DuoiCaiNhinCuaAnhHe 1 Boll

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)
di ci nhn
ca anh h
di ci nhn ca anh h
Dch t bn ting c:
Ansichten Eines Clowns
Trung tm Vn ho - Ngn ng ng Ty
T sch Vn hc ng Ty
Heinrich bll
http://ebooks.vdcmedia.com
Heinrich Bll
di ci nhn
ca anh h
Hoi Lin dch
Nh xut bn hi nh vn
trung tm vn ha ngn ng ng ty
Nhng k kia s thy l h cn cha bit g v ngi v

nhng k kia s hiu l h cn cha hc hi c g.
Heinrich Bll
Tri v m khi tu vo ga Bonn. Ti c mnh khng ri

vo trng thi c ng nh mt ci my, trng thi ny hnh
thnh ti sau nm nm khng ngt i i, v v: qua sn ga, xung
bc thang my, ln bc thang khc, t xc du lch xung di
chn, rt t o khoc ra v tu a cho nhn vin ha xa, ra quy
bn bo mua my s bo, bui chiu, ra khi ga v gi taxi. Trong
nm nm, khng ngy no ti khng phi ri khi mt ni no
n mt ni khc, bui sng tro ln, bc xung cc bc thang,
ri li bc xung, tro ln nhng bc thang khc vo bui chiu,
sau gi taxi, tm tin trong ti o tr cho ngi li xe, mua
nhng s bo bui chiu mt quy bn bo v trong thm tm tn
hng ci v u oi my mc b ngoi c nghin cu mt cch
uyn bc. T khi Marie b ti ra i vi tn C c gio Zpfner kia,
ci qu trnh y cn tr nn my mc hn, nhng khng v th m
mt i nguyn tc u oi ca n. Cn c vo ng h xe taxi ti bit
c khong cch t nh ga n khch sn hoc t khch sn n
nh ga: khch sn cch nh ga hai, ba hoc bn mc ri. T khi
Marie b ti, ti m ra m mm, ln ln nh ga v khch sn,
lung cung tm v tu a cho ngi gc ca khch sn hoc hi
nhn vin nh ga s bung ca ti khch sn. Nhng mt ci g ,
c th gi l nh mnh vn nhc ti nh n ngh nghip v v tr
ca ti. Ti l din vin hi. Ngh nghip c khai: "Ngh s hi".
Ti khng thn phc mt nh th no, tui hai mi by, v mt
trong nhng tit mc xic ca ti c tiu : Tr v v ra i, tit mc
kch cm di, gn nh qu di n ni cui cng khn gi m ra ln
ln khng cn bit u l lc ti tr v v u l lc ti ra i. V ti
thng luyn li vai ln cui cng khi i tu (n gm su trm vai m
thut bin o ma hn l ti phi nm rt chc), cho nn khng c g
l l nu lc no ti tr thnh nn nhn ca chnh vic nn c ca
ti, ri lao vo mt khch sn, ging mt tm xem gi tu, ghi nh
n, ri vi v tro ln hoc bc xung thang gc cho khi l tu,
trong khi ng ra ti ch c vic bnh thn tr v phng mnh v

chun b cho bui din.
Rt may l trong phn ln cc khch sn, ngi ta bit ti. Trong
khong thi gian nm nm, c th hnh thnh mt nhp iu sng
khng phi l bin i nhiu lm nh ngi ta tng. Hn na ng
bu ca ti bit ti tnh kh k cc, chm lo trnh cho ti nhng
va chm khng cn thit. ng ta ch m bo sao cho "s nhy
cm ngh s" (nguyn vn) c tn trng hon ton. Cho nn vo
n phng ti , ti nh ngp trong vng ho quang ca s sung
tc: nhng bng hoa ti c cm trong mt chic bnh xinh
p, v cha kp ci xong o khoc, qung giy vo gc bung (ti
cha ght mang giy) th mt c hu phng xinh xn mang c
ph n km theo ru cognac, y ti vo b tm pha du thm
du mu xanh bic. Nm di trong b tm, ti c bo (khng c ly
mt t bo no ng gi l t t), i khi ti c n su t, khng
bao gi di ba t, va khe kh ht bng ging mozzo(1) nhng bi
kinh l... ch nhng bi kinh l thi: ng ca, l ca, thnh ca tha
hng ca thi k i hc. B m ti, theo o Tin Lnh mt cch
cng nhc, trung thnh kiu hu chin, ch trng ha gii v mt
tn gio, ghi tn ti vo hc mt trng C c gio. Ring ti,
ti khng sng o, thm ch khng i l nh th bao gi v ch s
dng nhc iu kinh l hon ton vo mc ch cha bnh. ng l
cc bi ht gip ti hai ln cha c bnh kinh nin ca ti: u
ut v au u. T khi Marie tr thnh tn C c (mc du
chnh em l tn C c gio, nhng theo ti phi dng cng thc
ny mi thch hp), hai cn bnh y ca ti ch c tng ln, n mc
bn Tantum Ergo(2) hoc cc bi Kinh Cu nguyn, cho n khi
vn l thuc gim au ca ti, mt ht tc dng. C mt phng
thuc tm thi chp nhn c: ru, v lu di phng thuc ng
k l ra phi l: Marie. Nhng Marie b ti. Bt c din vin hi
no nghin ru u suy sp cn nhanh hn c ngi th lp nh
say ru lao u t trn nc xung.
(1)
N trung (cc ch thch u do ngi dch).
(2)
Tn mt bi thnh ca.
Heinrich Bll
Khi bc ra sn khu hon ton say ru, ti thc hin khng

chnh xc nhng ng tc, khng th trnh khi khng c s nhm
ln t hi nht m mt din vin hi c th mc phi: khinh th
nhng khm ph ca chnh mnh. Th l suy sp! Ngc li, khi
tnh to, mi lo s ca ti khng ngng tng ln cho n khi bc ra
sn khu (nhiu lc ti phi t y mnh bc ra), iu m cc nh
ph bnh li cho l "tr h c suy ngh, tnh ton, ng sau ngi
ta cm thy ting p ca mt con tim", tht ra l s bin hnh
tuyt vng ca ti thnh mt con ri. Ngoi ra mi t hi lm sao
khi con ri t dy, ti khuu xung. Mt thy tu nhp nh! i
khi trng ti hn ging nh th. Trong ng vn liu Marie vn kh
n mang theo, ti thng ch cn nh nhng t "trng rng" v "v
v".
T ba tun nay, gn nh thng xuyn chnh chong v trn
ngp trong mt nim tin d nh la, ti bc ra sn khu v hu
qu khng phi i lu: n xut hin cn nhanh hn so vi mt hc
sinh lc quan, cu ta cn c th o tng t ru ng mnh cho n
khi nhn c hc b: su thng m mng, khng phi t! Sau ba
tun l, phng ti khng cn c hoa, vo trung tun thng th hai
khng cn nc tm v bt u sang thng th ba khong cch
gia nh ga v khch sn ln ti by mc trong khi tin th lao ca
ti ht i mt phn ba. Khng cn ru cognac, m l ru
trng. Khng cn nh ht ca v nhc m l nhng phng tiu ty
dnh cho nhng cuc hp ca cc t chc k quc ti n biu din
trn mt sn khu nh sng ti t. Khng cn ra mt trong nhng
vai cn c s chnh xc ng ng na, ti ch ng nhng vai h n
gin thng mua vui cho cc nhn vin ha xa, nhng ngi gc
cng hoc nhn vin hi quan vo dp l i x, mua vui cho cc b
ni tr i do hoc cc b phc trong khi cc s quan ca
Bundeswher(1), nhng cy bia, lin hoan kt thc kha hun luyn
qun s, khng bit h n phi ci hay khc v tit mc: Hi
ng phng th (v ci cn ri rt li ca n). Cho n ngy hm
qua thi, Bochum(1), trc m khn gi thanh nin ti ln
(1)
Hi ng phng th.
(1)
Mt thnh ph cng nghip c.
knh ra sn ng gia tit mc m phng Charlot(2) v nm ra .

Khn gi thm ch khng hut so, ch c mt vi li x xo thng
hi, v phi i n khi mn bung xung ph kn ln ngi, ti
mi bc thp bc cao ra khi sn khu, vi thu nht my chic
qun o tng ca mnh, cng chng bun lau ra ha trang, tr v
nh tr, ri ng trc mt cnh tng om sm bn ngoi khch
sn khi b ch khch sn khng chu ng tin cho ti tr taxi. Ti
khng cn cch no xoa du c s bc tc ca ngi li xe ngoi
cch a cho anh ta chic my co ru, khng coi l vt cc, m l
tr n. Anh ta t t n mc a li cho ti khon tin tha
bng mt bao thuc l ht d km theo hai mc tin mt. Ti
nguyn qun o ln ra ging (cn cha c sa son), tu nt chai
ru v ln u tin trong nhiu thng nay thy mnh ht u ut v
cng ht c au u. Nm di ra ging, ti bt gp ci cm gic,
i khi mong mun cho nhng ngy cui i ca ti: i mt k v
gia c say b t nm ngy kh di lng sui. Ti c th i chic o
smi ly mt chu ru, ch c chuyn phi mc c phc tp ng
gi mi ngn ti li. Ti ln ra ng, mt gic ng li b, trn y
mng m, tm mn sn khu ph ln ngi ti nh mt chic o
quan dy c v mm nhn, mt khoi lc m m, nhng mc du
ng say hn phiu bt mt mi lo ngi vn m nh ti: qu l mt cn
ha trang, u gi bn phi sng v, ba im tm m bc t trn
mt chic khay nha mi a vo, thy t bn cnh m c ph
mt bc in ca ng bu ca ti: Coblence v Mayence(1), hy hp
ng, chm, s telephon chiu nay, Bonn(2), Zohnerer. Ri mt c
telephon ca ngi t chc bui ti hm trc cho bit - iu m ti
cn cha bit - ng l ngi ch tr trung tm vn ha o Tin Lnh.
- Kostert y, ng ta ni vi ging mun t ra lnh nht, chng
ti cn c vn phi thanh ton tin th lao cho ng.
- Tt nhin, th c g cn tr ng?
- ...
(2)
Nhn vt khi hi au xt ni ting do Chaplin (1889 - 1977) din vin v o din ngi Anh, sng to.
(1)
Hai tnh c.
(2)
Th Cng ha Lin bang c: thnh ph c trng i hc ni ting, qu hng nh son nhc ln

Beethoven.
Heinrich Bll
Ti vn im lng, v khi ng ta tip tc ni, ging lnh nht t

thang bc thp chuyn sang th bo khng hn khng km:
- Chng ti tha thun tin th lao l mt trm mc cho mt
din vin hi ng c gi hai trm...
ng ta ngng mt lt nh cho ti c c hi ni khng, nhng
ti vn im lng. Lc , khng che giu c bn cht, ging iu
ca ng ta tr nn dung tc:
- Ti ch tr mt t chc li ch cng cng ai cng bit, v lng
tm khng cho php ti chi ra mt trm mc cho mt vai h m hai
mi mc l rng ri, ti c th ni l ho phng na.
Ti khng thy c l do g ngt li ng ta v tip tc gi im
lng. Ti chm mt iu thuc, rt cho mnh thm mt t c ph ti
v nghe Kostert hn hn u dy ni.
- ng vn nghe ti y ch? ng ta ni.
- Ti nghe y, ti tr li, ch ng ta ni tip.
S im lng l mt v kh tuyt vi. Trong sut thi i hc ca ti,
mi ln c gi ln gp hiu trng hay hi ng k lut, s im
lng ca ti khng h b lay chuyn. V vy ti c cho ng bn
ngoan o, ng Kostert, v m hi bn kia u dy ni. Nu ng
ta khng sc thng hi ti th ngc li ng ta cng c th
ng lng thng chnh ng ta. Cui cng ng ta th th:
- Hy cho ti mt gi , ng Schnier.
- Nghe r iu ti ni y, ng Kostert, ti ngh: ng gi xe
taxi, ng i ra ga, ng kim cho ti mt v hng nht i Bonn cng
vi mt chai ru, ng n n ti khch sn, ng thanh ton tin
phng, k c cc khon phc v ph, v ng vo phong b s
tin ti tr taxi khi ra ga: sau rt bng c tm hn v lng tm
ca mt tn C c gio, ng m bo chuyn hnh l ca ti n
Bonn, min cc ph. ng ch?
ng ta nhm tnh rt nhanh, dng hng v ni:
- Nhng ti ch nh tr ng nm mi mc thi.
- Nu vy, ti ni, ng i xe in, tt c ch cn tn cho ng c
nm mi mc, ng ch?
ng nhm tnh li, ri ni:

- ng khng th t mang ly hnh l theo taxi?
- Khng, ti tr li, ti b thng v khng th t mnh mang vc
g c.
R rng lng tm con chin ca ng ta bt u b giy v.
- ng Schnier, ng ta ni nh nhng, ti rt kh tm phi...
- ng Kostert, khng nhc li chuyn y na, ti rt sung sng
gip cho cng cuc t thin ca ng c hi tit kim c t nm
mi n nm mi su mc!
Ti b my v t ng nghe sang bn. Kostert l loi ngi c th
cn gi li v li nhi. Tt hn ht l c hn mt mnh vi lng
tm ca hn. Ti thy mnh tht bt hnh. Ti cn qun khng ni
l ngoi tnh u ut v bnh au u, ti cn c trong thnh tch ca
mnh c tnh gn nh siu t nhin, c th ngi thy cc mi qua
telephon. V Kostert tot ra mi nht nho ca ko hoa violet. Ti
phi i nh rng. Ti sc ming bng ch ru cn li, c chu au
lau sch b mt ha trang ca mnh, tr li ging nm, ngh n
Marie, n cc tn o Tin Lnh, cc tn o C c v y li
tng lai trc mt. Ti cng ngh n nhng con sui m s c
ngy ti nm di . i vi mt din vin hi ch cn li hai kh
nng khi gn tui nm mi: con sui hoc ta lu i. Ti khng
tin s c lu i v i c n tui nm mi v bng cch no
ti cng s phi ko thm hn hai mi hai nm na. Phn lnh
ca Coblence v Mayence l ci m Zohnerer s coi l "bo ng s
mt", nhng cn mt trong nhng c tnh m ti cng b st
khng ni ti l s u oi, c tnh ny v hiu ha s bo ng kia.
Ngi ta cng thy c nhiu con sui Bonn, c ai buc ti phi i
n tui nm mi.
Ti ngh n Marie: n ging ni v b ngc ca em, n i bn
tay v mi tc ca em, n nhng c ch ca em, n tt c nhng
g chng ti cng nhau lm. n c Zpfner, ngi m em nh
ci lm chng. Chng ti quen bit nhau t hi cn nh, Zpfner
v ti, n mc khi ln bt ng gp nhau, chng ti vn khng bit
nn xng h vi nhau nh th no cho phi: anh hay my. C hai
Heinrich Bll
10
cng thc u lm chng ti thng khng trnh khi lng tng

mi ln gp nhau. Ti khng hiu ti sao Marie li c th thch ti
hn hn, nhng d sao ti vn khng bao gi c th hiu c
Marie.
Cn bc bi ti sp ht th Kostert li ti ra khi dng suy
t: hn gi gi vo ca kiu nh ch v ln ting:
- ng Schnier, ng nn nghe ti, ng c cn mi thy thuc
khng?
- Hy ti yn! ti ht to. Hy nht phong b vo di ca v ct
i.
Hn nht chic phong b vo di cnh ca. Ti ri khi ging,
ra nht chic phong b, m xem: trong phong b c mt v xe ha
hng nh Bochum i Bonn v su mc nm ho i taxi. Kostert
tnh ton st nt. Ti hi vng l hn s tnh trn mi mc, v
ti tnh n c chuyn s em i v hng nht ly v hng nh,
li ra c nm mc.
- ng xem tt c c ng th tc khng? Ting hn oang oang
ngoi hnh lang.
- c ri v by gi th mi ng xo, Tin Lnh nh con thm
hi!
- Nhng ng cng cho php... hn bt u ni.
- Xo!
C mt s im lng, ri ti nghe thy ting chn hn bc xung
cu thang. Nhng a con ca th k khng ch thng minh m cn
nhn o v lng hn nhng a con ca minh tr. Ti i xe
in n nh ga c th di ra mt t tin mua ru v thuc l.
Hn na, b ch khch sn bt ti phi tr tin bc in ti
nh i ti hm trc cho Monika Sils Bonn - Kostert t chi
khng chu tr tin cho b ta - d sao i na ti cng khng c kh
nng dng taxi. Ti li nh in trc khi bit Coblence khc t
ti. Ti hn l ngi ta i trc mnh. Nu nh ti hy
ngay hp ng bng mt bc in: B thng nng u gi, chm,
khng biu din c. nh vy... bc in Monika nh i ri,
l iu ch yu: Xin chun b phng, ngy mai v. Thn mn.
Hans.
11
II
Bonn, qu trnh din bin hon ton khc: y l ni ti .

y khng bao gi ti biu din, v t nh ga xe taxi khng bao gi
a ti n trc mt khch sn m l a ti v nh. ng l ti
phi ni: a chng ti, Marie v ti. Khng c ngi gc cng
ti c th nhm vi mt nhn vin ha xa. Tuy vy ngi nh ny, ti
ch v c ba hoc bn tun l trong mt nm, vi ti n xa l hn
bt c khch sn u tin no ti n.
Khi ra khi ga Bonn, ti phi t km mnh khng gi taxi, mt
c ch my mc lm ti xt xa lng tng. Trong ti ti ch cn c
mt mc. Ti sng ngi li trn bc sn ga, kim tra xem c mang
theo chm cha kha khng: cha kha nh, cha kha cn h, cha
kha t bn giy. Trong t bn giy c cha kha thit b an ton
chic xe p ca ti. T lu ti ngh n mt tit mc kch cm
v nhng chic cha kha: c mt chm cha kha bng nc ng
bng, chng s tan ra cng thi gian ti biu din.
Khng c tin, khng c taxi, ln u tin trong i ti ng l cn
c tin. u gi sng, bc thp bc cao, ti i qua sn ga mt cch
kh khn ri i vo ph Bu in. Ch mt khong hai pht i b t
nh ga n nh ti m sao qung thi gian i vi ti nh di v
tn. Ta mnh vo mt my bn thuc l t ng, ti ngm nhn
ngi nh ni ng ni cho ti c hng mt cn h. Nm tng nh
khp vo nhau mt cch trang nh vi cc ban cng c lp ph hi
ha: nm tng, nm ban cng mu sc khc nhau. Tng nm, ton
b lp ph mu g st, l ch ti .
C phi l mt tit mc ti trnh din? Cm cha vo kha
ca; chng ngc nhin khi thy n khng tan ra nc; m ca thang
my; bm nt tng nm, c nng ln trong ting sut sut; mi
chiu cao ca thm ngh, qua ca s nh thang my nhn ra ngoi
thm, xa xa nhn ra mt hu ca mt cng trnh, khu qung trng
vi ngi nh th, tt c sng trng, ri mt khong ti en, trn
Heinrich Bll
12
nh b tng, v ri li, di mt gc hi khc: mt hu, qung

trng, nh th, tt c sng trng; v lp li nh vy ba ln; n
ln th t khng cn qung trng v nh th; cm cha vo kha
ca phng v chng ngc nhin thy n vn m ra c.
Ni ti , ton mu g st: cc cnh ca, cc lp trt, cc t tng.
Rt n khp nu c mt ngi ph n mc qun o ng mu g st
nm di ra trn chic trng k mu en. C l cng tt nu ti kim
c mt ngi ph n nh th, nhng ngoi bnh u ut, nhng
cn au u, cht u oi ti v khu gic gn nh siu t nhin
qua telephon, ti cn mt cn bnh gh gm hn: thin hng mt
v mt chng. Trn th gii ch c mt ngi ph n, vi nng ti c
th lm tt c nhng g m n ng v n b c th lm vi nhau:
Marie, v t khi em b ti, ti sng nh mt thy tu, ch c khc
ch ti khng phi l thy tu. Ti t hi khng bit c nn i hi
kin mt trong nhng cha c trng hc c ca ti, nhng tt c
nhng ng cha c ny li c nht nh coi n ng u l loi a th
(v th h ng ra lm ngi bo v kin quyt cho ch mt v
mt chng), v di con mt h ti c coi l mt con qu. H s
khng c li khuyn no cho ti khc hn - tt nhin vi nhng li
l kn o - l quay v nhng ni no theo h tnh yu c th mua
bn c. i vi cc cha Tin Lnh, ti cn gp mi s bt ng,
nh Kostert chng hn, hn hon ton lm ti ng ngc; nhng
v cnh C c gio th khng c g lm ti phi ngc nhin na.
Trc kia C c gio vn c v hp dn i vi ti, ngay c ci
ngy, cch y bn nm, ln u tin Marie a ti n mt "Cu
lc b nhng ngi C c gio tin b" ch gii thiu vi ti
nhng ngi theo o C c c tr tu, tt nhin vi n gip ti
ngy no s quy o (n chung ca mi tn C c gio).
Ngay t nhng giy pht u tin khng kh ni ny lm ti
khip s. Lc ti ng tri qua thi k tin trin rt kh nhc v
ngh nghip: ti va mi tui hai mi hai, sut ngy luyn vai
h. Mc d mt b ngi, ti vn i, t nhiu hi vng vo bui d
hi, tin rng s c mt cuc hp mt vui v vi nhng mn n tinh
t v ru ngon tha thi (khng mt ng xu dnh ti nh chng
ti, Marie v ti, him c ru v thc n ngon), ri cn c th c c
khiu v na ch? Thay vo , chng ti ch c c mt cht ru
13
nho ti, v mi vic din ra hn ging nh i vi mt sinh vin x

hi hc buc phi hc vi mt ng thy hon ton chn ngt. Tht
qu qut, mt kinh ngi. M u l c kinh tp th, trong sut
bui ti khng cn bit phi lm g vi i tay v b mt ca ti
na. Tng ngi ta khng nn bt mt ngi khng tin o phi
chu mt s th thch nh vy. H khng ch bng lng vi mt
Pater hoc mt Ave(1) ( l qu nng n vi ti, v c gio dc
theo o Tin Lnh, ti khng quen c kinh tp th), khng, m l
mt bi do Kinkel son tho, ci tr: V chng con xin Ngi cho
chng con sc mnh c th cng bng i vi nhng ngi bo
th cng nh i vi nhng ngi tn tin, v.v... Ch sau , ngi
ta mi i vo "ch ca bui hp", v "s ngho kh trong x hi
ca chng ta". Trong i ti y l mt bui ti kh chu nht. Ti
khng th tin c rng mt cuc ni chuyn v tn gio li cn
phi nng n n nh vy. i, ti bit! Rt kh c th tin vo mt
tn gio nh vy. Phc sinh v cc lc. Marie thng c cho ti
nghe cc on Kinh Thnh. Khng phi d m tin c tt c
nhng chuyn . Sau ny ti c c Kierkegaard(1) (vic ny rt b
ch i vi mt din vin hi): c nhin l kh nhng khng n ni
mt. Ti khng bit c hay khng nhng ngi t dt cho mnh
nhng chic khn lt theo kiu Klee hoc Picasso(2), nhng i vi
ti hnh nh ti hm , theo Thnh Thomas Aquin, Thnh
Franois d'Assise, Thnh Bonaventure v Leon XIII(3), cc tn C
c gio ca ti nh c thu thnh hnh vo nhng chic kh, tt
nhin khng phi che y mt s la l no, v khng mt ai
trong m c ta (tr ti) li khng c thu nhp di nghn ri
mc mt thng. Vi kh nng y m phi chu nh vy, h cng
thy qu l nghch cnh, nh ngi tr ra, theo php lch s. Ch c
Zpfner, tht s khng chu ni cc hnh, cui cng hi xin ti
mt iu thuc. Ln u tin trong i hn. Hn vng v nh
(1)
Kinh Ly cha, Kinh Thnh mu.
(1)
Kierkgaard (1813-1855): nh trit hc v thn hc an Mch. T tng c bn: gh tm cuc i, s cht,

lo u khc khoi, bi quan. u th k 20 c nh hng ln n trit hc v vn hc t sn (ch ngha hin sinh).
(2)
Picasso (1881-1973) ngh s to hnh v iu khc Ty Ban Nha, c nh hng hng u n tin trnh ngh
thut hin i.
- Klee (1879 - 1840): ngh s v nh l lun to hnh Thy S.

(3)
Cc Thnh ngi Italia.
Heinrich Bll
14
xung bn di tng cun khi ln, r rng sung sng giu c b

mt ca hn trong ln khi. Ti ht sc lng tng vi Marie, em
ngi xanh xao, run ry trong khi Kinkel k mt cu chuyn v
mt ngi bt u ch kim c nm trm mc mt thng, vi s
tin hn hon ton c th sng c, cho n khi hn kim c
mt nghn, hn bng thy kh sng hn, ri hn gp nhng kh
khn thc khng sao khc phc c khi hn kim c hai nghn.
May sao khi vt qua mc ba nghn hn nhn ra c l hn li c
th sng c mt cch d chu, t kinh nghim bn thn hn rt ra
kt lun sau: "Vi nm trm mc mt thng th khng c vn g,
nhng gia nm trm v ba nghn mc th qu l ni khn kh".
Kinkel nh khng h nhn ra s bt lch s ca cu chuyn hn k.
Hn rt iu x g gc ca hn, a cc ru vang ln ming, tng
thm bnh quy, ph mt v khng ngng li nhi vi mt s thanh
thn ht sc oai v. Cui cng chnh ng c vn tinh thn ca hi,
c Gim mc Sommerwild, cng bt u ca quy, phi tm cch
chuyn ti cu chuyn. Ti thy r l ng ta tung ra ci t t ca
ng "phn ng" lm mi nh. Lp tc cn mi, Kinkel ni khng
ngng li gia bi din vn ca hn, ng vo on hn ng ni v
mt chic xe hi tr gi mi hai nghn mc r tin hn mt chic tr
gi bn nghn nm trm. Ngay n v hn, mc du quen tng bc
hn n tn my xanh mt cch thiu tinh t n kinh khng, khi y
cng th pho nh nhm.
15
III
Ln u tin, ti cm thy tng i thoi mi nh mnh:

khng kh m p, mi th u rt sch s, khi treo o mngt ln
mc v t cy ghi ta vo mt gc phng ti t hi khng hiu ni
rt cc c phi l mt ci g khc hn l mt s nh la. Ti khng
phi loi ngi chu yn mt ch v s chng bao gi chu nh vy,
Marie mc du cn thua ti v mt ny hnh nh cng quyt nh
dt khot khng chu ngi yn.
C ln ti k hp ng tm ngy lin vi cng mt ni, em mau
chng t ra bn chn trng thy.
Nh thng l, Monika Silva t ra tn ty. Ngay sau khi nhn
c in c n ch ngi qun l ly cha kha ca. Sau khi
lau chi mi th, c cm mt b hoa phng ngoi v cht y t
lnh nhng g c cho l c th ti cn n. Trn bn n trong bp,
ti thy c c ph bt v mt chai cognac; trn mt bn phng
ngoi, cnh bnh hoa, c thuc l v mt ngn nn thp. Monika
n cn gn nh a cm, n mc i n phm thiu st v thm m,
nh chuyn cy nn trn mt bn: l mt cy nn c trang tr
nhng git sp nh gi khng th la c ai c dng cu
lc b nhng ngi C c gio tn tin. C th trong lc vi, c
khng tm c loi khc, hoc c khng tin mua loi tt, gi
tin cao hn. V cy nn v duyn y lm cho tnh cm ca ti i
vi Monika gn nh a ti n ranh gii khuynh hng tai hi
ch ngha mt v mt chng ti. Cc tn C c gio, h khng
bao gi khinh sut t bc l n mc v duyn hoc a cm. ng
l h thch, theo cung cch ca h, biu l tnh cht o c hn l
liu lnh n mc phm thiu st v thm m. Mi nc hoa ca
Monika qu gt v qu tn tin i vi c, ti ngh l mnh khe
kiu Taiga, cn phng pht trong phng.
Ti chm mt iu thuc bng la ngn nn ca Monika, vo bp
ly ra chai cognac ri quay s telephon, nhc ng nghe ln. y
Heinrich Bll
16
cng c bn tay ca Monika. ng dy c ni v xut

hin m thanh trong tro nh ting p ca mt tri tim ht sc xa
vi m ti yu thch hn c ting vang ca sng v ting gm ca s
t. u trong m thanh kia n giu ging ni ca Marie, ca
Lo, ca Monika. Ti nh nhng t tr li ng nghe. Telephon l
v kh cn li duy nht ca ti v ti s cn phi s dng n n.
Ti ko chn phi ra khi ng qun v xem xt vt thng u
gi: phn da b xy xt v ch sng khng c g nghim trng. Ti
rt ra mt cc cognac ln, ung mt na cn li ti ln vt thng,
ri khp khnh tr vo bp ct chai cognac vo t lnh. Ch n lc
ti mi nhn ra l Kostert c chi cay ti mt v khi hn
khng a n cho ti mt chai cognac nh tha thun. Hn hn
ngh l, v l do cm hng s phm, th khng cho g ht l hn;
nh vy, hn tit kim c by mc ri trong phn s tn C
c gio ca hn. Ti t nh s gi cho hn i cho bng c
khon tin . Ci tn u cng y khng th thot n d dng nh
vy c, hn na s tin ht sc cn thit i vi ti. Trong nm
nm, ti kim c tin ln hn rt nhiu so vi nhu cu chi tiu,
th m tt c bin mt. Tt nhin ch cn u gi ht sng l ti
c th n biu din cc qun ru vi tin th lao nhn c t ba
mi n nm mi mc. ngh ny khng lm ti c g phi
ngng ngng, tri li l khc; nhng nh hng tiu ty, thng
d gy c cm tnh vi khn gi hn cc sn khu ca nhc kch.
Song ba mi n nm mi mc mt ngy th khng tiu. Phng
thu khch sn s qu nh, khi tp luyn mt tit mc khng khi
khng va chm vo t hoc bn. V li thm mt bung tm khng
phi l chi sang v vic dng xe taxi vi nm vali phi mang theo
khng phi l mt s chi tiu khinh sut.
Ti li nhc chai cognac trong t lnh ra v tp mt hm. Ti
khng phi l mt tay bm ru. Nhng ru nng ti t khi
Marie b i. Ti khng cn quan tm g n chuyn tin bc v kt
qu l lc ny trong ti ti ch cn mt ng mc, khng c trin
vng sm kim c nhng mn tin ng k, iu lm ti v
cng bc dc. Vt duy nht c th em bn i l chic xe p,
nhng nu ti nh i biu din cc qun ru, th li l cng
c c tc dng ln: mt tin chuyn ch. Mt iu kin gn lin
17
vi quyn ti c hng cn h: khng c bn hoc cho thu,

kiu tng phm in hnh ca nh giu, bao gi cng mang cht
khp khing. C gng khng ng n chai cognac na, ti tr li
phng khch v m ra cun danh b telephon.
IV
Ti sinh ra Bonn, y ti c rt nhiu mi quan h: b con,

bn b, bn hc c. B m ti sng Bonn v c Lo em trai ti, n
quy o C c, cha u ca n l Zpfner, v nghin cu
thn hc. Ti cn phi gp b m ti, t ra l mt ln, cng vi
ng b gii quyt vn tin ca, nu khng xong ti s phi y
thc mt lut s bo v quyn li cho ti. Ti cn phn vn v cch
thc tin hnh cng vic. T sau ci cht ca ch Henriette ca ti,
i vi ti, b m ti khng cn l b m na. Nh vy l Henriette
mt c mi by nm. Vo cui cuc chin tranh, ch mi
mi su tui; y l mt thiu n xinh p, c b tc hoe vng.
Thi cc thiu n u c coi l i vin tnh nguyn trong n
v D.C.A(1), y l trng hp ca Henriette vo thng Hai nm
1945. Mi vic din ra qu nhanh n ni ti khng kp cm nhn
c g trong chuyn ny. Mt ngy p tri, trng hc ra, ti i
qua ph Klnerstrasse, ti trng thy Henriette trn toa tu in chy
vo khu trung tm. Ch vy tay ci vi ti v ti cng p li ch nh
th. Ch mang xc eo lng, i mt chic m mu l sm rt p v
mc o khoc ma ng c lng. Ti cha bao gi thy ch i m v
ch khng thch i m. Vi chic m trn u, trng ch khc hn i,
c v mt thiu ph. Ti cho l ch tham gia mt cuc i chi do nh
trng t chc, mc du tht ra lc ny vic gii tr kiu nh vy theo
ti khng thch hp cht no. Nhng vi cc nh gio, mi vic u c
th xy ra. Khng phi l h dy chng ti hc quy tc tam sut
trong hm tr n, khi sng i bc n hay sao? Thy gio ca
chng ti, ng Brul, bt chng ti ht nhng bi ht thnh knh
v yu nc nh ng ta ni, v nhng bi khc: Hy chim ngng
(1)
Phng khng.
Heinrich Bll
18
ngi nh y vinh quang v Hy nhn xem mt tri ng mc

phng ng! Ban m, khi ting i bc chu im trong na ting
ng h, ngi ta nghe thy nhng ting chn bc, nhng ting chn
bc khng ngt trn ng ph: nhng on t binh chin tranh
ngi Italia (ngi ta gii thch cho chng ti trng hc l v nhng
ngi Italia khng cn l ng minh na nn t nay h phi lao ng
nh nhng t binh, cu chuyn m chng ti vn khng sao hiu ni),
nhng on t binh chin tranh ngi Nga, nhng ph n ngi nc
ngoi, nhng binh s ngi c. Bn h ni tip nhau diu qua sut
m. Khng ai bit chnh xc chuyn g ang xy ra.
Henriette c v ng l ang tham gia mt cuc i chi. Vi cc
nh gio, mi vic u c th xy ra. Thnh thong, khi chng ti
ang ngi trong lp hc, nghe thy r rng ting sng n di vo
qua cc ca s, v nu c git mnh hong s quay u nhn ra,
ng Brl gio s ca chng ti li hi chng ti v ngha ca cc
ting sng . Ri ng ta vi v gii thch: ngi ta li bn b
nhng tn o ng, pha trn rng. "y l s phn dnh cho tt c
nhng ai t chi vic bo v nc c Ch Thnh chng li bn Do
Thi Yngki", ng Brl ni. (Ti mi gp li ng gn y thi. y
l mt v c tui, tc bc, gio s mt trung tm s phm.
Cha bao gi tham gia ng, nhng c coi l mt ngi "c qu
kh khng c g ng ch trch v mt chnh tr").
Ti vy tay ln cht vi Henriette ngi trong chic toa xe in
dn dn i xa, ri bng qua cng vin ti tr v nh, khi b m
ti v Lo ngi vo bn n. Thc n: sp, xt khoai ty - mn
ch lc - v kt thc l mt qu to. Ti i n lc n trng
ming mi hi m ti xem Henriette tham d cuc i chi u. B
bt ra mt ting ci gy gn trc khi tr li: "i chi? Con khng
ngh nh th ch! N vo thnh ph gia nhp D.C.A. Ny, cho m
bit con c th gt to mt cch t t hn c khng? Xem n ka!"
v cm ln nhng v to trong a ca ti, b xn li v a tt c
vo ming coi l mt kt qu tit kim c ca b: nhng lt
to mng nh giy thuc l. Ti nhn b ti. Mt ng chm chm
nhn xung a n ca ng, khng ni g. Lo cng vy. Ti li
ngc mt nhn m ti d hi, lc y b mi nh nhng ni: "Con
n tui hiu l mi ngi u phi lm ht sc mnh nh
19
ui tt c bn Do Thi Yngki ra khi nc c Ch Thnh ca

chng ta". B nhn ti bng con mt lm ti m ra lng tng, ri
li thng cho Lo mt ci nhn tng t. Gn nh b sp sa a
c hai chng ti i nh nhau vi nhng ngi Do Thi Yngki.
"t nc c Ch Thnh ca chng ta, b nhc li, khi ta ngh
chng vo Eifel(1)". Ti mun ci nhng li bt khc nc n.
Nm con dao dng ct gt hoa qu ln mt bn, ti m b v
phng ca ti. Ti thy s hi, ti cng bit v sao nhng khng
din t ra c, v ngh n nhng v to ng nguyn ra kia ti
gin in ngi. Ti ngm nhn mnh t ca nc c ph y
tuyt bn thu trong vn nh chng ti, ti ngm nhn dng sng
Rhin v pha xa bn kia rng liu, vng Siebengebirge(2): cnh tr c
v ng ngn i vi ti. Ti trng thy mt vi ngi Do Thi
Yngki y: t Venusberg(3) ngi ta chuyn h bng xe caming n
a im tp trung Bonn. H b rt cng, cn tr v c v lo lng.
i vi ti, mc ti c th hnh dung c, nhng ngi Do Thi
hn ging nh ngi Italia, nhng ngi ny cn b rt cng hn
nhng ngi M v qu kit qu c th cn lo lng g hn na cho
bn thn h. Ti p vo chic gh t cnh ging ca ti, nhng
khng lm c n, ti p thm mt ln na, ln ny chic gh
ln knh ra v lm v mt knh t u ging ca ti... Henriette,
xc eo trn lng v u i mt chic m mu l. Ch s khng bao
gi cn tr v na, v chng ti vn khng bit h chn ct ch u.
Khi chin tranh kt thc, mt ngi no n nh chng ti bo
tin ch "ng xung Leverkusen"(1).
Khi ti ngh hai th h gia nh chng ti nm mt phn ln c
phn cc m than linht, ti thy qu l hi hc vic gia nh chng
ti bn tm n t nc c Ch Thnh: by mi nm qua, dng
h Schnier sinh sng bng vic o bi t nc c Ch Thnh y:
cc lng mc, cc khu rng v cc ta lu i sp tan hoang v
(1)
Thp Eifel - vng ni pha Ty nc c.
(2)
Dy ni ln Ty c.
(3)
Ni Thn V N.
(1)
Vng sng Rhin.
Heinrich Bll
20
nhng my xc, ging nh cc tng thnh Jricho(2).

My ngy sau ti c nm mt bi hc cho bit ai l ngi c
i quyn tc gi chuyn bn "Do Thi Yngki": Herbert Kalich, lc
y mi lm tui, trng nhm Dn tc mi chng ti, c m ti
hu h giao ton quyn s dng vn nh chng ti ngi ta dy
chng ti cch s dng lu n chng tng. Lo, em ti. Mi tm
tui cng c tham d. Ti thy n i dc sn qun vt, mt qu
lu n chng tng trn vai, v trnh trng ng nh ngi ta
thng gp tr em. Ti ngn n li v hi n: "My lm g y?"
v n tr li ti, nghim ngh nh mt gio hong: "Em mun tr
thnh mt Ma Ch Si(1), anh khng mun sao?" - "C ch", ti ni
v cng i vi n n trng bn, y Herbert ang ni chuyn v
mt ch b mi tui no tn cui Silsie(2) c thng hun
chng ch thp st hng nht v dit c ba xe tng Nga bng
lu n chng tng. Lc y mt cu bn ca ti hi n tn v anh
hng tr tui kia, ti ni lun "Rbezahl(3)!" Herbert Kalich gin d
phn ng: " tht bi ch ngha bn thu!" Ti ci nht mt nm
x than nm vo mt hn. C bn x vo ti, tr Lo n gi thi
trung lp mt cch nghim chnh, khc nhng khng vo gip
ti v ti khip s ht vo mt Herbert: "Con ln quc x!" Ti
bt gp cu ny u , ch chn ng tu. Ti khng hiu chnh
xc ngha ca thnh ng ny nhng cm thy n rt ph hp vi
hon cnh. Herbert Kalich h lnh ngng ngay cuc nh ln, biu
th mt thi rt trnh trng: hn cho bt giam ti vo trong ln
dng c cui trng bn, gia ng bia, cc tiu ca bi tp v
i mi b, m ti, thy Brl v mt ngi ca ng n. in gin,
ti go tht v gim nt cc bia, ht nhng a ng gc ngoi ca:
"Nhng con ln quc x!" Mt gi sau, ti b chng ko l v n tn
phng khch nh ti, y din ra cuc hi cung ti. in ngi, ng
Brl khng ngt nhc i nhc li: "Phi loi tr tn gc ci xu, loi
(2)
Thnh ph c Pallotine, thnh ph u tin nhng ngi Hbr gp khi h n t Ha. Thnh ph
c bao kn trong nhng bc tng thnh cao ngt. Theo lnh ca Cha Tri, Jsu a o qun ca mnh vi
by o s i u cng ton th dn chng i vng quanh thnh by ln, trong by ngy, thi kn, h ht, cc
bc tng thnh sp .
(1)
T chc thanh nin c Quc x.
(2)
t Ph c, phn min Nam sau ny thuc Ba Lan (1919).
(3)
Thn d ca rng ni nhng ngi ln.
21
tr tn gc". Ti khng hiu ng ta mun ni theo ngha en hay

ngha bng. Ri ti s vit v trung tm s phm i ng phi lm
sng t im ny, n gin l tn trng s tht lch s. Ngi ca
ng, mt t trng no a phng tn l Lovenich, t ra im
tnh. Anh ta khng ngng nhc li: "Th ngh xem a tr ny cha
y mi mt tui". V v anh ta c tc dng lm ti du i, ti mi
tr li cc cu hi. Anh ta mun bit ti hc c thnh ng tai hi
y u.
- Ti c c, ti ni, ch chn ng tu Annabergers Trasse.
- Khng phi l c ai ni ra trc mt em? Ch mun ni: em
nghe thy ai ni ra nh th, bng li?
- Khng.
- Thng b khng hiu n ni g, b ti can thip v ng t
tay ln vai ti.
Brl hn hc nhn b ti, ri t v st rut quay sang nhn
Herbert Kalich. i vi hn, c ch ca b ti biu th mt tnh cm
ng xu h. M ti va khc va ni, ging nh nhng v ngu
xun:
- N khng hiu t gip g v vic n lm, n khng nhn thy
iu c ngha g. Nu khng, ti buc s phi t b n.
- Vy th m t b con i.
S vic din ra trong phng khch ln nh chng ti, gia cc
c s bng g si, cc chin li phm sn bn ca ng ti sp
thng hng trn mt chic k ln, cng bng g si, cc cc ung ru
chuyn tay v cc t knh sch nng n. Ti nghe thy ting i
bc xa t pha Eifel, khong cch di hai mi kilmt v thnh
thong c ting n lt t ca mt khu sng my. Herbert Kalich,
tc hoe, da ti xanh, vi b mt ca mt k cung tn, nh lm chc
v bin l, khng ngng p tay vo mt t bup ph, i phi xt x
ti mt cch nghim khc, khng thng xt. Cui cng, ngi ta x
pht ti bng cch bt ti i o ho chng tng trong vn di s
gim st ca Herbert. Xng ng l con chu nh Schnier, c bui
chiu ti o bi mnh t nc c, mc du - tri vi truyn
thng gia nh - bng chnh i tay mnh. Ti o ho qua ng gia
Heinrich Bll
22
bn hoa hng qu nht ca ng ni, hng vo bc tng m phng

Apollon ca Belvdre(1) tn hng cnh sp ca bc tng bng
cm thch do nhit tnh qu mc trong ngh o huyt ca ti. Ti
vui mng qu sm: bc tng b trit h do mt ch nhc mt y vt
hoe, tn l George. N cng b n tung cng vi bc tng Apollon,
qu lu n do n thao tc sai n. Herbert Kalich bnh lun v tai
nn mt cch ngn gn, George m ci, cn l may!".
(1)
Bo tng Vatican.
23
Ti tm trong danh b nhng ngi ti cn ni chuyn. Ti ghi

bn tri t trn xung tn nhng ngi ti cn hi vay tin: Karl
Edmonds v Heinrich Belen, c hai u l bn cng lp ca ti (a
th nht theo hc thn hc ri cui cng tr thnh gio s,
thc s, a th hai l ph linh mc), ri Bela Brosen ngi tnh
ca b ti. Sau y bn phi ti ghi, t trn xung, tn nhng ngi
m cng cc lm ti mi hi n: b m ti, Lo (tt nhin ti c th
hi n, nhng n lun lun rng ti, c bao nhiu tin n cng em
gip ngi ta ht), nhng hi vin ca cu lc b: Kinkel,
Fredebcul, Blothert v Sommerwild. Gia hai ct tn, ti ghi tn
Monika Silva khoanh li bng mt hnh hoa hng xinh xn. Karl
Edmonds khng c s telephon, c th ti s phi nh in yu cu
anh ta gi li cho ti. Ngi u tin ti sn sng gi l Monika,
nhng ti phi li sau cng, quan h gia chng ti vo mt
giai on tht khng lch s cht no, c v mt siu hnh cng nh
v mt vt cht, nu ti i x vi em mt cch qu trn. Ti s ri
vo mt tnh th khng khip. T khi b m nh bi "ni khc khoi
siu hnh" (y l t ng ca em), Marie b ti, mc d khng
mun ti vn sng, ng vi khuynh hng mt v mt chng, c
thn. Bochum ti t nhiu c trt chn, khuu u gi c
th ngng chuyn i biu din v tr v Bonn. Ti thy kh s,
ngy cng khng chu ni s tra tn m nhng cun sch o ca
Marie gi nhm l "s ham mun xc tht". Nhng ti qu yu qu
Monika c th qua em tha mn tnh yu ca ti i vi mt
ngi khc. Nu nhng cun sch o y ni l "ham mun mt
ngi ph n", thnh ng ny mc d l sng sng cng cn
nh hn l ni "ham mun xc tht". Theo ti t tht, trong trng
hp tt nht, ch c th dnh cho ca hng tht. Khi ti ngh l
Marie lm vi Zpfner ci iu m em ch c th lm vi ti, ti au
kh n tuyt vng. Ti do d rt lu trc khi ngh n vic tm s
telephon ca Zpfner ghi vo ct nhng ngi ti khng c nh
Heinrich Bll
24
hi vay tin. Marie s cho ti tin, ngay tc khc, tt c tin em c

th c c, s lao n gip ti, nht l khi em c bit ti b
tht bi nh th no, nhng em li s khng n mt mnh. Su
nm n vi nhau, thi gian y khng phi khng ng k, v
Marie khng c g lm ch Zpfner, bn n cng nh trn
ging ca hn. Ch ca em khng phi y. V vic ny ti sn
sng nh nhau v em, mc d ni cho ng cng thc "nh nhau"
ch gi ln ti hnh nh c th: mt cuc u vi Zpfner. Tht
k cc!.. Khc hn i vi m ti, hnh nh Marie cha mt i trong
ti. Ti cho rng nhng ngi ang sng l cht, v nhng ngi
cht vn sng, nhng khng phi theo cch thc ca nhng ngi
theo o Tin Lnh v nhng ngi theo o C c. i vi ti, mt
cu b nh George b tan xc v mt qu lu n chng tng cn
sng hn c m ti. Ti cn trng thy rt r cu ta trn bi c,
trc bc tng Apollon, vi b mt y vt hoe v c ch vng v,
ti cn nghe r Herbert Kalich ht cu ta: "Khng phi nh th!
Khng phi nh th!", ti cn nghe r ting n, vi ting ku tht (t
thi), ri li bnh lun ca Kalich: "George m ci, cn l may!" v
mt ting ng h sau , khi chng ti ngi n tra cng bn chic
bn m ngi ta ngi xt x ti, m ti ni vi Lo: "Hn l con s
kho lo hn nhiu so vi ci thng nhc con ngc nghch y, ng
khng?" Lo gt u, b ti nhn ti m khng tm thy trong nh
mt ca a con ln mi tui ca ng c cht g c th lm cho ng
c vng lng.
nhiu nm, m ti l Ch tch y ban Trung ng cc hip
hi chng ch ngha phn bit chng tc. B n ni ca Anne
Frank(1) v i khi sang c M, y, trong nhng cu lc b ph
n, b ni chuyn v ni n hn ca thanh nin c, cng vi ci
ging du dng v ngy th c th b ni vi Henriette khi ch i
nhp ng: "Hy lm vic cho tt, con gi b bng ca m". Ging ni
ca m ti, nu mun, ti vn c th nghe n bao nhiu ln cng
c, nhng ging ni ca Henriette th khng bao gi cn na.
Ging ni ca Henriette c su lng k l v ting ci ca ch
(1)
Ngi c gc Do Thi chng pht xt, trong Chin tranh th gii th Hai b pht xt c sn lng: nh
hot ng x hi ni ting, xng phong tro chng ch ngha phn bit chng tc.
25
vang ln tht trong tro. Mt hm, ng gia mt trn u qun

vt, vt ca ch tut khi tay, ch ng yn ti ch v ngc nhn
ln tri, t l. Mt ln khc, ang n, ch ri tha vo a sp,
m ti ku tong ln, ta thn v vic o ca ch v khn bn b vy
bn, cn Henriette ng nh trn mt trng v khi tr v vi
tri t ch li im nhin nhc chic tha ra khi a sp, ly khn
lau n v tip tc n. Mt ln khc na, gia mt vn bi cng vi
m ti, trc l si, ch bng chm m m chiu; m ti bc
mnh ht ch: "Lc no cng vn ci iu m mng cht tit y!"
Henriette nhn b v im tnh tr li: "Sao c, con khng cn thy
thch th chi bi na" v ch nm nhng qun bi cn li trn tay
vo l si. M ti vi nhy ti, nht li cc qun bi ra khi ngn
la, cc ngn tay ca b hi b sm la, nhng cu vn c cc
qun bi, tr qun by c c thi gian m khi. Mc d m
ti c lm ra v nh "cha h g", khng bao gi na chng ti cn
c th chi bi m khng ngh n Henriette. M ti khng hon
ton l con ngi cay nghit, n gin ch n n n mt l tr.
Hn na v b rt d sn trong vn tin nong, b khng cho
chng ti mua mt c bi mi v ti cho l qun by c m khi vn
nm trong c bi, khi b sp bi vic xut hin qun bi c vt
cng khng gi ln b mt ngh c bit no. Ti sn sng gi
telephon cho Henriette, mc du cc nh thn hc cha tm ra c
cch thit lp kiu lin lc y. Ti tm trong danh b s telephon
ca b m ti (khng bao gi ti c th nh c): Schnier Alfons,
tin s danh d, ch tch - tng gim c. Tin s honoris causa(1),
y l iu ti cha h bit. Trong khi ti lp s in thoi, ti hnh
dung con ng ngn cch ti vi ngi nh ca chng ti: xui theo
ng Koblenzerstrasse, bt vo ng Albertallee, r tri i v
pha sng Rhin. Mt mt ting ng h i b. Nhng c th k
nhc my:
- Al, ti nghe y...
- Ti mun ni chuyn vi b Schnier.
- ng l ai?
(1)
Tin s danh d.
Heinrich Bll
26
- Schnier, Hans, con trai hp php ca b nh.

C ta nut nc bt v suy ngh mt lc. Qua ng dy su
kilmt, ti cm thy s do d ca c ta. C ta c mi d thng,
mt s pha trn mi x phng v mi cht sn mng tay ti mt.
Hn c ta phi bit r s tn ti ca ti nhng c khng nhn c
cc ch th chnh xc v trng hp ca ti. V ti chc c ta c bit
qua loa mt vi li n i: lc lng, c nhn ch ngha, tnh tnh k
quc. Cui cng c ta hi:
- ng c th m bo vi ti y khng phi chuyn a y ch?
- C yn tm i, v nu c mun, ti sn sng cho c bit cc du
vt c bit m ti: nt rui cm, pha bn tri, ht cm...
- c ri! c ta va ni va ci, ng gi my, ti chuyn ng
dy ng ni chuyn vi b nh.
Vic b tr ng dy in thoi nh chng ti - rt phc tp.
Ring mnh b ti c ba ng dy khc nhau: mu vi m than,
mu en vi s giao dch chng khon v mu trng chuyn c
nhn. M ti ch c hai my: mu en cho y ban Trung ng cc
hip hi chng ch ngha phn bit chng tc, v mu trng chuyn
c nhn. Ti khon ngn hng ca m ti c s d trn su s cho
li ch ring ca b, cn tin tr in thoi (tt nhin thm c tin
ph tn cho cc chuyn i Amsteram hoc cc ni khc) th do y
ban Trung ng chu trch nhim thanh ton. C th k hn
bm chch nt nn m ti tr li vo my mu en, ng ging mt
nh kinh doanh.
- y ban Trung ng cc hip hi chng ch ngha phn bit
chng tc y.
Ti ng lng, gi nh b ni: "B Schnier my y" c th ti
p li: "Hans y, khe khng m?" Thay v ni nh vy, ti
thng bo:
- Mt phi vin lu ng ca y ban Trung ng nhng ngi Do
Thi Yngki y. B c th lm n cho ti ni chuyn vi con gi b
c khng?
Chnh ti cng hong s v nhng li ti ni ra. Cn m ti th
27
tht ln mt ting rn nh, ri mt ting th di chng t r rng

b gi i bit bao.
- Con khng bao gi c th qun c, phi khng? b ni trong
ting nc n.
Bn thn ti cng gn nh mun khc, ti th thm:
- Qun ? Vy ra con cn phi qun i, h m?
B khng tr li v ti ch nghe thy c ting nc n ca mt b
gi, iu lm ti thy s. nm nm ti khng gp li m ti;
by gi b phi qu su mi tui. Trong khonh khc, ti tht
s tin l b c th cho ti ni chuyn c vi Henriette. Khng
phi l b vn lun mm ni b "c th lui ti ngay c vi tri?" C
th ch l mt li hm hnh ca b; mi ngi by gi u ni v
s lui ti ca h: vi ng, vi trng i hc, i truyn hnh, B
Ni v.
Nhng ti qu tht sn sng mun nghe ting ni ca Henriette,
ngay d ch mt t, ngay d ch ch ni "ct". T ming ch
khng c g l tc tu. Khi Schnitzler gn cho ch nhng nng khiu
thn b, ch ni "ct" du dng nh ch ni "cm n" (Schnitzler, nh
vn, mt trong s rt ng nhng tn sng bm vo gia nh chng
ti trong nhng nm chin tranh. Khi hn thy Henriette chm
m trm t mc tng, hn khng qun nhc n nhng nng
khiu thn b ca ch, v mi ln nh th ch ch tr li "ct"). ng
ra ch cng c th ni: "Hm nay ti li thng Fohlenach trong trn
u qun vt", hay bng ting Php: "La condition de Monsieur le
comte est parfaite(1)". Thnh thong ch gip ti lm bi v chng ti
vn ch giu ch l lm bi gip ngi khc th rt hay cn bi ca
ch th li rt d.
Nhng thay vo ting ni ca Henriette, ti ch nghe thy ting
nc n gi nua ca m ti:
- B c khe khng, m? lc y ti hi b.
- , ng y gi ri, b ni, gi v ng n.
(1)
Ngi b tc trong tnh trng hon ton tt.
Heinrich Bll
28
- Cn Lo?
- , Lo th rt, rt chm hc. Ngi ta d on n tng lai
ca mt nh thn hc y trin vng.
- Tri i! Ti ku ln, Lo nh thn hc tng lai!
- Vic quy o ca n i vi chng ta l mt s th thch ln,
nhng Cha mun nh vy!
R rng b ly li c s bnh tnh. V ti thong c mun
hi b tin tc v Schnitzler, hn vn coi nh chng ti l mt ni ba
ch. y l mt chng trai ngi bo trn, n mc chi chut, khi
y hng hi ng h mt chu u hp nht di s lnh o ca
nc c. Sau ny, do t m, ti c c mt trong nhng cun tiu
thuyt ca hn, nhan : Un amour francais(2). Mc du c ci tn
hp dn, nhng ni dung truyn li rt chn. c o duy nht ca
tc phm lm cho ngi ta phi sng st l ch nam nhn vt
chnh, vin trung y Php b bt lm t binh, tc hoe, cn n nhn
vt chnh, c gi ngi c vng Moselle th tc nu. Schnitzler
git tht ngi mi ln Henriette ni "ct", nhng hn cng nhn l
mt bn nng thn b c th gn vi nhu cu vng tc (ni ng ra,
khng c vn nhu cu y, v Henriette khng "vng ra" t
ny m ch hon ton n gin "ni" th). Hn tm thy s chng
minh trong cun Huyn hc C c ca Grre(1), pht hnh gm
nm tp. ng l truyn hn vit tip din mt cch tinh t nht
i: "Bi th v nhng tn ru vang Php ku leng keng nh
nhng cc pha l m i nhn tnh chm cc chc tng nhau".
Truyn kt thc bng mt l ci b mt, iu ny lm hn chuc
ly s trng pht ca Lin hip cc nh vn quc c, cun ny
b cm lu hnh trong khong mi thng. Nhng ngi M h hi
n cho hn Ban Vn ha vi t cch l "khng chin" v hin
nay hn chy lon ton khp Bonn, khng lc no b l c hi ru rao
l hn b bn pht xt trng pht, cm on. Mt tn gi di nh
vy cng chng cn phi ni lo mi tm c ch ng c li. Hn
(2)
Mt mi tnh Php.
(1)
Grre 1776-1848, mt trong nhng nh khi xng Huyn hc C c gio.
29
na, chnh hn xui gic m ti a ti gia nhp Jung volk(2) v

Henriette gia nhp BDM(3). "Trong nhng gi pht nghim trng
ny, tha b knh mn, chng ta cn phi hp sc, st cnh bn
nhau, cng chu ng". Trong tr nh, ti vn cn trng thy hn
ng trc l si, tay cm iu x g b ti cho. "Mt vi s bt cng
m chnh ti cng l nn nhn, khng th lm dao ng quan im
hon ton khch quan ca ti l Quc trng - ging hn ng l
run ln v xc ng - Quc trng nm chc thng li". Nhng li y
ni ra khong ba mi su ting ng h trc lc qun M tin vo
Bonn.
- Schnitzler gi ra sao? Ti hi.
- Thnh t tuyt vi! Ngi ta khng th thiu anh ta B
Ngoi giao.
ng l b qun i tt c v ti c th s rt ngc nhin nu
nh t Do Thi Yngki cn c th gi ln b mt k nim no .
Ti khng cn thy n hn v cch thc ti m u cu chuyn
gia chng ti.
- Th cn ng ni? Ti hi.
- Tuyt vi! Vng nh bn thch! ng sp m tic mng thng
thng th. Tht khng th hiu c ti sao ng li c th vng
vng n nh vy c.
- Rt n gin, ti tr li, tt c cc c gi y khng h b mn
mi vi k c v hi tic. ng c nh khng m?
- Khng, ng i Ischia su tun.
C hai chng ti u im lng. Ti vn khng tht tin c th kim
sot c ging ni ca ti. Tri li, m ti hon ton lm ch c
mnh lc b hi ti:
- Nhng m, ni m nghe, mc ch tht s ca con trong vic
con gi v...? M c nghe ni l con li c nhng chuyn ri ro. Hnh
nh con c kh khn v mt ngh nghip?
(2)
on thanh nin.
(3)
Bund der deutschen Mdeben: Hi Lin hip n thanh nin c.
Heinrich Bll
30
- A ha! ti ni, chc m tng con mun moi tin m chng,

nhng m hy yn tm. Hn na chng bao gi m cho con g u.
Khng, con s nh ta n. Qu l con cn tin, con c nh i M.
C ngi gip con mt c may bn . ng l mt tn Do Thi
Yngki, chng con s lm ht sc mnh trnh mi i khng
chng tc.
t hn bao gi ht b mun khc vo lc ny. Trc khi gc my,
ti cn nghe thy b ni g v cc nguyn tc. V mi ca m ti
khng thay i: b khng c mi g. y cng l mt trong cc
nguyn tc ca b: "mt phu nhn khng bao gi c tot ra
bt c mi g". C th chnh v th m b ti c mt b nhn tnh
xinh p, chc chn khng trt ra bt c mi g, nhng l mt ph
n trng ngon mt.
31
VI
Ti nht vo sau lng tt c nhng chic gi ta c trong tm tay,

nhc cao u gi c vt thng ln, ko my telephon vo gn hn
na, t hi d sao cng tt hn nu c th tr li bp ly ra chai
cognac trong t lnh.
"Nhng kh khn v mt ngh nghip" ca ti t ming m ti
tht ra c m vang ca tm a c c. B cng khng bun che y
s c ch ca b. Ti t ra qu ngy th khi cho rng, Bonn
khng ai bit v nhng tht bi ca ti. Nu m ti bit, th b ti
cng bit, v cng mt lc c Lo, v qua Lo n tai Zpfner, n
c bn cu lc b v cui cng n Marie. iu ny s lm em au
kh gh gm, au kh hn c ti. Nu ti quyt tm b ru, ti c
th mau chng tr li v tr m Zohnerer, ngi i l ca ti nh
gi "trn trung bnh l ci chc", iu cho php ti ng vng
hai mi hai nm na trc khi xung sui vng. Zohnerer khng
ngt ca ngi "c s th cng rng ln" ca ti. ng ta khng hiu g
v ngh thut; d sao i na vi mt s ngy th hu nh thin ti,
ng ch nh gi n di gc hiu qu. Ngc li trong ngh th
cng, ng c mt s tri thc v bit rt r l ti c th biu din
nhng qun ru c khiu v, b qua nhng khu vc tin th lao
ch c ba mi mc, trong hai mi nm na. Vi Marie, tnh hnh
rt khc. "S tht bi trong ngh thut" ca ti v s khn kh ca
ti, iu ti khng thy c g ng gi l nghim trng lm, li s
lm em rt kh tm. D s vic tt hay xu, s bun phin trong
tnh yu hay v mt "tht bi trong ngh thut", ngi ngoi cuc m trn i th c ai li c th vo a v ca ngi khc c bao gi cng cho l tt hn hoc xu hn ngi trong cuc. Ti mc
nhin c th biu din nhng ni ti tn v thc hin nhng tit
mc hi tt hoc ch lm nhng tr h n gin trc mt m
khn gi gm cc b ni tr theo o C c hay cc b phc. Ch
phin l tin th lao ca cc t chc tn gio tht thm hi. Mt b
ch tch ca t chc tn gio tt nhin cho rng nm mi mc
Heinrich Bll
32
l mt mn tin ng k v ai thu nhp c nh vy hai mi ln

trong mt thng th qu l qu ngon lnh. Nu lc ti a b ta
xem nhng ha n thanh ton tin phn sp v gii thch cho b
ta hiu c rng tp luyn ti cn phi c mt cn bung
khch sn din tch rng hn trn hai ba mt th b ta c th s
ngh l c bn nh ca ti xi sang hn n hong Saba(1). Nhng
nu nh lc ti th tht vi b ta l ti hu nh ch t nui sng
bng trng gii nc st, canh thang, tht bm v c chua, th b ta
s lm du thnh cho ti l km dinh dng v thiu mt ba n
tra chc nch mi ngy. Nu cui cng ti k cho b ta nghe l ti
c tt thch c bo bui chiu, ht thuc l v chi c to co, c
th b ta s cho ti l mt tn bp bm. t lu, ti khng cn
tranh lun vi ai v ngh thut v v tin nong. Ngh thut v tin
nong h c so vi nhau l khng i n u c: ngh thut khng
trnh khi c tr gi hoc qu thp hoc qu cao. Mt hm ti
gp mt gnh xic rong ngl mt din vin hi cn hiu bit hn
ti gp hai mi ln v mt m thut v mi ln v mt th cng;
vy m anh c tr th lao c mi mc mt ti. Anh ta tn l
James Ellis, bn mi tui. Ti mi anh i n ti: trng gim bng,
rau x lch v bnh kem mt to. Anh thy ngy: anh cha bao gi
n nhiu n nh vy trong mt ba n t mi nm nay. T ngy
gp James, ti khng cn nhc n ngh thut v tin nong na.
cho cng vic i n u hay n y, khng i hi g hn
na, ti ch ngy xung sui vng. Marie c nhng l thuyt hon
ton khc trong u. Em lun lun ni vi ti v "thng ip". Theo
em, tt c u l thng ip, ngay c vic ti lm; iu ti sao m
thanh thn, sao m thnh knh, sao m trong trng v.v... Tht kinh
khng, tt c nhng g n nu trong u mt tn C c gio.
Nhng ngi ny khng th khng lao vo nhng un o tr tu mi
khi ung mt li ru ngon: i vi h bt k nh th no cng phi
"nhn thc c" l ru c ngon v ngon v nhng l do no. Cn
v nhn thc th h khng c g phi hc hi nhng ngi mcxt.
Trc y my thng ti c mua mt cy ghi ta v tuyn b vi
Marie l ti c nh son mt bi ht - li v nhc - t ti s ht
(1)
Cn gi l Balkia, tr v Ai Cp c (Ymen), ni ting sng huy hong.
33
v m n, em c v khip s. Em coi l di "mc" ca ti. Ti

ni li l di mc sui th ch c lch. Em khng hiu nhng hnh
tng v ti s phi gii thch. Ngi ta mun hiu th no th
hiu, khng hiu cng chng cn. Ti khng phi l ngi on
mng.
Ngi ta c th ngh l nhng si dy ti buc vo nhng con
ri t, nhng ngc li ti vn nm chc chng. Ti li thy ti
nm knh ra trn sn khu ca Hip hi, Bochum, say kht v
u gi sy st, trong phng ran ln nhng ting x xo thng hi
v ti li thy mnh l hn: ti khng ng c thng hi n
nh vy; i vi ti ng l ngi ta nn hut so v d c ng l
b thng, kiu i khp khnh ca ti hon ton khng phi v mt
cht thng tt khng ng k y. Ti mun ginh git li Marie
v bt u u tranh theo cch ca ti cho tnh yu, ci m,
trong nhng cun sch ca em, ngi ta gi l "s ham mun xc
tht".
Heinrich Bll
34
VII
Ti hai mi mt tui, em mi chn, khi y, vo mt bui ti ti

im nhin bc vo phng em v cng vi em lm "ci vic" m
mt ngi n ng lm vi mt ngi n b. Cng chiu hm ,
ti thy em cng vi Zpfner t nh Hi qun thanh nin ti
ci i ra, tay cm tay v cnh tng tht tai hi i vi ti. Em
khng thuc v Zpfner v ci kiu nm tay nhau ngu ngc y lm
ti in ln. Zpfner gn nh c mi ngi Bonn bit n ch v
mi vic l bn quc x thi hi cha hn. ng ta l gio s, thc
s. Sau chin tranh, ng c mi gi chc v ch o cng tc
nghin cu sinh cao cp. C c kin mun a ng ln lm b
trng, ng gin d ku tong ln "l gio s, ti nht thit ch lm
gio s!" y l mt con ngi cao ln v hin hu, gio trnh ca
ng, theo ti, c phn t nht. Mt hm ng dy thay gio s ting
c, ng c chng ti nghe mt bi th, bi th v nng tin tr,
xinh p Li Lo.
Trong lnh vc hc hnh, s nh gi ca ti khng c ngha l g.
Khng cn phi nghi ng g na, b m ti mc sai lm khi ti
ngi trng hc lu hn so vi thi gian quy nh ca lut php.
Thi gian quy nh theo lut php l qu di i vi ti. V im
ny, ti khng bao gi ln n cc ng thy hc ca ti, m ch ln n
b m ti. Ci l lun "d sao cng c phi t ti" c l phi a
ra xt x Trung ng cc hip hi u tranh chng phn bit
chng tc. y ng l mt vn v chng tc duy nht: t ti,
khng t ti, i hc, khng i hc, gio s thc s, gio s khng
thc s, by nhiu cc chng tc khc hn nhau... Khi c ht bi
th v nng tin Li Lo, ng b ca Zpfner ch mt lc mi mm
ci hi: "Trong cc anh c ai mun bnh lun thm?" Ti ng pht
ngay ln v ht to: "Em thy bi th hay tuyt!". C lp ci ln,
nhng ng b ca Zpfner ch ci mm, hn na cng khng c v
khinh khnh. ng ng l mt con ngi trung hu, ch phi hi
kh khan. Ti khng bit nhiu v cu con ca ng, nhng d sao
35
cng bit hn ng". Mt hm i qua sn th thao, hn ng cng

bn chi bng , ti ng li xem. Bt ng thy ti, Zpfner
gi: "Vo chi vi chng t khng?" Ti lp tc nhn li v vo
chn tin v tri trong i i phng. Sau trn u, hn hi ti:
- n vi bn mnh khng?
- u?
- D d hi c x.
- Nhng t khng theo o, ti tr li. Cu tr li ca ti lm hn
v c bn ci ph ln.
- Chng ta s ca ht, Zpfner ni. ng y thch ht ch?
- Thch, nhng t chn ngy nhng d hi kiu y ri, t va mi
thot khi hai nm ni tr!
Hn c t ra vui v, nhng r rng khng phi l khng b xc
phm.
- Thi c, hn ni, nhng nu thch th li n chi bng vi
bn mnh.
Ti nhiu ln tr li sn bng v nhiu ln cng c bn n kem,
nhng khng bao gi Zpfner cn mi ti n d d hi ni bn
chng na. Ti cng bit l y c c nhng bui hi hp ca bn
con gi, Marie cng c mt. Ti rt bit em, qu bit l khc, v ti
thng ngi chi rt lu vi ng b ca em vo cc bui chiu khi
em chi bng vng trn vi bn, gi ca em i lc ti ra tn sn
bng xem h chi. ng ra l: nhn Marie. C khi em kn o
lm du hiu vi ti, ci vi ti ngay trong lc chi bng v ti
cng gi tay p li ci vi em. Chng ti rt bit nhau. Vo thi
gian y, ti thng hay n ni b em, v i khi em cng n ngi
gn chng ti trong khi b em ging gii cho ti v Hgel v Mc;
nhng nh em, em khng ci vi ti bao gi. Vic chiu hm ,
ra khi c x em cng i vi Zpfner, tay cm tay, gy tn
thng cho ti. Ti cm thy mnh vo mt tnh th ng ngn. Ti
va ri b trng hc vo cui nm hc th hai trung hc, tui hai
mi mt. Cc cha c t ra rt tt i vi ti, h cn m tic tin
a c bia, cc mn tm bt rn, thuc l v ccla cho ai khng ht
thuc.
Ti biu din cho cc bn cng lp xem mt lot tit mc: C
Heinrich Bll
36
c thuyt gio v Tin Lnh ging o, Ngy pht lng cho th,
thm cc mc pha tr v m phng Charlot. Ti cn c c mt
bi din vn chia tay ni v "s sai lm khi ngi ta c cho rng
trnh t ti l mt yu t cn thit ca hnh phc vnh hng".
Cuc tin a ht sc nng nhit. Ngc li b m ti khng qun
biu l ni cay ng v s tht vng ca ng b. M ti t thi
c bit b i i vi ti. B thng thng khuyn b ti a ti ra
ngay m. B ti hi ti c nh s lm g. V khi ti ni l ti
mun tr thnh mt anh h, ng p li ti:
- Con nh ni: din vin?.. Cng c. C th b s gi con vo
mt trng...
- Khng, ti ni, khng phi l din vin, m l h. V khng cn
c trng hc.
- Th con tng tng con s ra sao? ng hi ti.
- Khng sao, hon ton khng sao ht. B khng phi lo, con s t
lp, con s sm ra i thi.
Tip theo l mt thi k kinh khng trong hai thng, ti bt
lc khng dng ht ngh lc chun i cho mau. Mi ming ti n,
m ti li nhn ti nh th ti l mt tn ti phm. Th m b
khng ngn ngi trong nhiu nm nui mt ng bn n bm, c
iu bn chng li l "nhng ngh s v nhng thi s!" trong c
tn nh vn xong Schnitzler, v ri Gruber, tn ny khng n ni
ti nh th. Hn l mt nh th tr tnh, ngi bo mp, lm l v
bn thu. Gruber li nh chng ti su thng khng vit c ly
mt dng. Bui sng khi hn xung n im tm, m ti bao gi
cng nhn hn nh mun xem trn mt hn c du hiu g ca mt
cuc vt ln ban m vi qu. C ci g gn nh tc tu trong cch
m ti nhn hn nh vy. V ri mt hm hn bin mt tm, khng
ai thy v bit hn i u na. Bn tr chng ti kinh ngc v
khip s lm sao khi pht hin ra trong phng hn c mt ng tiu
thuyt trinh thm nhu nt v trn mt bn ca hn nhng mu
giy trn y ch vit: Khng g c. Trn mt mu giy hn vit n
hai ln: Khng g c, khng g c. Vy m, hu h loi ngi ny,
m ti c th ch thn i xung nh hm ly ln cho chng tng
lt gim bng n thm. Ti tin l nu ti kim c nhng gi v
37
s v nhng tm vc cng s khng km nguch ngoc trn

nhng tr ngu xun no th rt cuc b c th sng ha gii vi
ti. Lc y c th b s ni: "Hans ca chng ti l mt ngh s, n
s tm ra con ng ca n. Hin gi n cn ng tm ti". Nhng
trong thc t, ti mi ch l mt hc sinh nm th hai trung hc, rt
mun so vi la tui, v ng ch c kh nng "thc hin tm c
vi tit mc pha tr". V, tt nhin, ti khc t vic phi a ra
nhng "bng chng v ti nng ca ti" i ly khu phn n
m bc ngi ta chia cho. V th, tt c cc bui chiu ti u n
vi ng b ca Marie, ng gi Derkum, gip vic lt vt cho ng
ca hng v ng cho ti ht thuc l mc du ng cng tng thiu.
Kiu sng nh vy ko di c hai thng, nhng i vi ti l c mt
thin thu, d sao cng cn di hn c thi gian chin tranh. Thnh
thong ti mi thy mt Marie: em chun b thi t ti v thng
chun b bi v vi cc bn cng lp ca em. Khng t ln ng gi
Derkum bt gp ci nhn ca ti v pha ca bp, tm tr u
u. Lc y ng lc u, ni: "Hm nay, khuya n mi v nh" v
mt ti ln.
Ngy hm y l mt ngy th su v ti bit rng vo tt c cc
ngy th su trong tun, ng Derkum u i xem phim, nhng ti
khng bit l Marie c nh bui ti hay khng, hoc c th em li
nh bn luyn thi. Ti chng c ngh g trong u, nhng li
gn nh ngh n tt c mi chuyn, cn t hi "sau " em c cn
sc i thi v ti bit trc - s vic tip theo xc nhn - l
mt na thnh ph Bonn, khng nhng t ra phn ut, m cn tm
cch bi thm: "li ng trc k thi t ti ch!" Ti ngh c n cc
c gi trong bn em v nht nh h s tht vng su sc n th
no. Ti rt lo v iu mt a no ni tr ni trc mt ti
v nhng "c im th cht" v vn v s bt lc cng lm ti
bt rt. iu ngc nhin l ti khng cm thy mt "ham mun xc
tht" no. Ti cng thy, v pha ti, tht bt chnh nu ti vo nh
Marie v ln bung ca em, dng chic cha kha ng Derkum
tin cy giao cho ti; nhng ti khng thy cn c cch no khc hn.
Ca s c nht bung ca Marie trng ra pha ng, bn ngoi
nhn nhp n tn hai gi sng, nu mun tro qua n chc chn ti
s b a vo s cm. Th nhng ti phi lm ci vic y vi Marie,
Heinrich Bll
38
ti khng th ch i lu hn c na. Vi s tin ti mn ca

Lo, ti cn vo c mt hiu thuc mua ci th m bn cng lp
ca ti ni rng c tc dng lm tng ln gp bi cng lc trai
trng. Bc vo ca hng, mt ti khng; may l ngi pha
thuc li l nam gii, nhng ti ni qu nh, n ni hn phi gt
ln: "Yu cu ni to v r hn" l ti mun ci g. Ti c tn thuc,
nhn ha n t tay ngi lm cng, ri ra kt b v tay dc s
tnh tin. B ta nhn ti v lc u. D nhin b ta bit ti v hm
sau, khi bit chuyn xy ra, b ta khng khi khng c nhng
ngh hon ton v cn c, v mi qua mt qung ng ti m
np hp cho cc vin thuc ri tm xung rnh nc.
Vo by gi ti, bit rng bui chiu phim bt u, ti n ph
Gudenauggasse. Ti cm chic cha kha tay, nhng ca hng
cha kha v va mi y ca, Marie gh u qua tay vn cu
thang la ln:
- C ai y?
- Phi, ti ni, anh y?
Ti lao ln cu thang v em nhn ti v ngc nhin trong khi,
khng ng vo em, ti t t dn em vo trong phng. Chng ti
cha bao gi ni chuyn nhiu vi nhau, thng ch nhn nhau,
mm ci vi nhau v ti thm ch khng bit nn xng h vi nhau
nh th no, gi em l em hay l c. Em khoc mt chic o chong
mu xm c tha hng ca m em. Tc em en buc gn v
pha sau bng mt si dy xe mu xanh. (Sau ny khi tho ra ti
mi bit l mt on dy cu ca b em). Em khip s n ni ti
thy khng cn phi tht ra mt li no: em bit chnh xc iu ti
mun. "i i", em ni, nhng ni m ni. Ch ring vic em ni
"i i" ch khng phi "anh ct i", vn coi nh c gii
quyt. Em t ring vo ci t nho nh y mt s du dng cho
tt c nhng ngy cn li ca i ti v ti gn nh mun khc. Vi
cch em pht m t , ti hon ton tin chc l em bit rng ti
s n. Nh vy l ti khng hon ton lm em b bt ng.
- Khng, khng, ti ni, anh s khng i. V li anh s i u?
39
(Em lc u). C cn anh phi kim c hai mi mc i

Cologne(1)... ri sau xin ci em?
- Khng, em ni, khng i Cologne.
Ti nhn em v s lo ngi ca ti hon ton bin mt. Ti khng
cn l mt a tr v em l mt ngi n b. Ti nhn vo i
bn tay em t cho trn o chong gi cho n c khp kn. Ti
sung sng thy trn mt bn, cnh ca s, khng c mt cun sch
hc no, ch c t khu v v mt mu ct o di. Ti nhy bn
bc mt xung cu thang, chy vt qua gian hng, kha ca li v
t li chic cha kha vo ng ch ca n c t nm mi nm:
gia cc gi ko thm becling v cc quyn v k . Tr li gian
bung, ti thy em ng ngi trn ging v khc. Ti cng ngi
xung mt bn ging, chm mt iu thuc l, a n cho em. y
l iu thuc l u tin em ht trong i, vng v n ni chng
ti cng mun ph ci: em c mt kiu chm mi n khi hi
thi khi ra nh th em mun lm duyn. Mt ln, do v tnh, em
khi ra bng mi, ci v hi i try em lc lm ti phi bt
ci. Ri chng ti bt u chuyn tr vi nhau v chuyn tr rt
lu. Em ni em ngh n nhng ngi ph n Cologne, h lm "ci
y" v ng tin, h tin rng "ci y" lm ra tin, nhng y l th
khng th i thnh tin c, cho nn tt c nhng b c chng i
n ni u c ti v em khng mun cng chung ti li vi h.
Ti cng ni nhiu: ti ni l ti thy phi l vi tt c nhng g ti
c c trong sch ni v th tnh yu gi l xc tht v v th tnh
yu khc, theo ti ta khng th tch ring chng ra c. Th ri em
hi ti c thy em p v ti c yu em khng. Ti tr li rng em l
ngi thiu n duy nht ti mun lm "ci y" v mi khi ti ngh
n "ci y", ngay khi ni tr, bao gi ti cng ch ngh n c em,
ch mnh em thi. Cui cng, em ng ln v i vo bung tm. Ti
ngi li ging tip tc t thuc l, ngh ngi v nhng vin thuc
gm ghic m ti cho tri theo dng nc.
Ti li bng thy ht hong, ti i ra bung tm v g ca. Sau t
pht do d, Marie bo ti vo. M ca ra v trng thy em, ti ht
(1)
Thnh ph ni ting v hng liu v n chi.
Heinrich Bll
40
lo s. Nhng git nc mt ln chy trn i m em trong khi em

xoa nc xc tc ln u. Sau em xoa phn ln mt v ti ni:
- Em lm g th?
- Em trang im, em tr li.
Nhng git nc mt chy thnh rnh m trn ln phn qu dy
v em ni vi ti:
- Anh cn mun i na khng?
- Khng...
Em cn im xuyt thm v chm nc hoa Clnh ln m.
Trong khi ngi trn thnh b tm, ti t hi khng bit hai ting
ng h c cho chng ti khng: chng ti mt hn na ting
ng h chuyn gu. trng hc, ti nghe thy bn con trai v
thnh tho ni v s kh khn khi ph trinh mt c gi, v ti
khng ngng ngh n chuyn tn Gunther y Siegfried ra tin
tuyn v c n cuc thm st sau nhng ngi ln
Nibelungen(1). Ti nh li vic xy ra hm chng ti phi gii thch
truyn thuyt nhng ngi ln Nibelungen; ti ng ln v ni
vi cha Wunibald:
- Tht ra, Brunhilde ng l v ca Siegfried. Cha mm ci ni
li vi ti:
- Nhng ng ta ci Krimhilde, con .
Nghe ni vy, ti ni nng, qu quyt rng y ch l mt s gii
thch ca cc linh mc. n lt cha Wunibald ni cu, cha p bn
tuyn b l cha c quyn khng cho php ngi ta v l i vi cha
nh vy.
Ti ng ln v ni vi Marie "khng nn khc", v thi khng
khc na em dng chic ni thoa phn lau i nhng vt nc mt
in trn ln phn mt. Trc khi tr li phng ca em, chng ti
dng li bn ca s pha ngoi nhn xung ng; ng vo lc
(1)
Trong S thi ni ting, vit nm 1200, min Nam nc c. Truyn k v chin cng ca Siegfried, ch
nhn kho bu ca nhng ngi ln Nibelungen, gip Gunther chinh phc c tnh yu ca Brunhilde,
lm l ci vi Krimhilde, em gi ca Gunther, sau b git do s phn bi ca Hafen, v ri s tr th ca
Krimhilde.
41
thng Ging, h ng thm t, nh sng phn chiu trn mt lp

nha ng ta ra mu vng v xanh ng ngay trc mt bin
hiu cha ra ca ca hng rau qu: Emile Schnitz. Ti bit tay
Schnitz ny nhng khng bit hn c tn tc l Emile, ci tn tc
ny, theo ti, khng n nhp t no vi ci tn Schnitz. Trc khi
bc vo phng Marie, ti h m cnh ca phng v a tay vo pha
trong tt n.
Khi b em tr v, t pht trc mi mt gi, chng ti cn cha
ng. Chng ti nghe thy ng i tm thuc l quy hng trc khi
bc ln cu thang. Chng ti cho l ng s nhn ra iu g : vic
mi xy ra to tt n nh vy c m. Nhng hnh nh ng khng
nhn thy g v ch ng li nghe ngng mt lt ri bc ln tng
hai. Chng ti nghe thy ting ng ci giy, b giy ri xung sn
v mt lc sau, c ting ng ho trc khi ng. Ti t hi khng bit
ng s nhn nhn s vic ra sao? ng khng cn theo o na, t
lu ri b cng ng nh th v trc mt ti khng ngt cu nhu
ph phn "quan h chn gi o c gi trong x hi t bn" v "s
bp bm ca bn cha c trong vn ci xin". Nhng khng c g
m bo l ng s khng n ra mt cn gin d kinh khng khi bit
chuyn g xy ra gia Marie v ti. i vi ng ti rt thn tnh
v ng i vi ti cng vy. Gia m, ti mun tr dy tm n
ng v th nhn ht vi ng. Nhng xt cho cng, chng ti
chng tui trng thnh hay sao, ti hai mi mt v Marie mi
chn, t chu trch nhim v hnh ng ca mnh? Ti cng ngh
c nhng kiu thng thn gia n ng vi nhau cn c c hn l
s im lng v d sao cu chuyn cng khng quan h nhiu n
ng nh ti tng. Chng l ti phi n tm ng vo bui chiu
hm trc ni vi ng: "Tha ng Derkum, ti c nh m nay
s n ng vi con gi ng..." v v vic xy ra sm mun ri ng
cng s bit.
Mt lt sau, Marie tr dy, m hn ti v bt u tho khn tri
ging. Gian phng chm trong m ti, khng mt tia sng no c
th lt qua nhng tm mn che rt dy m chng ti cn thn
ko kn li v ti khng hiu lm th no em c th tm ra ng i
tho khn tri ging v ra m ca s c. Em th thm: "Em
Heinrich Bll
42
ra bung tm, cn anh th ra ry y" v nm ly tay ti em ko

ti ra khi ging, dn ti trong bng ti n bn trang im,
em t tay ti ln chic bnh xch ly nc, hp ng x phng,
chu thau, sau em ra khi phng vi khn tri ging kp di
nch. Ra ngi xong ti li ln ging nm, ngc nhin sao lu
m Marie cha quay li vi khn tri ging mi. Ti mt t hi,
nhng sung sng v c th ngh n ci tn Gunther cht tit kia
m khng thy mnh hong s. V ri bng nhin ti l l c
chuyn g xy ra vi Marie. ni tr, bn con giai k ti nghe
nhiu chuyn kinh khng. Tht khng d chu g khi phi nm trn
chic m c, b thng l ch, khng c khn ph ging, hn
na trn ngi ch mc c o gil, ti thy lnh. Ti li ngh n b
ca Marie. Ai cng tng ng l cng sn, nhng sau chin tranh
khi ngi ta cp n vn a ng ra lm th trng, nhng
ngi cng sn li ch theo di gt ng ra khi chc v . Tuy
nhin, nu trc mt ng ti c tm cch i chiu ng vin
phtxt vi ng vin cng sn th ng tc gin chm ln v ht:
"D sao, chu , chu cng khng mun ni l cng nh nhau y
ch khi ngi ta hi sinh cho mt cuc chin tranh ca bn bun x
phng hoc cho mt s nghip ngi ta c quyn tin tng!" ng
tht s l ngi nh th no, ti vn khng r, nhng hm Kinkel
trc mt ti ni ng l "tn i b phi", ti gn nh mun nh vo
mt hn. ng gi Derkum l mt trong s rt t nhng ngi gy
c ti nim knh trng. y l mt con ngi gy g, mang tm
trng chn chng, trng gi hn tui rt nhiu v v ht thuc l
qu nn ng h hp b ri lon. Trong lc i Marie, ti nghe
thy gc trn ng ho khng ngt, ti cm thy ti l mt thng
hn d ti bit ti khng phi th. Gi Derkum, mt hm ni vi
ti: "Chu c bit ti sao trong nhng gia nh t sn nh gia nh
chu phng ca nhng ngi gi bao gi cng cnh bung bn
tr trong nh? Bc ni chu nghe: l kt qu tng hp ca mt
thuyt rt lu i v thin nhin v v lng trc n". Ti rt
mun ng i xung v bt qu tang ti ng trn ging ca
Marie, nhng cn nh ti i ln ch ng bo co g vi ng, th
khng, vic ny vt qu sc ca ti.
Bn ngoi, tri sng. Ti thy lnh, v v ti tn trong phng
43
ca Marie nng ln lng ti. t lu, gia nh Derkum c coi

l "dn tng kit" v ngi ta cho s sa st l do b ca Marie
"cung tn chnh tr". Sau thi c c mt xng in nh, mt nh
xut bn nh v mt hiu sch h ch cn li c ca hng giy bt
nh ny, y h bn c ko, mt cho hc sinh. B ti mt hm ni
vi ti: "Con thy s cung tn c th a ngi ta n u... Th
m, sau chin tranh, vi t cch l mt ngi b truy lng v
chnh tr, Derkum l ra phi xng ng lm ch t bo ca mnh".
C nhn ti, ti cha bao gi coi gi Derkum l mt con ngi
cung tn, nhng c l b ti ln ln gia cung tn v kin tr. B
ca Marie cn khng bn c sch kinh l mc d vic ny c th
em li cho ng thm t tin, nht l vo dp cc l ban thnh ln
th nht.
Khi nh sng ban mai trn ngp trong phng, ti c th nhn
thy h tht ngho kh, Marie ch c ba tm o di treo trn mc:
mt mu xanh sm ti c cm tng l em mc t mt th k,
mt mu vng nht nhung nhc, v mt b ng phc khim tn
mu tm than em vn mc m rc. Ngoi ra, em ch cn c chic
o chong c mu xanh l cy mc ma ng v ba i giy. Ti
thong c nh ng ln v n m cc ngn ko t kim tra qun
o lt ca em nhng ri lp tc b nh . Ti tin l, d i vi v
ca ti, ti cng khng nn bao gi lm nh vy. mt lc lu, gi
Derkum khng cn ho na. Phi qu su gi Marie mi ra khi
bung tm. Ti vui sng c lm vi em ci m t lu ti ao
c; ti m hn em v thy hnh phc khi nhn em ci. Em t hai
tay ln c ti: hai bn tay em lnh but.
- Em lm nhng g trong y? Ti th thm hi em.
- Cn hi! Em git cc khn tri ging. Em rt mun mang ti
cho anh nhng tm khn sch, nhng nh ch c bn i, hai
tri ln ging, cn hai ch a git.
Ti ko em nm st vo ti, ly thn ti nng cho em v nht
i bn tay cng lnh ca em vo hai bn nch ti. Em ni em thy
nh th tht tuyt vi, hai bn tay ca em c m nh nhng
con chim trong t ca chng.
- D sao em cng c th c th giao cho b Huber, Marie ni, b
Heinrich Bll
44
ta git qun o cho nh chng em, ri c thnh ph s bit ci g

xy ra. Em cng khng mun vt chng i, em thong c
ngh y, nhng thy tic qu.
- Vy em khng c nc nng sao?
- Khng, lu lm ri my un nc nng b hng.
Th ri t nhin em a khc v khi ti hi ti sao em li khc,
em bng th thm:
- Tri i, em l tn C c gio, anh bit th m...
Ti bn ni l tt c cc thiu n, ngay c theo o Tin Lnh hay
khng tin o, cng u c th khc trong trng hp ny. Ti cn
ni thm l ti bit ti sao li c chuyn y. Trc ci nhn d hi
ca em ti tr li:
- Bi v ng c mt ci g gi l s trong trng.
Em vn khc, nhng ln ny ti khng hi em na: ti bit v l
do g. nhiu nm, t khi em trong nhm con gi, em vn i
rc vi bn chng v hn l em thng phi gi tn c M
Maria... v th l em cm thy mnh gian ln hoc phn bi. Th
tng tng tnh th y ca em khe kht bit nhng no. Tht
ng thng hi cho em, nhng ti khng th ch i lu hn.
Ti ni vi em l ti s ni chuyn vi bn con gi. Em git mnh
kinh hi ht ln:
- Ci g?... ni vi ai?
- Vi bn con gi trong nhm em, ti nhc li. Anh bit y l mt
chuyn khng hay ho g, nhng nu n thc qu nng n i vi
em, th em c ni l anh hip em.
- Khng, tht phi l! Em va ni va ci. Th anh s ni g vi
nhng a con gi khc?
- Anh s khng ni g c, ch n gin tm n chng, thc hin
mt vi tit mc v kiu m phng, th l h s ngh ra: A, thng
cha Schnier ny lm "ci y" vi Marie... Nh vy vn cn hn l
chng n phi x xo to nh.
Em suy ngh mt lc, ri li ci v du dng ni:
- Anh qu khng ngc... Nhng ri em li khc v ni: em khng
45
cn c th cha mt ra y na.
- Ti sao? Ti hi.
Em lc u khng tr li.
Tay em c si m trong hm nch ti v tay em cng m ti
cng thy bun ng. Dn dn chnh tay em li si m cho ti. Em
hi ti ln na l ti c thy em p v ti c yu em khng. Ti tr
li rng y l mt iu chc chn, nhng em li ni em vn mun
nghe nhc li ci iu chc chn y. Th l vi ging ngi ng ti
ni ti thy em p v ti yu em.
Ti tnh gic khi em dy i ra mt v thay . Em khng c v
g ngng nghu v ti cm thy ti hon ton t nhin trong lc ti
nhn em thay . Ti cng nhn r tnh trng ngho nn trong
trang phc ca em. Khi em mc v ci cc o, ti ngh n th
p ti s mua cho em nu ti c tin. Ti vn thng dng chn
trc cc ca hiu bn hng mt mi nhn ngm nhng chic vy
v o pulve, giy dp v ti xch tay, nh thy tt c nhng th
y s rt hp vi em, nhng v vic chi tiu b em li rt cht ch,
n mc ti cm thy khng nn tng qu cho em. Mt hm, ng
ni vi ti: "Sng ngho kh l mt vic kinh khng, m xoay x nh
nhng cho qua ngy cng t hi khng km, nhng y li l hon
cnh ca a s!" - "V giu c th sao?" Ti mt hi ng. ng
nhn ti vi ci nhn sc so v cng mt khi ng tr li ti:
"Chu , nh th cng c th tr nn rt t hi, th t ngh n cn
hn. Nu bc cn c can m v cn tin l trn i ny ngi ta c
th lm c mt vic g , chu bit bc s lm g khng?" "Khng" - "Bc s lp ra mt hi - ng cng ni, cng mt hn chm lo cho con ci nh giu. Tt c bn ngu xun y ch ngh n
vic p dng vo nhng ngi ngho khi nim phi x hi".
C hng l iu ti ngh n khi nhn Marie thay . Ti thy
mnh va hnh phc va au kh khi nhn thy thn th em va
t nhin va quen thuc i vi ti. Sau ny trong thi gian lin tc
chuyn dch t khch sn ny n khch sn khc, ti vn nm yn
trn ging vo cc bui sng nhn em ra ry v thay . V nu
a th ca bung khng thun tin ti c th nhn thy c em
t pha ging, th ti vo nm trong b tm. Sng hm , trong
Heinrich Bll
46
phng em, ti c nm yn nh th v mun em khng bao gi mc

xng o. Em k c k lng c, tay, ngc v chi rng tht mnh.
Ring ti, ti vn ln trnh vic ra ry bui sng v cho n tn
by gi ti vn cn s vic chi rng. Ti thch tm hn. Nhng ti
vn thch nhn Marie ra ry. Em chm sc ngi em n k, v tt
c nhng c ch ca em sao m t nhin n th, c n ng tc
em vn nt ng thuc nh rng! Ti cng ngh n Lo, em trai
ti, mt thanh nin rt thnh knh v chu o, khng ngt nhn
mnh l n "tin tng" ti. N cng chun b thi t ti v nh th
thy ngng v t c trnh y tui mi chn ( tui
l bnh thng), trong khi ti hai mi mt tui cn lt t
nm th hai ch v ci chuyn ngi ta gii thch gian ln khc ht
v nhng ngi ln Nibelungen. Lo cng bit Marie v gp em
trong vi nhm nghin cu thanh nin C c gio v o Tin
Lnh tranh lun v tnh dn ch v tnh khoan dung ca tn gio.
Lo v ti ch cn coi b m chng ti nh mt cp qun gia. Vic
pht gic ra b ti c ngi tnh t mi nm qua l mt c sc gh
gm i vi Lo. y cng l mt c sc i vi ti, nhng khng
phi v phng din o c, v ti c th khng kh khn g hnh
dung tnh hnh t hi ra sao khi c mt b v nh m ti vi s du
dng nh la ch nh vo vic s dng nhng m I v E. B trnh
khng ni nhng cu ch c m t ca A, O hoc U. Khng bit c
phi do c trng m b rt gn tn gi ca Lo thnh L hay
khng? B a lp i lp li n nhm tai: "Chng ta khng c cch
nhn nh nhau", th na "v nguyn tc ti c l, nhng ti sn
sng tho lun mt vi iu". ng hn c sc i vi ti khi ti
bit b ti c ngi tnh l v mt thm m: chuyn tht khng
hp vi ng. ng khng hng, cng khng lng mn, v tr phi ng
chp nhn ngi n b y i vi ng nh l mt kiu n h l,
ngi an i tm hn (bt k trng hp no, cng thc thng thit
"ngi tnh" cng khng bao gi c th thch hp), iu lm ti kh
chu trong chuyn ny chnh l ch n tht khng hp vi b ti.
Vn n gin l vi mt n ca s, mt c gi trung hu, kh xinh
nhng khng my thng minh, b ti cng khng cn phi kim cho
c hp ng lm thm vic. Tht qu chu o. Trong khi ti n
gin cho rng cu chuyn ch c th lm ngi ta chng hng, th
47
n li lm cho Lo tht vng gh gm: n t cm thy trc tip b

xc phm v l tng. V m ti ch bit gii thch s dt ca con
trai b bng cu: "L ng tri qua mt cn khng hong". Vi
ngy sau, Lo mang v mt im nm v cu hi vit, b nh ko
n n mt bc s tm thn. Ti cu Lo khi tai ha bng
cch bt u k cho n nghe tt c nhng g ti c bit v "ci"
m ngi n ng lm vi ngi n b v gip n lm bi, kt qu
trong nhng bi kim tra tip theo n li thu hoch c cc im
by, im tm. Lp tc m ti thy vic a n i khm bc s tm
thn khng cn ch li g na.
Marie chong ln ngi chic o di mu xanh, tuy thy em
phi loay hoay vi chic kha rt, ti cng khng n gip em: ti
thc s thy hnh phc c nhn nhng bn tay em ng ngoy
lung tung trn sng lng v c ngm nc da trng mn ca em,
ln tc en nhnh ca em, chic o di mu xanh ca em v ti
cng thy sung sng v em khng t ra bc bi. Cui cng khi em
quyt nh n vi ti, ti ng ln ko kha cho em.
- Ti sao em phi dy sm th? Ti hi.
- B em ch ng say vo lc tinh m v nm n chn gi sng.
Em phi thu dn sch, bo v m ca hng v trc khi i l nh
th, bn hc tr i khi n mua v, bt ch hoc ko. Hn na, em
ni thm, anh nn ri khi nh em vo lc by gi ba mi. Em i
chun b c ph v trong nm pht na anh s xung bp, i kh
thi.
Ti gn nh t thy mnh l mt ng chng, khi ngi trong bp
nhn Marie rt c ph v qut b ln cc lt bnh m cho ti. Em
nhn ti, xem xt v lc u:
- Khng ra mt, khng chi u... anh vn quen xung n sng
nh vy sao?
- , ngay c ni tr, ngi ta cng khng bt c anh phi ra
mt khi thc dy.
- Nhng chng l c nh vy sut c ngy?
- Anh vn xoa nc hoa clnh.
Heinrich Bll
48
- Nh vy th tn tin hn, em ni v ngay lc em mt.

- ng nhin, nhng anh c mt ng ch l tng i l th hng
. ng y u n cho anh c chai ln.
Hi ngng ngng, ti a mt nhn quanh gian bp m ti
bit qu r: nh hp v ti tm, kiu mt ngn hu ca ca hng
vi mt bp l nh gc tng, Marie theo cch ca tt c cc b
ni tr gi li nhng bnh than t d, bui chiu gi li bng
giy bo tm nc, bui sng ci l, t la ri b thm vo nhng
bnh than mi. Ti rt ght mi than bnh phng pht ngoi ph
vo cc bui sng v sng nay n phng pht trong gian bp nh
khn kh ny: gian bp cht hp n ni mun n ly m c ph
t trn bp l, Marie bt buc phi ng ln y li gh ca em
vo di bn, nh m em v b ca em trc kia lm. Sng hm
, gian bp nh b m ti bit qu r, ln u tin hin ra vi
ti v v li ca n. Nhng c l l ln u tin ti th nghim np
sinh hot n iu hng ngy: phi hon tt mt s cng vic no
mnh khng mun cht no. Ti khng bao gi mun phi ri b
ngi nh b nh ny i lm trn mt s ngha v ngoi kia,
trong c vic phi tr li trc bn con gi, trc Lo v vic m
ti lm vi Marie, bi v bng cch ny hay cch khc ri gia
nh ti cng s bit. Ti mun li y, ng bn ko, bn nhng
quyn v cho n ht i, mun mi ti ln gc nm vi Marie, thc
s c ng bn em nh trong nhng gi cui cng ca m qua,
i tay em thc su vo hai bn nch ti. Np sinh hot n iu
hng ngy vi chic m c ph, nhng lt bnh m pht b v tm
tp d bc mu Marie khoc ra ngoi chic o di mu xanh ca
em hin ra vi ti va gm ghic va cao c. Ti c cm tng nh
ch cc ph n mi c th chp nhn tnh tt yu ca n nh
chp nhn tnh tt yu ca thn th h. Ti thy t ho c c
Marie lm v trong khi cn cha tht tin l ti c s chn
chn cn thit vai tr ca ngi trng thnh t nay s l ti.
Ti ng ln, vng qua pha bn kia bn, m Marie vo trong
vng tay ti.
- Em c nh m qua lc em dy i git cc khn tri ging?
- C, v em cn nh l anh si m tay em trong nch anh.
49
Nhng by gi th anh phi i i, em ni thm, gn by gi ba

mi ri, nhng a tr u tin sp n.
Ti gip em sp xp v m cc bc bo. ng lc , bn ngoi,
chic xe ti con ch y rau ca Schnitz t pha ch quay vo,
hn ta khng nhn thy ti, ti tht vi vo trong hnh lang, khn
thay qu chm. Hin thn ca qu s cng khng c con mt sc
bng ca ng hng xm. Ln vo pha sau ca hng, ti ng xem
cc t bo bui sng m s ng rt thch c. Vi ti, ti ch th
c bo bui chiu hoc c trong khi tm. Sng hm , u
ch ln trang nht: Strauss(1): vi tt c hu qu a ti!" C l s
tt hn nu ngi ta dng mt chic my in t son cc bi x
lun hoc cc u ch ln trang nht cc t bo. Cn phi c
gii hn cho s ngu xun. Ca hng m ra lm chung ku v mt
em b gi tm hay chn tui, c mi tc en, i m hng ho, sch
s, xinh xn bc vo, di cnh tay cp mt cun Kinh L.
- Em mun mua ko becling, bn cho em mt groschen(1).
Ti khng r phi a bao nhiu vin ko becling l . M np
l ko, ti ly ra hai mi vin nht vo mt ti phu bng giy.
Ln u tin ti thy xu h v cc ngn tay bn ca ti m thnh
l thy tinh dy cn khuch i thm ln. Mc du em b c v rt
ngc nhin khi thy hai mi vin ko c b vo trong ti, ti
vn cn ni: "c ri y" v cm ng mi xu qung vo ngn
ko kt.
Khi Marie tr li, ti hnh din ch tay vo ng tin. Em ci ri
tr li vi v nghim ngh:
- By gi anh phi i thi.
- Ti sao nh? Anh khng th i b em xung c ?
- Lc chn gi, khi b xung, anh cn phi quay tr li y... Thi,
tt hn ht l anh nn v nh ni chuyn ngay vi Lo trc khi cu
ta bit chuyn qua ngi khc.
(1)
Strauss (David) (1808-1874) nh thn hc c, tc gi cun Cuc i ca Jsus; trong ni lch s o

Tin Lnh thc s l mt s ba t.
(1)
Mt groschen = mi pfennig (ng mi xu).
Heinrich Bll
50
- Phi, em c l... Th cha phi n gi em i d lp ?

- Hm nay, em khng i d lp, em s khng bao gi cn tr li
lp hc na... Nh quay li sm y!
Ti phi kh khn lm mi ri c em, em tin chn ti ra n
tn ca quy v trn bc ca, ti m hn em ct cho Schnitz v
v hn ta c th trng thy. Phi ni l h nhn chng ti bng
nhng i mt trn nh mt ca nhng con c khi chng bng pht
hin ra l chng b mc li cu t lu ri.
Ti i ra, mt nhn thng. Thy lnh, ti lt c o ln, chm mt
iu thuc, vng qua pha ch, i xung ph Franzikanerstrasse v
n gc ph Koblenzerstrasse nhy ln bc chic xe but ng n
my. C bn v m ca xe ra cho ti, gi ngn tay tr e nt ch vo
iu thuc l ca ti v lc u khi ti tr tin i ng. Ti di tt
iu thuc v nht mu cn li vo ti, ri bc vo trong xe. Ti
ng y, li i nhn v ph Koblenzerstrasse vt qua v khng
ngng ngh n Marie. C ci g biu hin trn mt ti lm mt ng
hnh khch ng cnh ti phi bc mnh. B t bo ng ta ng
c xung, v th phi ngng c ci chuyn Strauss: vi tt c hu
qu a ti! ng ta tt knh xung mi v nhn ti chng chc,
lc u, mm lm bm: "Khng th tng tng c!" Mt b ngi
pha sau ng ta - ti sut va vo chic ti nht y c crt m
b ta t bn cnh - gt u tn thnh li bnh lun ca ng ta
bng mt ci lc u, lng l mp my i mi.
Mc du ti lm mt vic ngoi l l chi u bng lc v
gng ca Marie, ti mc mt chic o vt mu xm, sch s v
hon ton tm thng, v ti khng c b ru cng v ch mi co
mt hm trc c th c ci v "khng th tng tng c". Ti
ngi khng cao ln lm, cng khng thp b lm, v mi ti khng
n ni di ngong c th coi l c du vt c bit ghi vo h
chiu, du vt c bit ca ti: khng c. Ti trng khng bn thu,
cng khng say ru, vy m ci b c ti c rt li cn t ra bc
dc hn c ci ng eo knh, ng ny rt cuc sau mt ci lc u
ti hu nng i mc knh trn mi ln, li cm u c bo, theo
di nhng hu qu ca Strauss. B kia th tun ra nhng li
nguyn ra thm lng v hng hi lc u, nh truyn t cho
51
nhng hnh khch khc bc thng ip m ming b khng ni ra

c. Nu nh ti bit c kiu ngi Do Thi l nh th no - cho
n by gi ti vn khng bit - th ti c th tin ngay c l b
ta coi ti thuc v h. Song l ti cho rng iu xy ra khng
phi do v ngi ca ti, m chnh l do ci nhn ca ti ng b
ht xung ng trong khi ti ngh n Marie. Du sao, s c cm
ngm ngm kia cng lm ti bc mnh, n ni ti phi xung xe
sm mt bn v phi i b mt qung ngn li Ebertallee trc khi
r v pha sng Rhin.
Trong vn nh chng ti, nhng thn cy si gi sm en v m
t, cn sn qun vt mi qut ra nh ln mu . Ting ci tu
di li t pha sng Rhin. Bc vo phng ngoi, ti nghe thy ting
cu gt ca Anna trong bp: "Vic s c kt cc khng hay... s
c kt cc khng hay", y l tt c nhng g ti nghe c trong
bn n ca ca ch ta. Qua cnh ca m, ti ku ch: Anna, ti
khng cn n sng!" v vi v i vo phng khch. Cha bao gi
c cng nh chic gi ln bng g si trn t nhng chic cc
chuyn tay v nhng chin li phm i sn i vi ti li tr nn
m m n nh vy. Trong phng ha nhc bn, Lo ng do
mt iu Mazurka ca Chopin(1), lc ny n khng khng i hc
nhc, thc dy t nm gi ba mi sng hc pian trc khi n
lp. Nghe n n, ti qun c a im v gi gic, qun c l chnh
Lo ang chi n. N v Chopin khng hp nhau, nhng bn nhc
hay n mc ti khng cn ngh n c Lo na. Chopin v
Schubert(2) l nhng nh son nhc ti a thch nht. Ti bit r l
gio s dy nhc m chng ti c l khi ng coi Mozart(3) l thin
thn, Beethoven(4) tuyt trn, Gluck(5) v song v Back(6) k diu,
phi ti bit nh vy. Nhng Bach i vi ti vn c v c on,
ng lm ti chong ngp vi ba mi tp ca ng. Cn Schubert v
(1)
Chopin (1810-1849): nhc s dng cm v nh son nhc Ba Lan.
(2)
Schubert (1797-1828): nh son nhc o.
(3)
Mozart (1756-1791): nh son nhc o.
(4)
(5)
Gluck (1714-1787): nh son nhc c.
(6)
Bach (1685-1750): nh son nhc v ch huy dn nhc nh th ngi c.
Heinrich Bll
52
Chopin li rt i thng nh chnh bn thn ti. Ti thch nhc

ca h hn tt c. Trong vn, v hng sng Rhin, ti nhn ra
trc rng liu nhng bia bn tp ca ng ni ti ng ng y.
Fuhrmann chc c lnh bi trn chng. ng ni thnh thong
li tp hp mt nhm nhng "vieux garons"(1). Khong mi lm
chic xe hi s u thnh hng trc nh, trn mt bn trn ng
t nh v khong tng y ngi li xe i bch b gia cc hng ro
v cy ci, nh rng lp cp hoc ngi chi bi theo tng nhm
trn cc gh . Khi mt trong nhng tay "vieux garons" bn trng
ch, lp tc c ting bt nt ca mt chai champagne. i khi ng
ni cho gi ti n tr ti vi cc ng bn gi ca ng. Ti thc
hin cho h xem vi m phng: Adenauer hoc Erhard(2) -vi mt s
d dng n pht ngn - hoc mt tit mc na nh ng bu toa
n. V khi ti c ht sc t ra n th h vn c tuyn b l
"bun ci n cht c", thy "in di nh tr con". Mi ln biu
din xong, ti i vng quanh vi mt hp n rng hoc mt chic
khay bng catton, h hu nh bao gi cng chu hi sinh mt t giy
bc. Mc du chng c g ging h, ti vn thy khoi nhng tay
ph phch tr trn ny; ti cng c th n vi nhng vin quan li
Tu. Vi ngi trong s h liu lnh n mc bnh lun din xut
ca ti l "v i!", "k diu!". Mt vi ngi km, ngn gn hn:
"Thng b ny c ni" hoc "n thc s c ti".
Trong khi nghe Chopin, ln u tin ti ngh n vic nhn hp
ng kim t tin. Ti c th nh ng ni gii thiu ti nh mt
din vin n k khi cc cuc hp ca cc nh t sn hoc nh
mt tay lm tr vui nhn gip cc v y th dn sau cc bui hp
hi ng qun tr. Ti hiu chnh c mt tit mc Hi ng qun
tr.
Khi Lo bc vo trong phng, hnh nh Chopin lin tan bin.
Lo ngi cao ln, tc hoe, v vi i knh khng ai n c v mt
vin tng qun hoc mt ngi Do Thi Thy in. Nhng np l
cng ca chic qun mu xm sm lm tiu tan ngun cm hng
(1)
Ngi ln tui cha v.
(2)
Cc th tng Lin bang c: Adenauer (1949-1963) v Erhard (1963-1966).
53
Chopin cui cng cn li ti. o chui u trng trn chic qun

thng np v c o smi hng gp ra ngoi gy cho ti mt cm gic
nng n. Cnh tng nh vy - cnh tng mt ngi c gng mt
cch v ch lm ra v thoi mi - thng lm ny sinh trong ti mt
ni bun su sc; i vi ti c tc dng khng khc g mt ci tn
tc knh kiu, Etkelberd hoc Grentrud. Mt ln na ti nhn
thy Lo, mc du cng c nhng ng nt ca Henriette, vn
khng ging ch: cng chic mi hch, cng i mt mu xanh, cng
mt kiu tc, nhng ming th khc v nhng g l xinh p, linh
li trn khun mt Henriette th Lo li m m v kh cng.
Nhn n, ngi ta khng th ngh n l mt hc sinh ng u lp
v th dc: n cho ngi ta n tng v mt chng trai c min
tp th dc, vy m n c hng t bng th thao treo u ging.
N bc mau, n trc mt ti vi bc th ng sng li, hai
tay hi dang ra: "Hans, c vic g y?" N nhn vo mt ti, ng
hn l di mt cht, nh ti ch n mt du vt g ; lc y
ti mi nhn ra l ti khc. Bao gi nghe Chopin v Schubert ti
cng khc. Ti lau i hai git nc mt trn m ti bng ngn tay
tr ca bn tay phi trc khi tr li:
- Anh khng bit l em c th n Chopin hay n nh vy. Chi
li mt ln na anh nghe bn Mazurka!
- Em khng cn th gi, em phi n lp. gi u ngi ta giao
cho em nhng bi ting c chun b thi Bachot(1).
- Anh s a em i bng xe ca m.
- Em khng thch cht no, anh bit l em thy kinh khng khi
phi i chic xe k cc y.
Hi y, m chng ti mua li "vi gi r mt" mt chic xe hi
th thao ca mt b bn, v Lo kh c th chp nhn kin cho l
n mun le mi ngi. C mt cch chc chn c hiu nghim, duy
nht, lm c n tc gin, l nnh nt n v s giu c ca b m
chng ti. Lc y mt n tc khc tm li, nh ngi ta mt cch
ph phng.
(1)
T ti.
Heinrich Bll
54
- Mt ngoi l cho anh, ti ni, ngi vo n i. Em c bit l anh

u n khng?
- Khng, n mt tr li, mt nhn xung t, em khng mun
bit.
- Anh nh mt c gi, ti ni, nh mt ngi n b... v
anh.
- Vy ? N ni, mt vn khng ngng ln, khi no th ci.
N vn khng bit nn i tay vo u v bt thnh lnh i
vt ln trc ti, mt vn nhn xung. Nm cht tay o ca n, ti
gi n li.
- y l Marie Derkum, ti th thm.
G tay ti ra, n hi li v ni:
- Cha ti, khng!
N nhn ti bng mt ci nhn thiu no, mm lm bm g .
- Sao, ti hi, em ni g?
- Vy th em khng cn cch no khc. Phi ly xe i thi. Anh
a em i ch?
Ti gt u, nm ly vai n v cng n i qua phng khch. Ti
mun trnh cho n khi phi nhn vo mt ti.
- Em i ly cha kha, ti ni, m s a cho em thi v ng
qun giy t y... M ny, nghe y Lo, anh cn c tin... Em cn
tin khng?
- Cn, qu tit kim. Anh c th i ly c khng?
- Anh khng bit, anh mun em gi cho anh th tt hn.
- Gi cho anh? Th anh c nh i xa ?
- Phi.
N gt u t v ng v i ln gc.
Ch n lc n t ra cu hi ti mi bit l ti mun ra i. Lc
, ti bc vo bp, Anna n ti, cu nhu.
- Ti tng cu khng mun n sng. Ch ta ni ging cu knh.
- Khng n, ch c ph thi.
55
Ti ngi vo chic bn g sch bng v nhn Anna, ch nhc phin

c ph ra khi m v n r git vo tch. Chng ti vn dng
ba sng di bp cng vi gia nhn trnh mi nghi l ca vic
phc v phng n. Vo gi ny, ch c mt mnh Anna trong bp.
Norette, ngi hu gi ng trn phng m ti, va phc v b
dng ba n sng ti ging, va tranh lun vi b v trang phc
v m phm. Hn m ti ng nhn ht la m vi b rng p
ca b, mt b ph y cht pha ch t gi non, nghe Norette c
bo. Cng c th h cn ng c kinh bui sng, ni dung kt hp
gia Gothe v Luther(1), thng km theo phn b sung nhm cng
c tinh thn. Hoc l Norette c cho m ti nghe mt vi mc
qung co v thuc ty. M ti c nhng cp xp giy y cc qung
co dc liu, sp xp theo tng tc dng chuyn tr: tiu ha, tim,
thn kinh... v h tm c ng thy thuc no l b hi ngay v
"nhng mt hng mi l", nh vy, b bt c tin khm bnh xin
n thuc v nu tnh c mt trong s h gi cho b mu hng th
b thy nh c ln ci cc lc.
Ti cm thy r l Anna, khi ti ch nhn thy lng rt s s
n lc phi quay mt li nhn ti trc din v buc phi ni
chuyn vi ti. Mc du ch c khuynh hng ng tic l c mun
ln lp cho ti, nhng ti v ch c thin cm vi nhau. Ch vi
chng ti c mi lm nm (mt mc s trong h nh chng ti
nhng ch li cho m ti). Anna ngi tnh Potsam, v ch
ring vic chng ti theo o Tin Lnh m li ni ting a phng
vng Rhnan l qui g, i vi ch nh th l phn t nhin.
Ti tin l nu mt ngi theo o Tin Lnh dng phng ng Bavie
trc mt ch, th ch s coi ngi y l hin thn ca c Cha
con. Dn d ch mi lm quen c vi tnh cch Rhnan. Ch ngi
cao ln, dong dng v t ho c "cung cch ca mt phu nhn". ng
b ca ch lm qun l mt trng trung hc m ti ch bit ngi
ta gi l I.R.9. Khng cn phi gii thch vi ch l chng ti khng
thuc v ci I.R.9 y; i vi nhng g lin quan n vic gio dc
(1)
Gothe (1749-1832): nh vn c v i, mt nh cao ca vn hc th gii.
Luther (1483-1546): nh ci cch tn gio, nh vn v dch gi ngi c. Nhiu tc phm v nht l bn

dch Kinh Thnh a ng ln thnh mt trong nhng tn tui ln trong lng vn xui c.
Heinrich Bll
56
thanh nin, ch bao gi cng ch c mt cng thc ca ming: "

I.R.9 ngi ta khng bao gi tha th cho mt chuyn nh vy". Ti
cha bao gi bit I.R.9 ng l ci g, nhng ngc li, ci m ti
bit l ti khng c cht trin vng no c nhn vo ci trng b
n y, k c lm lao cng. Cch thc v sinh c nhn ca ti,
ring n cho Anna nhc n I.R.9., v "ci thi quen kinh
khng ca ti nm trn ging cho n pht cht", n lm cho ch
kinh tm khng khc g bnh hi. Cui cng khi ch quay ngi li,
i n gn bn bn, tay cm m c ph, mt ch vn nhn xung
t, nh mt n tu s phi hu h mt c gim mc xu xa c
hng. Ti thy thng hi ch, cng nh ti thy thng hi cc c
gi trong nhm ca Marie. Bn nng tu s ca ch chc lm cho
ch bit l ti u v, khi m ti c th b mt ci v n ba nm
ri m m ti vn khng bit g ht. Ti cm m c ph t tay ch,
t rt ung v nm cnh tay ch buc ch phi nhn vo ti. Vi i
mt mu lam nht ch nhn ti, chp chp mi mt. Ti nhn ra
ng l ch khc.
- Cht gim! Ch hy nhn ti, Anna! Ti tin l ci I.R.9 ca ch,
ngi ta vn c th nhn thng vo mt nhau, gia n ng vi n
ng.
- Ti khng phi l n ng, ch rn r.
- Ti bung cnh tay ch ra v quay mt v pha bp l, ch th
thm iu g lin quan n ti li v nhc nh, v Sodome v
Gomorche(1).
- No, Anna! Ti ku ln, hy suy ngh mt cht, xem tht ra h
lm g, Sodome v Gomorrhe!
Ch ht bn tay ti t trn vai ch ra v ti bc ra khi nh bp
m khng tit l ch bit vic ti s b nh ra i. Ch l ngi duy
nht c ti thnh thong ni chuyn v Henriette.
Lo i ti trc ca ga ra, mt nhn vo ng h eo tay.
- M c nhn thy s vng mt ca anh khng? Ti hi.
(1)
Hai thnh ph vng Trung b ph hy do tai bin vo th k 19 trc J.C., theo truyn thuyt c coi
nh l... b Cha Tri trng pht v dn chng t ra khng trung thnh v phi o c.
57
N tr li l khng, a cha kha xe cho ti v gi ca ga ra vn

m cho ti vo. Ti ngi vo xe ca m ti, li xe ra khi ga ra v
Lo ln. N khng ri mt khi cc mng tay ca n.
- Em mang theo s tit kim, n ni vi ti. Em s i ly tin
vo gi ra chi. Th gi tin v u cho anh?
- Gi v ch gi Derkum.
- i thi, anh, n gi ri.
Ti cho xe chy vi tc cao trn con ng ri si, vt qua
cng chnh, nhng phi dng trc bn xe in, ni Henriette
bc ln toa xe gia nhp i phng khng. C mt vi thiu n
trc tui ch ng bc ln toa xe. Khi vt qua toa xe, vi pht
sau ti cn thy nhiu c gi khc tui y, ti ci nh ch,
u i m ni mu l v mang o chong c lng. Nu mt cuc
chin tranh mi n ra, b m h s gi h i tham gia ci tr y, ht
nh b m ti gi Henriette i; cc ng b y s di cho h mt t
tin tiu vt, vi khoanh bnh m kp tht v va v vai h va
dn d thm: "Hy lm tt cng vic, con b bng ca m". Ti cng
mun vy tay ra hiu vi cc c gi y, nhng ri li thi. Ngi
ta bao gi cng hiu sai mi chuyn. Khi ngi ta ngi trn mt
chic xe hi c kh th khng th c chuyn vy tay vi mt c gi
c. Mt hm, trong khu vn ca mt ta lu i, ti tng mt
em b na tm ko scla sau khi vn lm tc che lp trn trn
bn ca em. N khc, v chnh v chi nc mt m n lm bn
thm mt v trn n. Ti ch mun v v n. Nhng ngay lc y c
hai b nhy b vo ti lm to chuyn, cn da gi cnh st na.
Phi nghe mi mt b ht vo mt ti, ni ti l "thng ranh con
lu manh tin, thng ranh con lu manh tin!", rt cuc ti
cng tng ti l mt con qu tht. Tht l khng khip. Tuy nhin
qua s ci c n o, ti cng pht hin ra c bit bao s i bi
ngi ta ch c th thy mt con qu chnh cng.
Trong lc chng ti cho xe chy ht tc xung ph
Koblenzerstrasse, ti a mt tm mt chic xe Limuzin no ca
ng b trng co st n khi ti cho xe vt ln. Nhng may
li ra xe ca m ti c th gip ti lm vic y tht d dng. ng
tic l cha c mt v b trng no i ra ngoi vo gi sm tinh m
Heinrich Bll
58
ny.
- Vy l, ti ni vi Lo, thc em quyt nh nhp ng?
N mt v gt u.
- Chng em hp bn cng vic, n ni, v cui cng i n
kt lun coi y l cch tt nht phc v nn dn ch.
- Vy th c i i, c gp phn vo s ngu ngc y. i khi anh
thy tic l khng b bt buc phi tham gia qun dch.
Lo t vo ti mt ci nhn d hi, nhng khi ti tm mt n th
n lp tc quay u i.
- Ti sao? N hi.
- i, sao m anh sn sng mun gp li n th tn thiu t
tr nh chng ta, ci tn mun em bn b Wieneken! Hn by
gi hn l i t, nu khng phi l i tng!
Ti dng xe trc cng trng Lix mang tn Beethoven, cho
rng Lo s xung y. Nhng n lc u ni:
- xe vo pha sau, bn phi trng Dng.
Ti li khi ng v n li. Lc y ti a tay ra, nhng
vi mt v buc Lo phi trnh khng nm ly tay ti. u c ti
u u khng bit, v ci cch n c khng ngng xem gi
ng h eo tay lm ti pht cu. Mi tm gi km nm, hy cn
rng thi gian.
- Em khng tht c nh nhp ng ch? Ti c ni.
- Ti sao li khng? N ni v bc bi. a em cha kha xe no?
Ti a cha kha xe cho n, v sau mt ci gt u n gin ti
bc i. Ti khng ngt ngh n Henriette v thy vic Lo nhp
ng tht phi l. Ti i qua vn hoa ca ta lu i v dc theo
trng i hc ti khu ch. Ti thy lnh v mun gp li Marie.
n ca hng, ti thy c rt ng tr con, chng t ng ly
trn cc gi ko, bt, ty v t tin ca chng ln quy trc mt
gi Derkum. ng khng bun ngng u ln khi ti lch qua bn
tr i vo gian bp. Ti n bn l v p c hai tay ti vo m c
ph si nng v i Marie, chc rng trong chc lt em s vo.
59
Ti khng cn iu thuc l no trong ti: c nn c ly ht hay tr

tin hi mua ni Marie? Ti t rt c ph cho mnh v lc y nhn
thy trn bn c t ba chic tch. Khi ca hng im ng, ti
t tch ca ti xung. Ti thy nh Marie. Ti ra mt v tay
bn ra bt cnh bp l, sau chi u bng chic bn chi cnh
mng tay t trn gi x phng, vut li c o smi, co li nt
cavt v kim tra li mt ln na cc mng tay ca ti: sch. Ti
bng thc s cn thit phi lm ci g m trc y bnh
thng ti khng lm bao gi.
Va lc ti ngi xung gh th b ca Marie vo, ti lp tc ng
ln. ng cng c v ngng ngng nh ti, cng rt r, ng khng
t ra gin d nhng v mt ng trng nghim ngh gh ngi, v
khi ng a tay ra ly m c ph ti khng th khng khi git
mnh, mc d cng l ra. ng lc u, t rt c ph vo tch
ca ng v a m cho ti. Ti cm n. ng vn khng nhn ti.
(m qua, trn gc, trn ging ca Marie, ngh n tt c
chuyn ny, ti cn thy rt t tin). Ti mun ht mt iu thuc
nhng khng dm t rt n ra t bao thuc gi Derkum t
trn mt bn. Vo lc no khc th ti lm th ri. Ti thy ng,
ci khom ngi xung bn, u hi gn ht, ch ng cn li mt
vnh tc mu gio ri b, v ng rt gi nua. Ti th thm:
- Bc Derkum, bc c quyn...
p tay ln bn, cui cng ng nhn ti qua i knh, ngt li ti:
- M kip. Anh thy c cn thit phi... v thm vo , c cn
phi l ra vi tt c b con hng xm hay khng?
Ti thy tht sung sng khi thy ng khng t ra tht vng
v khng c nh ni chuyn vi ti v danh d.
- C tht cn thit khng? Anh cng bit rng chng ti kit
qu v ci vic thi c cht tit y, v by gi... (ng gp cc ngn tay
vo ri li m ra nh th ra mt con chim)... khng c g ht!
- Marie u? Ti hi.
- i ri, n Cologne?
- n u? Ti ht ln, n u?
Heinrich Bll
60
- Bnh tnh no, ng ni, anh s c bit. Bc ngh l anh sp

sa ni vi bc v tnh yu, v chuyn ci xin, v.v... Min phi mt
cng nh vy. Thi by gi anh i i. Tht bc mun bit ri anh s
ra sao y. i i.
Ti ngn ngi phi i qua mt ng.
- Cn a ch?
- y! ng ni v nm qua mt bn cho ti mt mu giy.
Ti nht mu giy vo ti o.
- Cn g na? ng ht ln, cn g na? Anh cn ch g na?
- Chu cn c tin...
ng ci ph ln v ti thy nh c ngi. y l mt ting ci
l lng, rn anh v tai c; ti ch nghe thy ng ci nh th c
mt ln, hm chng ti ni chuyn v b ti.
- Tin, c v ng l mt chuyn a... Nhng thi, li y.
V nm ly tay o ti, ng li ti ra ca hng, y ng bc ra
sau quy, m ngn ko kt v bng c hai tay ng vc tin qung
cho ti: nhng ng mi xu, nhng ng nm xu v ng mt xu
ln lng lc trn cc quyn v v cc t bo. Ti do d ri bt u
thu nht nhng ng tin y. Ti mun m rng bn tay ra th
chng chy tut vo, nhng ngh li ti nht v m tng ng mc
mt, nht chng vo ti ti. ng nhn ti lm, gt u t v tn
thnh ri rt v tin ra, cho ti thm mt ng nm mc. C hai
chng ti u mt.
- Tha li cho chu, ti th th, tha li cho chu, tri i tha th cho
chu!
Hnh nh ng e rng lm ti b xc phm; nhng ti rt hiu
ng.
- Xin ng qu cho chu thm mt bao thuc l, ti ni.
Ngay lp tc, ng ly ra t trn gi sau lng ng hai bao thuc
a cho ti. ng khc. Gp ngi qua mt quy, ti m v hn ng
vo m. y l ngi n ng duy nht ti tng m hn.
61
VIII
Ch ring ngh n vic Zpfner c th c nhn Marie mc qun

o hay vn li nt ng thuc nh rng ti thy kh s. Cng
chn ti au v ti bt u thy nghi ng v kh nng ti c th tr
c khu vc c tr tin th lao t ba mi n nm mi mc,
biu din trong nhng qun ru c ha nhc. V ti cng li bn
khon vi ngh l c th Zpfner khng h n Marie lc em
vn li nt ng thuc nh rng. Kinh nghim t i ca ti cho
ti bit l nhng ngi C c gio khng thch i vo chi tit vn
vt. Trn mnh giy ca ti, ti ghi s in thoi ca Zpfner,
nhng ti cha t tin gi cho hn. Khng bao gi c th bit
c kh nng ca mt con ngi c l tng chi phi; c th l
Marie thc s ci hn, nh vy ting ni u dy ni s l
"Al, b Zpfner y..." lm sao ti c th chu ng c iu .
Vi nh gi cho Lo, ti tra cu danh b mc cc tu
vin, nhng khng tm ra. Ti bit c s tn ti hai tu vin nh th,
Loninum v Albertinum. Cui cng, ti quyt nh nhc my xin
ch dn. May mn l ng dy khng bn, v c gi tr li ti c
ging Rhnan. Trong qu trnh i biu din ca ti, i khi ti c b
m nh bi ci th c nghe ging ni y. bt k khch sn no
ti gi telephon v Bonn, ch ct nghe mt phng ng rt t c
tnh cht thng v, y khng c m R, m ng lm im ta
cho ton b k lut qun s.
Ti ch nghe thy nm ln c nhc "xin gi my", ri ng
dy c ni vo ch mt c gi m ti c th hi v nhng "nh"
ni ngi ta o to cc linh mc C c gio. Ti ni l ti khng
tm thy chng mc cc tu vin. C ta ci v tr li nhng
"nh" y (c pht m rt hay lm r du ngoc kp) c tn l cc
trng dng v cho ti s in thoi ca Loninum v Albertinum.
Ci ging ni ph n y telephon phn no an i ti: rt hn
nhin, khng ra v oan trang, khng ng o, ging Rhnan! Ti cn
c gip gi cho bu in v gi mt bc in cho Karl Emonds.
Ti khng bao gi c th hiu c ti sao tt c nhng ngi
mun t ra thng minh li c buc phi by t s ght b Bonn.
Bonn vn c v quyn r duyn dng ca n, mt s duyn dng u
Heinrich Bll
62
oi, cng nh c nhng ngi ph n m v u oi to ra s duyn

dng. ng l Bonn khng chu cho ngi ta i hi n qu
nhiu v n li chnh l mt thnh ph ngi ta t ra qu nhiu
i hi. Mt thnh ph khng chp nhn kiu lm dng y l mt
thnh ph ngi ta kh miu t; tt nhin y l mt c tnh. Ai
cng bit rng khng ch Bonn l khng kh ca nhng ngi
sng bng t tc: ngha l c vn v s lin quan gia p sut
kh quyn v p sut ng mch. iu m Bonn tht khng chp
nhn c l s cng thng thng xuyn m t nay ngi ta mun
p t cho n. Ti thng c dp, nh b m ti, ni chuyn vi cc
quan chc, ngh s v tng t - m ti snh tip tn - cc v ny
lun lun cnh gic, nghi ng th. H ni v Bonn vi ci ci
ma mai khng che giu s lo lng ca h. Ti khng th hiu c
thi ca h. Nu mt ph n c s duyn dng mang v u
oi bng nhin lao vo mt iu nhy cng cng Php cung lon,
th h s ngh ngay l ngi ph n dng cht kch thch;
nhng ngi ta khng th cht kch thch cho c thnh ph c.
Mt b thm tt c th bo ban anh cch an mt chic o chui u,
thu mc mt chic khn lt hay pha ru sri nhng ti khng tin
l b ta c th trong hai ting ng h ni chuyn mt cch thng
minh v d dm v luyn i ng gii, cng nh b ta bng nhin c
th li ni nng nh nhng gi im thng hay dng bit ng
lm cho cc cng dn ca Bonn ngn ngm. Ton l nhng hi vng
ho, s h thn khng ng, nhng suy lun sai tri phn t nhin.
Ti cng s khng ngc nhin nu chnh nhng i din ca lnh
a Saint Sige(1) Bonn cng phi than phin v nn khan him
gi im. Mt hm, trong bui chiu i nh b m ti, ti lm
quen c vi mt nh chnh tr, y vin mt y ban u tranh
chng nn mi dm, ng ta r tai ti l ng khng th chu ng
c s vng mt gi im thnh ph chng ti. Bonn trc kia
khng kh th n nh vy, vi hng l ng ngch ca n, cc hiu
sch, nhng hi sinh vin v nhng ca hng bnh ngt nho nh,
hu phng c phc v c ph.
Trc khi gi cho Lo, ti khp khnh bc ra ban cng nhn
(1)
Lnh a thuc ch quyn Ta Thnh.
63
thnh ph qu ti. Thnh ph tht p vi nh th ca n, nhng

nc ta lu i c Electeur, tng i Beethoven, khu ch nh v
cng vin Hofgarten. S phn ca Bonn, li chnh l ch ngi ta
khng tin vo s phn ca n. T trn cao, ni ban cng ti ng,
cng y lng ngc ti ht th khng kh ca Bonn v iu ngc
nhin, ti thy mnh khe ra. thay i khng kh th Bonn c th
c tc dng k diu trong nhiu gi.
Ri khi ban cng, ti tr li phng khch v khng do d quay s
gi cho ci nh trng ni Lo nghin cu khoa thn hc ca n.
Nhng ti thy lo ngi: ti khng gp em ti t khi n ci o.
N tin cho ti v vic n ci o vi li l ni nh i nh tr con,
kiu ni ca n: "Hans yu du, n vit, bc th ny nhm bo tin
anh bit l sau khi suy ngh k, em quyt nh quy theo o C
c v chun b vo tu vin. Khng lu na chng ta s c dp ni
chuyn vi nhau bng li l v s thay i c tnh cht quyt nh
ny trong cuc i ca em. Ngi em tru mn ca anh, Lo". Ch
ring n, ci cch li thi ra sc ln trnh vic m u bc th bng
"em" v vit: "Bc th ny nhm bo tin anh l..." thay v "Em vit
bc th ny bo tin anh l...", ng l Lo, ging lm. y
khng cn c g l thanh lch nh khi n n piano. Ci cch gii
quyt mi cng vic theo ng tc l nh vy ch lm tng thm s
trm ut ti. Nu Lo tip tc con ng ny, mt ngy no rt
cc n cng s tr thnh mt Hng y gio ch tn qu vi b tc
bc. V mt ny - vn phong th tn - b ti v Lo c hai hon ton
khng c kh nng: h coi mi i tng nh l than li nht.
Trc khi c ai tu vin chu cm my, l c mt thi gian di.
Vi tnh kh ca ti lc , ti ch mun ln n mt cch mnh m
nht ci thy tu vt i . Ti vng ra mt ting "ct" kh khc
ng lc c ngi nhc my v p li bng mt ting "sao?", ging
khn khn n l. Ti thy tht vng. Ti hi vng c nghe mt
ging ni m du ca mt s hin hu c mi thm c ph v bnh
ga t kh. Thay v th, ti li vo trng hp phi nghe mt ging
n ng nh ting qu, sc mi thuc si th v mi bp ci lm ti
pht ho ln.
- Xin li, cui cng ti ni, ti c th ni chuyn vi Lo Schier, sinh
Heinrich Bll
64
vin khoa thn hc, c khng?

- Ai my y?
- Schnier, ti tr li.
Chuyn r rng vt ra ngoi l tr ca ng ta. Mt s im lng
ko di. Ti hng ging mt ln na, ri t trn tnh li:
- Ti nh vn nh: SCH nh trong t Scheme, N nh trong t
Normale, I nh trong t Interne, E nh trong t Ecole, R nh trong
t Rcration.
- ng ni sao?
Ti thy ging ng ta nh cng cha ng mt lng tht vng
ngang bng ni tht vng ng nng trong ti. Ti ngh c th
l ngi ta tng vo y mt ng gio gi no , nghin ht
thuc l tu, v vy vi v thu gp vi t Latinh ti ni mt cch
knh cn: "Sum frater leonis"(1). Lm nh vy, ti c cm tng nh
ti phn bi nhng ai i khi mun c ci th c ni chuyn
vi mt thnh vin ca th vin ny m cha bao gi hc ting
Latinh.
Nhng ti sng st nghe thy ng ta ci khy trc khi tr li
ti: "Frater tuus est in refectorio...(2) anh y ang trong ba n,
ng xng ging ni thm, cc ngi y ang trong ba n v khng
ai c quy ry h trong ba n".
- Vic rt khn cp. Ti ni.
- C ai cht?
- Khng phi... nhng gn nh th?
- Vy l mt tai nn nghim trng?
- Khng, mt tai nn bn trong.
- , ging ng ta du i, xut huyt?
- Khng, v tm hn. y l vn hon ton v tm hn.
R rng chuyn ny xa l i vi ng ta. ng ta gi im lng mt
(1)
Anh trai ca Lo.
(2)
Em trai anh ng trong nh n.
65
cch lnh lng.

- Tri i! Ti ku ln, theo ti bit th con ngi c cu to bi
mt phn xc v mt phn hn.
Tip theo l mt ting lu bu, v ht sc nghi ng v gi tr ca
mt li khng nh nh th. ng ta ht mt hi khi tu ri lm
nhm:
- ng l Saint Augustin, Bonaventure, Cusanus...(1) anh i sai
ng ri.
- Tm hn, ti ni n, ng lm n bo vi Schier l tm hn ngi
anh trai ca ng ta ng lm nguy v yu cu cho gp ngay sau ba
n.
- Tm hn, ngi anh trai, lm nguy, ng ta pht li tng t
ging lnh nht.
Mt ging rt hp ni v ct i, gii b, rc ri. Tuy nhin
cng l l: trong ci nh ny khng phi c coi nh l ni o to
sinh vin thnh nhng ngi cha bnh tm hn hay sao? Vy th
sao ng ta li cha h c nghe ni n t ?
- Vic rt khn cp, rt khn cp, ti c ni.
ng ta ch "hm, hm", hnh nh thc khng hiu ti sao c mt
chuyn dnh dng n tm hn li c th mang cht t tnh cch
khn cp c.
- Ti s bo, ng ta ni, nhng chuyn trng normale(2) l ci
chuyn g vy?
- Khng c g, hon ton khng c g. Chuyn chng lin quan g
n ci trng . Ti ch s dng t ng c tng ch tn ca
ti.
- Th anh cho l nh trng ngi ta cn hc c tng ch ? C
phi tht anh cho l nh th khng? (ng ta bng nh hng ln
(1)
Saint Augustin (354-430): cha gim mc ni ting nh th Latinh;
Bonaventure (1221-1274): Hng y gio ch khm sai ca Gio hong hi ngh gim mc Lon;
Cusanus (1401-1464): Hng y gio ch ngi Italia.
(2)
Trng s phm.
Heinrich Bll
66
lm ti c l do tin rng cui cng ng ta bt gp c

ti a thch ca ng). Cc phng php dy hc mi hin nay tht
qu hin lnh, ng ni to, qu hin lnh!
- Chc chn l nhng trn t vo mng khng cn...
- C phi khng? ng ta bc ln.
- Vng, khng thiu nhng ng gio c th cn n vic s dng
mt trn n hn hoi... ng khng qun vic bo tin cho em trai ti
y ch?
- ghi li ri: vic khn cp v tm hn. Mt chuyn v trng
hc. Nghe y, anh bn tr, anh cho php ti vi t cch l ngi
ln tui hn (ng l ti ln tui hn anh) c mt li khuyn bn b
ch?
- Khng dm, xin c t nhin.
- Vt Saint Augustin i, tnh ch quan c trnh by khn kho
l khng thuc v thn hc, cn rt xa, v n c nguy c lm hy
hoi nhng tm hn tr. Khng phi nh vn bo ch cng thm vi
yu t ca php bin chng. Anh khng gin ti v li khuyn y
ch?
- u c, ti cn em vt ngay St Augustin ca ti vo la na
y.
- Tuyt vi! ng ta sung sng ku ln, vo la! Cha ph h cho
anh!
Ti toan ni cm n, nhng thy khng ng ch, nn ti ch
n gin gc my v ly tay lau m hi trn. Ti rt nhy cm vi
cc th mi, v ci mi bp ci hng s ca ng ta khuy ng
ton b h thn kinh sinh dng ca ti. Th l ti bt u suy
ngm v nhng phng php ca cc quan chc trong gio hi. D
nhin l t t khi cho ng lo c cm tng l mnh cn c ch,
nhng ti sao li giao ng trch nhim gi telephon cho mt ngi
va nghnh ngng va c u c k d nh vy. Ti quen vi mi
bp ci t hi ni tr; mt cha c trng mt hm gii thch
l bp ci c coi nh c tc dng km nn tnh dc. ngh l
ngi ta c th km nn tnh dc ti hay ai lm ti bun nn.
67
Nhng cha ch Lo r rng l m ngy ch ngh n s "ham

mun xc tht", chc chn l h c mt b x phc hu nh bp
sp xp thc n v trao i kin vi b trn. H ngi i din vi
nhau, khng cng khai ni ra, nhng i vi mi mn n a vo
thc n mi ngi u ngh: mn ny km nn, mn kia kch thch
tnh dc. Ti khng th khng coi l s tc tu, cng ging nh
ci tr bng cht tit ngi ta by ra cho chng ti chi hng gi
ni tr. Chng ti bit rng mc ch ca ci tr ny l chng
ti mt b ngi ra, khi ngh n bn con gi v ri s phi chn
ngy n sut nhng ngy cn li trong i; v khi ti ngh n Lo
ca ti b bt buc phi n bp ci lm ngui i nhng cm gic
ca n, ti ch mun xng vo trong v axit clohidrict vo
ng bp ci d tr ca h. Cng vic dnh cho cc chng trai ny,
khng c ci , cng qu nng n, tht kh c th ging mi
ngy nhng iu kh hiu nh chuyn phc sinh v kip sng vnh
hng. B thi gi vo vic truyn b o Cha ri hu nh
khng thy sng t c g, tht l ngu xun. Mt hm, Heinrich
Behen, anh ta rt t t i vi chng ti khi Marie b sy thai,
gii thch vi chng ti v nhng iu . i vi ti, anh ta bao gi
cng t coi mnh l "th khng chuyn ca o Cha, c v tm
trng ln v tin cng".
Hm y, khi ra khi bnh vin vo lc nm gi sng, ti a anh
t bnh vin v nh, i b, v c hai chng ti u khng c tin
i xe in. n ca nh, anh ta rt ra chm cha kha, trng anh y
ht mt ngi i lm ca m v mt mi, ru khng co. Ti tng
tng s kinh khng nh th no i vi anh nu nh lc ny anh
phi n lm l nh th, vi tt c nhng iu thn b m Marie
khng ngt ni vi ti. Khi Heinrich m ca ra, ti thy trong hnh
lang mt b gi mt cau c, chn trn, i giy pngtp, nc da
vng kh. Khng c n mt n tu s, khng c mt b m, mt
ngi ch. B ta cu nhu: "C chuyn g xy ra th? C chuyn g
xy ra th?" Sng c thn kiu ny tht thm hi. M kip! Khng
l g c nhng ng b, b m gia nh C c gio ngi cho con gi
h n gip vic trong nh mt linh mc v cng khng l g i
khi cc anh chng ny lm chuyn by b. Ch mt t na l ti n
phi gi li cho ng lo nghnh ngng tu vin ca Lo: Ti s sn
Heinrich Bll
68
sng ni chuyn vi ng ta v vn ham mun xc tht. Ti s

phi gi cho mt ngi quen no : ng lo xa l kia cn c th
hiu ti hn. Ti mun ng ta cho ti bit quan nim ca ti v C
c gio c ng hay khng. Theo ti, trn i ny ch c bn gio
dn C c: Gio hong Jean(1), Alecguiness, Marie v Grgory, mt
tay u quyn Anh ngi da en, sut tr thnh v ch th gii,
phi sng cht vt lm mt lc s trong cc nh ht ca v nhc.
Thnh thong, tnh c ti gp li ng ta qua cc t i biu din ca
ti. Ht sc sng o v chm i l nh th, ng thuc dng c s v
bao gi cng mang di o tu s pha ng trc, trn lng ngc
s v s ca ng. Ni chung, ngi ta cho ng l mt ngi nhu
nhc v rt d sn li ni v n ung gn nh khng c g, ch c
da chut v bnh m. Mc du th, ng cn khe n mc c th
nhc Marie v ti trn tay ng i qua sut gian phng, nh hai con
bp b. Ti cn bit mt vi ngi sng o mc kh cao nh
th: Karl Emonds, Heinrich Behen, v c Zupfner. Cn v Marie,
trng hp ca em t ra ng ng hn i vi ti: ni "khc
khoi siu hnh" ca em khng thuyt phc c ti, v nu
by gi em i lm nhng ci m em lm vi ti, th ng l em
phm vo nhng hnh ng m trong cc cun sch ca em
ngi ta gi l ngoi tnh v thng dm. Ni khc khoi siu hnh
y lin quan c nht n vic ti t chi chuyn lm l ci theo
th tc dn s cng nh chuyn nui dy con ci ca chng ti theo
gio l C c. Chng ti cha c con nhng vn khng ngng bn
bc vi nhau v cch cho chng n mc, v cch ni chuyn vi
chng, cch dy d con ci v nht tr vi nhau v mi mt, tr vn
nui dy theo gio l C c. Tuy nhin ti cng sn sng
chng c ra ti. Theo Marie, v im cht ny, ti phi vit ra
giy s ng ca ti, nu khng chng ti khng th lm l ci
tn gio c. Ti cng ng lm l ci tn gio nhng ti li
bit rng cn cn phi c mt l ci theo lut dn s trc . Th
l mt bnh tnh, ti tuyn b nu nh vy th phi i thm mt
thi gian na. V Marie a khc, trch ti khng thy l ti bt
(1)
Pape Jean (523-526):
Alecguiness: din vin in nh ngi Anh, sinh nm 1914, ng phim v gii thch kho t liu
Shakespear nh ht Oldvic.
69
em phi chu ng th thch n nh th no, khi m em phi sng

trong hon cnh khng c cht vin cnh no nui dy con ci theo
gio l C c. T nht l trong chuyn ny chng ti phi ko
di cuc i thoi sut nm nm tri nh gia nhng ngi ic vi
nhau. Ti tht khng bit l nht thit phi c vic ci xin dn s
trc l ci tn gio. Vi t cch l cng dn trng thnh v "c
nhn nam gii c y trch nhim", l ra ti phi bit chuyn ,
hin nhin l th, nhng ti khng bit, cng nh cho n
nhng ngy gn y, ti vn khng bit l ru vang trng th phi
p lnh, cn ru vang th phi trong nh cho m. Tt
nhin, ti bit l c nhng phng h tch y ngi ta t chc l
ci v cp giy chng nhn tng ng, nhng ti cho th tc ny
l dnh cho nhng ngi khng i l nh th hoc cho nhng ai
mun lm vui lng c quan Nh nc. Khi c bit rng nht thit
phi c l ci dn s trc l ci tn gio, ti thc s ni khng,
hn na Marie li ni n vic ti cn phi lm giy cam kt nui
dy con ci theo gio l C c, th l c chuyn ci ln. Ngoi vic
ti c cm tng mnh b e da pht gic mt cch b i, ti khng
bng lng cht no l Marie li c th im nhin yu cu v mt
iu khon vit tay. Em c vic lm l ra ti cho bn tr v nui
dy chng theo em c c khng?
Ti hm em khng c khe. Xanh xao v mt mi, em cng
kch ti kch lit v bc mnh ti tuyn b l ti ng , ti s lm
tt c nhng g em mun v ti s k vo c ci ca y, th l em
thng thng ni cu.
- Anh ch ng v li bing thi, em ni, ch khng phi anh
tin vo gi tr mt s nguyn tc o c.
Ti cng nhn ng l ti hnh ng v li bing, nhng cng v
ti mun gi c em mi mi bn ti, ti cn ni r hn l
khng b mt em ti sn sng n c quy o. Cui cng, vi mt
ging thm thit ti ni thm l cng thc nhng "nguyn tc o
c dng" lm ti ngh n mt phng tra tn. Em coi vic ti sn
sng quy o gi em l mt s xc phm n c nhn em. Cn
ti th li cho l ti nnh b em, mc d cch lm nh vy c v
hi lm dng. Em tuyn b l vn khng lin can n em hay ti
Heinrich Bll
70
m lin can n "o l".

Chuyn xy ra vo bui ti, Hanovre, trong phng ca chng ti
mt trong nhng khch sn sang trng. y, c ph bao gi
cng ch rt va ng ba phn t tch. nhng khch sn ny,
ngi ta thanh tao n mc coi mt tch c ph rt y l dung tc;
v li, nhng ngi hu bn cn bit cch lch s hn c nhng
ngi c coi l khch hng. Nhng khch sn ny lun lun gy
ra cho ti n tng v nhng khu ni tr c bit tn km v chn
ngt. Th m ti hm ti mt cht ngi: ba bui biu din lin
nhau. u bui chiu cho cc ng trm t bn thp, cui bui chiu
cho cc v d tuyn gio s v bui ti mt sn khu ca v nhc,
y ting v tay tha tht khin ti linh cm thy thi tn ca ti
n gn. Khi ti yu cu a bia ln phng, anh ta tht ra "nht
nh, tha ngi" mt cch lnh lng nh th l ti gi nc phn, v
ngi ta mang bia ln cho ti trong mt chic cc bng bc. Ti mt
nhoi v ch cn mun ung bia, chi t vn c to co, tm mt ci,
c bo bui chiu v ng cnh Marie, tay phi t ln ngc em, cn
mt th p va st u em mang theo mi tc ca em vo gic
ng. Nhng ting v tay t i cn ng li trong tai ti... S nhn o
hn nu h hng cc ngn tay ca h xung t? V khinh khnh
mt mi v chn chng h trc nhng tit mc ca ti cng nht
nho nh bia phc v trong chic cc bng bc ny. Ti trong tnh
trng tht khng cn sc bo v mt cuc tranh lun siu hnh.
"Hans, em ni ging chi hn, y l vn s vic t n,
khng h nhn ra l t "vic" i vi chng ti c mt ngha nht
nh. Hnh nh em qun th. Em i i, li li trc ging i v
nh du mi t bng mt c ch chnh xc n ni khi thuc l
ca em cun trong khng kh thnh ng by nhiu cm my nh
ring r. Trng em tht p trong chic o chui u mu g on,
vi nc da trng v ln tc by gi cn sm mu hn xa. Ln u
tin ti nhn thy nhng ng gn c em.
- Thng anh mt cht, ti ni vi em, hy anh ng , chng
ta s ni v tt c chuyn ny sng mai vo lc im tm v trc
ht v ci "vic" y.
Nhng em vn khng nhn thy g, i tr li, dng bc bn
71
ging, v ci bu mi ca em chng t vi ti l cuc tranh lun

ny c nhng nguyn c m em khng mun t th nhn ngay vi
chnh em. Khi em rt khi vi iu thuc l trn mi, ti nhn thy
quanh ming em vi np nhn m trc y ti cha bao gi thy.
Em lc u nhn ti, km theo mt ting th di tht su, ri quay
i v tip tc i i, li li.
- Anh tht khng hiu, ti ni ging mt mi, chng ta bt u
ci nhau v vn ch k ca anh cui bn khai cng p y, ri
v l ci dn s, v by gi khi anh sn sng thc hin c hai,
th em li bc tc hn trc.
- ng th, nhng tt c nhng ci em thy nh qu vi v.
Em c cm tng ng l anh ch li bc v khng mun bn ci.
Tht ra anh mun g?
- Em, ti tr li, v ti khng tin l ngi ta c th ni vi ph n
mt iu t t hn... Ti y nm bn anh v mang cho anh chic
gt tn, chng ta c th s ni chuyn vi nhau d dng hn.
Ti khng th li nhc n t "vic" trc mt em.
Em lc u, t chic gt tn ln ging ri i ra pha ca s
nhn ra ngoi. Ti pht s.
- C ci g lm anh khng thch trong cuc ni chuyn ny. Tnh
em vn u phi th!
- Th n th no? Em du dng hi.
Ti b la v ci ging tr li tht du dng y.
- N c mi Bonn, ti ni, mi cu lc b, Sommerwild, Zupfner
v tuttiquanti(1).
- C l, em tr li m khng quay ngi li, ti anh tng
nghe thy iu m mt anh khng nhn thy.
- Anh khng hiu, ti ni mt cch chn nn, em ni r xem no!
- Thi i! C nh anh khng bit l c mt i hi C c gio
y tun ny.
(1)
C l.
Heinrich Bll
72
- Khng, anh c thy cc t p phch.

- V Heribert, c Sommerwild c th c mt y anh cng
khng ngh ra ?
Ti khng bit Zupfner tn tc l Hribert. Nhng khi Marie c
ra tn , ti bit ngay ch c th l hn. Trong u ti hin ln
hnh nh ca c hai ngi, i ra ng tay cm tay. Tt nhin
p vo mt ti s lng cc linh mc v cc b x i li Hanovre:
qu ng so vi mt thnh ph vo c ny; nhng ti khng h ngh
l Marie c th c nhng cuc gp g vi ai trong s . V li, khi
no nh...? Chng ti tng tr li Bonn, vi ngy khi khng c
hp ng biu din v y em c th c t do vi "hi" ca
em.
- Ti y, khch sn ny? Ti hi ging nh ngi kit sc.
- Phi.
- Th sao em khng chng ti gp nhau?
- Anh gn nh khng bao gi c mt nh. Anh i vng c tun: i
Brunowick, i Hildesheim, ci tun...
- Nhng lc ny anh c th gi! Telephon cho h hn gp chng ta
quy ru di nh.
- H ra i chiu hm nay ri.
- Anh rt vui l em c th th c "bu khng kh C c
gio" lu n nh th v phong ph n nh th, mc d ch l
mt sn phm c du nhp!
Cng thc ny khng phi ca ti, m l ca em. Thnh thong
em ni vi ti l em cn c th li bu khng kh C c gio.
- Ti sao anh gin di? Em hi ti.
Tip tc nhn ra pha ngoi, mt khng ri khi mt ng, em
chm iu thuc khc, nh vy cng vn khng ging em. Ci kiu
ht thuc mt cch vi v y lm ti hoang mang khng km so vi
ging em ni vi ti. Lc y, c l nh bt c ngi ph n no,
xinh p nhng khng thng minh lm, em ng tm ra mt l do
no y ri khi ti.
73
- Anh khng gin di, ti ni, chc em bit th. t ra em cng c

th ni vi anh l em bit i.
Em khng ni g nhng gt u ng tnh, v ch thong nhn
nghing em, ti bit l em ng c khng khc. Ti sao nh?
ng l em phi khc, khc st mt v khc rt lu. Ti c th
ng ln, m ly em v hn em. Nhng ti khng ng y. Ti
thy khng cn thit, ti khng mun hnh ng theo l thi hay v
bn phn. Ti vn nm di ra ging. Ti ngh n Zpfner v
Sommerwild, n vic Marie ni chuyn vi h ti ni y ti ba
ngy m khng cho ti bit. Hn l h phi ni v ti. Zupfner l y
vin Lin hip quc gia v cc hot ng C c gio. Ti do d
qu lu, mt pht hay hai pht, hoc na pht, sao m bit c?
Nhng khi ti ng ln v bc li gn bn em, em lc u, gt tay
ti ra khi vai em v li bt u ni v ni khc khoi siu hnh ca
em v v nhng nguyn tc o c. Ti c cm tng l ti ci
em c hai mi nm. Em pht biu bng mt ging thng thi,
nhng ti qu mt mi c th kp nm bt c nhng l l ca
em, chng tut i u khng bit. Ti ngt li em ni vi em v
s tht bi ca ti nh ht ca v nhc ln u tin trong ba nm
nay. ng cnh nhau ni ca s, chng ti cng nhn xung ng,
cc xe taxi khng ngt lui, ti a ra ga cc i biu ca i hi
C c gio: nhng b x hin hu, nhng gio s v nhng ngi
ngoi gio hi v chng chc. Ti nhn ra Schnitzler gia m
ng: hn ng tay mt n tu s c tui v lch s. a, thi k
cn nh chng ti, hn theo o Tin Lnh c m. Nh vy l hn
ci o, tr trng hp hn n y vi t cch l quan st vin
ca Nh th Tn gio. C ci g m chng th xy ra i vi hn.
Bn di, trn va h, ngi ta ch i cc va li, ngi ta di tin
thng vo tay nhng ngi gi hnh l. Ti mt mi v bi ri n
ni nh tt c u nhy ma trc mt ti: xe taxi, b x hin hu,
n uc v va li trong khi ti vn khng ngng nghe thy nhng
ting v tay git ngi tha tht. Marie t lu ngng bn c
thoi ca em v cc nguyn tc o c, em thi ht thuc l v
khi ti ri khi ca s, em i theo ti, nm ly hai vai ti v hn ln
mt ti.
"Anh tht t t, em ni, tht t t v tht mt mi", nhng khi
Heinrich Bll
74
ti mun m em vo trong vng tay ti th em li th thm: "Khng,

em xin anh". V ti mc sai lm l khng c ni. Mc nguyn
qun o ln ra ging, ti lp tc ng nh cht v sng dy khng
my ngc nhin l Marie i ri. Ti tm thy mu giy em li
trn mt bn: "Em cn phi i con ng m em phi theo". Em
gn hai mi nhm tui v c th em s gp may mn hn. Khng
phi ti on hn em, nhng ti thy nh vy cn cha . Ti vit
ngay lc cho em mt bc th, ri mt bc na sau ba im tm.
Ti vit cho em mi ngy mt bc v tt c u gi v Bonn, theo a
ch ca Fredebeul. Ti khng bao gi nhn c th tr li.
75
IX
Ti gi cho Fredebeul nhng phi i kh lu mi c ai quyt

nh cm my. St rut v c phi chung ro mi (ti tng
tng ra b Fredebeul ng ng, b ting chung lm cho tnh
gic, li ng, li tnh gic, v ti ko di s tra tn i tai ca b),
ti nh gc my nhng t cho mnh c quyn hnh ng trong
tnh trng khn cp, ti nguyn my. Ti c th khng hi tic
cht no, ph gic ng ca Fredebeul. G ny tuyt nhin khng
ng c ng yn. Vi tham vng khng lnh mnh, hn phi
thng xuyn t tay ln telephon, lc no cng sn sng gi v tr
li: lin h vi cc gim c cc b, cc bin tp vin, cc y ban
trung ng, cc lin hip quc gia v c quan ng. Ti rt mn v
hn. Khi cn l mt n sinh tr mng, nng c hn ln u tin
a n cu lc b. Ngi mt gc phng, bng i mt xinh p
theo di nhng cuc tranh lun v thn hc - x hi hc, trng nng
tht ti nghip. R rng i vi nng, i khiu v hoc i xem phim
cn th v hn. Sommerwild, ngi ng cai cc bui hp, lun mm
hi xem ti c thy qu nng bc khng, v ti tr li: "Khng, tha
c ng", mc d m hi ti chy dng trn trn v hai bn m.
Cui cng khng cn sc chu ng lu hn c na s ba hoa
ca h, ti phi i ra hng gi ngoi ban cng. Vy m nng li
chnh l c gi khn kh gy ra cuc bn ci di dng ch v
tuyn b - hon ton khng lin quan g n cu chuyn ang din
ra v tm quan trng v nhng gii hn ca vn ngn ng tnh
nh - l nng thy "rt hay" mt s iu Benn(1) vit. Th l
Fredebeul, khi c coi nh l chng cha ci ca nng, mt
ln nh mt qu c chua lc Kinkel nhn hn vi ci nhn hng
hn, trong trng hp ny c ngha l: "Sao? V im ny anh cha
gio hun g cho c ta ?". Tn Kinkel ny lp tc ra sc bo phng
(1)
Benn (1886-1956): nh th v nh vn c, c nhiu gii thng vn hc. Lp trng tr thc v chnh
ph. C nh hng ln n cc nh vn v chnh ph c th k 20.
Heinrich Bll
76
c b ng thng, dng ton b th gii phng Ty lm bo. Sau

khng cn li cht g ca c b d thng y - nhng phoi bo
bay ti t - v ti rt bc vi Fredebeul, tn hn nht ny khng
can thip v hn "m mu" vi Kinkel theo mt ng li t
tng no (ti khng cn nh l khuynh t hay khuynh hu). D
sao i na, chng cng cng chung mt giuc, v Kinkel t thy
mnh phi c trch nhim du dt ngi v cha ci ca Fredebeul
v mt tinh thn. Sommerwild cng ngi yn khng nhc nhch,
tuy lo i din cho ng li ngc li. (Ti khng bit l ng li
no, nhng nu Kinkel v Fredebeul khuynh hu th Sommerwild
khuynh t, v ngc li). Marie mi u ti ngi i, nhng buc
phi t t mnh trong s rn luyn - mc cm m ti khng bao
gi khc phc c em - v s rn cp ca Kinkel quy phc
c b Fredebeul tng lai: vi nhng ting th di gn nh bt
lch s, nng nut ht nhng li gio hun hng hn trt xung
nh mt trn ma ro. Hn cng khng t vic vin n c cc
nh th Bertold Brecht. Khi ti ri khi ban cng quay vo, ngi
ti bt v m hi, ti thy c bn h ngi xung gh, kit sc,
ng ng c ung nc cho khi kht... v tt c ch v c gi ng
thng t cho php mnh ni l c thy "rt hay" mt s iu
Benn vit!
By gi, cha y hai mi tui, ng chng cho nng hai a
con. V trong khi chung tip tc ro ln trong cn h ca nng, ti
tng tng nng ng iu khin bng tay nhng bu sa,
ging t, hp phn tan v ng kem, khng bit xoay x th no cho
hp, ti cng tng tng thy mt ni qun o bn trong bung
tm v mt ng bt a cha ra trong bp. Mt hm chn i nghe
ni chuyn, ti n gip nng sa son bnh m nng, pha c ph,
cng vic ny cn ngn hn mt s cuc ni chuyn.
"Ti nghe y?" cui cng ti nghe thy mt ging ni rt r v t
ti suy ra cnh tng lc ny ca gian bp, bung tm v bung
ng hn phi lm cho ngi ta mt tinh thn hn bao gi ht. Cn
mi th ln ny ti gn nh khng ngi thy g: nhiu lm l b
Fredebeul ng cm tay mt iu thuc l.
- Schnier y! Ti ni, trng ch nh mi ln ti gi mt ting reo
77
vui v ca nng: "i, tht sung sng c bit anh ng Bonn!"

hoc mt li t t i loi nh th. Nhng sau mt s im lng bi
ri, nng ch n gin ni: "A, c". Ti khng bit ni nh th no.
Thng l nng hi ti: "Khi no anh n cho chng ti xem mt
trong nhng tit mc ca anh?" Nhng ln ny, khng c mt li
no. Ti thy au kh, khng phi cho bn thn ti m cho nng, v
iu lm ti suy st tinh thn th i vi nng li l iu au kh.
- Nhng bc th, cui cng ti ni mt cch kh nhc, nhng bc
th ti gi cho Marie ch anh ch?
- Chng ng y, nng ni, c gi tr li, cha bc.
- Th anh ch chuyn chng theo a ch no?
- Ti khng bit, nh ti cng ng chuyn ny.
- Nhng chc ch phi thy trn phong b th gi tr li a ch
m anh y ghi thm vo ch?
- C phi l mt s hi cung khng y?
- khng, ti th th, khng, khng! Ti ch rt khim tn cho
rng ti c quyn c bit ci g xy ra vi nhng bc th ca
ti?
- Nhng bc th anh gi v y m khng cn c s ng ca
chng ti?
- B Fredebeul thn mn, ti xin b hy t ra thng ngi i
cht.
Nng nh nn li mt ci ci khy, nhng khng ni g.
- Ti cho rng, ti ni, c nhng lc, d ch v nhng l do v t
tng, ngi ta cng cn phi t ra c tnh thng.
- Th c ngha l t trc n nay ti khng c tnh thng?
- ng vy.
Nng nn li mt ci ci khy na.
- Ti thy ngao ngn v chuyn ny, cui cng nng tuyn b,
nhng ti chng c g ni thm c. Anh nn bit rng anh lm
tt c chng ti tht vng.
Heinrich Bll
78
- Nh mt din vin hi?

- Cng c th, nhng khng phi ch c th.
- Ti cho l anh y khng c nh?
- Khng, nh ti i vng vi ngy na mi tr v. Anh y i tham
gia vn ng bu c Eifel.
- Sao? Ti ku ln (iu ny tht mi m i vi ti). Ch khng
nh ni l cho CDU(1)?
- Ti sao khng? Nng ni vi mt ging r rng l mun kt thc
cu chuyn.
- Phi, phi! C phi l ti i hi qu nhiu nu ti ngh anh
ch cho ti xin li cc bc th?
- Gi v u?
- V y, ti Bonn, v nh ti.
- Th anh ng Bonn ? Nng tht ln.
V ti c cm tng l nng km khng tht ra "nhn danh
Cha Tri!"
- Cho tm bit, ti ni, v cm n ch v tnh thng.
Ti ngao ngn v t ra nghit ng i vi nng n th, nhng
ti thc kit sc. Ti i vo bp, ly t lnh ra chai cognac tu
mt ngm ln. V ch. Ti lm thm mt ngm na, nhng cng
khng c hiu qu g.
Nu c mt ngi no m ti khng ng n mt s c tuyt,
ngi chnh l b Fredebeul. Ti chun b nghe mt bi
thuyt gio di dng v chuyn ci xin, k c vic trch mc ti v
cch c x ca ti i vi Marie. B Fredebeul bit dng ng lc
ging c on, nhng bao gi cng rt t t v t nhin, v thng
mi chuyn n Bonn ti vn gi telephon cho nng, nng ni a
mi ti n gip nng mt tay trong vic bp nc hay trng tr. C
th ti c s ng nhn v nng, nu khng phi l nng li
ng c bu v do m tm trng c s bc bi cu gt. Ti
(1)
Lin minh dn ch C c gio.
79
khng can m gi li, th thuyt phc nng th l iu nng

ng vng mc. Xa nay i vi ti, nng t ra vn rt thn tnh.
Ti thy ch cn mt s gii thch cho s thay i trong thi ca
nng: Fredebeul "nghim lnh" cho nng l phi ui c ti i. Ti
vn thng thy, khng phi l khng ng ngc nhin, c bit bao
nhiu ph n trung thnh vi chng mt cch phi l n nh
vy. B Fredebeul hin nhin cn qu tr c th thy l s lnh
nht khng cn thit ca nng c th tc ng su sc n ti nh
th no, v v pha nng, ti khng th i hi nng phi hiu l
Fredebeul bao gi cng ch l mt tay huynh hoang c hi nng
lng mun thnh t bng bt c gi no v sn sng "t b" c b
ni ca mnh nu b c c th lm hng vic ca hn. Hn l
Fredebeul ni vi v hn: "Schnier ? Chng ta khng cn phi
bn tm n na!" v th l nng im nhin khng ngh n ti
na. y l mt ngi ph n ch bit phc tng, cho n bao gi
ng chng ca nng cn cho ti l c c hi lm li cho hn, th cn
cho php nng, vi khuynh hng t nhin ca nng, vn t t vi
ti, cn t nay tr i th bt buc nng phi t thi khinh mit
ti. Tuy nhin, c th ti khng cng bng i vi h v mi
ngi trong h cng ch l tun theo lng tm ring ca h. Nu
Marie ci Zpfner m vn cn lin h vi ti, th ng l mt
ti li. V ngc li, Zpfner, nhn vt c tm c ca lin bang, c
th c ch cho Fredebeul, khng phi v nhim v th h vn phi
tun theo l tng ca h cho d li ch ring ca h nh th no!
Thi y ca b Fredebeul lm ti ngc nhin bao nhiu th cng
lm ti t ngc nhin by nhiu v thi ca chng b ta. Ti
khng bao gi c o tng v hn, ngay c vic hn i vn ng bu
c cho CDU cng khng lm ti ngc nhin cht no.
Ti dt khot ct chai cognac vo t lnh.
Ti khng cn vic g lm hn l tip tc ln lt gi cho tt c
bn chng, kt thc mt ln cho xong vi bn C c gio y. Ti
bng thy mnh hon ton minh mn v cng khng cn i khp
khnh na khi tr li phng khch.
Phng gi o v ca gian bung chi u mt mu g st nh
cc ch khc.
Heinrich Bll
80
Mc du ti khng h mong i c g mt cuc ni chuyn

qua telephon vi Kinkel, ti vn quay s ca hn. Kinkel lun lun
tuyn b hn hm m ngh thut ca ti, v i vi ai hiu bit cc
ngh s, hin nhin l ch mt s tn tng ca ngi li xe cng lm
cho lng ngc h n ra tng c th n v tung c. Ti mun
quy nhiu s th dn chiu ti v tn ca Kinkel ng thi l
m hi vng l hn c th tit l vi ti a ch ca Marie. Hn chnh
l u no ca hi; sau khi vo hc thn hc, hn li b d vic
hc chy theo mt ngi p. Tr thnh lut gia, hn vi c ta
by con v c coi nh l "mt trong nhng ngi tinh thng nht
ca chng ti trong lnh vc chnh tr x hi hc". C th hn ng
l nh th, ti khng th nh gi g c v chuyn ny. Trc khi
quen bit hn, theo li khuyn ca Marie ti c mt trong
nhng cun sch ca hn, nhan : Voies menant un ordre
nouveau(1). c ti liu ny ti thy thch th, v ti tng tng
ra tc gi ca n l mt chng trai tc hoe, ngi thanh mnh. V
vy, ln u tin gp g, thy mt g bo ln vi b tc en, dy
"trn tr sc sng", ti kh c th ngh y ng l hn. C l v th
m ti khng cng bng i vi hn: v gn nh b nh la
v hnh dng ca hn. Mi ln Marie lao vo chuyn tn dng
Kinkel, bao gi gi Derkum cng khng qun ni n ru cocktail.
Kinkel l hn hp cc thnh phn c th thay i: Marx cng vi
Guadini, hoc Bloy cng vi Tolstoi(2).
Ln u tin, chng ti c mi n chi nh hn. Ngay t lc
u c chuyn khng hay. Chng ti n qu sm, cui phng
bn tr con ng ci nhau m , ging chng rt ln - v c c
nhng ting rt khc e nt chng - v chuyn a no phi thu
dn bt a sau ba n tra. Kinkel ci ct bc ra, ming cn
nhai th g v r rng l ng c gng che giu s phin lng
(1)
Nhng con ng i ti mt trt t mi.
11(2) Karl Marx, nh trit hc v kinh t x hi hc c, sng lp Quc t Cng sn I, cng Engels vit bn
Tuyn ngn Cng sn, tc gi ca b T bn lun.
- Guardini (1538-1612): nh th Italia, lm th, vit lun vn hi kch, ni ting vi bi hi kch th Chng
chn cu chung thu (1590).
- Bloy (1846-1917): nh vn Php chuyn vit vn kch.
- Tolstoi (1828-1910): nh vn Nga ni ting th gii, tc gi cun Chin tranh v ha bnh.
81
do vic chng ti n sm. n lt Sommerwild bc vo: tay

ny khng nhai g nhng va ci khy va xoa xoa hai bn tay
vo nhau. cui gian phng, bn tr nh Kinkel vn rng ln, v
ging gay gt ca chng tng phn nng n vi ci mm ci ca
Kinkel v ci ci khy ca Sommerwild. Ti nghe thy ting
nhng ci tt, nhng ting ku tht kinh khng v ti tin chc l
ng sau cnh ca ng kn kia, nhng ting rng vn tip tc d
di hn. Ngi cnh Marie v ngao ngn v s bt ha ng ng tr
cui gian phng, ti ht ht iu thuc ny n iu thuc khc
trong khi Sommerwild ni chuyn vi Marie, ci "mm ci ho hip
v khoan dung" mun thu p st mt. y l cuc thm ving u
tin ca chng ti Bonn t sau khi chng ti chy trn. Marie
ngi nht i v xc cm, v s hi, v lng t trng, v ti rt hiu
em: em tha thit mun c s ha gii vi nh th. V Sommerwild
th li t ra tt i vi em! Theo gng Kinkel, em ngc nhn con
ngi ny vi mt con mt knh cn. Vy l em gii thiu ti vi
Sommerwild, v chng ti va ngi xung hn hi ti: "Anh c
h vi nh than linht - Schnier?" Cu hi lm ti bc mnh.
Sommerwild bit rt r quan h gia nh ca ti. Mi ngi Bonn,
hoc gn nh th, bit vic Marie trn i vi mt a con ca
nh than linht - Schnier, "ngay trc khi thi t ti, mt c b
ngoan o n nh th, ai ng!" V ti khng tr li cu hi,
Sommerwild va ci va ni tip: "Thnh thong ti c i sn cng
vi ngi ng ng knh ca anh v cng c dp gp ng nh cu
lc b ca ht ngu hng", y na, hn cng lm ti kh chu. Hn
hn cng khng ngu n n mc ngh rng nhng cu chuyn i
sn v ca ht c th lm ti phi knh n hn v hn khng c v l
mt con ngi ni ra bt c iu g ct che giu s lng tng ca
mnh. Cui cng, ti quyt nh m ming: "i sn?, ti ni, ti vn
tng vic i sn l cm k i vi mt gio s C c gio". Tip
theo l mt s im lng nng n, Marie mt, Kinkel vi v bc
nhanh qua gian phng tm dng c m nt chai, v v anh ta, va
vo nhng qu hnh nhn mui ln nhng a thy tinh ng
sn mt s qu liu. Sommerwild cng mt, iu khng hp
vi hn mt cht no v bnh thng da hn ht sc . Hn ni,
ging vn bnh thng, nhng hi c v b xc phm: "i vi mt
Heinrich Bll
82
ngi theo o Tin Lnh, ng c v rt hiu bit". - "Ti khng theo

o Tin Lnh, ti tr li, nhng ti khng quan tm n mt s
iu v Marie quan tm n chng". V trong khi Kinkel rt ru
cho chng ti, Sommerwild li ni: "C nhng iu c quy nh,
tha ng Schnier, nhng cng c nhng ngoi l. Ti thuc mt gia
nh lm chc trch thanh tra kim lm cha truyn con ni". Nu
hn ni chc trch gc rng th ti cn c th hiu c, nhng hn
li ni chc trch thanh tra kim lm cng lm ti kh chu. Tuy
nhin ti ch bu mi khng tr li. V th l h bt u ni chuyn
vi nhau bng mt. B Kinkel ni vi Sommerwild (bng mt): mc
hn, hn cn tr m. V Sommerwild tr li b ta (bng mt): phi,
tr v kh mt dy. Va rt ru cho ti, Kinkel va ni vi ti
(bng mt): Tri i, anh cn qu tr! Vi Marie, hn ni to: "ng nh
c khe khng? Vn nh xa ch?" Marie ti nghip, ngi nht
nht, bi ri n ni ch c th tr li bng cch gt u. "Thnh ph
Bonn thanh bnh, c xa v thnh knh ca chng ta s ra sao nu
khng c nhng ngi nh ng Derkum!", Somerwild ni. iu nhn
xt y ch c th lm ti thm phn n. Gi Derkum k ti nghe
vic Sommerwild c ngn cn nhng a tr em C c gio
n mua ko v bt ch ch ng nh th no. "Nu khng c nhng
ngi nh ng Derkum, ti ni, th thnh ph Bonn thanh bnh, c
xa v thnh knh s cn gh tm hn na. t ra ng y khng phi
l mt con ngi gi di". Kinkel sng st nhn ti, ri nng chn ca
hn ln, h to: "Cm n, ng Schnier, th l ng cho ti mt l do
tuyt vi nng cc chc mng: hy v sc khe ca Martin
Derkum!" - "Phi, v sc khe ca ng y, rt vui lng", ti ni. Li
s dng ngn ng mt, b Kinkel ni vi chng b ta: khng nhng
anh ta tr v mt dy m cn hn xc na. Ti th thc khng bao
gi c th hiu c lm sao m sau ny Kinkel li c th gi ci
"bui ti u tin vi anh ch" y tht l thch th tuyt vi. Mt lt
sau, n nhp bn c Fredebeul v v cha ci ca anh ta, Monika
Silvs v mt Von Sovern no m ngi ta ni, trc khi c mt
anh ta, l mc du mi quy o, anh ta vn gn b khng km vi
SPD(1), iu hin nhin c coi nh l mt tin git gn. y l ln
(1)
ng X hi dn ch c.
83
u tin ti thy Fredebeul v i vi anh ta cng nh i vi

nhng ngi khc: bt k nh th no, ti vn gy c thin cm
i vi h, v bt k nh th no vi h vn tht ng ght, tr
ngi v cha ci ca Fredebeul v Monika Silvs. Von Severn
khng quan trng i vi ti. Anh ta chn ngt v tho mn vi
chuyn git gn v vic va quy o va l ng vin SPD. Anh ta
ci n, t ra ht sc nh nhn, trong khi i mt hi li ca anh ta
li nh khng ngng mun nhc nh mi ngi l: "Xem ti ny, ti
y!" Tm li, ti khng thy anh ta kh chu. Fredebeul mt nhiu
cng sc lm va lng ti: hn ni vi ti gn bn mi nhm
pht v Beckett(1) v Ionesco(2), hn trt ln ti mt ng giai thoi
hn nht nhnh ch ny ch kia mi ni mt t. V khi ti di dt
th nhn vi hn l ti c Beckett, b mt p nhn thn ca
hn, gn vo l mt ci mm rng mt cch k d, sng ln v
khoan dung. (Bt c iu g Fredebeul ni ra, ti u c cm tng
l c u ). Kinkel nhn hn vi s thn phc; cn
Sommerwild ln lt nhn chng ti, mt mun ni: xem y, chng
ti, nhng ngi C c gio, l nhng ngi rt thng tho thi
s!... Tt c nhng vic trn din ra trc gi c kinh. Khi , b
Kinkel bt thnh lnh tuyn b: "Odilo, ti cho l by gi chng ta c
th c kinh. Chc chn l Heribert hm nay khng n". Mi ngi
nhn vo Marie ri quay i vi vng, nhng ti khng nhn ra l do
ca s im lng nng n ba xung chng ti. (Mi n lc tr v
phng chng ti khch sn Hanovre ti bng hiu ra rng Heribert
l tn tc ca Zpfner). Tuy nhin hn cng n, nhng rt mun;
lc bui cu kinh t lu kt thc, v ngi ta ng tm ch
cho bui ti hm . Khi hn bc vo, ti thy th v cch Marie i
n nhn hn v nhn vai - mt c ch mun ni l v ch - trc khi
hn quay li cho nhng ngi khc trong bn. Sau hn mm ci
ngi xung cnh ti. Lc Sommerwild bt u k li cu chuyn
v mt nh vn C c gio n sau khi sng lu vi mt ngi
(1)
Beckett (1906-1989): nh vit kch v tiu thuyt Ailen, gii thng Nobel nm 1969. Tiu thuyt ca B.
mu sc phn tm hc v tn gio; ni ting do cc v kch thng c xp vo loi kch tin phong, cn c
gi l kch "v l", c nhng yu t siu hnh, chm bim, ni ln ci bi t, ci v ngha ca thn phn con
ngi.
(2)
Ionesco: nh vit kch Php, gc Rumani, vin s Vin Hn lm Php. Kch ca I. khai thc kha cnh v
l, l bch ca cuc i v thn phn con ngi, i su vo s v l siu thc gy ci v a n b tc bi ni
khc khoi siu hnh. I. coi nhng nhn vt ch l nhng biu tng.
Heinrich Bll
84
ph n ga chng, cui cng ci ch ta nghe mt chc sc cao

cp ca nh th ni: "Sao, Besewitz thn mn, anh ch khng th c
n vi nhau m khng cn ci xin c ? " V c bn ci ph
ln, ting ci ca b Kinkel gn nh l tc tu. Ring Zupfner cng
vi Marie khng ci. Ti bit n hn v iu . K cu chuyn kia
chc Sommerwild ch c nh by t ra vi ti v cch nhn rng ri
v s khoan dung ca nh th C c gio, v thc v v tinh thn
mi m ca n. Cho d ti c n vi Marie m khng c ci xin, h
cng c th khng ngh ngi g. Ti lin k cho h nghe cu chuyn
v mt ngi c v tn l Frehlingen khng xa lm ni b m ti.
Anh ta cng sng chung trong ngi nh nh trong cnh th thuyn
ca anh ta vi mt ngi n b ga, cn nui c ba a con ring
ca ch ta. Mt hm ng cha x n tm buc anh ta, vi s e da
rt php thng cng, phi "chm dt ngay cch n v o c n
nh vy", v Frehlingen, mt con ngi rt ngoan o, tun lnh
v ui ngi p ga ba vi ba a con ca ch i. Ti cn k tip
l sau ngi n b y phi sng lang thang v bn mnh c
th m bo nui cc con ca mnh, cn Frehlingen th bt u ung
ru bi v anh ta thc s yu ngi n b y. Hnh nh c mi khi
ti ni th mt s im lng nng n bao gi cng kt thc cu chuyn
ca ti. Sommerwild lp tc can thip, hn ta ci v tuyn b:
"Ny, ng Schnier, hn ng khng c nh so snh hai trng hp
vi nhau y ch?" "Nhng ti sao li khng?" Ti ni. "ng cng
khng ngh rng, nu ng t nhiu bit v Besewitz, hn gin d ht
ln, "y l mt nh vn C c gio tinh t nht trn i ch?".
n lt ti cng tc gin p li: "V ng, ng c bit Frehlingen l
mt con ngi t nh v mt ngi lao ng tn C c gio nh
th no khng?" Hn nhn ti v gi hai tay ln trong mt c ch
tuyt vng. Mt s tm ngng, khi ngi ta nghe thy ting ho
ca Monika Silvs, nhng ai cng bit l khi c Fredebeul trong s
khch mi n, th khng nghi ng c l s im lng li c th ko
di. Qu nhin hn mau l nhy vo cuc, a cu chuyn tr v vi
ch ca bui ti, ni v s tng i ca khi nim ngho: hn
thuyt dng di khng km hn mt ting ri ng h, cho n khi
to c c hi cho Kinkel thut li giai thoi v mt k nm mi
kh cc gia nm trm v ba nghn mc kim c trong mt thng,
85
trong khi Zupfner hi xin ti mt iu thuc l c th che giu s

h thn ca hn sau ln khi thuc.
Marie v ti i chuyn tu cui cng tr v Cologne. Chng ti
cng thy kh s nh nhau. Marie rt tha thit vi li mi tham
d bui hp mt y v chng ti phi vt ht tin trong ngn ko
chi cho chuyn i. V vt cht chng ti khng c thoi mi,
chng ti n ung t hn thng l. Chng ti c cm tng l
qung ng di kinh khng v ng l v n Ty thnh ph
Cologne, chng ti khng cn mt ng xu dnh ti, phi i b v
nh.
ch Kinkel, ngi ta nhc my ngay.
- Alfred Kinkel y, mt ging tr con kh kiu k.
- Schnier y, c th ni chuyn vi b em c khng?
- Schnier, nh thn hc, hay Schnier din vin h?
- Din vin h.
- A, n ku ln, ti khng cho l ng quan nim vn mt cch
nghim trng ch?
- Nghim trng? Ci g khng phi quan nim l nghim trng?
Ti hi ging mt mi.
- Sao, ng cha c bo ?
- Bo no?
- Ting ni ca Bonn.
- Mt s ch trch tn t?
- Ny nh, ging nh mt giy bo t th ng hn! ng c mun
ti i ly c ng nghe?
- Khng, cm n.
Cu b ny trong ging ni ng l c ng iu ca k thch th
nhng tr tai c.
- Nhng m ng cng nn bit, n ni, nh vy m mt ra.
M kip! Nhng tham vng kiu s phm r tin!
Heinrich Bll
86
- V ai l tc gi ca bi bo y? Ti hi.
- Mt Kostert no , hnh nh l thng tn vin ca h Ruhr
th phi. Bi bo rt xut sc, nhng kh c!
- Bit lm th no... ng ta cng l mt ngi ngoan o m.
- Th cn ng?
- Khng phi! Nhng ti c th ni chuyn vi b em c khng?
- ng y khng mun ai quy ry, nhng v ng, ti sn sng.
ng l ln u tin s thch th lm cc tr tai c c vic
cho ti.
- Cm n, ti ni.
Ti nghe thy n t ng nghe ln mt bn v i qua phng, ri
ti nghe thy hu phng c nhng ting ni ng thanh rt ln: c
th ni l c mt t rn ng tranh ginh nhau, hai rn c v
mt rn ci. Bao gi ti cng thy kh s phi chng kin bng mt
hoc bng tai nhng s kin khng phi dnh cho mt v cho tai
ti. Cn v kh nng gn nh siu t nhin ngi thy mi qua
telephon khng h em li cho ti s thch th g, tri li i vi ti
l mt gnh nng. nh Kinkel c mi canh thang bo ngy,
nh y ngi ta nu chn c mt con b. Nhng ting rt hu
phng vang ln c triu chng khng lnh: ngi ta c th ni l
cu con giai sp sa ct c ng b, hoc b m ct c cu con giai.
Ti ngh n Lacoon, v vic phi nghe nhng ting rt v nhng
ting rng ln (ti nghe thy c ting vt ln u , nhng ! nhng
a! chm vo l nhng ting tht nh " sc vt" hoc " u
gi") trn sn khu ngi nh m ngi ta coi l "nh cao ca tr tu
C c gio c" khng lm ti vui ln cht no. Ti cng ngh n
c tn u cng Kostert, Bochum. Hn l hn rt vt v t ti
hm qua c th in c v Bonn bi bo ca hn. Vic
khng h ngn cn hn, khng mun hn sng hm nay, n gi
gi vo ca phng ti nh mt con cn tm thng v lm ra v
nh l nhng ngi anh em tn C c.
Mi lc cng thy r l Kinkel hon ton ng tm mi cch
khng i ra ch t telephon. Dn dn ti c th nhn ra nhng
87
ting ng v chuyn ng pht ra t cui phng - v hn cn phn

i kch lit hn, cn cu con trai h th t chi vic quay tr li
my tr li ti l cu ta nhm v ni li l chc chn b cu
ta khng c nh. Ri bt thnh lnh, c s im lng hon ton, mt s
im lng cht chc, c th ni l cht xut huyt. Vi giy na tip
theo, ti nghe thy ting chn l bc ti v ngay sau ng nghe
c nhc ln khi mt bn. Ti ngh l ngi ta s li t n
ngay vo my. Ti nh li rt r ch t telephon nh Kinkel,
di ba bc tranh c M phong cch barc, ng di bc m
hn cho l km gi tr nht. Tm li, i vi ti gi lc y nghe thy
ting gc my th hn. Ti thy thng hi cho Kinkel: tht l mt
s th thch i vi hn khi phi ni chuyn vi ti lc ny, cn v
ti, ti khng hi vng thu c g trong cuc ni chuyn, tin bc
cng nh mt li khuyn t t. Nu hn ni vi ti ging nghn
ngo, c l ti s ng lng trc n, nhng ting ni ca hn li
oang oang v vui v hn bao gi ht. Mt hm, c ai v ting
ni ca hn vi ton b mt b kn.
- A l, Schnier! Hn ni ging to vang, sung sng bit bao c
nghe cu!
- A l, tha tin s, ti ng vo mt th b.
Ci t duy nht c c m ti c th ni ra l "tin s" v, nh cha
ti, Kinkel gn y l mt tin s h.c.
- Schnier, quan h gia chng ta nh th no m anh cho rng
phi gi ti l tin s?
- Nhng, ti hon ton khng nm c g v cc mi quan h
gia chng ta!
Hn bt ra mt ting ci c bit gin: vang nh ting kn, dy
v o c, thn tnh, "mt s vui v hon ton barc".
- Thin cm ca ti i vi anh vn nguyn nh xa.
Ti kh lng tin c hn. i vi hn, ti xung dc n mc
khng cn ng phi h thp ti hn na.
- Anh ng tri qua mt cn khng hong, hn ni, khng hn.
Anh cn tr, hy trn tnh li i v anh s thng.
Heinrich Bll
88
- Trn tnh li?.. C v ging nh l I.R.9 ca Anna.

- Anh ni v vn g? Ti du dng hi.
- Th anh mun ti ni v vn g na? V ngh thut ca anh,
v s nghip ca anh, tt nhin l th.
- Nhng hon ton khng phi l vn y, ti ni. Anh bit
rng ti c nguyn tc khng bao gi ni v ngh thut v cng t
ni v s nghip. y l v... ti mun... ti tm Marie.
Hn tht ra mt ting kh c th xc nh l ting g, na nh
lu nhu, na nh hi. Ti cn l m nghe thy vi ting rt cui
phng, ri Kinkel t ng nghe xung bn v li nhc ng nghe ln.
Ting ni ca hn thp xung, mt m thanh. Hn nht vo ming
hn mt iu x g.
- Schnier, hn ni, qu kh l qu kh, hy qun i. Hy ngh
n hin ti, c ngha l ngh n ngh thut ca anh.
- Qun qu kh i ? Hy th tng tng mt cht, l nu v
anh bng nhin b ri anh i theo mt ngi khc.
Hn im lng, i vi ti nh vy c ngha l: c y c vic! Ri
hn va nhai x g va tuyn b:
- C y khng phi l v anh v hn na anh khng c by a
con!
- C y khng phi l v ti, anh ni sao?
- , ci th lng m v chnh ph y! Hn ku ln. No, hy t ra
l mt ngi n ng!
- M kip! Chnh v ti thuc v ging c cho nn cu chuyn
mi lm ti khn kh n nh vy! Cn v by a con, chng cn
c th n... Marie mi c hai mi lm tui.
- V ngi n ng, ti mun ni v mt ngi sn sng ng
u vi hon cnh.
- iu y c v rt C c.
- Ny! C phi anh nh ln lp ti v o C c khng y.
- ng vy. Nu ti khng nhm th, theo nh th C c, i v
89
chng phi t ban l ci ln cho nhau, ng khng?

- ng!
- Vy th mc du c l ci dn s v l ci nh th, nu h
khng t ban l ci ln nhau, th c phi m ci c coi nh l v
gi tr hay khng?
- Hm, hn lm bm.
- Ny, tha tin s, c g lm phin ng nu ng b iu x g
ming ng ra khng? Ci kiu ng nhai nhai y lm ti kh chu, ti
cng khng hiu v sao. Ngi ta c th tng l chng ta ng
tranh lun v gi th trng chng khon.
- Anh hy nghe y (hn b iu x g ming ra), ngh nh
th no v iu anh mun, y l vic ca anh, nhng anh nn bit
rng c Derkum v vn ny c kin r rng khc vi kin ca
anh v c y hnh ng theo lng tm ca c y. Tt c nhng g
ti c th ni c, l c y hnh ng lnh mnh y.
- Nu nh vy, ti sao khng ai trong cc anh mun cho ti bit
l c y ng u? Cc anh ch l mt bn C c gio ng
nguyn ra, tt c vo ha vi nhau em giu Marie ca ti.
- ng c l bch, Schnier, chng ta khng cn thi k Trung c.
- Tht ng tic, v nu chng ta cn sng thi k Trung c th
c y c th n vi ti khng cn phi ci xin m lng khng
b hi hn giy v... Rt cuc, c y ri s tr v vi ti mt ngy
no .
- a v ca anh, Schnier, ti s khng chc chn n nh vy.
Anh ng l khng c t cht siu hnh hc, tht ng tic.
- i vi Marie cha bao gi c vn c y phi lo lng cho
linh hn ca ti lu n th, nhng v cc anh xen vo, chnh cc
anh, thuyt phc c y phi chm lo trc ht cho chnh linh hn
ca c y, n ni by gi li chnh l ti, khng c t cht siu
hnh hc, phi lo lng cho linh hn ca Marie. Nu c y ly
Zupfner y l c y mc ti li tht s ln u tin. Bi v c ci
g trong siu hnh hc ca cc anh ti cng hiu c: l khi n
vi Zupfner, c y mc ti ngoi tnh v ri vo chuyn thng
Heinrich Bll
90
dm. Cn c Tng Gim mc Sommerwild ca anh, trong chuyn

ny ng y ng vai tr ma c.
Vi mt s c gng hin nhin, Kinkel vn cn ci c, nhng
ting ci khng gin lm.
- D sao cng phi tha nhn tht l bun ci khi ngi ta ngh
v Heribert gn nh l c th tc ca C c gio c v
Sommerwild l c thn quyn ca anh ta.
- V anh l lng tri ca hn! Ti in tit ni thm, v anh hon
ton bit l ti c l.
Trn kia, trn di ni Vnusberg, hn hn hn mt lc di mt
trong ba bc tranh c M barc km gi tr nht.
- Tui thanh nin ca anh c ci g lm ngi ta chng hng
v ng phi ganh t.
- Thi, thi, ng tin s, khng nn mnh phi chng hng v
ganh t vi ti. Nu Marie khng quay v vi ti, ti s kh c
Tng Gim mc t t ca cc anh. Ti s lt da ng ta, v ti chng
cn g c th mt na.
Hn im lng v li nht iu x g vo ming.
- Ti bit, ti ni, lng tm ca anh ng b giy v d di. Nu
ti ni n vic th tiu Zupfner, vic y s rt tin cho anh: hn
khng thch anh v hn qu thin hu i vi anh, trong khi
Sommerwild li l mt ch da chc chn ca anh Rome, y
ngi ta ch trch anh - cng rt ng thi, theo thin ngh ca ti
- v nhng t tng cp tin.
- Thi nhng chuyn phi l nh vy i, Schnier. C chuyn g
khng n?
- Nhng tay C c gio lm ti bc mnh, ti ni, v h khng
nghim tc.
- Cn nhng ngi theo o Tin Lnh? Hn va ci va hi.
- H lm ti pht m vi vic ph trng cc vn mun thu v
lng tm.
- V nhng k v thn?
91
- H lm ti kh chu v lc no cng ch cu Tri.

- Vy, anh ng l ai?
Ti l mt din vin hi, v by gi cn hi hn so vi ting tm
ca hn. Nhng c mt con ngi C c gio m ti cn n mt
cch gh gm: Marie, v y chnh l con ngi cc anh bt cc
mt ca ti.
- V l, Schnier! Hy dt khot b i ci ngh v vic bt cc y
i. Qui d, chng ta ng sng th k hai mi!
- ng vy! th k mi ba ti c th tha h tn gi, v ngay
cc v hng y gio ch cng khng bun bn tm n vic Marie v
ti c ci nhau hay khng. Tri li, ngy nay tt c nhng ngi
C c gio li khua chung g m v lng tm khn kh ca c
y, y c y vo mt cuc sng i try v ngoi tnh, ch v mt
mu giy nh nc ci kia. Cui cng, th k mi ba, tha ng
tin s, vi nhng bc tranh c M ng ng b rt php thng
cng y. Chc ng bit r l nhng vt y b ly cp cc nh
th x Bavire hoc vng Tirol(1) v khng cn phi ni ng cng
bit l hin nay vic ly cp vt ca nh th vn cn b coi l mt
ti ln.
- Schnier, ti thy anh l t cho mnh quyn c c nhng
nhn xt v cc vn ring t. Ti khng ng anh li nh th y.
- nhiu nm anh can thip vo nhng cng vic ht sc ring
t ca ti v khi ngu nhin, ti c mt nhn xt rt ph, nho nh
t anh trc mt thc t c th gy ra cho anh nhng s phin
toi, th anh li ni gin. Khi no ti c li c ti sn, ti s thu
mt tay thm t t ch khm ph ra ngun gc cc bc tranh
c M ca anh.
Hn khng cn ci na. Ti nghe thy hn ho v nhn thy l
hn cha hiu rng y l ti ni mt cch nghim tc.
- Gc my i, Kinkel, gc my trc khi ti bt u ni vi anh v
(1)
Bavire thuc c.
Tirol thuc vng ni Anp
Heinrich Bll
92
mc sng ti thiu. Chc anh v c lng tm ca anh mt bui ti

tt lnh.
Nhng hnh nh hn vn cha hiu, ti li l ngi gc my
trc.
93
Ti bit rt r l Kinkel t t mt cch k l i vi ti. Ti cn

cho l, nu ti hi, hn cng a c tin cho ti na. Nhng li ni
khoa trng v siu hnh hc, mm ngm x g, v cch hn ni
nng khi ti ni vi hn v cc bc tranh c M thc s lm ti
gh tm. Ti khng cn mun nghe ni g v hn na. C v b
Fredebeul. Kt thc! Cn v bn thn Fredebeul, s c ngy ti cho
hn hai ci tt tai. Tht l v l nu mun h hn bng "cc v
kh tr tu". i khi ti thy tic l vic u gm khng cn thng
dng. Nh vy s tranh chp gia chng ti, Zupfner v ti - c
thua bng Marie - ch c th ng ng bng mt cuc u gm.
Tht bn thu khi ngi ta nh ti bng nhng nguyn tc o
c, vi nhng bn khai v vi nhng cuc thng lng b mt
trong mt khch sn Hanovre. Sau ln sy thai th hai, Marie
rt suy sp, cng thng... chng c l do g em cng chy vo nh
th v nhng bui chiu khi ti ri ri, nu ti t chi khng a
em i nh ht kch, nghe ha nhc hoc d mt cuc ni chuyn l
em gin di ngay. Lc nu r em chi c nh trc y v ung
ch, nm sp trn ging, em cng gin di hn. Tm li c lc
em ch cn chi c chiu ti, nu khng phi l lm ti yn
lng hoc khng mun lm ti bun. Em cng khng cng ti i
xem nhng phim ti a thch na: nhng phim khng b cm i
vi cc tr em di mi su tui.
Ti cho rng khng mt ai trn i ny c th hiu c mt din
vin hi, ngay c mt din vin hi khc cng vy, v trong trng
hp ny s k vn xen vo. Marie c th hiu ti hn, mc d em
khng hiu c hon ton. Em cho l vi t cch ngi "sng tc"
ti cn phi t ti mt trnh vn ha cng rng cng tt. Tht
l sai lm! D nhin ti s nhy ngay ln xe taxi nu c c mt
bui ti ri ri, ti bit rng u ngi ta biu din mt v ca
Beckett. Ti thnh thong cng i xem phim, ngh k li c th cn
i xem nhiu l khc, nhng ch xem nhng phim khng b cm
Heinrich Bll
94
i vi tr em di mi su tui. Marie khng bao gi c th hiu

c l ti sao ti li thch xem loi phim y hn c, c th l mu
cht ca nn gio dc C c gio ca em da trn c s tm l gio
dc hc v ch ngha duy l, thm vo thuyt thn b theo kiu:
"Cho chng i bng chng khi ngh n bn con gi". iu
, trng hp ca ti, cng khng bao gi ngn cn c ti ngh
n h cho ti ngy ti ch cn ngh ti c Marie. V vy i khi ti
t bin mnh thnh qui d. Nu ti thch i xem nhng phim
khng b cm i vi tr em di mi su tui hn nhng phim
khc l v chng trnh cho ti khi phi dng nhng th thuc sc
cho ngi ln c ngun gc ngoi tnh v li hn. Trong nhng phim
v li hn v v ngoi tnh, hnh phc ca ai bao gi cng c nguy
c: "Hy lm cho em c hnh phc, anh yu", hoc "Anh khng
mun em c hnh phc ?" Ti khng th tng tng c mt
th hnh phc ch ko di trong hn mt giy, c cho l hai hoc ba
giy i na. Ti cng rt thch nhng phim v gi im, nhng loi
ny c rt t. V ni chung nhng phim ny li qu cng iu, n
mc ngi ta khng cn nhn ra chng l nhng phim v gi im.
Tt nhin c nhng ph n khng thuc loi gi im, cng khng
thuc loi cc b v: nhng ngi ph n y lng trc n, nhng
trong in nh ngi ta khng ch n loi phim ny. Ngc li,
trong nhng phim khng b cm i vi tr em di mi su tui,
li c rt nhiu gi im. Ti khng bao gi c th hiu c nhng
chun mc ca vic lp danh mc phim, cn c vo ngi ta
khng cm tr em di mi su tui xem nhng phim v gi im.
Nhng c gi ny c coi nh th hoc do bn cht ca h hoc ch
n thun v phng din x hi hc. H gn nh khng bao gi l
nhng ngi ph n c lng v tha. Trong mt salon(1) no y
Far-west, nhng c gi tr p, tc hoe nhy kiu cng cng trc
nhng con mt dm ng ca nhng tay cao bi th l i sn by
hoc i tm vng sng hai nm trong hiu qunh sn lng
nhng con vt hi, nhng khi cng nhng tay cao bi y, nhng tay
i sn by hoc i tm vng y, mun theo cc c gi tr, p, tc
hoe vo bung cc c th cc c thng ng sp ca trc mi h,
(1)
Phng khch ln thng gp min cc Ty nc M.
95
tr phi mt tn sc sinh bn thu no nhn ph trch vic

nh cc c n cht mt cch khng thng tic. Ti ngh khng c
g l nu nhng g khn kh ng thng y lao vo chuyn u
tranh ginh nhau; nh chuyn chng ti bng k tc x, nhng
tn nhn hn v y l chuyn ca ngi ln. Ti tht khng hiu
nn o c M. Ti cho l Hoa K, mt ph n y lng trc n c
th s b nm vo la ch v c x s khng phi v tnh yu i vi
ngi n ng, cng khng phi v tin, m ch v lng thng cm
thn phn con ngi.
Trong nhng cun phim ny, ni au tinh thn, s khn qun v
cuc chin u ca anh ta vi qu s bao gi cng c trnh by
qua qu kh. Mt ngi ngh s sinh thi, khng tin ht thuc
l hoc mua giy tng v, khng gy hng th g cho nhng nh
sn xut phim, v cn phi n ba th h nhng k huynh hoang
mi c th lm cho h tin tng c rng con ngi l mt thin
ti. Mt th h nhng k huynh hoang i vi h cha ... "S
tm kim mnh lit ca tm hn ngi ngh s". n Marie cng tin
l nh vy. Than i, tt nhin c th c ci g trong th hiu y,
nhng phi nh gi n theo cch khc. Ci m mt din vin hi
tm kim l s thanh thn, anh ta cn c o tng c thng thc
ci m con ngi bnh thng gi l nhng gi ngh ngi. Nhng
nhng ngi ny tht ra khng hiu c rng i vi mt din
vin hi, o tng v s ngh ngi chnh l s qun i ngh nghip
ca mnh, h khng hiu iu bi v mi quan tm ln nht ca
h (hon ton l t nhin i vi h) ch yu l tha mn nhu
cu gii tr ca h bng ngh thut. Cn i vi nhng ngi yu
ngh thut, ng l h ch ngh n ngh thut, nhng h khng
cn s ngh ngi bi v h khng lao ng, y l mt chuyn hon
ton khc. Liu th gi ngi ngh s l mt ngi yu ngh thut,
tt s gy ra nhng s hiu lm kh chu. Nhng ngi yu ngh
thut bt u ni v ngh thut ng vo lc ngi ngh s cho l
cui cng mnh c th c hng th ci g ta nh l s
ngh ngi. Ni chung h chm ng cn no vi mt s chnh xc
phi thng; trong khong hai, ba hoc nm pht khi ngi ngh s
Heinrich Bll
96
qun i ngh thut, th ngi yu ngh thut a ra Van Gogh,

Kafka(1), Chaplin hoc Beckett lm ti cu chuyn. Trong nhng
lc nh th, ti tht ch mun t t. Ch cn ti cht ngh n ci
vic m ti lm vi Marie, hoc n mt cc bia, n nhng chic l
ma thu hoc n vic chi c, nu khng phi l mt ch hi
tc tu no hoc c tnh cht tnh cm, l mt Fredebeul hoc
Sommerwild thao thao bt tuyt v ngh thut. ng vo lc ti
c cm gic say sa c l mt con ngi hon ton bnh thng,
cng bnh thng theo kiu t sn nh mt Karl Emonds, th ng
bn Fredebeul hoc Sommerwild dn ra Claudel(1) hay Ionesco.
Marie cng c khuynh hng ng bun nh vy, nht l trong thi
gian gn y. iu lm ti kinh ngc, hm ti ni vi em l
ti c nh s ht v m n vi cy ghi ta ca ti. Cn c vo
thi ca em th hnh nh ti phm vo khiu thm m ca
em.
Chnh l vo lc, ngi phm tc ri b cng vic ca mnh th
ngi din vin hi bt u cng vic ca anh ta. Tt c, t ng bu
vi ngun li vng n ngi th tm thng nht u bit th
no l s ngh ngi, h i ung bia hay i sn bn Alaska(2), su
tp tem th, thng thc phi n tng hoc phi biu hin (c iu
chc chn: ngi "su tp" ngh thut khng phi l mt ngh s).
Vo lc h ngh lm vic, ch ci li h chm thuc l v t to cho
mnh mt b mt ring bit lm cho ti bc mnh. Thc t, ti
bit kh y ci cm gic y t nnh vi h v th gi h dng
cm nghim n, v mt din vin hi cng nh du s kt thc
cng vic ca mnh: anh ta c th ngi dui chn ra v, trong thi
gian dnh cho mt na iu thuc l, thng thc nhng nim vui
ca s ngh ngi. Ngc li ci m ngi ta gi l "ngh php" th li
cht ngi. Bn h c th to cho h n ba, bn hoc su tun l!
Marie c gng nhiu ln thu xp cho ti c hng ci th ca
vic i ngh php. Chng ti ra b bin, v nng thn, tm li, leo
(1)
Kafka, 1883-1924, nh vn Tip Khc gc Do Thi, sinh thi t ai bit n, sau khi cht cc tc phm mi
c xut bn v tr nn ni ting, c nh hng ln n sn khu vn hc hin i, tro lu "tiu thuyt mi",
ch ngha h v, ch ngha hin sinh.
(1)
Claudel (1863-1965): nh th v nh vit kch Php.
(2)
Min Ty Bc, Bc M...
97
ni. n ngy th hai ti ln ra m: ngi ti ni y mn t

u n chn, cn u c ti th trn ngp nhng ngh cht chc.
Ti cho l ti m v ti c qu nhiu ham mun. V mt hm Marie
ngh ra chuyn a ti n ngh mt ni ch yu dnh cho cc
ngh s. kin tht tai hi! Tt nhin y ch ton nhng ngi
sinh sng bng ngh thut, v ngay bui ti u tin ti gy g
vi mt tn ngu xun, mt tay c thn th trong k ngh in nh
ko ti vo mt cuc tranh lun v Gruck(1), Chaplin v vai ngi
in trong cc v kch vit theo li Shakespear(2). Khng nhng ti
nhn mt trn n ra tr (nhng tay ny sng y bng mt
ngh ngi ta gi l ngh thut, khng bao gi bit mt l g v
khe nh nhng ngi Th), thm vo cn mc vo mt cn st
vng da d di. Va thot ra khi ci so huyt l ti khi m
ngay hoc gn nh th. iu ngn cn ti khng c hng s
ngh ngi l do ti bt lc trong vic t hn ch mnh, hay nh
Zohnerer ng bu ca ti ni, hot ng ca ti khng c s tp
trung. Trong nhng tit mc ca ti, ti pha trn cc loi hnh: kch
cm, m hc, tr h. Ti c th thc hin mt vai kch cm, cng c
th thc hin tt mt vai h, nhng ti dn dng qu nhiu tit
mc. Ti c th sng nhiu nm ch vi mt s tit mc trong : C
c thuyt gio v Tin Lnh ging o, Phin hp ca Hi ng
qun tr, Giao thng thnh ph v vi tit mc khc. Nhng khi
trnh by mt tit mc n mi hoc hai mi ln, ti thy chn
n mc ng gia lc biu din ti mun ngp mt cch kinh
khng, buc phi bt cc c bp ca ti c cn vo khun php vi
mt s chm ch cao . Ti chn chnh ti. Ngh n vic mt vi
din vin phi thc hin cng tit mc y sut ba mi nm ca
cuc i h, ti thy hong s nh th ti b bt buc phi n bng
tha ton b mt ti bt m. Mi khi mt vic g khng cn gy hng
th cho ti na l ti pht m... v lp tc ti c ngh mun lm
tr tung hng hoc ca ht, cng l mt c thot khi s luyn
tp hng ngy! V nguyn tc, bui tp ca ti khng bao gi di
bn ting ng h, nu khng phi l su ting hoc c th hn. Vy
(1)
Gruck (1880-1959): ngh s xic ngi Thy S.
(2)
Shakespear, (1564-1615), nh vit kch v nh th Anh; cc tc phm tiu biu ca ng: Macbeth, Hamlet,
Othello, King Lear.
Heinrich Bll
98
m t su tun nay ti h hng vi vic luyn tp, tm bng

lng mi ngy vi t ng tc thng bng bng u v bng tay, vi
ng tc nho ln v vi ng tc th dc trn tm m cao su
khng lc no ri khi ti. By gi ti c mt l do xc ng - vt
thng ca ti u gi - nm di ra ivng ht thuc v mi
lng trc s phn ca mnh. Tit mc kch cm cui cng ca ti
dng din: vn ca ngi B trng, ti cho l rt t, nhng ti
thy mt mi trong vic din t di hnh thc chm bim m
khng bao gi c th vt qua c mt gii hn nht nh. Mi c
gng a cht tr tnh vo u tht bi. Ti cha bao gi thnh
cng trong vic m phng "bn cht con ngi" m khng ri vo s
tm thng ha. V mt ngh thut, nhng tit mc Cp khiu v
v i n trng hc - t trng hc v khng phi l ti. Tuy nhin
ngay khi m ti th nhi cuc sng ca mt con ngi, l ti li ri
ngay vo kiu bim ha. Marie c l khi cho vic ti thch ht v t
m bng cy ghi ta l mt mu toan ln trn. Ti thnh cng hn
c trong vic miu t nhng chuyn phi l hng ngy: ti quan st,
tng hp nhng iu quan st c, nng chng ln ti mt sc
mnh no t rt ra cn nguyn, nhng s dng mt yu t
khc vi yu t m ti s dng nng chng ln ti sc mnh
. Trong mi nh ga tng i quan trng no thng c hng
nghn ngi vo thnh ph lm vic trong khi hng nghn ngi
khc li ra khi thnh ph n lm vic nhng ni khc. Ti
sao h khng n gin hon v cho nhau ni lm vic. Khng ni
n cn c mng v nhng dy xe hi di dng dc khng ngng
phi trnh nhau, vo nhng gi cao im. Hon v ni lm vic hoc
ni , v tr chi s kt thc: bt i ci mi hi thi khng cn thit
kia, bt i c vic bt buc nhng tay cnh st ng thng kia
phi cho ko nh nhng ngi t kh sai. Lung giao thng s
gim i cc ng t v cnh st c th ngi chi c. Tng hp
nhng quan st ny, ti dng mt tit mc kch cm, mt trt
phn, thn nhin v bt ng, ch bng tay v chn, ti c th to
nn n tng v mt s no nhit phi thng. Mc tiu ca ti l
ch s dng mt s o c ti thiu, tt nht l hon ton khng s
dng chng. Trong tit mc i n trng hc v t trng hc v,
ti khng dng c n cp sch: kiu cch cp n gi ln hnh
99
nh . Ti i qua ng vo pht cui cng, n trc mt toa xe

in ang rung chung bo hiu, nhy ln mt chic xe khch ang
chy, xung xe cng bng cch y, b t knh cc ca hng thu ht,
vit phn - sai chnh t - ln tng cc ngi nh bn ng, n
trng chm, b gio vin qu trch, t cp sch ln bn, ln ngi
vo gh. Ti bit cch biu l cm hng tr tnh ca tui th: trong
cuc sng ca tr em, trong ci tm thng c ci ln lao, iu ny
khc thng, ri rc v bao gi cng mang tnh bi kch. Mt a
tr, khi cn l a tr, khng bit n s ngh ngi ch bt u vi
n khi n chp nhn nhng "nguyn tc o c". Vi lng hng hi
cung nhit, ti quan st tt c nhng biu hin gn vo thi im
tan tm: cch ngi th nht tin lng vo ti v nhy ln chic xe
p my ca anh ta, c ch kin quyt ca ngi bun chng khon
khi anh ta gc ng nghe telephon v ct quyn s tay ca anh ta
vo ngn bn, kha n li, hoc c n kiu mt ngi ph n bn
thc phm, ci b tm tp d, ra tay, sa li tc v soi gng, t
li i mi, nht ln chic khn tay... v ra i. i vi ti nhng c
ch c tnh ngi su sc y, nu ch t rt ra mt tit mc
hi th tht d man. Ti vn thng tranh lun vi Marie v vic
lm th no bit l mt con vt c th c hay khng s ngh ngi,
con b ng gm c hay con la ng ng gt sau hng ro. Theo
kin ca Marie, cho l mt con vt ang ngh ngi khi n lm
vic, iu ging nh mt s bng b. S bun ng theo em c th
l ci g ging nh l mt s ngh ngi, mt loi vic quan trng
chung cho c ngi ln vt; nhng s ngh ngi thc s c phi l
iu m ngi ta c th hng th mt cch c thc khng?
Nhng ngi thy thuc cng tun th s ngng lm vic trong lao
ng, v t t lu nay cc ng linh mc cng vy. Th m iu
li lm ti bc tc: nhng loi ngi khng nn c ngh ngi,
ch khi y h mi hiu c c im ca i ngi ngh s. Mt
vn m Marie v ti khng bao gi c th nht tr c: Cha
Tri m em tin, Ngi c ngh ngi hay khng? Marie cho l c v
chng minh em ly ra bi Cu c v c ti nghe on rt ra
t lch s sng to th gii: "v n ngy th by th Cha ngh
ngi". Da vo Tn c, ti bc b cu trch dn ca em: nu ti
buc phi cng nhn l Cha ca Cu c c s ngh ngi, ti cng
Heinrich Bll
100
khng th hnh dung c l Christ li c th ngng lm vic vo

gi nht nh. Marie tm mt li nhng cng phi tha nhn mt
quan nim nh vy v cuc i ca Christ i vi em l c tnh cht
bng b. C th Cha hnh l, phi, tt nhin, nhng ngng lm
vic vo gi nht nh! Chuyn khng th c c!
Ti c th ng nh mt con vt, mt gic ng ni chung khng
mng m. C khi ti ch mi ng c vi pht c cm gic mnh
vng mt c mt thi gian di, nh th l ti u ti xuyn
qua bc tng ng sau l s v cng, s qun lng, s yn ngh
i i v cng c ci cm gic chon y tm tr Henriette khi
ch ri chic vt tennis khi tay ch, khi ch rt chic tha ca
ch vo a sp hoc vi mt c ch t ngt ch qung nhng con
bi ca ch vo la: s trng rng. Hm ti hi ch ngh n g m
li c th ng tr n nh vy, ch tr li ti: "Em khng bit tht
?" v khi ti lc u, ch ni tip trong ting th thm: "Chng ngh
n g c, ch chng ngh n g c". Khng th, ti ni, khng ngh
n g c. "C ch, rt c th c th nh th, ch tr li ti.
ch bng nh c s trng rng, ch nh say ru, v nu c th th
lc ch s ci b ht qun o, giy dp cm thy mnh c
hon ton nh nhm". Ch ni thm l ch thy cm gic y tuyt
vi nh th no, ch lun lun bn chn ch i ci khonh khc y;
nhng kh thay ci khonh khc y bao gi cng n vi ch mt
cch bt ng: c nh l bc vo ci vnh hng. Chuyn cng xy
ra vi ch mt hay hai ln trng hc, v li ti cng nh li
nhng cuc trao i qua telephon gia m ti v c gio nh trng:
"Phi, phi, y l chng ictri, ng th... v nht l cn phi
trng pht n tht nghim khc vo!"
i khi ti cng c ci cm gic cao c y vo lc ti chi c to
co lin ba hoc bn ting ng h. Nhng ting ng truyn
vo ti cm gic : ting ln ca con xc xc, ting ko l ca
nhng con tt trn mt cc bn c, ting "tc" khi ngi ta chng
chng ln nhau. Marie mc d thch chi c chiu tng hn, cui
cng cng m loi c ny. N kch thch chng ti nh mt cht ma
tu. C khi chng ti chi c lin nm hoc su ting ng h.
Nhng nhn vin nam hay cc c hu phng em ch ung hay c
ph ln cho chng ti thng c v mt pha trn gia s s hi v
101
s phn n nh v mt ca m ti trc y mi khi Henriette ln

cn; h i khi lm bm iu m lo eo mc knh lm bm trn xe
ca ci bui sng khi ti t nh Marie tr v: "Khng th tng
tng c!" Marie cn sng to ra mt h thng tnh im rt phc
tp: ty theo ta b chn hay l ta chn c i phng, mt im
hay c im; cui cng thnh mt bng im rt gy n tng.
Ti cn mua cho em mt chic bt ch my bn mu em c th
phn bit r hn cc du c gi tr dng, gi tr m. C khi chng
ti cn chi c trn toa xe la trong nhng chng ng di, gy
kinh ngc ln cho nhng khch i du lch vo loi nghim chnh...
Cho n ci ngy ti pht hin ra l Marie ch cn chi c lm
vui lng ti v cng gi cho ti c bnh tnh bng cch lm bt
cng thng "tm hn ngh s" ca ti: tm tr ca em t by gi tr
i ni khc. S bt ha gia chng ti bt u bc l, t
my thng nay, khi c c nm ngy t do, ti t chi khng i
Bonn. L do l ti khip s ci cu lc b y v cng v ngi gp Lo.
Marie khng ngt nhc i nhc li l em mun c th li "bu
khng kh C c gio", ti nhc li vi em v tnh trng ca chng
ti khi t Bonn tr v Cologne sau bui ti u tin ca chng ti
cu lc b: mt mi, kh s v rt. Trn toa xe em khng ngng
ni: "Em yu anh bit chng no, em yu anh bit chng no"; em
ta u em ln vai ti ng thip i v ch tnh dy mi khi trn
sn ga ngi trng toa ku to tn cc ga: Sechtem, Walderberg,
Bruhl, Kalscheuren... mi ln nh vy em li git mnh; lc ti
t li u em trn vai ti, v cui cng khi chng ti xung ga
pha Ty Cologne, em th di: "C l chng ta nn i xem phim".
Phi, khi em tuyn b vi ti l em cn c th li bu khng kh
C c gio, ti nhc li vi em tt c nhng tnh tit trn v
xut vic i xem phim hay i khiu v, hoc c th chi c to co,
em lc u v mt mnh b i Bonn. Cn phi hiu "bu khng kh
C c gio" mun ni g? i vi ti, y l mt cng thc rng
tuch. Tm li lc chng ti ng Osnabrck(1), v ti khng
cho l bu khng kh y nht nh l khng - C c gio.
(1)
Thuc Ty c, a ht c Ta gim mc.

DuoiCaiNhinCuaAnhHe 1 Boll

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

DuoiCaiNhinCuaAnhHe 1 Boll

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

Nhng k kia s thy l h cn cha bit g v ngi v

Tri v m khi tu vo ga Bonn. Ti c mnh khng ri

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

trong khi ng ra ti ch c vic bnh thn tr v phng mnh v

N trung (cc ch thch u do ngi dch).

Khi bc ra sn khu hon ton say ru, ti thc hin khng

Mt thnh ph cng nghip c.

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

knh ra sn ng gia tit mc m phng Charlot(2) v nm ra .

Th Cng ha Lin bang c: thnh ph c trng i hc ni ting, qu hng nh son nhc ln

Ti vn im lng, v khi ng ta tip tc ni, ging lnh nht t

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

ng nhm tnh li, ri ni:

cng thc u lm chng ti thng khng trnh khi lng tng

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

Bonn, qu trnh din bin hon ton khc: y l ni ti .

nh b tng, v ri li, di mt gc hi khc: mt hu, qung

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

nho ti, v mi vic din ra hn ging nh i vi mt sinh vin x

Kinh Ly cha, Kinh Thnh mu.

Kierkgaard (1813-1855): nh trit hc v thn hc an Mch. T tng c bn: gh tm cuc i, s cht,

- Klee (1879 - 1840): ngh s v nh l lun to hnh Thy S.

Cc Thnh ngi Italia.

xung bn di tng cun khi ln, r rng sung sng giu c b

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

Ln u tin, ti cm thy tng i thoi mi nh mnh:

cng c bn tay ca Monika. ng dy c ni v xut

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

vi quyn ti c hng cn h: khng c bn hoc cho thu,

Ti sinh ra Bonn, y ti c rt nhiu mi quan h: b con,

ngi nh y vinh quang v Hy nhn xem mt tri ng mc

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

ui tt c bn Do Thi Yngki ra khi nc c Ch Thnh ca

Thp Eifel - vng ni pha Ty nc c.

Vng sng Rhin.

nhng my xc, ging nh cc tng thnh Jricho(2).

T chc thanh nin c Quc x.

t Ph c, phn min Nam sau ny thuc Ba Lan (1919).

Thn d ca rng ni nhng ngi ln.

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

tr tn gc". Ti khng hiu ng ta mun ni theo ngha en hay

bn hoa hng qu nht ca ng ni, hng vo bc tng m phng

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

Ti tm trong danh b nhng ngi ti cn ni chuyn. Ti ghi

hi vay tin. Marie s cho ti tin, ngay tc khc, tt c tin em c

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

vang ln tht trong tro. Mt hm, ng gia mt trn u qun

- Schnier, Hans, con trai hp php ca b nh.

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

tht ln mt ting rn nh, ri mt ting th di chng t r rng

Ngi b tc trong tnh trng hon ton tt.

Grre 1776-1848, mt trong nhng nh khi xng Huyn hc C c gio.

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

na, chnh hn xui gic m ti a ti gia nhp Jung volk(2) v

Bund der deutschen Mdeben: Hi Lin hip n thanh nin c.

- A ha! ti ni, chc m tng con mun moi tin m chng,

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

Ti nht vo sau lng tt c nhng chic gi ta c trong tm tay,

l mt mn tin ng k v ai thu nhp c nh vy hai mi ln

Cn gi l Balkia, tr v Ai Cp c (Ymen), ni ting sng huy hong.

Di ci nhn ca mt anh h (quyn 1)

v m n, em c v khip s. Em coi l di "mc" ca ti. Ti