II grupa otrova

Fosfor i cijanidi

II grupa otrova lako

isparljivi

Smee razliitih org. jedinjenja u odnosu koji nije

standardizovan
Nepredvidive meusobne interakcije
Adicija
Sinergizam
Potenciranje efekta
Osobine: isparljivi, liposolubilni, izazivaju depresiju
CNS, tipa anestezije
Propisani standardi i procedure na radnom mestu
Toksinost (opta i posebna): hemijske strukture,
naina i stepena ekspozicije, doze, eventualno
unetih drugih organskih rastvaraa i osetljivosti
organizma

Metoda izdvajanja

Lako isparljivi otrovi, ali i oni koji lako

destiliu sa vodenom parom, CN- i P...
(kisela sredina)
Fosforescencija...
Alkalna sredina destilata (Na i K CN)
Postupci ekstrakcije...

Fosfor

Alotropske modifikacije elementarnog P

Beli, toksian i crveni P (ne resorbuje se)
Beli fosfor (ibice...); crvene ibice 50%
crvenog P
Ratacidi i insekticidi (Al fosfid i Zn fosfid);
profesionalna trovanja - metalurgija (Cu
fosfid, ferosilicijum Ca fosfid);
Osobine: topi se na 44 C, a kljua na 280
C,; nerastvoran u vodi; lako zapaljiv (34 C);
fosforescira... P2O3 +O (O2 + O =O3); P2O5

Fosfor

Gradi H3PO2 i H3PO3 sa H2O; fosfati, fosfiti i

hipofosfiti;
Toksikoloki znaaj: trovanja u industriji; ee
pri upotrebi rodenticida (paste skrivene u hranideca i kuni ljubimci...); koristi se u pirotehnici
Fosfin PH3
Osobine: bezbojan gas, otrog mirisa na beli
luk;
Beli fosfor :LD 0.15 0.3 g; MDK 0.1 mg/m3
Fosfin: LD - 2.8 mg/l vazduha; MDK 0.1 mg/m3
Nastajanje PH3 :
fosfidi u kontaktu sa H2O ili H+;
fosfor sa alkalijama;
kod dobijanja acetilena iz Ca-karbida

Fosfor

Patogeneza:
Resorbovani fosfor u krvi; deponuje se u
masnom tkivu;
Jako redukciono sredstvo spreava
intraelijsku oksidaciju;
Inhibicija enzimskih reakcija u jetri
(poremeaj metabolizma ugljenih hidrata,
masti i belanevina, redukcija glikogena i
poveana depozicija masti);
Toksino dejstvo ispoljava i na endotel
kapilara i bubrege
Najvei afinitet P ispoljava prema tkivu
kosti (osteoporoza i dekalcifikacija)

Fosfor

Toksian pri svim putevima ekspozicije

Klinika slika - ingestija: (tri faze)
1. gastrointestinalna;
2. oporavak (nekoliko sati do nekoliko dana);
3. sistemska toksinost... konvulzije, koma, ok i
smrt
Acc. - podrigivanje (karakteristian miris);
izbljuvci fosforesciraju; teki bolovi i iritacija u GIT
traktu; glavobolja, paraliza i anurija, hemorgija i
kardiovaskularni poremeaji... smrt (odmah ili
posle 10-12 dana);
Hronino nekroze, zapalenje GIT trakta, nekroza
jetre, utica;
PH3 guenje, opta slabost, vrtoglavica,
glavobolja, smrt... hronini efekti su isti kao oni
izazvani belim fosforom

Fosfor

Leenje: ispiranje eluca, povraanje, Caglukonat i.v. odravanje normalne

kalcemije; simptomatska terapija
(hipotenzija, aritmija, hipokalcemija,
koagulacija, rad bubrega...)
KMnO4 antidot (dok su P i fosfifi u elucu)
P fosfate;
Istraivanje: u organima, hrani, vazduhu...
element. P, delom oksidisani P (fosforasta i
hipofosforasta kis.;
Kvantitativno odreivanje; PH3;
Tumaenje rezultata (tragovi elementarnog
P, hipofosf. i fosforaste kis.)

Ekotoksikoloki znaaj
fosfora

Zagaenje zemljita i vodotokova

(fosfatna ubriva i deterdenti)
Eutrofikacija voda: N, P i S
1mg P 100mg algi 140 mg O2
Od ukupne koliine P, 20 40%
potie od povrinski aktivnih
materija(deterdenata)

Cijanidi

Toksikoloki znaaj:
I i II svetski rat - Cklon B; smtrna kazna,
LD 50 70 mg (ovek); KCN i NaCN
200-300mg;
Sluajna i namerna trovanja 1978.
Gvajana 900 ljudi..., kao i
profesionalna trovanja (ind.-procesi
galvanizacije, proizvodnja plastine
mase, fumiganta, fertilizera, eksploziva,
ekstrakcija plemenitih metala...)

Cijanidi

Hidroliza
cijangenetskih
glikozida:
glukoza,
benzaldehid i CNnastaju dejstvom
glukozidaze ili
emulzina);
Glikozidi - 40
puta toksiniji
oralno nego I.V.)

Otpadne vode pri procesu

izdvajanja plemenitih metala iz
rude

Pomor

Mehanizam toksinog dejstva

(Smith et al.1977.): vezuje se
za Fe3+ u enzimima preko 40
enzima inhibira u organizmu;
najvaniji sistem enzima
citohromoksidaza citohrom
aa3 kompleks; prekida se
transport elektrona sa Cyt. a3
na molekul.O2;
Posledica- O2 se ne koristi,
venska krv bogata HbO, ne
stvara se ATP
HISTOTOKSINA (celularna)
HIPOKSIJA; - (normalne koliine
O2 u krvi, ali ne mogu se
potroiti u eliji);
suprotno kod trovanja CO

Cijanidi

Cijanidi

The enzyme cytochrome c oxidase (PDB 2OCC, EC 1.9.3.1) is

a large transmembrane protein found in the mitochondrion and
is the terminal electron acceptor in the electron transfer chain ,
taking 4 reducing equivalents from cytochrome c and converting
molecular oxygen to water. In the process, it translocates
protons, helping to establish a chemiosmotic potential that the
ATP synthase then uses to synthesize ATP. Summary reaction:
4 Fe+2-cytochrome c + 4H+ + O2 4 Fe+3-cytochrome c +
H2O.
The complex is a large lipoprotein composed of several metal
prosthetic sites and 13 protein subunits. In mammals, 10
subunits are nuclear in origin and 3 are synthesized
mitochondrially. The complex contains 2 cytochromes, the a and
a3 cytochromes, and two copper centers, the CuA and CuB
centers. In fact, the cytochrome a3 and CuB are a binuclear
center that is the site of oxygen reduction. The mechanism of
action of this large complex is still an active research topic.
Cyanide, carbon monoxide and azide all bind irreversibly to
Cytochrome c Oxidase. The protein is then inhibited from
functioning, causing chemical suffocation. (izvod sa sajta)

Cijanidi

Posledice: HCN direktno stimulie

hemioreceptore karotide - kratki
period hiperpneje, poremeaj rada
srca; smrt- centralni respiratorni
arest; (nekoliko sec. posle udisanja
HCN ili u toku jednog sata posle
uzimanja soli...
Blago trovanje: slabost, glavobolja,
povraanje...

Cijanidi

Metabolizam: (u mitohondrijama uz pomo

transsulfuraze (rodanaze);
CN- + S2O32- SCN- + SO32- (I.V. Na2S2O3)
Tretman trovanih:
Na nitrit ili amil nitrit (6% metHb
dovoljno za neutralisanje jedne smrtne
doze cijanida u obliku
cijanmethemoglobina)
i.v. Na2S2O3 (nastaje SCN)
terapija O2 i transfuzija krvi ;

Cijanidi

Analitika (kvalitativne i kvantitativne

reakcije)
Tumaenje rezultata