Professional Documents
Culture Documents
Nang Cao Hieu Qua CCD
Nang Cao Hieu Qua CCD
My bin p
My bin
in p
Hnh 1. 1.
I.4. Phng thc vn hnh li in
Cc tc ng iu khin gm 2 loi: iu khin cc thng s ch : dng cng
sut tc dng v phn khng trn cc ng dy, in p cc nt, t cc mc
tiu ni trn bng cch:
- Thay i cu trc li in: thay i s phn t chnh l ng dy in v
my bin p,... tham gia vn hnh, thay i s ni dy ca li in, v d:
ct bt my bin p trong ch non ti, a ng dy in no vo trng
thi bo dng hay d phng.
- Thay i thng s ca cc phn t iu khin c trn li in: in tr,
cm khng, h s bin p, trng thi t b, khng b, thng s ca cc thit b t
ng, thng s chnh nh relay... S lng v cht lng cc thit b iu khin
quyt nh hiu qu iu khin.
iu khin li in chia lm 2 giai on:
- iu khin tc thi nh cc thit b iu khin t ng nh: iu chnh kch t
my pht AVR, dng my b tnh SCV, t ng ng in lp li (relay
autocreslose), t ng ngun d tr ATS, my bin p iu p di ti t ng,
dao cch ly t ng... Cc thit b t ng theo di lin tc thng s ch cn
iu khin v t ng thay i trng thi mi khi cc thng s ch bin thin
qu gii hn cho php.
iu khin tc thi nhm bo m an ton cho li in, m bo tin cy
cung cp in cho cc ph ti yu cu tin cy cao, cht lng in p;
- iu khin chm do nhn vin vn hnh thc hin: m bo cht lng in
p, tin cy cung cp in, gim tn tht in nng. iu khin chm c th
thc hin thng xuyn tng gi di ti hoc theo ma trong nm, ngoi ti.
V d: thay i u phn p ca my bin p c iu p di ti ng ct t b,
khng b... ng ct my bin p, thay i u phn p ca my bin p iu p
ngoi ti.
Chng II. iu chnh in p trong li in
II. 1. Cht lng in nng
Cht lng in nng gm c: cht lng in p v cht lng tn s.
1. Cht lng tn s
Cht lng tn s c nh gi bng:
- lch tn s so vi tn s nh mc f = (f- f m)100/fm
- dao ng tn s: c trng bi lch gia gi tr ln nht v nh nht
ca tn s khi tn s bin thin nhanh vi tc ln hn 1%/s.
Tn s c m bo bng cch iu khin cn bng cng sut tc dng chung
trong ton h thng in, thc hin trong cc nh my in.
2. Cht lng in p
Cht lng in p gm 4 ch tiu c bn:
a) lch in p so vi in p nh mc ca li in
U =
U U dm
100 [%]
U dm
(II.1)
thc:
V =
U max U min
100 [%]
U dm
(II.3)
Hnh 2.1
Bin php gim dao ng l thit k li in ng, tnh n cc dao ng in
p c th, hn ch bin ca cc dao ng in p di mc cho php.
c) khng i xng: Ph ti cc pha khng i xng dn n in p cc pha
khng i xng, s khng i xng ny c c trng bi thnh phn th t
nghch U2 v th t khng U0ca in p. Trn hnh 2.2a cho thy thnh phn
th th nghch lm cho in p dy v pha u khng i xng, thnh phn th
t khng lm cho in p pha khng i xng cn in p dy vn i xng
(hnh 2.2b).
Hinh 2.2.
in p khng i xng lm hiu qu cng tc v tui th ca thit b dng
in, gim kh nng ti ca li in v tng tn tht in nng.
Tiu chun quy nh trn li sinh hot U2 khng c vt qu gi tr lm cho
in p thc trn cc thit b dng in thp hn gi tr cho php. Trn cc thit
b dng in 3 pha i xng U2 v U0 khng c vt qu 2% Um. Trn cc
cc ng c khng ng b U2 cho php c xc nh ring theo iu kin pht
nng v c th ln hn 2%.
Bin php khc phc hin tng khng i xng ca in p l cc thit b cn
bng in p.
d) khng sin: Cc thit b dng in c c tnh phi tuyn nh: b chnh lu,
tiristor... lm bin dng ng th dng in dn n bin dng th in
p, khin n khng cn l hnh sin na, xut hin cc sng hi bc cao Uj,Ij. Cc
sng hi bc cao ny gp phn lm gim in p trn n in v thit b sinh
nhit, lm tng thm tn tht st t trong ng c, tn tht in mi trong cch
in, tng tn tht trong li in v thit b dng in, gim ch tiu kinh t k thut ca h thng cung cp in, gy nhiu radio, TV v cc thit b in t,
iu khin khc...
Tiu chun quy nh:
U j = U 2 5%U1
(II.5)
j = 3,5,7...
P 2 + Q2
R
U2
X = XL, R
P = P1,
Q = Q1
a)
1, U1
P1 + jQ1
0, U0
P0 + jQ0
R, X = XL - XC
P = P1,
Q = Q1-Qb
1, U1
XC
P1 + jQ1
B dc
Qb
B ngang
b)
Hnh 2.3.
iu chnh in p y l iu chnh mun ca in p. Mun in p ch
yu do thnh phn dc trc ca in p quyt nh. in p U1 ti nt 1 khi bit
in p U0 ti nt ngun 0, b qua tn tht cng sut trn ng dy l :
U1 = U 0
PR + QX
U0
(II.6a)
U1 = U 0
QX
U0
(II.6b)
10
U+
Min CLA
0
U-
11
1
2
2
-
UH2
3
1
Hnh 2.5.
UH1
12
(II.13)
UB
UTA
UH
UB
A
UA
1- Ch
Max
1-Ch
max;
2-Ch
min
2- Ch Min
EP=7,5
UB1
5
1
UTA1
UB2
0
2
UTA2
-5
UH2
UH1
Min CLN
Min
CLA
Hnh 2.6
4. Phng thc iu chnh in p trong li phn phi
a) Phng thc chung
Trong cc cng thc (II.13) ta nhn thy ch c tn tht in p trong my bin
p l khng th thay i c, cn tt c cc thnh phn khc u c th thay
i iu chnh cht lng in p.
Cc bin php iu chnh in p l:
1. iu chnh in p u ngun E1 v E2 bng cch iu p di ti t ng
hoc bng tay MBA trung gian. Trong mt s trng hp cng c th t u
phn p c nh cc trm ny nhng ni chung l phi dng my bin p c
iu p di ti.
2. t ng u phn p c nh ca my bin p phn phi t c tng
thm in p EP.
3. La chn ng dy dn iu chnh tn tht in p trn li phn phi
trung v h p. U trn li trung p v h p phi nh hn tn tht in p cho
php tng ng UTACP, UHACP.
l 3 bin php chnh c s dng phi hp iu chnh in p.
Trong s t trng hp ring m cc bin php ny vn khng hiu qu th c
th dng cc bin php ph thm l:
4. B cng sut phn khng ph ti.
5. B dc trn ng dy trung p
13
6. Dng cc my iu chnh in p
b) Tiu chun iu chnh in p
tng in p E1, E2: c 2 loi iu chnh:
+ Khc thng: gi in p u ngun li phn phi trung p (thanh ci h p
ca trm trung gian...) ch max: E1 = 5%, ch min E2 = 0%. Trong tnh
ton, chn gi tr gn nht c th theo u phn p thc ca ca my bin p.
iu chnh ny dng cho ph ti sinh hot, ph ti th, nng thn c
chnh lch ph ti max/ph ti min cao. Thi gian ca cc ch xc nh theo
iu kin c th ca li in.
+ iu chnh thng: Gi in p u ra trm trung gian trong ch max v
min bng nhau, gi tr c th tu thuc kt cu li in v th ph ti, trong
cc khong thi gian khc nhau gi tr ny c th khc nhau. iu chnh ny
dng cho li in cng nghip cp in cho ph ti c th gn bng phng.
c) Tn tht in p trn li in phi bng hoc nh hn gi tr cho php,
trnh by trong chng 6.
d) u phn p ca my bin p phn phi c chn theo s li in v 2
tiu chun trn.
5. Phng thc iu chnh in p my bin p trung gian
Tt c cc my bin p lc u c b phn iu chnh in p, c 2 loi iu
chnh in p c th l:
- iu chnh ngoi ti, khi iu chnh phi ct ti, iu chnh mt s ln trong
nm.
- iu chnh di ti bng tay hoc t ng.
a) My bin p iu p ngoi ti
My bin p iu p ngoi ti c 5 u phn p c nh nh trn hnh 2.7.a.
UC
UH
-2x2,5% -2
-2,5% -1
0
+2,5% 1
+2x2,5% 2
UC
C
ZB
U'C
U
H
UB
a)
b)
Hnh 2.7
14
K n = K 0 (1 n.2,5 / 100) =
U pa( n)
= UCm(1 n.2,5/100)
(I.14)
(I.15)
Upa(n)= UCm(1n.2,5/100)
+2 115,5
- 1 107,25
+1 112,75
- 2 104,5
0110
b) My bin p iu chnh in p di ti
Cc loi my bin p iu chnh in p di ti:
- MBA ngun thng c trang b iu p di ti (ADT) cho php thay i
u phn p trong vn hnh t in p ra cn thit. Thay i u phn p tc
l tng hoc gim s vng dy nht nh ca cun cao p do lm thay i h
s bin p.
C 2 loi iu p di ti:
- iu chnh dc: iu chnh mun ca in p;
- iu chnh ngang: iu chnh gc pha gia cc in p trong li in kn.
My bin p iu chnh ngang dng iu chnh dng cng sut tc dng
trong li in kn, cn my bin p iu chnh dc iu chnh dng cng sut
phn khng v mun in p. iu chnh in p dc v ngang c th thc
hin nh my bin p b tr u vo my bin p chnh iu chnh in p.
Trn h.II.8.a l cch b tr du phn p my bin p dy cun, cc u phn p
nm pha cao p dng in nh d dp h quang sy ra khi iu chnh u
phn p. Trn h. II.9b,c,d l cch b tr u phn p my bin p t ngu. C 3
cch b tr : trung tnh (h.II.9.b), iu p cun trung (h.2.8.c), iu p cun
cao(h.2.8.d).
Trn hnh II.8.e l s my bin p b tr iu chnh ngang cn trn hnh 2.8.f
l s my bin p b tr iu chnh dc, l cc bin p c ghp ni vo
cc my bin p thng iu chnh in p. My bin p b tr iu chnh
15
T
T
Hnh 2.9.a,b,c,d,e,f
a)
c)
b)
d)
Hnh 2.10.
16
Hnh 2.11.
Upa(n)=
u
UCm(1n.2,5/100) phn
p
Upa(n)=
UCm(1n.2,5/100)
133,4
-1
113
131,4
-2
110,9
129,3
-3
108,9
127,3
-4
106,8
125,2
-5
104,8
123,2
-6
102,7
121,1
-7
100,7
119,1
-8
98,6
117,0
-9
96,6
115
17
U Tm
U yc
(II.16)
11
= 118,9 kV
10,5
Kim tra:
U T max = (U c max U b max )
U Tdm
11
= (118 4,5)
= 10, 483 kV
U pa max
119,1
t yu cu.
Cho ch min
U pa min = (115 2,2)
11
= 124, 08
10
U Tdm
11
= (115 2,2)
= 10.07 kV
U pa min
123,2
t yu cu.
18
2.12.d).
- MBA 3 cun dy: ADT ch c th tho mn yu cu in p 1 u ra, vy
nu cn phi t thm MBA b tr cho u ra kia. (2.12e).
Hnh 2.12
II.5. u phn p c nh MBA PP:
Trn hnh II.13. l s PA c nh ca MBA PP v b chuyn i. Cc PA
ny ch c th chuyn i khi MBA c ct khi li. MBA c ch to sao
cho, ch khng ti, nu in p t vo pha cao l UCm th, nu dng PA s
1 th in p pha h ng bng UHm, nu dng PA s 2 th UH = UHm(1 +
eo/100), eo l tng thm n p gia 2 u phn p k tip tnh bng % UHm.
Nu dng PA s 3 th
UH = UHm(1 + 2 eo/100),
Nu dng PA N th
UH = UHm(1 + (N- 1)eo/100).
Nh vy tng thm in p EP
ng vi PA N l:
EP = 100[UH - UHm]/UHm = 100[UHm(1 + (N- 1)eo/100) - UHm]/UHm =
= (N- 1)eo [%] (7.14)
Bng sau y cho EP ca MBA c 3 PA vi eo = 5% v MBA c 5 PA vi eo
= 2,5%.
Hnh 2.13.
19
3 PA
N
E P%
1
0
2
5
3
10
5 PA
N
E P%
1
0
2
2,5
3
5
4
7,5
5
10
20
Min
CLN
Min
CLA
(cht lng in p)
U
5
4
0
1
3
2
5
-5
6
1
Hnh 2.14
u phn p 1: EP = 0,
UB1 = - 6,
UB2 = - 5
2: EP = 2,5
3: EP = 5,
UB1 = 1,0
UB2 = - 0
21
di ti.
kho st ch in p v tnh ton iu chnh in p trong LPP thc t
phi dng MTT v cc m hnh ton hc c bit.
II.7. iu chnh in p bng b ngang v b dc
Trong mt s trng hp U trn ng dy trung p qu ln th c th gim
bng cch t t b ngang hoc b dc bng t in.
1. B ngang
Trc khi b (hnh 2.15a):
U =
1
10.U m 2
(Pi.Ri + Qi.X1)
Hnh 2.15.
22
2. B dc (hnh 2.16)
Hnh 2.16
B dc l t t b ni tip vi ng dy, lm gim cm khng ca n, do
lm gim U.
U = [P.R + Q.(X - XC)]/(10.Um2)
Nu bit tng in p cn thit Ek v Q ca ph ti ta tnh c XC:
XC = 10.Um2.Ek/Q [, kV, kVAr]
(II.19)
Bit 1 t in c in p nh mc l U0 kV, cng sut Q0 kVAr ta tnh c
cm khng:
XC0= U02.1000/Q0 [, kV, kVAr]
Bit b t gm m hng, mi hng n t b (hnh 7.17.b), bit XC ta tnh c m
v n:
n phi tho mn iu kin v in p:
n.U0 Ut
Ut l in p thc trn t in: = S. XC /(1000.3.Um) [kV,kVA,,kV]
Xuy ra:
(II.20)
n S.XC / (1000.3.U0.Um)
m phi tho mn iu kin v dng in:
m.I0 I
I0 =
Q0
U0
;I=
I
I0
S
3.U m
S.U 0
3.U m
n.X C 0
Q0 XC
(II.19)
II.8. Cc bin php gim dao ng in p, khng i xng v khng hnh sin
1. Gim dao ng in p
Nguyn nhn dao ng in p l:
- Khi ng cc ng c;
23
40
-
63
-
8,9 3,7
13,6 5,6
15,5 6,4
9,9
12,
8
1,9
2,9
3,3
5,1
6,7
1,1
1,7
1,9
3,0
3,8
0,9
1,1
1,7
2,2
0,9
1,2
10,
2
15,
6
5,9
3,3
1,9
1,4
9,1
5,1
2,9
2,2
1,6
12,
3
15,
3
6,9
4,0
3,0
2,2
7,7
5,0
3,7
2,8
10,
4
5,9
4,5
3,4
24
Hnh 2.17.
25
Hnh 2.18.
Chng III. Cc gii php lm gim tn tht in nng
III.1. Tn tht cng sut v tn tht in nng
1. Phn loi tn tht
Tn tht gm 2 loi:
a) Tn tht k thut
L tn tht sinh ra do tnh cht vt l ca qu trnh ti in, tn tht ny ph
thuc tnh cht ca dy dn v vt liu cch in, iu kin mi trng, dng
in v in p.
Tn tht k thut chia lm 2 loi:
- Tn tht ph thuc dng in (ph thuc I2): l tn tht do pht nng
trn in tr ca my pht, my bin p v dy dn. Thnh phn ny l
thnh phn tn tht chnh trong HT.
- Tn tht ph thuc in p (U hoc U2) gm c:
+ Tn tht trong li thp ca my bin p
+ Tn tht trong cun p ca cng t in
+ Tn tht do d in tn tht vng quang
Tn tht k thut khng th trit tiu hon ton m ch c th hn ch mc
hp l hoc mc cho php.
b) Tn tht kinh doanh (cn gi l tn tht phi k thut)
L tn tht trong khu kinh doanh in.
26
Ngun
Li HT
Li
TT
TTG
LTA
LHA
Hnh 3.1.
LHT - Li h thng
TTG - trm trung gian
LTT - li truyn ti
LHA - li h p
TPP - trm phn phi
Tn tht cng sut c phn b nh sau:
Mc phn u
Mc cc i cho
php
Ring
Ring
Tch lu
0.50
3.50
4.00
0.50
5.00
2.00
0.50
4.00
8.00
8.50
13.50
15.50
Phn t
Ngun in
Li HT v trm khu
vc(TKV)
Li truyn ti(LTT)
Trm trung gian(TTG)
Li phn phi trung
p(LPP- TA)
Trm phn phi(TPP) v
LPP- HA
0.25
1.75
2.00
0.25
3.00
1.00
Tch
lu
0.25
2.00
4.00
4.25
7.25
8.25
27
28
Ngun in
Q - QC
a)
QC
Q ph ti
Ngun in
b)
Q - QC
QC
Hnh 3.2.
Mun gim c tn tht in nng v tn tht in p do t trng gy ra
ngi ta t mt t in ngay st vng t trng hnh 3.2b. T in gy ra in
trng xoay chiu, in trng cng cn mt in nng dao ng - cng sut
phn khng dung tnh QC, nhng ngc v pha so vi t trng. Khi t trng
pht nng lng th in trng nhn vo v ngc li. Nh c tnh ny m khi
t cnh nhau in trng v t trng to ra mch dao ng, nng lng ca
chng truyn qua li cho nhau, ch c phn tha ra Q - QC (d in cm hay
in dung) mi i v ngun in. Nh vy dng cng sut phn khng gim i.
Cng sut phn khng dung tnh i v ngun cng gy tn tht in nng nh
cng sut phn khng cm tnh, nhng v in p th n lm tng in p nt
ti so vi ngun (tn tht in p m). V th khi t b cng phi trnh khng
gy qu b (QC>Q).
2. Phng thc b cng sut phn khng
B cng sut phn khng mang li 2 li ch: gim tn tht in nng v ci
thin in p.
C 3 loi b cng sut phn khng:
- B k thut nng cao in p. Do thiu cng sut phn khng in p s
thp. Nu cng sut phn khng ngun thiu th b cng sut phn khng
l cng bc l cch duy nht. Nu ngun khng thiu cng sut phn
khng thi b cng sut phn khng l mt gii php nng cao in p, cnh
trnh vi cc bin php khc nh l tng tit din dy, iu p di ti...
- B kinh t gim tn tht cng sut v tn tht in nng.
- Trong li x nghip phi b cng bc m bo cos theo yu cu, b
ny khng phi do in p thp hay tn tht in nng cao m do yu cu
t h thng in. Tuy nhin li ch ko theo l gim tn tht in nng v
ci thin in p.
C 2 cch t b:
1. B tp trung mt s im trn trc chnh trung p.
2. B phn tn cc trm phn phi h p.
B theo cch 1, trn 1 trc chnh ch t 1 n 3 trm b (hnh 3.3). Cng sut
29
my bin p ph ti
Qb
Qb
Qb
Qb
B phn tn
Hnh 3.3.
B theo cch 2 gim dc tn tht cng sut v tn tht in nng nhiu hn
v b su hn. Nhng do b qu gn ph ti nn nguy c cng hng v t kch
thch ph ti cao. gim nguy c ny phi hn ch cng sut b sao cho
ch cc tiu cng sut b khng ln hn yu cu ca ph ti. Gi thnh n
v b cao hn b tp trung.
Trong thc t c th dng kt hp c 2 cch.
B kinh t thng p dng b c nh hoc l ng ct mt phn hay ton
b. Nu dng thit b ng ct th chi ph vn s cao v vn hnh phc tp,
lm gim hiu qu b kinh t. x nghip c iu kin u t mi p dng t
b c iu khin theo thi gian. Mc tiu ca bi ton b l tng i s ca cc
yu t li ch v chi ph c lng ho v mt th nguyn chung l tin.
Cc yu t khng th lng ho c v cc tiu chun k thut th c th
hin bng cc rng buc v hn ch.
Cc li ch ca b l:
- Gim c tn tht cng sut v tn tht in nng.
- Ci thin in p.
- Cc chi ph: vn u t ban u, chi ph vn hnh khng ng k.
Hn ch: nguy c t kch thch cc ng c ca ph ti, qu in p, cng
hng vi cc sng hi bc cao ca dng in.
Bi ton b cng sut phn khng trong li in phn phi (LPP) l bi
ton phc tp, v:
- Li phn phi c cu trc phc tp, 1 trm trung gian thng c nhiu
ng dy trc chnh, mi trc cp in cho nhiu trm phn phi. Cu
trc ca li phn phi pht trin lin tc theo thi gian v khng gian.
- Ch lm vic ca ph ti khng ng nht, ph ti tng trng khng ngng.
- Thiu thng tin chnh xc v th ph ti phn khng.
- Cng sut t l bin ri rc. Gi tin n v b c quan h khng tuyn
tnh vi cng sut b t.
Trc cc kh khn c th gii c bi ton b phi phn chia bi
ton b thnh cc bi ton nh hn v p dng cc gi thit gin c khc nhau.
Cc gi thit gin c phi m bo khng c lm sai lc qu ng n kt
qu tnh ton, n phi m bo c li gii gn vi li gii ti u l thuyt.
30
Cc gin c c th c p dng l:
- Bi ton c gii ring cho tng trc chnh.
- C th cho trc s im t b ch cn tm cc bin cn li.
- Gi thit th ph ti ca cc trm phn phi nh nhau v ging nh
th ph ti o c u trc chnh. th ph ti phn khng c th
c c trng bi cng sut phn khng trung bnh Qtb hay h s s
dng cng sut phn khng Ksd = Qtb/Qmax v thi gian s dng cng sut
phn khng Tq max.
Cng cn nhn mnh rng b kinh t khng th tch ri hon ton b k
thut.V b kinh t lm gim nh b k thut v 2 loi b ny c th phi hp
vi nhau to thnh mt th thng nht lm li cho ton h thng in.
3. Phn tch nh hng ca t b n tn tht cng sut tc dng v tn tht
in nng ca LPP trong cc trng hp n gin nht
a) LPP c mt ph ti
Xt li phn phi trn hnh II.4.a. Cng sut phn khng (CSPK) yu cu
max l Qmax, cng sut b l Qb, th ko di ca CSPK yu cu l q(t), th
ko di ca cng sut phn khng sau khi b l:
qb(t) = q(t) - Qb
Trn hnh III.4b: qb1(t) ng vi Qb = Qmin.
Trn hnh III.4c: qb2(t) ng vi Qb = Qmax.
Trn hnh III.4d: qb3(t) ng vi Qb = Qtb (CSPK trung bnh).
Hnh 3.4.
31
P1 =
U l in p nh mc ca li in.
Tn tht cng sut sau khi b:
P2 =
[q(t) - Q b ]2
U2
R=
q(t)2 - 2q(t).Q b + Q b 2
U2
Li ch v tn tht cng sut tc dng sau khi b chnh l gim tn tht cng
sut tc dng do b:
P(t) = P1 - P2 =
2.q(t).Q b - Q b 2
U2
R=
R.Q b .[2.q(t) - Q b ]
U2
(III.1)
2. Q max .Q b - Q b 2
U2
(III.2)
Q max 2
U2
=R
(III.3)
gim tn tht in nng trong khong thi gian xt T l tch phn ca DP(t)
theo (I.20) trong khong thi gian xt T:
T
[2.q(t).Q
A =
- Q b 2 ].R. dt
U2
2.T.Q tb .Q b - T.Q b 2
U2
R=
T.R.Q b .[2.Q tb - Q b ]
T.R.Q b .[2.K sdq .Q max - Q b ]
=
2
U
U2
(III.4)
32
Hnh 3.5.
Gi thit rng ch t b ti 1 im v phi tm im t b ti u sao cho vi
cng sut b nh nht t hiu qu ln nht.
Ta xt ch max:
Tn tht cng sut tc dng trc khi b l:
P1 = r0.q02.L3/ (3.U2)
Ta t b sao cho cng sut phn khng QN t ngun cp cho on lx (on
0B) cn t b cung cp cng sut phn khng Qb cho on cn li l L- lx (on
BA hnh 3.5.b).
QN = lx.qo
Qb = (L- lx) qo
S d dng nhn thy rng mun cho tn tht cng sut tc dng v tn tht
in nng sau khi b l nh nht th trm b phi t chnh gia on L- lx,
cng sut phn khng ca t s chia u v 2 pha mi pha c di (L- lx)/2
v cng sut phn khng Qb/2 (hnh III.5.b). V tr t b s l
lb = lx + (L- lx)/2 = (L + lx)/2
Tn tht cng sut tc dng trn on lx l:
PN = (lx.q0)2.lx.r0/(3.U2) = lx3.q02.r0/(3.U2)
Tn tht cng sut tc dng trn on L- lx l:
Pb = 2.[(L- lx).q0/2]2.(L- lx).r0/(3.U2) = r0.(L- lx)3.q02/(12.U2)
Tng tn tht cng sut tc dng sau khi b l:
P2 = PN + Pb = lx3.q02.r0/(3.U2) + r0.(L- lx)3.q02/(12.U2)
=
r0 .q 0 2
3.U 2
r0 .q 0 2 3
lx
3.U 2
+ (L- lx)3/4]
(III.5)
DP
l x 3
33
=-
r0 .q 0
3.U 2
lxop = L/3
T y ta c v tr b ti u lbop = 2.L/3
Nh vy mun gim tn tht cng sut tc dng do b ln nht ngun in
phi cung cp cng sut phn khng cho 1/3 di li in, t b cung cp cng
sut phn khng cho 2/3 cn li v t v tr cch u li in 2/3 L. T y
cng tnh c cng sut b ti u l 2/3 cng sut phn khng yu cu.
Ta cng d dng chng minh c rng c gim tn tht in nng ln
nht vn phi t b ti 2/3 L nhng cng sut b ti u l 2/3 cng sut phn
khng trung bnh. Trong li in phc tp v tr b ti u c th x dch mt
cht so vi li in n gin xt y.
Hai trng hp n gin trn y cho thy r v cc khi nim nh: gim
tn tht cng sut tc dng, gim tn tht in nng do b, cng sut b ti
u theo cc iu kin gim tn tht cng sut tc dng, gim tn tht in nng,
v tr t b cng nh iu kin cn thit gii bi ton b.
III.3. Mt s bi ton b n gin
1. B c nh trn li phn phi c 1 ph ti (hnh 3.6)
a) Gii phng trnh mc tiu:
U
Qtb
Qb
Hnh 3.6.
Hm mc tiu: F = cA.A - a.cb.Qb max
CA. A =
F=
C A .T.R.Q b .[2.Q tb - Q b ]
[/kWh,
1000.U 2
C A .T.R.[2Q b .Q tb - Q b 2 ]
1000.U 2
a.cB.Qb
Hn ch Qb Qbmin trong :
cA- Gi tn tht in nng [/kWh]
cb- Gi t b [/kVAr]
a- Li sut % yu cu.
T: 8760h.
Ly o hm ca F theo Qb, t = 0 ri gii ta c:
Qbop = Qtb - 1000.U2.a.cb/(2.cA.T.R)
(III.6)
Qtb l cng sut phn khng trung bnh ca t b tnh trong thi gian T.
V d p dng: R = 2,5 (nu b sau MBA th bao gm c in tr ca MBA),
Qtb = 300kVAr, a = 0,1, Cb = 200 000/kVAr, CA= 500 /kVAr, T = 8760h, U =
34
NPV = [ TN t CPvht ]
1
Trong :
20
1
1
= [ TN t CPvht ]
t
(1 + r)
(1
r)t
+
1
1
(1 + r)T 1
=
t
r.(1 + r)T
t =1 (1 + r)
T
NPV = [ TN t CPvht ]
1
20
1
1
=
(8409600
2000000)
= 54545696
t
t
(1 + r)
1 1,1
35
(III.7)
Trong : Qi,Qbi [kVAr] l dng cng sut phn khng v cng sut b i trn
on li i.
Ksdq gi thit nh nhau cho ton li, Ri [W] l in tr ca on li i. U l
in p nh mc [kV].
Phi tnh gii tch li in 2 ln, mt ln tnh Qi, mt ln tnh Qbi. Sau
tnh li ch do gim A cho tng on li: L0i nu tnh b k thut th tnh
cho Tb, cn tnh b kinh t th tnh theo T la chn. Tnh cho nhiu phng n
b ri lm php tnh so snh nh trong phn tnh cho li c 1 ph ti.
3. B trong li in x nghip
y l bi ton b cng bc: Phi b t cos1 t cos2 ti u vo x
nghip trong ch max. Nu bit P ta tnh c cng sut cn b Qb:
(III.8)
Qb = P.(tg1- tg2)
Qb ny c phn phi xung cc trm PP tranh th gim A trong x nghip.
Bi ton: Xc nh Qbi ti cc im t b sao cho P l min, P min khng c
ngha l A min, tuy nhin lm bi ton d i nhiu.
R1
N
Q1 - Qb1
Hnh 3.7.
R2
Q2 - Qb2
R3
Q3 - Qb3
36
37
Hnh 3.8.
Hnh 3.9.
38
PN S 2
2 S 2Bdm
P S gh
= 2.P0 + N 2
2 S Bdm
2 P0
= S gh
PN
(III.11)
(n(n 1)P0
PN
(III. 12)
2P0 + k.Q 0
= S gh
PN + k.Q N
(III. 13)
k l h s gim tn tht cng sut tc dng do tn tht cng sut phn khng,
i vi trm trung gian 110/TA: k=0,15 ch max h thng v =0,1 ch
min h thng [10].
Q 0 = S Bdm
I0
U
; Q N = S Bdm N
100
100
(III.14)
2.29
= 17,34 MW
120
39
iu kin thay th l:
S2
P02 + PN 2 2
S Bdm2
S2
<
P
+
01
N1 2
S Bdm1
(III.15)
N1
A
p0[kW/km]
l-x
N2
Hnh 3.10.
vn hnh h, li in c ct ti im A.
Vi im ct li ti A, tn tht cng sut trn li in l:
=0
dx
3.U 2dm
3.U 2dm
40
Pmin
(III.16)
41
Chng IV.
Thit b t ng iu chnh in p my pht in v my bin p
IV. My pht in v cc b iu chnh:
IV.1 Nguyn l lm vic, phn loi v cc c tnh k thut ca my pht:
1. Nguyn l to ra sc in ng xoay chiu 3 pha (hnh IV.1)
Hnh 4.1
S nguyn l my pht in 1 pha v biu hnh sin 1 pha
Khi cho mt khung dy quay quanh mt trc trong t trng ca mt nam chm
vnh cu vi vn tc khng i th trn cun dy s xut hin mt sc in ng
hnh sin. Nu trong mt giy 1 sec khung dy quay trn v o chiu c 50
ln th sc in ng hnh sin ny s c tn s f = 50Hz.
Nu c 3 khung dy ging nhau c t trong cng mt t trng v lch nhau
1200 trong khng gian th trn 3 khung cun dy ln lt xut hin 3 sc in ng
hnh sin c tn s f = 50Hz, c tr s bng nhau nhng lch pha nhau 1200.
Cng sc in ng - e
ph thuc vo:
Vn tc chuyn ng ca dy dn v.
Chiu di thc t ca thanh dn phn ng l.
Mt t thng - B.
e = v. l. B (Von)
Phng trnh sc in 3 pha:
ea = Emax sint
eb = Emax sin(t + 120)
ec = Emax sin(t - 120)
Hnh 4.2
Biu hnh sin v biu vc t sc in ng cm ng 3 pha
42
43
44
Hnh 4.2
Cc trng thi ca phn ng theo c tnh ph ti
Trng thi ph ti bt k:
Tc ng ca phn ng phn ng c phn nh qua gi tr ca h s cng sut
ti thi im xt. Tc ng ny ging nh tc ng ca cc in khng ni tip
trong mch in. Thnh phn tc dng I.cos c tc ng t ha giao nhau v
thnh phn phn khng I.sin c tc ng kh t hoc tc ng t ha nh
nu trn. Phn ng phn ng c c trng bi in khng- Xa() gi l
in khng o. Trong my pht in cc n hay cc li phn ng phn ng
ging nhau. Do c im cu to my pht in cc li thng c t tr nh, sc
t ng phn ng Fa c chia thnh 2 thnh phn Fd tc ng dc cc t gy tc
ng kh t v Fp tc ng theo hng ngang trc.
Dng in lch pha vi sc in ng cm ng Eo mt gc,
Sc t ng Fa t l vi dng in I,
Sc t ng Fd t l vi I.sin,
Sc t ng Fq t l vi I.cos.
Sc in ng cm ng Ed trong cun dy sinh ra bi cm ng t Bdl:
Ed = I.sin.Xd = Idx. Xd [V]
Trong : Xd c gi l hng s t l.
Cm ng t Bq c phn tch thnh sng a hi bc 1- Bq1 v bc 3 - Bq3 (hnh
2.5). Thnh phn c bn Bq1 cm ng ra sc in ng Eq trong cun dy:
Eq = I.cos.xq = Iqx.xq [V]
Trong : xq l hng s t l
45
Hnh 4.3
Thnh phn dc trc
v ngang trc ca dng in
Hnh 4.4
Biu phn tch sc t ng phn ng
46
47
Uo - Un
Mc iu chnh in p =
Un
x 100%
Hnh 4.6
S vc t tnh ton iu chnh in p
IV.5. Trng thi t kch thch ca my pht in:
Khi c ph ti l in dung (t in) s xut hin trng thi t kch thch.
Dng in mang tnh in dung Ic s nhanh pha hn in p ngun. Dng in
in dung c tnh nh sau:
Ic = 2fCU [A]
Phn ng phn ng trn cun dy stato do dng in in dung c tc dng tng
cng thm dng in t ha ca dng in kch thch v lm tng thm sc in
48
Un
[
] (1+)
Q
U
Trong :
Q l cng sut a vo ng dy [kVA] ti in p yu cu U
Q l cng sut nh mc ca my pht [kVA]
Un l in p nh mc ca my pht in.
l hng s bo ha mch t in p nh mc ca my pht.
Hnh 4.7
Cc ng c tnh ti in dung
a. ng cong c tnh np.
b. ng cong bo ha ca my pht
in khch thch bng dng in
phn ng sm pha.
M l im tng n nh ca my
pht.
in p cm ng do t d l in
p trn cc my pht khi cha c
dng in kch thch v vn tc my
pht t nh mc.
IV.6. B t ng iu chnh in p my pht AVR:
1. Nguyn l lm vic:
B t ng iu chnh in p in p AVR c vai tr duy tr in p nh
mc trn u cc my pht in. Nguyn tc iu chnh in p ca my pht l
iu chnh dng in kch thch mt chiu trn cun dy kch thch ca my pht.
49
Hnh 4.8
S nguyn l ca mch in
iu chnh in p bng b AVR
50
Hnh 4.11. Quan h gia xung iu khin v dng in i chy qua Thiristor
2. H thng AVR k thut s:
H thng AVR k thut s hin nay ang c ng dng rng ri trong cc nh
my pht in da trn s pht trin ca k thut vi x l. Chc nng c bn ca
AVR khng c g thay i nhng n c my tnh CPU tr gip v c cc
phn mm ng dng, cc mch dy c thay th bng cc bn mch nn AVR rt
gn nh v lm vic rt hiu qu.
u im ca AVR k thut s:
51
52
53
Cu to ca CPU v PIO
1CPU + 1PIO
CPU
PIO
Mc ch thit k h
thng
Trong h thng
khng i hi x l
ngay c khi c h
hng
V d
B iu khin
chnh AVR k
thut s
Trong h thng
khng c dng khi
CPU-A
CPU hng.
PIO
CPU-B
Trong h thng c
th b qua h hng
CPU ch v con c thay i ca PIO
theo kt qu t gim st
2CPU + 1 PIO
Trong h thng
CPU A
khng c dng khi
Dng b iu
PIO
CPU hng.
Trong h thng c khin tun t.
CPU B
th b qua h hng
ca PIO.
Kt ni gia CPU v PIO c
2CPU + 1PIO
2
CPU - B
PIO
H thng chnh/ d phng c
thay i theo kt qu t gim st.
3CPU + 3PIO
La chn gi tr trung bnh, 2/3
logic
5
CPU - A
CPU - B
CPU - B
PIO
PIO
PIO
B iu khin
Trong h thng
khng cho php CPU chnh AVR k
thut s
hng.
B iu khin
Trong h thng
khng cn can thip chnh ca b tua
ca nhn vin vn bin hi
hnh ngay c khi
CPU hoc PIO b h
hng
54
(AQR, etc)
(AQR)
UEL,(khuch
PSS)i xung)
Thit b(AVR,
pht ng
Loi trm
pht in
Thy
in
Nhit
in
Hn hp trc sau
(Tandem)
Hn hp cho
B iu khin chnh
ca AVR k thut s
Phng php n
Phng php song cng
d tr cao
Phng thc n
Phng php song cng
d tr cao
Phng thc song cng
d tr cao
B iu khin h
thng AVR k thut
s
Khng ng dng
Phng thc n
Phng thc n
Phng thc n
2 CPU song song
+ 1 PIO.
55
Hnh 4.12
Mt my pht in ni vi
h thng thanh ci c cng
sut v cng ln
Hnh 4.13
S khi biu din tham s ca cc phn t c trong mt my pht in
ang c ni vi h thng thanh ci c cng sut v cng ln
56
57
et
(Vi khng i)
K6 =
fd
Hnh 4. 14
S khi khi khng c AVR
v t thng ca mch kch t khng i
Trng hp 1:
Nu s khi khng c AVR v t thng ca mch t khng i th s
khi n gin nh hnh 2-13. M men in c tnh nh sau:
T = Ts + TD = K1 + D
my pht lm vic n nh th K1 v D phi c du dng.
Trng hp 2: (hnh 4.14)
Nu s khi c b AVR v khng c vng phn ng phn ng K4 v phn
ng phn ng khng c quan h trc tip vi tc ng ca AVR
Hnh 4.15
S khi khng c vng phn ng K4
58
K1K2K5
1 + TdzS F(S)
GE (S) =
1+ K3K6
F(S)
1 + TdzS
C th biu din di dng hm phc:
GE(J) = GR() + JG1()
GR l thnh phn ng pha vi c tc dng dng m men ng b tng t nh
K1. G1 l thnh phn sm pha 900 so vi tc ng ln h thng di dng m
men d (dumping) tng t nh D.
Ta t:
K1() = GR ()
D() =
0
G1
Ta t:
59
K1 l h s m men ng b ring
K1 l h s ca m men ng b ca AVR
D1 l h s ca m men d (dumping) ring
D1 l h s ca m men d (dumping) ca AVR
K* = K1 + K1
D* = D1 + D1
GE(S) =
TeAVR
K2K3
F(S)
1 + TdzS
K3K6
1 + TdzS F(S)
60
1
Te
MS
= -
Te
MS2
M
GPR
0
61
62
Hnh 4.21
Biu din tc ng ca PSS v AVR n s n nh in p ca my pht in
1. Phn loi PSS:
PSS c phn loi theo i lng u vo nh thay i tc quay ca r to
, thay i tn s ca h thng in f, thay i mc dao ng cng sut pht
ca h thng in P. Mi loi u c nhng u v nhc im ring.
C th l:
1. i lng u vo PSS l thay i tc quay ca r to - :
- u im:
Loi ny p ng c c dao ng v c v dao ng in.
- Nhc im:
Loi ny chu tc dng rung do m men xon trc.
2. i lng u vo PSS l thay i tn s ca h thng in - f:
- u im:
Tn s f (Hz) c th thay i c bng cch s dng in p th cp ca
my bin in p .
- Nhc im:
Chu nh hng ca s bin ng ph ti trong h thng in ng thi
cng chu nh hng ca kiu s kt dy trong h thng in.
63
64
Hnh 4.24
Mt ng dy 500kV b ct ra khi my ct
65
66
Hnh 4.26
S nguyn l b PC
67
Relay dng du Np y
68
Cun dy
iu chnh
69
70
71
72
Ry
y
u
Ru
6
7
Bc 1
x
u
Ru
6
7
u
v
Ru
Ru
4
5
V
6
7
4
5
Bc 5
Ry
Ry
Bc 2
Bc 4
Ry
Ru
Ry
6
7
Bc 3
Ru
Bc 6
Ry
6
7
H
4
5
73
74
75
S v tr: 19
Cc nc khc nhau: 17
A: V tr nc o
B: S th t nc
C: V tr nc b chn
D: Nc
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
9
8
7
6
5
4
3
2
1
K
9
8
7
6
5
4
3
17
16
15
14
13
12
11
10
9C
9B
9A
8
7
6
5
4
3
3-5
4-6
3-5
4-6
3-5
4-6
3-5
4-6
3-5
4-6
3-5
4-6
3-5
4-6
3-5
4-6
3-5
76
Hnh 4.31
S nguyn l b AT (v cho 1 pha)
Hnh 4.32
C cu chuyn nc v dp h quang
ca b tip im dp h quang
77