodzisz?" Wiedziaem, o czym mwi przesta by miym
facetem i zachowaj si jak wojownik. Bd mczyzn. Kupiem
kwiaty, zabraem j na kolacj i zaczem do niej wraca w swoim
sercu. Wiedziaem jednak, e musz zrobi co wicej. Tego
wieczoru, zanim poszlimy spa, modliem si za Stasi, tak jak nie
modliem si za ni nigdy przedtem. Na gos, przed wszystkimi
niebieskimi zastpami, wystpiem naprzd i stanem midzy ni a
siami ciemnoci, ktre podniosy si przeciw niej. Szczerze
mwic, tak naprawd nie wiedziaem, co robi, wiedziaem tylko,
e musz rozprawi si ze smokiem. Rozptao si pieko. Tego
wieczoru zaczo si wszystko, o czym wiedzielimy, e zawsze
towarzyszy duchowej walce. I wiecie, co si stao? Stasi zostaa
uwolniona; wiea jej depresji rozpada si i zaczem naprawd o
ni walczy.
I to nie tylko ten raz, ale kolejny i kolejny. W tym miejscu mit nas
przerasta. Niektrzy mczyni s gotowi podj jedno dziaanie
czy dwa. Jednak wojownik zaciga si na cae ycie. Oswald
Chambers pyta: Bg powici ycie swego Syna, aby wiat by
zbawiony; czy my jestemy gotowi si powici?". Daniel jest w
trakcie bardzo trudnej i nieobiecujcej walki o swoj on. Miny
ju lata i nie wida postpu ani nie ma zbytniej nadziei. Kiedy
siedzielimy razem w restauracji, ze zami w oczach wyzna:
Zmierzam donikd. Takie jest moje miejsce w tej bitwie. Na tym
wzgrzu mam zgin". Osign punkt, do ktrego musi dotrze
prdzej czy pniej kady z nas. Wtedy nie chodzi ju o zwycistwo
czy klsk. By moe jego ona zareaguje, a moe nie. To przestao
by wane. Wane jest pytanie: Jakim mczyzn ty pragniesz by?
Maximusem? Wallace'em? Czy Jud? Pewien mody pilot RAF-u
napisa w 1940 roku przed tym, zanim spad: Wszechwiat jest tak
wielki i tak ponadczasowy, e ycie jednego czowieka moe by
tylko usprawiedliwione miar jego ofiary".

Gdy pisz ten rozdzia, Stasi i ja wanie wrcilimy z wesela naszego przyjaciela. By to jeden z najpikniejszych lubw, jakie
oboje widzielimy: cudowna, romantyczna, wita mio. Pan
mody by dziarski, silny i przystojny; narzeczona bya kuszco
pikna. To sprawio, e uroczysto staa si dla mnie mczarni.
Och, zacz wszystko od nowa, zrobi tak jak trzeba, oeni si
modo, wiedzc to, o czym wiem teraz. Mgbym kocha Stasi o
wiele lepiej; i ona mogaby kocha mnie lepiej. Osiemnacie
wsplnie przeytych lat byo dla nas trudn lekcj ycia. Kada
mdro zawarta na tych stronicach bya opacona... drogo. W
dodatku Stasi i ja przeywalimy trudny weekend; zwyke mae
ognisko zapalne. Szatan jednak dostrzeg okazj dla siebie i
rozdmucha je w poncy stos, mimo e midzy nami nie pado
nawet jedno sowo. Kiedy dotarlimy na przyjcie, nie chciaem z
ni taczy. Nie chciaem nawet przebywa z ni w tym samym
pokoju. Caa krzywda i rozczarowanie minionych lat jej i moje
przedstawiy si jako jedyna prawdziwa rzecz w naszym
maestwie.
Dopiero pniej usyszaem wersj Stasi, a oto jak wygldaj obie
wersje razem. Stasi: On jest mn rozczarowany. Nic dziwnego.
Popatrzcie na te wszystkie pikne kobiety. Czuj si gruba i
brzydka. Ja: Jestem ju zmczony cig walk o nasze maestwo.
Jakebym chcia mc zacz wszystko od nowa. Teraz nie byoby
ju tak ciko. S inne moliwoci. Popatrzcie na te wszystkie
pikne kobiety. I tak dalej i tak dalej, to byo jak powracajca fala
rozbijajca si o brzeg. Siedzc przy stole z grup przyjaci,
czuem, e zaraz zaczn si dusi. Musiaem si stamtd wydosta,
zapa troch wieego powietrza. Prawd powiedziawszy, kiedy
wychodziem z przyjcia, nie miaem zamiaru wraca. Albo
wyaduj gdzie w barze, albo wrc do naszego pokoju i bd
oglda telewizj. Na szczcie znalazem ma bibliotek
przylegajc do sali bankietowej; sam w tym sanktuarium zmagaem
si ze wszystkim, co czuem. Wydawao mi si, e trwa to godzin
(prawdopodobnie trwao jakie dwadziecia minut). Chwyciem
ksik, ale nie mogem czyta; prbowaem si modli, ale nie
wychodzio mi. W kocu w moim sercu zaczy rysowa si jakie
sowa:
Jezu, przyjd i uratuj mnie. Wiem, co si dzieje, wiem, e to atak. Ale w tej
chwili wszystko wydaje si takie prawdziwe. Jezu, zabierz mnie spod tego

wodospadu. Przemw do mnie, ocal moje serce, zanim zrobi co

gupiego. Uratuj mnie, Panie.

Z wolna, prawie niewyczuwalnie fala zacza opada. Moje myli i

emocje uciszyy si i nabray normalnych rozmiarw. Powrcia
jasno. Ognisko na powrt byo tylko ogniskiem. Jezu, ty znasz bl
i rozczarowanie mojego serca. Co kaesz mi robi? (Bar przesta
by jedn z moliwoci, ale nadal planowaem i prosto do swego
pokoju, eby pooy si spa). Chc, eby tam wrci i poprosi
swoj on do taca". Wiedziaem, e ma racj. Wiedziaem, e co
gboko w moim prawdziwym sercu chciaoby to zrobi. Ale to
pragnienie nadal wydawao si tak odlege. Ocigaem si przez pi
minut, majc nadziej, e znajdzie dla mnie co innego. Jednak ju
si nie odezwa. Mimo to atak min i z poncego stosu zostaa
tylko arzca si kupka. Znw wiedziaem, jak by mczyzn.
Wrciem na przyjcie i poprosiem Stasi do taca. Nastpne dwie
godziny spdzilimy tak mio, jak nie zdarzyo nam si od lat. O
mao co przegralibymy ze Zym. Wieczr ten przejdzie do
wspomnie, ktrymi bdziemy dzieli si z przyjacimi przez
dugi, dugi czas.
ZAMKNICIE
W cigu lat dostaem od Stasi wiele cudownych prezentw, ale
ostatnie Boe Narodzenie byo wyjtkowe. Zaspokoilimy
ciekawo naszych chopcw, pozwalajc im odpakowa paczki.
Potem Stasi wymkna si z pokoju ze sowami: Zamknij oczy...
mam dla ciebie niespodziank". Rozlego si troch szmerw i
szeptw, po czym poprosia, ebym otworzy oczy. Przede mn na
pododze w salonie leao dugie, prostoktne pudo. Otwrz",
powiedziaa. Zdjem wsteczk i uniosem wieko. W rodku
znajdowa si szkocki miecz obosieczny naturalnych rozmiarw,
dokadnie taki, jakiego uywa William Wallace. Szukaem go od
miesicy, ale Stasi o tym nie wiedziaa. Nie byo go na mojej licie
prezentw. Kupia miecz kierowana wasnym sercem, aby mi
podzikowa za to, e o ni walczyem.
A oto, jak notatk zaczya:
Jeste Braveheartem walczcym o serca wielu ludzi... a zwaszcza o moje.
Dziki tobie poznaam, co to wolno, o ktrej istnieniu nie miaam nawet
pojcia. Wesoych wit.

11
Przey przygod
Ciemnimy i zimni,
Cho ju nie zima. Zmarznita ndza
Wiekw kruszy si i pka.
Ten grzmot to trzask kry,
To odwil i powodzi znak. I Bogu dziki,
e zblia si wiosna, teraz
Gdy zo powstao, zewszd nas otacza
i nie wypuci, a nasz duch
nie zrobi kroku, na jaki jeszcze nigdy
nie zdoby si mczyzna.

CKRISTOPHER FRY
Miejsce, do ktrego powouje ci Bg, jest tam, gdzie spotyka si twoja
najwiksza rado i najwikszy gd caego wiata.

FREDERICK BUECHNER

rzez poudniowy Oregon wije si rzeka, spadajc z Gr Kaska-

dowych ku wybrzeu, ktra take przewijaa si przez moje dziecistwo, rzebic ciek w kanionie mojej pamici. Jako mody
chopak spdziem wiele letnich dni nad rzek Rogue. owiem ryby
i pywaem, zbieraem jagody, ale gwnie wdkowaem. Podobaa
mi si nazwa rzeki, nadana przez francuskich traperw: obuziak.
Przydawaa moim przygodom psotnego charakteru byem
obuziakiem nad obuziakiem. Te zote dni chopicych lat s dla
mnie jednymi z bardziej cennych wspomnie. Zeszego lata wic
zabraem tam Stasi i chopcw, aby podzieli si z nimi rzek i
wanym okresem mojego ycia. Dolny bieg Rogue przepywa przez
krain w czasie letnich miesicy, szczeglnie pod koniec lipca,

gorc i such. Nie moglimy doczeka si wyprawy kajakiem jako

wymwki, aby si zamoczy i przey przygod.
Gdzie midzy Morrison's Lodge a Foster Bar z rzeki wystaje skaa.
Kanion zwa si, Rogue staje si gbsza i zatrzymuje si na chwil
w swym szalonym pdzie do morza. Po obu stronach wznosz si
wysokie skay, a od pnocy gdzie mona si dosta tylko dk
znajduje si Jumping Rock. Skaa ta jest ulubionym miejscem
naszej rodziny, zwaszcza gdy jest gorco i sucho. Skok z niej jest
wystarczajco dugi, by odebra ci oddech, gdy nurkujesz przez
gorc wod na powierzchni do miejsca, gdzie jest ciemna i zimna,
tak zimna, e bez tchu wyskakujesz na powierzchni ku socu.
Jumping Rock sterczy nad rzek na wysoko pitrowego domu,
jest do wysoka, by mona powoli doliczy do piciu, zanim
przetnie si lustro wody (na skoczni w osiedlowym basenie mona
doliczy zaledwie do dwch). Mzg czowieka ma zdolno, ktra
sprawia, e kade urwisko wydaje si
194
dwa razy wysze, gdy patrzy si z gry, i wszystko w rodku
krzyczy; Nawet o tym nie myl".
Zatem nie mylisz, tyko po prostu rzucasz si w rodek kanionu i
spadasz bezwadnie w czasie, ktry wydaje ci si wystarczajco dugi na wyrecytowanie ordzia gettysburskiego. A gdy wpadasz do
zimnej wody, wszystkie twoje zmysy nastawione s na maksimum
czujnoci. Kiedy wypywasz, reszta towarzystwa bije ci brawo, a ty
sam cieszysz si, e ci si udao. Tego dnia wszyscy skakalimy,
najpierw ja, potem Stasi, Blaine. Sam i nawet Luke. Pniej zjawi
si jaki osiek, ktry chcia si wycofa, gdy zobaczy, jaki widok
rozpociera si w dole. Musia jednak skoczy, poniewa Luke
skoczy, i nie mgby przey, wiedzc, e stchrzy, podczas gdy
udao si to szecioletniemu chopcu. Po pierwszym skoku musisz
zrobi to jeszcze raz, czciowo dlatego, e nie moesz uwierzy, e
to zrobie, a czciowo dlatego, e lk ustpi miejsca
dreszczykowi niezwyczajnej wolnoci. Pozwolilimy, eby ogrzao
nas soce, a potem... przepdzio.
Chciabym, aby moje cae ycie tak wygldao. Chciabym kocha z
wikszym entuzjazmem i przesta czeka, a inni pierwsi mnie pokochaj. Chciabym rzuci si w wir twrczej pracy godnej Boga.
Chciaabym szarowa na polu pod Bannockburn, i za Piotrem jak

on szed za Chrystusem po jeziorze, modli si ze szczerego

pragnienia serca. Poeta George Chapman powiedzia:
Daj mi ducha, ktry na wzburzonym morzu ycia Uwielbia, by jego
agle napenia porywisty wiatr Cho ptno dry i trzeszczy maszt,
A jego szybki okrt biegnie u jej boku tak wolno e ona pije wod i
jej kil pruje powietrze.
ycie to nie problem do rozwizania; to przygoda do przeycia.
Taka jest jego natura i taka bya od samego pocztku, gdy tylko Bg
ustawi niebezpieczn scen tego dramatu o podwyszonym ryzyku,
i nazwa to cae dzikie przedsiwzicie dobrym". Urzdzi wiat w
taki sposb, e wszystko funkcjonuje waciwie tylko wtedy, gdy za
temat naszego ycia obierzemy ryzyko, to znaczy, tylko wtedy, gdy
bdziemy y wiar. Po prostu mczyzna nie moe by szczliwy,
dopki w swoj prac, mio i ycie duchowe nie wpisze przygody.

ZADA WACIWE PYTANIE

Kilka lat temu wertowaem wstp do pewnej ksiki. Nagle trafiem
na zdanie, ktre odmienio moje ycie. Bg ma do nas stosunek
niezwykle osobisty i przemawia w sposb, ktry jest odpowiedni
tylko dla naszego niepowtarzalnego serca nie tylko poprzez
Bibli, ale i przez cae stworzenie. Do Stasi przemawia poprzez
filmy. Do Craiga przemawia poprzez rock & rolla (pewnego dnia
zadzwoni do mnie po wysuchaniu Running Through the Jungle,
aby powiedzie, e zapali si do studiowania Biblii). Do mnie
sowo Boe przychodzi na wiele sposobw - w zachodzie soca,
przez przyjaci, filmy, muzyk, dzik okolic i ksiki. Szczeglnie
przez ksiki. Kiedy myszkuj w antykwariacie, z tysicy tomw
jeden mwi: wybierz mnie" podobnie jak w Wyznaniach
Augustyna. Tolle legge we i czytaj. Niczym mistrz wdkarstwa
muchowego Bg zarzuca przynt na krcego pstrga. We
wstpie do tej ksiki, autor (Gil Bailie) dzieli si rad ktr
otrzyma niegdy od swojego duchowego mentora, a ktr
pamitam do dzi:
Nie pytaj siebie, co potrzeba wiatu. Zapytaj si, co oywia ciebie, i
id, zrb to, poniewa wiatu potrzeba ludzi ywych.
Oniemiaem. To mogo by dla mnie tym, czym bya olica dla
Balaama. Nagle moje dotychczasowe ycie nabrao jakiego obrzydliwego sensu. Uwiadomiem sobie, e yj scenariuszem
napisanym dla mnie przez kogo innego. Przez cae ycie prosiem

wiat, eby mi mwi, co mam ze sob robi. To zupenie nie to

samo, co pytanie o rad czy opini. Chciaem si uwolni od
odpowiedzialnoci, a zwaszcza od ryzyka. Chciaem, eby kto
inny powiedzia mi, kim mam
162
by. Dziki Bogu, to si nie udao. Scenariuszy, ktre mi wrczano,
nie potrafiem zagra. Jak zbroja Saula na Dawida, nigdy na mnie
nie pasoway. Czy wiat pozerw moe ci powiedzie co innego ni
to, eby udawa siebie? Jak powiada Buechner, jestemy w cigym
niebezpieczestwie bycia nie aktorami w dramacie naszego ycia,
ale reaktorami, idziemy tam, gdzie prowadzi nas wiat, dryfujemy
unoszeni przypadkowymi prdami, ktre okazuj si najsilniejsze".
Czytajc rad, ktr otrzyma Bailie, wiedziaem, e przez ni
przemwi do mnie Bg. Byo to zaproszenie, ebym wyszed z Ur.
Odoyem ksik, nie przewracajc ju ani jednej strony, i
wyszedem z ksigarni, aby poszuka ycia, ktre warto byoby
przey.
Zoyem podanie na studia i zostaem przyjty. To posunicie okazao si czym wicej ni krokiem w karierze; dziki przemianie,
ktra tam zasza, zostaem pisarzem, doradc i mwc. Zmienia si
caa trajektoria mojego ycia, a z ni ycie wielu, wielu innych
ludzi. Niewiele brakowao, abym si wycofa. Widzicie, kiedy
skadaem podanie do szkoy, nie miaem ani grosza, by za ni
zapaci. Byem onaty, miaem troje dzieci i hipotek do spacenia.
W podobnej sytuacji wielu ludzi zarzuca marzenia i wycofuje si,
niczego nie rozpoczynajc. Po prostu ryzyko wydaje si zbyt due.
W dodatku otrzymaem wtedy telefon z firmy z Waszyngtonu,
oferujcej mi ncce zajcie za bajoskie wynagrodzenie. Bybym
w prestiowej spce, obraca si w znaczcych krgach, zarabia
wielkie pienidze. Bg przygotowa t intryg, eby mnie
wyprbowa. Na jednym kocu byo moje marzenie i pragnienie, za
ktre nie miaem czym zapaci, a po nim absolutnie
nieprzewidywalna przyszo; na drugim kocu byo wygodne
wspinanie si po szczeblach sukcesu, oczywisty krok do dalszej
kariery i cakowita utrata wasnej duszy.
Wyjechaem na tydzie w gry, eby sobie wszystko poukada.
ycie nabiera wyrazistszego sensu, kiedy stoisz samotnie nad jeziorem, na duej wysokoci, z wdk w rce. Wydawao si, e macki
wiata i moje faszywe ja si cofay, gdy wspinaem si ku odludziu

witego Krzya. Drugiego dnia Bg przemwi do mnie: John,

moesz przyj t prac, jeli chcesz. To nie grzech. Ale ona ci za
bije i wiesz o tym". Mia racje, w to wszystko wpisane byo
faszywe ja. Jeli chcesz mnie naladowa kontynuowa to ja
id t drog". Wiedziaem dokadnie, co ma na myli ta droga"
zmierzaa na odludzie, w dzikie tereny. W nastpnym tygodniu
dostaem trzy telefony, ktre przyszy po sobie w zdumiewajcej
kolejnoci. Pierwszy by z waszyngtoskiej firmy. Powiedziaem
im, e nie jestem ich czowiekiem i eby zadzwonili do kogo
innego. Kiedy odoyem suchawk, moje faszywe ja wrzasno:
Co ty narobi?". Nastpnego dnia telefon zadzwoni ponownie.
Tym razem bya to moja ona. Powiedziaa mi, e dzwonili z
uniwersytetu, eby dowiedzie si, gdzie opacaem poprzednie
czesne. Trzeciego dnia zadzwoni mj stary przyjaciel, ktry modli
si za mnie i moj decyzj. Uwaamy, e powiniene i do szkoy
powiedzia. I chcemy ci j opaci".
Droga w lesie rozdzielia si, a jaja poszedem t mniej uczszczan,
I to odmienio wszystko.

NA CO CZEKASZ?
Gdzie bylibymy dzisiaj, gdyby Abraham uwanie rozway za i
przeciw Boego zaproszenia i stwierdzi, e woli raczej pozosta
przy ubezpieczeniu medycznym, trzytygodniowych patnych
wakacjach i emeryturze w Ur? Co by si stao, gdyby Mojesz
posucha rady swojej matki, eby nigdy nie bawi si zapakami", i
wid ostrone, przyzwoite ycie, trzymajc si z dala od gorejcych
krzakw? Nie mielibymy Ewangelii, gdyby Pawe doszed do
wniosku, e ycie faryzeusza, cho moe nie jest wszystkim, o czym
marzy mczyzna, jest przynajmniej przewidywalne i z pewnoci o
wiele bardziej ustabilizowane ni cige podanie za gosem, ktry
pierwszy raz usysza na drodze do Damaszku. W kocu ludzie
cigle sysz jakie gosy i kto tak naprawd wie, czy to mwi Bg,
czy nasza wyobrania. Gdzie bylibymy, gdyby Jezus nie by
nieokieznany, gwatowny i romantyczny do szpiku koci? I
pomylcie, e w ogle by nas nie byo, gdyby na samym pocztku
Bg nie podj tego ogromnego ryzyka stworzenia nas.
Wikszo ludzi trwoni siy, starajc si wyeliminowa ryzyko albo
zmniejszy je do wygodnych rozmiarw. Ich dzieci sysz nie" o
wiele czciej ni tak"; ich pracownicy czuj si ograniczani, a ich

ony sptane. Gdy to si udaje, gdy mczynie udaje si

zabezpieczy ycie przed ryzykiem, lduje w kokonie samoocalenia
i nieustannie zastanawia si, dlaczego si dusi. Gdy to si nie udaje,
przeklina Boga, podwaja wysiki i wasne cinienie krwi. Kiedy
przyjrze si strukturze faszywego ja, ktre mczyzna prbuje
stworzy, to zawsze obraca si ona wok dwch tematw: nabrania
w czym kompetencji i odrzucenia wszystkiego, czego nie mona
kontrolowa. David Whyte mwi: Cen naszej witalnoci jest suma
wszystkich naszych lkw".
Za zabicie brata Bg skaza Kaina na ycie niespokojnego tuacza;
pi wersw pniej Kain buduje miasto (Rdz 4,12.17). Tego
rodzaju postpowanie odmowa zaufania Bogu i uciekanie si do
kontroli jest wpisane gboko w ycie kadego mczyzny.
Whyte mwi o rnicy midzy pragnieniem faszywego ja, aby
mie wadz nad dowiadczeniem i kontrolowa wszystkie
wydarzenia i konsekwencje, a pragnieniem duszy, aby mie wadz
dziki dowiadczeniu, bez wzgldu na to, jakie by ono nie byo".
Powicamy dusz i prawdziw moc, upierajc si przy
kontrolowaniu, podobnie jak ten go, o ktrym mwi Jezus.
Myla, e w kocu mu si udao, pobudowa stodoy i tej samej
nocy umar. C bowiem za korzy stanowi dla czowieka zyska
wiat cay, a swoj dusz utraci?" (Mk 8,36). Tak przy okazji,
mona straci dusz na dugo przed mierci.
Marzeniem kanadyjskiego biologa Farieya Mowata byo badanie
wilkw w ich naturalnym rodowisku, na pustkowiach Alaski.
Ksika Never Cry Wolf zostaa napisana na podstawie bada
przeprowadzonych podczas tej samotniczej ekspedycji. W filmowej
wersji Mo-wat to Tyler, ml ksikowy, ktry nigdy nie spa pod
goym niebem. Wynajmuje starego pilota znajcego Alask,
nazwiskiem Rosie Little, aby go w rodku zimy przewiz z caym
ekwipunkiem do odlegej Blackstone Valley. Kiedy lec w maej
jednosilnikowej cessnie nad; najpikniejsz, najdziksz i
niebezpieczn okolic na wiecie, Little prbuje wybada Tylera,
jaki cel ma jego misja.
Little: Powiedz mi, Tyler... co jest w dolinie Blackstone? Co tam
jest?
Mangan? (Cisza) Ropy nie ma. Czy chodzi o zoto? Tyler: Trudno
powiedzie.

Little: Jeste mdrym czowiekiem, Tyler... Masz swj plan

dziaania. Tutaj wszyscy jestemy poszukiwaczami, prawda, Tyler?
Szukajcymi tej... tej jednej szczeliny w ziemi... ebymy ju nigdy
wicej nie musieli szuka, (po przerwie)
Zdradz ci may sekret, Tyler. Zota nie ma w tej ziemi. Nigdzie go
nie ma. Prawdziwe zoto jest na poudniu, siedzi w salonie, patrzy w
telewizor zanudzone na mieT. Zanudzone na mier, Tyler.
Nagle silnik samolotu kaszln dwa razy, plun, zakrztusi si... i po
prostu zamilk. Jedyny dwik to szum wiatru w skrzydach. Little
(jczy): Panie. Tyler (przestraszony): Co si stao? Little: Chwytaj
drek.
Little przekazuje kontrol nad bezwadn maszyn Tylerowi (ktry
nigdy w yciu nie sterowa samolotem) i zaczyna szaleczo szuka
czego w starej skrzynce na narzdzia midzy siedzeniami. Nie mogc znale, Little wcieka si. Wrzeszczc wyrzuca zawarto
skrzynki na podog samolotu. Potem rwnie nagle przestaje,
spokojnie drapie si po twarzy.
Tyler (nadal przestraszony prbuje sterowa samolotem): Co jest nie
tak? Little: Nuda, Tyler. Nuda... oto. co jest nie tak. A jak zabija si
nud, Tyler? Przygod. Przygod, Tyler.
Nastpnie Little kopniakiem otwiera drzwi i prawie cay znika na
zewntrz, walc w co moe w zamarznity przewd paliwa. Silnik znowu zaskakuje. Wanie gdy maj wpa na cian skaln
Little przejmuje drek i zaczyna ostro wznosi maszyn, mijajc
urwisko
o wos i przechodzc w dugi, majestatyczny lot nad dolin.
By moe Rosie Little to szaleniec, ale jest take geniuszem. On zna
sekret serca mczyzny, lek na to, co nas boli. Zbyt wielu mczyzn
rezygnuje z marze, poniewa nie chc ryzykowa. Albo boj si,
e nie sprostaj wyzwaniu, albo nigdy im nie powiedziano, e te
pragnienia znajdujce si w gbi ich serc s dobre. Jednak dusza
mczyzny, prawdziwe zoto, ktre ma na myli Little, nie zostaa
stworzona do penej kontroli; zostaa stworzona do przygody. Co w
nas pamita, jakkolwiek sabo, e kiedy Bg postawi mczyzn na
ziemi, da mu niesamowit misj nakaz badania, budowania,
podbijania i troski o cae stworzenie. Bya to biaa karta czekajca
na zapisanie, czyste ptno czekajce na zamalowanie. No c,
prosz pana, Bg nigdy nie cofn tego polecenia. On nadal czeka
na mczyzn, ktry go wykona.

Gdyby mia pozwolenie na to, eby robi to, co chcesz, to co by

robi? Nie pytam ,jak", to od razu utnie twoje pragnienie u korzeni.
Jak" to nigdy nie jest waciwe pytanie,, jak" to pytanie
pozbawione wiary. Znaczy: Dopki nie zobacz wyranie swojej
drogi, nie uwierz, nie wyrusz ni". Kiedy anio powiedzia
Zachariaszowi, e jego stara ona urodzi mu syna imieniem Jan, a
Zachariasz zapyta ,jak", zosta poraony niemot. Jak" to
departament Boga. On pyta ci: co". Co jest wpisane w twoje
serce? Co sprawia, e naprawd yjesz? Gdyby mg robi to, co
zawsze chciae, to co by to byo? Widzisz, powoanie mczyzny
jest wpisane w jego prawdziwe serce
1 mona je odkry, tylko wkraczajc na niezbadane tereny swoich
gbokich pragnie. Parafrazujc Bailie'go: Nie pytaj, czego
potrzebuje wiat, zapytaj siebie, co sprawia, e naprawd yjesz,
poniewa wiatu potrzeba mczyzn, ktrzy yj.
Musz odnotowa, e zaproszenie w ksigarni otrzymaem po kilku
latach chrzecijaskiego ycia, kiedy przemiana mojego charakteru
znalaza si w takim punkcie, e usyszawszy je, nie miaem ochoty
ucieka lub popeni czego gupiego. Spotykaem mczyzn, ktrzy wykorzystywali podobne rady jako pozwolenie na porzucenie
ony i ucieczk z sekretark. Zostali zwiedzeni w kwestii, czego
naprawd chc, do czego zostali stworzeni. W materi wiata Bg
wplt wzr i jeli go naruszymy, nie moemy mie nadziei na
znalezienie ycia. Nasze serca zabkay si daleko od domu,
dlatego Bg da nam Prawo jako wiato, aby pomc nam do niego
wrci. Jednak celem bycia chrzecijaninem jest przemienione
serce; zmieniamy si z chopca, ktremu potrzeba Prawa, w
mczyzn, ktry potrafi y Duchem prawa. Moja rada jest taka:
yjcie wolni, oywiani i poruszani Boym Duchem. Wtedy nie
bdziecie karmi nawykw samolubstwa (..,). Prawo jest bezradne
we wprowadzaniu tego; ono tylko to umoliwia" (por. Ga 5,16.23,
The Message).
ycie mczyzny staje si przygod, wszystko obiera cel nadprzyrodzony, gdy on wyrzeka si kontroli w zamian za powrt marze
do jego serca. Czasami te marzenia s pochowane gboko i trzeba
troch pogrzeba, by je wydoby. Zwracajmy uwag na swoje
marzenia. Czsto klucz do nich znajduje si w naszej przeszoci, w
tych chwilach, kiedy stwierdzalimy, e lubimy to, co robimy.
Szczegy i okolicznoci zmieniaj si, gdy dorastamy, ale

przedmiot pozostaje ten sam. Dale jako chopiec by przywdc

miejscowej grupy; w college'u by kapitanem druyny tenisowej.
Oywia go sytuacja, gdy moe sta na czele grupy, kierowa ni.
Dla Charlesa bya tym sztuka; jako dziecko cigle co rysowa. W
szkole redniej najbardziej lubi zajcia z ceramiki. Zrezygnowa z
malowania po college'u i w kocu zacz y na nowo, gdy w wieku
pidziesiciu jeden lat do niego powrci.
Mczyzna, chcc odnale pragnienie swego serca, musi uciec od
haasu i rozproszenia codziennego ycia, aby spdzi troch czasu z
wasn dusz. Musi wyruszy na odludzie, do ciszy i samotnoci.
Przebywajc sam z sob, musi pozwoli, by na powierzchni ukazao
si to, co jest w rodku. Niekiedy jest to al za straconym czasem.
Ale pod tym alem s dawno porzucone pragnienia. Czasami
zaczyna si od pokusy i mczyzna myli, e to, co naprawd go
oywia, jest czym niewitym. W tym momencie powinien si
zapyta: Jakie pragnienie kryje si pod tym pragnieniem? Co
usiuj w nim znale?1'. Gdy pragnienie zaczyna si wyania,
chwytamy trop, pozwalajc, by z gbi naszej duszy podnioso si
woanie, jak mwi Whyte: o zapomnian odwag, ktrego trudno
sucha, dajce nie podwyki, ale innego ycia11.
Po wielekro studiowaem
Marmur wyciosany dla mnie
d stojc w porcie o zwinitych aglach.
Ta d to nie moje przeznaczenie,
Lecz ycie.
Dawano mi mio wzdragaem si przyj.
Do drzwi puka smutek, lecz ja si baem.
Dzwonia ambicja przeraao ryzyko.
Wci jednak chciaem pozna sens ycia
Teraz wiem, e trzeba rozwin agle
Zapa wiatr przeznaczenia
I nie patrze, dokd poniesie d.
Nadawanie yciu sensu moe wpdzi nas w szalestwo,
Lecz ycie bez sensu jest tortur
Niepokoju i niejasnych pragnie
Bo d tskni za morzem, cho si go boi.
EDGAR LEE MASTERS

W NIEZNANE

ycia duchowego nie mona prowadzi na przedmieciu powiedzia Howard Macey. Zawsze znajduje si na niezbadanych
terenach, a my, ktrzy nim yjemy, musimy je zaakceptowa, a
nawet cieszy si, e pozostaje ono nieoswojone". Najwiksz
przeszkod w realizacji naszych marze jest nienawi faszywego
ja do tajemnicy. To jest problem, widzicie, poniewa tajemnica jest
w przygodzie nieodzowna. A nawet wicej, tajemnica jest sercem
wszechwiata i Boga, ktry go stworzy. Najistotniejsze aspekty
wiata kadego mczyzny jego relacja z Bogiem i ludmi, jego
powoanie, walki duchowe, ktre musi stoczy wszystko to jest
napenione tajemnic.
Jednak to nic zego; to radosna, bogata czstka rzeczywistoci,
istotna dla tsknoty za przygod, ktr odczuwa nasza dusza.
Oswald Chambers mwi:
Naturalnie, mamy skonno, eby by logiczni i matematyczni, i z
tego powodu patrzymy na niepewno jako na co zego... pewno
jest znakiem zdroworozsdkowego ycia; askawa niepewno jest
znakiem ycia duchowego. By pewnym Boga oznacza, e pod
wszystkimi innymi wzgldami jestemy niepewni, nie wiemy, co
moe przynie nam dzie. Stwierdzenie to wypowiada si
powszechnie z westchnieniem smutku; a powinno by raczej
wyrazem zapierajcego dech w piersiach oczekiwania. (My Utmost
for His Highes)

U Boga nie ma gotowych formu. Kropka. Zatem nie ma formu dla

czowieka, ktry za Nim idzie. Bg jest Osob, a nie doktryn. On
nie dziaa jak system nawet system teologiczny ale z ca
oryginalnoci prawdziwie wolnej ywej Osoby. Krlestwo Boga
jest niebezpieczne mwi arcybiskup Anthony Bloom. Trzeba
do niego wej, a nie tylko szuka o nim informacji". Wecie
Jozuego i bitw o Jerycho. Izraelici s na etapie, kiedy maj stoczy
swoj pierwsz bitw o Ziemi Obiecan, jest wiele znakw
zapytania morale onierzy, ich zaufanie do Jozuego, nie
wspominajc o sawie, ktra po-poprzedzi ich u wszystkich
kolejnych czekajcych na nich wrogw. To jest ich godzina zero",
mona tak powiedzie, i wokoo rozchodzi si wie. Co zamierza
Bg, eby da wszystkiemu dobry pocztek? Kae im maszerowa
wok miasta i d w trby przez tydzie; sidmego dnia kae im
zrobi to siedmiokrotnie, a potem wyda gony okrzyk. To

cudownie skutkuje. I wiecie co? Nigdy ju si nie powtarza. Izrael

ju nigdy wicej nie wykorzystuje tej taktyki.
Jest te armia Gedeona zredukowana z trzydziestu dwch tysicy do
trzystu ludzi. Jaki jest ich plan ataku? Pochodnie i gliniane dzbany
To rwnie nadzwyczajnie skutkuje i take nigdy si ju nie powtarza. Przypominacie sobie, jak Jezus uzdrawia lepcw nigdy nie
zrobi tego dwa razy tak samo. Ufam, e rozumiecie, co mam na
myli, poniewa jeli o to chodzi, to Koci rzeczywicie zosta
zwiedziony przez wiat. Nowoczesna era nienawidzi tajemnicy;
rozpaczliwie pragniemy rodkw kontrolowania naszego ycia i
wydaje si, e ostateczn Wie Babel znajdziemy w metodzie
naukowej. Nie zrozumcie mnie le nauka daa wiele korzyci
subie zdrowia, medycynie i transportowi. Jednak my usiujemy
wykorzysta te metody, aby oswoi pustyni duchowego
przyczka. Bierzemy najnowsze metody marketingowe,
najwiesze nowinki w zarzdzaniu biznesem i stosujemy je w
kapastwie. Obsesja na punkcie zasad we wspczesnym chrzecijastwie polega na tym, e z jej powodu ginie jakakolwiek prawdziwa rozmowa z Bogiem. Znajd zasad, zastosuj zasad do
czego potrzebny ci Bg? Oswald Chambers ostrzega nas: Nigdy
nie rb z wasnego dowiadczenia zasady; pozwl, aby Bg by
oryginalny wobec innych ludzi, tak jak jest oryginalny wobec
ciebie".
Oryginalno i kreatywno s istotne dla osobowoci i mskiej siy.
Przygoda rozpoczyna si i uwalnia nasz prawdziw si, gdy
przestajemy polega na formuach. Bg jest ogromnie twrcz
Osob i chce, eby rwnie Jego synowie yli w ten sposb.
Doskonay obraz tego znajduje si w Poszukiwaczach zaginionej
Arki. Oczywicie, Indiana Jones jest zawadiackim bohaterem, ktry
bez trudu radzi sobie z histori staroytn piknymi kobietami i
czterdziestk pitk. Jednak prawdziwa prba dla tego mczyzny
nadchodzi, gdy wszystkie jego rezerwy si wyczerpuj. W kocu
znajduje synn Ark, ale Niemcy kradn mu j sprzed nosa i aduj
na ciarwk. Wanie maj odjeda z jego marzeniem, pod
oson wojsk nazistw. Jones i dwaj jego towarzysze obserwuj
bezradnie, jak zwycistwo wylizguje im si z rk. Ale Indiana
jeszcze nie skoczy; o nie, gra dopiero si zaczyna. Mwi do
przyjaci:
Jones: Wracajcie do Kairu. Zdobdcie dla nas jaki transport do

Anglii... statek, samolot, cokolwiek. Spotkamy si w Omars.

Czekajcie na mnie. Ja ruszam za t ciarwk.
Saulach:
Jak?
Jones: Nie wiem... Wymyl co po drodze.
Kiedy chodzi o ycie i mio, nieodzowna jest ch zanurzenia si
w nie po szyj i bycie twrczym po drodze. Oto jeszcze jeden przykad. Kilka lat temu wrciem w niedziel po poudniu z podry i
zastaem chopcw bawicych si na podwrku. By chodny, listopadowy dzie, zbyt chodny na zabaw przed domem, zatem zapytaem, co si stao. Mama nas wyrzucia". Wiedziaem, e Stasi
nigdy nie wypdza ich bez powodu. Naciskaem wic, eby si
przyznali, ale oni twierdzili, e s niewinni. Zatem ruszyem do
drzwi, aby od drugiej strony usysze, co si stao. Na twoim
miejscu, tato, nie wchodzibym tam ostrzeg mnie Sam. Ona
jest w bardzo zym nastroju". Wiedziaem dokadnie, co ma na
myli. Dom by zamknity; w rodku byo ciemno i cicho.
Pozwlcie teraz, e zapytam mczyzn, ktrzy czytaj te sowa: Co
nakazywaby ci wewntrzny gos?". Uciekaj. Nawet nie myl o tym,
eby wchodzi. Zosta na zewntrz. I wiecie co? Mogem zosta na
podwrzu i odgrywa dobrego tatusia, bawic si w pik z synami.
Jednak miaem ju do bycia takim mczyzn uciekaem przez
wiele lat. Zbyt wiele razy graem tchrza i niedobrze mi si robio
od tego. Otworzyem drzwi, wszedem do rodka i ruszyem
schodami do gry, wszedem do sypialni, usiadem na ku i
postawiem mojej onie najbardziej przeraajce pytanie, jakie moe
zada swojej kobiecie mczyzna: Co si stao?". Reszta niech
bdzie tajemnic. Kobieta nie chce by wizana formuami i z
pewnoci nie chce by traktowana jak problem, ktry trzeba
rozwiza. Nie chce by rozwizana, chce by poznana. Mason ma
absolutn racj, kiedy nazywa maestwo dzik stref".
To samo okazuje si prawd, jeli chodzi o walki duchowe, ktre
musimy stoczy. Po wyldowaniu we Francji alianci natknli si na
co, czego nikt nie przewidzia ani si do tego nie przygotowa: ywopoty. Wszystkie pola od morza do Verdun byy otoczone waami
ziemi, krzakw i drzew. Fotografie z powietrza ujawniay istnienie
ywopotw, ale alianci zaoyli, e s one takie same jak w Anglii,
to znaczy wysokie na okoo p metra. ywopoty normandzkie
byy wysokie na trzy metry i nie do przebycia, prawdziwe fortece.
Gdyby alianci wykorzystali pojedyncze bramy prowadzce na

poszczeglne pola, zostaliby skoszeni przez niemieckie karabiny

maszynowe. Gdyby prbowali przejecha przez nie czogami, to
przy najedaniu podwozia byyby wystawione na bro
przeciwpancern. Musieli improwizowa. Amerykascy farmerzy
zamontowali na przedzie czogw rnego rodzaju wynalazki, ktre
pozwalay im robi otwory na materiay wybuchowe albo przebija
si przez ywopoty na wylot. Mechanicy naprawiali zniszczone
czogi w cigu nocy. Jeden z kapitanw stwierdzi:
Zaczem uwiadamia sobie co na temat amerykaskich onierzy,
czego wczeniej nigdy nie zauwayem. Chocia armia jest wysoce
zorganizowana i biurokratyczna w warunkach garnizonowych,
kiedy wychodzi w pole, odpra si i przejawia indywidualn
inicjatyw, robic, co trzeba. W czasie drugiej wojny wiatowej ten
rodzaj elastycznoci by jedn z wikszych zalet armii
amerykaskiej, (Citizen Soldiers)
Tak naprawd t wojn wygraa jankeska wynalazczo. Oto gdzie
jestemy teraz w trakcie bitwy, i nie mamy odpowiedniego wyszkolenia ani zbyt wielu generaw, ktrzy mog nam pokaza, jak
to si robi. Sami bdziemy musieli wymyli wiele rzeczy. Wiemy,
jak chodzi do kocioa, nauczono nas nie przeklina, nie pi, nie
pali. Wiemy, jak by uprzejmi, ale tak naprawd nie wiemy, jak
walczy, i bdziemy musieli nauczy si tego po drodze. I wanie
tam wykrystalizuje si, pogbi i objawi nasza sia. Mczyzna
nigdy nie jest bardziej mczyzn ni wtedy, gdy wyrusza w
przygod, nad ktr nie ma kontroli, albo do bitwy, gdy nie jest
pewien, czy j wygra. Antonio Machado napisa:
Ludzko posiada cztery rzeczy Ktre nie s dobre na morzu
Ster, kotwic, wiosa I k przed wypyniciem.
OD FORMUY DO RELACJI
Nie sugeruj, jakoby ycie chrzecijanina byo chaotyczne albo
prawdziwy mczyzna by jawnie nieodpowiedzialny Pozer, ktry
trwoni swoje wynagrodzenie na torze wycigowym lub przy
automatach do gry, nie jest mczyzn, jest gupcem. Leniuch, ktry
rzuca prac i zmusza on do zarabiania na ycie, by sam mg
zosta w domu i wiczy golfa, majc nadziej, e zagra w
profesjonalnych zawodach, gorszy jest od niewierzcego" (1 Tm
5,8). Chc powiedzie, e nasze faszywe ja, zanim si zaangauje,
da formuy; chce mie gwarancj sukcesu, i wie pan co, drogi
panie, adnego sukcesu pan nie odniesie. Nadchodzi w yciu

mczyzny czas, gdy trzeba ze wszystkim zerwa i ruszy w

nieznane z Bogiem. Ta cz wdrwki jest dla nas niezwykle
wana i gdy utkniemy w tym miejscu, wdrwka si skoczy.
Kiedy dla Adama nastaa chwila najwikszej prby, Bg nie da mu
adnego wypunktowanego planu, nie poda formuy, jak sobie poradzi z caym baaganem. To nie byo porzucenie; w taki sposb
Bg Adama uhonorowa. Jeste mczyzn i nie musz ci przez to
przeprowadza, trzymajc za rk. Masz wszystko, co potrzeba".
Bg oferowa Adamowi przyja. Nie zostawi go, eby sam musia
stawi czoa yciu. Adam chodzi z Bogiem w chodzie dnia i
rozmawiali o mioci, maestwie, kreatywnoci, o problemach,
ktre musi rozwiza, i o tym, jakie czekaj go przygody. Bg
oferuje to rwnie i nam. Chambers mwi:
Rwnie w naszym yciu pojawia si wprawiajce w zakopotanie
woanie Boga. Woania Boga nigdy nie mona okreli jednoznacznie; ono zawsze jest domniemane. Woanie Boga jest jak szum morza, nikt go nie syszy oprcz tego, kto ma natur morza w sobie.
Nie mona stwierdzi stanowczo, czego konkretnie ono dotyczy,
poniewa ono mwi, ebymy p r z e b y w a l i w J e g o
t o w a r z y s t w i e dla Jego wasnych celw, a prba ta polega na
wierze, e Bg wie, czego chce. {My Utmost for His Highest,
podkrel. J.E.)
Jedynym sposobem przeycia tej przygody z caym jej niebezpieczestwem, nieprzewidywalnoci i niesychanie wysok stawk
jest trwaa, intymna relacja z Bogiem. Kontrola, ktrej tak usilnie
pragniemy, jest iluzj. O wiele lepiej zrezygnowa z niej w zamian
za ofert towarzystwa samego Boga, odoy na bok zuyte formuy
i wej z Nim w nieformaln przyja. Wiedzia o tym Abraham,
podobnie jak Mojesz. Przeczytajcie kilka pierwszych rozdziaw
Ksigi Wyjcia wypeniaj targowanie si Mojesza z Bogiem.
Bg powiedzia do Mojesza...", na to Mojesz rzek Bogu...".
Obaj postpuj tak, jakby si znali, jakby byli naprawd bliskimi
sprzymierzecami. Dawid czowiek bliski sercu samego Boga
take chodzi, walczy i kocha w czasie swojej drogi przez ycie w
towarzyskiej zayoci z Bogiem.
Filistyni, usyszawszy, e Dawid zosta namaszczony na krla nad
Izraelem, wyruszyli wszyscy, aby pochwyci Dawida. Gdy si
Dawid o tym dowiedzia, schroni si w twierdzy. Filistyni,
przybywszy, rozoyli si w dolinie Refaim. Wtedy Dawid radzi si

Pana: Czy mam pj na Filistynw i czy wydasz ich w moje

rce?". A Pan odrzek Dawidowi: Id! Z pewnoci wydam
Filistynw w twoje rce". Dawid wyruszy do Baal-Resaim i tam ich
pokona (...). I znowu wyruszyli Filistyni i rozoyli si w dolinie
Refaim. Dawid radzi si Pana, a On mu odpowiedzia: Nie
dokonuj natarcia czoowego, lecz obejd ich z tyu i dokonasz
natarcia od strony drzew balsamowych. Kiedy za posyszysz
odgosy krokw wrd wierzchokw drzew balsamowych, wtedy
si popiesz; wwczas bowiem Pan wyjdzie przed tob, by rozbi
wojsko Filistynw". Dawid postpi tak, jak mu poleci Pan, i
pokona Filistynw od Gibeonu a do Gezer (2 Sm 5,17
-20.22-25).
W tym przypadku Dawid take nie otrzymuje cisej formuy; polega na radzie Boga, a reszta wychodzi w trakcie. W taki wanie
sposb yje kady towarzysz i bliski przyjaciel Boga. Jezus
powiedzia: Ju was nie nazywam sugami, bo suga nie wie, co
czyni jego pan, ale nazwaem was przyjacimi, albowiem
oznajmiem wam wszystko, co usyszaem od Ojca mego" (J 15,15).
Bg nazywa ci przyjacielem. Chce z tob rozmawia osobicie i
czsto. Dallas Willard pisze: Ideaem Boego kierownictwa jest...
towarzyska zayo z Bogiem rodzaj relacji waciwej
przyjacioom, ktrzy s dojrzaymi osobowociami we wsplnym
przedsiwziciu". Caa nasza wdrwka ku autentycznej mskoci
skupia si wok tych rozmw z Bogiem w chodzie dnia. Proste
pytania zmieniajspr w przygod; wydarzenia naszego ycia staj
si okazj do inicjacji. Panie, czego chcesz mnie nauczy? Co
chcesz, ebym zrobi... albo z czego zrezygnowa? Do czego w
moim sercu przemawiasz?"
WYEJ I DALEJ
Od wielu lat chc wspi si na jeden z najwyszych szczytw
moe na Denali a po nim bdzie Mont Everest. Ilekro widz fotografi albo czytam opis kolejnej prby zdobycia szczytu, co si
odzywa w moim sercu. Przeladuje mnie urok dzikich miejsc, ktre
porzucilimy, ale czuj take pragnienie wyzwania, ktre
wymagaoby ode mnie wszystkiego, co mam. Tak, nawet rezygnacji
z bezpieczestwa. A moe zwaszcza rezygnacji z bezpieczestwa.
Niektrzy ludzie uwaaj, e jestem szalony, i wiem, e by moe to
marzenie w moim yciu nigdy si nie speni, ale to mnie nie
zniechca. W tym pragnieniu jest co symbolicznego i dlatego nie

mog z niego zrezygnowa. To niezwykle wane, ebymy to

rozumieli. W swoim sercu mamy pragnienia, ktre stanowi rdze
tego, kim i czym jestemy. S prawie mityczne w swym znaczeniu,
budz w nas co transcendentnego i wiecznego. Jednak moemy si
myli co do sposobu, w jaki naley je wprowadza w ycie. Bg
niekiedy spenia nasze pragnienia zupenie inaczej, ni sobie na
pocztku wyobraalimy.
W minionym roku podjem wiele decyzji, ktre nie miayby sensu,
gdyby nie Bg i to, e jestem Jego przyjacielem. Odszedem z pracy
w firmie i rozpoczem prowadzenie wasnej, idc za marzeniem,
ktrego kiedy si baem. Zebraem pokruszone kawaki wizji, ktr
utraciem, kiedy w czasie wspinaczki zgin Brent, mj najlepszy
przyjaciel i partner. Najbardziej szalone z wszystkiego wydaje si
to, e otworzyem si znowu na przyja i zaczynam od miejsca, w
ktrym stanem z Brentem. Bitwa bya zacita; ostre podejcie wyczerpao wszystkie moje rezerwy. Stawka, o ktr teraz gram, jest
wysoka finansowa, oczywicie, ale jeszcze bardziej duchowa,
dotyczca relacji. Wymaga takiej koncentracji ciaa, duszy i ducha,
na jak nigdy wczeniej nie musiaem si zdobywa.
Najtrudniejsz przeszkod jest prawdopodobnie niezrozumienie ze
strony innych osb, ktre codziennie przeywam. Czasami wiatr
wok mnie wyje, kiedy indziej boj si, e spadn. Niedawno
znalazem wyjcie z impasu, wycinajc ciek w stromej cianie
ryzyka. Z wntrza mego serca podnioso si pytanie: Boe, co my
robimy?".
Wchodzimy na Everest".

12
Napisa nastpny rozdzia
Czasami jestem niemal przeraony zakresem oczekiwa, ktre si wobec
mnie wysuwa, perfekcj, ktrej si ode mnie da, jednak poza tak
doskonaoci nie moe by zbawienia.

GEORG E MACDONALD
Wolno jest bezuyteczna, jeli nie wiczymy jej jako postacie
podejmujce decyzje... Jestemy wolni, eby zmienia opowieci, ktre
przeywamy. Poniewa jestemy postaciami autentycznymi, a nie
zwykymi marionetkami, moemy wybra okrelajce nas historie.
Jestemy jednoczenie wspautorami i postaciami. Niewiele rzeczy tak
dodaje otuchy jak wiadomo, e wszystko moe wyglda inaczej i e my
mamy w tym swj udzia.

DANIEL TAYLOR
Suchaj Boga w sprawach, ktre ci pokazuje, a wtedy otworzy si przed
tob kolejne wyjcie. Bg nigdy nie wyjawi wicej prawdy o sobie, o ile nie
bdziesz posuszny w tym, co ju wiesz... Ten rozdzia wydobywa rado
prawdziwej przyjani z Bogiem.

OSWALD CHAMBERS
Oni natychmiast, zostawiwszy sieci, poszli za Nim.

MATEUSZ 4,20

teraz, drogi czytelniku, kolej na ciebie, na twoje pisanie

wyrusz w przygod z Bogiem. I pamitaj, nie pytaj, czego

potrzebuje wiat...

Spis treci
WSTP.................................................................................................
. 9
Rozdzia 1 DZIKIE SERCE.........................................................
13
Rozdzia 2 DZIKI, KTREGO OBRAZ NOSIMY.....................
31
Rozdzia 3 PYTANIE, KTRE PRZELADUJE KADEGO
MCZYZN............................................................ 49
Rozdzia 4 RANA.........................................................................
67
Rozdzia 5 BITWA O SERCE MCZYZNY............................
83
Rozdzia 6 GOS OJCA...............................................................
101
Rozdzia 7 UZDROWI RAN...................................................
121
Rozdzia 8 BITWA: WRG.........................................................
141
Rozdzia 9 BITWA: STRATEGIA...............................................
157
Rozdzia 10 URATOWA PIKN..............................................
177
Rozdzia 11 PRZEY PRZYGOD............................................
193
Rozdzia 12 NAPISA NASTPNY ROZDZIA........................
213