Halk Kaltsrinde Ge Ulslararass Semposyum/ Immigration in Folk Cure Intemational Symposium -2010 KRAL ODiN’iN TURKLAND'DAN iSKANDINAVYA’YA GOCU" ‘Migration of King Odin from Turkland to Scandinavia ‘Osman KARATAY™ Ozer Bayik cogunlugu 13. yy iginde yazia gecirilen Iskandinav halkiarmin tarih ve anlat) {geleneklerini temsil eden saga metinleri, bu arada sairticr bilgilere de yer vermektedir. Bunlardan birine gére kurucu ata Odin, iskit Ulkesinin (Rusya) dogusundaki Turkland olarak adlanan ilkeden. kendisine bag: Az halkiyia birlkte Isvec'e gelmistir. Orta Asya'da bunu destekler bilailer vardir. Ayrica Az budun iyi bilinen tarihi dénemlerde yer almis ve buginkd gesitli Turk topluluklarinin arasina serpistirilmistir. Daha sonra tanniastinian ve ismi bilahore Slay dillerindeki bir rakarrunin adi haline gelen Odin, kuzey memleketlerine yeni bir siyasi kilturd, belki de yoziy) gatiren kim: olorak aiirdimek durumundadir. Anahtar Kelimeler: Iskandinav kiltard, Sagalar, Odin, Orta Asya'dan gécler, Az budun. iskandinavya kultUrdinde TUrklOkle ilgili Oelerin aranmasi kuskusuz ug bir fil olarak gériilecektir. Ama hem bu bélgenin Avrasya jeopolitik alaninin bitunleyen uzantisi olmasi, hem de Turk varligi ve etkisinin iskandinawa’dan cok daha cra késele tulagmis olmasi, boyle bir incelemenin konusunu gorecelilestirmextedir. Dolaytsiyla, astind béyle bir incelemede gec kalindigint vurgulamaliyiz. Biz Tdrklakle iskandinavya’yi telif ed ilk bahislere dokuz yil kadar nce rastlamis ve bir kismint iran ile Turan adh kitabimt kullanmistik (Karatay 2003: 84-85, 204). Daha sonra arastirmalarimiz derinlesti ve nia bunun bir arastirma projesi icinde ele alinmasinin uygun oldugu distincesiyle kon liniversite destekdi te2 projesi olarak bir 6frencimize havale ettik. Bu calisma halen devam etmektedir ve ilk Urunleri Nisan 2010'da Gesme'de yapilan Il. Uluslararast Turk Diin Kultur Kongresi‘nde sunulmustur. Bu bildiride bu serdvenin baslangicini belirleyen, bizi caligmaya sevk eden tarihi kaydi aktarip yorumlamak istiyoruz. Sagalar cogunlukla 1190’dan itibaren Izlanda’da kayda gecirilmis olan, kuz German halklarinin kahramanlik hikayeleridir. Almanya ve ingiltere’ye uranan genis, saga dinyasi vardir ama biz bu kelimeden daha cok iskandinavya bélgesinin sagalat anliyoruz ve Danimarka, Norves ve isver’in eski ahalisinin Sndegelenlerinin desta tarihlerini okuyoruz. Bunlardan en énemlisi 1230 civarinda izlanda’da Snurri Sturluse agli rahip tarafindan kaleme alinan ve bizim Heimskringia adini verdigimiz bir kalliyatidir; bu sagalarin her biri miinferit bir krala adanmistir ve bunlar tarihi bilgi ‘Ama kitap ilk sayfasinda esrarli cografi tariflerin bulunduu bir giris sagasiyla baslar Kl ‘gaédaslarimaz buray! ‘ustdre’ balm olarak gérmiis, hatta baz yayinlarda kitaba al Bu teblif, Ege Universitesi Bilimsel Arastirma Projeleri kapsarmindaki 2008-TOAE-003 no‘lu pr destefiyle hazirlanmistir. *Yed, Dog. Dr. Osman Karatay, Ege Universitesi, TDAE, Bornova - Izmir. karatay. osman@gmail. 532Halk Xatitrinde Go Ulustararast Semposyu migration i Folk Culture Iaternetional Symposium - 2010 ihtiyaci bile duymamislardir.' Norveg hanedant Ynglinga’nin kokenini acikladigh icin bu adla ayri saga olarak degerlendirilen bu giris béldimdnde, hanedanin atast olan, sonradan misik Viking zihninde avenesiyie birlikte tannlastinlan Odin adinda birinin Orta Asya’dan Iskandinavya’ya g6gu anlatilmaktadir. Sturluson bu eserinden on yil kadar Snce de Hiristiyanlik éncesine ait bilgileri bir araya getirip ayrt bir eser kaleme almistir. Prose Edda olarak bilinen eser, Snceki dinemi daha biiyik ayrintilarla sunar. Iki eser arasinda Odin’in gdcdyle, daha dogrusu gOcten Once yurduyla iigili bilgi seviyemizi kokten tkileyecek bir fark yoktur, ancak Prose Edda’da Ynglinga'da tahmin edecegimiz bazt seylerin cevaplani acik olarak bulunur. Bu gocten once birkag kelimeyle Odin’den bahsetmek gerekir. Orta Asya'nin batisindan, As halkinin énderi olan Odin, herseyden once bir kahramandir ve elhak savagcidir. Bitin savaslari kazanmak onun yazgisidir. Hatta Aslarin Odin‘in yOnetiminde yaptigs Don nehri boylanndaki Vanlarla savas insanhik tarihinin ilk savastir ve pek cok eski Norse kaynaginda gecer (O'Donoghue 2008: 24). Boyle gilli birinin fizkOtesine ‘Uzanmasi da tabiidir ve Odin savasciliginin yaninda guicld sihir bilgisiyle de karsimiza ckar (porsteinsson 1972: 12). Dolayisivla, bir dustinceye gére, onu bu yonleriyle bir bas kam ‘olarak gérmek daha dogrudur (Jon 1999: 69). Onun bilgeligi ve sihlr Buch, bir sihir sister ile telif edilen oyma yazya da samildir. Beklendigi sekilde, Odin Turklerin de ‘Kullandiéi bu yaa icat eden kimsedir (Looijenga 2003: 80; Daly 2004: 78). Bu kadar fistin riteligi sahsinda birlestiren Odin‘in tamamina yakint bu niteliKlerin tarifi olan fe yakin lakabl varair (Daly 2004: 63, 67). Bu kadar cok dvilen ve Usttin tutulan bir fhraman, daha sonraki kusaklar icinde tannilastiniacaktr ama tuhaf olan sey Yani, tanni olarak g6riilmekle birlikte, aslinda Ustiin gicleri olan bir insandr, Bunu Hiristiyan bir rabibin hic sanstire tabi tutmadan yazmast a ilginctir ve Avrupa Ortacaéinda beklenmeyecek bir tutumdur. Belk baska bir Glkede olmayacakti, Odin tanniastinlinca, German kavimlerinin kiltiriinde pek cok izinin kkaimasi tabiidir. Ornegin, Ingilizcede Carsamba demek olan Wednesday kken olarak Gdin Gund” (Wodan’s Day) demektir (Looijenga 2003: 80) Heimskringla’nin Odin‘in gdcinden bahseden kisimlani (Ynglinga) su sekildedir:” zeyden, tim yerlesilmeyen bélgelerin dtesindeki daglardan, Svithjéth boyunce tam mi Tanais (Don) olan bir irmak akar. Irmak Uc kitay! béler. Dogusu Asya, batis! pa‘dir.” Svithjoth aslinda Isve¢’tir. 9. yy'da Isvesli Rus bir kabilesinin savaggilari Rusya'y! fe gesirdiklerinde, Rusya’nin adi ‘BUyUk Isve¢’ haline geldi. Prose Edda Don nehrinden Fn. BU sagayiinglizceye ik geviren Samuel Laingin Ozghn gevlisinde ve Becki Basklarda vor Masha razmen, onun ceviisinin kulanildii Norroena Society'nin 1907 baskisinda (London, Bperhagen, Stockholk, Berlin, New York) bu bolum bulunmaz ve dogrudan ik kral sages! olan Kara Molfdan’a gecilir, Bunu biydk digtde bu balUmiin igeriginden duyulan rahatstzhga, bir dlcude de sczgalera Kars! 20. yy baslarinda gelisenistatiyed ve elestira tutuma baglayabiriz. j bu covirilr Laing'n eski metniyle (London —New York 1961: 7-11) Hollander‘in Austin 2002: 6-10) “Tnglizeye cevrlerinden karglastirmali olarak yaptik. Temelde biiyOk farkikiar lmarakla bikie than ifadolerde iki metni telif etmek gerekti, Bu konuyu calisan arkadasimizin yakin bir gelecekte ‘elanda dilinden dogrudan evil yapmasini umuyoruz. 533‘alk: Kutwrande Go UlustararastSempocyuma mmigrtion m Polk Culture Intermatenal Symposium = 2010 bahsetmez ama dinyay! tice ayirdiktan sonra Asya'y! tarif eder:? “Diinyanin bu béldimi hog ve giizeldir... Orasi ayni zamenda dinyanin ortasidir. Orasi éteki parcalarin her yerinden daha giize! ve iyi oldugu gibi, halki da armaganian,, bilgelii, giileri, gizellikleri ve her tiirden bilimleriyle Unliiydiler.” Ynglinga’da bu Asya tarifi yoktur ama Prose Edda‘da olmayan bir bilgiyi verir ve As halkindan bahseder: “Don nehrinin dogusundaki memlekete Asaland veya Asaheim (As ilkesi veya yurdu) denir ve bu memleketin bassehrini Asgard adiarlar.” Aynt yazanin bir eserinde kita tarif edilirken, digerinde o kitaya isim veren halktan bahsedilmesi herhalde Sturluson’un arastirmalarinin gelisimiyle alakalidir. 1220 sonrasindaki arastirmalaninda As halkiyla ilgili bilgileri derinlesti ve bunun sadece bir kita adi olmadigina kanaat getirerek ve eski kaynaklardan As yurdunun tam yerini tespit ederek Ynglinga’ya ekledi, Bu As bahsi Sturluson‘un bilgisinin gincelligi veya eski konusundaki tartismalarda sasirtici bir gercege isaret eder. Hunlarin gelisinden Snceki dénemde Don nehrinin dogusundaki Aral boylarina kadar uzanan dizllkierde As adi bir kavim bas! cekiyordu.* Vakia, zamania onlarin yénettigi topluluklardan biri olan Alan ne sikmis, Hunlar da Alanlan yenerek bu bélgeyi ele gecirmislerdir. Giincel durumu ¢ok iyi bildiklerini dusundugumuz Vikinglerin bir kaynaginin bu sekilde hayli eski ama tastamam dogru bir bilgiye sahip olmas, sadece eski Yunan ve Latin yeryazim bilgisine vakif olmalanyla aciklanamaz. Bu Kokld bir gelenege, eskilerden gelen bir séylenceye isaret ediyor ve baska bir kavmin degil, hakimiyet alantan nispeten dar olan ve kisa siiren As kavminin adini veriyor. Batt bozkirlarinda Asiarin adini tastyan bir kent, hatta onlarla Szdeglegmig bir kent bilmesek de, sonreki zamanda derlenen anlatilarda onlara kendi adlarini tastyan bir sehrin atfecilmesini tabii karsilamaliyiz. Ynglinga’dan devam edeli > Prose Edda metinleri Lagerbring'in kitabinin cevirisinden (2008: 74-77) aktanimistir. Brodeur‘in ‘gevkisinde (1923: 6-12) baz anlam farkliiklan bulunmakta Ise de, metin tahlli buradaki konumuz ‘olmadigindan aynntilan megersimeyeceBiz. * Aslar hakkinda Tarkgede en genis bigi Czeglédy'de bulunabil (1989: 33-56). 534Halk Kaltire Gi; Uluslerarast Sempezywma Inmigration in FoltCultre International Symposium - 2010 “Bu basgehirde adi Odin olan bir yénetici hiikiim sirlyordu... Odin biyiik ve uzak Ulkelere gidip cok memileketi alan bir savasg1ydi. O derece muzafferdi ki, her savasta zafer onun yaninda olurdu. Zaferin her savasta onun olusu halkinin inanciydi... Sik sik o kadar uzaga gidiyordu ki, seyahatinde yillar geciyordu. ” “Kuzeydogudan giineybatiya Buyik Swithiod'u diger memleketlerden ayiran bir dag silsilesi uzanur. Bu silsilenin gineyi Odin‘in biyik milkiindn bulundugu Turkland’a uzak degildir.” ilk bakista syle bir degerlendirme yersiz olmayacaktir: Ural daglarinin bir butin olarak algianmast eski yeryazim kitaplarinda bilinmedigi gibi, Rusya sinini da 0 kadar ote gitmezdi ve burada belirtildigi gibi Don nehrinin yukart mecralarinda biterdi. Bu bélgede: memleketieri ayiracak derecede kaydadeger olarak sadece Kafkaslar géze carpiyor. Onda da yén sorunu vardir. Karpatlar burada dendigi istikamette uzanir ama isbu bahiste kapsam dist kalmaktadir. Kafkaslarin giineyi Sturluson’un yasadi ginlerde elhak Turkland idi. Ancak Sturluson’un Onceki eseri olan Prose Edda’da Turkland baska anlatilir: “DUnyanin ortasinin yakinlarinda bizim Turkland dedigimiz yere, en gésterisli yap yapildi ve yurt kuruldu. Buraya Troya dendi... (Troya krallarindan Mennon’un ofl Tor) kendisini simdi bizim Trudheim dedigimiz Trakya ilkesi icin calismaya verdi. Daha sonra Ulkeden ilkeye gezmeye basladi... (Onun neslinden gelen Friallaf'in da) bir oglu vardi. Adi Voden idi. Biz ona Odin diyoruz. O bilgeligi ve becerileriyle inlaydd.” Bu metinde cagdas elestirmenlerin isim benzerligine bagladiklary 6geler tastamam vardir. Yazar Troya, Trakya ve Turk kelimelerinin ses cagrisimlarindan sonuna kadar istifade etmistir. Bugiin Kuzeylilerin en gok kullandigi ézel isimlerden biri olan Thor da buna eklenir. Ama bunu yukarida belirttigimiz gibi, ‘miidakkik arastirmalar’ Ancesindeki bilgisiyle aciklamalyyz. Obiir tdrli, Anadolu Selcuklu devleti Aladdin Keykubat énderliginde en parlak devrini yasiyor olsa da, 0 gUnlerde sadece Trakye degil, Bat Anadolu'nun dahi Turkland olarak gériilemeyecegini, Bizans'in hale kaya gibi yerinde durdugunu biliyor olacaktir. Eskicaglarda Bati Anadolu'da bir Turkland aramek igin ise ne Sturluson’un, ne de bir baskasinin faydalanabilecegi bir kaynak bulunmamakta, en azindan heniz bilinmemektedir. Dolayisiyla Prose Edda’daki bu bilgiyi gecmeliyiz. Zaten yazar 10 yil kadar sonra yazcigi yeni eserinde Troya veya Trakya atfini kullanmaz. O da eski bildiklerini gecmistir. Gdciin sebebini her iki kaynak da Odin‘in gururunu incitmeden aciklamaya galigir. Prose Edda'ya gére Odin “bilgeligiyle dinyanin kuzeyinde adinin cok yuksek tutulacagini ve bitin krallarin hepsinden fazla onurlandirilacagim anlad. Bu onda Turkiand’dans ayrilma hissi uyandirch. ” Ynglinga’da goc cok somut bir sebebe, bir dis tehdide baglanir: “O zamanlar Romalilarn reisleri diinyanin cok yerine yayilip tim halkiari kendilerine baglamislardi ve bu sebeple pek cok reis kendi milktinden kagmisti. Fakat uzakgriisli olan ve sihir giicd bulunan Odin kendi soyunun diinyanin kuzey yarisina gelip yerlesecegini biliyordu. ” Buradaki Roma baskisi dgesi ilk bakista Turkland'in Térkistan olma ihtimalini bir kez daha bertaraf etmektedir. Ayrica, Odin diinyanin giiney yarisi veya taraft olarak 5 Eseri ceviren Giirglin Turkland gecen yerlerde Turkiye kelimesini kullaniyor ama biz sakihligine hale! ‘gelmemesi agisndan esas bicimi yazdk, 535Halk Katara Gg UluslravassSemposrum /Inmigraion in Folk Culture International Sympastn - 2010 nitelenebilecek bir yerde yasiyordu ki, herhalde Vanaland ve Asaland ile ayni enlemde olan Tiirkistan bu sekilde gdriilemezdi. Buna karsiltk, yogunlasiian bélgenin guneyine dagen Azerbaycan, kafkas daglarinin kuzey ile bagiantiy! kesmeleri hasebiyle, guney ile daha biitinlesiktir. Gdg bahsini Prose Edda syle anlatir: “Arkasinda genc, yagi, kadin, erkek, kalabalk bir grupla yola cikti. Yanlaninda cok deierli seyler vardi. Hangi ilkede nereden gecerlerse gecsinler haklarinda Svgliyle séz ediliyordu. Onlarin insandan cok tanrilara benzedikleri sdyleniyordu. Satland’a gelinceye dek durmadilar. Odin burada bir sure konakladi ve buralarin biyiik bir baliimind egemenligine aldi. Ulkenin korunmasiny Ug: oBluna verdi... Odin daha sonra yolunu kuzeye dogru stirdirdi’ ve Reidgotaiand’a (Danimarka) geldi.” Resim 2: Odin‘in gdc yolu Yoglinga’daki batisler bu metinle uyusur, ancak ‘tane gibi’ olan Odin ve avenesi, on yil sonra ‘tann’ haline gelirler: “Bu yiizden kardesleri Ve ve Vilje’yi Asgard’da birakti ve kendisi tim tanrilar ve diger insanlarin biyiik bir kismiyla Once batiya Gardarike’ye, sonra da glneye Saxland'a dogru goce basladi. Pek cok oglu vardi, Saxland’da geni bit deviete boyun efdirdikten sonra ogullarin! 0 memleketin yénetimine birakti. Kendisi kuzeye denize dogu gitti ve Fyen’deki Odins denen bir adayr kendine yurtiuk ald. ” Biz _gégten sonra kuzeyde yapilaniar konusuna girmeyecegiz. Destanda beklendigi dzere, saga sola futuhat girisimleri, yerli halk ile ‘liskiler, hanedanin yerlesmesi ve nihayet yeni bir ulusun dogmasi konular! izlenmektedir. Bu bahisleri tastamam efsane, dolayisiyla uydurma olarak géren helkiyatcilar, ardindan adi gegen mekan ve kavramlara derin mitolojik manalar yuklemislerdir. Ornegin, Asgard basitlestiric| bir anlatimla tannlanin mekini olarak sunulur. Merkezi Onun etrafinda Midgard (‘Orta Kent’) vardir. Burasi insanlarin mekanidir. Bilinen diinya ile engin okyanuslar arasinda Ise devierin mekant vardir (O'Donoghue 2008: 17). Halbuki 536elk Kattrinde Gg Uuslerarast Sempocyumn migration Folk Culture iteration Sympustum ~2010 burada tarihi bir hadiseye igaret edilmektedir. Bir gic vardir. Metinlerde bu gd¢ hikayesini israiliyyat bilgisine baglayacak, dolayisiyla Babil’den baslatacak bir veri bulunmuyor. Troya iyi bilinir ama Yunan barbarlgi karsisinda ugradii felaketiyle bilini Buradan g8¢ alisildik bir figir de@ildir, As Ulkesinden giciin ise, bildigim kadariyla, baska higbir yerde Ornegi yoktur. Uluslarin treyis ve kéken efsanelerinde goc evrenseldir ama qikanaklari dzgiinlik arz ediyorsa, minferit olarak ele almali ve kendi icinde deferlendirmeliyiz Boyle bir gocu tarih bilgimizle telif etmek igin tek basvuracagimi kaynak simdiik oyma yazinin baslangici olarak gézikiiyor. Bu yaay! sagada dendigi gibi Odin veya Tiirklerin yasadigs yerlerden birileri getirip Iskandinaviara dgretti ise, bu go¢ MS 2. yidan daha gec olmamal. Bu tarih Aral-Hazar borkirlarinda As egemenliginin sonlarina denk gelir. Bu ayni zamanda Iskandinavya‘dan Gotlarin bozkira gelis tarihidir ve ayni gUnlerde bozkirdan iskandinavya’ya dogru ters istikamette bir g¢ digiinmek ilk bakista elenceli olacaktir, Ancak bir ara bozkirin buyGk bir kesimine hakim olan ve eskigag yazarlart nezdindeki énemlerine binaen bugiin kullandigimiz Asya kita ismine babalik eden bir halkin ortadan kalkarken bazi kisimlarinin da kuzey cihetine gittigini diisiinmekte beis yoktur. Altay daglannin kuzeyindeki dizliklere ulasan ve Goktiirk yozitlarda karsimiza Az Budun olarak cikan bu halkin bir hissesi de batida ve kuzeyde dagilmis olabilir. Degilse nereye gittiklerini sormak lazimdir. Dolayisiyla, bozkirda Aslarin ortadan kalkist ve Iskandinavya'da oyma yazinin belirmesinin tarihsel denkligi Asaland’dan bir g6r _konusundaki sikintiy: ortadan kaldinyor. Fakat Turkland’t nasil agkklayacagiz? Asaland Sturluson’un sonradan yaptigt bir aciklama, bir tarih serhi. Yaglinga’ya gore As kesinlikle onun halkirin ismi; hatta iskandinavya'ya gogtUklerinde bile bu ismi kullaniyorlar. Bu bir. Ikinci gergek ise sikanagin Turkiand oldugudur. Prose Edda bunu acikca sdylayor. Yaglinga ise cikanag! Roma etki bélgesine, yani Azerbaycan arazisine yerlestirdiginden ve buraya Turkland adini verdiginden ayn seyden bahsediyor. 8iz Asaland ile Turkland’n birini Kafkaslarin kuzeyine ve digerini glineyine yerlestirip ortada iki ilkeden bahis oldugunu sdvleyebiliriz ama Sturluson ne iki ayn tilkeden bahsettigini ima ediyor, ne de bunlan telif edecek bir yol gosteriyor. Acikca, sonradan deriniemesine dgrendigi Aslar konusu onun Turkland bilgisinin dzerine oturmus, Asland’i yeni eserinde kullanmis ama Turkland't ne yapacagin' bilemeyerek miiphem ifadelerle birakmistir. Tarih bilgimiz aslinda Azerbaycan aciklamasina imkan taniyor. MO ilk binyilda ‘Aras nehrinin dogusu, Nahcivan ve étesi Aza ilkesi olarak biliniyordu ve Strabon’ un zamanina kadar béyle kullaniimts gozdkiyor (Agasi0glu 2000: 13). Strabon gaiinda Roma tazyikini Kafkaslarin gineyinde tahayyiil edebiliriz ama o ginlerde bu bélgede Azo halkindan haber veren baska kaynaklar olmadigi gibi, yakin tarihteki bir gogd de bilmiyoruz. Bozkir Azlarinin kaynagi Azerbaycan’daki halk ise, g¢ daha dnceden gerceklesmis olmalidir. Zira Strabon dogmadan bir asir énce Asii kavmi mittefikleriyle birlikte kuzeyden gelip Maveratinnehr'iiggal ediyordu (Czeglédy 1999: 36-39) Béylece, cografi tanimlama acik olmakla birlikte Turkland’in Azerbaycan olusu konusunda soru igaretleri beliriyor. Sturluson o gagda Urartu yazilarini okuyamayacagina gre, Azerbaycan'daki Azlari nereden dfirenmisti? Ginkii arada en az 1400 yil var. Sozld tarih bilgisinin nesiller boyy cok kligik sapmalarla aktarildigi geleneksel bir toplumda, Kafkaslann gineyindeki yurtla ilgili hatiralarin 1400 yil yagamasi fazlastyla miimkiindir, 537Halk Katte Gi: Ulastararas Sempossuma /Inmigration in Folk Cadre huernatonalSyposin «2010 lakin bu kez de Azerbaycan’dan cikis ile iskandinavya’ya gidis arasinda dort asirhk bir bosluk beliriyor. Bu bilgiye, daha dogrusu yoruma biz ancak simdilerde ulagabiliyoruz. Sturluson, bunu bilmiyordu ve tek kademeli bir gdc tasarhyordu. Halbuki derledigi séylenceler iki ayri lilkeden bahsediyor. Iste bunlardan birini dogru olarak Asaland seklinde tespit etmis, digerini ise kendi déneminin bilgisine basvurarak ve “dagi arkasina alarak" Azerbaycan oldugu asikar olan Turkland olarak agklamistir. Bizim sordugumuz sorulart kendisinin de sordugunu tahmin ediyoruz ki, bu ¢eliskileri gidermeye ¢aligmis ve yapebildigi tek ig olarak Turkland’t Rusya’nin yakinina yerlestirmistir. Burada Turkiand’in kitabi bir bilgiyi mi temsil ettigi, yoksa geleneklerden mi derlendigi sorusu gelecektir ve hemen herkes birinciyi sdylemektedic. Ama Turkland Uraliarin giiney ucundaki bélgeyi antatamaz mi? Bu gayet tabii ve muhtemeldir. Hazar bozkirlarinda Astarin yasadiéi dénemde hemen kuzeydeki ormanlik bélgede tig eskicag, kayraginin Turkae adini verdigi kavim yasiyordu ve asirlar sonra bu bélgeden cikip gelen ve Gaktiirklerle hicbir ilgileri olmayan Macarler da kendileri igin Tark adini kullaniyorlard! (incelemesi igin bkz. Karatay 2009). Burada ise yarayabilecek ayrint ise Aslar ile Turklerin bu bdlgeden silinmesinin yaklasik ayni gunlerde oldugudur. Odin dort asir yasayamayacatina gore, onun Turkland’i Azerbaycan olamar. Azerbaycan'dan, yani biiyak dag sibilesinin ardindaki Ulkeden gd¢ bir sekilde geleneklerde korunmus olabilir, ama Odin Asaland ve Turkland’in, yani Batt Asya‘nin bir hiktimdanyd ve belki de As egemenligi déneminin son parlak kisiligini temsil ediyordu. Ustelik Turk dunyasindak! ve hele Turk kultarundeki bazt verilerden onun gergekten g6g etmedigine hdkmetmek de miimkiindir; aynen Selcuk Bey'in kendisinin Turkistan’da kalmast ama isminin Anadolu'ya gelmesi gibi bir durum burada da vaki olabilir. Bunu bbaska bir arastirmada ele almak yerinde olacaktir. KAYNAKLAR AGASIOGLU, Firidun, Azer Xalqi, Baki, 2000. BRODEUR, A. G. , The Prose Edda by Snorri Sturluson, London - New York, 1923. CZEGLEDY, Karoly, Turan Kavimlerinin Gégii, cev. G. Karaagag, Istanbul, 1999. DALY, Kathleen L. , Norse Mithology A to Z, New York, 2004. J@N, A. Asbjarn, “Shamanism and the Image of the Teutonic Deity, Odinn”, Folklore, X (1999), s. 68-76. KARATAY, ©. iran ile Turan: Hayali Miletler Gaiiinda Avrasya ve Ortadogu, Ankara, 2003. -, “Ergenekon Oncesindeki Felaket Hakkinda Bir Tarihleme Denemesi”, 1. Uluslararasi Uzak Asya'dan Gn Asya’ya Eski Tirkse Bilgi Sdleni, Atyon Kocatepe Universitesi, 18-20 Kasim 2009. , Aygiin, E., “Alpler ve Eller: Turk ve iskandinav DUnyalaninda Kahramanhk Olgusu’, W, Uluslararast Tirk Diinyasi Kiltiir Kongresi, 119-25 Nisan 2010, Cesme - izmir. LAGERBRING, Sven, Isveccenin Tiirkce ile Benzerlikleri. isveclilerin Tiirk Atalan, cev. Abdullah Girgiin, istanbul, 2008. LOOIJENGA, Tineke, Texts and Contexts of the Oldest Runic Inscriptions, Leiden - Boston, 2003. 538Halk Karine Gi Ulastoraras Semposyume Immigration ia Folk Culture Inernctional Symposium ~ 2010 O'DONOGHUE, Heather, From Asgard to Valhalla: The Remarkable History of the Norse Myths, London, 2008, Snorre Sturlason, Heimskringla: The Norse King Sagas, Gev. S. Laing - P. G. Foote, London -New York, 1961. Snorti Sturluson, Heimskringla: History of the Kings of Norway, cev. L. M. Hollander, ‘Austin, 2002 PORSTEINSSON, Steingrimur J. , “The Cult of Odinn in Iceland”, Nine Norse Studies, yay. G. Turville-Petre, Bristol, 1972. 539