Tema 1: ESPAZOS VECTORIAIS

O espazo vectorial

Os elementos de escribirmolos da forma = (1 2 ) sendo cada un nmero real. Estes

nmeros reciben o nome de compoentes de .
As operacins en defnense da seguinte maneira:
Operacin interna (suma de vectores):
+:

[(1 2 ) (1 2 )]
(1 + 1 2 + 2 + )

Operacin externa (produto dun vector por un nmero):

:

[ (1 2 )]
(1 2 )

Verifican as seguintes propiedades:

1. (1 2 )+(1 2 ) = (1 2 )+(1 2 ) (1 2 ) (1 2 )
(propiedade conmutativa)
2. (1 2 )+[(1 2 ) + (1 2 )] = [(1 2 ) + (1 2 )]+(1 2 )
(1 2 ) (1 2 ) (1 2 ) (propiedade asociativa)
3. = (0 0) tal que (1 2 ) (1 2 ) + = (1 2 ) (ten
elemento neutro para a suma)
4. (1 2 ) (1 2 ) tal que (1 2 )+(1 2 ) =
(todo elemento pose un elemento simtrico)
5. ( (1 2 )) = ( ) (1 2 ) (1 2 )
6. (+)(1 2 ) = (1 2 )+ (1 2 ) (1 2 )

7. [(1 2 ) + (1 2 )] = (1 2 )+(1 2 ) (1 2 ) (1 2 )

8. 1(1 2 ) = (1 2 ) (1 2 ) sendo 1 o elemento neutro do produto
de .
Por verificar estas propiedades diremos que ten estrutura de espazo vectorial.
Calquera outro conxunto no que se definan unha operacin interna e outra externa que verifiquen as
anteriores propiedades un espazo vectorial.
Aos elementos de chamarmoslles vectores e denotarmolos con letras latinas e aos de
denominarmolos escalares e denotarmolos con letras gregas.
Ntese a diferenza entre vector e 0 escalar (o nmero 0 o elemento neutro para a suma de
nmeros reais).

1.1

Consecuencias da definicin

1. 0 (1 2 ) = (1 2 )
2. =
3. (1 2 ) = ()(1 2 ) = (1 2 ) (1 2 )

4. (1 2 ) = = 0 ou (1 2 ) =

Subespazos Vectoriais

Definicin 1 Sexa un subconxunto non baleiro do espazo vectorial Diremos que un

subespazo vectorial de se ( + ) ten estrutura de espazo vectorial.

2.1

Caracterizacin de subespazo vectorial

Teorema 2 Dado o espazo vectorial e un subconxunto no baleiro de diremos que un

subespazo vectorial de se verifica:
1. +
2.

2.2

Consecuencias da definicin de subespazo

1. O conxunto {} e o propio son subespazos vectoriais de Denomnanse subespazo trivial

e total, respectivamente.
2. Se un vector de , o conxunto
{ = }
un subespazo vectorial de
3. Se un subespazo vectorial de entn
4. Se un subconxunto non baleiro de unha condicin necesaria e suficiente para que
sexa subespazo vectorial de :
+

Combinacins lineais. Sistema de xeradores.

Definicin 3 Dados os vectores 1 2 pertencentes ao espazo vectorial e os escalares 1

2 a expresin
1 1 + 2 2 + +
denomnase combinacin lineal dos vectores 1 2

3.1

Consecuencias da definicin

1. Un vector combinacin lineal de 1 2 se existen escalares 1 2 tales

que
= 1 1 + 2 2 + +
2. O vector pdese escribir como combinacin lineal de calquera conxunto de vectores.

3.2

Exemplos de subespazos

Pdese demostrar que os nicos subespazos de 2 son os seguintes:

O subespazo trivial {}
Rectas que pasan pola orixe.
2
Do mesmo xeito, os nicos subespazos de 3 son:
O subespazo trivial {}
Rectas que pasan pola orixe.
Planos que pasan pola orixe.
3
Definicin 4 Diremos que o conxunto de vectores 1 2 un sistema de xeradores do
espazo vectorial se todo vector de se pode escribir como combinacin lineal de 1 2
Definicin 5 Dse que un espazo vectorial ten dimensin finita se pose un sistema de xeradores
finito ou, dito doutro xeito, se est xerado por un nmero finito de vectores.

Dependencia e independencia lineal

Definicin 6 Dse que un conxunto de vectores {1 2 } linealmente independente ou

libre se
1 1 + 2 2 + + = 1 = 2 = = = 0
Se non se verifica o anterior, dicir

Existe algn 6= 0 tal que

=1

dise que os vectores son linealmente dependentes ou que forman un conxunto ligado.

4.1

Consecuencias da definicin

1. Todo conxunto de vectores que contn ao vector nulo un conxunto ligado.

2. Un conxunto que contn un nico vector ligado s se o dito vector o vector nulo.
3. Se os vectores {1 2 } son linealmente independentes, entn os vectores {1 2 }
( ) tamn o son.
4. O conxunto de vectores {1 2 } linealmente dependente s se algn deles combinacin
lineal dos restantes.
5. Se {1 2 } un conxunto libre e {1 2 } ligado, entn combinacin
lineal de 1 2

Base e dimensin dun espazo vectorial

Definicin 7 Dise que o conxunto {1 2 } unha base dun espazo vectorial se linealmente
independente e sistema de xeradores.
En os vectores 1 = (1 0 0) 2 = (0 1 0) ..., = (0 0 1) constiten unha base
que recibe o nome de base cannica.
Teorema 8 Un conxunto = {1 2 } unha base dun espazo vectorial s se todo vector do
espazo vectorial se pode escribir de maneira nica como combinacin lineal dos elementos de
En consecuencia, dado un vector e unha base = {1 2 }, pdese escribir
= 1 1 + 2 2 + +
e os escalares da combinacin lineal son nicos. Estes escalares (1 2 ) denominarmolos
coordenadas do vector na base
Comprbase inmediatamente que as coordenadas dun vector na base cannica son as sas compoentes.
Teorema 9 Das bases calquera dun espazo vectorial teen o mesmo nmero de elementos.
Definicin 10 Defnese a dimensin dun espazo vectorial como o nmero de elementos dunha
base.
Dise que dim{} = 0Evidentemente dim =
Teorema 11 Se un subespazo vectorial de entn dim
Teorema 12 Sexa un subconxunto de que contn elementos.
1. Se linealmente independente, entn
2. Se un conxunto xerador de entn
Teorema 13 Sexa un subconxunto de que contn elementos.
1. Se linealmente independente, entn unha base.
2. Se un conxunto xerador de entn unha base.