O universo e o noso

planeta

CRISTINA LVAREZ FERNNDEZ

ndice
O Universo
O sistema solar
Os planetas
A Terra, un planeta singular
Os movementos da Terra
As estacins
A La

Responde no teu lado do caderno

Que elementos do Universo coeces?
Cal o instrumento que se emprega para
estudar e ver o Universo?
o mesmo astronoma que astroloxa?
Como definiras o termo constelacin ?
Que unha nebulosa?
O Universo sempre foi como o coecemos
agora?
Algunha vez observaches o ceo pola noite?
Describe o que viches

O Universo
Formado por numerosos elementos:
Galaxias
cmulos de galaxias
Galaxias (agrupacins de estrelas as cales
estn mis xuntas no centro o mis
dispersas na periferia) Altas T no interior
luz e calor
Estrelas : formadas por hidrxeno e helio
(H2 , He)
Moitas teen plantetas o seu arredor xirando e
formando sistemas planetarios
Nebulosas: grandes de nubes de gas e po

Agora responde no teu lado do

caderno
Coeces algn sistema planetario ?
Coeces alguha galaxia?
Busca informacin de galaxias,
cmulos estelares, nebulosas.
Cal crees que foi o orixe do
Universo?

O Universo
A nosa galaxia a Va Lctea, ten
forma de espiral . Nun dos seus
brazos atpase o Sistema Solar
Orixen do Universo
BIG BANG
unha das teoras mis aceptadas.
Gran explosin que provocou unha
expansin moi rpida do Universo (fai
13700 millns de anos)

 En 1965 observouse que as galaxias

se afastan unhas das outras a
velocidade crecente , e dicir, antes
estaban mis preto entre si.
Por outro lado , a T do Univeso era
mis alta inicialmente pero despois
foi enfriando ata permitir a formacion
de estrelas e planetas

Teora do Big Bang

Tamaos , distancias e
unidades en astronoma
Unidade Astronmica (UA) .- distancia
media da Terra ao Sol = 150 millns de
quilmetros
Ano Luz .- distancia que a luz percorre
nun ano. (velocidade luz= 300.000 km/s)
Nun ano percorre uns 9,5 billns de
quilmetros
Emprgase para medir as distancias de
obxectos fra do sistema solar
Dimetro Va Lctea 100.000 anos luz

Va Lctea

Nebulosa
Orin

O Sistema Solar
Coecemento do Universo cambiou o
longo da historia.
Modelo Xeocntrico.- A Terra o
centro, esttica , rbitas circulares
do resto dos planetas
Modelo Heliocntrico.- O Sol o
centro, esttico, os planetas xiran
arredor tamn en rbitas circulares
Nicols Coprnico

Modelos Universo

No teu caderno

Realiza un esquema / debuxo dos

distintos modelos que explicaban o
Universo o longo da historia, e indica
as caracterstica de cada un deles
Realiza o exercicio 4 do libro

Estructura do Sistema Solar

Orixinouse hai 4500 millns de anos
A partir dunha nebulosa (gas e po)
Estructura:
Zonas concntricas arredor do Sol nas que
xiran un gran nmero de obxectos :
RBITAS
Estes obxectos son variados : planetas
xigantes, asteroides
Os asteroides localzanse principalmente en
das rexins
Cinto asteroides .- entre Marte e Xpiter
Cinto de Kuiper.- mis al de Neptuno

Cinto asteroides

Cinto de Kuiper

Estructura do Sistema Solar

O Sol unha estrela (H2, He). No seu

interior reaccins nucleares que xeran
moita enerxa T 6000C , emite luz e calor
Planetas ananos , coma Plutn
Planetas rochosos (rbitas prximas ao Sol :
Mercurio, Venus , Terra e Marte)
Planetas Xigantes gasosos (mis al do cinto de
asteroides : Xpiter, Saturno, Urano e Neptuno)

Estructura do Sistema Solar

Nube de Oort.- de onde

proceden os cometas que en
ocasins caen cara o sistema
solar.
Os cometas son corpos
celestes constituidos por xeo,
po e rochas que orbitan
arredor do Sol.
Cando se aproximan a Terra,
quecen e frmase unha cola
de vapor e partculas de xeo,
moi caracterstica

Os planetas

Poden ser de dous tipos : rochosos e

xigantes gasosos
Os planetas rochosos encntranse entre o
Sol e o cinto de asteroides. Son de
superficie slida , posen codia e un
manto rochoso e ncleo metlico
Planetas xigantes gasosos mis al do
cinto de asteroides. A sa superficie e
composicin son de gas, hidrxeno e helio.
Baixo a atmsfera posen un ncleo slido

Planetas rochosos

Mercurio

Venus

Planetas rochosos

Terra

Marte

Planetas xigantes gasosos

Xpiter

Saturno

Planetas xigantes gasosos

Urano

Neptuno

No caderno de clase

Elabora unha ficha coa informacin de

cada un dos planetas do sistema solar ,
incluindo unha foto, debuxo... (axdate do
libro ou internet)
Elixe un deles e elabora a historia dun
viaxe espacial a dito planeta. (poesa,
narrativa, comic, debuxos)

Algunhas ideas para as fichas.

A Terra , un planeta singular

un planeta nico no sistema
solar
Ten condicins moi especiais que
permiten a existencia de vida
Como a vida evolucionou ao
longo de millns de anos existe
unha gran diversidade de
especies

A Terra , un planeta singular

Caractersticas que fan posible a vida

A sa distancia ao Sol.- T media 15C
auga nos tres estados
o mis grande dos planetas rochosos
permite atmsfera (osxeno indispensable para a
respiracin)
Grande actividade xeolxica terremotos,
volcns, erosins, levantamentos de terras
Satlite grande (La) mareas
Pose campo magntico proteccin de
partculas e radicacions do Sol

Compoentes da Terra

Xeosfera.- parte rochosa e metlica. Sobre

ela atpanse os demais compoentes.
Proporciona sales minerais disoltos na
auga seres vivos
Hidrosfera.- toda a auga da superficie
terrestre (slido, lquido e vapor). Erosiona
superfice terrestre, transporta minerais,
habitat de seres vivios e compoente
fundamental dos organismos

Compoentes da Terra

Atmosfera.- capa gasosa que envolve

o planeta proporciona osxeno e
conten a auga evaporada
Biosfera.- conxunto de todos os seres
vivos. Coa sa actividade alteran as
rochas, modifican composicin do aire,
crean depsitos rochosos (arrecifes de
coral)

Realiza un
esquema similar
a este no teu
caderno
indicando as
caracterstica de
cada
compoente

Os movementos da Terra

Como todos os demais planetas do

sistema solar realiza dous
movementos:
rotacin (sobre si mesma)
translacin (arredor do Sol)

Conceptos importantes:
Eixe de rotacin.- lia
imaxinaria que pasa polo
polo norte e polo sur. Non
coindicen exactamente cos
polos magnticos
Plano ecuatorial.- plano
imaxinario perpendicular o
eixe de rotacin que corta a
Terra en das metades iguais
(hemisferios). O ecuador a
lia imaxinaria que separa
ambos hemisferios
Plano da eclptica.- plano que
corta o Sol pola metade e
que contn o movemento da
Terra arredor del

Movemento de rotacin

Movemento da Terra arredor do eixe

de rotacin e compltase cada 24h
DIA
Un punto situado sobre a superficie pasa
parte das 24h na zona iluminada (da) e
parte na zona de sombra (noite).
A duracin dos dias e noites varia ao
longo do ano debido a inclinacin do eixe
de rotacin da Terra

Rotacin

Movemento de translacin

Movemento arredor do Sol seguindo unha

rbita elptica, case circular
Esta rbita est contida no plano da
eclptica.
A duracin dunha volta completa de 365
das e 6h, un ano terrestre (cada catro
temos un ano bisiesto)
Consecuencias:

estacins do ano
Posicins dos polos cara o Sol, un queda
encarado mirando para o Sol sen que se faga
noite, mentres que o outro queda de costas sen
recibir a sa luz . Esta situacin cambia cada 6
meses.

Translacin

No teu caderno

Exercicios 11 , 12, 13 e 14 libro

Fai un esquema, debuxo. No teu
caderno dos movementos da Terra
coa informacin mis importante de
cada un deles

As estacins

O plano ecuatorial e o plano da

eclptica da Terra non coinciden,
teen unha inclinacin de 23,5.
Esta inclinacin a causante das
diferentes temperaturas na Terra e
das distintas duracins do da e da
noite o longo do ano
A consecuencia mis importante son
as estacins

As estacins

Primaveira, vern, outono e inverno

Equinoccio: dia de paso de vern a outono
e de inverno a primaveira. Neste dia a
duracin do dia e da noite a mesma
(12h)
Solsticio: o dia de paso de outono a
inverno e de primaveira a vern. Nesta
data a diferenza de duracin entre o dia e
a noite mxima

Equinocios e solsticios

Movemento aparente do Sol

Dende a Terra o Sol describe un arco no

ceo dende o amencer ata o solpor. Este
o movemento diario do Sol, dende o
este ata o oeste.
En vern o Sol sae do nordeste , ascende
moito no ceo , atpase no sur ao mediodia
e ponse polo noroeste
No inverno , sae polo sureste, ascende
pouco no ceo e ponse polo suroeste

Movemento aparente do Sol

En primaveira, o Sol sae e se pon

cada da un pouco mis o norte
En outono, o Sol sae e se pon mis o
sur.

A La

Satlite da Terra.
Dimetro 3476 km
Distancia da Terra 380.000km
Dous movementos:
Rotacin sobre s mesma.- tarde 28 dias
Traslacin arredor da Terra.- rbita case circular,
tarda case 28 dias.
Realiza os dous movementos vez, invertindo o
mesmo tempo, por iso sempre mostra a mesma
cara hacia a Terra

Acompaa Terra na sa rbita arredor do

Sol

A La

Fases da La
La nova.- apareza en sombra por atoparse
entre o Sol e a Terra
Cuarto crecente.-atpase a medio
percorrido entre nova e chea. Vemos
iluminada a parte dereita (D)
La chea.- a Terra atpase entre o Sol e a
La, mstrase na sa totalidade, pois a
cara iluminada
Cuarto menguante.- atpase a medio
percorrido entre chea e nova. A parte
iluminada a da esquerda (C)

Fases da la

As eclipses

Ocultacin total ou parcial dun astro por

outro.
Dende a Terra podemos ver:
Eclipse de Sol.- cando o Sol ocultado pola
La. Terra La Sol. total se a La tapa
por completo o disco solar , senn parcial
Eclipse de La.- cando a La queda dentro
da sombra que proxecta a Terra.
Sol Terra- La. Se atpase totalmente
dentro da sombra total, senn parcial

Os eclpses

Eclipse total e parcial

As mareas

Causadas pola atraccin entre a Terra e a

La (lei de gravitacin universal)
As masas de auga se despranzan debido a
atracin da La sobre ellas
O nivel de auga aumenta na zona terrestre
mis prxima a La e na da parte oposta
(pero de forma menos intensa)
Nas outras zonas prodcese a marea baixa

Mareas

No teu caderno...

Realiza un esquema / debuxo dos

distintos tipos de eclipses
Realiza os exercicios : 18, 19 , 21 ,
23 , 26 , 27 e 29
Responde a preguntas
correspondentes o apartado FORMAS
DE PENSAR (32 a 35)

Fin do tema