GIO N HA HC 10 NC

Bi 43: LU HUNH
I. MC TIU BI HC
1. Kin thc
HS bit:
- V tr, cu hnh electron ca lu hunh
- Hai dng th hnh ph bin ca lu hunh
- nh hng ca nhit i vi tnh cht vt l ca lu hunh,
- ng dng v qu trnh sn xut lu hunh
HS hiu:
- ti sao lu hunh va c tnh oxi ha, va c tnh kh?
- v sao lu hunh km hot ng nhit thi nhng hot ng khi un nng
2. Nng lc k nng
- Hc sinh c th gii thch c mt s hin tng vt l, ha hc lin quan n lu hunh
- Nng lc tuy duy, quan st, so snh, nhn xt
- Nng lc tnh ton, gii bi tp
- K nng vit PTPU
3. Thi - tnh cm
- Hc sinh nm vng kin thc c
- C tinh thn, hng th vi bi hc
II.
PHNG PHP GING DY
- Phng php thuyt trnh
- Phng php hot ng nhm nh
- Phng php vn p
III.
CHUN B
- GV chun b gio n, phiu hc tp, hnh nh minh ha
- HS hc bi c, chun b bi mi
IV.
TIN TRNH DY HC
1. n nh lp ( 1p)
2. bi mi
nhm oxi chng ta va nghin cu l nguyn t thuc nhm VI A trong bng tun hon. Nhm
ny gm cc nguyn t: oxi, lu hunh, selen, telu, v poloni. Trong c hai nguyn t l quan
trng v gn gi vi chng ta nht l oxi v lu hunh. Nguyn t oxi tit trc cc em c
tm hiu. Hm nay chng ta s nghin cu tip nguyn t quan trng l lu hunh cn li xem
gia chng c nhng tnh cht g ging v khc nhau.

HDGV
HD1: TNH CHT VT L CA LU
HUNH ( 14p)
1. hai dng th hnh ca lu hunh
Cc em kt hp sch gio khoa hon
thnh bng sau v nhn xt
Sau mi cc nhm khc nhn xt
nhm trinh by. Sau Gv nhn xt v
rt ra kt lun

NI DUNG
I. TNH CHT VT L CA LU HUNH
1.Hai dng th hnh ca lu hunh
Chia mi nhm 6 Hs.
Lu hunh c 2 dng th hnh: lu hunh
Hon thnh vo bng
s
t phng ( ) v lu hunh n t (
v nhn xt: s c hai
dng th hnh l: Lu
s )
hunh t phng v
lu hunh n
Cu to tinh Lu
Lu hunh
Kt
Kt lun: 2 dng th hnh ca lu hunh
t . lu huynh ta
thto
v tnh Lu hunh tLu
Cu
Kt
lun lun
s

khc nhau v cu to tinh th v mt s tnh

phng
c
khi
n t
cht
phng
tinh
thvt l hunh
t
hunh
cht vt l , nhng tnh cht ha hc li
lng ring ln
v tnh
phngs
n t

ging nhau.
hn,
cht vt
s
s
l Cu to tinh
Khc nhit nng chy
thto tinh
nhau v tnh bn thp
Cu
th
hn so vi lu hunh
Khi lng
2. nh hng ca nhit i vi cu
n t
ring
to phn t v tnh cht vt l ca
Nhit
nng chy
lu hunh:
Nhit
Khi lng
bn
Nhit
ring

2,07g/cm3

Trng thi

1,96g/cm3

Khc

Mu
d cu
to
nhau
sc
0
Nhit 0
1130C
119
C
Khcvng
<113
C Rn
vng
S8, mch
GVchy
b sung: cc dng th hnh ca lu
nng
nhau
s ,
tinhtan
th
hunh khng tan0trong nc nhng
Nhit
95,5 C
Khc
95,50C
nhiu trong <dung
mi hu
c nh
bn
s nhau
1190 C
benzene, du ha
1190C

Lng

vng

1870C

Qunh
nht

Nu

4450C

hi

HDHS

Lu : n gin dung k hiu S thay cho

S8

S8mch vng,
linh ng
Vng S8 =>
chui S8 =>
chui Sn

Da
S6 , S4
cam
140002.
C nh
hihng caDa
S2 vi
nhit i
cu to phn tcam
v tnh cht vt
17000C lhi
Da
S
ca lu hunh
cam
nh vy cc dng lu hunh khc
nhaau v cc tnh cht vt l nh
khi lng ring, nhit nng
chy , nhit bn.. vy nhit s
nh hng n cu to phn t v
tnh cht vt l ca lu hunh nh
th no ta bc sang phn 2 nh.
Do iu kin lp khng ln phng
thc hnh c nn c lm th
nghim nh hng nhit n lu
hunh nh sau: c cho mu lu

II.
TNH CHT HA HC
S ( Z= 16):
S TTCB:

trng thi kch thch:

hunh vo 4 ng nghim v un
nng ..c thu c kt qu nh sau:

> 1190C

S ran

> 1870C

> 4450C

Cc s oxi ha lu hunh l : -2, 0,

+4,+6

S long S quanh, nht

S

hi

Lp quan st hin tng bng hnh v

v kt hp SGK hon thnh bng sau:
Nhit
Trng
Mu
c
thi
sc
im
ctao
0
<113 C

Hs tho lun hon

thnh bng , sau
nhn xt nhm khc.
Vy lu hunh va th hin tnh kh, va
th hin tnh oxi ha

1. Lu hunh tc dng vi kim loi v

phi kim
S tc dng c vi cc kim loi v hidro
nhit cao.
0
0
+3 -2
Al + S Al2S3
C.Kh C.oxi ha
nhm sunfua
0
0 +2 -2
Fe + S FeS

1190C
1870C
4450C

Mi 1 nhm trnh by v cc nhm khc

nhn xt.
GV kt lun.
II. HD 2 : TNH CHT HA HC
(15p)
Va ri lp ta va tm hiu xong nhng
tnh cht vt l ca lu hunh v nh
hng nhit n tnh cht vt l .
Vy ta bc tip sang phn tnh cht ha
hc xem nhit c nh hng g
n tnh cht ha hc hay khng.
GV: Hy vit cu hnh electron ca S
trng thi c bn v kch thch, v xc
nh s e c thn cc trng thi?
T nhng s e c thn xc nh, cc
em hy cho bit cc s oxi ha m lu
hunh c th c l g.
GV: da vo cc s oxi ha ca lu
hunh, em hy d on nhng tnh cht
m lu hunh c th c

PTTQ: kim loi + lu hunh mui sunfua

0
0
+1 -2
Hg + S
HgS
thu ngn(II) sunfua
Cch thu hi thu ngn b ri vi hoc
kh c thy ngn.
HS vit cu hnh ca
lu hunh 2 trng
thi
TTCB: [Ne]3s23p4
(2e c thn)
TTKT 1:
[Ne]3s23p33d1
(4e c thn)
TTKT 2:
[Ne]3s13p33d2 (6e
c thn)
Hs d on: lu
hunh c tnh oxi ha

0
0
+1 -2
H2 +
S

H2S
C.Kh C.oxi ha
hidrosunfua
0
S

-2
S
Lu hunh th hin tnh oxi ha
2. Lu hunh tc dng vi phi kim

S + O2

+4 -2

SO2

n cht lu hunh ( c s oxi ha =0)

l s oxi ha trung gian gia -2 v +6.
Khi tham gia phn ng ha hc n th
hin tnh oxi ha hoc tnh kh.
S th hin tnh kh kh S lin kt vi
nguyn t c m in ln v th hin
tnh oxi ha khi lin kt vi nguyn t
c m in nh.
r ta bc vo 1.
1. Lu hunh tc dng vi kim
loi v hidro
GV: yu cu HS vit v xc nh s oxi
cc cht cho ptrinh
S + Al
S + Fe
GV: Lu hunh tc dng c vi nhiu
kim loi nhit cao nh: nhm,
ng, stRing thy ngn c th tc
dng nhit thng
Phn ng vi hidro cng tng
t nh vi kim loi, hy vit phng
trnh phn ng?
H2 + S
lu hunh khi tc dng vi kim loi v
hidro th hin tnh oxi vy khi cn tc
dng vi phi kim th sao, phn ng xy
ra nh th no ta bc tip sang phn 2

2. Lu hunh tc dng vi phi kim

GV: Chng ta c bit mt
PHH ca lu hunh vi mt nguyn t
phi kim c hc tit trc chnh l
oxi , mi mt bn hy vit li phn ng?
( xc nh s oxi ha)
Tng t nh vy, hy vit P
vi mt phi kim khc?
GV: ngoi ra i vi nhng hp cht c
tnh oxi ha mnh, lu hunh s phn
ng vi vai tr l cht kh. V d:
0
+6
+4
S + H2SO4 SO2 + H2O
Chng ta va tm hiu xong tnh cht
ho hc ca lu hunh vy tr li cho
cu hi u bi: lu hunh v oxi c tnh

C.kh

v tnh kh

C.oxi ha

0
0
S + F2

lu hunh ioxit

+6 -1
SF6
lu hunh hexaflorua

0
+6
+4
S + H2SO4 SO2 + H2O
+4

+6

S , S : lu hunh th hin tnh kh

Hs vit phng trnh

v xc nh s oxi
ha
Al + S Al2S3
Fe + S FeS

III.
-

NG DNG CA LU HUNH

l nguyn liu quan trng cho nhiu

ngnh cng nghip
+ Sn xut H2SO4 (90%)

H2 + S H2S

S SO2 SO3 H2SO4

+ Lu ha cao su, sn xut dim. dc
phm, phm nhum, cht tr su, dit
nm,... (10%).

HS ln vit phng
trnh

S + O2
S + F2
SF6

IV.
SN XUT LU HUNH
1. Khai thc lu huynh
S dng theo phng phap Frasch
2. Sn xut lu hunh t hp cht
a) t H2S trong iu kin thiu
khng kh.
2H2S + O2 2S + 2H2O

SO2

b) Dng H2S kh SO2. Phng php ny cho

thp thu hi 90% lng S c trong kh thi
c hi
2H2S + SO2 3S + 2H2O

cht g ging v khc nhau. C mi mt

em so snh 2 tnh cht ny.
Ging: u c tnh oxi ha
Khc: Mc oxi ha. Oxi c tnh oxi
ha mnh hn.
Lu hunh ngoi tnh oxi ha cn c
tnh kh.
III. HD 3: NG DNG (2p)
Da vo sgk m em hy cho bit lu
hunh c nhng ng dng g
IV.HD4 : SN XUT LU HUNH
( 7p)
Lu hunh c rt nhiu ng dng nh
th, vy sn xut lu hunh nh th no
chng ta i vo mc cui cng ca bi:
Sn xut lu hunh.
GV: Trong t nhin, lu hunh c th
tn ti dng n cht nh m lu
hunh trong v Tri t, hay dng hp
cht nh mui sunfua, sunfat
- khai thc lu hunh t do ngi ta
dng h thng thit b nn nc siu
nng (170OC) hay cn goi l pp Frasch

Hs kt hp SGK tr
li: l nguyn liu
quan trng cho ngnh
cng nghip,
Sn xut axit
sunfuric, lm lu ha
cao s, sn xut
dim, dc phm,
nhum, cht tr
su.

Nhng phn ln lu hunh tn ti

dng hp cht H2S, SO2 nn ngi ta
2H2S +O22S+2H2O
dng H2S kh SO2 thu ly lu hunh. 2H2S +SO2 3S +
HS vit phn ng?
2H2O
2H2S + O2
?
2H2S + SO2 ?
GV: Phng php dng H2S kh
SO2 cho php thu hi trn 90% lng
lu hunh c trong cc kh thi c
hi SO2 v H2S.
ngoi ra c th iu ch lu hunh bng
cch axit ha qung frit:
FeS2 + 2HCl
FeCl2 + H2S + S

4. Cng c, dn d: (6p)
Trng tm:
nh hng ca nhit i vi cu to phn t vi tnh cht vt l
ca lu hunh.
Tnh cht ho hc ca lu hunh.
Bi tp cng c:
1. Vit PTHH biu din s bin i s oxi ha ca nguyn t lu hunh theo s sau:
0
-2 0 +4 +6
SSSSS
(1) H2 + S H2S

(2) 2H2S + O2 2S + 2H2O

(3) S + O2 SO2
(4) SO2 + O2 + H2O H2SO4
Dn d:
- Hc bi v lm cc bi tp trong sch gio khoa.
- chun b bi mi

ng 1.1. Khi lng (tn/nm) cht nhim thi vo kh quyn

Cht

Nhp t nhin

Cht thi nhn sinh

xit cacbon (CO)

3,5.108

ixit lu hunh (SO2)

1,4.108

1,45. 108

Cc xit nit (NOx)

1,4.109

(1,52,0).107

Sn kh (cc ht rn)

(7,722,0).1010

(9,626,0).1010

Cc cht policlorvilyn, phreol

2,0.106

zn (O3)

2,0.109

Hyr cacbua

1,0.109

1,0.106

Ch (Pb)

2,0.105

Thy ngn (Hg)

5,0.103

ixit lu hunh
ixit lu hunh hay kh sunphua (SO2) - cht th hai (v khi lng) lm nhim kh quyn. Nguyn
nhn chnh (thc t l nguyn nhn duy nht) ca s hin din SO2 trong kh quyn - vic s dng nhin
liu khong, trc ht l than, v nhin liu bt k u cha t nhiu lng lu hunh (t mt vi phn ca
phn trm ti 5-7 %). Theo cc c lng, hng nm thi vo lp kh quyn i lu gn 145 triu tn
SO2, trong 70 % c to thnh khi chy than v 16 % - chy nhin liu lng (c bit l mazt).
S phn hy SO2 trong kh quyn din ra di tc ng ca bc x cc tm, thnh anhyrit hu hunh
(SO3) theo phn ng
2SO2+O22SO3+185 kJ.
Khi tip xc vi hi nc, s to thnh axit sunphua
SO2+H2O=H2SO3+76 kJ.
Trong kh quyn m v nhim cn xy ra phn ng dn ti to thnh axit sunphuric (H2SO4). i vo
kh quyn cn c mt hp cht lu hunh na - sunphua hyr (H2S), pht thi ngun gc nhn sinh ca
cht ny khng ln; n ch yu c sinh ra bi vi khun trong t mu v trong mi trng bin
(khong 100 triu tn/nm).

Cc xit lu hunh lm tng mnh s n mn kim loi trong cc thnh ph - 1,55 ln so vi nng
thn. Ti mt trong nhng thnh ph ca M, s gia tng nng SO2 ln 3 ln ko theo tng tc n
mn thic ln 4 ln. c bit vi nilon rt nhy cm i vi s nhim kh quyn bi cht ny.
Lu hunh dioxit l mt trong cc cht ch yu gy nhim mi trng. N c
sinh ra do s t chy cc nhin liu ha thch (than du kh t), thot vo bu kh
quyn v l mt trong nhng nguyn nhn chnh gy ma axit. Ma axit tn ph
nhiu rng cy, cng trnh kin trc bng v kim loi, bin t ai trng trt
thnh nhng vng hoang mc. Khng kh cha SO2
gy hi cho sc khe con ngi (gy vim phi, mt,da ).
- Sunfua dioxit (SO2) l cht nhim ph bin nht trong sn xut cng nghip
cng nh trong cc hot ng ca con ngi. Ngun pht thi ch yu l t cc
trung tm nhit in, t cc l nung, l hi kh t nhin liu than, du v kh t
c cha S hay cc hp cht c cha S. Ngoi ra, mt s cng on trong cng
nghip ha cht, luyn kim cng thi vo kh quyn mt lng SO2
Dioxide lu hunh
Sulfur dioxide, mt loi kh khng mu, c pht hnh nh mt sn phm ph khi nhin liu ha thch
c cha lu hunh b t chy.
Hnh thnh
- Qu trnh cng nghip nh ch bin du th, nh my in, v st thp cc ngnh cng nghip.
- Phng tin t nhin v thm ha cng c th dn n lu hunh dioxit b pht thi vo kh quyn,
chng hn nh thc vt mc nt, sinh vt ph du, bi nc bin, v ni la, tt c u pht ra khong
10% lu hunh dioxit.
- Trn ton b, t cng nghip chu trch nhim 69,4% lng kh thi sulfur dioxide vo bu kh quyn,
v kh thi xe c chu trch nhim v 3,7%.
Ha hc
Khi sulfur dioxide phn ng vi m khng kh, n tri qua qu trnh oxy ha to thnh cc ion
sunfat.
SO2 (k) + O2 (k) = SO3 (g)
Cc ion sulfate sau kt hp vi cc nguyn t hydro t kh quyn to thnh axit sunfuric trong trng
thi dung dch nc.
SO3 (k) + H2O (l) = H2SO4 (lng)
Sulfur dioxide nh hng n kh nng h hp ca phi v gy ra tn thng vnh vin cho h. Kh th,
hen suyn, ho nh k l mt s trong nhng vn ln lin quan n tip xc lin tc vi kh ny.
nh hng mua axit den Con ngi

Hu ht tt c , ma axit nh hng xu n sc khe con ngi . N c th lm hi chng ta thng qua

khng kh v nhim t . Ma axit dn n s hnh thnh cc hp cht c hi bng cch phn ng vi
cc hp cht ha hc t nhin . Mt khi cc hp cht c hi c hnh thnh , h c th thm vo nc
ung , v cng thm nhp vo chui thc phm. Thc phm b nhim ny c th gy tn hi cc dy
thn kinh tr em, hoc dn n tn thng no nghim trng , thm ch t vong . Cc nh khoa hc nghi
ng rng nhm , mt trong nhng kim loi b nh hng bi ma axit , c lin quan n bnh Alzheimer.
Lng kh thi ca nit oxit v cc vn nguyn nhn sulfur dioxide nh kch thch c hng , mi v
mt, au u , hen suyn v ho khan .
dng lu hunh ng cch khng h c hi
Theo B trng B NN&PTNT Cao c Pht, lu hunh c th cho php dng sy tri cy nhng
phi p ng c y cc iu kin nht nh. Hin nay, V Khoa hc v Cng ngh (B
NN&PTNT) ang phi hp vi B Y t nghin cu a ra nhng tiu chun v ngng gii hn cho
php dng cc loi ha cht ny v hng dn chuyn mn cho ngi dn v quy trnh s dng.
Mt s chuyn gia cng cho rng, cn phi b quan nim dng ha cht bo qun nng sn l khng tt.
Thc t, nhiu quc gia trn th gii vn s dng ph bin ha cht an ton bo qun nng sn, gip
ko di thi gian bo qun. Nh Trung quc cho php 11 loi dc liu c dng lu hunh sy vi
mc ti a l 4ppm. Cn M, khi sn phm c s dng lu hunh bo qun vi mc t 10ppm tr
ln th phi ghi r rng, c th trn bao b.
Cho n nay, nc ta vn cha h c quy nh no v gii hn ca lu hunh, ngi dn vn bo qun
theo truyn thng nhng khi i chiu theo quy nh quc t th cc mu xt nghim ti Vit Nam vn
cha h vt ngng gii hn cho php. ng Nguyn Xun Hng, Cc trng Cc Bo v thc vt cho
bit, thi gian ti Cc s tin hnh xy dng, hng dn v a ra mc quy nh s dng an ton i vi
lu hunh. Cc cng s n lc khc phc nhng khim khuyt v vic p ng nhu cu cn c thuc bo
qun rau qu sau thu hoch.
Trong ng y, lu hunh (hay cn gi l dim sinh) c s dng trong vic bo qun cc v thuc. Trao
i vi PV bo PL&XH, bc s ng y Nguyn Ngc Phi khng nh, v cc loi thuc ng y nu
khng dng dim sinh th khng cn cch no bo qun, chng mc cho thuc, vic ny khng ch by
gi mi lm m c cc bc tin bi trong ngnh ng y lm t nhiu i nay nhng cha thy
trng hp no nh hng n sc khe ngi bnh. Bi v, th nht, dim sinh rt d b bay hi khi ra
ngoi khng kh. Th hai, khi ly thuc kho ra u phi em phi nng, iu ny cng lm dim sinh
bc hi. Th ba, khi s dng, cc v thuc ny vo toa u c sao tm cn thn. Qu trnh sao tm,
dim sinh li b bay mt ln na, nu c cn th t l trong thuc khng ng k. Vi t l , khng h
nh hng n sc khe ngi bnh. Chng ta c bit lu hunh l mt trong ba nguyn t (lu hunh,
canxi v pht pho) c trong c th ca mi con ngi.
Bn cht, trong thc n hng ngy ca chng ta hin nay cng c kh nhiu lu hunh, c bit trong tht,
c, trng, hi sn, nm, ti,... y l mt nguyn t kh an ton vi con ngi nu s dng ng cch.
Theo cc chuyn gia dinh dng, th nhu cu ca con ngi v acid amin c lu hunh c tnh mi ngy
khong 13mg/kg trng lng i vi n v 14mg/kg trng lng i vi nam.

Ngay c trong cc khu vc sui nc khong nng cng u c cha cc tinh th lu hunh. Thi gian
tm ca con ngi cc ni ny cng ph thuc vo lng lu hunh, ni no nhiu lu hunh thng
tm ngn hn, m bo lng lu hunh va cho nhu cu cha bnh v c li cho sc khe.
Trn th gii, ngi ta cn s dng ph bin hp cht ca lu hunh l sulphites lm ph gia thc phm,
nhm gi mu sc v chng mc vi d lng cho php t vi trm ln n vi nghn ppm.
Tr chi ghp nh, tr chi tr li nhanh