INFORMACIONE

TEHNOLOGIJE U ZDRAVSTVU

Dijagnostika
Obrada i analiza biofizikalnih signala
Biofizikalne signale moemo registrovati pojedinano, npr.:
elektrokardiogram (EKG), elektroencefalogram (EEG), itd. ili
pratimo vie njih u sklopu monitoring programa. U analizi
bioelektrinih potencijala, gledajui tehniki, potrebno je rijeiti
slijedee probleme:
detekciju bioelektrine aktivnosti (izbor elektroda i njihovo
postavljanje);
pojaanje signala;
analogno-digitalnu konverziju (digitalni raunar);
postupke matematike analize; i
prikaz rezultata.

Raunarska elektrokardiografija

Programi za raunarsku analizu EKG-a mogu poboljati kvalitetu

signala i ako im se ugrade statistiki zasnovani programi, koji
integriu forme EKG-valova.
Primjena raunara u analizi 24-satnog EKG-a (Holter) pokazala
se osobito korisnom radi analize a zbog kompresije obilja
podataka.
Snimanje i analiza obavljaju se neovisno. Nalaz dobijamo obliku
trend trake gdje je grafiki prikazano kretanje frekvencije i ST
segmenata po satima.
Danas je Holter monitoring rutinski metod.

Bioelektrini signali u oftalmologiji i

otorinolaringologiji

U oftalmologiji se bioelektrini potencijali registruju kao

elektroretinografija (ERG), elektrookulografija (EOG),
elektromiografija (EMG) i vidni evocirani potencijali (VEP).
Elektronistagmografija.
Rinomanometrija.
Olfaktometrija.
Elektromiografija larinksa.
Stroboskopija

Monitoring u klinikoj medicini

Idealan monitorski aparat ne postoji, a trebalo bi da bude:

Bezbjedan;

Pouzdan;

Neinvazivan;

Sa displejem sa kojega se lako ita;

Jednostavan za kalibriranje;

Stabilan;

Portabilan;

Podesan za integraciju s drugo monitorskom opremom;

Pogodan za brzu tehniku obuku; i

Jeftin.

Monitoring u anesteziji

Neprekidno posmatranje fiziolokih funkcija omoguuje anesteziologu

pravovremeno uoavanje potencijalnih problema ili promjena koje mogu
dovesti do neeljenih posljedica. Anesteziolog mora neprekidno pratiti
rad jednog ili vie organskih sistema bolesnika, i istovremeno pratiti
tok operacije, gubitke krvi, potrebe za kisikom, kao i rad aparata za
anesteziju i drugih prikljunih aparata
U principu se moderni aparati za anesteziju sastoje od upravljakih
radnih jedinica:

Pneumatske upravljake jedinice (radni i ekspiratorni

pritisak/volumen)
Elektronska upravljaka jedinica (kontrolisano i asistirano
vjetako disanje, odnos inspiratornog i ekspiratornog
vremena frekvencije, osjetljivost trigera); I
Jedinica mjernih cijevi (kisik i azot-oksidul)

Monitoring pri mehanikoj ventilaciji

Mehanika ventilacija je transfer odgovornosti razmjene gasova s

pacijenta na zdravstvenog radnika. U cilju da medicinski tim odredi
kada e nastupiti u pacijentovo ime i uspostaviti mehaniku
ventilaciju, monitoriraju se i analiziraju se parametri koji odreuju
status oksigenacije, CO2, eliminacije i sposobnosti eliminisanja
sekrecije
Savremeni aparati za mehaniku (vjetaku, arteficijelnu) ventilaciju
s odgovarajuim monitorskim sistemom, omoguuju da kliniari
evaluiraju spomenute parametre i efikasno tretiraju bolesnika
Konstantno monitoriranje pacijentovih parametara omoguuje
kliniarima da donose ispravne odluke. Izdahnuti je zrak izvor
informacija koji se odnosi na metabolizam, perfuziju i ventilaciju,
dok grafovi, krivulje i trendovi evaluiraju funkciju ventilatornog
sistema

Obrada i analiza medicinskih slika

Obrada i analiza medicinskih slika jest skup podataka koji se
sastoji u vizualizaciji nekog medicinski interesantnog objekta
(organa, skupa organa, tkiva, elija, itd.) Uz primjenu vanjskih
izvora energije te obradu slike nekim medicinskim instrumentom
Slike se dobijaju u digitalnom ili analognom obliku
Digitalna slika se dobija pretvaranjem analognih signala u
digitalne i njihovim smjetanjem u elemente slike (pixel)
dvodimenzionalne matrice, koji se formiraju u raunaru
Ove slike imaju niz prednosti, koje se sastoje u mogunostima:

Posmatranje slike prije i za vrijeme sakupljanja podataka

(akvizicija)

Prilagoavanje intenziteta ekrana

Izbora skale sivoga (grey scale)

Formiranja funkcionalnih slika; I

Dobijanja i prikazivanja alfanumerikih i grafikih podataka

RENDGENSKI SISTEMI I OPREMA

Univerzalni konvencionalni rendgenski sistemi

Planigrafski sistemi

Specifini sistemi

Kardiovaskularrni sistemi (DSA)

Neuroradiografski sistemi

Mamografska oprema

Sistemi za hirurgiju i traumatologiju

Sistemi za urogenitalnu dijagnostiku

Dentalna radiografija

Elektronski pojaiva slike

Rendgenski ekranski ureaji

SONOGRAFSKI SISTEMI
KOMPJUTERSKA TOMOGRAFIJA (CT)
NUKLEARNA MEDICINA (SPECT i PET)

NUKLEARNA MAGNETNA REZONANCIJA (NMR)

SISTEMI ZA ANALIZU MIKROSKOPSKIH SLIKA

VIZUALIZACIJSKA ELEKTRONSKA OPREMA

osciloskopi

oscilografi
specijalni fotografski aparati i kamere
interfejs jedinice
softverski paketi

Rendgenski sistemi i oprema

Digitalna supstrakciona angiografija je kontrastno snimanje

krvnih sudova video ureajem i analogno-digitalna konverzija u
digitalnu informaciju, koja se sprema u matricu raunara.
Mikrofokalna radiografija. Aparat se sastoji od izvora rendgenskih
zraka koje su ekstremno male i koje omoguuju dobijanje uveanih i
veoma jasnih snimaka.

Ultrazvuni sistemi
U ultrazvunoj dijagnostici mogu se razlikovati dvije tehnike:

Transmisiona; i

Refleksna

Transmisiona tehnika (ili tehnika prozvuavanja ) temelji se

na mogunosti razlikovanja tkiva sa razliitim koeficijentima
apsorpcije ultrazvuka. Uslijed nejednake apsorpcije
ultrazvuka dobija se slika unutranje strukture koja se sastoji
od mozaika svjetlijih i tamnijih mjesta
Ova je tehnika danas naputena

Refleksna tehnika (impulsna, eho) registruje impuls koji se

odbio od granice dvaju tkiva s razliitim akustiki otporima.
Tehnika je zasnovana na principu funkcionisanja sonara

Kompjuterska tomografija (CT)

Metod se sastoji od toga da raunar rekonstruie
raspored elemenata apsorpcije u datom presjeku.
Prosvjetljenja svakog dijela poprenog presjeka tijela
daju finalnu sliku koja je proporcionalna stepenu
apsorpcije rendgenskih zraka. Nakon digitalno-analogne
konverzije, slika se prikazuje na osciloskopu ili TVmonitoru i fotografie radi trajnog dokumentovanja. Tijelo
se pretrauje u slojevima, tako da je konani rezultat
pretraivanja trodimenzionalna matrica mjerenih
vrijednosti intenziteta rendgenskog zraenja.

Nuklearna medicina

nuklearna medicina je dobro definisana i omeena grana medicine

koja koristi izvore radioaktivnih materijala u dijagnostike i
terapijske svrhe

. Dijagnostiki metodi nuklearne medicine dalje se dijele na

ispitivanje in vivo i in vitro

Nuklearna magnetna rezonanca (NMR)

Slino kompjuterskoj tomografiji, NMR daje

anatomske informacije, ali prava vrijednost tehnike
lei u njenoj osjetljivosti da otkrije suptilne hemijske
promjene u oboljelom tkivu. Dok je kompjuterska
tomografija metod koji koristi rendgenske zrake za
stvaranje slike, dotle se magnetna rezonancija temelji
na principu interakcije radiovalova i odreenih
atomskih jezgara u tijelu smjetenom u jakom
magnetnom polju. Kao i kod CT-a, elementi slike
(pixel) dobijaju se pomou raunara.

Raunarska analiza mikroskopskih slika

Po svojoj prirodi slike su optike (gustina, intednzite, boja) sa

strukturno geometrijskim karakteristikama (veliina, oblik,
lokacija).
Za analizu mikroslika koristimo automatske analizatore slike.
Moderni sistemi za analizu mikroskopskih slika ukljuuju
softver, procesor slike i analizatorske funkcije za sive i kolor
slike, kao i grafiki output. Sve fje se mogu obavljati pomou
mia ili memorisati, tako da se bilo koja sekvenca moe kasnije
pozvati radi analize.
Potpuno novi metod jeste jeste transmisioni elektronski
mikroskop (TEM) sa spektrometrom (elektronsko
spektroskopsko slikanje).

Terapija

Radioloki terapijski sistemi

Terapijski sistemi sastoje se od velikog broja
modernih aparata koji emituju elektromagnetno i
korpuskularno zraenje u svrhu lijeenja malignih
tumora.Ti aparati se dijele na one za:
Klasinu ili konvencionalnu rengentsku terapiju;
Supervoltanu terapiju;
Fokalnu terapiju(izotopi);

U super voltanu terapiju ubrajaju se svi

aparati koji emituju jonizirajue zraenje energije
hiljadu kilovolti.
Dijele se u dvije grupe:
Aparate sa elektrinim ureajima za
akceleraciju elektrona i stvaranje ultratvrdih
rentgentskih zraka;
Aparate koji za izvor zraenja imaju vjetaki
radioaktivni izotop s emisijom prodornog
gama zraenja;
U stvaranju jonizirajueg zraenja upotrebljavaju
se linearni akceleratori.Energija zraenja u
akceleratorima penje se do 20MeV-a.

Linearni
akceleratori sa
dvostrukom energijom
rentgentskih
zraka omoguuje veu fleksibilnost u
tretmanu i bolji odnos plaanja i koristi poto nude iri
spektar energija od samo jedne tretman jedinice.
U zadnje vrijeme u ovakve sisteme linearnih akceleratora
ugrauje se raunarska tehnologija (u kontrolu motora i
sistem generatora zraenja);
Razlog za spregu linearnih akceleratora i raunara je
trostruk:
Omoguava se odgovarajua i sigurna distribucija doze
pod kontrolom raunara;
Uveavaju se performanse opreme poto raunar
mnogo uspjenije monitorira mainske parametre;
Raunar daje fleksibilniju osnovu za inkorporiranje
novih tehnika tretmana koje su se u meuvremenu
razvile;

Terapijski ultrazvuk
Kao terapijska tehnika ultrazvuk se u medicini
upotrebljava vie od 40 godina;
Ultrazvuna terapija se zasniva na mehanikoj vibraciji
tkiva,dovodei do termikih i netermikih efekata,pri
konvencionalnoj terapijskoj frekvenciji od 1Mhz ili novijoj
od 3 Mhz.
Ultrazvuk se danas iroko koristi u mnogim oblastima
medicine(ginekologija,urologija,pedijatrija,hepatologija,onk
ologija) kao intervencijski ultrazvuk.
Razbijanje
mokraanih
kamenaca
ultrazvukom
(extracorporeal shockwave lithotripsy) bilo je omogueno
pronalaskom fleksibilnih fiberoptikih instrumenata
(uretroskop,nefroskop,ureteroskop);

Laser
Laser (Light Amplification by Stimulated
Emission of Radiation),ureaj koji koristi
lasersku energiju,koju ine elektromagnetni
valovi razliite duine i intenziteta,danas se
iroko upotrebljava u medicini.
Potencijal lasera u oblasti medicine odmah je
prepoznat
nakon
njegovog
pronalaska
(fotokoagulacija retine 1962.godine);

Laserski aparat sastoji se iz tri glavna elementa:

Distalnog kraja koji osigurava interakciju sa tkivom;
Proksimalnog konektora tj.interfejsa koji osigurava
vezu izmeu sistema koji proizvodi lasersku energiju i
sistema koji isporuuje laserski snop;
Vodia vala,koji prenosi laserski snop od konektora do
distalnog kraja;
Laser
se
danas
iroko
koristi
u
hirurgiji,oftalmologiji,kardiologiji,onkologiji,radiologiji,
dermatologiji itd.
U hirurgiji se uglavnom koriste tri tipa lasera:
Ugljen dioksidni laser;
Argonski laser;
Neodimijumski laser(Nd-YAG-laser);

Rehabilitacija
Pejsmejkeri(pacemakers)
Pejsmejkeri su u medicinsku praksu uvedeni
1958.godine.
Dalji
napredak
u
pejsmejker
tehnologiji
postignut je uvoenjem dugotrajnih izvora
energije;
Najnoviji razvitak pejsmejker tehnologije okrenut
je ka fiziolokoj elektrostimulaciji tj.uvoenjem
prvo stimulacije pretkomora a potom komora,ime
se postie mnogo bolji hemodinamski uinak.

Proteze i tehnika pomagala

Protetika i ortotika su nazivi za struke koje se
bave tehnikim pomagalima.
Proteza je tehniko pomagalo koje treba da
funkcjonalno i estetski nadomjesti nedostajui
organ ili neki dio organskog sistema;
Konstrukcija proteza i analiza hoda danas bi bila
nezamisliva bez raunara.Monitorima se ispituje
hod,optereenja i greke koje se potom ispravljaju.

 Razvitak kineziolokih istraivanja omoguio je

projektovanje
i
konstrukciju
s
mnogostrukom
kontrolom,koje treba da imitiraju ekstremitet.Od takvog
ortotskog
pomagala,na
primjer
za
donje
ekstremitete,zahtijeva se:
Da raunarski sistem sigurno upravlja s oba donja
ekstremiteta;
Da u proces lokomocije bude ugraena stabilnost
i adaptibilnost na razliite podloge i prepreke;
Da se cijeli sistem moe dobro aplicirati na
invalida;
Raunarska i radioloka tehnologija danas se
uspjeno koriste u izvoenju subperiostalnih zubnih
implantata.Pritom se koristi CAD-CAM tehnologija
(Computer Assisted Design and Computerized Assisted
Manufacturing) i kompjuterska tomografija;

Dinamometrija
Dinamometrija je objektivan metod mjerenja performansi
muskulature;
Ugradnja mikroskopske tehnologije u dinamometre
osigurala je efikasniju akviziciju,analizu i prikazivanje
dobijenih podataka;
Testiranje dinamometrijom uglavnom se obavlja u
sportskoj medicini i fizioterapiji;
Dinamometar mjeri pokrete, brzinu i pozicije tokom
dinamikih pokreta lea,pri emu se svi podaci prikupljaju
u personalnom raunaru,analiziraju i daju preporuke za
najbolji rehabilitacijski tretman;

Osiguranje i kontrola
kvaliteta
Kvalitet je jedan od temeljnih filozofskih pojmova koji
oznaava odreenost nekog predmeta ili pojave po kojoj se
razlikuje od drugih predmeta ili pojava,po kojoj se
specifino odnosi ili reaguje prema drugim predmetima ili
pojavama;
Koncept kvaliteta ukljuuje najmanje tri dimenzije i prema tome ima
tri razliita znaenja:
Komparativno znaenje u smislu stepena izvrsnosti;
Kvantitativno znaenje u smislu dosegnutog nivoa;
Podesnost neega za odreene svrhe tj.odliku da se zadovolje
odreene potrebe;
Zadovoljstvo Pacijenata