HNG DN CA ASEAN

V THM NH QUY TRNH PHN TCH

c trch dn theo hng dn ca ICH (International Conference on

Harmonisation):
-ICH Q2A: Thm nh phng php phn tch: nh ngha v thut ng, ngy
27 thng 10 nm 1994
-ICH Q2B: Thm nh quy trnh phn tch: Phng php lun, ngy 6 thng 11
nm 1996.

261

MC LC

1-

Gii thch cc thut ng

2-

Gii thiu

3-

Cc loi quy trnh phn tch cn thm nh

4-

Cc ch tiu trong thm nh quy trnh phn tch

4.1- Tnh c hiu (Specificity)
4.2- Tnh tuyn tnh (Linearity)
4.3- Khong xc nh (Range)
4.4- ng (Accuracy)
4.5- chnh xc (Precision)
4.6- Gii hn pht hin (Detection Limit = DL)
4.7- Gii hn nh lng (Quantitation Limit = QL)
4.8- th (Robustness)
4.9- Kim tra tnh thch hp ca h thng (System Suitability Testing)

262

1-

GII THCH CC THUT NG

1.1

Quy trnh phn tch (Analytical Procedure)

Quy trnh phn tch ch ra cch tin hnh phn tch, trong m t chi tit cc
bc cn thit thc hin tng php th phn tch. Quy trnh c th bao gm
cch pha mu th, mu chun v thuc th, cch s dng thit b, cch thit lp
ng chun, s dng cng thc tnh kt qu.....nhng khng ch gii hn
nhng phn ny.

1.2

Tnh c hiu (Specificity)

Tnh c hiu l kh nng nh gi chc chn mt cht phn tch khi c mt cc
thnh phn khc c th c trong mu th. Thng thng cc thnh phn ny
gm cc tp cht, sn phm phn hu, cht nn... Mt quy trnh phn tch km
c hiu c th c b tr bng mt hoc nhiu quy trnh phn tch khc. nh
ngha ny c lin quan n cc php th sau:
+ nh tnh l khng nh s c mt ca cht phn tch.
+ Th tinh khit l khng nh tt c cc quy trnh phn tch cho php xc
nh chnh xc hm lng tp cht trong cht phn tch v d nh php th tp
cht lin quan, kim loi nng, hm lng ca dung mi tn d ...
+ nh lng (hm lng hoc hot lc) l a ra kt qu chnh xc v hm
lng hoc hot lc ca cht phn tch trong mu th.

1.3

ng (Accuracy)
ng ca mt quy trnh phn tch biu din s ng nht gia gi tr tm
thy vi gi tr thc hoc gi tr i chiu c chp nhn. i khi khi nim
ny cn gi l xc thc (trueness).

1.4

chnh xc (Precision)
chnh xc ca mt quy trnh phn tch din t s thng nht (mc phn
tn) kt qu gia mt lot php o t nhiu ln ly mu trn cng mt mu th
ng nht di nhng iu kin m t. chnh xc c th chia thnh 3 cp:
lp li, chnh xc trung gian v ti lp. chnh xc nn c th trn
mt mu th thc, ng nht. Tuy nhin, nu khng c mu ng nht th c
th dng mu t to hoc mt dung dch mu th. chnh xc thng c
biu th di dng dao ng, lch chun hoc h s dao ng ca mt
lot php o.
1.4.1- lp li (Repeatability)
lp li din t chnh xc ca mt quy trnh phn tch trong cng iu kin
th nghim trong khong thi gian ngn. lp li cn c gi l chnh xc
trong cng iu kin nh lng.
1.4.2- chnh xc trung gian (Intermediate precision)
chnh xc trung gian din t mc dao ng ca kt qu trong cng mt
phng th nghim c thc hin cc ngy khc nhau, kim nghim vin khc
nhau v thit b khc nhau.

263

1.4.3- ti lp (Reproducibility)
ti lp din t chnh xc gia cc phng th nghim ( Cc nghin cu
phi hp gia cc phng th nghim thng c p dng tiu chun ho
phng php).
1.5

Gii hn pht hin (Detection Limit )

Gii hn pht hin ca mt quy trnh phn tch l lng nh nht ca cht phn
tch trong mu th c th pht hin c nhng khng nht thit c th nh
lng c.

1.6

Gii hn nh lng ( Quantitation Limit)

Gii hn nh lng ca mt quy trnh phn tch l lng nh nht ca cht
phn tch trong mu th c th nh lng c vi ng v chnh xc
thch hp. Gii hn nh lng l mt thng s ca php nh lng cc cht c
nng thp trong mu th, c bit thng c dng xc nh tp cht
v/hoc sn phm phn hu.

1.7

Tnh tuyn tnh (Linearity)

Tnh tuyn tnh ca mt quy trnh phn tch din t kt qu phn tch thu c
t l vi nng (trong khong nht nh) ca cht phn tch trong mu th.

1.8

Khong xc nh (range)
Khong xc nh ca mt quy trnh phn tch l khong cch gia nng trn
v di ca cht phn tch trong mu th (bao gm c cc nng ny), trong
khong nng ny, quy trnh phn tch c chng minh p ng chnh
xc, ng v tnh tuyn tnh.

1.9

th (Robustness)
th ca quy trnh phn tch nhm nh gi kh nng duy tr ca quy trnh
phn tch khng b nh hng bi nhng bin i nh nhng c tnh ch nh
trong cc thng s ca phng php v ch ra mc tin cy ca quy trnh trong
iu kin s dng bnh thng.

264

2-

GII THIU
Vic thm nh quy trnh phn tch l nhm chng minh quy trnh c ph
hp vi mc ch ng dng khng.
Bn hng dn ny a ra cc cc hng dn v gi cho vic nh gi cc
quy trnh phn tch dng trong h s ng k thuc khu vc ASEAN. Ti liu
ny ch yu c trch dn t hai bn hng dn ca ICH Q2A: Thm nh
phng php phn tch: nh ngha v thut ng, ngy 27 thng 10 nm 1994
v Q2B: Thm nh quy trnh phn tch: Phng php lun, ngy 6 thng 11
nm 1996. H phng php p dng cho cc ch phm sinh hc v cng ngh
sinh hc c th khc so vi cc ch phm ho hc.
Tt c cc s liu lin quan thu c trong qu trnh thm nh v cc cng thc
c s dng tnh ton cc i lng c trng ca vic thm nh cn c
a ra v tho lun. Cc cht i chiu c s dng trong qu trnh thm nh
cn phi c nh gi r rng v km theo ti liu v tinh khit. Mc
tinh khit ph thuc vo mc ch s dng.
Trong thc t, thng c th phc tho cng vic thc nghim nhm xem xt
tin hnh nh gi mt cch thch hp ng thi nhiu thuc tnh a ra
nhng hiu bit v kh nng ca mt quy trnh phn tch, v d: tnh c hiu,
tuyn tnh, khong xc nh, ng v chnh xc. Nhng phng php
phn tch theo dc in khng yu cu thm nh nhng tnh ph hp ca
chng phi c kim chng li iu kin s dng thc t.
Theo yu cu ca ASEAN : tt c cc d liu lin quan n cc ch tiu thm
nh cng vi cc ch tiu chp nhn tng ng phi np cho c quan quan l
dc phm.

3-

CC LOI QUY TRNH PHN TCH CN THM NH

Thm nh quy trnh phn tch lin quan n 4 loi quy trnh chung sau y:
+ nh tnh
+ nh lng hm lng cc tp cht
+ Php th gii hn tp cht
+ nh lng cc hot cht trong mu nguyn liu hoc thnh phm thuc hoc
mt hay nhiu thnh phn c chn khc trong thnh phm thuc.
Sau y l m t ngn gn cc loi php th c cp trong ti liu ny:
- nh tnh: nhm khng nh s c mt ca cc cht phn tch trong mu
th. Thng thng c thc hin bng cch so snh cc kt qu phn tch (v
d nh : ph , p ng sc k, phn ng ho hc, vv....) ca mu th vi cht
chun.
- Php th tp cht: c th l nh lng hoc th gii hn tp cht trong mu
th, nhng u nhm mc ch phn nh chnh xc mc tinh khit ca mu

265

th. So vi php th gii hn tp cht th php th nh lng tp cht cn yu

cu thm mt s ch tiu thm nh khc.
- nh lng: nhm mc ch o lng cht phn tch c mt trong mu th.
Trong ti liu ny, nh lng c hiu l php o hm lng mt hoc nhiu
thnh phn chnh ca dc cht. i vi thnh phm thuc, nhng ch tiu
thm nh tng t cng c p dng khi nh lng cc hot cht hoc mt
hay nhiu thnh phn c la chn khc. Cc ch tiu thm nh ny cng c
th p dng cho cc php nh lng lin quan n cc quy trnh phn tch khc
(v d th ho tan).
Mc ch ca quy trnh phn tch phi c hiu r rng v iu ny s quyt
nh nhng ch tiu cn c nh gi. Danh mc sau y ch ra cc ch tiu
in hnh trong thm nh cn c xem xt:
ng
chnh xc
lp li
chnh xc trung gian
ti lp
Tnh c hiu
Gii hn pht hin (DL)
Gii hn nh lng (QL)
Tnh tuyn tnh
Khong xc nh
th
Cc ch tiu thm nh ny c nh ngha trong phn gii thch cc thut
ng. Bng di y lit k cc ch tiu c xem l quan trng nht cho vic
thm nh cc loi quy trnh phn tch khc nhau. Danh mc ny c xem l
in hnh i vi cc quy trnh phn tch nu, tuy nhin cc trng hp ngoi
l phi c gii quyt theo tng trng hp c th. Cn ch rng th
khng c lit k trong bng di y nhng cn c xem xt n cc giai
on thch hp trong qu trnh pht trin quy trnh phn tch.
Ngoi ra vic thm nh li quy trnh phn tch c th cn thit trong cc trng
hp di y:
- Thay i trong khu tng hp dc cht
- Thay i thnh phn ca thnh phm.
- Thay i quy trnh phn tch.
Mc thm nh li c yu cu tu thuc vo bn cht ca s thay i. Mt
s thay i khc cng c th yu cu phi thm nh li.

266

Loi quy trnh phn tch

nh
tnh

Cc ch tiu
- ng
- chnh xc
+ lp li
+ chnh xc trung gian
- Tnh c hiu (2)
- Gii hn pht hin(LOD)
- Gii hn nh lng (LOQ)
- Tnh tuyn tnh
- Khong xc nh

Xc nh tp
cht
nh
Th
lng
gii
hn

nh lng:
- ho tan
- Hm lng/
hot lc

+
-

+
+(1)
+
-(3)
+
+
+

+
+
-

+
+(1)
+
+
+

Du - nhm ch cc ch tiu ny thng thng khng cn phi nh gi.

Du + nhm ch cc ch tiu ny cn phi nh gi
(1) trong tng hp tin hnh kim tra ti lp th chnh xc trung gian
khng cn phi xem xt.
(2) mt quy trnh phn tch km c hiu c th c b tr bng mt hay nhiu
quy trnh phn tch h tr khc.
(3) c th cn trong mt s trng hp .
4-

CC CH TIU TRONG THM NH QUY TRNH PHN TCH

4.1

Tnh c hiu.
Vic xc nh tnh c hiu cn thit c tin hnh trong khi thm nh cc
php th nh tnh, xc nh tp cht v nh lng. Quy trnh dng xc nh
tnh c hiu ph thuc vo mc tiu nh ca quy trnh phn tch. Khng
phi lc no cng xc nh c mt quy trnh phn tch c hiu cho mt cht
phn tch nht nh (phn bit hon ton). Trong trng hp ny, cn thit phi
kt hp hai hay nhiu quy trnh phn tch t c mc c hiu cn
thit.

4.1.1- nh tnh.
Nhng php th nh tnh ph hp l php th c th phn bit c cc hp
cht c cu trc tng t cng c mt trong mu th. Kh nng phn bit ca
mt quy trnh nh tnh c th c khng nh bng kt qu dng tnh ca
mu c cha cht phn tch (c th bng cch so snh vi cht i chiu
bit) kt hp vi kt qu m tnh ca mu th khng cha cht phn tch. Thm
vo , php th nh tnh ny c th c p dng cho cc cht c cu trc
tng t hoc gn vi vi cu trc ca cht phn tch chng t php th nh

267

tnh khng cho kt qu dng tnh vi cc cht ny. Vic la chn xem cht
no c kh nng ln vo mu phn tch cn da trn nhng nh gi khoa hc
kt hp cn nhc xem chng c kh nng c mt khng.
4.1.2- nh lng v th tp cht.
i vi quy trnh sc k, cc sc k i din nn c s dng chng
minh tnh c hiu v tng thnh phn ring bit phi c ghi li r rng. Vi
nhng k thut phn tch khc cng cn phi c nhng ghi chp tng t. Gii
hn ca phn tch trong sc k cn phi c xem xt mc ph hp. i
vi gii hn ca phn tch trong sc k, chia tch quan trng, tnh c hiu c
th c chng minh bng phn gii ca hai thnh phn c ra gii gn
nhau nht. Trong trng hp s dng php nh lng khng c hiu, th cn
dng cc quy trnh phn tch h tr khc chng minh tnh c hiu ca
chng, v d nu dng phng php chun th tch nh lng cc nguyn
liu khi xut xng, th c th kt hp php nh lng ny vi php th tp
cht thch hp. Cch nh gi u ging nhau i vi c php nh lng v th
tp cht bao gm:
4.1.2.1- Nhng tp cht sn c.
i vi php nh lng, cn phi chng minh phng php dng phn bit
c cht cn phn tch khi c mt ca tp cht v/hoc cc t dc; trong thc
t, c th thc hin bng cch thm mt lng thch hp tp cht v/hoc t
dc vo mu ban u cn nh lng (nguyn liu hoc thnh phm) v chng
minh rng kt qu nh lng khng b nh hng bi s c mt ca tp cht
v/hoc t dc (bng cch so snh vi kt qu nh lng trn mu khng
thm tp cht v/hoc t dc).
i vi php th tp cht, s phn bit ny c th c thit lp bng cch
thm vo nguyn liu hoc thnh phm mt lng thch hp cc tp cht v
chng minh rng tng tp cht ring bit ny c tch ring r ra khi nhau
v/hoc ra khi cc thnh phn khc c trong mu.
4.1.2.2- Nhng tp cht khng c sn.
Nu khng c tp cht hoc sn phm phn hu chun, tnh c hiu c th
c chng minh bng cch so snh kt qu phn tch trn mu th c cha tp
cht hoc cc sn phm phn hu bng quy trnh phn tch xy dng vi kt
qu phn tch trn mu th c cha tp cht hoc cht phn hu bng quy trnh
chnh thng khc v d nh phng php dc in hoc quy trnh phn tch
khc c thm nh (quy trnh c lp). Nu cn, th bao gm c so snh
trn mu c lu tr cc iu kin khc nghit c lin quan nh: nh sng,
nhit , m, thu phn bng acid/kim v oxi ho.
- nh lng cn so snh hai kt qu
- th tp cht cn so snh cc h s tp cht thu c.
Cc php th tinh khit ca nh cng rt hu ch ch ra rng nh sc k
ca cht phn tch khng cha nhiu hn mt thnh phn (v d php th
tinh khit bng detector dy di-t, detector khi ph).

268

4.2

Tnh tuyn tnh.

Cn nh gi mi tng quan tuyn tnh trong khong xc nh (xem mc 4.3)
ca quy trnh phn tch. Tuyn tnh c th thc hin trc tip trn mu chun
(bng cch pha long dung dch chun gc) v/hoc cn ring bit cc hn hp
t to cha cc thnh phn dc cht da trn quy trnh t ra. Cch sau c
th c dng nghin cu khong phn tch. Tnh tuyn tnh c nh gi
bng cch quan st th ca tn hiu ng vi nng hoc hm lng ca cht
phn tch. Nu c tng quan tuyn tnh th kt qu th phi c nh gi
bng phng php thng k thch hp, v d bng cch tnh ng hi quy da
vo phng php bnh phng ti thiu. Trong mt s trng hp, c c
mi tng quan tuyn tnh gia nh lng v nng ca mu th, cc s liu
phn tch thu c cn phi qua mt bc bin i ton hc trc khi phn tch
hi quy. Cc s liu t ng hi quy c th gip a ra c lng ton hc v
mc tuyn tnh. Cn phi a ra h s tng quan, giao im vi trc tung,
dc ca ng hi quy v tng hiu cc bnh phng . th ca cc s liu
cng cn c a ra. Thm vo , vic phn tch lch khi ng hi qui
ca cc im d liu thc t cng hu ch cho vic nh gi tuyn tnh .
Mt s quy trnh phn tch nh nh lng min dch khng th hin tnh tuyn
tnh sau bt k php bin i no. Trong trng hp ny, cn c mt hm thch
hp biu th mi lin quan gia p ng thu c vi nng (lng) cht
phn tch trong mu.
xc nh tnh tuyn tnh cn tin hnh t nht 5 nng . Trong nhng
trng hp khc, cn nu r l do.

4.3

Khong xc nh
Khong xc nh thng c ly t nhng nghin cu tnh tuyn tnh v ph
thuc vo vic ng dng d nh ca quy trnh. Khong xc nh c thit lp
bi vic khng nh quy trnh phn tch xy dng c tnh tuyn tnh, ng
v chnh xc chp nhn c khi p dng nh lng mu th cha cht
phn tch vi hm lng nm trong khong hoc 2 cc (cc i v cc tiu)
ca khong xc nh ca quy trnh phn tch.
Sau y l cc khong xc nh ti thiu cn c cn nhc:
-

nh lng nguyn liu hoc thnh phm thuc: Thng t 80 -120% ca

nng th.

i vi ng u hm lng: Trong khong t 70 -130% nng th tr

trng hp do bn cht ca dng bo ch (v d ng ht nh liu) th cn
khong xc nh thch hp rng hn.

th ho tan: 20% khong quy nh trong tiu chun, v d nu tiu

chun yu cu cho ch phm gii phng hot cht c kim sot l phi gii
phng hot cht trn mt khong t 20% sau 1 gi n 90% sau 24 gi th
khong c nh gi l t 0% n 110% hm lng ghi trn nhn.

xc nh tp cht: T gii hn cho php ca mt tp cht1 n 120% ca

tiu chun; i vi cc tp cht bit c c tnh bt thng hoc sinh ra c
tnh hoc c tc dng dc l khng mong mun th gii hn pht hin (LOD)

269

v gii hn nh lng (LOQ) ca tp cht phi tng ng vi gii hn m tp

cht cn c kim sot.
Ghi ch: thm nh quy trnh th tp cht c tin hnh trong pht trin
sn phm c th cn thit phi cn nhc khong xc nh xung quanh mt gii
hn c gi .
Nu nh lng v php th tinh khit c thc hin ng thi trn cng mt
php th v ch s dng mt chun 100% th tnh tuyn tnh cn phi ph ton
b khong xc nh t gii hn cho php tp cht1 n 120% ca tiu chun
nh lng.
1

tham kho trong chng Reporting Impurity Content of Batches trong

hng dn ca ICH : Cc tp cht trong dc cht mi v cc tp cht trong
thnh phm thuc mi.
4.4

ng
ng cn c thit lp trong khong phn tch xc nh ca quy trnh phn
tch.

4.4.1 nh lng
4.4.1.1- Nguyn liu
Mt s phng php xc nh ng:
a- p dng quy trnh phn tch i vi cht phn tch bit r tinh khit
(v d cht i chiu)
b- So snh cc kt qu ca quy trnh phn tch c xut vi kt qu ca
quy trnh phn tch chnh thng c ng c cng b v/hoc
c xc nh (quy trnh c lp xem mc 4.1.2)
c- ng c th c suy ra mt khi chnh xc, tnh tuyn tnh v tnh
c hiu c thit lp.
4.4.1.2- Thnh phm thuc
Mt s phng php xc nh ng:
a- p dng quy trnh phn tch i vi hn hp mu t to cha cc thnh
phn ca thnh phm thuc m trong c mt lng bit trc cc
dc cht cn phn tch c thm vo.
b- Trong trng hp khng c y cc thnh phn lm mu t to th c
th chp nhn cho thm mt lng bit ca cht cn phn tch vo ch
phm hoc so snh kt qu thu c vi mt quy trnh chnh thng th hai
c ng c cng b v/ hoc c xc nh (quy trnh c lp
xem mc 4.1.2)
c- ng c th c suy ra mt khi chnh xc, tnh tuyn tnh v tnh
c hiu c thit lp.

270

4.4.2 Tp cht (nh lng)

ng phi c tin hnh trn cc mu th (nguyn liu hoc thnh phm
thuc) c thm mt lng tp chun bit. Trong trng hp khng c
tp v/hoc sn phm phn hu chun th c th chp nhn so snh kt qu thu
c vi mt quy trnh c lp (xem mc 4.1.2). H s p ng ca hot cht
cng c th c s dng.
Trong mi trng hp, cn phi xc nh r tng tp cht hoc tng cc tp
cht c tnh nh th no so vi cht phn tch chnh (v d khi lng/ khi
lng hoc phn trm din tch).

4.4.3 Cc d liu cn c
ng phi c tnh da trn ti thiu 9 ln nh lng trn t nht 3 mc
nng khc nhau trong khong nng c xc nh ca quy trnh phn
tch (v d 3 nng , mi nng c tin hnh 3 ln).
ng c biu th di dng phn trm tm thy ca cht phn tch trc
bit c thm vo mu th hoc lch gia gi tr trung bnh o c v
gi tr thc cng vi khong tin cy.
4.5

chnh xc
Thm nh cc php th nh lng v cc php th xc nh hm lng tp
cht cn xc nh chnh xc.

4.5.1 lp li. (Repeatability)

lp li c th c nh gi trn kt qu ca:
a- Ti thiu 9 ln nh lng trong khong nng c xc nh ca quy
trnh
(v d 3 nng , mi nng c tin hnh 3 ln) hoc
b- Ti thiu 6 ln nh lng nng th 100%.
4.5.2 chnh xc trung gian( Intermediate Precision)
Vic xc nh chnh xc trung gian ph thuc vo tnh hnh c th i vi
tng quy trnh phn tch c p dng. C s ng k cn ch ra nh hng ca
cc bin c ngu nhin n chnh xc ca quy trnh phn tch. Nhng thay
i in hnh cn xem xt bao gm: ngy phn tch, kim nghim vin, thit b,
v.v....Thc t khng cn phi nghin cu nhng nh hng ny mt cch ring
r. Khuyn khch s dng thit k thc nghim (ma trn).
4.5.3 ti lp (Reproducibility).
ti lp c xc nh bng cch so snh kt qu gia cc phng th nghim.
ti lp c tin hnh nh gi trong trng hp tiu chun ho quy trnh
phn tch v d nh i vi cc quy trnh trong dc in. Nhng s liu ny
khng nm trong h s ng k thuc.

271

4.5.4 D liu cn c.
chnh xc ca mi mt quy trnh cn phi a ra cc d liu sau: lch
chun (standart deviation), lch chun tng i (Relative standart deviation
hay h s bin thin = coefficient of variation) v khong tin cy.
4.6

Gii hn pht hin (Detection Limit= DL)

Phng php xc nh gii hn pht hin tu thuc vo quy trnh phn tch l
phng php phn tch dng c hay khng dng c. Ngoi cc phng php
nu ra di y, cc phng php khc cng c th c chp nhn xc
nh gii hn pht hin.

4.6.1 Da vo quan st.

Phng php ny thng dng cho phng php phn tch khng dng c,
nhng cng c th dng cho cc phng php phn tch dng c.
Gii hn pht hin c xc nh bng phn tch mu th c cht phn tch
bit nng v xc nh nng ti thiu m ti c th c c p ng
ca cht phn tch.
4.6.2 Da vo t l p ng so vi nhiu.
Phng php ny ch c th p dng cho nhng phng php phn tch c
nhiu ng nn.
Vic xc nh t l p ng trn nhiu c tin hnh bng cch so snh p
ng o c trn mu th c nng cht phn tch thp bit vi p ng
ca mu trng v t tnh c nng ti thiu ca cht phn tch c th
pht hin c. T l p ng trn nhiu nm gia 3:1 hoc 2:1 thng c
chp nhn thit lp gii hn pht hin.
4.6.3 Da vo lch chun ca p ng v dc.
Gii hn pht hin (DL) c th c tnh nh sau:
3,3
DL = --------S
Trong : l lch chun ca p ng
S l dc ca ng chun
dc S c th c tnh da vo ng chun ca cht phn tch. C th xc
nh S theo nhiu cch khc , v d nh:
4.6.3.1-Da vo lch chun ca mu trng
Tin hnh mt s lng thch hp cc phn tch trn mu trng, o p ng nn
v tnh lch chun ca cc p ng ny.
4.6.3.2- Da vo ng chun
Da vo ng chun c trng ca mu th c cha cht phn tch c nng
nm trong khong DL. S d lch chun ca ng hi quy hoc lch

272

chun ca gi tr giao im vi trc tung ca ng hi quy c th c s

dng nh l lch chun.
4.6.4 Cc d liu cn c
Cn a ra gii hn pht hin (DL) v cch xc nh gii hn pht hin. Nu
DL c xc nh da vo quan st hoc da vo t l p ng trn nhiu th
cn a ra cc sc k c lin quan. Trong trng hp c tnh gi tr DL
bng tnh ton hoc bng ngoi suy th sau nhng c tnh ny cn c
nh gi bng cch phn tch c lp mt s lng mu th thch hp c nng
bit gn vi gii hn pht hin hoc bng gii hn pht hin.
4.7

Gii hn nh lng (Quantitation Limit = QL)

Phng php xc nh gii hn nh lng (QL) tu thuc vo quy trnh phn
tch l phng php phn tch dng c hay khng dng c. Ngoi cc phng
php nu ra di y, cc phng php khc cng c th c chp nhn
xc nh gii hn nh lng.

4.7.1 Da vo quan st
Phng php ny thng dng cho phng php phn tch khng dng c,
nhng cng c th dng cho cc phng php phn tch dng c.
Gii hn nh lng (QL) thng c xc nh bng phn tch mu th c
cht phn tch bit nng v xc nh nng ti thiu m ti c th
nh lng c cht cn phn tch vi ng v chnh xc c th chp
nhn c.
4.7.2 Da vo t l p ng so vi nhiu
Phng php ny ch dng cho nhng phng php phn tch c thy c s
nhiu ng nn.
Vic xc nh t l p ng trn nhiu c tin hnh bng cch so snh p
ng o c trn mu th c nng cht phn tch thp bit so vi p ng
ca mu trng v xc nh nng ti thiu ca cht phn tch c th nh
lng c. T l p ng trn nhiu thng thng l 10:1
4.7.3 Da vo lch chun ca p ng v dc
Gii hn nh lng (QL) c th c tnh nh sau:
10 s
QL = --------S
Trong : s l lch chun ca p ng
S l dc ca ng chun
dc S c th c tnh da vo ng chun ca cht phn tch. Cng c
th c tnh theo nhiu cch khc v d nh:
4.7.3.1-Da vo lch chun ca mu trng
Tin hnh mt s lng thch hp cc phn tch trn mu trng, o dao ng
ca p ng nn v tnh lch chun ca cc p ng ny.

273

4.7.3.2- Da vo ng chun
Xy dng ng chun c trng ca mu th c cha cht phn tch c nng
nm gn trong khong QL. S d lch chun ca ng hi quy hoc
lch chun ca cc gi tr giao im vi trc tung ca ng hi quy c th
c s dng nh l lch chun.
4.7.4 Cc d liu cn c
Cn a ra gii hn nh lng (QL) v cch xc nh gii hn nh lng.
Gii hn ny sau cn c nh gi bng cch phn tch mt s lng mu
th thch hp c nng bit gn vi gii hn nh lng hoc bng gii
hn nh lng.
4.8

th (Robustness)
Vic nh gi th cn c xem xt trong giai on pht trin phng php
v tu thuc vo loi quy trnh phn tch ang nghin cu. th ch ra c
mc tin cy ca phng php khi c nhng thay i nh c ch nh ca cc
thng s ca phng php. Nu nhng php o nhy cm vi nhng thay i
iu kin phn tch, th iu kin phn tch cn c kim sot thch hp hoc
ch dn nhng im cn lu trong qu trnh phn tch. Kt qu nh gi th
l kt qu nh gi dy cc thng s phn nh tnh thch hp ca h thng (v
d php th phn gii) phi c thit lp m bo duy tr c tnh hiu
lc ca quy trnh phn tch bt k khi no s dng. Nhng v d ca cc bin
i thng gp trong phn tch l:
- tnh n nh ca cc dung dch phn tch
- thi gian chit
Trong trng hp sc k lng, cc bin i thng gp l:
- nh hng ca s thay i pH trong pha ng
- nh hng ca s thay i thnh phn trong pha ng
- Cc ct khc nhau (do nh cung cp v /hoc l khc nhau)
- Nhit
- Tc dng
Trong trng hp sc k kh, cc bin i thng gp l:
- Cc ct khc nhau (do nh cung cp v /hoc l khc nhau)
- Nhit
- Tc dng

4.9

Php th tnh thch hp ca h thng

Kim tra tnh tng thch h thng l mt phn khng th tch ri trong nhiu
quy trnh phn tch. nh gi tnh thch hp ca h thng l nhng php th
nhm nh gi tnh thch hp ca ton h thng phn tch c cu thnh bi
cc yu t nh my mc thit b, h thng in, cch tin hnh phn tch v mu
th. Cc thng s ca php th tnh tng thch ca h thng c thit lp cho
tng quy trnh ring bit ph thuc vo loi quy trnh c thm nh. Cc
thng s ny c bit quan trng trong cc phng php sc k, xem cc dc
in c thm thng tin.

274