Enterpreneur 1 Vns

Doanh nhn
Con ng
Vn ln t kh khn
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Bn quyn: Ngn hng Pht trin Chu

Ngn hng Pht trin Chu c gi bn quyn vi cun
sch ny
Quan im trnh by trong cun sch ny l quan im ca
cc tc gi. Nhng quan im ny khng nht thit phn nh
quan im v chnh sch ca Ngn hng Pht trin Chu
hay ca Ban iu hnh Ngn hng hay ca cc chnh ph m
cc nh qun l ngn hng i din.
Ngn hng Pht trin Chu khng m bo tnh chnh xc
ca cc d liu c trnh by trong n phm ny v khng
chu trch nhim v bt c hu qu no do vic s dng cc
d liu ny gy ra.
Vic s dng thut ng t nc, nc khng hm s
bnh lun ca cc tc gi hoc ca ngn hng Pht trin Chu
v t cch php nhn hay cc v th khc ca bt c vng
lnh th no.
M c
l c
6
6
Xng rng Hunh Long
12
Gm Nhung
20
C s iu khc Nguyn Hng
26
Xch l Sans Souci
26
32
32
38
Cng ty sn xut hng th cng m ngh HaSa

Tri nui BaBa Ca ng Tiu
42 Cng ty Thng mi Dch v v Xy lp in Th Dung

46
50
56
60
64
X nghip Sn xut Kinh doanh st thp Thin Kim

L ng t King
Tri nho Ba Mi
Vng xp Duy Li
C s nui tm ging v tm tht L Hin
70 H kinh doanh c th Ba Trn

74
Cng ty TNHH xut khu gm s HAMICO
82 C s g M ngh Vn Li
82
Designed by:
heart_mind@hn.vnn.vn
* n v xut bn
Asian Development Bank Vietnam Resident Mission
1000 bn (ting Vit)
* Giy php xut bn s 13-1115 XB - QLXB
cp ngy 25/10/2005
li ta
Sau hai mi nm i Mi, cc doanh nghip nh khu vc t nhn pht trin mnh m nh tinh thn kinh
doanh ca ngi Vit Nam. Nhng doanh nghip ny l nn tng ch yu ca khu vc kinh t t nhn ang ni
ln Vit Nam. Tinh thn t ch v k nng ca hng triu ch doanh nghip nh ng gp ln cho s tng
trng ng kinh ngc ca nn kinh t v tc xo i gim ngho nhanh chng ca Vit Nam.
Trong nm 2004-2005, D n Nng cao Hiu qu Th trng cho Ngi ngho do Ngn hng Pht trin Chu ,
B Pht trin Quc t Anh v Vin Ngn hng Pht trin Chu ti tr phi hp vi Vin Chin lc v
Chnh sch Khoa hc Cng ngh thuc B Khoa hc Cng ngh tin hnh mt nghin cu v 50 trng hp kt
ni thnh cng vi th trng. Cun sch ny l mt trong nhng sn phm ca nghin cu gm mi lm
trng hp c chn ra t 50 trng hp trong bo co chnh s dng bi v nh phn nh li vn kinh
doanh ca cc doanh nghip. Cun sch k nhng cu chuyn c thc ca nhng nh doanh nghip trong qu
trnh to lp cng vic kinh doanh Vit Nam v pht trin nhng mi lin kt thnh cng vi th trng. Cc
trng hp ny n t cc vng, min khc nhau v hot ng a dng vi sn phm v dch v c trong lnh
vc nng nghip v phi nng nghip.
Cc nh doanh nghip c cp n trong cun sch ny c ngun gc xut thn khc nhau, bao gm b i
xut ng, th th cng, v c nhng ngi tng l cn b nh nc. H cng khc nhau v trnh hc vn,
trnh ngh nghip v ng lc khi bt u cng vic kinh doanh. Tuy nhin, h u c mt im chung l h
u bt u t hon cnh kh khn thm ch l ngho nhng nh kt hp s chm ch, bit t hc hi, v ht
lng vi cng vic m h c c s thnh cng. H khng ch c tr gip m chp nhn ri ro bng cch
tm mt con ng mi th thch s phn ca h. Bng cch , h khng ch mang li li ch cho chnh h,
gia nh h m cn to cng n vic lm cho nhiu ngi v gip cng ng ni h sinh sng.
Nhng trng hp c trnh by trong cun sch ny rt th v v ng ch v l nhng kinh nghim tht
ca nhng con ngi tht Vit Nam. y l nhng ngi kinh doanh thnh cng d khi nghip t nhiu
kh khn. Nhng trng hp ny l ngun cm hng cho tt c nhng ai c tham vng thnh cng.
Chng ti hy vng cun sch ny s rt hp dn v b ch cho ngi c. Cng quyn sch ny cn c trn b
vi tt c 50 trng hp in hnh. Cc trng hp cng c th ti xung t trang in t
http://www.markets4poor.org.
Bradford Philips
Gim c Quc gia
C quan i din thng tr ti Vit Nam
Ngn hng Pht trin Chu
Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn
L ng Doanh
Nguyn Vin trng Vin Nghin cu Qun l kinh t
Trung ng
Chuyn gia Kinh t cao cp, B K hoch - u t
v Ban Nghin cu ca Th tng Chnh ph
Xng rng Hunh Long
Xng rng Hunh Long
tui 46, ng Hunh Xun Long l mt thng nhn thnh cng trong lnh
vc trng v kinh doanh cy xng rng. L mt thng binh sau chin
tranh, vi sc khe yu v khng c tin nhng ng Long lun kht khao

mnh c th vt qua nhng kh khn to lp cng ty ring chuyn kinh
doanh trong lnh vc cy cnh, c bit l cy xng rng. Bng nhng n lc
phi thng, ng khng ch to cng n vic lm cho nhiu thng binh v
nhng ngi lang thang c nh m cn tr thnh ng vua xng rng Vit
Nam. ng c t chc doanh nghip va v nh ti H Ni khen tng vi
t cch l mt doanh nhn thnh cng.
biu tng ca sc mnh phi thng v loi cy ny c

th sng c trong cc iu kin v cng khc nghit
m vn n hoa. ng thy mnh cng ging nh cy
xng rng khi ng cng vt qua rt nhiu kh khn
nhm t n hnh phc.
T tr i, ng quyt tm hc cch trng xng rng.
Do quyn sch ca ng c vit bng ting Anh, ng
phi nh ngi dch sang ting Vit. Quyn sch c dy
cch to ra nhng loi xng rng mi bng vic ghp
cc loi xng rng c vi nhau. ng cho rng vic
thc hin cc thao tc ny rt n gin v hon ton kh
thi. Mc d ti thi im s ngi dng xng rng
lm cy cnh cn cha nhiu, nhng ng tin rng trin
vng ca loi cy ny rt ln, c bit l cy xng rng
rt ph hp cho vic trang tr trong cc to nh cao tng.
u tin, ng thc hin su tp cc loi xng rng nh
mt th vui. ng tn dng mi c hi thu thp cc loi
xng rng t ngi thn, bn b, hng xm... Bng cch
ny, ng c th su tm c va nhiu loi, chi ph li
khng cao, ph hp vi kh nng ti chnh c hn t c
s sn xut ca ng lc by gi. Dn dn, s lng cy
xng rng ng c c tng ln cng vi s am m ca
ng. Da trn cc hng dn trong quyn sch, ng dnh
nhiu thi gian trng, ghp cnh v chm sc cho cc cy
xng rng. Khi c trong tay vi trm loi xng rng
khc nhau, ng d nh m mt cng ty kinh doanh mt
hng ny.
ng Long nhp ng nm 1977. Hai nm sau, ng tham

gia chin trng bin gii Ty-Nam v b thng trong
mt trn u ti y. ng c chuyn v mt tri iu
dng thng binh v ri khi nm 1980. Sau khi ri
khi tri iu dng, tnh trng sc khe yu khng cho
php ng c nhiu la chn vic lm nn ng chn ngh
bn bo kim sng. Vi s vn kim c t bn bo,
ng chuyn sang kinh doanh nc mm v c kh v mt
hng ny c kh lu, d vn chuyn m i hi vn
u t ban u thp. Tuy nhin, kinh doanh khng em
li thu nhp ng k nn ng chuyn nhiu hng kinh
doanh khc nhau.
Nm 1980, ng thnh lp mt c s sn xut ly tn l
Hunh Long. C s sn xut ny to vic lm cho
nhiu thng bnh binh, phn ln trong s h phi s
dng xe ln v c sc khe yu. C s sn xut ca ng
thc hin nhiu loi hnh cng vic khc nhau nh bn
bo, thu thp v bn sch bo c. Nm 1984, trong lc
thu lm sch c, tnh c ng Long pht hin c mt
cun sch v k thut trng xng rng c km rt nhiu
hnh v p. ng ngh y l s phn. Cy xng rng l
Ch n nm 1987, ng mi bt u thc hin kinh doanh

xng rng vi s vn ban u l 6 triu ng. ng
hng dn cho cc nhn cng khc cch trng, chm sc
v cy ghp ging xng rng. Thi gian u, h phi i
bn rong xng rng sang cc vng ln cn. Thu nhp
ban u khng ng k. Tuy nhin, phi n nm 1993,
khi th trng kinh doanh cy cnh pht trin th v p
ca hoa xng rng mi c ngi tiu dng bit n v
nhu cu v xng rng tng cao. Nm 1994, nhm c
vn m rng kinh doanh, ng b sung thm 200
triu ng trong c 70 triu tin bn nh, 35 triu tin
vay ca gia nh v v hn 100 triu huy ng t cc
nhn vin cng thm vi 15 triu ng ng tch cp c
t cng vic kinh doanh trc . S vn ny gip ng
mua ging cng nh lai to thnh cng nhiu ging mi
p ng c nhu cu th trng kp thi. T , vic
kinh doanh ca ng rt tin trin. Bin bn hng c o
vi dng ch Chi, chi, chi cy cnh vi xng rng
rt hp dn khch hng. Ngi chi cy cnh ngy cng
thch loi cy ny do chng p va n s li va trang
trng cng nh sc sng mnh lit ca chng.
Ban u, ng phi trng xng rng trn mi nh ca
chnh mnh v ca cc nhn cng cng nh nh mi nh

hng xm. Din tch mn ny cng c khong 300
m2 t nm 1987 ln n 1.000 m2 trong nm 1996. Nm
1997, nhm p ng c nhu cu pht trin ca cy
xng rng, ng m rng vng trng cy ca mnh vi
vic mn thm 1.000 m2 t huyn M Tr. ng xy
dng mt ln nh ro li trng xng rng.
Nm 2000, lng ca cc nhn vin ca ng c tng
t 200.000 ng ln 800.000 ng. Doanh thu ca ng
tng t 3-5 triu ng trong nm 1987 n 15-25 triu
ng trong nm 1993, v 40-50 triu ng nm 1999.
Vo nm 2000, Lut Doanh nghip ra i v ng ngh
lc ny l thi im thch hp pht trin kinh doanh
hn na. ng chuyn i c s sn xut ca mnh thnh
Cng ty TNHH Xng rng Hunh Long vi tr s t
ti ph L i Hnh H Ni. Cng ty c s vn iu l
ng k t nm 2000 l 500 triu ng c tch ly
thng qua vic kinh doanh cy xng rng trong nhng
nm 90. Vi vic thnh lp cng ty, ng c c s php
l thc hin nhng hp ng cung cp hng ln hn,
ch yu cho siu th v vn cy cnh. Nhng hp ng
ln ny cng gip ng thu c khong t rng hn
trng xng rng. Vo nm 2002, din tch t trng
xng rng ca ng ln n 33.000m2 c t ti
huyn Gia Lm, bao gm 11.000m2 t thu v
22.000m2 t ng gp ca nhng ngi dn a
phng. Nm 2002 l ct mc cho vic kinh doanh cy
xng rng ca ng vi vic gii quyt c cc kh khn
v t trng cy.
Th trng cy xng rng trc nm 2000 tp trung ch
yu ti H Ni. Sau nm 2000, v c bit t nm 2002,
cc sn phm ca ng tm c ch ng ti cc tnh
khc nh Hi Phng, Qung Ninh, Nha Trang, Si Gn v
sang cc nc khc nh Thi Lan, Trung Quc v Nht
Bn, th trng ln nht ca ng. Cc th trng Si Gn,
Thi Lan v Trung Quc va l ngi mua va l ngi
bn cho ng thng qua vic mua cy xng rng ca ng
cng nh trao i nhiu loi xng rng vi ng. Kt qu
l t 40-50 triu ng trong nm 1999, doanh thu ca ng
ln n 60-70 triu ANG trong nhng nm
2000-2001. Trong khong thi gian 2000-2001, th trng
ni a chim khong 40% s lng sn phm, s cn li
c xut khu vi Nht Bn chim 30%, Thi Lan v
Trung Quc mi quc gia chim 15%. Th trng kinh
doanh ca ng pht trin mt cch nhanh chng t ch
mt vi ngi mua n rt nhiu khch hng thng
xuyn. ng k rt nhiu hp ng ln vi cc vn
phng, nh hng, khch sn, siu th v cc trung tm kinh
doanh nh Trng Tin Plaza. T nhng hp ng ny, ng
phi iu chnh, cy ghp p ng nhu cu khch hng
cui cng. iu ny to c hi cho ng tip xc vi nhng
khch hng ngoi quc. Sau ng lun gi lin lc trao
i mua bn cc loi xng rng, m rng bn hng

cng nh ngun hng. Cc cy xng rng ca ng
c nhiu mc gi ph hp cho nhiu i tng ngi
dng khc nhau, t vi nghn ng cho nhng ngi
t tin n vi triu cho nhng ngi kh gi hoc
n vi trm la hoc hn cho nhng ngi c iu
kin chi cy cnh. Nm 2002, ng s hu hn
1.000 loi xng rng khc nhau v thu n 70
nhn cng.
Nhng yu t dn n thnh cng
S thnh cng ca ng Hunh Xun Long phn ln
da trn s say m v kin tr ca ng trong cng
vic. Mc d thnh cng ny bt ngun t vic ng
may mn tm ra cun sch dy cch trng cy xng
rng nhng s nhy bn trong kinh doanh ca ng
cng nh s sng to trong vic s dng cc k thut
ph hp vi iu kin kh hu Vit Nam (vn khng
ph hp vi vic trng cy xng rng) l nhng yu
t quan trng dn n thnh cng ca ng. Bn cnh
, s ng tm nht tr ca cc nhn vin gip
ng vt qua nhng lc kh khn nht. Kh nng
vt kh ca ng cng l mt nhn t ln dn n
thnh cng. Rt t ngi dm khi u cng vic
kinh doanh vi kin thc v vn gii hn. Yu t
cui cng dn n thnh cng l s thng minh.
iu ny gip ng thnh cng trong vic hc qua
thc t v gp phn gip ng thnh cng trong vic
gii thiu sn phm ra th trng vi khu hiu
Chi, chi, chi cy cnh xng rng.
ng Long l mt ngi bit tn dng thi c. T
vic tnh c tm c mt quyn sch v cy xng
rng, ng bit p dng nhng g vit trong sch
vo trong cuc sng. Vi s nhy bn trong kinh
doanh, ng pht trin cy xng rng v bin mt
th trng cy cnh tim tng v cha pht trin
thnh mt th trng c nhiu li nhun. Bn cnh
, ng quyt on vt qua mi kh khn nh s
thiu hiu bit hay cc kh khn v t trng, v sc
khe i n thnh cng. ng cng thc hin
rt tt nhng cng vic tm thi (iu hnh cng ty
TNHH Kt bn - Making friends Co. Ltd) chun
b cho nhng k hoch di hn (duy tr vic kinh
doanh cy xng rng).
10
Xng rng Hunh Long
11
gm nhung
V
Hu N hung, 29 tui, l i din cho

th h tr u t ca lng gm Ph Lng,
huyn Qu V, tnh Bc Ninh. Anh hin l
gim c Cng ty T NHH Gm S ao Bc vi
thng hiu Gm Nhung ni ting trong v
ngoi nc. Anh lin tip nhn c nhiu
gii thng sng to m thut quan trng v
gn y nht l gii Ngi sao Vit N am gii thng cao nht ca Hi thi cc ngnh
ngh truyn thng Vit N am. Khng ch
thnh cng tro ng cng vic kinh doanh v t
chc cc trin lm c nhn, nhng g Nhung
lm c c ngha rt ln lao. Anh c
bit n nh mt ngi lm sng li mt
lng ngh truyn thng bng cc sn phm
gm m ngh y tnh sng to v tm huyt
ca mnh. Anh c cng em li sc sng
mi cho sn phm gm Ph Lng, khi phc
v gn gi li mt trong nhng lng ngh
truyn thng ca ng bng Bc b ng
trc nguy c b mai mt. Nm 2003, Nhung
c la chn thc hin Phim ti liu
v lng gm Ph Lng.
12
gm nhung
13
Sinh nm 1975, khi t nc hon ton

c gii phng, nhng Nhung phi tri
qua cuc sng rt kh khn. Gia nh anh
ngho, mc d c ngh lm gm nhng
thng khng n, sn phm lm ra tiu th
chm vi gi r ch qu. B mt sm, l con
c trong gia nh, Nhung va i hc va phi
ph gip m cc cng vic nh. Hc ht ph

thng trung hc, Nhung vn ch quanh qun
trong lng, lm thu cho my nh lm gm
snh kim sng nhng cng ch tm n
hng ngy.
L mt ngi chm ch v c nng khiu hi
ho, nm 1994, Nhung thi vo trng i
hc M thut Cng nghip, chuyn ngnh
iu khc. Trong sut 5 nm, Nhung phi va
hc, va lm v gia nh khng c tin chu
cp cho vic hc hnh ca anh. Trong giai
on ny, anh phi lm nhiu vic c
tin n hc nh lm thit k cho cc gian hng
trong trin lm v v bng bin qung co.
Anh cng vi nhng ngi bn c thi gian
lm thit k gian hng cho mt cng ty ca
Singapore v cc hng ln nh Castrol v BP.
y cng l dp Nhung hc hi v c thm
kinh nghim khi tip xc v lm vic vi
nhng cng ty nc ngoi chuyn nghip.
Nm 1999, Nhung tt nghip i hc M
thut v l mt trong s t nhng ngi c
bng i hc ca lng Ph Lng lc . Lng
gm Bt Trng lc ny rt sm ut, cng vic
sn xut v kinh doanh pht trin mnh.
Nhung quyt nh sang lm thu ti Bt Trng
hc thm v ngh gm, nghin cu v kiu
dng sn phm, cng ngh un l, th hiu
khch hng v xu hng pht trin sn phm
truyn thng cng nh cch thc tip cn
vi th trng. Anh lm y gn 6 thng,
l th gm v v hoa trang tr.
14
Trong thi gian hc vic, Nhung lun suy ngh v bn sc ring ca

gm Ph Lng. Nm 1999, anh tr v Ph Lng v bt u th nghim
hng sn xut mi: ng dng cc kin thc hi ho, iu khc hin
i trn cht liu gm snh c truyn. Nhung pht hin ra rng gia
iu khc v gm c mi lin h rt gn gi v anh mun khm ph ra
mi quan h ny.
Vi mt cht vn ling v phi vay mn thm, Nhung bt u lm cc
sn phm gm m ngh theo tng ca mnh. Khng ging bt c
sn phm truyn thng no, anh lm mi ngi trong lng ngc nhin
vi nhng sn phm c o. Khng ch lm gm trn (bnh, l) vi
nhng kiu dng c o, anh sng to thm cc loi gm phng (ph
iu, tranh gm). Nhng sn phm u tin ca anh phi nung nh l
ca hng xm, cn anh hi hp ch n ngy ra l. Ban u, Nhung
thit k bnh v chu hoa vi nhiu mu men. Tuy nhin, nhng sn
phm ny khng c th trng chp nhn v anh khng thit k
theo nhu cu ca khch hng.
Nm 1999, Nhung gp may khi mt Vit kiu c v lng, nghe ni
n nhng sn phm ca Nhung v mua tt c (100 sn phm) vi
gi 35 triu ng. Hn 20 tc phm trong s nhng th nghim ca anh
c ng gi em sang c vi gi t 20 n 50 USD/mt mn. u
nm 2000, Nhung quyt nh cng mt ngi bn trong lng m mt
xng gm nh ti nh vi s vn ban u l 50 triu ng. S tin ny
anh vay mn t nhng ngi b con trong lng trong vng 1 nm v
khng phi tr li. Xng gm ban u c 10 ngi, Nhung va l
ngi thit k chnh va trc tip lm va hng dn th. Sn phm ca
anh tp trung vo gm trang tr, khc hn vi nhng sn phm truyn
thng ca cc nh lm gm khc trong lng. Anh quyt nh lm
theo cch mi, vn dng cch nhn tng th ca ngi lm iu khc
lm gm. Thng hiu Gm Nhung bt u hnh thnh.
Nhng ngay sau , cc sn phm Nhung lm ra khng c ngi

mua. S vn dng cc yu t m thut qu mc lm cho sn phm ca
anh khng ph hp vi th hiu ca ngi tiu dng. Tht bi u tin
gp phi lm anh b mt tinh thn trong sut mt thi gian di. Anh
ng trc nhng la chn trong vic lm cc sn phm gm c tnh
m thut hay cc sn phm gm m ngh phc v cuc sng.
Nm 2000, Nhung nhn c gii thng u

tin, Gii khuyn khch cho tc phm ng
i bng t nung ti Trin lm M thut
ton quc 1996 - 2000 do B Vn ho Thng
tin v Hi M thut Vit Nam t chc. y l
gii thng c ngha quan trng i vi mt
sinh vin mi tt nghip nh Nhung. Tc
phm ny c Bo tng Vit Nam mua v
a vo b su tp, y l mt nim t ho v
m c ca nhiu ngh s m thut. Gii
thng u tin gip anh ly li tinh thn
v nh hng li con ng i ca mnh. Anh
quyt nh s va lm cc sn phm gm m
ngh va sng tc.
Bc i tip theo l anh n cc ca hng bn
th cng m ngh, xem xt th trng, hi
thm kinh nghim t cc thy trong trng v
quay tr v lm nhng sn phm gm trang tr
in nhng hnh c cy hoa l, nhng th gin
d gn b vi cuc sng hng ngy nng
thn.
Thng 12/2000, gom gp nhng sn phm
p nht ca mnh lm ra trong gn nm qua,
Nhung mnh dn m mt Trin lm c nhn
v rt thnh cng. Hn 100 sn phm trin
lm c bn ht. Mi ngi bt u bit
n Gm Nhung - Ph Lng di cch nhn
mi m v hp dn, mang m bn sc dn
tc. Thnh cng ca trin lm c nhn khng
ch mang li cho Nhung thu nhp m cn gii
thiu c sn phm ca anh n vi th
trng. Cc ca hng bt u n t hng
ca anh. Cng vi s pht trin ca nn kinh
t, ngi ta bt u quan tm n vic
trang tr trong gia nh. Nhng sn phm
Gm Nhung khng ch p m cn mang nt
c o bt u c khch hng a chung.
Anh li tip nhn c nhng gii thng
cng nhn ti nng ca anh. Thng 11/2001,
Nhung c trao gii Ngh nhn c i bn
tay vng do Hi ng Anh cng vi Qu h
tr vn ho Thu in - an Mch, Trung
tm ngn ng vn minh Php v i s qun c t chc. u nm

2003, Nhung li c trao gii thng Ngi sao Vit Nam, gii
thng cao nht ca Hi thi cc ngnh ngh truyn thng Vit Nam vi
2 tc phm Ma hi v Hoa t. Anh cng c i truyn hnh
Vit Nam la chn thc hin quay b phim ti liu v lng gm Ph
Lng vi ta Ngi t li tn lng, tn gm. Cng trong nm ny,
ti Trin lm iu khc ton quc 10 nm giai on 1993 - 2003,
Nhung c Gii ba vi nhm tng gm Cuc gp g, gm 3 ph
iu gm c din tch 3,2m, c i din UNESCO ti H Ni tuyn
chn trng by ti tr s hi. Gn y nht, 50 sn phm gm m
ngh ca gm Nhung c la chn lm qu lu nim ti hi ngh
thng nh - u t chc ti H Ni
n nm 2002, xng gm ca Nhung c khong 30 ngi vi din
tch sn xut 200 m2. Anh va lm va o to th. Sn phm lm ra
ch yu bn cho cc ca hng, mt s n hng t nc ngoi c
xut thng qua cc ca hng. Anh cng cho in cc t gp gii thiu v
sn phm ca mnh.
Thng 2/2004, c s t vn v h tr ca Trung tm xc tin Thng
mi v Du lch ca UBND tnh Bc Ninh v trc thc t pht trin ca
xng gm cng nh cng vic kinh doanh, Nhung thnh lp Cng ty
TNHH Gm Sao Bc. Thng 3/2004, Nhung mua c ca x l t
rng 3.000 m2 vi gi khong 100 triu ng, u t khong 300 triu
ng xy mt dy nh lm vn phng, mt khu xng rng 2.000 m2
v l nung gm. Khu t ny nm cnh mt qu i v trong tng lai
Nhung d nh s bin khu t ny thnh khu du lch lng ngh. Khch
n thm quan s c ngh ngi ti nh ngh v tham gia lm gm
cng cng nhn. Vic chuyn xng vo mt v tr rng hn khng ch
gip anh m rng sn xut m cn gip anh khc bit ho nhng sn
phm ca mnh vi cc sn phm ca cc doanh nghip khc ti Ph
Lng.
Cng ty TNHH Sao Bc ca Nhung hin c 100 cng nhn, ch yu l
cc thanh nin trong lng vi thu nhp bnh qun t 750.000 1.000.000 ng/ngi/thng. Mi thng, cng ty xut khu
1 container 20 feet, ch yu sang M, Nht, v Hn Quc. Doanh
thu trong nm 2004 d kin khong hn 2 t. N t khch hng tng
i thp, khon n ln nht ch vi chc triu ng.
Thnh cng v t duy mi ca V Hu Nhung tc ng mnh m
15
n lng ngh, ngi dn trong lng bt u

hc theo anh. Nhiu nh cho con em mnh
hc ln i hc. Sau Sao Bc l hai cng ty
na cng c thnh lp, chuyn sn xut
gm snh xut khu.Cng ty Tn Thnh v
Thius CERAMICS, c t 30 - 40 cng nhn.
c bit h u rt tr, nht l Gim c
Nguyn Mnh Thiu ca Cng ty Thius
CERAMICS, sinh vin nm cui ca i hc
M thut cng nghip H Ni, mi bc sang
tui 25. Khng nhng th, ln sng y bt
u lan rng ra ngoi lng ngh, nhiu gia
nh cng hc cch lm gm snh m ngh
xut khu theo phong cch Gm Nhung.
Nhng yu t mang li thnh cng
Tt c cc sn phm ca Nhung u c c
kt t s sng to v s kt hp hi ho gia
truyn thng v hin i. Yu t to nn s
thnh cng ca Nhung cng chnh l iu lm
cho anh tr nn c bit. Cht liu th vn l
t nung, song anh thi hn mnh vo
nhng sn phm nng chng ln thnh cc
tc phm ngh thut. S sng to ca Nhung
nm trong cch anh th hin nhng tng
ca mnh trn nn k thut lm gm truyn
thng Ph Lng. Bng sc sng to ca mnh,
Nhung to nn nhng tc phm c bin
tu ht sc linh hot. l s m phng tt c
nhng cht liu sn c trong cuc sng nh
g, , vi, my, tre, hoa l, cm gic v cy
c, khi qua hnh dng, lc ni b mt trong
sng tc. Tt c u c to hnh mt cch
c thc, c ch v cm xc, nhng c lc
li nh l tnh c. Bi th cho nn, mi mt
mu m ca Nhung u l mt tc phm m
trong c s sng to khng ngng. Nh
vy, Nhung c nhn nhiu gii thng
m thut cho nhng sng to ca anh. Nhng
gii thng gp phn h tr rt nhiu
cho anh v tinh thn, gip anh c c s t
tin trong cng vic kinh doanh. t c
iu ny, thng xuyn hc hi chnh l nt
c trng ring ca ngi ngh s-nng dn
ny.
C hc, c gu, bit nhn ra u l vn c ca
lng tn to n, bit lm giu ng thi
bit lu gi nhng gi tr truyn thng, y
l tnh cch v khuynh hng ca Nhung.
Mi lng c bn sc ring, lng nh Ph Lng
c gm v c Nhung, mt ngi ang lng l
t li tn lng, tn gm sng li mt lng
ngh ni ting ca nng thn min Bc.
16
Tt c cc sn phm
ca Nhung u c
c kt t s sng to
v s kt hp hi ho
gia truyn thng v
hin i. Yu t to
nn s thnh cng ca
Nhung cng chnh l
iu lm cho anh tr
nn c bit. Cht liu
th vn l t nung,
song anh thi hn
mnh vo nhng sn
phm nng chng
ln thnh cc tc phm
ngh thut. S sng to
ca Nhung nm trong
cch anh th hin
nhng tng ca
mnh trn nn k thut
lm gm truyn thng
Ph Lng.
17
C s iu khc
Nguyn Hng
Gii thiu
Sau mt thi gian hc vic ti c s iu khc ca ngi ch, Nguyn

Hng lp c s iu khc mang tn anh vo nm 1991. T mt c
s nh ch sn xut cc sn phm kch thc nh bn cho cc ca hng
bn l ti a phng, c s Nguyn Hng tr thnh mt c s iu
khc ln nht ti qun Ng Hnh Sn, thnh ph Nng. Trit l
pht trin ca anh Hng l sng to v i mi.
20
C s iu khc Nguyn Hng
21
ny bn li cho khch du lch. Cht lng ca

sn phm kt hp vi lng khch du lch tng
cao gip cho cc tc phm iu khc ca
Hng bn rt chy v Hng nhn c nhiu
n hng t cc ca hng. Mc d c nhng
thnh cng bc u nhng Hng cng gp
kh khn trong vic m rng sn xut do cc
thit b s dng trong giai on ny u rt
th s.
C s iu khc Nguyn Hng l mt trng

hp in hnh v 2 l do. Th nht, Nguyn
Hng tn dng c c hi pht trin khi
lng khch du lch n Ng Hnh Sn v Hi
An tng ln nhanh chng sau khi Ng Hnh Sn
c Chnh ph Vit Nam cng nhn l di tch
vn ho lch s nm 1990 v Hi An c cng
nhn l di sn vn ho th gii nm 1999. Th
hai, Nguyn Hng lun i mi phong cch
thit k bng vic kt hp gia truyn thng v
hin i (c bit l phong cch thit k kiu
Italy) trong cc tc phm ca mnh nhm p
ng s thay i nhanh chng trong nhu cu ca
khch hng.
Nguyn Hng sinh ra v ln ln trong mt gia
nh ngho v khng th hc ln i hc sau khi
tt nghip ph thng nm 1989. Do b m
ni r rng rng h khng tin chu cp cho
anh n hc, Hng khng tham gia k thi vo
i hc nh bao hc sinh ph thng khc m xin
vo hc vic ti mt c s iu khc ca
ngi ch, mt th iu khc lnh ngh ti qun
Ng Hnh Sn, thnh ph Nng.
Nm 1991, sau khi hc vic c 3 nm,
Nguyn Hng m mt c s iu khc rng
50m2 trn mnh t do b m li. Ngun vn
ban u m c s l 200 nghn ng (tng
ng vi 20 USD ti thi gi nm 1991) v
khong hn 100 kg . S vn ny l tin cng
do ngi ch tr cho Nguyn Hng sau 3 nm
lm th hc vic ti xng. Anh hy vng rng
c s iu khc s gip anh v gia nh thot
khi i ngho v chng t rng khng cn
hc i hc cng lm giu c. ng thi,
Nguyn Hng cng mun m khng phi h
thn v nh ngho nh trc y na.
Ban u, Nguyn Hng lm cc sn phm iu
khc loi nh nh tng Bt Tin, tng Quan
m v cc loi tng th bn cho cc ca hng
lu nim nh ti a phng ri nhng ca hng
22
Nm 1993, Nguyn Hng m mt ca hng nh

bn hng trc tip cho khch du lch trong v
ngoi nc. Vi cc sn phm cht lng cao
hn v nhng tng sng to, anh nhn c
nhiu n t hng hn t khch hng nc
ngoi. Anh tuyn mt s th hc vic vo
lm ti xng v bt u sn xut cc sn phm
iu khc c ln cho li nhun cao hn. n
nm 1995, Hng quyt nh m rng din tch
nh xng v ca hng ln 400m2 trn din tch
t ca gia nh.
Ngun vn m rng nh xng v ca hng
l 195 triu ng (tng ng vi 17.700 USD
ti thi gi nm 1995). Nhng cng nhn u
tin ca Nguyn Hng l nhng ngi th hc
vic ti xng ca anh sau khi thnh ngh.
Lng lao ng lm vic trong xng vo thi
im nm 1995 l 40 ngi. Trong cng thi
gian ny, Nguyn Hng chuyn sang sn
xut cc sn phm iu khc c ln cho
khch hng c thu nhp cao. Nhm tng nng
sut lao ng, Nguyn Hng mua cc thit b
hin i v s dng vo nhng cng on khng
i hi phi lm bng tay.
Trong giai on ny, Nguyn Hng tin hnh
qung co sn phm bng cch hp tc vi cc
hng du lch v i ng hng dn vin du lch.
Anh a ra mc hoa hng hp dn h gii
thiu sn phm ca anh cho khch du lch trong
nc v quc t v a nhng khch du lch ny
n thm ca hng. ng thi, Nguyn Hng
cng rt ch trng n cht lng sn phm.
Nhng n lc gip Nguyn Hng nhn
c nhiu n t hng hn t khch du lch
nc ngoi. Doanh thu v li nhun tng rt
nhanh trong giai on 1995-1998.
Nm 1998, Nguyn Hng bt u s dng
phong cch La M trong cc tc phm iu khc
ca c s bng cch s dng cc mu thit k
ti xung t Internet. Trong nm ny, Hng mua
thm 0,3 ha t cnh nh m rng din tch
nh xng v xy dng mt khu vn trng
by v bn sn phm iu khc . Khu vn
gip cho cc sn phm iu khc mang phong
cch La M hp dn hn so vi vic by trong
ca hng. Ngoi ra, vn trng by cng gip
to s khc bit cho cc sn phm ca c s
Nguyn Hng so vi sn phm ca cc c s
iu khc khc.
Nm 2000, sau khi nhn c n t hng v gi t

mt khch hng nc ngoi, Nguyn Hng nhp
ngc t Iran sn xut cc sn phm iu khc cao cp
cho th trng khch hng c thu nhp cao. Nhng sn
phm mi ny em li nhun cao do hng bn chy v
Nguyn Hng c li th c quyn v ngun nguyn liu.
Mc d mt s xng sn xut ti Ng Hnh Sn cng
mong mun bt chc Nguyn Hng sn xut sn phm
cao cp t ngc nhng nhng c s ny khng th tm
c ngun nguyn liu ngc cao cp. n nay, xng
ca Nguyn Hng l xng duy nht ti Ng Hnh Sn
sn xut sn phm iu khc t ngc v phn ln
doanh thu v li nhun ca c s l t cc sn phm ny.
Tuy nhin, Nguyn Hng vn tip tc kinh doanh cc sn
phm truyn thng bng cch t hng cc c s sn xut
khc ti a phng c thm cc sn phm c nh v
cht lng thp hn.
Nhng nm gn y, Nguyn Hng lin tc pht trin
hot ng marketing. Ngoi phng php qung co sn
phm thng qua cc hng du lch v i ng hng dn
vin du lch, Nguyn Hng mang cc sn phm ca c
s ti cc trin lm quc t ti Nng v cc thnh ph
khc. Anh mua thm 0,15 ha t, tr gi 7 t ng, vo
nm 2002 vi d nh m mt phng trng by ln nht
Ng Hnh Sn.
Hin ti, c s Nguyn Hng l c s ni ting nht v
iu khc ti qun Ng Hnh Sn, thnh ph
Nng. Nm 2003, tng doanh thu ca c s l
1,5 triu USD, trong doanh thu t xut khu chim
80% trong tng doanh thu. Ton b cc sn phm xut
khu c thc hin theo hp ng vi khch du lch n

thm vn trng by v xng sn xut. Sn phm ca
Nguyn Hng cng c xut khu trc tip sang th
trng M v EU. T l li nhun nm 2003 l khong
30 n 40% trn tng doanh thu.
Nhng yu t mang li thnh cng v bi hc kinh
nghim
- Lun lun sng to v i trc cc i th cnh tranh.
- Quyt on trong kinh doanh
- Gi uy tn v cht lng sn phm
C ba bi hc kinh nghim c th rt ra t trng hp
ca c s iu khc Nguyn Hng. Th nht, Nguyn
Hng tn dng c c hi khi lng khch du lch
trong nc v quc t n Ng Hnh Sn v Hi An tng
cao. Th hai, trong nghnh th cng ni chung v iu
khc ni ring, rt kh c th p ng kp nhng thay
i nhanh chng trong i hi ca khch hng. Nguyn
Hng a dng ho sn phm, khng ch sn xut cc
sn phm truyn thng m lin tc thay i v nng cp
mu thit k sn phm, thm ch l s dng cc cc mu
thit k ca Italy. iu ny gip Nguyn Hng lun
vt xa cc i th cnh tranh. Cui cng, trng hp
Nguyn Hng chng t rng vic phn on th trng v
a dng ho sn phm l rt quan trng, ngay c trong
ngnh iu khc . Nguyn Hng khc bit ho sn
phm bng cch tp trung vo sn xut cc sn phm c
cht lng cao v sang trng cho cc khch hng c thu
nhp cao.
23
Sans Souci Cyclo
Xch l
Sans Souci
26
c
ou
gi ng
d m
K ch An
ph
c h
S
l ar h v x C T
th m
S
h
l
n
i
n
n g g h n h . C M n x e ) v g l ch n g , 5
t
o
i
t
t
n h h h i p. m u c v ro n c a n l u l d y T 6 t u
t
p
g
t
N
a n r g o , , n V n g s n c k h B i n m ( S u l H i ,
h
h ng t b t
g h t a c H
e m . m n n g q u i b n g o ch n s h
Q
t a
k ng ch n i S o
u g
m c n an n g h c nh p x h i C i n Tr n s u c i
c n
an g
t c
h c r n c h l n g n g h l n n h ch n
g
o nh g c v c
n h ch g t n s n g
,
h
r
n ng n n l a
t n g , g n q u k i u y
k n tr g n n
N p t t h i m g n y u t r n n g
r
t
h
i
ch i, h on g , gi g h n g h
i
h
b i c n h b l c b p n g ,
ph n h x e n h c tr i t c n h i
t r o x c n a n m u
c n h h h c m
. g l l n v
n l g
H t
g n
kh
u
c
X
S
ns
Sa
27
28
ng Anh Th, 56 tui, gim c Cng ty TNHH dch v

xch l du lch Khng lo u (Sans Souci Sarl) vn l mt
chin s li xe ca Binh on Trng Sn trong khng chin
chng M v c bng c nhn s phm. Cuc sng khin
ng tr thnh mt ngi p xch l chuyn nghip. Vt qua
nhng nh kin ngh nghip, nhng tc ng ca qu trnh
th ho, bng ngh lc v lng yu ngh, ng tm c ch
ng trn thng trng. Quan trng hn, ng gip nhiu anh
em cng cnh ng kim c bt cm manh o, ng thi, gi
li c mt nt p trong bc tranh v H Ni, hnh nh nhng
chic xe xch l ln bnh trong lng khu ph c.
Thng 5 nm 1975, ng xut ng v lm ti Cng ty Cu ng
Ngoi thnh thuc S Giao thng Vn ti H Ni. Thi gian ny,
ng bt u tham gia hc cc lp b tc ban m hon thnh
chng trnh cp III. Nm 1976, ng c c i hc ti Trng
L lun Nghip v Vn ti ca S Giao thng Vn ti H Ni.
Tt nghip trng ny, ng c nh trng gi li lm gio vin
song ng t chi, do trc , thng 10 nm 1977, ng thi
vo Khoa S, Trng i hc S phm H Ni. ng cng xin
ngh vic ti Cng ty Cu ng Ngoi thnh tp trung cho
vic hc. Hng thng, ng sng bng hc bng do B Gio dc
cp v i dy thm tng thu nhp.
Nm 1981, ng Th tt nghip i hc vi s im cao. Nh
trng gi h s ca ng v S Gio dc o to H Ni
ngh S phn cng cng tc cho ng Th. Tuy nhin, sau 3, 4
nm kin tr lin h, ng Th vn khng nhn c quyt nh
t pha S Gio dc o to H Ni. ng hiu rng, t y,
mnh phi t kim ly k sinh nhai. Trong thi gian ch i hi
m ca S Gio dc o to H Ni, ng Th thng xuyn i
dy thm kim tin. Ting n v mt ng thy dy S hay
khin ng ngy cng c nhiu hc sinh. Tu tng nm m s
lng hc sinh hc thm mn S thi i hc s cao hoc thp.
Nm 1983, ng lp gia nh. Thi gian ny, phong tro hc thm
mn S bt u i xung. Tin dy thm khng cn trang tri
cho cuc sng gia nh. ng xin i lm cng nhn cu ng
thuc Trng Nghip v Cng an ng thu; v ng lm cng
nhn xy dng. V ng cng vi gia nh bn v chuyn lm cc
loi m c du, hoa ci ngc cc i biu
29
Gia nh ng c th trang tri ht cc khon n, cuc

sng cng tr nn d chu hn v ng c th tit kim
c mt cht vn cho tng lai.
Vi li th l vn ting Php khi giao tip v li qung
co truyn ming nh vy, ng Th c c ngun khch
nc ngoi cng nh thu nhp cao hn so vi nhng
ngi li xe xch l khc. ng cho rng cn phi nng
cp chic xch l ca mnh tin cho vic a n khc
du lch. ng Th quyt nh b tin ra ci to li chic
xch l ca mnh theo hai tiu ch: p v tin dng. Kt
qu, chi ph b ra tuy kh ln song b li, ng c c
thm nhiu khch du lch.
Tuy nhin, cuc sng ca gia nh dn tr nn kh khn.

Nm 1985, v ng sinh con gi u lng. Nm 1986, thc
hin ng li m ca v kinh t, mt bng cuc sng
chung v c bn c nng ln, nhng cng vi n, s a
dng ho cc ngnh ngh v sc cnh tranh cng tng
cao. Lao ng ca c hai v chng (k c ngh chnh ln
ngh ph) khng m bo cuc sng d chu nh
trc na. ng Th bt u tnh n vic kim thm vic
lm khc.
Nm 1990, v ng sinh con gi th hai. ng quyt nh
ngh lm cng nhn xy dng chy xe xch l. Hi ,
phng tin vn ti cha c phong ph v loi hnh v
chng loi nh hin nay. Vic ch hng ch yu c
thc hin bng xch l v phng tin ny t ra hon ton
thch ng cho vic chuyn ch trong cc ng ph quanh
co, cht hp ca khu ph c. Thot u, h hng ai cng
phn i, k c v ng. H cho rng, ngh p xch l l
mt ngh h cp, do nhng ngi khng hc hnh, khng
ngh nghip m nhn. Mt ngi c bng i hc nh
ng th khng nn, khng th p xch l.
ng Th vn quyt nh mua mt chic xch l. Gi mt
chic xch l khi vo khong 2 ch vng. Ngoi s tin
gn 1 ch vng 2 v chng dnh dm c qua nhiu
nm, ng phi vay thm ca anh em v bn b. C c
chic xch l, hng ngy ng ch hng cho mt s ngi
bun bn nh gn nh. u nm 1991, tnh c gp mt
b ngi ngoi quc trc khch sn Mtropole.
Gp c ngi li xe xch l tn tnh, bit chiu
khch, thng thuc ng x li bit v v ting Php, b
ta t ra thch th. B thu ng Th mi thng dm ba
ch b i lin h lm th tc xin con nui v i tham
quan, mua sm quanh H Ni. Nh c s gii thiu ca
khch du lch, cng vic ca ng tr nn tri chy hn.
30
Chic xe vi hnh thc p cng mang li i cht phin

toi. Ngi Vit Nam bnh thng vn quen vi nhng
chic xch l lm bng tn en xu x t ra ngi s dng
chic xch l Inox. xo i tm l e ngi ca ngi dn
bnh thng, ng Th ch mt s khch vi mc th
lao thp k lc: 500 ng. Dn dn, b con cng xo
c tm l ngi s dng xch l p. Khch hng thng
xuyn ca ng, b con tiu thng quanh ni ng sng,
li ng tr li.
S lng khch du lch nc ngoi tng khin ng khng
th cng lc p ng c tt c. ng bn gi thm bn
b lp thnh mt i sn sng phc v khi c nhu cu
ln. Anh em tin tng ng, tp hp quanh ng v bu ng
lm t trng bi ng l ngi duy nht c kh nng ni
chuyn vi khch nc ngoi. ng bn vi anh em ci
tin li xe theo cch ng lm. Tuy nhin, chi ph b ra
vi h l qu ln. ng quyt nh h tr thm cho anh
em, ng thi a ra gii php gp tin chung hng thng
sau bc thm xem ai c sa xe trc. Dn d, i
xe ca ng c nng cp ton b.
i xe hnh thnh, ng xut cn phi t tn cho
i. ng ngh gi l Sans Souci v gii thch ngha ca
n l Khng Lo u hay V T i. Theo ng, khch
du lch nc ngoi khi ngi trn xe thng t ra e ngi
trc tnh hnh giao thng trn ng H Ni,do
ngi iu khin xe cn nm vng tm l ny ca khch
m a ra li nhn xt hoc ng vin ng lc. V cu
ni ca ming rt d thuc s l Sans Souci. Khch du
lch s t ra thch th v d dng nhn ra ngha ca tn
gi ny. ng nh d on, khch du lch rt thch th
vi xe xch l Sans Souci. H t ra hi lng khi nhng
ngi iu khin rt hiu tm l ca h khi ln xe v bit
an i, ng vin h ng lc. Nh vy, nhng chic xch
l Sans Souci tr nn quen thuc i vi khch du lch
nc ngoi v tr thnh hnh nh thng thy trn cc
ng ph ca H Ni.
Cng vic ca i ang din ra kh sun s th n nm
2001, Thnh ph H Ni ra quyt

nh cm xch l hot ng trong khu
vc ni thnh. Tuy nhin, lnh cm
ca Thnh ph li khng p dng i
vi xe xch l du lch c ng k
kinh doanh vi c quan nh nc c
thm quyn. Thng 7 nm 2002,
Cng ty TNHH dch v xch l du
lch Khng Lo u ra i vi s vn
ng k l 100.000.000 ng.
C c cng ty, anh em li quay tr
v tp hp quanh ng. i xe lc ny
ln ti 167 chic. Theo hp ng,
trong khon th lao cho mi gi chy
xe ch khch du lch l 20.000 ng,
anh em np li cho cng ty 5.000
ng trang tri kinh ph hot
ng. S tin ny ng phi trch ra
2.000 ng cho hng dn vin v
1.000 ng cho li xe ca Cng ty
Du lch. Danh ting ca xch l Sans
Souci ngy mt cao. Thot u, tn
gi ca n c truyn ming trong
gii khch du lch Chu u. Sau ny,
cc cng ty du lch, cc khch sn
H Ni bt u ch n loi hnh
dch v thu ht khch ny v n
lin h k hp ng phc v thng
xuyn vi xch l Sans Souci. Chic
xch l cn c mt trong phim

Ngi M trm lng, mt b phim
kh ni ting ca in nh M. Thm
ch, xch l Sans Souci cn c
dng phc v cng tc i ngoi,
v c bit gy thch th cho mt s
nguyn th quc gia khi c tham
quan H Ni bng xch l.
cnh tranh vi cc cng ty, i xe
s dng xch l khc, bn cnh vic
phc v theo hp ng k vi cc
khch sn v cc cng ty du lch c
tr s trn a bn Thnh ph, ng
Th cn tm cch m rng quan h
lm n vi nhiu cng ty du lch,
khch sn khc khp cc tnh thnh
trong c nc, thm ch c cc cng
ty, khch sn nc ngoi nh Trung
Quc, i Loan, Singapore, Thi
Lan Lm vy s c hai ci li. Mt

l tng kh nng cnh tranh do s
lng hp ng thu xe ln. Hai l,
trnh c mc th lao c nh do
k hp ng thu xe khng xc nh
thi hn vi cc khch sn, nh hng
H Ni. Mi quan h lm n cng
c m rng th cc ca hng,
doanh nghip bn lu nim trong
nc n vi ng cng nhiu, bi h
tm thy mt cch tip cn hu hiu
vi khch hng thng qua nhng li
qung co ca chnh nhng ngi
iu khin xch l Sans Souci.
Bi hc thu c
Mc d cng ty TNHH dch v xch
l du lch Khng Lo u t c
mt s thnh cng nht nh (cng ty
c bit n qua mt s chng
trnh truyn hnh), kh c th ni ng
Anh Th l mt nh kinh doanh
thnh t. Tuy nhin, ng xng ng
c gi l mt ngi tt v ng dm
ngh, dm lm cng vi s say m,
sng to v lng nhit thnh. Thiu
nhng phm cht ny, ng Th v
cng ty ca ng khng th tm
c ch ng trn th trng.
31
Cng ty sn xut hng th cng m ngh HaSa
Cng ty sn xut hng
Th cng M ngh HaSa

Anh Tng B Tho, 30 tui, l
mt trong nhng doanh nhn
tr i ln t nhng sn phm
c sn xut t nhng nguyn
vt liu sn c bt k lng
qu no ca Vit Nam nh cy
Lc bnh (Bo ty), cy Chui.
Hin nay, anh l Gim c
Cng ty HASA c tr s ti s
57 ng s 7, Qun 2, Thnh
ph H Ch Minh. Trong 10
nm qua, anh sn xut v
xut khu nhiu chuyn hng
ra nc ngoi, to cng n
vic lm cho hng ngn ngi.
Doanh thu nm 2004 ca Cng
ty HASA c tnh ln n 1,5
triu USD.
32
Tng B Tho sinh nm 1974 ti lng Tin L

thuc huyn Chng M, tnh H Ty. Anh tt
nghip PTTH nm 1991 trong lc gia nh rt kh
khn. Tho l con trai th 2, trn anh c 1 ngi
anh trai v di anh cn 4 c em gi. B m anh
ch lm cng vic ng ng nn khng c tin
nui 6 ngi con n hc. Nhng ngi em ca
anh cng phi ngh hc nh gip b m chn
nui, trng trt ly tin trang tri cuc sng hng
ngy). Ngay t nh, Tho lun mong c c
hc hnh c kin thc v tm c cng vic
tt hn l nhng cng vic nh nng. Nm 1991,
Tho vo thnh ph H Ch Minh vi mc ch
tm vic lm ly tin tip tc i hc. Sut 3
nm u ti thnh ph H Ch Minh (t 1991 n
1993), Tho lm mi ngh kim sng nh
bn rau mung ti ch vi tin li l 3000 ng,
mua go v mt cht thc n cho c ngy v
lm ph h vi 200.000 ng/thng. Anh cn t
mua tng v lm sa u nnh t 2-3 gi sng
n 5-6 gi sng em giao cho cc hng nc,
cc h gia nh ly tin theo hc cc lp Anh vn
bui ti ti trung tm ngoi ng.
Nm 1994, ln u tin tr v qu thm b m ti
H Ty, anh thy rt nhiu nh trong lng an gia

cng cho mt s ca hng trong thnh ph nhng
chic gi ng xinh xn vi nguyn liu l bo
ty phi kh, anh lin b ra s tin mang theo l
350.000 ng mua th mt s mt hng v
em v cho bn cho HTX Ba Nht, cng ty
HATEXCO Sai Gon. V bn hng u tin ny
anh thu s tin li l 35.000 ng. Nhng mi
vic cng ch dng l hng ny v trong 2 nm
1994-1995 anh xin c vic bn hng ti cng
tin ca trng H Kinh t TP HCM vi tin lng
l 500.000 ng/thng v anh thu lun cng vic
trng gi xe ti bi gi xe ca trng nn thu
nhp c cht kh hn trc. u nm 1996, anh
ly c bng c nhn Anh Vn. u nm 1997,
anh ng k hc ti Khoa Ngoi Thng vo cc
bui ti. Vi vn ting Anh, anh xin c vo lm
cho Cng ty Chi Lng c ch l ngui c vi
mc lng 800.000 ng. y l cng ty chuyn
xut khu th cng m ngh sn xut ti Vit
Nam cho mt s cng ty ti c.
Cng vic chnh ca anh l dch cc n hng t
ting Anh sang ting Vit v gim st cc cng
on sn xut hng. Trong thi gian ny, qua thc
33
t quan st cng vi mt cht nng khiu hi

ho, anh thy cc sn phm ca cc c s
sn xut thng n iu nn anh my m t
v mt s mu chu trng cy, bn gh, khay
bo, hp giy n v gi ra H Ty nh
gia nh mang n mt s nh trong lng gia
cng ri gi li anh em cho vi Cng
ty Chi Lng, xin lm c s sn xut hng.
Sau khi xem hng mu ng ch ngi c
thy sn phm lm p, k, mu m l mt
nn mun ra ngoi H Ty tham quan nh
xng v s cng hp tc sn xut.
Anh quyt nh m xng sn xut ti qu
mnh. Cui nm 1997, anh vay mn t h
hng, bn b xung quanh c 50 triu ng
(tr li 1,2%/thng) v u t xy l sy trn
din tch 1000 m2 trn mnh t ca gia nh
v anh trai anh l Tng B Vit ng ra qun
l. Anh thu 50 cng nhn vi mc lng l
13.000 ng/ngy cng. Bn cnh cc sn
phm chnh lm t bo Nht bn, cy chui,
anh cn s dng nguyn liu l my v tre.
t u anh sn xut mt lot hng mu mi
v trng by ti xng. Sau khi tham quan
ng ch ngi c rt hi lng v chuyn
ngay cho anh mt n hng nh tr gi 10
triu ng. Hng ca anh giao ng ngy,
cht lng ng u nn khng b tr li mt
sn phm no v ngay t n hng u tin
anh li c n tng tt p cho
Cng ty Chi Lng.
T nm 1997 n nm 2000, anh nhn c
kh nhiu n hng t Cng ty Chi Lng,
yu cu cc mt hng nh chu trng cy,
bn, gh, khay ng nc, hp ng giy n
34
c lm t bo ty v chui. Anh Tho ph trch vic thit k mu

m theo yu cu ca khch hng, anh trai anh ph trch thu mua
nguyn liu u vo v gim st sn xut, m bo ngy giao hng
v m bo cht lng hng. Trong nhng nm ny, anh vn lm cho
cng ty Chi Lng v hng nm, anh c cng ty c sang lm trin
lm ti Frankfurt (c). Chp ly c hi ny, anh gp g mt s
khch hng, ni chuyn v c s sn xut ca mnh. Nh vy, anh
c thm mi quan h vi nhng khch hng tim nng t c v mt
s nc Chu u.
Cc n hng lc ny tng ln, anh Tho li sinh sng ti Thnh ph
HCM nn khi lm hng anh thng phi bay ra vo. Nm 2001, anh
quyt nh m thm xng. Anh thu 1.500 m2 t lm xng sn
xut ti Qun Th c, TP. HCM. Anh u t 100 triu ng xy
dng nh xng, 300 triu ng mua my mc v thu 80 cng nhn
vi mc lng t 1 triu n 2 triu ng/thng. Ngoi khch hng
quen thuc l Cng ty Chi Lng, anh cn hp tc vi cng ty
MAICO. Khng ch c vy, anh cn ph trch vic bn hng v sn
xut mt phn cc n hng cho cng ty

MAICO. Ngoi nhng nguyn liu quen
thuc l lc bnh, chui, anh quay sang
lm cc sn phm trn cht liu mi l
cy da nc, hng g qua s dng.
Nhng nguyn liu d tha ny bin
thnh nhng sn phm c gi tr di tay
anh, chng c xut khu sang nhiu
nc, em li thu nhp cao hn cho nhiu
ngi. Nm 2001, anh xut c 4
container hng i chu u. Nm 2002,
s hng xut khu i tng ln
10 container.
Thng 3 nm 2003, anh quyt nh ngh
vic ti cng ty Chi Lng v thnh lp
cng ty HASA, y l nhng ch ci u
ca H Ty qu hng anh v Si Gn ni
anh thnh t. Cng ty c tr s ti nh
ring ca anh TP HCM, vi i ng
khch hng l ngi nc ngoi h

thng rt hi lng v cch tip cn v
lm vic nghim tc ca anh. y l
thun li rt ln ca anh v anh giao dch
c vi khch hng mt cch trc tip,
khng phi qua phin dch, anh hiu rt r
nhng yu cu ca khch v gii p kp
thi nhng thc mc ca khch hng mt
cch thu o nht. Bn cnh , mu m
ca anh c 6 thng thay i mt ln sau
lp rp, trc tip sn xut lun theo m
hnh th cng bn cng nghip nn cng
ty HASA thng sn xut ra nhng sn
phm m nhng ni khc cha lm c.
T thng 9 n thng 12 nm 2004, anh
k cc hp ng xut c tt c 25
container hng, to vic lm cho khong
2000 ngi (70% giao cho nhng ngi
mang v nh lm, 30% cng nhn lm
nhn vin l 7 ngi, mi ngi thu nhp

t mt triu ng n 3,5 triu ng. Sn
lng sn xut cho c nm 2003 l 20
container, ch yu l i c (40%) v s
cn li i cc nc Thu S, an Mch,
Thy in v Nam Phi.
nhng cng on kh ti xng). Doanh

thu nm 2004 c tnh 1,5 triu USD.
Anh Tho hiu c li ch to ln m ln
tham d hi ch mang li nn anh quyt
nh tham gia hi ch ln 2 vo cui
thng 1 nm 2005.
Thng 8 nm 2004, Cng ty HASA ln

u tin mang hng sang trin lm ti hi
ch Frankfurt. Ln i d hi ch ny vi
mc ch gii thiu cng ty v cc sn
phm ca cng ty, anh tiu tn khong
25.000 USD. Anh k c mt hp ng
xut 10 container hng vi mt khch
ngi an Mch. Ngay sau hi ch,
ngi khch ny bay lun v Vit Nam
tham quan nh xng, vn phng cng ty,
sau quyt nh t cc 50% tin hng
(100.000 USD) v tin hnh cam kt hp
tc lu di. Anh Tho cho bit khi gp g
Thng 11 nm 2004, c mt khch hng

Hn Quc n vn phng ca anh t mt
n hng tr gi 600.000 USD nhng anh
khng dm nhn v khng nhn lc,
nh xng lm. V vy, nm 2005, anh
d nh mua 5.000 m2 t ti Bin Ho
m thm mt xng sn xut v d kin
tuyn thm 200 n 300 cng nhn.
Hin nay, Cng ty HASA c vn phng
giao dch ti Qun 2 TP. HCM vi 7 nhn
vin vn phng, 3 xng sn xut rng
3000 mt vung ti H Ty, H Ni v ti
Qun Th c, TP. HCM, gii quyt vic
lm cho 300 cng nhn lm thng

xuyn v khong 2000 cng nhn v tinh.
Hng ca anh ch xut khu. Anh ang
hng ti th trng M trong nhng
nm ti.
Nhng yu t dn n thnh cng v bi
hc thu c
Mt trong nhng yu t ln nht dn n
thnh cng ca anh Tho l hng ca anh
sn xut c cht lng tt, ng u, mu
m lun sng to v c giao ng hn.
Yu t th hai l anh rt may mn khi
c lm vic ti cng ty Chi Lng. Ti
y, anh c tip cn vi cch qun l,
cch giao dch vi khch hng v anh
p dng nhng iu mnh hc c vo
Cng ty HASA sau ny.
Yu t th ba gip anh thnh cng l vn
ting Anh. Nh ting Anh kh nn anh

thun li trong vic giao dch vi khch
hng l ngi nc ngoi. Bn cnh ,
kh nng hiu bit kinh doanh v phong
cch lm vic cng nghip ca anh to
nim tin cho khch hng, lm khch hng
hi lng khi t quan h lm n vi
HASA.
Anh Tho l ngi bit i tng bc vng
chc trn con ng kinh doanh ca
mnh. Anh bit tn dng nhng li th sn
c ca mnh nh c thm m, kh nng
ting Anh v ngun nguyn liu cng nh
ngun nhn lc r. Chnh v vy, anh c
th to ra nhng sn phm c cht lng
tt nht vi gi thp nht. Anh lun m
bo thi gian xut hng v to c
mi quan h tt vi khch hng.
35
Tri nui BaBa
Ca ng Tiu
38
Tri nui BaBa Ca ng Tiu
Sut 14 nm, t 1975 n 1989, ng lm

cho Hp Tc X Du Khnh, mi nm
trng 2 v la nhng nng sut thp nn
gia nh ng khng n. ng nui
ln kim thm thu nhp. Thy t ca
HTX thng b khng vo thng 10, ng
xin php c trng b ng trn 1.800 m2
rung ly qu lm thc n cho ln. Nh
vy ng c th mt lc nui 30 con ln v
doanh thu tng gp 3 ln trong nm. Do
ng tit kim c 4 triu ng v
gim nh c gnh nng ti chnh ca gia
nh.
ng Nguyn Vn Tiu, 81 tui, l cu chin binh khng chin

chng Php v chng M. Sau khi ri qun ng, ng Tiu mt
nhiu nm ln ln kim sng bng ngh nng trc khi bt u nui
baba nm 1990. Sau ln tht bi u tin, c tht bi vn ph hu
gn nh hon ton s nghip kinh doanh, ng Tiu p dung k
thut sn xut v thnh cng. T nm 2002 n nay, ng lin tc
nhn c bng khen ca UBND tnh Bc Ninh v thnh tch h
nng dn kinh doanh, sn xut gii. Doanh thu ca ng hin nay t
khong 900 triu ng/nm.
Bn cnh , t nm 75 n nay ng
thng xuyn tham gia cng tc ti c s,
c th ng l Ph B th Chi b, Thng
v BCH Hi ng Nhn dn X, Chi Hi
trng ca thn. Trong cc cuc hp bo
co chi b, ng lun c kin ngh lm
cch no nng cao i sng cho nhng
ngi dn trong thn v tm cch lm giu
ti tng h dn.
u nm 1990, phong tro lm VAC c
pht ng trong ton tnh, ng cng mt
39
s h trong lng c Hi Nng dn tnh h tr i

thm quan mt s m hnh lm giu nh chn nui, v
d nh m hnh nui baba thnh cng ca anh Cng
Hng Yn v m hnh nui ch thnh cng ca anh
Sn ng N, H Ty v.v... n u ng cng ghi
chp li y .
Vo thi im ny, baba rt khan him nn ng ngh
nui baba s mang li li nhun ln hn so vi nui c
(1 kg c gi 15.000 ng trong khi 1kg baba c gi
165.000 ng). Bn cnh , cc mn n ch bin t
baba ngon v b dng nn nhu cu mua baba ti cc
nh hng l rt ln (ng bit thng tin ny t cuc
kho st ti cc nh hng do chnh ng tin hnh). ng
Tiu nhn thy rng y l c hi ng bt u kinh
40
doanh. ng mi gio s Nguyn Ln Hng, y vin

BCH Hi Nng dn Vit Nam n trao i v
hng dn ng cch nui baba. t nghin cu ko di
gn 1 nm cho thy c 2 loi baba trn th trng l
baba gai v baba trn. Baba gai l loi sng trong cc
khe ni nn chu c kh hu khc nghit ca min
Bc nhng li chm ln cn baba trn l loi baba
sng ng bng nn chu rt rt km nhng li to
nhanh hn loi baba gai. ng quyt nh u t vo
nui baba trn.
Cui nm 1990, vi s vn 14 triu ng, 4 triu do
ng dnh dm c t vic chn nui, 6 triu ng vay
anh em h hng (tr dn trong 3 nm, khng phi tr
li), 4 triu do Hi nng dn x ng ra vay h vi li
sut 0,5%/nm v tr ht trong nm)

ng mua 324 con baba ging t mt
s trang tri Hng Yn, H Ty....
nhng nui c 2 tun th 123 con
cht. ng m nhng con b cht,
cng gio s Hng nghin cu v tm
ra nguyn nhn l do ng gom ging
t qu nhiu ngun nn cc con
ging c nui t cc loi thc n
khc nhau, ngun nc khc nhau,
tui khc nhau nn nhng con kho
dm cht con yu hoc c nhng con
khng thch nghi c vi iu kin
sng nn cng b cht.
Lc ny hn chc h trong lng cng
tham gia nui baba t u vi ng
cng gp cnh tng t. ng cng
qua my nh hi v cch cho baba
n th ng thy mt iu tt c cc
nh u cho baba n bng go ngm
hoc bng xc cc con vt b cht nh
ch, mo, g, vt... Nhng thc n ny
baba rt kh tip cn c, go th
baba khng n, cn tht xc ng vt
th to v thng c lng nn lc vt
xung ao baba khng ly c tht
n, nu thm my ngy th bt u
thi ra khin ngun nc b
nhim.
Cc h bt u thi khng nui baba
na, nhng ng vn khng h li
bc. ng mua tht ln ti sau
bm tht nh ri th xung cho baba
n thnh tng t, trnh vng ba
bi trn mt nc lm nhim ngun
nc. Bn cnh , ng ngn na mt
ao ri th bo ty hay cn gi l bo
Nht Bn tn dng r bo lm
trong sch ngun nc, c nh vy
ng nui 201 con cn li trong 20
thng tip theo.
u nm 1992, sau gn hai nm lm
vic chm ch v p dng nhng bin
php ci tin, ng bn la baba u
tin v thu v s tin li l 12,7 triu
ng. Trong s nhng con baba bn
t u, ng chn nhng con t 1kg
tr ln th bn cn di 1kg li
nui tip. Trong s nhng con baba
ny, c mt s con trn di 3kg v
ng pht hin ra li l loi baba gai b
ln vo khi ng mua ging, ti thi
im gi 1 kg baba trn l
265,000 ng trong khi 1kg baba gai

ch bn c 215,000 ng nhng
trong cng mt thi gian nui l 20
thng baba trn tng c 1kg, baba
gai li tng c 3kg nn xt v mt
kinh t baba gai mang li li nhun
cao hn baba trn gp 1,5 ln. ng
gi li ton b s baba gai v tp
trung nhn ging ny ra. n nay ng
c gn 100 con d b v 10 con
baba nng t 10 n 15kg cung
cp ging thng xuyn.
T nm 1993 n nm 1996, ng thu
c 500 triu ng 1 nm. Mi
khon n vay lc u ng cng tr
c ht. ng tip tc ti u t v
m rng tri nui baba. ng c bit
ch n vic la chn nhng thc
n tt nht cho baba. y c xem
nh mt yu t gip ng thnh cng.
T nm 1997 n nay, ti trang tri
ca ng thng xuyn c 600-700
con baba thng phm, 10 con ging,
100 con li d b. ng Tiu tp trung
nui baba gai, vi n baba li hn
10 con, mi nm 3 ln, mi ln
c 20 trng/con, trng n thnh
con sau 54-60 ngy v 1 n 2 tun
sau khi n th bn c. ng gi li
mt na lm ging nui tip cn
mt na bn i ly tin trang tri
chi ph. C nh vy lin tc nm no
ng cng xut c trn di 600 con
baba (khong 3kg/con) vi gi thnh
hin nay l 500.000 ng/kg. Hng
nm, ng doanh thu t vic bn baba
thng phm l 900 triu ng v t
vic bn con ging l 75 triu ng.
Khch hng rt thch mua baba t tri
ca ng v nhng con baba ny lun
ng u v cn nng v rt kho.
Khch hng, ch yu t Nam nh,
H Ty v Hi Dng, thng t
hng ng trc hai n ba thng. H
mua baba cung cp cho cc nh
hng. Tuy nhin, hin nay ng Tiu
ch c th p ng c 20-30% nhu
cu th trng. Mt s khch hng
ca ng cho bit hin nay Trung
Quc ang rt chung baba gai nn
h n t hng ca ng em xut
i Trung Quc nhng ng thng
khng p ng s lng. ng Tiu
v v l ngun nhn lc chnh lm

vic ti trang tri v 4 ngi con ca
ng b u lp gia nh v ra
ring.
Nhng yu t dn n thnh cng v
bi hc thu c
Hai trong nhng yu t gip ng Tiu
thnh cng l s kin nhn v lun
hc hi. ng Tiu bin s tht bi
u tin thnh bi hc c gi tr. ng
ng khi la chn u t vo baba
gai v vic u t cng rt ng thi
im. Ngoi ra, ng Tiu v v l
nhng ngi kho mnh v lm vic
chm ch: H dnh 6-7 ting mi
ngy chm sc tri baba mc d c
hai 81 tui. ng Tiu thng
xuyn quan st baba trong ao v c
gng tm ra nhng cch khc nhau
nui chng nh ci to ao gip
baba leo ln mt cch thun li
cng nh th bo lm sch nc
v cho thc n ti baba sng
kho v tng cn nhanh.
Yu t th ba gip ng Tiu thnh
cng l ng lun m bo cht lng
sn phm v giao hng ng k hn.
iu ny gip ng to c nim
tin vi khch hng. ng Tiu cng
lun ch n nhng thay i ca
thi tit cng nh xu hng th
trng a ra k hoch kinh doanh
hiu qu nht.
Kin nhn l yu t cn thit i vi
cng vic kinh doanh ny nhng kin
tr i mt vi nhng tht bi mi l
cha kho ca s thnh cng. Ngoi
ra, vic ng Tiu c kh nng tm ra
mt th trng thch hp, thng qua
vic u t vo loi baba gai, cng c
th gii thch ti sao ng li c th
m rng kinh doanh. ng Tiu cng
rt thn trng trong chi tiu v c
gng tit kim ti u t li nhun
vo hot ng tng trng v m
rng. Bi hc ln nht di vi trng
hp ny l: S khng bao gi l qu
mun bn bt u kinh doanh v
thnh cng.
41
Cng ty Thng mi Dch vv xy lp in Th Dung
Cng ty Thng mi Dch v

v Xy lp in
Th Dung
42
Cng ty Thng mi Dch v v Xy lp in Th

Dung l mt doanh nghip chuyn kinh doanh thit b
in cc loi, t thit b in dn dng ti cc thit b
in cao v h th. Cng ty cng cung ng dch v xy
lp in cho cc cng trnh dn dng v cng nghip.
Khi u nm 1983 t mt ca hng nh bn bng n
in, n nay Th Dung tr thnh mt doanh
nghip ln trong lnh vc kinh doanh thit b v xy
lp in ti min Trung. Trit l pht trin ca Th
Dung l lun lun u t m rng kinh doanh, a
dng ho chng loi mt hng, a dng ho khch
hng v pht trin lnh vc kinh doanh mi.
Th Dung l mt doanh nghip in hnh trong lnh
vc thng mi v dch v v cng ty tng trng
lin tc trong 22 nm, qua cc thi k vi s bin i
ln trong h thng kinh t Vit Nam, t h thng
kinh t tp trung sang kinh t th trng. Do , cc
chin lc ca Th Dung nhm thch ng vi s bin
i ca mi trng kinh doanh qua cc thi k v
lin tc tng trng s l mt bi hc kinh nghim cho
cc doanh nghip khc trong lnh vc thng mi v
dch v.
tng kinh doanh mi xut pht t vic cc bng n

dy tc ca nh ch v nhng ngi dn xung quanh hay
b chy v vic tm mua cc bng n ny l kh khn v
gi cao v c rt t ca hng bn bng n ti Nng.
Do , ch quyt nh m quy hng bn l bng n
ti nh. Trong nhng nm u, ch khng thu nhn cng
m trc tip ng bn hng. Nhn thy nu ch bn l
bng n th s lng ph mt bng nn ch kt hp va
bn bng n va bn sinh t v kem ti nh (tng din
tch l 200 m2).
S vn cn thit m quy hng bn bng n, sinh t
v kem l rt thp, ch tng ng vi khong 100 USD
ti thi im . S vn ny ch tch lu c trong qu
trnh kinh doanh thuc tn dc.
Khi tip xc vi khch hng, ch nhn thy nhu cu thit
b in dn dng l rt cao. Trong lc ny, ngun cung
ng thit b in dn dng bt u tng ln do nhng
ngi lao ng Vit Nam ti Lin X c gi v nn ch
kinh doanh thm nhng thit b in dn dng khc
nh dy in, n p, cm in, v.v... Khch hng ca
ch Dung trong giai on ny l nhng h gia nh ti
thnh ph Nng.
Cng vic kinh doanh ca ch gp nhiu thun li v trong
thi k , di h thng kinh t tp trung, hng ho
c phn phi ch yu qua h thng thng nghip quc
doanh, s dng ch tem phiu, t thng b hn ch
Sinh ra trong mt gia nh ngho, ng anh ch em,

nn ch Dung phi i lm t nm 12 tui. u tin ch
bn v xe cho ngi cu l ch mt hng xe min
Trung. Cng vic i hi phi lm vic t 4 gi sng.
Trong giai on ny, bui sng ch i bn v, bui
chiu ph gip gia nh lm vic nh v bui ti ch
theo hc lp hc vn ho ban m. Mi ngy, ch ch
c ng 4 ting.
Sau gii phng vo nm 1975, ch lm cho mt cng ty
c phn sn xut giy ca mt ngi ch h. Cng vic
vt v v lng thp nn n nm 1977, ch chuyn
sang bun bn thuc tn dc ti ch.
Cng vic kinh doanh thuc tn dc tuy mang li li
nhun cao nhng y l cng vic bt hp php v ti
thi im ny Chnh ph khng cho php t thng
bun bn thuc tn dc. Do , sau 6 nm bun bn
thuc, nhn thy khng th tip tc v y l hot ng
bt hp php v gp nhiu ri ro, nm 1983, ch Dung
bt u tm kim hng kinh doanh mi.
43
pht trin nn hng ho ni chung v thit b in ni

ring trn th trng t do rt khan him.
Doanh thu bnh qun trong giai on ny t khong
10.000 USD/ nm v li nhun bnh qun t
3.000 USD/ nm. Phn ln li nhun c s dng m
rng quy m kinh doanh: mua hng d tr v a dng
ho chng loi mt hng.
S pht trin trong giai on ny p ng c k
vng ca ch Dung l mong mun c mt cng vic kinh
doanh n nh, hp php.
m thm lnh vc ny, cng ty mua thm 200 m2 t

m vn phng giao dch ti 71 in Bin Ph,
Nng, ng thi tuyn thm 20 cng nhn chnh thc v
cng tc vi cc cng ty xy lp khc khi cn Th
Dung c th huy ng c thm 50 cng nhn phc v
cho cc cng trnh m Th Dung u thu c.
T nm 1992, ngun cung thit b in dn dng t lao

ng Vit Nam ti Lin X c cn kit sau khi khi th
trng ng u v Lin X c sp . ng thi, lnh
vc bn l in gia dng b cnh tranh gay gt. Do ,
ch Dung quyt nh tp trung vo cc khch hng ln v
cc khch hng cng nghip vi cc yu cu v thit b
chuyn dng v cc thit b in cao, h th. Ngoi ra,
nu ch ph thuc vo ngun cung ng ny th s khng
th p ng c cc n hng ln v cc n hng v
cc thit b chuyn dng. Do , ch Dung tm kim
cc ngun cung ng mi.
Phn ln li nhun trong giai on ny c s dng

u t m rng kinh doanh v u t vo cc lnh vc
kinh doanh mi. Trong tng lai gn, ch doanh nghip
s u t vo lnh vc trang tri chn nui b qui m ln.
c iu kin lm i l cho cc doanh nghip sn

xut thit b in trong nc v nc ngoi, ng thi p
ng c cc n hng ln, ch Dung thnh lp Cng
ty Th Dung nm 1994. S vn thnh lp cng ty l
300 triu ng do ch t tch lu c t giai on
1983- 1993.
Nhng yu t mang li thnh cng v bi hc thu c

- C nim am m v ht lng v cng vic.
- Quyt tm v kin nh trong lnh vc chn
- Gi ch tn trong kinh doanh.
- Tch lu c vn lin tc u t.
Trong giai on ny, cng ty lm i l cho nhiu hng

sn xut thit b in trong v ngoi nc. D on c
nhu cu thit b in phc v cho cng trnh xy dng
ng dy 500 KV Bc-Nam, vic bo tr sau ny v vic
pht trin li in do s pht trin ca cc khu dn c,
khu cng nghip l rt ln nn cng ty b sung thm
mt hng kinh doanh l cc sn phm thit b in cng
nghip, thit b in cao, h th.
Bi hc kinh nghim c th rt ra t trng hp Cng ty

Th Dung l i vi doanh nghip thng mi, vic tch
lu vn u t tng quy m, a dng ho sn phm v
khch hng l rt quan trng. Nh lin tc tch lu vn
u t tng quy m, a dng ho sn phm v khch hng
nn Th Dung i ph c vi cnh tranh ngy cng
gay gt do s rng m ca h thng kinh t v nhng
thay i ca quy nh thng mi.
Khch hng ca cng ty trong giai on ny l cc doanh

nghip, cc h gia nh ti Nng v cc tnh min
Trung.
p ng quy m kinh doanh ngy cng tng, cng ty
tuyn 30 lao ng gm c lao ng ph thng v lao
ng k thut. ng thi, cng ty cng mua thm 600 m2
t m phng trng by sn phm. Din tch nh ca
ch doanh nghip trc y c dng lm kho hng.
Trong giai on 1994 - 1997, doanh thu hng nm tng
ln 7 t ng/nm. Mc tng trng doanh s c lin
tc duy tr do Th Dung lin tc b sung thm mt hng
v m rng th trng. Khng ch tp trung vo th trng
Nng nh giai on trc, Th Dung m rng th
trng sang cc tnh min Trung khc. Mc li nhun
bnh qun trong giai on ny t 1,5 t ng/ nm.
Nhn chung, mc doanh thu v li nhun trong giai on
ny p ng c k vng ca ch doanh nghip.
Phn ln li nhun trong giai on ny c tch lu
tip tc u t.
Sang nm 1998, vi mc tiu tng doanh thu v li nhun
44
v tp trung vo cc khch hng ln, Cng ty Th Dung

m thm mt lnh vc kinh doanh mi: cung ng dch
v xy lp in nhm u thu cc cng trnh xy dng
dn dng v cng nghip. Khch hng ca dch v ny l
cc c quan, h gia nh mun c mt dch v trn gi t
cung ng thit b in n xy lp hon chnh.
Doanh s nm 2004 ca Th Dung t 29 t ng, trong

doanh s t hot ng xy lp chim 20% tng doanh
s, li nhun t 5,8 t ng. S pht trin ca cng ty
trong giai on ny p ng c k vng ca doanh
nghip.
Nhng yu t mang li thnh cng v bi hc thu c

- C nim am m v ht lng v cng vic.
- Quyt tm v kin nh trong lnh vc chn
- Gi ch tn trong kinh doanh.
- Tch lu c vn lin tc u t.
45
X nghip sn xut kinh doanh st thp Thin Kim
X nghip Sn xut Kinh doanh

st thp Thin Kim
Yu t thnh cng v bi hc thu c
- Lun lun u t i mi cng ngh to ra sn phm mi v nng cao cht
lng sn phm
- Nm bt nhanh nhu cu th trng v mnh dn u t.
- N lc ca bn thn ch doanh nghip
- i x tt vi cng nhn.
46
nghip sn xut kinh doanh

st thp Thin Kim c
thnh lp nm 1991. Xut
thn t ngh thu mua ph liu cho cc
c s sn xut thp, ch Nguyn Th
N, ch doanh nghip, nhn thy
nhu cu sn phm st thp l rt ln
trong khi nng lc sn xut hin ti
ca cc cng ty trong nc cha p
ng c nhu cu ca ngi dn, c
bit l nhu cu st thp phc v cho
xy mi nh ti min Trung ni
chung v Nng ni ring. Chin
lc cnh tranh ca Thin Kim l p
ng nhng n hng nh, nhng
khch hng khng kh nng mua
c mt chuyn hng ln t Cng ty
thp Thi Nguyn (Cng ty thp Thi
Nguyn ch chp nhn nhng n
hng ln va chuyn xe vn
chuyn t Thi Nguyn vo
Nng). i ph vi cnh tranh t
cc c s sn xut st thp nh khc,
Thin Kim lun lun u t v tung ra
sn phm mi.
Thin Kim l mt v d in hnh v
mt doanh nghip t nhn pht
trin nh chin lc thay th nhp
khu ca Chnh ph. Thin Kim
tn ti v pht trin qua thi k c
nhng bin i ln trong h thng
kinh t Vit Nam, t h thng kinh
t tp trung sang kinh t th trng.
Do vy, Thin Kim l mt trng hp

ng c quan tm xem doanh
nghip thch ng nh th no trc
nhng bin i ln trong h thng
kinh t Vit Nam.
Trc nm 1990, ch N m qun c
ph ti nh. Qun c ph tuy trang
tri cho cuc sng ca c gia nh
nhng cng vic ny i hi s tham
gia ca c gia nh v cng vic
thng kt thc mun nn ch N
quyt nh chuyn sang lm ngh thu
mua st thp ph liu ri bn li cho
cc c s cn st trong v ngoi
Nng. S vn m c s thu mua
ph liu l 10 triu ng c c t
hi m qun c ph.
Trong qu trnh thu mua st thp ph
liu, ch N nhn thy nhu cu v sn
phm st thp l rt ln trong khi nng
lc sn xut hin ti ca cc cng ty
trong nc cha p ng c nhu cu
ca ngi dn, c bit l nhu cu st
thp phc v cho xy mi nh ti
min Trung ni chung v Nng ni
ring. ng thi, cng vic thu mua
ph liu ngy cng gp nhiu kh
khn do c nhiu ngi thu mua mi
xut hin. Do , ch N quyt nh
chuyn sang m c s cn st n
nh kinh doanh.
Trc khi m c s cn thp, thng
qua nhng mi quan h trong qu

trnh thu mua ph liu, ch N vo
thnh ph H Ch Minh hc ngh cn
st theo cng ngh cn nng v qua
tm hiu kinh nghim ca cc c s
cn st ti Nng m ch c giao
dch trc th cn ngui c li
nhun v kh nng cnh tranh thp.
Sau khi t thnh ph H Ch Minh tr
v, ch N quyt nh mua mt my
cn st nng v thnh lp X nghip
Thin Kim nm 1991. u tin x
nghip c ng k di dng mt
c s cn st nng vi cng sut rt
nh khong 20 tn/ thng.
Do cha c kinh nghim trong ngh
cn st, ch N quyt nh mua
my cn st nng ca mt c s ti
Nng. Mc d gi mua my ti
Nng cao hn so vi mua ti thnh
ph H Ch Minh nhng b li, ch
c c s cn st ti Nng cung
cp thm dch v bo hnh v hng
dn k thut cho cng nhn.
u tin, c s c m ti nh vi
din tch hn 100 m2. Mi cng nhn
ban u l lao ng ph thng ti a
phng. Ch N v c s cung cp
my cho ch hng dn k thut v
o to cho cc cng nhn ny. Khch
hng u tin ca c s gm 6 c s
sn xut inh v 15 khch hng lm
ca s hoa. Ngun nguyn liu
47
xut thp trong giai on ny l st

thp ph liu mua qua nhng ngi
thu gom ph liu.
Doanh s trong trong giai on
1991- 1994 t bnh qun l 600 triu
ng/ nm. Li nhun trong giai on
ny l 40 triu ng/ nm. Mc li
nhun thp l do (i) thiu kinh nghim
sn xut; v (ii) li vay ngn hng ln.
Li nhun t sn xut c s dng
cho chi dng trong gia nh v mt
phn c s dng tch lu nhm
ti u t.
Vic cn thp nng ti nh gy nh
hng ti mi trng v cc h xung
quanh nn nm 1995, c s buc phi
di di n mt a im mi m ch
N thu ca mt doanh nghip nh
nc, vi tng din tch 400 m2. Khi
chuyn sang a im mi, ngi bn
cng gp vn thnh lp Thin Kim vi
ch N rt ton b vn gp
(95 triu ng) ra lm n ring. ng
thi, trong nm 1995, sn phm (inh
v ca s hoa) ca Thin Kim b cnh
tranh gay gt. Do i th cnh tranh
h gi sn phm nn cc khch hng
c ca Thin Kim chuyn sang mua
sn phm ca h. Trong bi cnh ,
ch N phi dng ngi nh ca mnh
v c x nghip Thin Kim th chp
vay ngn hng, tr tin cho ngi bn
v u t i mi cng ngh, mua
thm mt my cn st nng v mt
my cht phi thp nhm chuyn sang
sn xut mt sn phm mi phc tp
hn l st vung c. Vi sn phm
ny, ch N gp rt t i th cnh
tranh trn th trng Nng v cc
tnh ln cn. Chin lc ca Thin
Kim khi sn xut sn phm ny l
cnh tranh vi Cng ty thp Thi
Nguyn, c th l p ng cc n
hng nh l. Do khong cch gia
Thi Nguyn v Nng l hn 800
km nn Cng ty thp Thi Nguyn ch
p ng c cc n hng trung bnh
v ln. Do vy, Thin Kim tp
trung vo p ng cc n hng nh l
ca khch hng trn th trng
Nng v cc tnh ln cn.
Sang nm 1996, nm bt c nhu cu
v kp in cho cng trnh ng dy
500 KW Bc-Nam, ch N quyt
nh b sung thm mt mt hng na
48
l sn xut kp in. Lc lng lao

ng trong giai on ny l 20 ngi,
ch yu vn l lao ng ph thng.
Ch doanh nghip trc tip o to
hng dn k thut cho cc lao ng
ny. Trong giai on ny, st thp ph
liu chim ti 80% ngun nguyn
liu, Thin Kim mua phi thp
c th ch ng hn trong sn xut.
Ngun nguyn liu t phi thp chim
khong 20% tng nguyn liu ca
Thin Kim.
Cng sut trong giai on ny c
nng ln 50 tn/ thng (tng gp 2.5
ln so vi giai on 1991-1994)
nhng doanh thu tng ln gp 4 ln
(bnh qun 2,4 t/ nm) v li nhun
tng gp gn 6 ln (bnh qun 240
triu/ nm) so vi giai on trc.
Nguyn nhn l do Thin Kim tch
lu c kinh nghim sn xut v
chuyn sang sn xut cc mt hng
i hi cng ngh sn xut cao hn
nhng cho li nhun cao hn.
T nm 1996, do thu nhp tng nn
nhu cu xy mi li nh ca ca ngi
dn Nng v cc tnh ln cn tng
ln, tim nng ca th trng thp l
rt ln trong khi cng sut ti thi
im cc cng ty trong nc cha
p ng c nhu cu. ng trc c
hi m rng sn xut, vo nm 1999,
x nghip Thin Kim thu 1300 m2
t ti Cm Cng nghip Thanh Kh
6, Nng. ng thi, Thin Kim
cng vay thm 400 triu ng t ngn
hng mua thm 1200 m2 t ca
mt doanh nghip lm n km hiu
qu trong cng khu cng nghip v
xy dng nh xng, mua thm my
mc nng cng sut ln 2400 tn/nm
trong nm 1999 v 4800 tn nm
2000.
Bn cnh u t nng cng sut, Thin
Kim cng rt ch trng vic sn xut
cc sn phm mi v nng cao cht
lng sn phm. Ngoi cc sn phm
st vung xy dng, Thin Kim sn
xut thm st trn, st gn v st
ch V. Chin lc ca Thin Kim
trong giai on ny l nng cao cht
lng sn phm cnh tranh vi cc
sn phm cng loi ca cc doanh
nghip ti Nng v cc tnh ln
cn. T nm 2000, Thin Kim chuyn
sang sn xut cc sn phm cht

lng cao, phc v ch yu cho cc
doanh nghip nh nc, mua st thp
cho cc cng trnh ln. Hin ti, ngoi
cc tnh min Trung, Thin Kim cn
m rng mng li khch hng ti
thnh ph H Ch Minh.
Hin ti, 50% nguyn liu ca Thin
Kim l phi thp. Vic tng ngun
nguyn liu t phi thp gip Thin
Kim ch ng c nguyn liu sn
xut v nng cao cht lng sn phm.
Tuy nhin, Thin Kim cng gp nhiu
kh khn do gi phi thp lun bin
ng trn th trng quc t.
S cng nhn trong giai on ny ca
Thin Kim tng ln 35 ngi. Ngoi
nhng lao ng ph thng t o to
trc y, Thin Kim tuyn thm
nhng lao ng tay ngh cao c o
to t cc trng dy ngh v cc k
s t cc trng i hc.
- Lun lun u t i mi cng ngh
to ra sn phm mi v nng cao
cht lng sn phm
- Nm bt nhanh nhu cu th trng
v mnh dn u t.
- N lc ca bn thn ch doanh
nghip
- i x tt vi cng nhn.
C 2 bi hc kinh nghim rt ra t
trng hp ca Thin Kim
- thnh cng trong lnh vc cn
thp i hi phi c mt ngun vn
nht nh ng thi phi lin tc
tch lu vn u t mi m rng
qui m v i mi cng ngh. Rt
nhiu doanh nghip cn st ti
Nng ph sn do khng n lc
tch lu vn m rng qui m v
nng cp cng ngh.
- S pht trin ca doanh nghip
Thin Kim da trn chin lc thay
th nhp khu ca Vit Nam trong
nhng nm 1990. Tuy nhin, vi s
ra nhp vo WTO ca Vit Nam v
h thng kinh t m hn, Thin Kim
s phi i mt vi cnh tranh gay
gt v Thin Kim chun b mt
hng pht trin mi l kinh doanh
st thp.
49
L ng t King
L ng t King
Anh Trn Quc King k rng khng mt thnh vin no trong gia
nh anh c th nh chnh xc c s c l ng c thnh lp
vo ngy thng nm no. Tuy nhin, c mt iu m ai cng bit
chc chn rng c s l ng ny tri qua ba th h ca gia
nh. Nhng c gi sng F12, Qun G Vp k li rng ngh
c l ng c xem l ngh truyn thng ca vng.
50
ng ni ca anh Kiu l ngi Hoa nhng sinh

Vit Nam. B ni Anh l ngi Vit. C s ny
c truyn li t i ng ni v y c coi l
c s hnh thnh sm vo loi nht nh An Hi (tn a
danh xa).
T nm 1975 n nm 1990, c s l ng ny gp
nhiu kh khn v nguyn liu, th trng tiu th, vn l
hu qu ca nn kinh t tp trung ho. Trong nhng nm
1990, qu trnh th ho din ra vi tc kh nhanh
ti qun G Vp ni chung v F12 ni ring, iu ny
nh hng kh mnh n cc hot ng ca c s l ng.
Th nhng, vi nim say m, yu ngh, anh King dn
dn pht trin c c s ca mnh v gia nh.
Thi th h cha ng ca anh, sn phm l ng cng kh
a dng v tinh xo nh by gi, nhng s lng sn xut
bnh qun trong thng khng nhiu. Ngy nay, th h ca
anh, c s sn xut c nhiu hn, mu m cng c phn
phong ph hn nhng vn gi c nt ca l ng truyn
thng. Va lm va hc, gi anh King l ngh nhn,
ngi to mu chnh cho c s. Anh c nhiu kinh nghim
trong vic to mu v nm c th hiu ca khch hng.
Trc y, sn phm c bn ch yu ti Thnh ph H
Ch Minh. Hin nay, th trng tiu th sn phm ch yu
l cc tnh min Trung v min Ty Nam b. Th trng
hin nay c m rng hn trc v anh King xy
dng cho sn phm l ng ca mnh mt mng li cc
i l v n v bn l kh rng ti cc tnh thnh. Hin
nay sn phm ca c s l ng t King c nhiu
ngi bit n hn, mang li cho gia nh khon thu nhp
khong 300-400 triu ng/nm.
Quy m nh xng
Nm 1995, c s c sa sang v trang b c mt s
thit b nh l nu ng, my xay nguyn vt liu. Trc
thi im ny, mi th u c lm bng tay. Nay c my
mc mi tc sn xut nhanh hn v hiu qu hn. C s

hin nay c din tch 1000m2, vi 1 khu nh to mu, 2
khu nh lm ngui v mt nh nung. Tuy nhin c th ni
rng, c s l ng t King hin hot ng trong mt
khng gian hon ton mang tnh cht kinh t h gia nh,
quy m sn xut khng ln.
51
20.000 ng/kg. Vo nhng thng bn hng chy (gn

Tt), i khi c s thiu nguyn liu ng sn xut.
Theo anh King, nu c nhiu vn, nhng thng u nm
mua ng v tr li l tt nht.
Ngoi ra, t lm khun khi nung sn phm cng l
nguyn liu kh quan trng. Ngy trc, th h cha ng
ly t Qun 12, hin nay cc vng ny ang th ha
mnh m, v th c s ny phi mua t v chuyn ch t
Bnh Dng v.
Nhn chung, cc nguyn liu to nn c sn phm
khng nhiu c v chng loi cng nh v s lng. m
bo nguyn liu l vic quan trng nhng khng phi
l vn ln nh hng n qu trnh sn xut. Th
trng v cc k thut ch tc mi l phn quyt nh s
pht trin ca c s ny. Doanh thu trong nhng nm gn
y chng t s thnh cng ca doanh nghip ny.
Nhn lc
Sn phm
Vo nhng thng gip tt, sn phm bn c nhiu, c

s c khong 20 lao ng (k c cc ngh nhn). Vo
thi im khc, c s ch cn khong 10 ngi. Ngh
truyn thng ny i hi ngi lao ng phi kho lo v
c sc kho. Cc th c l ng a s l thanh nin v
trung nin. Vi ngi trong s h l thnh vin ca gia
nh anh v hin ang trn a bn F12. Cng vic c
chia lm hai loi: Nng v nh. Cng vic nng do nam
gii lm cn nhng vic khc do ch em ph n m
nhim. tr thnh ngi tho vic, mt nhn vin phi
hc t 1 n 2 nm. n nay, t King o to c
hng chc ngh nhn lnh ngh.
Nguyn liu
Sn phm ca c s a dng v phong ph v chng loi

v kiu dng. Hin c s l ng t King ang sn xut
cc loi L Trn, L Vung v L Hng vi nhiu kiu
dng. S lng sn phm c sn xut ph thuc vo
yu cu ca khch hng.
Th trng tiu th
Nguyn liu chnh c c s s dng l ng thau v

ng . Trc y, c s mua cc loi v n, u n
dng ph liu v ti ch. Cch y 5 nm, cc loi ng
t ph liu ny rt d dng mua li t cc va mua bn
ph liu trong thnh ph. Hin nay, c s c ng t
King phi i n cc ca hng bun bn ph liu cc
tnh mi mua s ng cn dng cho sn xut. Vi nm
gn y, gi ng tng so vi 5 nm trc, tng n
52
Sn phm l ng t King c tiu th ti th trng

trong nc l ch yu. Nhng nm trc, Thnh ph H
Ch Minh l ni tiu th chnh. Hin nay, th trng
m rng ra cc tnh min Trung v min Ty nh Ninh
Thun, Khnh Ha, Bnh nh, Qung Nam, ng Nai,
Bn Tre, An Giang, Sc Trng, ng Thp v Tin Giang.
Hnh thc phn phi sn phm ti cc tnh ny l thng
qua cc i l bn s v l.
Vit Nam, b l ng c coi l mt vt dng mang
tnh thing ling, cn thit trong vic th phng gia
nh cng nh cc nh, cha v miu. Bn th t tin vi
b l ng tr thnh mt nt vn ha truyn thng ca
cc ngi nh Vit Nam. B l ng lun c t ti v
tr trang trng nht l bn th t tin ca gia nh. c
bit, b l ng lun l iu m c ca khng t cc gia

nh nng thn Vit Nam. C th khng nh rng, cc
gia nh nng thn Vit Nam chnh l th trng tiu
th sn phm y tim nng v l c s quan trng l
c l ng ca Anh t King mnh dn u t sn xut.
Hin nay, mi ngy c s sn xut t 4-5 b l ng, sn
phm c chuyn ch n i l l ch yu. Vic phn
phi l ti mt s hi ch gn y v bn l ti nh cng
thu c doanh s kh cao. Sn phm l ng khng
c qung co, nhng th trng tiu th ti cc tnh vn
tng i n nh. Nhng thng gn Tt, c s xut i
mi thng hng trm b l vi doanh thu hng chc triu
ng.
Ngoi th trng trong nc, sn phm l ng t King
cng c bn cho nhiu ngi l Vit Kiu t cc nc
v tm tn nh hoc cc i l ln Ch Ln mua.
Nhn chung, th trng ca sn phm l ng hin nay
c m rng ti nhiu tnh thnh v trong cng ng
ngi Vit Nam nc ngoi, vi lng tiu th n nh
v s lng ln hn. Doanh thu v li nhun tng khuyn

khch ch c s u t thm mt s my mc nng
cao cht lng sn phm.
Yu t dn n thnh cng v bi hc kinh nghim
Thnh cng ln nht d nhn thy ca c s c l ng
t King l mi ngy c khong 5 b l ng mi ra l.
Sn phm c phn phi rng ri ti nhiu tnh thnh
trong c nc. Doanh thu khng ngng tng, vi 300-400
triu ng nm. C s gii quyt lao ng vic lm
cho nhiu ngi trong gia nh v a phng.
Nhng thnh cng ca anh King xut pht t nhng n
lc ca bn thn anh cng nh nim say m ca anh i
vi cng vic kinh doanh. Nu trong tng lai, anh King
nhn c s h tr bng nhng chnh sch pht trin c
th ca nh nc, c bit l nhng chnh sch lin quan
n cc ngnh ngh truyn thng, th hiu qu kinh
doanh chc chn s ln hn./.
53
Tri nho
Ba Mi
Cht lng sn phm l yu t quan trng nht quyt nh thnh cng ca trang tri,
c bit l i ngnh hng thc phm ni chung v hng tri cy ni ring.
56
rang tri nho Ba Mi c thnh

lp nm 2003. Trc , ng
Nguyn Vn Mi, ch trang tri,
c kinh nghim hn 20 nm trong
ngh trng nho. Bn cnh vic trng
nho, trang tri cn m nhn vic tiu
th nho an ton trong vng thng qua h
thng phn phi ca trang tri ti thnh
ph H Ch Minh. Sn phm ca trang
tri cng c bn ti tay ngi tiu
dng qua h thng cc siu th ti
Tp. H Ch Minh.
Trang tri nho Ba Mi c chn
nghin cu vi cc l do: L trang tri
sn xut nho u tin Ninh Thun
khng nhng thnh cng trong vic t lo
c u ra cho mnh m cn m bo
u ra cho din tch 100ha nho trong
vng. y cng l trang tri nho u
tin ng k thng hiu cho sn
phm ca mnh.
nhng nm 1980. Do vic trng nho l

hon ton t pht, thi gian u, cha
nm bt c k thut canh tc, ng va
hc va lm. Nh t v ging cy trng
mi cng vi gi nho vo thi im
cao hn nhiu so vi thi im by gi
(1kg nho tng ng khong 10 kg
la) nn kt qa thu hoch cng tng
i. Tuy nhin, do din tch canh tc t,
ch c 1000m2 nn sn lng thu hoch
khng nhiu. Nhng nm ny, sn lng
nho thu hoch ca gia nh ng t
khng qu 1tn/nm. Giai on ny, ng
ch yu trng ging nho Ribi (nho mu
en). n ma thu hoch nho thng b
rt gi, gi c hon ton ph thuc vo
thng li, h ra gi bao nhiu cng
phi bn. Nu khng bn cho h, nng
dn thng t t chc bn l nho bng
cch ng nho thnh tng thng, mang
ra quc l 1 bn cho khch i tu Thng
Nht Bc Nam hay nhng hnh khch i
ng Ba Mi bt u canh tc nho t u
xe . Tuy nhin, kiu bn hng ny

khng bn lu do ngi bn hng
thng c tm l ch bn cho cc khch
hng ny c mt ln ri thi nn h
khng coi trng cht lng. Chnh iu
ny lm gim gi tr ca nho Ninh
Thun. Bnh thng, gi nho bn ti
vn c khong 5.000-6.000 /kg.
n ma ma, thi im nho him, th
gi kh hn nhng cng ch c
10.000 /kg.
Nhn thy vic trng nho theo cch c
vt v m hiu qu khng cao, ng Ba
Mi my m tm cch canh tc nho theo
phng php an ton. ng mua ging
nho Red Cardinal v nho Xanh
NH01,48 v thay th ging c. Ging
mi cho tri ngt hn, cht lng tt
hn. Nm 2001, ng cng gia nh tm
hiu th trng thnh ph H Ch Minh
v a hng vo thm d. Do hng cha
c nhn hiu, tn tui nn cha c
khch hng tin tng, gi bn cn thp.
u nm 2002, c s gip ca d
n Sn xut Nho an ton c s dng
cc ch phm sinh hc ca B Khoa
hc v Cng ngh, kt hp vi s gip
ca Trung tm Chuyn giao tin b
k thut nng nghip thuc Vin Khoa
hc K thut min Nam c trin khai
ti khu vc tnh Ninh Thun, phong tro
trng nho an ton pht trin trong khu
vc. Sn phm nho Ba Mi bt u
c cht ting tm v c ngi tiu
dng chp nhn.
Nm 2003, ngoi sn phm ca mnh,
trang tri bt u thu mua sn phm nho
an ton trong vng a vo Tp. H Ch
Minh tiu th. Cng trong nm ny,
trang tri hon tt th tc ng k
thng hiu cho sn phm nho Ba Mi.
Cng trong nm ny, trang tri c vay
50 triu ng ca ngn hng xy
dng quy trnh cng ngh x l sau thu
hoch. C nm, trang tri tiu th
c 30 tn nho, t doanh thu 400 triu
ng.
Thng 1/2004, trang tri nho Ba Mi
thnh lp ca hng giao dch v phn
phi sn phm Nho Ninh Thun ti
Tp. H Ch Minh, y l a im tp
kt nho t Ninh Thun vo. Ti y, nho
c chn la, ng gi vi trng lng
1kg/gi ri chuyn ti h thng cc siu
th. Cng vi vic thnh lp ca hng
i din ti Tp. H Ch Minh, trang tri
cng a h thng my mc x l sau
57
c cc siu th. Cng trong nm 2005,

trang tri c k hoch a sn phm mi l
ru vang v mt nho tham gia th trng.
Trang tri cng ang c tham vng s sut
khu nho an ton Ninh Thun sang cc nc
trong khu vc
Nhng kh khn trong tng lai
thu hoch vo hot ng. Cng sut ca h

thng c th phn loi v x l 10 tn
nho/ ngy nhng do s lng sn phm
khng nhiu nn hin ti vn cha tn dng
ht cng sut. c tnh trong nm 2005,
trang tri tiu th c gn 100 tn nho
an ton, t doanh thu khong 2 t ng.
Hin ti bn cnh ngun lao ng c sn
trong gia nh, trang tri ang thu khong
15 lao ng vi mc lng bnh qun
800.000/ngi.
Bn cnh vic bn nho ti, ng cn c tham
vng xy dng dy chuyn sn xut mt nho
v ru vang. Hin ti hai dy chuyn sn
xut ny cho ra nhng sn phm mu u
tin, cc sn phm ny cng c ng
k thng hiu v ang tip tc c hon
thin a ra th trng trong nm ti.
Chin lc pht trin
Bc ngot ln nht ca trang tri l tm
cch thit lp c knh phn phi sn phm
ti Tp. H Ch Minh v y vn l th trng
tiu th ln v cng kh kh tnh ca Vit
Nam. c th trng ny chp nhn, sn
phm phi p ng cc yu cu v cht
lng cng nh yu cu v mu m, hnh
thc. Xut pht t yu cu ca th trng,
trang tri xy dng c thng hiu cho
sn phm ca mnh. chnh l giy php
trang tri c th m rng th trng ca
mnh.
Nm 2006, khi Vit Nam chnh thc gia

nhp AFTA, sn phm nho ca trang tri s
phi cnh tranh vi sn phm ca cc nc
trong khu vc v gi c cng nh v cht
lng. y s l mt thch thc ln i vi
trang tri.
Nhng yu t em li thnh cng
D n trng nho an ton l yu t u tin
tc ng n hot ng ca trang tri v y
cng l bc ngot ln ca trang tri. Sau
khi c sn phm nho an ton, trang tri xut
pht nhu cu tm th trng u ra cho sn
phm. Cng thi im ny, anh Nguyn i
V, con trai ca ch trang tri Nguyn Vn
Mi, tt nghip i hc Kinh t v c c
hi p dng kin thc hc ca mnh vo
tm hng ra cho sn phm ca gia nh.
Chnh anh V l ngi thit k logo v i
ng k thng hiu cho sn phm nho Ba
Mi. Cng chnh anh ch ng thit k
knh phn phi bn hng ti Tp. H Ch
Minh. M hnh kinh t trang tri Ba Mi
thnh cng nh c s kt hp ca ngi b
c kinh nghim v k thut trng nho v
ngi con c kin thc trong lnh vc
marketing.
Cht lng sn phm l yu t quan trng
nht quyt nh thnh cng ca trang tri,
c bit l i ngnh hng thc phm ni
chung v hng tri cy ni ring.
Trang tri hin ang hot ng theo quy m

gia nh nn hnh thc t chc cn gin n,
vi ngi trong nh l ngun lao ng chnh.
Nm 2005, trang tri s u t mua thm 1ha
t trng nho, tng tng din tch ln 2ha.
Trang tri d nh m rng th trng ra H
Ni v kt qu kho st cho thy y cng l
th trng c tim nng. Theo ch trang tri,
sn phm nho trong vng c li th a l
hn hn so vi nho c nhp v t nc
ngoi. Hin ti, nho thu hoch trong ngy
c a n h thng siu th ti Tp. H
Ch Minh ngay ngy hm sau trong khi nho
xut khu phi mt t nht 5 ngy mi ti
58
59
Vng xp Duy Li
Vng xp
Yu t dn n thnh cng
Duy Li
- C tng i mi, sng to v bit s dng Lut S hu tr tu xc lp quyn s hu i vi nhng i mi,

sng to .
- Mnh dn s dng t vn php l bo v quyn li ca doanh nghip v iu ny gip cng ty thng kin
nc ngoi v sau m rng th trng xut khu./.
60
o cui nhng nm 80 u nhng nm 90, anh Li l cng

nhn c kh mt doanh nghip nh nc, thu nhp thp,
cuc sng rt kh khn. Mt ln, c ngi hng xm nh
anh cha h mt chic vng c gi bng kim loi, anh Li
khng nhng cha c vng m cn lm cho khung vng gp li
c, rt thun tin trong s dng v di chuyn. Li khen ca
ngi hng xm lm nhen nhm trong anh nh sn xut loi
vng c khung xp li c.
Phn khi vi tng mi, anh Li lm th mt s mu vng v

a bn b dng th, mi ngi u rt hoan nghnh. Anh bn
vi doanh nghip ni anh ang lm sn xut vng xp trn
nguyn tc phn chia li nhun gia anh v doanh nghip. Tha
thun ny lm c mt thi gian th xem ra khng n. Anh Li
quyt nh thi lm nh my, m xng ring sn xut v
tiu th vng xp.
Lm vng vi gi bng cc vt liu truyn thng (g, thp,
khng phi l vt liu cng ngh cao) khng i hi loi cng
ngh phc tp v/hoc u t ln. C th ni bt c ngi no c
cht t kin thc v c kh v mt s vn nh cng c th m mt
xng lm vng. Tuy nhin, iu khin c s lm vng ca anh
Li khc vi ni khc l anh c nhng tng lm khung vng
c th gp xp c. Chic vng truyn thng thng khng c
khung , thay vo n c hai u dy c buc vo hai im
ta l ct nh, thn cy hay nhng chic vng xuyn c gn c
nh trn tng trong nh. Vi chic khung xp gp c,
vng c th c t bt c u m khng cn tm hai im ta
c nh nh trc.
Mc d tng i mi ni trn l yu t quan trng trong hot
ng kinh doanh ca anh Li nhng vic s hu, bo h i mi
bng Lut s hu tr tu mi l iu ng ni. L mt th c
kh, anh Li hiu r rng mu khung vng xp gp c ca anh
c th d dng b lm nhi mt khi xut hin trn th trng. Do
vy, anh c thc ng k bo h c quyn kiu dng cng
nghip cho mu khung vng ca mnh trc khi sn xut. n
ng k bo h ca anh c Cc S hu tr tu ghi nhn ngy 23
thng 03 nm 2000, v sau anh c cp bng c quyn
kiu dng cng nghip vi ngy u tin nh trn. Hnh ng
khn ngoan ny t nn tng sng cn cho vic kinh doanh
sau ny ca anh.
Thnh cng vi vic ng k c quyn kiu dng cng nghip
cho mu khung vng, anh Li t tin tin hnh sn xut hng lot.
Ngay trong nm 2000, vi u th gn nh v c ng (khung
vng xp gp c v ch nng c 7 kg), vng xp Duy Li
nhanh chng tr thnh sn phm quen thuc ti th trng min
Nam. Th trng tip tc c m rng trong cc nm 2001 v
2002 v vng xp Duy Li xut khu c sang M, Nht,
Hn Quc, c v.v.
Tip ni thnh cng, nm 2002 Duy Li c c hp ng
cung cp cho Keyio, mt chui siu th quc t ca Nht. Tuy
nhin, ngay lc nhng tng cng vic kinh doanh ang trn
thun li th xut hin mt nguy c c th lm t lit doanh v
trn. Thng 8 nm 2002, Duy Li nhn c th ca mt i din
php l ca mt cng ty ti Nht yu cu Duy Li phi ngng
xut khu sn phm vng xp sang Nht hoc phi tr cho cng
ty ni trn khon thanh ton k v tng ng 4 USD cho 1
chic vng xut khu sang Nht; l do a ra l thit k vng xp
ca Duy Li vi phm bng sng ch (s 3081528) i vi kt
61
doanh nhn i Loan c C quan Sng ch

M cp ngy 23 thng 3 nm 2001 cho cu
trc vng xp tng t nh c cu ca vng
xp Duy Li. Do giy php ny c cp sau
ngy kiu dng vng xp ca Duy Li c
ng k bo h ti Vit Nam nn bn thn n
vi phm tiu chun tnh mi ca mt sng
ch. y l cn c Duy Li quyt nh khi
kin ti M. Nu thnh cng vi v kin ny,
Duy Li c th trnh c nguy c b doanh
nhn i Loan ni trn phong ta vic xut
khu vo th trng M.
Hai v kin tng k trn khin Duy Li tr
thnh mt trong nhng doanh nghip ni ting
Vit Nam. iu ny t nhiu cng gip
doanh nghip qung b sn phm th trng
trong nc. Tuy nhin, pht trin th trng
trong nc khng phi l vic d dng. Mc
d Duy Li kh thnh cng th trng pha
Nam nhng pha Bc, sn phm ca cng ty
tiu th khng u, ch mt s mu vng cho
tr em l bn chy, cn cc chng loi khc
Ngoi sn phm chnh l vng, Duy Li cng

sn xut cc sn phm c khung gi xp gp
c khc nh bn, gh, bng nhiu nguyn
liu v vi nhiu kiu dng. Hin nay, doanh
nghip c 7 vn bng bo h c quyn cho
cc sng ch/gii php hu ch v mt vn
bng cho kiu dng cng nghip gn vi cc
sn phm ca Duy Li.
B my qun l ca Duy Li rt gn. Phng
lm vic ca anh rt n gin, t ngay ti
xng. Phn ln vic thit k c anh thc
hin trn mt chic bn v n s, s dng
nhng cng c v k thut v tnh ton truyn
thng. Anh Li m t mnh va l gim c,
va l nh thit k v th k thut ca cng ty.
Pht trin t mt c s sn xut qui m gia
nh, n u nm 2005, Duy Li pht trin
thnh mt doanh nghip c tn tui vi hn 70
lao ng. Hng nm doanh nghip tiu th
hng vn sn phm, trong khong 30% l
xut khu, ch yu sang Nht Bn v Hoa K.
cu tng t m C quan sng ch ca Nht

cp cho cng ty ny ngy 22 thng 08 nm
2001.
ng trc thch thc nh vy, anh Li tm
kim s tr gip ca cc cng ty lut, mt
hnh ng him hoi ca mt doanh nghip va
v nh Vit Nam. Qua lm vic vi Pham &
Associates, mt cng ty lut chuyn v s ha
tr tu, anh Li t tin rng vi vic bng sng
ch ca cng ty Nht ni trn c C quan
Sng ch ca Nht cng nhn mun hn ngy
thit k khung vng ca anh c Cc S hu
tr tu cng nhn Vit Nam, anh s c c hi
kin cng ty Nht v bo v mnh. Cng
ty lut Pham & Associates c y quyn
i din cho Duy Li theo ui v kin ny.
Thng 11 nm 2002, Duy Li chnh thc gi
n khiu ni ln C quan Sng ch Nht Bn
yu cu hy b bng sng ch s 3081528 m
c quan ny cp cho cng ty Nht Bn ni
trn vi l l cho rng gii php m t trong
sng ch ni trn khng c tnh mi bi n
c m t v cng b trong n ng k bo
h ca Duy Li Vit Nam t trc. Sau 6
thng xem xt, C quan Sng ch Nht Bn
quyt nh hy giy php s 30811528, m
ng cho vic tip tc xut khu vng xp
Duy Li sang Nht Bn.
Kinh nghim Nht Bn v tham vng vn
ra nhiu th trng xut khu khin anh Li
quan tm nhiu hn ti vn s hu tr tu,
khng ch trong nc m c nc ngoi.
Khi nhm vo th trng M, t vic tra cu
c s d liu bng sng ch ca M, i din
php l ca Duy Li, Cng ty lut Pham &
Associates pht hin mt giy php ca mt
62
tiu th khng n nh. Anh Li cho rng

ngi H Ni coi chic vng l mt dng
ca nh qu, khng ph hp vi nhng ngi
nh hin i.
Mt kh khn khc i vi Duy Li l sn
phm ca anh gp phi s cnh tranh ca
nhiu sn phm tng t ca cc doanh nghip
khc trn th trng Vit Nam. Theo anh Li,
nhiu sn phm tri ni trn th trng nhi
theo kiu dng c bo h ca vng xp Duy
Li, nhng vi hiu lc thc thi Lut S hu
cng nghip cn yu nh hin nay th s rt
tn km ngn chn s vi phm. Mt s
doanh nghip kho thay i thit k
trnh vi phm kiu dng ca Duy Li, a ra
cc sn phm cnh tranh trc tip vi Duy Li.
Con ng Doanh nghip/vn ln t kh khn
Cng ty c 200 i l phn phi ti Vit Nam

v cc i l ny cng l mt knh marketing
quan trng. Th trng ni a ch yu tp
trung thnh ph H Ch Minh v cc tnh ln
cn. Th trng min Bc cha thc s pht
trin.
Yu t dn n thnh cng
- C tng i mi, sng to v bit s
dng Lut s hu tr tu xc lp quyn s
hu i vi nhng i mi, sng to .
- Mnh dn s dng t vn php l bo v
quyn li ca doanh nghip v iu ny
gip cng ty thng kin nc ngoi v sau
m rng th trng xut khu./.
Yu t dn n thnh cng
- C tng i mi, sng to v bit s dng
Lut s hu tr tu xc lp quyn s hu i
vi nhng i mi, sng to .
- Mnh dn s dng t vn php l bo v
quyn li ca doanh nghip v iu ny gip
cng ty thng kin nc ngoi v sau m
rng th trng xut khu./.
63
C s nui tm ging v tm tht L Hin
C s nui tm ging v tm tht
L Hin

- Kin tr v chp nhn ri ro. Nu mi tht bi mt hoc hai ln t b th bn s khng bao gi t c
iu mnh mong mun.
- Lun hc hi, tch lu dn vn v kinh nghim
- Lun u t v k thut nui tm
64
65
bit cht t v ngh nui tm nhng h

cha h c kinh nghim nui tm
ging.
Nm u tin anh Hin tht bi. Tm
ging anh sn xut khng t yu cu
do anh thiu kinh nghim v k thut
nui tm. Anh Hin b l ti 40 triu
ng. Sau tht bi, anh Hin v ngi
cng nhn k thut phi t nghin cu
thm v k thut nui tm ng thi
vay thm vn (60 triu ng) trong anh
em bn b v h hng tip tc nui
tm ging. Vo thi im ny anh Hin
khng th vay thm ngn hng do cha
tr c n c.
C s nui tm ging L Hin c

thnh lp nm 1993. Ban u, c s sn
xut tm ging bn cho khch hng
ti ng bng sng Cu Long, vng
ngh nui tm pht trin mnh trong
thi k ny. Khi qui m sn xut tng
ln, gim ri ro do ph thuc vo
mt th trng, c s nui tm L Hin
tch cc tm kim th trng ti
Nng v cc tnh ln cn. Bn cnh ,
c s u t nui tm tht nhm a
dng ho ri ro v ly kinh nghim
nhm sn xut tm ging tt hn.
C s nui tm ging L Hin l mt
doanh nghip in hnh v l mt trong
s t c s nui tm ging c th tn ti
c hn 10 nm, t 1993 n nay.
Ngh nui tm ni chung v nui tm
ging ni ring c ri ro rt cao. L
Hin cng gp nhiu kh khn v ri ro
trong kinh doanh, tuy nhin L Hin
lun d phng ri ro bng cch u t
k thut, tch lu kinh nghim, vn v
a dng ho th trng. Nhng bin
php ny gip doanh nghip gim
thiu ri ro t ngh nui tm.
Sau 6 nm phc v trong qun ng vi
t cch l gio vin ging dy k thut
t ti trng li xe t, m t Qui
Nhn, n nm 1983, anh Hin xut
ng tr v a phng lm tr l cho
gim c Cng ty Nng sn xut khu
66
thuc s Nng nghip Nng. n

nm 1992, do cng ty b sp nhp, anh
Hin xin ngh mt sc v chuyn sang
nui tm ging.
Sau khi ri khi cng ty Xut khu
nng sn, da vo nhng mi quan h
c khi cn lm cng ty, anh Hin
vo ng bng sng Cu Long tm hiu
th trng v lin h vi cc ch c s
nui tm v kinh doanh tm ging ti
y. Sau mt thi gian tm hiu th
trng v t nghin cu k thut nui
tm qua sch, n nm 1993 anh Hin
bt u m c s nui tm ging ti
phng Phc M, Sn Tr, Nng.
y l phng c ngh nui tm t lu
i, gn bin nn thun li cho vic
nui tm ging v d tuyn dng lao
ng c tay ngh.
Ban u, anh Hin thu t ca nh
nc ti phng Phc M, Sn Tr,
Nng xy 12 b xi mng nui tm
ging. Do ngnh nui tm tht ti
Nng cha pht trin nn anh Hin
nhm vo th trng ng bng sng
Cu Long, ni ngh nui tm ang pht
trin rt nhanh. S lao ng ban u l
mt cng nhn k thut v 3 lao ng
ph thng l nhng ngi sng ti
phng Phc M, Sn Tr, Nng.
Do l phng c truyn thng nui tm
nn nhng lao ng ny cng c hiu
Nm th 2, do tch lu c kinh
nghim t nm u tin nn anh Hin
thnh cng. S tm ging sn xut ra
t yu cu. Sau khi sn xut ra tm
ging anh Hin t mang vo ng bng
sng Cu Long bn trc tip cho cc c
s nui tm tht. Do ti thi im ny
c t c s nui tm ging nn vic tiu
th rt d dng. Nm th 2, anh Hin
li c 100 triu ng, tr ht n
vn vay ngn hng v vay ca bn b,
h hng.
n thng 09 nm 1995, din tch t
thu nui tm ging ti phng
Phc M, Sn Tr, Nng b gii to
nn anh Hin phi chuyn c s nui
tm ging sang a im mi ti
phng Bc M An, Ng Hnh Sn,
Nng. Ti a im mi, anh Hin vn
gi nguyn din tch nui tm nh ti
Phc M. Trong giai on ny, th
trng u ra gp rt nhiu kh khn
do: (i) Xut hin nhiu i th cnh
tranh l cc c s nui tm ging ti
cc tnh khc; (ii) Chnh ph khng cho
php tip tc khai hoang nui tm v
iu ny lm cho gi tm ging h thp.
Trong giai on ny, doanh thu bnh
qun ca c s ch t 150 triu ng/
nm v khng c li nhun nhng anh
Hin vn tip tc nui tm ging
duy tr mi quan h vi bn hng ti
ng bng sng Cu Long. Lc ny, do
xy dng c quan h n nh vi
cc khch hng trong ng bng sng
Cu Long nn anh Hin khng cn
mang tm trc tip vo m c th gi
hng qua ng hng khng vo cho
cc c s nui tm tht.
Nm 1998, B Thu sn c ch trng
tip tc cho ngi dn khai hoang

nui tm trn c nc nn nhu cu v
tm ging tng cao do gi tm ging
tng. Doanh thu nm 1998 t 300 triu
ng, li nhun t 100 triu ng. Gi
tm ging tng khuyn khch anh Hin
m rng c s nui tm. Sang nm
1999, anh Hin thu li tri ca mt c
s nui tm ging b ph sn m
thm mt tri nui tm ging gm 14
h vi din tch 70 m3 nc ti x in
Dng, huyn in Bn, tnh Qung
Nam. Anh Hin tuyn thm 4 cng
nhn l ngi a phng ti in
Dng, nng tng s cng nhn ln
8 ngi.
Nm 2001, cc n hng t ng bng
sng Cu Long gim, u ra gp nhiu
kh khn. Anh Hin phi vo ng
bng sng Cu Long tm hiu li th
trng v anh nhn thy rng do tm b
dch bnh cht hng lot nn ngi nui
tm khng dm nui tm na. Tr v
Nng, anh Hin t nghin cu sch
v sn xut loi tm ging c kh
nng khng dch bnh. Sau khi sn xut
c loi tm ging khng dch ny anh
Hin la chn nhng con ging tt,
kho mnh a vo ng bng sng
Cu Long v bo m cho khch hng
v cht lng tm ging. Do tm ging
ca anh khng b dch bnh nn anh

tip tc nhn c n t hng t
khch hng ti ng bng sng Cu
Long.
Nhn thy rng nu ph thuc vo mt
th trng th s gp rt nhiu ri ro,
anh Hin gim s ph thuc vo th
trng ng bng sng Cu Long bng
cch tm kim cc khch hng ti a
phng v cc tnh ln cn. Anh Hin t
tm n cc c s nui tm tht gii
thiu v sau khch hng ti a
phng v cc tnh ln cn t tm n
c s ca anh t hng. Hin ti, th
trng a phng v cc tnh ln cn
chim ti 30% tng doanh s tm ging
ca c s.
Nm 2003, li mt ln na anh Hin
phi di chuyn tri nui tm t Bc M
An sang Nam , phng Ho Hip,
Nng do tri c ti Bc M An b gii
to. Vo nm 2002, anh Hin thu 2
ha t ti Ho Qu, Qung Nam m c
s nui tm tht. Mc ch ca vic m
c s nui tm tht bao gm: (i) Nui
tm tht ly kinh nghim nhm sn
xut tm ging tt hn; (ii) tn dng
lng tm ging cn li sau khi la
chn nhng con ging tt cung cp cho
khch hng.
Vic m c s nui tm tht i hi

phi u t 300 triu ng vn. S vn
ny hon ton l vn t tch lu t nui
tm ging. Anh Hin t nghin cu k
thut nui tm tht qua sch v v qua
nhng chuyn tham quan cc c s nui
tm tht. Anh Hin tuyn thm 6 cng
nhn l ngi ti a phng.
Nm u tin vic nui tm tht b l
100 triu ng do: (i) Cha nm c
k thut nui tm tht; (ii) Nui theo
kiu dn d (qung canh). Sau anh
Hin li t nghin cu qua sch v v
u t thm 100 triu ng sa cha li
h nui tm, mua sm thm thit b
chuyn sang nui tm bn thm canh.
Do u t k thut, anh Hin thnh
cng trong vic nui tm tht v vo
nm 2003, doanh thu t tm tht t
500 triu ng/ nm, li nhun t nui
tm tht t 200 triu ng/ nm. Nhn
thy c th tng doanh thu v li nhun
nu tip tc u t ci tin k thut
nui tm, anh Hin tip tc u t thm
100 triu ng mua thit b kh
trng nc, thuc tr bnh v thc n
chuyn sang nui thm canh. Kt qu
l, nm 2004 doanh thu t nui tm
tht t 700 triu ng, li nhun t
300 triu.
67

- Kin tr v chp nhn ri ro. Nu mi tht bi mt hoc hai
ln t b th bn s khng bao gi t c iu mnh
mong mun.
- Lun hc hi, tch lu dn vn v kinh nghim
- Lun u t v k thut nui tm
C 3 bi hc rt ra t trng hp c s nui tm ging L
Hin:
(i)Vn l yu t rt quan trng i vi ngh nui tm ging v
nui tm tht. Lng vn ln khng ch u t cho vic xy
dng c s v nui tm m cn cn d phng ri ro do
ngh nui tm l ngh ri ro rt cao.
(ii)Kinh nghim v k thut l rt quan trng i vi ngh

nui tm. Mc d i tham quan v nghin cu trc qua
sch v nhng anh Hin phi mt mt nm mi nm vng
c k thut nui tm. Ngoi ra, anh Hin phi lin tc t
hc v tch lu kinh nghim qua sch v v thc t nui tm.
(iii) thnh cng trong ngh nui tm ging cn c mi quan
h trc tip vi khch hng. Nu bn qua trung gian, th c s
nui tm ging s rt kh nm bt nhu cu ca khch hng v
do c s nui tm ging s kh thnh cng do khng sn
xut c loi tm ging ph hp vi nhu cu khch hng ti
tng thi im.
Kh nng duy tr v lp li
Ngi ngho kh c kh nng lp li bi hc thnh cng ca
c s nui tm ging v tm tht L Hin v:
(i)Ngh nui tm i hi phi c nhiu vn. Hin ti, khi
nghip nui tm ging cn 300 n 400 triu ng vn u t.
(ii)Ngh nui tm c ri ro rt cao do ph thuc vo t nhin
v th trng th gii. Do , trong trng hp xy ra ri ro
cn c vn d phng vc li sn xut
(iii)Ngh nui tm v c bit l tm ging i hi phi c k
thut v kinh nghim.
68
H kinh doanh c th
Ba Trn
ng Nguyn Vn Trn, thng

c ngi dn Nam B gi
bng ci tn gn gi Ba Trn,
sinh ra v ln ln trong hon cnh t
nc chin tranh. Gia nh ng li
chuyn ngh lm rung nn cuc
sng cng kh khn, vt v. vt
qua i ngho, ng Ba Trn phi
b ra rt nhiu cng sc, my m tm
cch thc lm n trn chnh mnh
rung vi ngh nng vn c ca
mnh. T ngi nng dn cn phi
cy thu cuc mn c thm thu
nhp nui sng gia nh vi 8 ngi
con, hin nay, ng Ba Trn l ch ca
hai vn cy ging v cy cnh rng
gn 2 ha ti Qun 9, Tp. H Ch
Minh. ng hin l hi vin ca Hi
lm vn Tp. HCM, y vin ban chp
hnh hi nng dn phng, kim Ph
ch tch Hi lm vn Qun 9 v Chi
hi trng Chi hi lm vn ca
phng. Nm 2003, ng Ba Trn
c Ban chp hnh Hi lm vn
Thnh ph tng Bng khen.

Trc nm 1975, Ba Trn v gia nh
b chin tranh chia ct, cuc sng bp
bnh, khng yn n. Sau ngy 30
thng 4 nm 1975, khi t nc hon
ton gii phng, Ba Trn tr v lng
on t vi v con v c cha m
li 1,2 ha t rung lm n sinh
sng. Tuy nhin phng thc canh tc
truyn thng khng gii quyt
c ci i ci ngho ca mt gia
nh ng ming n. Gia nh Ba
Trn lun lm vo cnh thiu trc
ht sau.
Trong nhng nm 1980, thnh ph r
ln phong tro trng da xut khu.
Ba Trn cng nhy vo cuc vi
mong c i i. Nm 1982, ng
quyt nh chuyn i 1ha trng la
sang trng da. Bn cnh , ng cn
kt hp nui c, nui heo. Mc d thu
nhp lc ny khng phi l cao,
nhng hiu qu kinh t mang li tnh
ra vn hn trng la. Tnh n thi

im nm 1986, thu nhp ca gia
nh Ba Trn mc 2-3 triu
ng/thng. i vi mt gia nh vi
mi ming n (8 a con) th thu
nhp ny chng ng l bao, Ba Trn
li trn tr tnh cch khc lm n.
Cui nm 1987 khi thy cy mng
cu ghp c gi kim n c Ba
Trn cht b bt da th trng
trn 1.000 gc. Thu nhp t cy mng
cu cng kh hn nhng vn chng
thm vo u vi gia nh Ba Trn.
Nm 1992 vi chnh sch khuyn
nng ca Nh nc, Ba Trn c
Hi nng dn huyn (nay l Qun),
phng Kinh t gii thiu i hc tp,
tham quan tm hiu cc tnh min
Ty Nam B v chuyn i c cu
cy trng. Trong nhng chuyn i
ny, Ba Trn ch tm hc hi cch
lm ca cc h nng dn. Khng ch
dng li nhng chuyn i do Hi
71
nhn Bng khen ca B Nng nghip v Pht trin Nng

Thn.
Cui nm 1999, Thnh ph c ch trng chuyn hng
th ha, qu t nng nghip gim, vic thu lao ng
tr ln kh khn, cnh tranh th trng gay gt. Nhiu
ngi mun ng sang li vn vi gi tr khong 2 t
ng nhng Ba Trn khng ng m tnh hng lm n
khc, nht l khi con ci ngy cng trng thnh, cn c
c s vng chc pht trin. Ba Trn quyt nh cn phi
m thm dch v thng mi tng hp cho gia nh ch
khng th bm mi vo mnh vn nh b c.
nng dn, Phng Kinh t t chc, Ba Trn cn t my m,

tip tc i tm s hc o Long Xuyn (xem nui
ch), ng Thp (xem nui c, trng cy n tri, cy
cnh), Bn Tre (xem ngh lm cy ging). ng thi, Ba
Trn tm sch v, ti liu, c bo, nghe i c thm
kin thc. ng cn tm n cn b khuyn nng, cn b
k thut Phng nng nghip ca Huyn c hng
dn cch chn kiu, chn cy, bit k thut trng. Vi
nhng kinh nghim v thc tin hc hi c, Ba Trn
quyt nh khng cn con ng no khc l chuyn
dch c cu cy trng vt nui v b tr li phng thc
sn xut ca gia nh.
Thng 11 nm 1992, sau khi vay mn ca anh em, bn
b, t cc qu tn dng v ca gia nh tch ly t trc,
Ba Trn c c khong 60 triu ng lm vn. ng
quyt nh cht b ht cc cy da gi ci thu hoch km
(600.000-700.000 ng/nm), ly t trng su ring (l
loi cy tiu th mnh v bn vi gi cao ti TP HCM),
xen k trng nhn v mng cu. Bn cnh ng o ao
th c bng tng, nui tm (hiu qu v thu nhp cao
hn so vi ch nui c tht), ng thi kt hp chn nui
20 con heo tht.
Sau 6 nm va trng cy, va nui heo, va th c (m
hnh VAC sau ny c nhiu h nng dn p dng), Ba
Trn tch ly c nhiu kinh nghim thc t ng thi
nng cao thu nhp cho gia nh. Nm 1998, thu nhp ca
gia nh Ba Trn l 15-20 triu/thng. M hnh ca gia
nh Ba Trn c nhiu h nng dn p dng v nhn
rng. Trong ba nm t 1997 n 1999, Ba Trn u c
72
Thng 2 nm 2000, h kinh doanh c th c tn Ba Trn

ra i vi ngnh ngh kinh doanh ng k l cc hot
ng h tr trng trt - chn nui - cung cp cy ging,
cy cnh, phn bn, thuc tr su, trng cy, lp vn,
phun thuc tr su. hot ng kinh doanh, Ba Trn
huy ng vn t nhiu ngun khc nhau c khong 300
triu (trong vay Ngn hng pht trin nng nghip v
nng thn 60 triu, vay Qu pht trin nng nghip 10
triu, tch ly t gia nh 200 triu v cc ngun khc
khong 30 triu). Vi s vn ny, Ba Trn u t m rng
din tch ln 1,8 ha, tp trung sn xut kinh doanh cy
ging, lm cy cnh, lp vn v cc dch v nng nghip
phc v cho b con trong vng.
Rt nhanh nhy, Ba Trn nhn ra xu hng mua t
vng ngoi thnh ca nhng ngi c tin trong ni thnh
xy dng bit th vi nhng khu vn rng. Do
Ba Trn chuyn dch mnh u t cho vic lp vn cho
nhng ngi c tin c nhu cu trong Thnh ph. Bn
cnh , ng tip tc b tr li rung vn, cy no khng
hiu qu d b su bnh th loi b, thay vo l cc cy
ging mi c nng sut, cht lng cao, vic chn nui
c kt hp theo hng tn dng ly phn bn cho cy
trng. Vi nhng thay i v i tng phc v, u t
ng hng, t nm 2001, gia nh ng Ba Trn kh ln
thy r so vi nhng h sn xut kinh doanh trong vng
vi doanh thu trung bnh 150 triu/thng.
Cho ti thi im hin nay, c s ca ng c 12 lao ng
thng xuyn, 8 lao ng ma v, doanh thu trung bnh
250 triu/thng (c nhng thng ma ma doanh thu 400
triu/ thng do hp ng lp vn, trng cy ch yu vo
ma ny). Sau gn 4 nm (t thng 2 nm 2000 n nay)
chnh thc lp vn, tng s t ai v cy tri qui ra tin
ca Ba Trn c chng 6,5-7 t ng vi 300 cy su ring
(cm vng ht np), 250 cy xoi ct Ha Lc, 240 cy
chanh khng ht, 40.000 cy ging ca hn 40 loi cy,
gm 2.000 cy mai cnh, cy thin tu v nhiu loi cy
cnh c gi tr khc. Ngoi ra, ng cn c mt ao nui
cho nng sut 100 - 150kg tm cng xanh/

nm v mt n heo 15 con.
ca mnh l ai, cn tp trung vo u qua

nhiu giai on khc nhau.
Yu t dn n thnh cng
C th ni y l mt m hnh pht trin i

ln theo chiu hng bn vng, ly ngn
nui di. Th trng cho sn phm cy
ging, cy cnh v dch v i km hin cn
rt nhiu tim nng do tc th ha
cao, vic xy dng khu cng nghip, nh
vn khu dn c cao cp... u c nhu cu
cy xanh, cy n tri, cy cnh. V vy, m
hnh kinh t ca Ba Trn c th c nhn
rng v pht trin.
Ba Trn chn cho mnh hng i ng.

iu kin hon cnh gia nh ng con
khin ng phi xoay cch ny cch khc
c thu nhp v vic lm cho 8 ngi con.
ng tm hiu rt k nhu cu th trng cn
g t v mnh vn ca mnh loi b
nhng cy khng mang li gi tr cao, trng
xen vo nhng cy khc c hiu qu
hn. ng xc nh r i tng khch hng
73
Cng ty TNHH xut khu
gm s HAMICO
Bi hc thu c
Tnh quyt on v mu phiu lu ca mt doanh nhn l yu t quyt nh trong thnh cng ca HAMICO. Tm ra
cho mnh mt th trng thch hp v trnh nhng th trng v khch hng bo ha l mt cch tip cn d a
n thnh cng. Mt bi hc rt ra t trng hp ca Cng ty HAMICO l tc dng ca cng ngh. Nh s dng cng
ngh v tht cht quan h lin kt vi cc i tc, doanh nghip nng cao c nng lc cnh tranh, k c trong
lnh vc ngnh ngh truyn thng nh gm s./.
74
Cng ty TNHH xut khu gm s HAMICO
75
HAMICO l doanh nghip gia nh

c thnh lp nm 1994. Sau 10 nm
hot ng, n nay HAMICO l
mt cng ty kh ni ting trong ngnh
sn xut v kinh doanh gm s.
Cng ty hot ng trn 3 lnh vc: (i)
Mua gom hng xut khu, tp trung
vo kho trn a bn 3500m2 ti Bt
Trng;
(ii) sn xut nguyn liu gm trn mt
bng 1500 mt vung
(iii) sn xut, xut khu theo hp ng
vi cc cng ty nc ngoi nh
Habitat (Anh) v IKEA (Thy in)
ti c s rng 24.000 m2 Hng Yn.
Cng ty HAMICO xut khu sang c
qua mng li Cng ty K-Mart, v
xut sang Anh, Nht v Hn Quc qua
mt s cng ty ln nh Indochine
Habitat, IKEA, v.v.
Cng ty pht trin c nhng mi
quan h cht ch vi gii khoa hc,
cc nh t vn v cc bn hng trong
v ngoi nc.
Anh Quy vn khng phi ngi qu
Bt Trng. Anh ly v Bt Trng v
c b v giao cho qun l doanh
nghip ca gia nh sn xut gm s
n gin. Gia nh v Bt Trng vn
chuyn v sn xut nhng gm nh
bt, a, bnh, l, ch yu bn cho
khch trong nc thng qua h thng
thng li v tn lng ly hng, hoc
bn l trc tip cho khch vng lai, du
lch. Lm vic cho gia nh v mt
thi gian, anh Quy tch ly c
nhiu kinh nghim trong vic sn xut
v kinh doanh gm s.
k lng, nm 2000, anh chuyn ra

lp doanh nghip ring, vi s vn vay
l 25 triu ca gia nh mnh, bn b
v tin tit kim c. Anh Quy ch
trng khng lp li nhng g m gia
nh b v lm, cng khng
chim dng nhng quan h v mi
lm n ca doanh nghip nh v. Giai
on u tin, cng ty ca anh Quy
ch yu lm nhng vic anh vn quen
lm t trc l sn xut cc mt hng
gm s, c nng cp v cht lng
tinh xo hn nhng ch yu cho th
trng ni a.
Sau khi pht hin nhu cu cn cung
cp hng gm s cho cc siu th
nc ngoi ca mt s khch hng
ln, anh Quy quyt nh u t ln
hn vo cng ngh nung gm kiu
mi, da trn kh thay v dng than,
sn phm lm ra s c cht lng cao
hn vi nhng tnh nng ph hp cho
khch hng ngai quc.
T nm 1997 n nm 2000, c
thm 15 doanh nghip ti Bt Trng
tham gia hot ng xut khu, to nn
s cnh tranh khc lit, ch yu l
cnh tranh trc tip v gi c lm
gim hiu qu trong sn xut kinh
doanh ca cc doanh nghip v ca
cc h sn xut, ri ro trong sn xut
kinh doanh tng cao.
Trong iu kin cnh tranh quc t,
cc doanh nghip kinh doanh sn
phm ca lng ngh Bt Trng khng
th thu ht c cc nh nhp khu
ln do sn xut th cng truyn thng
mang tnh nh l, manh mn, gi
thnh sn phm cao, cht lng khng
n nh. Tnh trng tranh mua tranh
Tuy nhin, do khc bit v cung cch

vn hnh doanh nghip v quan im
v lm n, anh Quy gp phi mt
s kh khn trong quan h vi gia
nh v. Anh quyt nh ng ra lm
n ring. Sau mt thi gian tnh ton
76
bn tc ng xu lm gim st cht
lng sn phm ca lng ngh. Sn
phm ca lng ngh Bt Trng km
sc cnh tranh so vi cc sn phm
cng loi c sn xut ti cc nc
khc nh Trung Quc, Thi Lan, B
o Nha v Th Nh K, mc d
th hin c phong cch ring mang
m nt vn ha Vit Nam.
Trong tnh hnh , Ban Gim c
Cng ty nhn thy rng phi c s
thay i c bn trong sn xut v kinh
doanh thch nghi vi tnh hnh mi
v to s khc bit so vi cc n
v khc, cng nh nng cao tnh cnh
tranh ca cng ty. Phng n u t
vo sn xut c cp ti. Tuy
nhin, nu ch p dng phng thc
sn xut th cng truyn thng ca
lng ngh vo sn xut th s kh hp
dn c cc khch hng ln. Ch c
s kt hp gia phng thc sn xut
truyn thng vi cng ngh hin i
mi tho g c bi ton nng cao
cht lng sn phm, n nh v cht
lng v h gi thnh.
C th, cng ty quyt nh sn xut
trn c s ngun nguyn liu sn c
ca Vit Nam v phng thc sn xut
truyn thng ca Bt Trng to s
khc bit gia sn phm th cng ca
Vit Nam vi sn phm cng loi ca
cc nc khc nh Trung Quc v
Thi Lan. im mu cht l cng ty
u t cc loi my mc thit b hin
i vo khu nh x l nguyn liu,
to hnh, sy, nung t nhm nng cao
cht lng nguyn liu u vo cng
nh nng cao nng sut lao ng, to
s n nh trong khu nung t h
gi thnh sn phm cng nh gim thiu nhim trong sn

xut.
Cui nm 2000, Cng ty c UBND tnh Hng Yn ph
duyt d n: Nh my sn xut gm s cao cp xut
khu. Nh my c xy dng trn din tch 24.000m2 ti
Khu Cng nghip Ph Ni A, x Trng Trc, huyn Vn
Lm, tnh Hng Yn. u nm 2001, Cng ty bt tay vo
thc hin d n. Trong qu trnh u t mua sm thit b,
cng ty gp mt s kh khn khi la chn thit b l
nung sn phm gm s. Nm 2001 v u nm 2002,
pha Bc ni chung v khu vc Bt Trng ni ring, l nung
sn phm gm s do Vit Nam sn xut c mi trng
Kh thng l nhng l c dung tch nh t 6m3 tr
xung. Nhc im ca nhng l trn l nhit v mi
trng nung trong l khng ng u, dn n sn phm
thu hi km, tiu hao nhin liu ln v sn phm sn xut
ra km tnh cnh tranh. Thi gian nung t ca nhng l
ny ko di t 14h n 18h thm ch n 22h cho 1 m sn
phm. Qu trnh vn hnh phc tp, thi gian nung t ko
di nn ngi th t l rt vt v.
Qua nhiu knh thng tin cng nh qua khch hng, lnh
o Cng ty nhiu ln cng chuyn gia sang cc nc
khc tm hiu mua my mc thit b. Cng ty nhp
khu my mc, thit b ca Hn Quc v Trung Quc.
Cng ngh nc ngoi c nhng u im sau: Sn c, cng
ngh cao, cht lng tt, nhng li c nhc im nh gi
cao (lp t thit b v chuyn giao cng ngh phc tp,
mt nhiu thi gian, ph tng thay th khan him.
Kt qu ca nhng cuc tm kim ny l cng ty nhp
khu 1 l gas 8m3 t Hn Quc vi gi 43.000 USD v c

h thng iu khin bn t ng, Cng ty quyt nh thu
chuyn gia t vn v sn xut l gas loi ln: 18m3 v
24m3. Kt qu th nghim ban u thu c tng i kh
quan, cht lng nung tt, sn phm ng u, tit kim
c nhin liu, c bit gi thnh thp. Bn Hn Quc
phi c 5 on chuyn gia sang xy dng, lp t. Tuy
nhin, khi vn hnh tht sau qu trnh xy dng, chuyn
giao ko di 8 thng, kt qu vn khng c nh mong
i, cht lng nung t ca sn phm gm khng t yu
cu cho xut khu, khng c ng nh cam kt ca nh
cung cp cng ngh. Cng ty ng trc nguy c ln l
mt vn, hng lm ra khng bn c, khng tr c n
v c th ph sn.
i mt vi thc t nu khng c c loi l nung c cht
lng tt hn th Nh my c kh nng phi ng ca, Ban
Gim c Cng ty quyt nh tm i tc c nng lc trong
nc ch ng sn xut l nung da trn c s nhng l
hin c ca Bt Trng v ci tin c cht lng tt hn.
Nm 2002, anh Quy tm c mt i tc trong nc c
th gip ci tin nhng l nung hin c vi cht lung tt
hn v chi ph hp l hn, l Cng ty C phn Thit k
v Sn xut gm Bt Trng. HAMICO trin khai h
thng l nung kh mi cho gm s c khi lng ln 18m3,
vi kinh ph u t hn 1 t ng vay ca ngn hng.
y l mt quyt nh kinh doanh kh to bo v liu lnh,
mc d gp phi nhiu can ngn v thm ch ku ca ca gia
nh, Gim c Quy vn quyt nh mnh dn i theo
hng u t mnh i mi ton b cng ngh nhm sn
xut c nhng sn phm m cng ngh c khng th lm
77
c. Kt qu ca s to bo ny c s h tr ca mt s
nh khoa hc ti Khoa Vt liu Silicat, i hc Bch khoa
H Ni. Nm 2002, hai l nung c ln 18m3 c a vo
vn hnh ti HAMICO. Cc thng s ca l nung mi ny
u rt kh quan, tit kim nng lng, thi gian v nhin
liu nung, ng thi gim thiu nhim mi trng. Nh c
cng ngh mi ny m Cng ty HAMICO c th gim
ng k gi thnh sn xut, sn phm lm ra t cht lng
cao vi nhng tnh nng c bit ring. Sn phm c
trao gii thng Sao Vng t Vit.
Nh vy, cng ty nng cao c kh nng cnh tranh v
doanh s bn ra t mc hng triu USD. HAMICO tip tc
hp tc vi cc nh khoa hc, cc cng ty i tc sn xut
nhiu l nung c ln 18m3 v 25m3. Hin nay Cng ty xy
dng 5 l 18m3, 2 l 24m3, 1 1 14m, 1 1 3m3 v 1 l 0,3m3.
Tng vn u t xy dng Nh my l 37 t ng nm trong
khun vin din tch 24.000 m2 trong gm 13.000 m2
dnh cho sn xut, 2.000 m2 cho cc cng trnh ph tr v
4.000 m2 din tch cy xanh.
Cng ty quyt nh u t vo nhng d n ln v chp
nhn bn sn phm vi gi thp cho khch hng ln nh
IKEA, HABITAT, K-MART, PIER 1 ... V cng ty gii
c bi ton l nung s dng nhin liu gas tit kim hiu
qu.
Bi hc thu c
Tnh quyt on v mu phiu lu ca mt doanh nhn l
yu t quyt nh trong thnh cng ca HAMICO. Tm ra
cho mnh mt th trng thch hp v trnh nhng th trng
v khch hng bo ha l mt cch tip cn d a n
thnh cng. Mt bi hc rt ra t trng hp ca Cng ty
HAMICO l tc dng ca cng ngh. Nh s dng cng
ngh v tht cht quan h lin kt vi cc i tc, doanh
nghip nng cao c nng lc cnh tranh, k c trong
lnh vc ngnh ngh truyn thng nh gm s./.
78
79
HAMICO l doanh nghip gia nh c thnh lp nm 1994 . S au 10 nm h ot ng,
n nay HAMICO l mt cng ty ni ting trong ngnh sn xut v ki nh do anh gm s.
C s g M ngh
Vn Li
82
C s g M ngh Vn Li
Gii thiu
C s g m ngh Vn Li l mt doanh nghip chuyn sn xut
g m ngh mang thng hiu Kim Bng cho cc th trng H
Ni, thnh ph H Ch Minh v th trng EU, Bc M. Bn cnh lnh
vc sn xut cc sn phm g m ngh, doanh nghip cn c thm
mt lnh vc kinh doanh l kinh doanh khch sn. Chin lc qung
co ca Vn Li ch yu qung b qua khch du lch n tham quan
Hi An thng qua s hp tc vi cc hng dn vin du lch. Khch
hng trong nc v nc ngoi n tham quan c s sau t hng
c s. Do , vic kinh doanh khch sn gp phn rt hu ch cho vic
qung b sn phm g m ngh ca doanh nghip do khch sn cn
l mt phng trng rt hiu qu cho c s.
S thnh cng ca Vn Li l mt trng hp in hnh cho s pht
trin ca ngnh ngh truyn thng ti khu vc nng thn, lng ngh
mc Kim Bng, khi c c hi th trng do s pht trin ca du lch v
hi nhp mang li. Chin lc pht trin ca Vn Li da trn s pht
trin ca du lch ti Hi An s l mt bi hc kinh nghim hu ch cho
cc ngnh ngh truyn thng khc.
M t cc hot ng qu kh v hin ti
a. Cc hot ng trc nm 1993
Sinh trng trong mt gia nh c truyn thng lm ngh mc tnh
Qung Nam, t nh, anh Li, ch doanh nghip hc hi c ngh
truyn thng do ng ni truyn ngh. Trc nm 1975, anh Li tham
gia bit ng thnh v b ch bt nm 1968, b ngi t 6 nm ti Cn
o. Sau gii phng, t nm 1976 n nm 1983, anh lm vic ti
cng an th x v sau l ban t chc chnh quyn th x. n nm
1989, v l do sc khe, anh xin ngh hu.
b. Thi k u tin 1993 - 1995
Do cuc sng gia nh kh khn khi din tch t nng nghip c
cp gn sng b st l ht nn anh quyt nh m mt xng mc ti
nh. Ban u, xng mc ca anh sn xut v sa cha sn phm
mc gia dng cho khch hng l cc h gia nh ti a phng. S vn
ban u thnh lp c s l 3 triu ng c c do th chp cn nh
do cha m anh li ti Hi An. u tin, c s t ti nh do cha m
anh Li li vi tng din tch 400 m2, trong 150 m2 c dng
cho xng mc.
Nhn cng u tin ca c s gm 2 ngi gi v hu ti a
phng. Do a phng c lng ngh mc truyn thng Kim Bng nn
nhng nhn cng ny u c tay ngh cao.
Khch hng trong giai on ny l cc h gia nh c nhu cu v
mc hoc sa cha mc ti a phng. Lng khch hng ny rt
t i do trong thi k ny, thu nhp ca phn ln ngi dn a phng
u rt thp. Do , trong giai on ny c s c doanh thu rt thp,
doanh thu ch b p chi ph sn xut nn c s khng c li
nhun.
83
tht ca khch sn c trang tr bng g ca c s. Do , khch sn cng

l mt ni trng by v gii thiu sn phm v khch du lch c th tm hiu
k hn v sn phm ca doanh nghip trong thi gian ngh ti khch sn.
p ng c cc n hng, c s tip tc mua thm t m thm mt
xng sn xut v tuyn thm lao ng. S cng nhn sn xut mc hin ti
l 100 cng nhn. S nhn cng ny u l nhng ngi trong lng ngh
truyn thng Kim Bng. Ngoi ra c s cn c 80 nhn vin phc v trong
khch sn. Nhng nhn vin ny cn kim thm c cng vic gii thiu cho
khch du lch v sn phm ca c s trong thi gian ngh ti khch sn. pht
trin th trng di hn v to dng uy tn trn th trng, c s ng k
thng hiu Mc Kim Bng vo nm 2003 v a sn phm i tham gia cc
c. Thi k 1996 - 1998

Nhn thy rng nu ch da vo sn xut mc gia dng
phc v cho khch hng ti a phng th s khng pht
trin c sn xut, tng doanh thu v li nhun do anh
Li i hc tp kinh nghim pht trin ca cc lng ngh
chuyn v mc khc ti Bc Ninh, H Ty, Nam nh.
ng thi, anh cng tm hiu nhu cu ca khch hng ti
H Ni v Si Gn.
Sau khi hc hi c cc kinh nghim ca cc lng ngh
truyn thng v nhu cu ca khch hng, nm 1996 anh Li
quyt nh chuyn hng sn xut t mc gia dng sang
sn xut mc m ngh nhm phc hi lng ngh truyn
thng lng mc Kim Bng ti a phng.
S vn chuyn hng sn xut l 50 triu ng c c
t th chp vay ngn hng v vay vn nhng ngi bn cng
chin u c. S vn ny dng mua mt thm nh xng
th 2 m rng sn xut v mua g dng cho sn xut.
Trong giai on ny, anh tuyn 20 nhn cng va o to
ngh va lm vic cho c s ca anh. Anh v nhng nhn
cng c tay ngh cao ti a phng trc tip o to ngh
cho nhng nhn cng hc vic ny.
Nhng sn phm g m ngh u tin khng tiu th
c ti a phng do cha c khch hng bit n.
Thng qua nhng mi quan h khi cn lm vic ti th x
anh xut khu mc sang Lo. Doanh s trong giai on
ny bnh qun t 600 triu ng/ nm, li nhun t bnh
qun 150 triu ng/ nm.
S pht trin ca doanh nghip trong giai on ny, mc d
cn gp nhiu kh khn trong vic tiu th sn phm nhng
p ng c k vng ca ch c s.
d. Giai on 1999 - 2004
Khi Hi An c cng nhn l Di Sn Vn Ho Th Gii
vo nm 1999, lng khch du lch trong nc v quc t
n Hi An rt ln. Nhn thy y l mt c hi qung
b sn phm, anh Li hp tc vi cc hng dn vin du
lch cc hng dn vin ny a khch du lch n tham
quan xng sn xut sn phm mc th cng m ngh ca
anh, c s sn xut sn phm c trng cho lng ngh
truyn thng ti a phng, lng mc Kim Bng. Hin ti,
hng nm c khong 2000 n 2500 khch du lch trong
nc v quc t n tham quan c s Vn Li thng qua s
gii thiu ca cc hng dn vin du lch. Khch du lch
tham quan c s nh gi cao sn phm ca c s v h
trc tip t hng c s. khch du lch c th tm hiu k
hn v sn phm ca doanh nghip vo nm 2003 doanh
nghip xy dng khch sn 3 sao Vn Li. Ton b ni
84
trin lm trong nc v quc t.

Hin ti, bn cnh th trng ca c s l EU, Bc M sn xut theo n t
hng vi doanh s xut khu chim 60% tng doanh s, trnh s ph thuc
vo cc n hng, doanh nghip cn sn xut hng lot cc sn phm g
m ngh gi c phc v cho th trng cc thnh ph ln trong nc. Doanh
nghip m cc i l ti H Ni v thnh ph H Ch Minh gii thiu v
bn sn phm.
Doanh s ca c s trong giai on ny bnh qun t 6 t ng/ nm. Li
nhun t 2 t ng. S pht trin ca doanh thu v li nhun trong giai on
ny p ng c k vng ca ch doanh nghip.
Cc cn tr
Giai on u 1993- 1995
Cn tr ln nht trong giai on u l do doanh nghip tp
trung vo sn xut sn phm mc dn dng cho qui m th
trng qu nh, khng c kh nng m rng sn xut, tng
doanh thu v li nhun. gii quyt kh khn ny, ch c s
phi i tm hiu kinh nghim pht trin ca cc lng ngh
mc truyn thng khc trn c nc, ng thi tm hiu nhu
cu ca khch hng ti cc ni khc. T , c s chuyn
hng sn xut sang sn phm mc th cng m ngh cho
th trng xut khu v cc thnh ph ln trong c nc.
lch n tham quan xng sn xut ca c s, ng thi m khch sn nhm

trng by sn phm v khch du lch c th tm hiu k hn v sn phm
trong thi gian ngh ti khch sn. Do vy, khch hng bit n c s v
trc tip t hng c s.
Giai on 1999 2004:
Kh khn trong giai on 1999-2004 l nguyn liu cn kit, vic thu mua
nguyn liu gp nhiu kh khn do chnh ph ng ca rng v cm khai thc
g. gii quyt kh khn ny c s t hng cho mt x nghip nh nc
nhp khu g theo qui cch ca doanh nghip ti nc ngoi.
Chin lc
Trong giai on u, chin lc ca doanh nghip l tp trung vo sn xut
mc gia dng cho cc h gia nh ti a phng c thu nhp trung bnh v
thp. Chin lc ca doanh nghip l sn xut sn phm vi gi r.
Tuy nhin do qui m th trng ti a phng rt nh, khng c tim nng
pht trin nn trong giai on 1996-1998 doanh nghip chuyn hng sn
xut: sn xut cc sn phm g m ngh v nhm vo cc th trng khc.
Sang giai on 1999- 2004, chin lc ca doanh nghip l qung b sn phm
cho khch du lch n Hi An thng qua cc hng dn vin du lch, ng thi
m khch sn trng by v gii thiu sn phm cho khch du lch n ngh
ti khch sn. Chin lc pht trin ca doanh nghip trong giai on ny l
a dng ho th trng. Bn cnh th trng xut khu sang 14 nc ti EU v
Bc M theo n t hng, doanh nghip cng rt ch trng th trng trong
nc. Doanh nghip lp cc i l ti H Ni v thnh ph H Ch Minh
gii thiu v bn sn phm. ng thi, to dng uy tn trn th trng, c s
ng k thng hiu Mc Kim Bng vo nm 2003 v a sn phm i tham
gia cc trin lm trong nc v quc t.
Cc e do trong tng lai
do ln nht trong tng lai ca c s l ngun nguyn liu g dng cho sn
xut ngy cng cn kit. gii quyt kh khn ny, c s u thc cho mt
doanh nghip nh nc nhp khu ngun g t nc ngoi theo qui cch ca
doanh nghip v ng thi a dng ho lnh vc kinh doanh m thm lnh vc
kinh doanh khch sn gim thiu ri ro khi khng cn ngun nguyn liu
sn xut hoc gi nguyn liu qu cao trong di hn.
Giai on 1996 - 1998
Nhng nhn t mang li thnh cng
Kh khn trong giai on 1996 - 1998 l: (i) Cha c

khch hng bit n nn gp nhiu kh khn trong tiu th
sn phm; (ii) Thiu vn m rng sn xut.
a. T xc nh
Kh khn ch yu trong giai on ny l do c s cha

c khch hng bit n nn c s khng tiu th c ti
a phng m phi trc tip xut khu sang Lo. Ti th
trng Lo, doanh nghip gp nhiu kh khn nh thng
xuyn b cnh st kim tra, chi ph vn chuyn v tiu th
ln nn li nhun thp. gii quyt kh khn ny trong
giai on t 1998 n 2004, c s hp tc vi cc hng
dn vin du lch cc hng dn vin ny a khch du
- tr quyt tm khng li bc trc cc kh khn ca mt ngi lnh.

- Bit tn dng c hi do pht trin du lch ti Hi An khi Hi An c cng
nhn l di sn vn ho th gii mang li.
Bi hc kinh nghim
Bi hc kinh nghim rt ra t trng hp ca Vn Li l trong vic pht trin
ngnh ngh truyn thng th vic lin kt vi th trng l rt quan trng. Vn
Li tn dng c hi pht trin du lch ti Hi An khi Hi An c cng nhn
l di sn vn ho ca th gii tip cn vi khch hng trong nc v quc t.
85
Doanh nhn
Con ng
Vn ln t kh khn
Asian Development Bank

Vietnam Resident Mission
Unit 701 - 706, Sun Red River Building
23 Phan Chu Trinh - Hanoi - Vietnam
Tel: +844 933 1374
Fax: +844 933 1373
Website: www.markets4poor.org

Enterpreneur 1 Vns

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Enterpreneur 1 Vns

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Doanh nhn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Bn quyn: Ngn hng Pht trin Chu

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Xng rng Hunh Long

C s iu khc Nguyn Hng

Xch l Sans Souci

Cng ty sn xut hng th cng m ngh HaSa

42 Cng ty Thng mi Dch v v Xy lp in Th Dung

X nghip Sn xut Kinh doanh st thp Thin Kim

70 H kinh doanh c th Ba Trn

Cng ty TNHH xut khu gm s HAMICO

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Xng rng Hunh Long

Xng rng Hunh Long

tranh, vi sc khe yu v khng c tin nhng ng Long lun kht khao

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

biu tng ca sc mnh phi thng v loi cy ny c

ng Long nhp ng nm 1977. Hai nm sau, ng tham

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Ch n nm 1987, ng mi bt u thc hin kinh doanh

chnh mnh v ca cc nhn cng cng nh nh mi nh

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

i mua bn cc loi xng rng, m rng bn hng

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Xng rng Hunh Long

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Hu N hung, 29 tui, l i din cho

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Sinh nm 1975, khi t nc hon ton

ph gip m cc cng vic nh. Hc ht ph

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Trong thi gian hc vic, Nhung lun suy ngh v bn sc ring ca

Nhng ngay sau , cc sn phm Nhung lm ra khng c ngi

Nm 2000, Nhung nhn c gii thng u

tm ngn ng vn minh Php v i s qun c t chc. u nm

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

n lng ngh, ngi dn trong lng bt u

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Sau mt thi gian hc vic ti c s iu khc ca ngi ch, Nguyn

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

C s iu khc Nguyn Hng

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

ny bn li cho khch du lch. Cht lng ca

C s iu khc Nguyn Hng l mt trng

Con ng Doanh nhn/vn ln t kh khn