Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 17, Say 2, 2012

TEKNK NOT

BR RZGR TRBNNN DEK KOULLARDAK

DNAMK DAVRANILARININ NCELENMES

M. zgn KORUKU*

zet: Rzgr trbinlerinin tasarmnda trbin bileenlerine gelecek statik ve dinamik yklerin
belirlenmesi gerekmektedir. Kule ve kanatlara gelen aerodinamik ykler, bu bileenlerde zaman
ierisinde yorulmaya neden olur. Rzgr trbinlerinin alma mrleri yirmi sene gibi uzun bir zaman
olduundan oluabilecek her trl ykn hesaplanmas gerekmektedir. Bu almada 5 MW
kapasitesindeki bir rzgr trbininin deiik koullar altnda maruz kald ykler HAWC2 simlasyon
yazlmnda uygulanarak trbinin bu koullar altndaki dinamik davranlar incelenmitir. Trblans ve
aerodinamik etkilerin de gz nne alnd birka senaryo incelenmitir. Rzgr trbininin deiik
koullar ve ykler iin verdii cevaplar elde edilmitir.
Anahtar kelimeler: Rzgr Trbini, Aeroelastisite, Simlasyon
Investigation of Dynamic Responses of a Wind Turbine under Different Conditions
Abstract: It is necessary to assess the static and dynamic loads on turbine components when designing
the wind turbines. Aerodynamic loads on tower and blades cause fatigue within time. Due to the lifetime
of wind turbines are twenty years all possible load cases have to be calculated. In this study a 5MW wind
turbine was simulated with HAWC2 simulation software under different load cases and dynamic
responses of the turbine were investigated. Different scenarios with turbulence and aerodynamic effects
were also investigated. The responses of the wind turbine under different conditions and loads were
obtained.
Key words: Wind Turbine, Aeroelasticity, Simulation

1. GR
Aeroelastisite bir akkan ierisinde hareket eden esnek, kat bir yapnn zerine etki
eden yapsal, aerodinamik ve ataletsel kuvvetlerin birbiriyle etkileimini inceleyen bilim daldr.
Rzgr trbinlerinin kanatlar zerlerinden esen rzgr sonucunda deiik yklere maruz
kalmaktadrlar. Bir rzgr trbininin ortalama mrnn yirmi sene olduu ve bir otomobilden
daha fazla alma mr olduu dnlrse trbin bileenleri zerine gelen yklerin
hesaplanmas trbin tasarm iin olduka nemlidir.
Rzgr trbini tasarm iin yazlm aeroelastik kodlar rzgr trbini tasarmnda
kullanlabilir. Bu kodlardan bazlar aada sralanmtr (Ahlstrm,2005):

Uluda niversitesi, Mhendislik-Mimarlk Fakltesi, Makine Mhendislii Blm, Grkle 16059, Bursa.
letiim Yazar: M. zgn Koruku (ozkorukcu@uludag.edu.tr)

123

Koruku, M..: Bir Rzgr Trbininin Deiik Koullardaki Dinamik Davranlarnn ncelenmesi

ADAMS/WT (Automatic Dynamic Analysis of Mechanical Systems Wind Turbine) NREL

Alcyone- Atina Teknik niversitesi
BLADED - Garrad Hassan
DUWECS (Delft University Wind Energy Converter Simulation Program)
FAST (Fatigue, Aerodynamics, Structures, and Turbulence)-NREL
FLEX5-Danimarka Teknik niversitesi
FLEXLAST (Flexible Load Analysing Simulation Tool)- Stork Product Engineering
GAST (General Aerodynamic and Structural Prediction Tool for Wind Turbines) Atina Teknik niversitesi
PHATAS-IV (Program for Horizontal AxisWind Turbine Analysis Simulation,
Version IV) - Hollanda Enerji Aratrmas Kurumu Rzgr Enerjisi Blm

Danimarka Teknik niversitesine bal Ris Ulusal Laboratuar tarafndan gelitirilen

HAWC2 (Horizontal Axis Wind Turbine Code 2) 2003 senesinden beri rzgr trbinlerinin
zaman boyutundaki dinamik davranlarn hesaplayan bir programdr (Larsen, 2010).
HAWC2 program ile aadaki hesaplamalar yaplabilir:
- Bir, iki, ya da daha ok kanatl karasal rzgr trbinlerinin yapsal analizi
- Kanat as deiken ya da sabit kanat al rzgr trbinlerinin analizi
- Gerdirme halatlar ile desteklenen kulelerin analizi
- Tek ayak, ayak ya da kafesli destek zerine oturan deniz st rzgr trbinlerinin
analizi
- Yzen rzgr trbinlerinin analizi
- Ayn anda birden ok rotorun analizi
- oklu gvde formuna gre ok serbestlik derecesindeki sistemlerin analizi
- Kanat Eleman Momentum Yntemi (BEM) kullanlarak yaplan detayl analizler
- Hidrodinamik hesaplamalar
- Su kinematii
- Rzgr, trblans ve glgeleme modelleri
- Kanat as ayarlama dzenei kontrol sistemi ve deiken hz kontrol sistemi ile
kontrol edilebilen rzgr trbinlerinin analizi
Bu almada 5 MW kapasitesindeki bir rzgr trbininin deiik koullar altnda maruz
kald ykler ve trbinin bu koullara verdii cevaplar HAWC2 kodu kullanlarak
hesaplanmtr.
2. HAWC2 KODU ve HESAPLAMA YNTEM
HAWC2 kodu, FORTRAN dilinde sonlu elemanlar yntemi kullanlarak yazlm olup
bir rzgr trbininde birbirine bal gvdeleri kullanarak yapsal ve dinamik analizler yapan bir
programdr. Rzgr trbinleri reticilerinin trbinlerini sertifikalandrmak iin kullandklar
programlar arasnda yer almaktadr. u anda dnya zerinden yzden fazla kullancs olduu
tahmin edilmektedir.
2.1. Yapnn Tantlmas
HAWC2 kodu, oklu gvde formunda alr. Bu form birbirinden bamsz yapsal
nesnelerin birletirilmesi esasna dayanr. Her gvde timoshenko kiri elemanlarnn
birleiminden olumaktadr. Trbin birbirlerine kst denklemleri ile balanan gvdeler olarak
modellenir. Kstlar, balant eleman ya da rulman olabilir.

124

Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 17, Say 2, 2012

Hesaplamalar yaplacak rzgr trbininin fiziksel boyutlar belirlenir ve kulenin yer ile
birletii yer genel koordinat sistemi referans olarak kabul edildikten sonra dier bileenler
genel koordinat sistemine gre tantlr.
Trbin gvdelerinin yerletirildii koordinat sistemi ekil 1de gsterilmitir.

ekil 1:
Trbin gvdelerinin yerletirildii koordinat sistemi
2.2. Rzgr ve Trblans
Rzgr trbinine gelecek aerodinamik yklerin belirlenmesi iin trbin zerine gelen
rzgr profilinin ve trblans younluunun bilinmesi gerekir. Aerodinamik ve trblansn
uygulad ykler zellikle kanatlar iin ok nemlidir.
Ortalama rzgr hz, rzgrn ykseklie gre deiimi, rzgr yn ve ortalama
rzgrn yatayla yapt a aerodinamik ykleri etkilemektedir.
Trblans hesaplamalarnda ise rzgrn estii yndeki trblans younluu ile dier
ynlerin bal trblans younluu ve trblansn zaman serisi gz nnde bulundurulur.
HAWC2 yazlm trblans modeli olarak Mann modelini (Mann, 1994) kullanmaktadr.
Aerodinamik yklerin belirlenmesi iin Kanat Eleman Momentum Yntemi (Hansen,
2008) kullanlmtr. Kanat Eleman Momentum Yntemi ile kanadn herhangi bir noktasndaki
yk ve kanat boyunca oluan yklerin deerleri bulunabilmektedir.
2.3. Kontrol
Trbinin kanat alarnn deitirilmesi, ar rzgr hz deerlerinde almay
durdurup frenlerin devreye girmesi, rzgr ynnn deimesi durumunda kendi ekseni
etrafnda dnmesi gibi mekanizmalar iin kontrol sistemleri gerekmektedir. Ris Ulusal

125

Koruku, M..: Bir Rzgr Trbininin Deiik Koullardaki Dinamik Davranlarnn ncelenmesi

Laboratuar tarafndan gelitirilen ve HAWC2 simlasyonunda kullanlan kontrol sisteminin

diyagram ekil 2de gsterilmitir.

ekil 2:
HAWC2 simlasyonunda kullanlan kontrol sistemi diyagram
Kontrol sisteminde yer alan K terimi rzgr trbininden elde edilebilecek g (P) iin
bir katsay olup aadaki ekilde hesaplanabilir:

1
AC p R 3
1
3
2
3
P AC pU
3
2

P K 3

(2)

1
AC p R 3
K 2
3

(1)

R
U

(3)

(4)

Yukardaki bantlarda havann younluu (kg/m3), A rotorun sprd alan (m2),

Cp g katsays, U rzgr hz (m/s), rotorun asal hz (rad/s), R rotorun yarap ve kanat
u hz orandr.
Kontrol sisteminde yer alan KK terimi ise rotor gcnn kanat asna gre deiiminin

dP
dP
(
) 2
deerine ulat kanat asdr.
d
d opt

126

Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 17, Say 2, 2012

2.4. Yk Durumlar, Ar Ykler ve Yorulma Analizi

Rzgr trbinlerinin sertifikalandrlabilmeleri iin belirli standartlar salamalar
gerekir. Bu standartlardan biri de IEC 61400-3 standarddr (Anonim, 2005). Bu standarda gre
herhangi bir rzgr trbininin zerine gelen ykler, u koullarda ortaya kabilecek ani ykler
ile zaman ierisinde bu yklerden kaynaklanan yorulma deerlerinin belirlenmesi gerekir.
Deiik deerlerdeki ykler ve koullar simle edilip elde edilen sonular standartlar ile
karlatrldktan sonra trbinin retimine izin verilmektedir.
2.5. NREL 5 MW Rzgr Trbini
Simlasyonlarda kullanlan rzgr trbini gerekte olmayan kurgusal bir trbindir.
Trbinin zellikleri aadaki Tablo 1de verilmitir.
Tablo 1. NREL 5 MW rzgr trbini karakteristikleri (Jonkman ve di., 2009)
5 MW
3
5 m/s
11.4 m/s
25 m/s
6.9 dev/dak
12.1 dev/dak
80 m/s
123 m
88 m
110000 kg
240000 kg
347460 kg

Anma Gc
Kanat Says
Devreye Giri Hz
Anma Rzgr Hz
Devreden k Hz
Rotor Devreye Giri
Rotor Devreden k
Anma Kanat U Hz
Rotor ap
Kule Ykseklii
Rotor Arl
Makine Dairesi Arl
Kule Arl

NREL 5 MW rzgr trbininde LM marka cam fiber malzemeden yaplm 3 adet kanat
bulunmaktadr. Trbinden kullanlan kanatlarn deiik kesitlerdeki burulma as, kord
uzunluu ve kullanlan kanat profili detaylar Tablo 2de verilmitir.
Tablo 2. NREL 5 MW rzgr trbini kanat boyutlar (Jonkman ve di., 2009)
Kesit

Yarap (m)

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

2.8667
5.6000
8.3333
11.7500
15.8500
19.9500
24.0500
28.1500
32.2500
36.3500
40.4500
44.5500

Burulma As ()
13.308
13.308
13.308
13.308
11.480
10.162
9.011
7.795
6.544
5.361
4.188
3.125

Kord uzunluu (m)

Kanat profili

3.542
3.854
4.167
4.557
4.652
4.458
4.249
4.007
3.748
3.502
3.256
3.010

Silindir
Silindir
Silindir
DU40
DU35
DU35
DU30
DU25
DU25
DU21
DU21
NACA64

127

Koruku, M..: Bir Rzgr Trbininin Deiik Koullardaki Dinamik Davranlarnn ncelenmesi

Tablo 2. (devam) NREL 5 MW rzgr trbini kanat boyutlar (Jonkman ve di., 2009)
Kesit

Yarap (m)

13
14
15
16
17

48.6500
52.7500
56.1667
58.9000
61.6333

Burulma As ()

Kord uzunluu (m)

Kanat profili

2.764
2.518
2.313
2.086
1.419

NACA64
NACA64
NACA64
NACA64
NACA64

2.319
1.526
0.863
0.370
0.106

2.6 Simlasyonun Geerlilii

Simlasyondan elde edilen veriler ile gerek koullardaki bir Vestas V39 model rzgr
trbininden elde edilen deneysel veriler karlatrlmtr. Vestas V39 model rzgr trbini 3
kanatl, kanat as kontroll, 39 m kanat uzunluuna ve 40 m kule yksekliine sahiptir.
Trbinin anma gc 500 kW deerindedir (Petersen, 1994). Amerika Birleik Devletlerinde
Californiada bulunan Sky River blgesinde yer alan bir arazideki V39 trbini iin deiik yk
koullar altnda deneyler yaplmtr (Larsen ve Vlund, 1998). Yaplan deneylerdeki bir koul
Tablo 3de verilmitir.
Tablo 3. Sky River blgesi deney koullar
11.6
9.7

Ortalama Rzgr Hz (m/s)

Trblans Younluu (%)

Kanat kknden 10 dakika zaman aral ile 32 Hz frekansnda lmler alnmtr.

Kanadn kknden kord uzunluu boyunca ve kanat ucu boyunca hesaplanan moment deerleri
istatistikleri Tablo 4de verilmitir.
Tablo 4. Simlasyondan elde edilen moment deerleri istatistikleri

Kord uzunluu
boyunca
Kanat ucu boyunca

Ortalama
(kNm)
170

En yksek
(kNm)
249.6

En dk
(kNm)
97.1

Std. Sapma
(kNm)
19.5

30

114.4

-57.7

43.0

Simlasyondan elde edilen sonular ile deneylerden llen sonular 10 dakikalk

zaman serilerine ve 32 Hz frekansa gre Fourier transformasyonu sonucu hesaplanan g
spektrumlar elde edilerek karlatrlmlardr. ekil 3de kord uzunluu boyunca kanat
kkndeki moment deerinin simlasyon sonular ile deneylerden elde edilen sonularn
karlatrlmas gsterilmitir. ekil 4de kanat ucu boyunca kanat kkndeki moment
deerinin simlasyon sonular ile deneylerden elde edilen sonularn karlatrlmas
gsterilmitir. ekil 3 ve 4den grlecei zere simlasyondan elde edilen sonular ile uyum
ierisinde olduu grlebilmektedir. HAWC2 kodu rzgr trbinlerinin deiik koullar
altndaki dinamik cevaplarnn simlasyonu iin olduka gvenilir bir programdr.

128

Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 17, Say 2, 2012

ekil 3:
Kord uzunluu boyunca kanat kkndeki moment deerinin simlasyon sonular ile
deneylerden elde edilen sonularn karlatrlmas

ekil 4:
Kanat ucu boyunca kanat kkndeki moment deerinin simlasyon sonular ile deneylerden
elde edilen sonularn karlatrlmas

129

Koruku, M..: Bir Rzgr Trbininin Deiik Koullardaki Dinamik Davranlarnn ncelenmesi

3. SONULAR ve BULGULAR
3.1. Sabit Kanat Al Rotor
Kanat asnn deitirilmedii ve sfr kabul edildii bir rotor iin rzgr hznn 2 m/s
deerinden 12 m/s deerine kadar 5 dakika ierisinde artarak deitii durumda rzgr
trbininin verecei dinamik cevaplar analiz edilmitir. Rotorun deiken asal hz ve sabit
asal hz durumlarnda alt koullar iin simlasyon yaplmtr.
3.1.1. Deiken Asal Hz
Rzgr hznn 2 m/s deerinden 12 m/s deerine kadar 5 dakika ierisinde artarken
trbin kontrol nitesinin devrede olmad ve asal hzn rzgr hzna gre deitii durumda
rzgr trbininin verdii cevaplar analiz edilmitir. ekil 5de rzgr hz ve ekil 6da rotorun
asal hz gsterilmektedir. Rotor simlasyonun ortalarndan sonra yaklak 19 dev/dak
deerinde bir devire ulamtr. Kanat ucunun yer deitirme deeri ve kanat ucundaki rzgr
hz deerleri ekil 7 ve ekil 8de gsterilmitir. Kanat simlasyonun sonlarnda 14 m yer
deitirmi ve kanat ucundaki rzgr hz ise ilerleyen zaman ile birlikte 0 m/s deerinde
llmtr. Kanadn yer deitirmesi sonucu kanat kuleye arpmakta ve 0 m/s rzgr hz
hesaplanmaktadr.

ekil 5:
Rzgr hznn zamana gre deiimi

ekil 6:
Deiken asal hz durumunda rotorun asal hznn zamana gre deiimi

130

Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 17, Say 2, 2012

ekil 7:
Deiken asal hz durumunda kanadn rzgr ynndeki yer deitirme deerinin zamana
gre deiimi

ekil 8:
Deiken asal hz durumunda kanat ucundaki rzgr hz deerinin zamana gre deiimi
3.1.2. Sabit Asal Hz
Trbin kontrol nitesinin rotorun devrini yaklak 12 dev/dak deerinde sabit tuttuu
durumunda rzgr trbininin verdii cevaplar analiz edilmitir. Rotordan elde edilen g ekil
9da gsterilmitir. Rotordan elde edilen g 8 MW deerine kadar ulamaktadr. Kanat zerine
rzgr dorultusunda gelen yk ve bu dorultudaki yer deitirme deerleri ekil 10 ve ekil
11de gsterilmitir.

ekil 9:
Sabit asal hz durumunda rotordan elde edilen gcn zamana gre deiimi.

131

Koruku, M..: Bir Rzgr Trbininin Deiik Koullardaki Dinamik Davranlarnn ncelenmesi

ekil 10:
Sabit asal hz durumunda kanada rzgr ynnde gelen ykn zamana gre deiimi

ekil 11:
Sabit asal hz durumunda kanadn rzgr ynndeki yer deitirme deerinin zamana gre
deiimi
3.2. Deiken Kanat Al Rotor
Kontrol nitesinin devreye girdii ve kanat asnn deitirilmesi durumunda ncelikle
rzgrn herhangi bir trblans etkisi olmad durumda, daha sonra trblans etkisinin de
olduu durumunda ve son olarak aniden kuvvetli bir rzgr gelmesi durumu iin simlasyonlar
yaplmtr.
3.2.1. Trblans Olmayan Rzgr
Rzgrn trblanssz olmas ve kontrol nitesinin devrede olduu durumda trbinin
verdii cevaplar analiz edilmitir. Rotorun asal hz ve rotordan elde edilen g ekil 12 ve
ekil 13de gsterilmitir. Rotordan elde edilen g 5 MW deerine kadar ulamaktadr. Kanat
asnn zamanla deiimi ve kanadn rzgr dorultusundaki yer deitirme deerleri ekil 14
ve ekil 15de gsterilmitir. Kanatlarn alar trbinin anma gc olan 5 MW deerine kadar
deitirilmemekte, bu g deerine ulanca ise deitirilerek rotorun asal hz sabit
tutulmaktadr. Kanadn rzgr dorultusunda en ok 6 m yer deitirdii grlebilmektedir.

132

Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 17, Say 2, 2012

ekil 12:
Trblans olmayan rzgr durumunda rotorun asal hznn zamana gre deiimi

ekil 13:
Trblans olmayan rzgr durumunda rotordan elde edilen gcn zamana gre deiimi

ekil 14:
Trblans olmayan rzgr durumunda kanat asnn zamana gre deiimi

133

Koruku, M..: Bir Rzgr Trbininin Deiik Koullardaki Dinamik Davranlarnn ncelenmesi

ekil 15:
Trblans olmayan rzgr durumunda kanadn rzgr ynndeki yer deitirme deerinin
zamana gre deiimi
3.2.2. Trblansl Rzgr
Rzgrn trblansl olmas ve kontrol nitesinin devrede olduu durumda trbinin
verdii cevaplar analiz edilmitir. Rzgr hz ve rotordan elde edilen g ekil 16 ve ekil
17de gsterilmitir. Trblanstan dolay rzgr hznn deiken olmas rotordan elde edilen
gcn de salnm yapmasna yol amaktadr. Kanat asnn deiimi ve kanadn yer deitirme
deeri ekil 18 ve ekil 19de verilmitir.

ekil 16:
Trblansl rzgr durumunda rzgr hznn zamana gre deiimi

ekil 17:
Trblansl rzgr durumunda rotordan elde edilecek gcn zamana gre deiimi

134

Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 17, Say 2, 2012

ekil 18:
Trblansl rzgr durumunda kanat asnn zamana gre deiimi

ekil 19:
Trblansl rzgr durumunda kanadn rzgr ynndeki yer deitirme deerinin zamana
gre deiimi
3.2.3. Aniden Gelen Kuvvetli Rzgr
Rzgr 14 m/s ortalama hzla eserken aniden kuvvetli bir rzgr gelmesi durumunda
trbinin verdii cevaplar analiz edilmitir. Rzgr hz ve rotordan elde edilen g ekil 20 ve
ekil 21de gsterilmitir. Kanatlar zerine gelen yk ve kanatlarn yer deitirme deerleri
ekil 22 ve ekil 23de gsterilmitir. Gelen kuvvetli rzgrn etkisi ile kanat zerinde rzgr
ynnde oluan yk ve yer deitirme deerleri iki katna kadar kmtr.

ekil 20:
Aniden gelen kuvvetli bir rzgr durumunda rzgr hznn zamana gre deiimi.

135

Koruku, M..: Bir Rzgr Trbininin Deiik Koullardaki Dinamik Davranlarnn ncelenmesi

ekil 21:
Aniden gelen kuvvetli bir rzgr durumunda rotordan elde edilen gcn zamana gre deiimi

ekil 22:
Aniden gelen kuvvetli bir rzgr durumunda kanada rzgr ynnde gelen ykn zamana gre
deiimi

ekil 23:
Aniden gelen kuvvetli bir rzgr durumunda kanadn rzgr ynndeki yer deitirme
deerinin zamana gre deiimi.
4. SONU
Rzgr trbinlerinin retilmesi ve sertifikalandrlmas srasnda belirli standart testlerin
ve simlasyonlarn yaplmas gerekmektedir. Aeroelastik rzgr trbini kodlar yardmyla
trbin bileenleri zerindeki aerodinamik, statik ve dier yklerin etkisi belirlenebilir.

136

Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 17, Say 2, 2012

Bu almada NREL 5 MW rzgr trbininin sabit kanat al durumda alrken

deiken ve sabit asal hz durumlarnda, deiken kanat al durumda ise trblanssz,
trblansl rzgr olmas ve trbin zerine aniden kuvvetli bir rzgr gelmesi durumlar iin
toplam be ayr koulda simlasyon gerekletirilmitir. Trbin ve bileenlerinin bu koullara
verdikleri dinamik cevaplar incelenmitir.
Trbin bileenlerine gelen ykler trbin dayanmn ve mrn etkilemektedir. alma
mrleri ortalama 20 yl olan trbinlerde iletme srasnda oluabilecek deiik koullarn
oluturabilecei etkilerin nceden hesaplanarak olas kt sonular engellemek tasarm
srecinde mmkndr.
KAYNAKLAR
1.

Ahlstrm, A. (2005). Aeroelastic Simulation of Wind Turbine Dynamics, Ph.D. thesis,

Stockholm.

2.

Anonim (2005). IEC 61400-1 Ed. 3, Wind Turbines - Part 1: Design Requirements.

3.

Hansen, O.L.M. (2008). Aerodynamics of Wind Turbines, 2nd Edition, Earthscan, London.

4.

Jonkman, J., Butterfield, S., Musial, W., and Scott, G. (2009). Definition of a 5-MW
Reference Wind Turbine for Offshore System Development, NREL/TP-500-38060,
Golden, CO: National Renewable Energy Laboratory.

5.

Larsen G.C., Vlund, P. (1998). Validation of an Aeroelastic model of Vestas V39, RisR-1051 (EN), Ris National Laboratory, Roskilde, Denmark.

6.

Larsen, T.J. (2010). How to HAWC2, Users manual, Ris-R-1597(ver 3-9)(EN), Ris
National Laboratory, Roskilde, Denmark.

7.

Mann, J. (1994). Models in Micrometeorology, Ris-R-727 (EN), Ris National

Laboratory, Roskilde, Denmark.

8.

Petersen, S.M. (1994). Wind Turbine Test VESTAS V39-500 kW System Test, Ris-I-807
(EN), Ris National Laboratory, Roskilde, Denmark.

Makale 20.02.2012 tarihinde alnm, 30.07.2012 tarihinde dzeltilmi, 04.09.2012 tarihinde

kabul edilmitir.

137

Koruku, M..: Bir Rzgr Trbininin Deiik Koullardaki Dinamik Davranlarnn ncelenmesi

138