BULUT BLM EL KTABI

Ocak 2012

Hakan YKSEL
http://yukselis.wordpress.com

INDEKS

GR ......................................................................................................................... 3

BULUT BLM NEDR ? ...................................................................................... 4

BULUT BLM ZELLKLER ........................................................................... 5

4.1

Klasik BT Altyaps .......................................................................................................... 5

4.2

Bulut BT Altyaps .......................................................................................................... 6

BULUT BLM MMAR YAPISI ........................................................................ 7

5.1

Tketici .......................................................................................................................... 8

5.2

Servis Salayc .............................................................................................................. 8

5.3

Servis Gelitirici ............................................................................................................. 9

BULUT BLM KULLANIM SENARYOLARI ................................................ 10

6.1

Bireysel Kullanm ......................................................................................................... 10

6.2

Kurumsal Kullanm ...................................................................................................... 10

6.3

Tekil Salaycl Bulut Servisi ........................................................................................ 11

6.4

oul Salaycl Bulut Servisi ...................................................................................... 11

6.5

Servis Gelitirici ........................................................................................................... 11

BULUT BLM SERVS MODELLER ............................................................. 11

7.1

Servis olarak Yazlm (Software as a Services, SaaS) ................................................... 12

7.2

Servis olarak Platform (Platform as a Service, PaaS) .................................................. 12

7.3

Servis olarak Altyap (Infrastructure as a Service, IaaS) .............................................. 12

BULUT BLM ZM TRLER................................................................... 13

8.1

Genel Bulut.................................................................................................................. 13

8.2

zel Bulut .................................................................................................................... 13

8.3

Hibrid Bulut ................................................................................................................. 14

BULUT BLM AVANTAJLARI ....................................................................... 14

9.1

Dk Donanm Maliyeti ............................................................................................. 14

9.2

Gelimi Performans ................................................................................................... 14

9.3

Dk Yazlm Maliyeti ................................................................................................ 15

9.4

Annda Gncelleme ..................................................................................................... 15

9.5

Snrsz Depolama Kapasitesi ....................................................................................... 15

9.6

Artrlm Veri Gvenlii .............................................................................................. 15

9.7

letim Sistemleri Arasnda Gelitirilmi Uyum ........................................................... 16

9.8

Artrlm Dosya Format Uyumu ................................................................................. 16

9.9

Grup almas............................................................................................................. 16

10

BULUT BLM DEZAVANTAJLARI ............................................................ 16

10.1

Sabit nternet Balants Gerektirmesi ........................................................................ 16

10.2

Dk Hzlarda Dzgn almamas .......................................................................... 17

10.3

Uygulamann Yava almas ..................................................................................... 17

10.4

Gvenlik Aklar .......................................................................................................... 17

10.5

Sistem Gncellemeleri ................................................................................................ 17

10.6

Deneyimsiz Bulut Operatr ....................................................................................... 17

10.7

Kullandnz Programn zellikleri.............................................................................. 18

11

BULUT BLMDE GVENLK ..................................................................... 18

11.1

Hizmet Alnan Firmalarn Gvenilirlii ........................................................................ 18

11.2

Eriim ve Kimlik Denetimi............................................................................................ 19

11.3

Eriilebilirlik ................................................................................................................. 19

11.4

Fiziksel Gvenlik .......................................................................................................... 20

11.5

Legal ve Operasyonel Gvenlik: .................................................................................. 20

11.6

Veri ve Altyap Gvenlii : ........................................................................................... 20

12

BULUT BLM HUKUK PROBLEMLER .................................................... 21

13

GNCEL BULUT BLM RNEKLER ....................................................... 23

13.1

Google Dokmanlar (Google Apps)............................................................................. 23

13.2

iCloud .......................................................................................................................... 23

13.3

Office 365 .................................................................................................................... 23

13.4

Dropbox....................................................................................................................... 23

13.5

Evernote ...................................................................................................................... 24

13.6

Zoho ............................................................................................................................ 24

13.7

NetSuite....................................................................................................................... 24

13.8

Salesforce .................................................................................................................... 24

13.9

IBM Websphere Cast Iron Cloud Integration .............................................................. 25

13.10

Workday HCM nsan Sermayesi Ynetimi (HCM-Human Capital Management).... 25

14

BULUT BLM BAARI HKAYELER ....................................................... 25

15

SONU ................................................................................................................ 27

16

KAYNAKA....................................................................................................... 28
2

GR

BT giderek hayatmzn en nemli paras haline geliyor. letiimin kurulmad, bilgiye

ulalamayan bir dnya artk ok gerilerde kald. letmelerin bir ou sanallama
teknolojileri ile tant ve eskiden nem verilmeyen, eskimi sunucularn koulduu
ortamlardan karak iletmemiz iin alrl kritik olan uygulamalar zerinde
altrr hale geldi. Artk iletmelerin yeni teknolojileri hzla bnyesine katmas ve
ondan fayda salamas olmas bir beklenti deil, rekabette ayakta tututacak, rakiplerden
bir adm ne geirecek zaruri bir ihtiya.Bulut biliim gnmzde zerine ok
konuulan ama nisbeten az somutlam bir kavram. Peki iletmelerin hemen bu
teknolojiye adapte olmas mmkn m? Bu sorunun cevab iletmenin aada anlatlan
bulut biliim konusunda hangi safhada olduu ile dorudan alakal. letmeler belirli bir
yoldan geerek bulut hizmetlerini zmsyor duruma gelecekler.
Artk iletmeler kendilerin ynetebildii, belirli kurallar ve hizmet seviyesi olan,
kapasitesi ihtiyaca gre artp azalabilen, kullandklar kadar deyecekleri, ilk yatrm
maliyeti olmayan esnek bir bulut hizmeti aramaktadr. Ama bilgi teknolojileri
maliyetlerini drmek ve asl yaplan ie odaklanmaktr. (ahin, 2010)
Bulut biliim BT dnyasna nmzdeki srete ciddi anlamda damgasn vuracak.
Bulut biliim sayesinde iletmeler srekli olarak yeni altyapya yatrm yapmak, yeni
personeli eitmek veya yeni yazlmlarn lisanslarn almak zorunda kalmadan biliim
kaynaklarna hzla eriim imknna sahip olacaktr. Bulut biliim iletmeler iin yeni bir
ekonomi, bteleri zerinde daha iyi bir kontrol sunuyor ve byk ve masrafl veri
merkezlerinin srdrlmesi ve altrlmas ihtiyacn ortadan kaldryor. Bulut ayrca
yeni eyleri yeni yntemlerle yapma gcn salyor. rnein bilginin olaanst
byklkteki bir ilem gcyle bir araya gelmesi, yeni iletme modellerine, yeni
pazarlara ve yeni mteri deneyimi kategorilerine kap aralyor.

BULUT BLM NEDR ?

Uygulama ve servislerin internetteki sunucular zerinde bulundurulmas, internete bal

herhangi bir cihaz ile uygulama ve servislerin altrlmasdr. Bulut Biliim ile
bilgisayarnzda bulunan ofis, resim dzenleme ve arivleme, ajanda, yabanc dile eviri
programlar ve kiisel dosyalarnz, internetteki bir sunucuya tanyor ve internete bal
olduunuz her yerden bu programlara ulaarak almalarnz yapabiliyorsunuz.
*Bulut Biliim, dk ynetim abas veya servis salayc etkileimi ile, hzl alnp
salverilebilen ayarlanabilir biliim kaynaklarnn paylalr havuzuna, istendiinde ve
uygun bir ekilde a eriimi salayan bir modeldir.
*TANIM: ABD ULUSAL STANDARTLAR VE TEKNOLOJ ENSTTS

Bulut biliim ile bilgiler Internet zerinde paylalan sunucular zerinde saklanmakta,
bu verilerin bu sunucu zerinde kullanlarak istemci tarafna gsterilmesi ve zerinde
deiiklikler

yaplmasdr.

Gnmzde

uygulama,sunucu,istemci

gibi

bilgi

teknolojilerini ilgilendiren her konuda sanallatrmann yaygnlamas bulut biliimin

temellerini oluturmutur. letme ierisindeki kullanc bulut altyapsna kaydolur, giri
yapar ve geriye kalan her eyi bulut altyaps halleder. letmedeki kullancn herhangi
bir yazlm satn almas gerekmez. Bakm, onarm, lisanslama gibi sorunlarla
kullancnn ilgilenmesi gerekmez.Tipik bulut biliim salayclar servislerini dier web
servislerinden ya da web tarayclarndan eriilebilecek ekilde online olarak salarlar.
Yazlm ve veriler sunucuda saklanr.
Gnmzde network bandwidth (a bant genilii) kapasitelerinin hzla artm olmas,
MPLS a eriimleri ya da Metro Ethernet gibi geni bant teknolojilerinin herkesin
kullanabilecei mertebede fiyatlara inmesi vs. gibi sebepler ile BT gruplar, baz
hizmetleri, dkaynak modeli ile sistem entegratrleri ve Veri Merkezi (Data
Center) hizmetleri veren firmalardan alma yoluna girdiler. Bu ynelimde elbette
2000lerin sonunda oluan global piyasalardaki krizin de etkisi olmutur. Bu
srete, firmalarn ana ilerine odaklanmas ve zellikle BT iletim giderlerini
minimize etmeye almas, yatrm btelerini yeniliki alanlarda kullanmak istemeleri
4

gibi etmenlerin de teknolojinin gelimesi paralelinde etkili olduu grlmektedir. Bu i

modeline ynelim ile birlikte balangtaki sanallatrma teknolojileri ve barndrma
modelleri firmalarn tm ihtiyalarn karlamakta zorlanr hale geldi ve uan da adna
Cloud denilen yeni bir hizmet modelinin olumasna neden oldu. Bu i modeli,
firmalarn gerekli tm BT ihtiyalarn bir self-servis portal zerinden eriebilecekleri,
istedikleri hizmetleri seerek hzl bir ekilde yararlanmaya balayacaklar bir ortamn,
yani bulut ortamnn olumasnda ana motivasyon olmutur. (zdemir, 2011)

BULUT BLM ZELLKLER

Googlen yapt aratrmaya gre Bulut Biliim ile %10 iletme giderlerinin azalaca,
iletme ierisinde %35 orannda Bilgi Teknolojileri harcamalarnn azalaca buna
karlk %10 orannda bir gelir ve %50 orannda bir verimlilik art salanacaktr.
Bulutun en temel zelliklerinin sralayacak olursak ;
Her ey tarayc ile salanyor

Hibir masast uygulamasna veya ekstra tarayc plug-in'ine gerek yok

leklendirilebilir, kuvvetli ve gvenli

Farkl corafyalarda sunucu merkezleri, hzl hesaplama gc

Abone modeli

Kullandn kadar de
nternete giren her cihazdan ulam

Taraycs olan her cihaz kullan

Srekli geliim ve kesintisiz gncelleme

Her zaman son srm kullan (srmler her haftada bir yenileniyor)
Birden fazla dile eviri

Gerek zamanl uluslararas takm almas

99.9% alma Garanti Anlamas

7/24 btn zamanlarn 99.9%'unda alma garantisi veriyoruz.

4.1

Klasik BT Altyaps

letmelerdeki

klasik

Bilgi

Teknolojileri

altyapsnda

kullanclarn

alt

bilgisayarlar, printerlar gibi cihazlar ile uygulama, bilgi ve servislerin zerinde durduu
5

sunucular, storage niteleri, bilgilerin yedeini alan kartu niteleri, yedekleme

sistemleri mevcuttur. Ve bu ortamlar besleyen altyap olarak sistem odalar,
jeneratorler, UPS cihazlar, iklimlendirme, yangn sndrme ve gvenlik iin kamera ve
eriim cihazlar gerekmektedir. Bu BT altyapsnn kacak problemlere kar
desteklenmesi, gvenlik nlemlerinin firma tarafndan alnmas, alan sistemin
salnn izlenmesi, oluabilecek hatalara kar nceden uyar sistemlerinin kurulmas
ve srekli olarak yeni tehditlerini nne geme ve yeni fonksiyonlar kullandrabilme
adna gncellenmesi gerekmektedir.

4.2

Bulut BT Altyaps

Klasik BT alyapsdan farkl olarak Bulut Biliim aakida ekilde bir yap sunmakta,
bu yap ile,

 Yedekli, hzl ve kesintisiz bir altyapya,

Dzgn bir datacenter ortamnda alan BT altyapsna,
Bu datacenter iinde konumlandrlm;
o Mail,Sunucu,Hat Gvenlik rnlerine,
o Arivleme ve Yedekleme zmlarine,
o Elektrik, UPS,Soutma Sistemlerine,
o Sunucu ve uygulamalara
sahip olunabilmekte bize klasik BT alyapsnda farkl olarak aadaki gibi bir maliyet
oranlamas kmaktadr.

(SalesForce.com)
Bulut Biliim ile iletme sahibi kendisi iin bir kambur olan sistem odas bulundurma,
bunun iin UPS, Jenerator, Yangn Sndrme, Gvenlik Cihazlar ve Eriim Cihazlar
bulundurmayacak hatta bunlar ileten personel bulundurmasna gerek olmadan bu
hizmeti veren firmalar ile yapaca anlamaya gre aylk kirlama yada kulland kadar
de sistemine gre ihtiyalarn bu ekilde giderebilecek duruma gelecektir.

BULUT BLM MMAR YAPISI

ekilde temel aktrler (Tketici, Servisi Salayc ve Servis Gelitirici), bunlarn talep
ettii ya da yerine getirdii fonksiyonlar ve birbirleri ile etkileimi gsterilmektedir.

5.1

Tketici

Servis salaycnn sunduu hizmetleri (yazlm, platform ya da altyap servisleri)

tketen kurum ya da bireylerdir.Genellikle abone olduklar servisleri kullandka de
modeline gre kullanrlar. Abonelik, salanan web arabirimi ya da programlama
arayzleri (API) ile program ierisinde gerekletirilir. Tketici, servis salayc ile
hizmet seviyesi anlamas (SLA) ya da kontrat esasna gre alyor olabilir. Tketici
gerekletirecei fonksiyona ya da role bal olarak farkl kullanc arabirimi ya da
programlama arayz kullanyor olabilir. rnein, kulland sanal makinay
altrmak, durdurmak, silmek gibi ynetsel iler iin web arabirimini kullanabilecei
gibi uygulama ierisinden API kullanyor olabilir.Servis salayc tketiciye servisin
kullanm hakknda detayl analitik bilgi sunabilmelidir.Servis salayc kullancya
servisi kullanabilmesi ve kullanrken oluan problemleri giderebilmesi iin gerekli
yardm salar. Tketici; abonelik, ynetim, yardm, servisin tketimi ilemlerini eriim
katman zerinden gerekletirir. Eriim katman, web arayz ve APIlerdir.

5.2

Servis Salayc

Servis salayc, servisi planlayp kurar ve tketiciye ulatrr. Sunduu servisler temel
olarak, altyap (IaaS), platform (PaaS), yazlm (SaaS) servisleridir. Servis
gelitiricilerin gelitirdii uygulama ve servisler bunlarn zerine kuruludur. Uygulama
8

katman ile gsterilen budur. izimin en altnda grlen donanm katman, servislerin
zerinde kotuu fiziksel donanm gstermektedir. Sunucular, veri saklama cihazlar,
iletiim ekipmanlar bunlardan bazlardr. Sunucular genellikle x64 tabanl, dk
maliyetli ekipmanlardr. Donanmn hemen stnde ekirdek yazlm ile ifade edilen
ksm, iletim sistemi ya da sanal makina ynetim katmandr. Sanallatrma bu aamada
balamaktadr. ekirdek yazlmn stnde bilgi ileme, veri saklama, iletiim alar
gibi sanallatrlm kaynaklar bulunmaktadr. Sanallatrma Bulut Servislerinin
(otomatik provizyonlama, kullandka de ve elastikiyet ile beraber) en belirgin
zelliidir. Bu yapnn sorunsuz alabilmesi iin servis salaycnn temel ynetim
servislerini oluturmas gerekmektedir. Bunlar sa tarafta Ynetim bal altnda
gsterilmektedir. Kullancnn aboneliinden kaynaklarn atanmasna, sisteme eklenen
yeni donanmn kullanma hazr hale getirilmesine kadar tm provizyon srelerinin
otomatik i aklar halinde hayata geirilmi olmas en nemli fonksiyonlardan biridir.
Kapasite planlamasnda yetkinlik, kaynaklarn kullancnn talebi durumunda verilip
alnabilmesi (elastiklik) iin nemlidir.Servis salaycnn hizmet destek bal
altndaki ITIL srelerini (konfigrasyon ynetimi, deiiklik ynetimi, problem
ynetimi, v.d.) baaryla uygulamas bir dier gerekliliktir. Buna bal olarak etkin bir
izleme ve lmleme yaps kurulmu olmaldr. Faturalandrma lmleme verisi
zerine dayanmaktadr ve kullandka de modeli iin lmleme hayatidir. Aksi
takdirde servis salayc para ya da mteri, bazen de her ikisini birden
kaybedebilir.SLA ynetimi tketici beklentilerinin karlandndan emin olmak iin
gereklidir.Servis Salayc her katmandaki gerekli gvenlii, servis gelitiricilerin ve
tketicilerin ihtiya duyduu gvenlik servislerini salamaldr. Bu nedenle gvenlik
dikey olarak her katmanla ilikili gsterilmitir.Son olarak servis salayc tketici ve
gelitiriciler iin gerekli eriim katmann salamaldr. Eriim katman standart
protokoller zerinde kurulu kullanc arayzleri ve APIlardan oluur. Kullanlan
APIlar konusunda ne yazk ki benzer servisler iin bile bir standart olumamtr.

5.3

Servis Gelitirici

Servis gelitirici, servis salaycnn sunmu olduu temel servisleri alp yeni uygulama
ya da servisler oluturur. Bunun iin servis oluturma, yaynlama ve izleme
fonksiyonlarnn

servis

salayc

tarafndan
9

salanmasna

gereksinim

duyar.

Oluturduu servis ile ilgili analitik bilgi gelitirici iin nemlidir ve servis salayc
tarafndan salanmaldr.Servis gelitirici iin frsatlar hayal gc ile snrldr.
Tamamen yeni bir servis gelitirebilecei gibi, var olan servisi kendi markasn
oluturarak ni bir alana pazarlyor da olabilir.Aktrler ve fonksiyonel mimariye
bylece deindikten sonra kullanm modellerini inceleyebiliriz. (Arman, 2011)

6
6.1

BULUT BLM KULLANIM SENARYOLARI

Bireysel Kullanm

Bu senaryoda tketici bireysel son kullancdr ve Bulut servislerini kullanr. Tketici

arka planda servisin nasl oluturulduu ya da nasl alt ile ilgilenmez. Kullandka
de en yaygn kullanlan i modelidir. Bu trden servislere Amazon S3 servisi iyi bir
rnektir.

6.2

Kurumsal Kullanm

Bu senaryo ierisinde birden ok alt senaryo barndrmaktadr:Bu senaryolarn ilkinde,

letme son kullanclara kullandrmak zere (alanlar, i ortaklar, mteriler, v.b.)
Bulut servislerinden faydalanr. Elektronik posta ya da veri paylam servisleri rnek
olarak verilebilir.kinci senaryoda, BT fonksiyonlarnn bazlarnn Bulut servislerine
aktarldn grrz. Veri saklama, yedekleme ve veri taban servisleri ilk anda
verebilen rneklerdir. Kurum BT servislerini birbirinden bamsz hale getirebildii
lde Bulut servislerinden yararlanma oran artacaktr. Servis Odakl Mimarinin
kurum ierisindeki adaptasyonu/uygulanmas belirleyicidir.nc sernaryoda, kurum
BT altyapsn tamamen Bulut zerine aktararr. Bir ve ikinci seraryolar dnda kalan
herey Bulut zerindeki sanal biliim kaynaklarna aktarlr. Bir tr sanal veri merkezi
oluturmak sz konusudur.Drdnc senaryoda ise kurum verimliliini artrmak
maliyetlerini drmek iin servis salayc mimarisini kendi veri merkezinde hayata
geirir. Bir ve ikinci senaryolar yine bu senaryo ile kombine edilebilir. Kurumlarnn
Bulut servislerinden hangi senaryolar kullanarak ve hangi oranda yararlanabilecekleri,
kurum stratejisine ve kurum BT altyapsnn esnekliine baldr. Bunun iin bir tr
Servis Odakl Mimari olgunluk modeli oluturulabilir.
10

6.3

Tekil Salaycl Bulut Servisi

Bu senaryoda servis salayc tm BT altyapsn, yani altyap, uygulama platformu ve

yazlm servislerini tek elden sunar. Google Apps ve Microsoft Office Live rnek olarak
alnabilir.

6.4

oul Salaycl Bulut Servisi

Bulut Biliim yaklamnn ne kadar esnek olduunu gstermesi asndan son derece
ilgin olan bu senaryoda; servis aldmz servis salayc servisini bir ya da daha ok
servis salaycnn sunduu servisler zerine kurar. rnein; fotoraf paylam servisi
olan SmugMug veri saklama hizmetini Amazon S3 den almaktadr. Ama bu servisi
kullanan tketici yalnzca SmugMug ile muhattab olur, gerisinden haberi olmaz.

6.5

Servis Gelitirici

Bu senaryoda servis gelitirici (bu kurum ya da birey olabilir) servis salayc tarafndan
salanan gelitirme ortam ile belli servis salayc altrma ortam (runtime) iin
uygulamasn ya da servisi gelitirir. Yalnz bu uygulama/servis arka planda birden ok
servis salaycnn sunduu servis ya da altyapy kullanabilir. rnein; Google Apps
Engine iin gelitirme yapan bir gelitiriciyi dnelim. Bu gelitiricinin byk
miktarda saklama alanna ve ilikisel veritabanna ihtiyac olduunu varsayalm. Google
Apps Engine bu gereksinimleri karlayamaz ama Amazon S3 ve EC2 karlayabilir.
Sonuta Google Apps Engine zerinde alan uygulama/servis ayn zamanda Amazon
servislerini de kullanyor olur. Daha farkl senaryolar da dnmek mmkndr,
rnein Bulut servisleri arasnda uygulama ve verinin tanmas. (Arman, 2011)

BULUT BLM SERVS MODELLER

Bulut Biliim kavram, gnmzn artan mobilite ihtiyalar dorultusunda, sunduu

kullanlabilirlik ve maliyet avantajlar sebebiyle ngrd taleple ciddi bir pazar
vadediyor. Byk teknoloji devleri bu pazardan payn alabilmek iin ciddi yatrmlar
yapyor. Bu teknolojiler aadaki hizmetler ile letmelerin kullanmna sunuluyor.

11

7.1

Servis olarak Yazlm (Software as a Services, SaaS)

Kullanclarn uygulamalara erimek iin kendi sistemlerine herhangi bir kurulum

yapmadan internete bal herhangi bir ortamdan bulut biliim zerindeki uyggulamalar
erierek alam yapabilmeleridir. Uygulamalara, web tarayclar gibi ara yzler (Web
tabanl e-posta gibi) aracl ile eitli kullanc cihazlarndan eriilebilmektedir.
Mteriler alt yapdaki a, sunucu, iletim sistemi ve depolama aygtlar gibi bileenleri
ynetmez veya denetlemez. Ancak kullancya has uygulama ayarlar yaplabilir.

7.2

Servis olarak Platform (Platform as a Service, PaaS)

Servis salayc, mteriye kendi uygulamasn gelitirip, altrabilecei bir platform

sunar. Bu platform uygulamann gelitirilecei, altrlaca ortamla birlikte,
tamamlayc servisleri ve gerekli teknolojik altyapy da kapsar. Kullancnn kendi
kurduu uygulama dnda, platform altyapsn oluturan bileenler zerinde herhangi
bir kontrol ve ynetim imkn yoktur.

7.3

Servis olarak Altyap (Infrastructure as a Service, IaaS)

Altyapnn bir bulut servisi olarak sunulmas modelinde mteri ihtiyac olan ilemci,
depolama, a kayna ve dier temel biliim kaynaklarn kendisi yaplandrabilmekte
ve bunlarn zerine ihtiyac olan iletim sistemi ve uygulamalar kurabilmektedir.
Mterinin alt yap zerinde ynetimi ve tam bir kontrol olmamasna ramen, iletim
sistemi seviyesinde sisteme tam bir hkimiyeti bulunmakta ve baz a bileenlerini
(Firewall gibi) ynetebilmektedir.

Bulut biliiminin kullanc firmalar iin en byk tasarruf alan ve IT kadrolar iin en
byk istihdam imkan, Servis Olarak Yazlm (SaaS) firmalar olacak. Diyelim ki
bugn bir Web siteniz var ve bunun iin bir ierik ynetim sistemi satn aldnz veya
kendi dahil IT blmnze yazdrdnz. Bu yazlmn gncel halde tutulmas, yeni
ihtiyalar karsda yeni blmler eklenmesi sizin sorumluluunuzda demektir. Aylar
olabilir ki, bu yazlma yeni bir ilev eklenmesi gerekmez; fakat siz yazlmc ekibinizi
aynen korumaya devam edersiniz. Yazlmn bir hizmet olarak edinilmesi, sizi bu
12

harcama kaleminden de kurtarmay vaad ediyor. Bir dier nemli istihdam ve tasarruf
alan, biliim platformunu hizmet olarak sunan Servis Olarak Platform (PaaS) firmalar
olacak. Bu kurumlar, mterilerini, belirli iletim sistemlerini veya uygulama
paketlerini satn almaktan kurtaran, bunlar hizmet olarak sunan ve kullanld oranda
cret isteyen firmalardr. Diyelim ki sizin Web sunucunuzda sadece HTML hizmeti
olmas gerekiyor. Oysa bugn bir Web sunucusu kurduunuzda hi kullanmayacak bile
olsanz, PHP veya Java yorumlaycsnn da bedelini demek zorundasnz. Eer sizin
iinizin gerektirdii platformda Flash kullanlmayacaksa, neden Flash sunucusu 24X7
alyor ve siz bunun iin bir bir bedel dyorsunuz? Platform da artk ok-mterili
mimariye sahip olacak. (cal, 2009)

8
8.1

BULUT BLM ZM TRLER

Genel Bulut

Genel bulutta, irketinizin tm bilgiilem altyapsn dar tarsnz. Yani tm

bilgiilem

faaliyetinizi,

nc

parti

irketlerin

kurduklar

altyap

zerinde

kiralayacanz kaynaklar zerinde yrtrsnz.Bu zm zellikle kiisel kullanm

iin uygun bir zmdr. Gmail rnein genel bulut bilgiilemi iin en iyi rneklerden
biridir. e.posta hizmetlerinden faydalanmak iin hibir yatrm yapmanza gerek
brakmadan, ok iyi ynetilen bir e.posta hizmetinden yararlanmanz salamaktadr.
Genel Bulut kk boyutlu hatta bazen orta lekli iletmeler iin de, dk maliyetli
zmler sunmaktadr. Genellikle kullandn kadar de sistemiyle alr. Aylk ya da
kullandka demeye dayal sayal sistemleri dahi vardr. Salesforce ve Amazon en
bilinen rnekleridir.

8.2

zel Bulut

Daha ok byk irketler ve veri gvenlii nemli her boyuttan irkete hitap eder.
irket kendi bulutunu kurar. Darya kapal bulut, irket iinde ortak kullanlr. Genel
bulut kadar byk tasarruflar salamasa da, bilgiilem yatrm ve giderlerinde ok
nemli avantajlar salar. Genel bulut ile zel buluta gnlk hayattan rnek vermek
gerekirse birincisini toplu tamacla, ikincisini zel otomobile benzetebiliriz. Genel
13

bulutta da tpk toplu tamaclkta olduu gibi kaynaklarn bakalaryla ayn anda
paylalmas sz konusudur. Drdnc Levent'ten Taksim'e belki en hzl eriimi salar
ama yolculuu tanmadnz kiilerle yaparsnz. antanzda yz binlerce TL tamak
iin uygun deildir. Cep telefonuyla konuamazsnz, ya da konuabilseniz bile zel
konuma pek yapamazsnz. te yandan zel bulutta tpk zel otomobilde olduu gibi
kiisel rahatnz, kiisel mahremiyetiniz n plandadr. zel bulut bilgiilem altyaps ise
daha ok bir irketin ara filosuna benzer. Herkes yine bir havuzdaki otomobilleri
kullanr ama bir kez otomobilin iine girdi mi, yolculuunun sonuna kadar o ara kiisel
aracdr.

8.3

Hibrid Bulut

Karma bulutta ise zel bulut ile genel bulutun birlikte kullanm sz konusudur. Gizlilik
ya da gvenilirlik derecesinin ok nemli olmad baz uygulamalar iin genel bulutun,
gizlilik ve gvenilirliin nemli olduu alanlarda zel bulutun kullanld sistemlerdir.
rnein veri depolama iin zel bulut, kelimeilem iin ise genel bulutun
kullanlmasnn tercih edildii durumlardr. Hangisini seeceinizi ihtiyalarnz
belirler. Genel kural kiisel kullanmlar iin genel bulutun, kurumsal kullanmlar iin
zel bulutun kullanlmasdr. Ancak irketin byklne gre, tabii faaliyet alann da
gz ard etmeden, hibrid zmler de iyi bir alternatif olabilmektedir. (Atakan, Yurtsan)

9
9.1

BULUT BLM AVANTAJLARI

Dk Donanm Maliyeti

Web tabanl uygulamalar altrmak iin netbooklar dahi yeterli. nk uygulama

bulutta altrlyor. Dolaysyla minimum kaynak kullanmyla gnmzn en gl
kiisel bilgisayarlarnn performanslarna eriebiliyoruz. Bu yzden bulut biliim
kullanan bilgisayarlarn dk kapasiteli sabit diske, bellee ve ilemciye sahip olmas,
performans kayb yaamanza neden olmayacak, dk donanm da dk donanm
maliyetini beraberinde getirecektir.
9.2

Gelimi Performans
14

Klasik programlara oranla ok daha az sistem kayna tkettii iin sistemlerde

herhangi bir performans kayb yaanmaz. Gerekli tm ilemler bulutta yaplr.
9.3

Dk Yazlm Maliyeti

Her bilgisayar iin ayr ayr yazlm paketleri almak yerine sadece kullanclarn ihtiya
duyduu uygulamalara eriim salanr. Ayrca byk iletmelerde programlarn
yklenmesi ve ynetimi de ayr bir maliyettir. Bulut Biliim ile program yklenmesine
ihtiya duyulmad iin herhangi bir maliyeti yoktur. Ayrca yazlmlar satn almak
yerine kiralayabilir ve bu ekilde tasarruf edilebilinir.

9.4

Annda Gncelleme

Kullanlan web tabanl uygulamann yeni srm ktnda veya baz aklar
kapatmak iin gncelleme yaynland anda letme en gncel srm edinmi
olucaktr. letme bunun iin ayrca cret demesine gerek kalmaz ve/veya bu
gncellemelerin yklenmesi iin herhangi bir teknisyen bulundurmak zorunda
kalmayacaktr.

9.5

Snrsz Depolama Kapasitesi

Snrsz kelimesi biraz iddial gibi grnse de kiisel bilgisayarlar iin retilmi 1,5
TBlk sabit diskler PBlk (1 Peta Byte= 1 milyon GB) depolama kapasiteli sunucularn
kapasiteleriyle boy lemez. Bu duruma en gzel rnek bir firmann put.io adl
zm. Put.io servisine aylk belirli bir miktar deme yaplmas kouluyla GBlarca
depolama alan sunuluyor.

9.6

Artrlm Veri Gvenlii

Bir oumuzun sabit diski en az bir kez arza yapp kullanlamaz hale gelmi ve ierdii
tm veriler ulalamaz hale gelmitir. Bulut Biliim ile verilerimiz internette

15

depolandndan dolay herhangi bir veri kayb sz konusu deildir. nk buluttaki her
verinin bir kopyas otomatik olarak baka bir sunucuya da kopyalanr.

9.7

letim Sistemleri Arasnda Gelitirilmi Uyum

Windows ykl bir bilgisayarda bulunan dosyalarn Mac veya GNU/Linux ykl bir
bilgisayarn arasnda a balants kurmak olduka zordur. Bulut Biliimde veriler
sunucuda bulunduu iin herhangi bir iletim sistemiyle bu dosyalara sorunsuz bir
ekilde ulaabilirsiniz.

9.8

Artrlm Dosya Format Uyumu

Bulut Biliim sayesinde oluturduunuz bir belgenin dier bilgisayarlarda nasl

grnecei, alp almayaca gibi dertleriniz olmaz. rnein Googlen dkman
hizmeti ile oluturulan bir dkman her bilgisayarda ayn ekilde grnr ve alr.
Oysa ki Microsoft Office 2007de oluturulan bir belgenin Microsoft Office 2003te
almasn salamak olduka zordur.

9.9

Grup almas

Bulut Biliimin en byk avantajlarndan biri ayn belge zerinde ayn anda birden ok
kiinin dzenleme yapabilmesidir. rnein Google Docsun hesap tablosu uygulamas
ayn belge zerinde ayn anda birden ok kiinin almasna imkan veriyor. Bunun
yannda dosyalar kiisel bilgisayarlar yerine bulutta depoland iin kullanclar,
internet balantsna sahip olan herhangi bir bilgisayar ile belgenin en gncel haline her
an ulaabiliyor.
10 BULUT BLM DEZAVANTAJLARI
10.1 Sabit nternet Balants Gerektirmesi
Eer internete bal deilseniz web tabanl uygulama ve servisleri kullanamazsnz.
nternete bal deilseniz bulutta bulunan belgelerinize ulaamayacanz iin ileriniz
16

aksayabilir. 3Gnin yaygnlamasyla birlikte bu durum byk oranda geerliliini

yitirse de bulut biliim iin hala byk bir dezavantajdr.
10.2 Dk Hzlarda Dzgn almamas
Web tabanl uygulamalar geni bant internete gre tasarland, iin Dial-up veya GPRS
ile internete balanyorsanz bulut biliim servis ve uygulamalar normalden ok daha
yava alyor olacaktr. Ayn durum geni bant internet balantnzn yavalamas
durumunda da yaanabilir. Ek olarak geni bant internet balantnzn dk ykleme
hz sunmas da veri yedekleme de uzun sre beklemenize yol aacaktr.
10.3 Uygulamann Yava almas
Hzl bir balantya sahip olsanz dahi eer web tabanl uygulama ve servisi altran
sunucu ar younsa kullandnz uygulama normalden daha yava alabilir.
10.4 Gvenlik Aklar
Tm belgelerinizin bulutta bulunmas her ne kadar iyi bir ey olsa da kt niyetli kiiler
bulut sunucularna eitli saldrlar dzenleyip kiisel verilerinizi ele geirebilir veya
kullanlmaz hale getirebilirler.
10.5 Sistem Gncellemeleri
Bulut zerinde bir yazlm altryorsanz, bulut altyaps gncellendiinde,
kullandnz yazlm bu gncelleme ile sorun yaratabilir. Bulutu altran sistem sizin
kontrolnzde olmad iin, bulut zerine kurduunuz yazlm, klasik sunuculu sisteme
gre daha az kontrolnz altndadr.

10.6 Deneyimsiz Bulut Operatr

Hizmet aldnz bulut sistemini ileten firma, gerekli bakm ve servisleri yapmaz ise,
bulutta meydana gelebilecek bir arzada tm verilerinizi kaybedebilirsiniz.

17

10.7 Kullandnz Programn zellikleri

rnek olarak Google Docs her ne kadar tm ofis program ihtiyacnz giderecek olsa da
Microsoft Office ve/veya Open Officein tm zelliklerini bnyesinde barndrmaz.
Bulut Biliim tabanl uygulamalara gemeden nce bu programlarn ihtiyacnz tam
olarak karladndan emin olun. (Arman, 2011)

11 BULUT BLMDE GVENLK

Bulut Biliimin en nemli ve soru iareti olan konularndan birisi gvenliktir. IDCnin
yapt bir almaya gre bulut biliim kullanmna gei srasnda yaanlan en nemli
ekince olarak gvenlik gsterilmektedir.

11.1 Hizmet Alnan Firmalarn Gvenilirlii

Firmalarn gvenlik kayglarn gidermek amacyla ilk inceleyecekleri nokta, hizmet
alnacak firmann sektrde edinmi olduu tecrbeler olacaktr. Hizmet verecek
firmann ne kadar sreden beri sektrde faaliyet gsterdii ve bu srete ortaya km
olan gvenlik sorunlarnn durumu da incelenecek nemli konular olacaktr. Ayn
zamanda, gvenlik problemleri olumas durumunda, hizmet alan firma ile yapaca
ibirlii/bilgilendirme gibi parametreler de nemli olacaktr. Bunun dnda firmann
iletim srasnda kulland metodolojiler, ( ITIL, COBIT gibi.), takip ettii
reglasyonlar (ISO 9001, 27001-2, BS 25999 gibi.) ve elbette ki konularnda uzman
18

(CISSP,CEH,CISA,CCIE,GIAC vs. gibi sertifikasyonlara sahip) yetimi personel

kayna da hizmet kalitesi asndan nemli gstergeler olacaktr.
11.2 Eriim ve Kimlik Denetimi
Hizmet alnan firmann servislerine eriim srasnda mutlaka gvenli bir balant
yntemi kullanlmaldr. Bu eriimin, sadece hizmet alan kii ya da kurum tarafndan
yapldndan emin olunmas iin, aadaki eriim kontrol (authentication)
teknolojilerinden (two factor iki katmanl kontrol- vs. gibi) bir veya birka birden
desteklenmelidir:
Kimlik Dorulama (Authentication)
o Bildiiniz bir ey (Something you know) ifre (password) gibi.
o Sahip olduunuz birey (Something you have) token anahtarlar gibi.
o Sizin kimliiniz (Something you are) biyometrik kontroller, retina
kontrol gibi.
o Bulunduunuz yer (Someplace you are) GPS sinyalleri ya da IP bazl
kontroller gibi.
Yetkilendirme (Authorization)
o Firma tarafndan kullanlan hesaplarda, hangi hesabn hangi kaynaklara
eriebilecei dikkatle tanmlanmaldr. RBAC(Role base Access control )
Hesap Verilebilirlik (Accountability)
o Bulut (cloud) zerindeki tm hareketler kayt altnda olmal ve olas
soruturmara yardm edebilmelidir. Gereinde yasal delil olarak da
kullanlabilecek ekilde toplanabilmelidir.
11.3 Eriilebilirlik
Bulut Biliim hizmetlerinde alnan hizmetler, SLAler (Service Level Agreement) ile
gvence altna alnmaktadr. rnein hizmet alnan sunucularn ayakta kalma sresinin
%99,99 olmas vs. gibi. zellikle yksek eriilebilirlik gereksinimi ieren projelerde ,
Felaket nleme (Disaster Recovery) servislerinin olup olmad kontrol edilmeli,
ayrca servis olarak veriliyorsa, alnan servis katmanlar ierisinde bu servis tercih

19

edilmelidir. Elbette hizmet salayc firmalarn finansal durumlar da alnacak hizmetin

kesintisizlii ve kalitesi iin belirleyici olacaktr.
11.4 Fiziksel Gvenlik
Bulut Biliim salaycsnn veri merkezinde (Data Center) sahip olduklar fiziksel
gvenlik sertifikalar (TIER 3-4 vs. gibi) ve gvenlik nlemleri (biyometrik kontroller,
yanmaz duvar ve kaplar, 7x24 gvenlik, fiziksel bariyerler, sel-yangn nleme
sistemleri, UPS sistemleri, soutma sistemleri, alarm mekanizmalar ) incelenmeli,
gerektii durumlarda denetlenme opsiyonlarnn olup olmad aratrlmaldr.
11.5 Legal ve Operasyonel Gvenlik:
Alnan hizmetlerin lisans durumlar ve yasal ykmllkler, szlemeler ile gvence
altna alnmaldr. lkemizde SPK, BDDK gibi kurulularn ynergeleri ve yasal
ykmllkler, yine gncel yasalardan 5651 vs. gibi ynetmeliklerin sorumluluklar
takip edilmelidir. Hizmet veren firmann operasyonel hizmetlerde alan personelleri
ile imzaladklar NDA vs. gibi szlemeler sorgulanmal ve personel zgemi
soruturmalar yaplp yaplmad eer mmknse bilgi/taahht olarak talep
edilmelidir.
11.6 Veri ve Altyap Gvenlii :
zellikle PCI DSS (Payment Card Industry Data Security Standard) gibi
reglasyonlara uyum zorunluluu olan proje kaynaklarnda, hizmet alnan firmann
yedekleme ve veri silme/yok etme biimleri sorgulanmaldr. Kullanm biten verilerin
imha edilme metodolojileri sorgulanmal, mmknse ayr bir servis olarak
alnabilmelidir. Firmann entellektel bilgisini ya da kurumsal nem ieren sunucularn
verilerinin mutlaka bir ifreleme (encryption) algoritmas ile saklanmas, gerektiinde
servis olarak alnabilmesi salanmaldr.
Hizmet veren firmann a altyapsnn 7x24 proaktif olarak izlendiinden emin
olunmaldr. Eer mmknse o proaktif nlemlerin (DDOS koruma, Firewall
20

Sistemleri, IPS/IDS sistemleri, Anti-Malware sistemleri, Anormally Detection

sistemleri vs. gibi) servis olarak da alnarak denetlenmesi, ya da raporlarnn dzenli
olarak grlebilmesi istenmelidir. (zdemir, 2011)

12 BULUT BLM HUKUK PROBLEMLER

Temelde olduka basit olarak gzken ve biliim endstrisini yeniden aha kaldracak
olan bulut biliimi teknolojisinin dier dzlemde hukuk dnyasnda byk bir kargaa
yarataca da imdiden n grlmektedir. Bulut biliimi teknolojisini anlayabilmek iin
kullanclar ve hizmet verenlerin arasndaki ilikiyi iyi anlamak gerekmektedir.
Bulut Biliim sistemi kimi zaman ikili daha ok da l veya daha oklu bir ilikiye
sahip olabilir. rnein, sunucularn bulutun iine tamak isteyen bir irket ncelikle bu
hizmeti veren irket ile anlar. Ancak bu hizmeti salayan irket, sz konusu hizmeti
kendi sunucular ile deil, dnyann herhangi bir noktasndan kiralad baka bir
irkete ait sunucular da kullanabilir. Hatta bu sunucular kiralayan irket de
bahsettiimiz sunucular baka bir firmadan kiralayabilir. Bylece irket aslnda X
firmasndan aldn dnd hizmeti farkl, farkl firmalardan alyor olabilir.
te Bulut Biliimi teknolojisinin hukuken yaratt problemler serveni de tam bu
noktada balamaktadr. Zira bulut biliiminin getirdii evrensel paylam zellii ayn
zamanda paylalan verilerin de nerede depolanaca sorununu da ortaya karmaktadr.
Burada asl problem snr tesi veri akdr ve olas hukuki ihtilaflarn doduu yerin
belirlenememe riski olduka fazladr.
Bu konuda en byk sorunun zellikle Avrupa Birlii lkelerine hizmet verecek olan
irketler asndan meydana gelmesi beklenebilir. Nitekim Avrupa Birliinin verilerin
korunmas hakkndaki direktifine (EU Data Protection Directive) gre Bulut Biliimi
hizmeti verecek olan firmalarn Avrupa Birlii lkeleri dnda kuracaklar veya Avrupa
Birlii lkeleri dndan kiralayacaklar sunucu hizmetlerinde, sunucularn bulunduu
lkelerin Avrupa Birlii yasalarnn belirlemi olduu veri koruma gvenlik seviyesinde
olmas gerekmektedir. Halen Amerikan mevzuatnn dahi bu standartlar karlamyor
olmas durumun vahametini gzler nne sermektedir.
Bulut Biliimi ve karlalabilecek hukuki problemler ile ilgili olarak Avrupa A ve
Bilgi Gvenlii Ajans nn yapt aratrmaya gre ise bulut biliimi teknolojisinin
21

zellikle problem yaratacak hususlarn be ana balkta topland belirtilmektedir.

Bunlar srasyla Verilerin Korunmas, Gizlilik, Fikri Mlkiyet, Mesleki Sorumluluk, D
Kaynak Kullanm ile ilgili sorunlardr. Hizmeti salayan firmalarn aslnda verileri
depolayan sunucular dorudan kontrol etmiyor olmas veya sanal ortamda kontrol
ediyor gzkse de fiziki anlamda mlkiyetin 3. kiilerin elinde olmas verilerin
korunmasn ve gizlilik standardnn salanabilmesini gletirmektedir. Buna bal
olarak sunucu sahiplerinin dnyann eitli noktalarnda konumlanm olmalar ve farkl
mevzuat uygulamalarna tabi olmalar sorunlarn byk bir ktlesine dnmesi iin
atlan ufak lklar olarak saylabilir. Bulut biliiminin kullanlmas ayn zamanda olas
dava srelerinde delil tekilinde de sorunlar yaratacaktr. Elektronik ortamda elde
edilen delillerin pratikte halen detaylaryla ilerlik kazanamad lkemizde, 3. Kiilerin
kontrolnde olan verilerin ve dolaysyla delillerin nasl elde edilebilecei ve bunlarn
hukuken ne derece balayc olaca da mevcut yasalar dahilinde byk bir krdme
dnmektedir. rnein, ev stdyosunda hazrlanm bir mzik eserinin sahibinin, bu
eserinin rzas dnda kullanldn renmesi ve bunu kantlamasnda eser sahibinin
eli olduka zayf gzkmektedir. Bu itibarla, zellikle Bulut Biliim hizmetinin
alnaca

irketle

yaplacak

szlemelerde

erevenin

net

olarak

izilmesi

gerekmektedir. te yandan genel hkmler erevesinde irketlerin kendilerinden

beklenen gvenlik nlemlerini almalar, bu nlemleri srekli gelitirmeleri ve ar kusur
ve ihmallerinden sorumlu olacaklar aikardr. Her ne kadar bulut biliim hizmeti veren
irketler 3. Kiilerden sunucular kiralasalar da, sorumluluk mteri ile szleme
imzalayan irketlerde olacandan zellikle bu hizmeti veren irketler ve yneticileri
asndan odluku souk ve yal gnleri greceimizi tahmin ediyoruz. Yasalarn bu
srece daha detayl eilecei gne dek Bulut Biliimi hizmeti salayacak irketler ile
mteri irketler arasnda yaplacak szlemeler imdilik tek kar yol olarak
gzkmektedir. Mterilerin byk lekli ve szleme artlarnda deiiklik
yapabilecek gce sahip firmalar olmas durumunda zmn tahkim erevesinde en
azndan daha nitelikli bir ekilde zmlenebilecei n grlebilir. Ancak bu hizmetten
yararlanmak isteyen mterilerin kk lekli firmalar ve bireysel kullanclar olmas
durumunda sz konusu mterilerin mevcut yasal zmszlkler ierisinde
kaybolaca ve madur olacaklar neredeyse kesin gibidir.

22

Sonu olarak, bulut biliimi teknolojisi, sadece bilgi teknolojileri endstrisini deil
sigorta, finans ve daha birok sektr etkisi altna alacak byk bir dalgadr. Bu
dalgann nmzdeki yllarda en ok devinim yarataca alanlardan birisi ise hi phe
yoktur ki hukuk olacaktr. Nitekim teknolojinin bu kontrol edilemez deiimi karsnda
yasalarn da ayn hzla ihtiya duyulan standartlara uyumlu hale getirilmesi
gerekmektedir. (Turan, 2010)

13 GNCEL BULUT BLM RNEKLER

13.1 Google Dokmanlar (Google Apps)
Bulut iinde kullanabileceiniz, oluturabileceiniz ve kaydedip saklayacanz kelime
ilemci, tablolama ve sunum uygulamalaryla beraber email ve takvim hizmetlerini
ieren bir paket sunuyor. Kiisel kullanm ile beraber, dosyalar zerindeki ortak alma
teknolojisiyle firmalar iin de inovatif bir zm platformu oluturmaktadr.

13.2 iCloud
Sadece Mac ve iOS yani Apple kullanclar iin olsa bile, dosya saklama ve cihazlar
arasnda senkronizasyonu her Apple rn gibi en basit haline indiren bir web
uygulamas ve bir veri saklama yeridir. iPhoneda ektiiniz fotoraflar hi bir ey
yapmadan Macinizde grntleyebilir, Macde gncellediiniz adres defterine annda
iPhoneunuzdan ulaabilirsiniz.

13.3 Office 365

Microsoftun ofis yazlmlar iinde markalam olan MS Officei bulut zerinde
altran bir altyapdr.

Office 365, Microsoft Business Productivity Online Suite

(BPOS) ve Microsoft Office SharePoint Online, Exchange Online ve Lync Online ile
beraber yeni bir oluum sunmaya hazrlanmaktadr.

13.4 Dropbox

23

Dosyalarnz bulut ortamnda saklamamza olanak vererek, zaman ve sabit disk

kullanmnda byk lde tasarruf etmeniz salayacaktr. Online yedekleme ileri iin
de kullanabileceiniz gibi, deiik donanmlarda alyorsanz ya da farkl
donanmlardaki farkl kiilerin eriip kullanabilecei bir alan istenildii durumda
kullanlmakta.

13.5 Evernote
Not alma, bir toplanty sesli olarak kaydetme, nternetteki yaz, resim vb. bulut
zerinde depolayan birden ok platforma destek veren bir uygulamadr. Sakladnz her
eye PC, Mac, iPhone, Blackberry gibi hemen hemen her trl cihazdan ulamanz
mmkn. Aklnza bir fikir geldi. An mobil cihaznzdan Evernoteu ve ister yazyla
ister sesinizle kaydedin. ekin fotoraf ve kaydedin. Beendiniz yazy kaydedin, sonra
okuyun.

13.6 Zoho
Kendi iinde kelime ilemci, hesap tablosu, CRM, Proje ynetimi, Veritaban,
Raporlama aralar gibi 29 ayr web uygulamasn barndran bir yap. Bu yapnn iinde
bu uygulamalar ile rettiiniz verileri kiisel olarak ya da firma hesabyla saklayp
kullanabiliyorsunuz. Gelimi web uygulamalaryla (SAAS) bulut teknolojisinin her
trl nimetlerinden yararlanan Zoho, kendisine bu alanda Google ve Microsoft ile bir
yer edinmeye alyor.

13.7 NetSuite
Bulut zerinde alan iinde ERP, Muhasebe, Sipari ynetimi, Stok, CRM,
Profesyonel hizmet otomasyonu (PSA) ve E-ticaret de dahil olmak zere modller
bulunan entegre bir uygulamadr. Halihazrda 10.000den fazla kullancs ve 3 milyar
dolar piyasa deeri bulunan NetSuitein bir nceki ad Oracle Small Business Suite idi.

13.8 Salesforce

24

Web zerinde alan CRM uygulamasyla bulut biliimin byk babas olarak kabul
edilmelidir. Bu uygulamaya ekledii Chatter ile sosyal a entegrasyonunu,
AppExchange ile de dier bulut uygulamalar ile entegrasyonu salamaktadr.

13.9 IBM Websphere Cast Iron Cloud Integration

Bulutta ve/veya kendi sunucularnzda bulunan dosyalar, veri tabanlar, mesajlama
sistemleri ve web hizmetlerinin yan sra, SAP, Siebel, SalesForce, Microsoft
Dynamics, NetSuite, ve Lotus Domino gibi uygulamalar da dahil olmak zere, u
noktalara farkl balantlar salayp bunlar entegre eden bir platform uygulamasdr. Bu
uygulama ile Oracle CRMe girilmi bir kayd, bir baka yerdeki MySQLe annda
ulatrabilir ve MySQL kullanan uygulamann da kendi iinde bu verilere sahip olmas
salanabilmektedir.
13.10 Workday HCM nsan Sermayesi Ynetimi (HCM-Human Capital
Management)
Finansal ynetim, Masraf takibi, Bordro gibi uygulamalar iinde barndran ve bunlar
bulut zerinden hizmete (SAAS) sunan yeni nesil bir yazlmdr. zellikle farkl corafi
lokasyonlarda bulunan alanlarn ilemlerini yapmak iin hazrlanm bir yaps
bulunmakla beraber bulut teknolojisi ile firmalarn kendi bnyelerinde barndracaklar
donanm ve yazlm risklerinin de nne gemi olmaktalar. (Baavc, 2011)

14 BULUT BLM BAARI HKAYELER

Aadaki tabloda, bulut iletiim ve birlikte alma zmleri uygulam olan
irketlerde genel olarak karmza kan iletme ve BT senaryolarnn profili
sunulmaktadr. Baz iletmeler arasndan derlenen bu profiller, hangi durumlarn
bulut ierisindeki i yklerinin zelletirilmesine ynelik gl sebepler
oluturabileceini de gsteriyor. (Microsoft)

25

htiyalar

Sorular

Masaya veya
dizst bilgisayara
sahip olmayan
alanlar.

letmenizde masa veya laptop bilgisayara sahip

olmayanlarn yzdesi byk m? Bu
alanlarnzn teknolojilere eriimini bugn
salayabiliyor musunuz?

Uzaktan alanlar.

irketiniz bu alanlarla daha iyi birlikte alma

ve iletiim imknlarndan fayda salar m?

Bulut Biliim zm
rnek: Aviva, kresel sigorta salaycs (28 lke ve 54
bin alan):
Zorluk: Kresel iletiim ve ibirlii;
zm: SharePoint Online
Yararlar: Kresel iletiim imknlaryla irketi bir araya
getirdi. Tm alanlara eriim imkn salad

rnek: Godiva Chocolatier, perakende maazalar

Donanm ve yazlm olarak sermaye masraflarn

azaltma ihtiyacnz sryor mu?

Maliyetleri azaltma
ihtiyac.

Zorluk: Mesajlama yazlmnn yksek terfi ve srdrme

masraflar
zm: retkenlii evrimii Paketi
Yararlar: Yllk masraflarn 250 bin USD azaltt ve BT
alanlarn ii bytmeye odaklanma iin daha fazla zaman
kazandrd. Artan alan memnuniyeti salad.

Donanm/yazlm platformunuzu en etkili ekilde

terfi ettirmek mi istiyorsunuz?
BT departmannda alan says konusunda bir
bask m var?

Daha fazla
verimlilik
ihtiyac.
Merkezileme ihtiyac.

rnek: Coca-Cola Enterprises Inc.

letmeniz kresel olarak yaylm durumda fakat

birbiriyle bal deil veya verimsiz bir ekilde
bal m?

Zorluk: Tm dnyada 431 iletmede 72 bin alan ve mobil

olarak alan personel. Tm alanlarla ve hareketli
alanlarla iletiim kuramama
zm: Microsoft SharePoint Online
Yararlar: Daha yksek retkenlik ve ibirlii; standartlama
sayesinde daha fazla verimlilik; azalan maliyetler.

Birden fazla e-posta platformunuz mu var?

Mesajlama i yk asndan BT merkezi halde
mi?
BT alanlarnz daha stratejik ilerde mi
kullanmak istiyorsunuz?

rnek: Energizer Holdings, Inc.

Son yazlmlarn datlmas zor oluyor mu?

Gncel kalma ve terfi

etme ihtiyac.
Daha yksek
standartlama
ihtiyac.

Zorluk: BT, iletmenin en son yazlmlar kullanarak gncel

kalma grevleri iin asli olan konular dndaki konulara
odaklanyordu
zm: Microsoft Exchange, SharePoint ve Office
Communications Online
Yararlar: Daha yksek maliyet etkinlik ve daha iyi toplam
sahip olma maliyeti; son yazlmlarla alan personel ve
kullanclarda artan tatmin. Tekrar temel iletme projelerine
odaklanan BT.

Gncel kalmada zorlanyor musunuz?

Exchange 2003ten ayrlma masraf ve
karmakl ok mu korkutucu? Daha dinamik
bir altyap ister misiniz?
Daha fazla standartlama size yarar salar m?

rnek: Blockbuster, Inc.

Mobil ihtiyalarn karlanmas iin terfiye mi

ihtiyacnz var?

Mobil zmler
salama ve mobil
kullanclar
destekleme ihtiyac.

Zorluk: Mobil alanlar iin uzak balant ve nc

taraflarla daha hzl ibirliine ihtiya duyuyordu.
zm: BlackBerry desteine sahip Microsoft Exchange
Online
Yararlar: Bilgiye herhangi bir yerden herhangi bir zamanda
eriim imknlar sayesinde daha yksek retkenlik.

Kolay bir mobil push e-posta/PIM ve Exchange

ActiveSynci kullanmaya m ihtiya
duyuyorsunuz?
Office belgelerine mobil eriime mi ihtiya
duyuyorsunuz?
Dzenleme yapmak ve yorumlar eklemeye mi
ihtiya duyuyorsunuz?
Dizst bilgisayarlara mobil eriim?
Hareket halindeyken SharePoint zerinden
belgeleri indirme ve eitleme?

Birlemeler ve satn
almalar.

rnek: Ingersoll Rand

letmeniz sklkla yeni irketlerle birleiyor ve

yeni irketler mi satn alyor? Veya irketleri
elden mi karyor?

Zorluk: Sk satn almalardan kaynaklanan yeni alanlarn

yeterince hzl dahil edilememesi, birbiriyle tutarl olmayan i
sreleri, birden fazla platform.
zm: Microsoft Exchange Online ve dier rnler.
Yararlar: Birden ok platform yerine tek bir platform
destei, daha hzl ie dahil olma sreci, daha yksek yatrm
dn, birleik masast ynetimi.

Yeni kullanclar devreye sokmak ne kadar

srenizi alyor?
Yeni kullanclar mesajlama/iletiime dahil
etmek iin daha fazla standartlam bir
altyapya m ihtiyacnz var?

(Microsoft)

26

15 SONU
Bulut Biliim ile iletmeler hesaplama, depolama ve balant kaynaklarn ihtiyalar
kadar satn alp, kendilerinin ynetebilecei ortam zerinde kullanabilecek hizmetlere
sahip olabiliyorlar. Sanal Veri Merkezi ile iletmelere ilk yatrm maliyeti olmadan
esnek olarak byyebilen kurumsal bir hizmetler sunuyor. irketlerin ilk yatrm,
yenileme, alt yap salama, ynetim maliyetlerden tasarruf yapmasn salyor.
Sanallatrmannda getirilerileri ile yeni bir sunucunun ayaa kaldrlmas ve konfigre
edilmesi dakikalar mertebesine dyor. letmeler sunucu ihtiyalarn ok daha esnek
ve hzl karlyabiliyor. Yukarda da deindiimiz gibi Bulut Biliim ile iletme sahibi
kendisi iin bir kambur olan sistem odas bulundurma, bunun iin UPS, Jenerator,
Yangn Sndrme, Gvenlik Cihazlar ve Eriim Cihazlar bulundurmayacak hatta
bunlar ileten personel bulundurmasna gerek olmadan bu hizmeti veren firmalar ile
yapaca anlamaya gre aylk kirlama yadakulland kadar de sistemine gre
ihtiyalarn bu ekilde giderebilecek duruma gelecektir. letmeler BT kaynaklarn
tpk elektrik, telefon hizmeti gibi ihtiyalar kadar kullanp, deyebilecekleri bir yapya
doru ilerliyor, ciddi bir maliyet kazanc elde ediyor, ynetim kolaylna kavuuyor ve
BT kaynakl risklerden kendisini byk oranda arndrm duruma geliyor.

27

16 KAYNAKA
Benzer, Umut, (2011), Bulut Biliim Nedirhttp://www.ubenzer.com/bulutbilisim-cloud-computing-nedir/, (2011).
zdemir, Devrim, (2011), Bulut Biliim ve Gvenlik Sorunsal,
http://www.kocsistem.com.tr/tr/bulut-bilisim-ve-guvenlik-sorunsali.aspx,
(2011).
Bircan, Bahtiya, Bulut Biliim ve Gvenlik,
www.bilgiguvenligi.gov.tr%2Fdokuman-yukle%2F6.-kamu-kurumlari-bilgiteknolojileri-guv.-konf.%2Fbahtiyar-bircan-bulut-bilisim-veguvenlik%2Fdownload.html&ei=yVsFT9WxFYXh4QSQ3tCNCA&usg=AFQj
CNESbnBtjCK3BDich4vhPo55Rq56ag&sig2=Z4HiY-_LDlqgLdZW3i6QwQ
(08.06.2011).
ahin, Alper, (2010), Yeni bir dalga, Bulut Biliim,
http://www.kocsistem.com.tr/tr/yeni-bir-dalga-bulut-bilisim.aspx, (03.12.2010)
Arman, Batuhan, (2011) Cloud Computing!, http://www.cigicigi.co/cloudcomputing-2.html,(24.05.2011).
Av.Serhat Turan, (2010), Bulut Biliim Teknolojisi ve Gncel Hukuki
Problemler, http://www.bilisimhukuk.com/2010/02/bulut-bilisimi-cloudcomputing-teknolojisi-ve-guncel-hukuki-problemler/, (16.02.2010).
Baavc, Erhan, (2011), 2011 Bulut Biliimde Gze arpan 10 zm,
http://blog.innovaktif.com/google/2011-bulut-bilisimde-goze-carpan-10-cozum/,
(2011)
Atakan, Yurtsan, Hangi Bulut Sizin Bulutunuz,
http://www.sap.com/turkey/about/company/papers/yurtsan_atakan/index65.epx.
cal, Hakk, (2009), Bulut Biliiminde Boyut,
http://www.computerworld.com.tr/bulut-bilisiminde-uc-boyut-blog_4204.html,
(01.11.2009).
Uzuner, Hakan, (2011), Cloud Computing Bulut Biliim,
http://www.cozumpark.com/blogs/cloud_computing/archive/2010/12/26/cloudcomputing-bulut-bili-im.aspx, 16.01.2011

28