Professional Documents
Culture Documents
Ky Thuat Chieu Sang Do Thi
Ky Thuat Chieu Sang Do Thi
BI GING
K THUT CHIU SNG TH
LI CM N
Bi ging K thut chiu sng th c bin son lm ti liu ging dy chnh thc cho
ngnh K thut h tng th, Trng i hc kin trc Nng. Trong qu trnh bin son,
tc gi nhn c s ng h, ng vin cng nh kin ng gp v s gip ca cc t
chc, c nhn sau y:
- Cc thy gio, c gio trong Khoa K thut h tng th v Qun l xy dng.
- Phng Qun l in, S Cng Thng thnh ph Nng.
- Cng ty Qun l vn hnh in chiu sng cng cng Nng
- Cng ty Schrder Vit Nam.
- Gia nh v bn b ng nghip.
Tc gi xin chn thnh cm n s gip qu bu .
Do bin son ln u vi thi gian, kinh nghim c hn, chc chn tp bi ging ny cn
c nhiu thiu st, tc gi rt mong nhn c cc kin ng gp ca cc ng nghip, sinh
vin v bn c quan tm n lnh vc chiu sng tin ti bin son thnh gio trnh hon
chnh phc v cng tc ging dy, hc tp cng nh cng tc ca sinh vin sau khi ra trng.
Cc kin dng gp xin gi v a ch:
Vn phng Khoa K thut h tng th v Qun l xy dng
Tng 4, Trng i hc Kin trc Nng
S 566 Ni Thnh, qun Hi Chu, thnh ph Nng.
Email : nmhbg@yahoo.com
Tc gi
MC LC
PHN M U.................................................................................................................................... 5
LCH S CHIU SNG NHN TO V VAI TR CA N ......................................................... 5
CHNG 1............................................................................................................................................ 7
KHI NIM C BN V CC I LNG O NH SNG ....................................................... 7
1.1. Bn cht ca nh sng ................................................................................................................. 7
1. Bn cht sng - ht ca nh sng: .............................................................................................. 7
2. Ngun sng t nhin v quang ph lin tc ............................................................................... 7
3. Ngun sng nhn to v quang ph vch:.................................................................................. 8
1.2. Mt s hin tng pht sng v phm vi ng dng trong chiu sng nhn to: ......................... 9
1. Hin tung pht sng do nung nng:.......................................................................................... 9
2. Hin tung pht sng do phng in:......................................................................................... 9
3. Hin tng pht sng hunh quang.......................................................................................... 11
4. Hin tng pht sng ln quang............................................................................................... 11
5. Hin tng pht sng th cp:.................................................................................................. 12
1.3. Cc i lng c bn o nh sng............................................................................................. 12
1. Gc khi (cn gi l gc c, gc nhn) .................................................................................. 12
2. Thng lng nng lng ca bc x nh sng nhn thy......................................................... 14
3. Quang thng ............................................................................................................................. 15
4. Quang hiu ............................................................................................................................... 16
5. Cng sng.......................................................................................................................... 16
6. ri........................................................................................................................................ 17
7. sng (cn gi l trng): ................................................................................................. 18
8. chi ..................................................................................................................................... 19
9. Nhit mu: ........................................................................................................................... 19
10. hon mu (cn gi l ch s th hin mu):...................................................................... 20
1.4. Cc nh lut quang hc v ng dng trong k thut chiu sng :............................................ 21
1. S phn x:............................................................................................................................... 21
2. S truyn x : ........................................................................................................................... 22
3. S khc x:............................................................................................................................... 23
4. S che chn: ............................................................................................................................. 24
5. S hp th: ............................................................................................................................... 24
6. nh lut Lambert v s khuych tn u :.............................................................................. 25
CHNG 2.......................................................................................................................................... 27
MT NGI V S CM TH NH SNG................................................................................. 27
2.1 Cu to mt ngi ...................................................................................................................... 27
1. Hin tng th gic:.................................................................................................................. 27
2. Hin tng iu tit ca mt: ................................................................................................... 27
3. Vng mc: ................................................................................................................................ 27
4. Khi nim con mt quc t: .................................................................................................. 27
2.2 S gii m hnh nh:................................................................................................................... 28
2.3 Qu trnh thch nghi : ................................................................................................................. 28
2.4 Cm gic chiu su ca vt cn nhn: ........................................................................................ 28
2.5 Cc cn v cc vin ca mt :.................................................................................................... 29
2.6. Trng nhn (th trng) ca mt : ........................................................................................... 29
2.7 tng phn :.......................................................................................................................... 29
2.8 Hin tng chi la:................................................................................................................... 30
1. Khi nim: ................................................................................................................................ 30
2. Gii thch hin tng chi la :................................................................................................ 30
3. Ch s hn ch chi la G (cn gi l ch s tin nghi) : ......................................................... 31
CHNG 3.......................................................................................................................................... 33
CC LOI NGUN SNG NHN TO THNG DNG .............................................................. 33
3.1 Bng n nung sng: .................................................................................................................. 33
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
PHN M U
LCH S CHIU SNG NHN TO V VAI TR CA N
T thi k s khai con ngi bit to ra nh sng t la, tuy nhin lc con ngi
dng la vi t cch l ngun nhit ch khng phi l ngun sng. Tri qua mt thi k di
ca lch s, con ngi mi pht minh ra loi n thp sng bng cht kh. Sau khi nh ho
hc ngi o K.Auer pht minh ra n mng sng ch to bng cht chu c nhit cc
cao cho nh sng trng khi t chy trong ngn la cht kh th n mng sng tr nn ph
bin khp cc thnh ph ln trn th gii, n ni tng nh khng th cn loi n no c
th thay th c.
Tuy nhin cui th k 19 ngi ta bt u nhn thy u im khi thp sng bng in.
Cho n nay ngi ta vn cha bit chnh xc ai l ngi u tin ch to ra chic n in
u tin. Tuy nhin i n chic bng n hon thin nh ngy nay chc chn phi c s
cng hin ca nhiu nh khoa hc, trong ngi c cng ln nht v l ngi ng k
bn quyn pht minh u tin v bng n dy tc vo nm 1878 l Thomas Edison - mt nh
pht minh ni ting ca M. ghi nhn cng lao v s n lc ca ng trong vic em nh
sng n cho nhn loi m ngy nay ngi ta tng nh ng nh l cha ca mi loi
bng n in dng si t.
m 24/12/1879 Edison mi hng trm ngi thuc mi thnh phn trong x hi
thnh ph New York ti d ba tic ti nh ng nhm qung co sn phm n in do ng
ch to ln u tin. Ti ba tic ny ng cho thp sng hng lot bng n tt c khu nh
, xng my, phng th nghim v sn vn. Kt qu ba tic gip ng nhn c s ti
tr ca chnh quyn cho n thp sng thnh ph. Cui cng, n 5 h sng ngy 04/9/1882
hng trm ngn n trn cc ph ng lot bt sng lm c mt gc thnh ph NewYork trn
ngp nh sng in, nh du thi khc lch s nh sng in chinh phc bng m. y
cng c xem l thi im ra i ca ngnh chiu sng th.
Ti Vit Nam trc y, chiu sng th c xy dng trn c s li n chiu sng
cng cng c xy dng t thi Php thuc, ch yu dng bng n si tc. n nm 1975,
nhng ngn n cao p u tin c lp t ti khu vc qung trng Ba nh v lng Ch
tch H Ch Minh. Ngoi chiu sng ng ph, cc loi chiu sng khc ca th nh chiu
sng cng vin, vn hoa, chiu sng cnh quan cc cng trnh kin trc vn ho, lch s, th
thao, chiu sng tng i... hu nh cha c g.
Hi ngh chiu sng th ln th nht (4/1992) l mt mc khi u cho s pht trin
ca ngnh chiu sng th Vit Nam. Thc trng chiu sng th lc by gi vn cn rt
km, lc hu so vi cc th trong khu vc. Sau Hi ngh chiu sng th ton quc ln
th hai (12/1995) t chc ti Nng, cng vi s pht trin vt bc ca nn kinh t, lnh
vc chiu sng th nc ta thc s hnh thnh v pht trin. Hin nay chng ta c
Hi chiu sng th Vit nam.
Vai tr ca chiu sng th:
Ti cc nc pht trin, in nng dng cho chiu sng chim t 8 n 13% tng in
nng tiu th. H thng chiu sng th bao gm nhiu thnh phn khc nhau, trong c
th k n chiu sng phc v giao thng, chiu sng cc c quan chc nng ca th...
Chiu sng ng ph to ra s sng ng, hp dn v trng l cho cc th v m,
gp phn nng cao cht lng cuc sng cho ngi dn th, thc y s pht trin thng
mi v du lch. c bit, h thng chiu sng trang tr cn to ra khng kh l hi, s khc
bit v cnh quan ca cc th trong cc dp l tt v cc ngy k nim ln hoc trong thi
im din ra cc hot ng chnh tr, vn ha x hi cng nh s kin quc t.
Trong iu kin thiu ht v in nng ca nc ta, c nhng lc, nhng ni chiu
sng qung co b coi l ph phim, lng ph v khng hiu qu. iu ny xut pht t gc
tiu th nng lng m cha nhn thc tng qut vai tr ca chiu sng th. Do cn c
s nh gi chnh xc v khch quan v hiu qu m chiu sng em li khng ch v mt
kinh t, m cn c trn cc bnh din vn ha - x hi. Khng ch nhn nhn nhng hiu qu
trc tip trc mt, c th tnh c bng tin m cn c hiu qu gin tip v lu di m
chiu sng em li trong vic qung b, thc y s pht trin ca thng mi, du lch v dch
v. Ch c nh vy, h thng chiu sng th mi c th pht trin v duy tr mt cch bn
vng, ng mt vai tr ngy mt xng ng trong cc cng trnh h tng k thut th.
lm c vic chng ta phi y mnh vic nghin cu, ng dng, pht trin l
thuyt v chiu sng th ngy cng hon thin nhm xy dng th Vit Nam va mang
phong cch hin i va gi gn c nt truyn thng.
CHNG 1
KHI NIM C BN V CC I LNG O NH SNG
1.1. Bn cht ca nh sng
1. Bn cht sng - ht ca nh sng:
+ nh sng nhn thy, tia cc tm, tia X, sng radio, sng truyn hnh,tt c u l
nhng dng nng lng in t c truyn trong khng gian di dng sng, cng ging
nh cc bc x in t khc c c trng bi bc sng , tn s , hoc chu k T vi =
1/T hoc c = ..
+ C th chia bc sng thnh cc phm vi sau, ta nhn thy nh sng nhn thy ch l di
hp t 380nm-780nm:
T 3000 m n 1000 m
Sng di (LW = long wave)
T 1000 m n 100 m
Sng trung (MW = medium wave)
T 100 m n 10 m
Sng ngn (SW = Short wave)
T 10 m n 0,5 m
Sng v tuyn (FM)
T 0,5 m n 1,0 mm
Sng raa
T1000 m n 0,78 m
Sng hng ngoi
T 780 nm n 380 nm
nh sng nhn thy
T 380 nm n 10 nm
Tia cc tm (tia t ngoi, UV)
0
0
Tia X
T 100 A n 0,01 A
0
0
Tia , tia v tr
T 0,01 A n 0,001 A
-6
-9
0
( 1 m = 10 m; 1 nm = 10 m; 1 A = 10-10 m)
+ Theo thuyt lng t, nh sng cn mang bn cht ht (photon), c nng lng E = h=
hc / ; trong h l hng s Plank = 6,626176 10-34Js
Ti sao cc vt th pht ra nh sng ? Ta phi dng thuyt lng t gii thch nh sau:
+ Mt photon b bin mt khi n va vo v y mt in t vng ngoi ln trng thi kch
thch cc qu o xa nhn hn s hp thu nng lng nh sng ca vt cht.
+ Mt photon c sinh ra khi in t t trng thi kch thch chuyn sang mt qu o
khc gn nhn hn v ti i mt nng lng m nguyn t b mt di dng tia sng m bc
sng t l nghch vi nng lng c truyn i s pht ra nng lng nh sng ca vt
cht.
+ Nh vy cn c vo bc sng ta c th phn bit c sng nh sng v cc dng
nng lng khc trn quang ph in t.
2. Ngun sng t nhin v quang ph lin tc
+ nh sng nhn thy khc vi cc dng bc x in t khc kh nng lm kch hot
vng mc ca mt ngi.
+ Vng nh sng nhn thy c bc sng dao ng t 380nm-780nm
+ Th nghim chng minh: di ph ca nh sng mt tri l di quang ph lin tc c
bc sng thay i t 380nm 780nm nh hnh sau:
+ nh sng mt tri c coi l ngun sng chun nh gi cht lng ca ngun sng
nhn to.
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
Lng knh
nh
sng
mt tri
Tia sng n
sc u ra
lng knh
Ph nh sng
Vt en
Lng knh
Ngun sng
nhn to
(n chiu
sng)
Hnh 1.2_Th
nghim quang
ph vch
i
Katot
E
Hi
kim
loi
u
300 E
R=30k
R=300
D
200
Anot
100
E
10-5
10-4
10-3
10-2
10-1
1 logi
B
M
M
10
Tia t
ngoi
in t trng
thi c bn
in t b
kch thch
Mc nng
lng thp
Mc nng
lng cao
Ht nhn
Photon pht x
(nh sng nhn thy)
Hnh 1.5_ Gii thch hin tng pht sng hunh quang
ng dng hin tng ny ngi ta ch to ra n hunh quang gm bng thu tinh khng
cho tia t ngoi xuyn qua, trong cha cht thu ngn p sut thp. Khi phng in, cc
in t pht x t in cc kch thch nguyn t thu ngn v to ra tia t ngoi (bc sng
253,7nm), cc tia t ngoi p vo thnh ng (c qut bt hunh quang) lm n pht sng.
Nhn chung hiu sut pht sng ca n hunh quang kh cao. Cht hunh quang c rt
nhiu loi nhng thng dng cht halophosphat canxi 3Ca(PO4)2.CaF2 qut vo bn trong
thnh ng phng in mt lp mng.
Nng lng bc x t hin tng phng in ngoi tia t ngoi c th cn c tia hng
ngoi, nhng theo nh lut Stokes ta khng th bin i tia hng ngoi v min nh sng
nhn thy (bc sng ngn hn).
Cc loi n hunh quang hin nay gm T12-T10-T8-T5, compact, ngha ca cc k
hiu ny c cp cc chng sau.
4. Hin tng pht sng ln quang
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
11
12
S
.
R2
S1
S2=k2S
S = Din
tch trn
mt cu
Hnh 1.7a
kR
Hnh 1.7b
13
R2
Hnh 1.7c
M
Hnh 1.7d
dS
Ph nh sng lin tc :
W ( ).d
vi 380nm 1, 2 780nm
780 nm
W ( ).d
380 nm
P ( )
i =1
Trong :
14
3. Quang thng
- Khi nim:
Thng lng nng lng ca nh sng nhn thy l mt khi nim c ngha quan trng
v mt vt l. Tuy nhin trong k thut chiu sng
th khi nim ny t c quan tm.
1
2
1,0
Tht vy, gi s c hai tia sng n sc mu 0,9
(=700nm) v mu vng (=577nm) c cng 0,8
mc nng lng tc ng n mt ngi th kt 0,7
0,6
qu nhn c l mt ngi cm nhn tia mu 0,5
tt hn mu vng. iu ny c th gii thch l do 0,4
s khc x qua mt (vai tr l thu knh hi t) 0,3
khc nhau: cc tia sng c b b lch nhiu v 0,2
0,1
hi t trc vng mc, cc tia c ln th li hi 0,0
400
450 500
550
600
650 700 nm
t sau vng mc, ch c tia =555nm (vng) l hi
t ngay trn vng mc. Trn c s ny ngi ta
xy dng ng cong hiu qu nh sng V()
Hnh 1.8
ca mt ngi (hnh 1.8). ng cong 1 ng vi
th gic ban ngy v ng cong 2 ng vi th gic ban m. Biu thc gn ng ca ng
cong V() c cho trong ph lc cui sch, ng thi trong ph lc cng c bng gi tr
ca hm V().
Nh vy r rng thng lng nng lng khng th dng trong k thut chiu sng phc
v con ngi, do ngi ta phi a vo mt i lng mi trong ngoi W() cn phi
k n ng cong V(), i lng ny gi l quang thng v c xc nh nh sau:
n
Ngun sng pht quang ph vch (n chiu sng): = 683. P(i ).V (i )
i =1
780 nm
W ( ).V ( ).d
380 nm
15
Gi s c mt ngun sng cng sut 1W bin i ton b cng sut ny thnh nh sng
nhn thy. Nu nh sng n pht ra l mt tia n sc =555nm (mu vng) s cho quang
thng 683 lm nhng nu nh sng pht ra l quang ph lin tc vi nng lng phn b u
th quang thng khong 179 lm (xem ph lc 1).
- K hiu: (k hiu ch ci Hy Lp, c l phi)
- n v: Lm (Lumen). Lumen l quang thng do ngun sng pht ra trong mt gc khi
bng 1 Sr.
- V d gi tr quang thng mt s ngun sng thng dng:
+ Xt mt ngun sng im c cng sng I khng i theo mi phng th quang
4
thng l : = Id = 4I
0
Bng n dy tc
100
1500
15
36
2600
80
Bng compact
20
1200
60
250
13000
52
250
20000
80
250
27000
108
5. Cng sng
- Khi nim:
+ Xt trng hp mt ngun sng im t ti O v ta quan st theo phng Ox. Gi d
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
16
l quang thng pht ra trong gc khi d ln cn phng Ox. Cng sng ca ngun theo
phng Ox c nh ngha l : I =
d
d
d
, trong d l quang thng ton phn do ngun gi n din
dS
- K hiu : E
O
d
I
n
d
dS
dScos
S
dS
Hnh 1.11
17
E
=
. cos
2
2
dS
dS
r .dS
r
d
trn mt S l t s R =
, trong d l quang thng
dS
dS
18
8. chi
- Khi nim:
+ Hai bng n si t hnh trn cng sut 40W
th c cng quang thng. Mt bng thy tinh trong,
O
mt bng thy tinh m th bng thy tinh trong s gy
dScos
chi mt hn. iu ny c gii thch l: vi bng
thu tinh m, tia sng bc x t ngun khi p vo b
mt thu tinh m (v bng n), n b tn x theo
n
nhiu hng v cng sng theo mt hng nht
nh gim i so vi cng ca tia ti do t chi
hn --> chi ph thuc vo cng sng.
dI
Mt khc vi n pha xe my nu nhn trc din
ta thy chi mt nhng nu nhn nghing mt gc no
dS M
th s bt chi mt hn --> chi ph thuc vo
phng quan st, c c trng bng din tch biu
Hnh 1.13_nh ngha chi
kin ca mt pht sng theo phng quan st.
T nhng nhn xt trn ta thy cn thit phi a
ra khi nim chi ph thuc vo cng sng ca ngun v din tch biu kin ca mt
pht sng.
+ Mt ngi t ti im O quan st b mt pht sng dS theo phng OM. B mt dS
nghing mt gc so vi phng OM. Gi dI l cng sng pht ra bi dS theo phng
OM th ta c nh ngha chi l L =
dI
.
dS . cos
- ngha:
+ Th hin mt phn b cng sng pht ra t mt n v din tch ca b mt
theo mt hng xc nh n mt ngi quan st.
+ chi ph thuc vo tnh cht phn quang ca b mt v hng quan st (khng ph
thuc vo khong cch t mt n im quan st).
+ Nhn chung mi vt th c chiu sng t nhiu u phn x nh sng (ng vai tr
nh ngun sng th cp) nn cng c th gy ra chi mt ngi. V d ban m nh sng ht
ln t mt ng nha c chiu sng cng c th lm chi mt ngi li xe.
+ chi ng vai tr rt quan trng khi thit k chiu sng, l c s khi nim v tri
gic v tin nghi nhn.
+ chi trung bnh ca mt ng l tiu chun u tin nh gi cht lng ca
chiu sng ng ph.
- K hiu: L
- n v: Cd/m2. 1 Cd/m2 l chi ca mt mt phng pht sng u c din tch 1 m2
v c cng sng 1 Cd theo phng vung gc vi ngun .
- V d v chi mt s b mt:
+ B mt n hunh quang: 5.000-15.000cd/m2
+ B mt ng nha chiu sng vi ri 30lux c chi khong 2cd/m2
+ Mt tri mi mc : khong 5.106 Cd/m2
+ Mt tri gia tra : khong 1,5 2.109 Cd/m2
9. Nhit mu:
Nhit mu ca mt ngun sng c th hin theo thang Kelvin (K) l biu hin mu
sc ca nh sng do n pht ra. Tng tng mt thanh st khi ngui c mu en, khi nung
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
19
6000
Vng mi
trng
tin nghi
5000
4000
3000
ri (Lux)
2000
50
100
200
1000
1500 2000
20
s nh hng nh sng (do ngun pht ra) n mu sc ca vt, ngi ta dng ch s hon
mu hay cn gi l ch s th hin mu ca ngun sng, k hiu CRI (Color Rendering
Index). Nguyn nhn s th hin mu ca vt b bin i l do s pht x ph nh sng khc
nhau gia ngun sng v vt c chiu sng.
Ch s CRI ca ngun sng thay i theo thang chia t 0 n 100. Gi tr CRI=0 ng vi
ngun nh sng n sc khi lm bin i mu ca vt mnh nht, CRI=100 ng vi nh sng
mt tri khi mu ca vt c th hin thc cht nht. Ni chung ch s CRI cng cao th cht
lng ngun sng c chn cng tt. d p dng trong k thut chiu sng, ngi ta chia
CRI thnh 4 thang cp sau:
Bng phm vi ng dng ca cc nhm hon mu
Nhm
hon mu
Ch s hon
mu CRI
1A
CRI > 90
1B
Cht lng
Cht lng nhn mu v phm vi ng dng
nhn mu
Cng vic cn s hon mu chnh xc, v d
Cao
vic kim tra in mu, nhum mu, xng v
Cng vic cn nh gi mu chnh xc hoc
Cao
cn c s hon mu tt v l do th hin, v d
chiu sng trng by
Trung bnh Cng vic cn s phn bit mu tng i
Cng vic cn phn bit mu sc nhng ch
Thp
chp nhn biu hin s sai lch mu sc t
Thp
pxd
i
21
- ng dng :
S phn x u l trng hp phn x l tng, xy ra trn cc vt liu rt mn, nhn
tuyt i. Hin tng ny c dng trong nghin cu ch to tm phn quang ( iu khin
phn b nh sng theo mun) hoc tnh ton chi b mt cc vt liu mn, phng c phn
x u.
n
n
i
u
i=r
In
I
Khuych tn u
I = In.cos
In I
Ir
Khuych tn hn hp
I = In.cos v i = r
Phn tn
b) S phn x khuych tn
- Hin tng ny khng tun theo nh lut quang hnh. c im l khi c tia sng chiu
n b mt phn x khuych tn, cc tia sng phn b phn x i theo nhiu hng khc
nhau. u mt cc vect cng sng phn x nm trn mt mt cong no . S phn x
khuych tn c c trng bng h s phn x khuych tn pxkt=
pxkt
i
<1.
- Phn loi :
+ Phn x khuych tn u: u mt cc vect cng sng phn x nm trn mt mt
cu tip xc vi mt phn x v c tm nm trn ng vung gc vi mt phn x. Hin
tng ny tun theo nh lut Lambert v c nghin cu ng dng trong k thut chiu
sng (s trnh by phn di).
+ Phn x khuych tn kiu hn hp: cc vect cng sng phn x l hn hp ca
hin tng phn x u v phn x khuych tn u.
+ Phn x khuych tn kiu phn tn: u mt cc vect cng sng phn x nm trn
mt mt cong c hnh dng bt k.
- ng dng : Trng hp phn x khuych tn l loi phn x hay gp trong thc t, c
nghin cu tnh ton chi mt ng, mt sn (ng nha, ng btng, tng xy,
b mt vt liu xy dng, sn nh,).
2. S truyn x :
a) S truyn x u:
- Hin tng ny tun theo nh lut quang hnh nghin cu trong gio trnh Vt l i
cng. Ch lu tia sng ra khi vt liu dng tm ng nht th song song vi tia ti. S
22
txd
< 1, trong tx, i ln
i
txkt
< 1, trong
i
r
u
i=r
n In
Khuych tn u
I = In.cos
n In
Ir
Phn tn
Khuych tn hn hp
I = In.cos v i = r
23
Khc x l hin tng thay i hng ca cc tia sng lin tip qua cc tit din lng
knh.
Trong k thut chiu sng, a s knh bo v cc b n c dng phng, tuy nhin knh bo v
ca mt s b n li c ch to dng rng ca ( mt trong) nhm mc ch phn tn nh
sng gim chi. Thng thng gc nh ca rng ca c nghin cu rt k khc
x nh sng theo mc ch cho trc. Nu gc nh bng 900 th ta gi l b n hnh t
ong.
Gi i1 l gc gia php tuyn mt trong v tia ti (gi s tia ti vung gc vi mt ngoi)
i4 l gc gia php tuyn mt ngoi vi tia ra khi knh n.
n l chit sut vt liu lm knh.
Tia ti
l gc nh.
Mt trong
i1
Knh n
Mt ngoi
i4
Tia l
cos 2
Ta c quan h gia gc ti v gc ca tia ra l sin i4 = n.cos + arcsin
2
n
24
h
s
H s hp th (%)
5-12
10-20
15-20
15-25
15-30
20-40
15-40
20-30
40-60
30-60
Tia
ti
Tia
ti
S: Mt truyn x
S: Mt phn x
Cng
truyn x
25
LS
LScos
S: Mt phn x
Hnh 1.19_ nh lut Lambert v phn x khuych tn u
/2
d = LS sin 2 .d
Ban cau
E = L
.E = L
Trong l h s truyn
26
CHNG 2
MT NGI V S CM TH NH SNG
2.1 Cu to mt ngi
Mt ngi l mt i tng c bit trn c th ngi. Di gc nhn ca th ca th n l
"ca s tm hn", di gc ca sinh hc th n l mt b phn ca c th c cu trc phc
tp, di gc vt l n l mt thu knh hi t,.... Ni chung, ty vo mc ch nghin cu
m mt c mt vai tr ring.
Trong bi ging ny mt ngi c nghin cu di gc ca ca k thut chiu sng,
tc l xt n s cm th nh sng v thu nhn hnh nh vi vai tr nh mt thu knh hi t.
27
Vic thu cc n tng th gic ca con mt lun bin i theo quy lut khng tuyn tnh
v bin thin theo thi gian. iu ny lin quan n tui tc, sc khe ca mi ngi v
khuyt tt ca mt. Do CIE nh ngha con mt quc t l con mt i vi ngi quan
st quy chiu trung bnh di 30 tui.
2.2 S gii m hnh nh:
- Khi nim: t tiu nh sng i t vt mun nhn, mt s co hoc gin c mt thay
i tiu c v hnh dng ca h thu knh : thu tinh th + gic mc. Hnh nh qua thu knh
hai mt li s b o chiu v tp trung trn vng mc. Thng qua t bo thn kinh th gic,
nh sng kch thch trn vng mc c truyn ln no (trung khu thn kinh th gic nm
sau gy) v ti y hnh nh c chuyn i v o chiu tr li ghi nhn hnh nh tht
ca vt mun nhn. Hin tng ny gi l s gii m hnh nh. S gii m hnh nh thc hin
c l nh vng mc c cc t bo thn kinh th gic rt nhy vi nh sng l t bo hnh
nn v t bo hnh que.
- T bo hnh nn: C khong 7 triu t bo, chim
T bo
vng gia vng mc (vng h) v c kch thch bng
T bo
hnh nn
cc mc chiu sng cao (cn gi l th gic ban ngy).
hnh que
Chng gip no phn bit v lm ni ln cc chi tit tinh
t trong hnh nh, ngoi ra chng con truyn cc tri gic
Nhn
mu. T bo hnh nn gm ba loi t bo cm nhn khc
t bo
nhau v mu sc gi l ba sc t quang hnh nn. Ba loi
t bo ny nhy cm cc i vi cc bc sng (R),
xanh lc (G), xanh lam (B). Khi mt mu bt k no
truyn n vng mc s kch thch 3 loi t bo ny vi
mc khc nhau, sau truyn thng tin v no ti
to mu sc ca vt.
- T bo hnh que: C khong 120 triu t bo, bao
ph phn cn li ca vng mc, c ln ln mt t t bo
hnh nn v c kch thch bng mc chiu sng thp
Hnh 2.2
(gi l th gic ban m). Chng chu trch nhim v mt
hnh nh tng th trn din rng nhng khng i vo chi tit, ngoi ra chng cn truyn cc
tri gic en trng nn hu ch cho vic nhn vo ban m.
S vn ng ca hai loi t bo ny khng c ranh gii r rt, chng lm vic nhiu hay t
ty vo mc chiu sng, nht l trong min trung gian gia th gic ban ngy v th gic ban
m.
2.3 Qu trnh thch nghi :
L qu trnh th gic ban m hot ng. Vo ban m, khi ang trong phng c nh
sng bc ra ngoi tri ti, t bo hnh que (th gic ban m) khng th t ngay mc
hot ng ti a ca n m cn c thi gian quen dn gi l qu trnh thch nghi. Ngc li
nu ta chuyn t ni ti sang ni sng th t bo hnh nn (th gic ngy) cng cn c thi
gian thch nghi nhng thi gian ny nhanh hn nhiu so vi qu trnh thch nghi ca th gic
ban m. Nu mc chuyn th gic qu t ngt cng c th lm tn hi n vng mc.
2.4 Cm gic chiu su ca vt cn nhn:
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
28
Con ngi c hai mt khc nhau nn no thu c hai hnh nh hi khc nhau v tin
hnh gii m khin cho ta cm nhn c chiu su ca vt cn nhn. Nu ta nhn bng mt
mt th cm gic chiu su vn cn nhng gim hn. Trung bnh hai con mt cch nhau 6 cm
nn vi khong cch nhn > 450 m th nh hin trn vng mc ca hai mt trng nhau nn ta
khng cm nhn c chiu su vt cn nhn.
2.5 Cc cn v cc vin ca mt :
Khi quan st vt th thu tinh th t ng iu chnh cong ca n, ging nh thay i
tiu c thu knh hi t, do nh thu c ri ngay trn vng mc gip mt nhn r vt cho
d n xa hay gn. Cng nhn xa thu tinh th cng dt v tri li, cng nhn gn th thu tinh
th cng trn.
Tuy nhin cng cn nhn thy kh nng iu chnh ca mt c gii hn. Cc cn l
khong cch nh nht m nh ca vt cn nhn nm ngay trn vng mc. Nu nhn gn hn
im cc cn th nh khng r, mt phi iu tit nn gy mi mt v lu ngy c th gy ra
tt khc x. Cc cn ca mt chun c khong 20-25cm do khi c sch nn xa hn
im cc cn trnh mi mt.
Cc vin ca mt ngi bng v cng.
2.6. Trng nhn (th trng) ca mt :
Trng nhn ca mt ngi bnh thng c CIE
tha nhn nh sau : mt ngi nhn thng th phm vi
nhn c gii hn nh sau:
- Nhn ngang : 1800
- Nhn ng: 1300
- Nhn trung tm: 20
Hnh 2.3_ Trng nhn
L0 Lb
Lb
Trong :
L0 l chi ca vt cn nhn
Lb l chi ca nn t vt cn nhn (ch b vit tt ca background : mt nn).
C trong Ting Anh l Constrast (ngha l tng phn). Gi tr C ngoi ph thuc
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
29
chi ca nn cn ph thuc vo kch thc ca vt: vt cng ln th tng phn cng cao.
Theo thng k vi a s mi ngi th mt ch c th phn bit c vt c chi L0 t
trn nn c chi Lb khi C 0,1. Tuy nhin thc t th mu sc v kch thc vt cng nh
hng n kh nng phn bit ca mt nn khi thit k chiu sng phi cn c vo iu kin
mi trng tnh ton mc chiu sng va .
- Ngng tng phn Cth : L gi tr sao cho khi CCth th vt c nhn thy cn C<Cth
th vt khng c nhn thy.
Cth c xy dng bng cch cho L0 = const v cho trc kch thc ca vt (gc nhn) ta
s xy dng c mt h c tnh C th =
C ( Lb )
. K hiu th l ch vit tt ca t threshold
Lb
L0 Lb
. Khi xut
Lb
hin mt ngun sng gy chi (do nhiu) th vt cn nhn c chi tng ln l L0+LV,
chi ca nn tng ln Lb+Lv do tng phn l :
C2 =
( L0 + Lv ) ( Lb + Lv ) L0 Lb L0 Lb
=
<
Lb + Lv
Lb + Lv
Lb
30
Ta thy C2 < C1 nn tng pphn gim v do nhn r cng gim xung theo.
+ Trng hp chi la mt tin nghi :
Tng ng vi Lv rt ln do C2 0 nn cm gic nhn mt hn.
+ C th gii thch hin tng chi lo do nhiu bng hnh nh nh sau (hnh 2.4) :
Khi ta nhn vo vt th nh ca n hin ln vng mc. nh sng t ngun gy chi la (ta
khng nhn nn n khng i qua vng mc v c khuch tn ra xung quanh, mt phn tc
ng vo vng mc gy ra chi la). Nu ngun sng gy chi la st vt cn nhn th nh
sng gy chi la tc ng trc tip ln vng mc gy chi la mnh hn.
nh sng gy
chi la
nh vt
Ngun sng
gy chi la
nh sng hu ch
(t vt cn nhn)
Vt cn nhn
Mt ngi
Trong :
ISL (Index of Specific Luminance) l ch s ring ca cha n do nh ch to cung
cp. Cng c th tnh gn ng theo cng thc sau:
ISL=13,84-3,31.lg(I80)+1,3.lg(I80/I88)0,5-0,08.lg(I80/I88)+1,29.lg(F)
Gi tr ISL thng nm trong khong 36
F: Din tch pht sng ca b n nhn t gc quan st 760.
Ltb: chi trung bnh ca mt ng.
h: cao treo n
P: S n c trn 1 km chiu di ng
c th hnh dung nh hng ca h s G n mt ngi ta xem xt mt s gi tr ca
G: theo bng sau:
31
G=1
Chi la qu mc chu ng
G=4
Chi la mc chu ng c
G=9
Tiu chun xy dng Vit Nam TCXDVN259:2001 quy nh: hn ch chi la, khi
thit k chiu sng ng phi phi chn b n c ch s hn ch chi la G 4. Tuy nhin
h s ny ch c ngha khi cao treo n >5m v s n ln nn trong tiu chun cng
quy nh ch xt n h s chi la khi 5m<h<20m v 20<p<100.
32
CHNG 3
CC LOI NGUN SNG NHN TO THNG DNG
Trong phn ny ta ln lt nghin cu cu to ca cc loi ngun sng nhn to thng
dng - tri tim ca b n chiu sng. y ta ch nu s b cu to, nguyn l hot ng,
cc c im chnh di gc ng dng m khng i su gii thch phn tch cc hin tng
quang hc nh: phn tch qu trnh gi ha, s bin i quang thng theo in p, hin tng
m, hin tng en 2 u ng phng in, Cc vn ny cn phi tm c cc ti liu
chuyn su hoc tham kho ti liu ca cc nh ch to.
3.1 Bng n nung sng:
Kh tr
V bng n
Gin nng lng
nh sng
(10%)
Dy tc
u dy in
Gi
ng x
ui n
33
+ Nhit cng cao th ph nh sng cng chuyn v vng nhn thy v mu sc nh sng
cng trng hn. Tuy nhin nhit cao s lm bay hi kim loi lm dy tc nn ngi ta
thng bm kh tr (Nit, Argon, Kripton) vo bng n lm chm qu trnh bay hi
nhng ng thi cng lm tng tn tht do cc cht kh ny dn nhit.
+ Khi kim loi bay hi s ngng ng trn b mt bng lm n b m i.
+ V cu to, dy tc c nhiu loi nh
b) V bng n:
+ Ch to bng thy tinh c pha ch.
+ p sut kh tr bm vo bng rt thp trnh tn nhit ra ngoi mi trng.
+ gim chi, mt trong bng n c ph lp bt m.
c) ui n:
Nhim v ui n l ni tip xc ngun in cung cp cho si t.
+ ui gi B15 hoc B22
+ ui xoy E14, E27, E40
d) c im:
- u im:
+ Ni trc tip vo li in m khng cn thit b ph no.
+ Kch thc nh
+ S dng n gin, bt sng ngay
+ Ch s hon mu tt, xp x bng 100
+ Gi thnh r
+ To mu sc m p, khng nhp nhy.
- Nhc im:
+ Hiu qu pht sng rt thp do nng lng nhit tn ra mi trng ln.
+ Quang thng, tui th ca n ph thuc mnh vo in p ngun.
+ Hin nay khng khuyn khch s dng trong dn dng v cng nghip nhng vn dng
trong chiu sng s c, chiu sn an ton v n lm vic c vi in p thp.
2. Mt s loi bng n nung sng thng dng:
a) Bng n nung sng kiu chn khng hoc p sut kh tr:
Bng n nung sng hot ng nh mt vt en, pht ra cc bc x c la chn vng
nh sng nhn thy. Bng n c th l chn khng hoc np kh tr. Sau mt thi gian s
dng, bng n thng b ti i l do dy tc kim loi (vonfam) b bay hi ngng li trn b
mt bng.
Nu bng ht chn khng th nhit ta ra khng kh gim xung, do hiu sut ngun
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
34
sng cao hn. Tuy nhin ch chn khng, khi b nung nng ln nhit rt cao kim loi
lm dy tc s b bay hi nhanh, do loi bng ny ch ch to cng sut 75W.
lm chm qu trnh bay hi kim loi ngi ta thng cho thm kh tr (nit, argon,
kripton) vo trong bng nn cng sut c th tng trn 75W nhng i li nhit ta ra mi
trng s ln hn. i vi nhng loi n thng dng, hn hp kh Agon-Nit vi t l 9/1
c s dng nhiu do gi thnh thp. Kripton hoc Xenon kh t (do cng ngh tinh ch
chng rt phc tp) nn ch c s dng trong nhng ng dng c bit nh n chu k
hoc khi c yu cu hiu sut rt cao.
b) Bng n nung sng dng kh halogen:
n nung sng dng kh halogen l mt loi n nung sng c dy tc bng vonfam
ging nh n si t bnh thng, tuy nhin bng n c bm y bng kh halogen (Iod
hoc Brom). Nguyn t vonfam bay hi t dy tc nng v di chuyn v pha thnh ca bng
n. Cc nguyn t vonfam, oxy v halogen kt hp vi nhau ti thnh bng to nn phn
t vonfam oxyhalogen. Nhit thnh bng gi cho cc phn t vonfam oxyhalogen
dng hi. Cc phn t ny di chuyn v pha dy tc nng ni nhit cao hn tch chng ra
khi nhau. Nguyn t vonfam li ng li trn vng mt hn ca dy tc nn bng n khng
b m.
Nh c hi halogen nn nhit t nng n cho php cao hn, do nh sng pht ra
trng hn (nhit mu c th t 29000K), hiu sut ca n cng cao hn so vi n bm
kh tr hoc chn khng.
35
Catot trng
bari cacbonat
Kh argon v
hi thu ngn
u cc
in
ng x kh
khi ch to
Lp bt
hunh quang
21% nh sng
nhn thy
Gin nng lng
54,2% nhit
nng v i lu
24,8% bc x
hng ngoi
36
catot ngui th khng cn nung nng nhng in p t vo n phi ln. Catt l nhng
dy tc Vonfam c m bari cacbonat d dng pht x in t. Khi nung nng lp pht x
ny khng c nng qu, nu khng tui th ca n s gim xung.
Chn lu l mt cun dy in cm bng st t, khi n khi ng n lm nhim v cung
cp nng lng v to ra in p mi rt ln nhng khi n lm vic bnh thng th n c
vai tr xc lp im lm vic ca n.
Tc-te thc cht l mt cng tc kiu rle nhit, khi khi ng n ng mch cho dng
in chy qua t nng catot ng thi tch lu nng lng t trng cho chn lu. Khi mi
n, n m ra lm dng in b gin on v nng lng trong chn lu gii phng di dng
xung in p u=Ldi/dt kh ln lm catot pht x electron. V nguyn l th tc m ca tcte cng b th in p xung to ra cng ln v cng gip n d khi ng.
Chn lu st t bn thn n cng tiu hao nng lng lm cho hiu sut tng ca c b
n hunh quang gim xung. Ngoi ra tc-te kiu rle nhit c c tnh khi ng khng tt
(v c qun tnh nhit) nn cht lng ca n cng gim v nht l khi in p thp c th
khng mi uc n. Chn lu st t cn gy ra ting n do c rung ln nn khng thch
hp cho mi trng vn phng lm vic. khc phc nhng hn ch ny hin nay ngi ta
ch to ra b phn khi ng bng in t (cn gi l chn lu in t). Nguyn l ca chn
lu in t l to ra xung in p c tn s rt cao (khong 20 kHz hoc ln hn) nh m
in p mi c to ra rt ln, thi gian ngt mch rt b nn c th khi ng ngay c khi
in p li in thp.
Cng cn lu thm l loi bng n hunh quang cn c mt s tn gi khc nh n
tuyp, n neon,.. tuy nhin tn gi n neon l tn gi sai v thng thng n khng cha
kh neon.
2. Mt s bng n hunh quang thng dng
a) Bng n hunh quang thng (T12)
y l loi bng n hunh quang c dng ph bin trong dn dng v cng nghip v
n nay n vn chim s lng ln. Tuy nhin trong tng lai ngi ta s thay th bng cc
loi n tit kim in hn.
K hiu T12 c xc nh theo ng knh ng l 12/8 inch 38mm
Chiu di v cng sut ch to c tiu chun ha nh sau:
2,4 m - 110W
1,5 m 65 W
1,2 m 40 W
0,6 m 20 W
b) Bng n hunh quang tit kim in T10-T8-T5:
Ba loi n ny khc nhau v ng knh : t 10/8 inch vi n T10 n 5/8 inch vi n
T5 (cng chnh l k hiu ca n). Ngy nay ngi ta ch c bng T2 nhng cha
c s dng ph bin lm.
Hiu sut ca cc loi n ny cng khc nhau. n T5 & T8 cho hiu sut cao hn 5%
so vi n T12 v hai loi ny c a chung lp t nhiu hn trong cc h thng chiu
sng dn dng v cng nghip.
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
37
Trn th trng hin nay xut hin loi T10, T8 ch yu v gi thnh cng cao hn so vi
bng T12.
c) Bng n hunh quang compact:
Loi n hunh quang compact xut hin gn y m ra mt th trng hon ton mi
ca ngun sng hunh quang. y thc cht l n hunh quang T3 (3/8 inch). Nhng chic
n ny cho php thit k b n nh hn nhiu, c th cnh tranh vi loi n nung nng v
n hunh quang thng. Vi mt s loi bng n compact tt c th chuyn c 90%
nng lng thnh nh sng v ch 10% tn hao nhit v pht tia hng ngoi.
Nhiu ngi cho rng nh sng t n compact yu hn so vi hunh quang thng, l
do l n compact pht x nh sng c phn tn ln hn do c nhiu tng xon.
V cu to n c rt nhiu hnh dng khc nhau, thng l hnh trn hoc vung v li
c xon thnh nhiu tng. Sn phm bn trn th trng c b iu khin gn lin (CFG)
hoc iu khin tch ri (CFN). Tng lai cc loi n ny s c s dng rng ri v nh
nc cng c chnh sch tr gi vi n ny. Nh chn lu in t nn hin tng nhp nhy
khng cn.
38
39
in cc
chnh
V bng
n
in cc
chnh
15%
hng ngoi
Khung
20%
t ngoi
15% nh
sng
nhn thy
50% nhit
v i lu
Gi
ui n
in cc
u dy
Khung
Gi
ui n
nhit mu khong 4000-60000K v ch s hon mu t 60-93. Quang hiu ca n t 75125lm/W. nh sng pht ra c mu trng lnh nn khng cn thit phi ph mt lp bt
hunh quang ln v bng n. Ph mu nh sng lin tc hn v pht nhiu vch hn so vi
n thu ngn
Tuy nhin n ny c nhc im lm gi thnh t, mu sc ca n thay i theo thi
gian s dng
c) n hi Natri p sut cao (HPS: High Pressure Sodium)
nh sng pht ra nh s kch thch hi natri trong iu kin p sut cao. Cu to ca n
v c bn ging n hi thu ngn. ng phng h quang thng c ch to t gm xit
nhm c th chu c nhit ln n 13000C v nu ch to bng thu tinh th natri s tc
dng ho hc vi thu tinh lm hng ng phng in. Ngoi hi natri, trong ng phng cn
c mt t kh xenon d to ra hin tng phng in (mi ng) hoc cho thm hi thu
ngn gim dng in v in p phng in. n hi natri cao p khng c cc in cc
khi ng, chn lu m ch c tc-te in t cao p.
Quang hiu kh cao t 120lm/W nhng ch s th hin mu rt km (CRI=20), tui th
t 10.000 gi. Khi phng in h quang trong iu kin p sut cao th natri bc x nh sng
mu vng - trng vi nhit mu 2000-25000K. Khi phn tch ph mu th n c cc vch
vng - xanh l cy - cam v mt t vch - xanh dng.
n hi Natri cao p (HPS) c s dng rng ri trong cc ng dng chiu sng ngoi
tri v chiu sng cng nghip, c bit l chiu sng ng ph. Khng nn s dng cho ni
c knh ru phong v lm cho c cy c mu a vng. Hiu sut cao l c im u vit hn
ca loi n ny so vi n halogen kim loi v nhng chiu sng ng ph khng i hi
hon mu cao.
Gi
dn in
ng
phng
in
V
bng
n
nh
sng
30%
in cc
Thu ngn
v mui it
kim loi
in cc
Hng
ngoi
20%
T
ngoi
0,5%
Nhit v
i lu
50%
41
e) n phng in xenon:
y l loi n phng in cao p nhng bn trong np kh xenon tinh khit. Khi phng
in, cc nguyn t kh xenon b kch thch ln mc nng lng cao hn, sau tr v trng
thi ban u s nh ra photon.
n xenon cho nh sng trng xanh gn ging ban ngy nn rt tt. Tuy nhin gi thnh
rt t khng th dng vo chiu sng cng cng m ch dng cho xe hi cao cp. Gi thnh
t l do cng ngh tinh ch cht xenon tinh khit rt t v nu xenon khng tinh khit th
khi xy ra phng in s pht n.
u im : tui th cao, cng sng cao hn, tit kim nng lng do khng phi t
nng dy tc
3.4 n pht sng quang in (LED: Lighting Emitting Diode)
Cu to c bn ca n LED l hai lp bn dn p v n tip xc nhau. Ty cht liu ca p
v n, LED c th pht ra nh sng c mu khc nhau, t xanh l cy, , n trng... Do tiu
hao nhit rt t, LED hu nh khng nung nng mi trng xung quanh v khc vi cc loi
bng n khc, nh sng LED khng gy chi, mi mt, khng pht ra tia cc tm. Bng vic
ghp nhiu LED nh bng ht vi nhau, c th to mt mi trng nh sng rc r trong
mt khng gian rng ln, thm ch c th nhit m 300C. Tuy vy, gi thnh LED hin
vn cn cao nn Vit Nam n dng cho qung co l ch yu. Cn cc nc khc s
dng cho khu du lch, vui chi gii tr, hng nm tit kim c rt nhiu tin in.
V nguyn l: nh sng c to ra khi dng in chy qua nhng cht rn nht nh
nh cht bn dn hoc photpho. n LED l loi n mi nht b sung vo danh sch cc
ngun sng s dng nng lng hiu qu. Mc d n LED pht ra nh sng di quang ph
rt hp (gn nh n sc), chng ta vn c th to ra "nh sng trng bng cch dng n
LED xanh c ph photpho hay dng di LED mu -xanh da tri-xanh l cy ho nh
sng. n LED c tui th t 40.000 n 100.000 gi ty thuc vo mu sc. n LED
c s dng trong nhiu ng dng chiu sng, bao gm bin bo li thot, n tn hiu giao
thng v nhiu ng dng trang tr khc. Mc d cn mi m, cng ngh n LED ang pht
trin nhanh v ha hn trong tng lai. Ti n tn hiu giao thng, mt th trng th mnh
ca LED, tn hiu n bao gm 196 n LED ch tiu th 10W trong khi n nng sng s
tiu th 150W. Kh nng tit kim nng lng c tnh khong t 82% n 93%.
Ngoi ra n LED phi hp vi pin mt tri c th to ra h thng chiu sng thn thin
vi mi trng, khng tiu th in, tit kim ti nguyn quc gia, gp phn gim pht thi
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
42
kh nh knh. Tuy nhin y l cng ngh mi, gi thnh u t rt cao nn cn c thi gian
thng mi ho.
Loi n
Si t
Si t-Halogen
Kch
thc
Nh
Nh
Gi
thnh
t
t
43
Hunh quang
Cao p thy ngn
Cao p Metal Halide
Cao p Metal Halide
Thp p Sodium
Cao p Sodium
Cm ng
8
50
35
250
18
35
55
58
1.000
150
400
131
1.000
180
LED
0,07
1,2
90
55
85
85
200
120
70
15.000 Thay i
85
12.000
3800
45
8.000
4000
85
12.000
4000
65
15.000
1800
20.000
2000
25-85
60.000 3-4000
80
10.00010
15
Nhiu loi Nhiu loi
0.000
Di
Ln
Nh
Nh
Di
Nh
Ln
t
t
t
t
t
t
t
Nh
ng dng c trng
Si t
Gia nh, khch sn, chiu sng chung, chiu sng khn cp.
Hunh quang
Hi Natri h p LPS
44
CHNG 4
CU TO CA B N CHIU SNG CNG CNG
Trong chng trc chng ta nghin cu v ngun sng l ni pht ra nh sng. Tuy
nhin ch c mi ngun sng th khng th ng dng c trong chiu sng cng cng cng
nh cc mc ch chiu sng khc. Do vy ngi ta cn phi s dng cc b phn khc nh
b linh kin in mi cho n lm vic, b phn phn quang iu khin nh sng n
ng i tng cn chiu sng, knh bo v chng m, chng sng m, chng n, ni
chung l b n c y ba thnh phn : in - c - quang hc.
Cc b phn ni trn khi lp rp hon chnh gi l b n hoc cho n (theo Quyt
nh s 13/2008/Q-BCT ca B Cng Thng) . C th ni ngun sng chnh l tri tim ca
b n. Do nhng u im ni tri ca n phng in khi s dng cho chiu sng ng
giao thng, chiu sng cc khu vc cng cng trong th m hin nay n phng in HID
l ngun sng c s dng ch yu. Trong chng ny ta s nghin cu v cc thnh phn
c bn cu to nn b n phng in HID..
4.1. Cu to chung ca mt b n chiu sng cng cng:
10
Mt trc mt b n
1
2
7
3
6
1. u dy in vo n
2. Tm lp linh kin in c th tho ri
3. L lp cn n
4. L ui n lp ngun sng (iu chnh c)
5. Rong cao su lm kn
4
6. Knh bo v (thy tinh hoc nha)
7. Bn l bng thp khng g
8. Tm phn quang m nhm bng phng php ha hi.
9. V n c 2 ngn (linh kin in v quang hc)
10. Np bo v ngn in
45
Paraboloit
F1
F2
Elipxoit
46
e2
e1
ng phng in
Chn lu
Ngun
Hnh 4.3_Thit b mi n
b) Chn lu:
Chn lu c nhim v chnh l cung cp in p ln mi n khi khi ng n, ngoi
ra khi n lm vic bnh thng n lm nhim v n nh im lm vic, trnh s dao ng
in p li nh hng n s pht sng ca n. C cc loi chn lu sau y :
- Chn lu in tr: Lm gim hiu sut ca n do tiu th nng lng, hiu qu mi
n khng cao.
- Chn lu in cm: Khng tiu th nng lng cho vic mi n nh in tr nhng n
li tiu hao nng lng di dng nhit v t tr, ngoi ra do tiu th nhiu cng sut phn
khng nn lm h s cng sut cos thp.
- Chn lu in cm - t in: Tc dng nh chn lu in cm nhng c thm t in
ni tip tng h s cng sut cos.
- Chn lu in t: bin i tn s 50Hz thnh tn s cao (khong 20 kHz). Khng tiu
hao nng lng, loi tr c hin tng nhp nhy, kch thc nh gn nhng gi thnh cao
hn cc loi chn lu ni trn.
Nhn chung trong cc b n chiu sng cng cng, b phn mi n v chn lu thng
c lp t trong ngn ring gi l ngn linh kin in. Ngn ny khng yu cu kn cao
nh ngn quang hc nhng yu cu phi d tho lp sa cha, thay th linh kin khi cn
thit.
3. Knh bo v :
Knh bo v b n l np chp bo v b phn quang hc nhng yu cu phi m bo
cho nh sng truyn qua c. S d phi bo v b phn quang hc v b phn ny c cc
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
47
48
1. kn (IP):
Mt b n thng c ngn linh kin v ngn quang hc ring bit (c mt s loi ch c
1 ngn chung cho c linh kin in v ngn quang hc). Yu cu v kn ca cc ngn cha
thit b l mt trong nhng ch tiu quan trng ca b n, c bit l khi i qua vng nhim
nh vng ven bin, nh my ha cht,hay vng c sng m. kn c k hiu theo
tiu chun quc t l IPxy, trong x v y l cc con s c ngha sau :
Gi tr
0
1
2
3
4
5
6
-
X
ngha : chng vt th l xm nhp
Khng c bo v
Vt c ng knh 50mm
Vt c ng knh 12,5mm
Vt c ng knh 2,5mm
Vt c ng knh 1,0mm
Chng c bi
Hon ton kn
-----
Y
ngha : Chng nc xm nhp
Gi tr
0
1
2
3
4
5
6
7
8
Khng c bo v
Nc ri thng ng
Nc ri nghing 150
Nc phun ht nh li ti
Phun nc dng ma
Phun nc dng tia
Phun nc p lc
Ngm chm tm thi
Ngm chm lu di
Cp bo v
Khng bo v
0,15J
M IKO
IKO6
IKO7
Cp bo v
1J
2J
49
IKO2
IKO3
IKO4
IKO5
0,2J
0,35J
0,5J
0,7J
IKO8
IKO9
IKO10
5J
10J
20J
50
1. Cp cch in :
Cp bo v
O
I
II
III
c im
Khng bo v
Ni t cc b phn dn in
Cch in gp i hoc tng cng
in p ngun di 50V
51
Thi gian
s dng thc
t ca n
Sodium cao p
3000 h
6000 h
9000 h
0,95
0,90
0,85
n ng
hunh quang
0,90
0,85
0,80
Bng
hunh quang
0,85
0,80
0,75
Sodium
thp p
0,85
0,8
Kiu b n
Loi mi trng
Khng c chp
C chp
B nhim
Khng nhim
0,65
0,90
0,70
0,95
52
Mt phng
kinh tuyn
Gc v
tuyn
ng kinh
tuyn
n 2 trc i xng
n 1 trc i xng
53
phng kinh tuyn ca b n). Theo TCXDVN259 :2001 h thng chiu sng ng phi
dng n nh sng bn rng hn ch chi lo, ring cc loi ng nh, tc phng tin
thp th c th dng n nh sng rng.
Bt k loi n chiu sng ng ph no trc khi a vo s dng u phi c l lch
km theo, trong bt buc phi c ng cong trc quang do nh ch to cung cp, n c
xem nh chng minh th chng nhn cht lng ca b n. Vic xy dng ng cong
trc quang l cng vic phc tp, i hi nh sn xut phi c cc thit b o c k thut cao
v th hin trnh cng nh nng lc ca nh sn xut.
ng cong trc quang ca b n c thit lp vi ngun sng c quang thng 1000lm
nn xc nh cng sng ca b n ny khi s dng ngun sng c quang thng bt k
ta phi quy i theo cng thc I ( ) = I (1000) .
1000
4. Hiu sut ca b n :
Hiu sut b n l t s gia quang thng pht ra ca b n v quang thng ca ngun
sng. Gi tr hiu sut ny thng dao ng trong khong t 0,5-0,9 do vt liu ch to ch
to b n thng hp th mt lng quang thng nht nh ca ngun sng. Theo quy nh
ti Quyt nh s 13/2008/Q-BCT th n chiu sng ng
ph phi c hiu sut 0,7 mi c gi l n tit kim nng
lng.
F2
Hiu sut c th do nh ch to xc nh hoc c th tnh 6
O
ton theo ng cong trc quang nh di y.
6
F1
6
6
Bn cu di
Cng sng
Quang thng
I1
I2
I3
I4
I5
I6
54
Bn cu trn
I7
I8
I9
I10
I11
I12
I13
I14
I15
I16
I17
I18
I19
I20
I21
62,7
68
73
78
82,8
87,6
93,2
99,6
106,1
112,9
120
127,7
136,2
146,4
160,8
F1' =
F2' =
12
I
6
k =1
2
9
21
k =13
Thc ra ta cng chia nh khng gian th kt qu cng chnh xc, nhng vi php chia
thnh cc gc khi /6 ni trn c chnh xc dng trong chiu sng ng ph.
i vi vng bn cu trn, do cng sng b nn khng gian c chia thnh cc gc
khi ln hn l 2/9 m sai s vn cho php v qu trnh tnh ton hon ton tng t nh
bn cu di v xc nh c quang thng F2. Cc b n chiu sng ng ph c cho
phn x nh sng tt th c th ly gn ng F2 0
Nh vy hiu sut ca b n l : =
F1' + F2'
1000
55
trong chiu sng ngh thut, trang tr, cng trnh kin trc, khch sn, nh ht, vn ny
cn tm hiu thm trong ti liu chuyn ngnh.
Vi n chiu sng ng ph do quang thng ch chiu trc tip xung di nn cp ca
b n khng c ngha quan trng nn khi thit k ta cng ch quan tm n hiu sut l .
6. H s s dng ca b n:
Xt mt din tch S c chiu sng bi mt b n c quang thng tng pht ra l , gi
S l quang thng do n chiu n mt S (quang thng hu ch). Nh vy lng quang
thng -S khng chiu n mt S nn phn quang thng ny l quang thng v ch.
Trn c s ny ngi ta a ra h s s dng K ca b n v c nh ngha bng t s
gia quang thng hu ch vi tng quang thng do n pht ra K= S/.
Quang thng tng
Quang thng tng
Quang thng
hu ch S
l2
Quang thng
hu ch S
Va h
Lng ng
Va h
Lng ng
l2
l1
l
l
l1
a)
b)
70%
60%
k1
50%
40%
30%
k2
20%
10%
l2
h 3
l1
5 h
56
K1A
K1
K1
k
K2
K2
K2A
Va h
K1B
k=k1A - k1B
k=k1A + k2A
Va h
Lng ng
Lng ng
a)
b)
H s k1 v k2
0.5
1,5
0,15
0,20
0,25
0,25
0,25
0,40
0,30
0,40
0,45
Cc gi tr khng c trong bng th dng phng php ni suy tuyn tnh xc nh.
7. Gc bo v
Gc bo v ca b n l gc hp bi ng thng nm ngang i qua tim bng n v
ng thng ni tim n n mp ming m ca cho n.
Gi R l bn knh cho n, r l bn knh bng n v h l chiu cao tnh t ming m
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
57
h
R+r
Tim n
h
Hnh 4.12 Gc bo v ca b n
58
CHNG 5
THIT K H THNG CHIU SNG CNG CNG
5.1. S lc v lch s cc phng php, trnh t thit k:
Thit k h thng chiu sng cng cng thc cht l mt chuyn ngnh hp ca chiu
sng nhn to ngoi nh. Tri qua thi gian, cng vi s pht trin ca khoa hc cng ngh,
cc phng php v ni dung thit k c nhng bin i nht nh. Cc thit b chiu sng
ngy cng hin i, phng php tnh ton v thit k ngy cng hon thin v chnh xc, yu
cu v cht lng chiu sng ngy cng cao hn.
Trc y khi mi pht minh ra n in th h thng chiu sng ch nhm mc ch l
y li bng ti, chnh v vy phng php tht k lc ch n gin da trn tiu ch ri
ca ngun sng xung mt ng.
Khoa hc - k thut ngy cng pht trin, ng ph ngy cng cht lng, tc lu
thng ca phng tin cng ln, cuc sng ngy cng hi h, tt c nhng vn nu trn
u t ra thch thc i vi thit k chiu sng bng phng php ri v n khng cn
m bo an ton giao thng. y chnh l tin CIE a ra phng php t s R vo nm
1965. Phng php ny c xt ti chi trung bnh, h s phn x ca mt ung, tng
phn ca nh sng trong trng quan st, l nhng tc nhn nh hng n ngi li xe.
Phng php t s R m bo cho ngi li xe c tri gic nhn ti u.
Tuy nhin khi khoa hc - k thut ngy cng pht trin, nht l cng ngh thng tin i
hi vic thit k chiu sng phi c chnh xc cao. Nh s tr gip ca my tnh ngi ta
c th tnh ton chi theo tng im mc d khi lng tnh ton rt ln. Trn c s ny
CIE li tip tc cng b mt phng php mi l phng php chi im vo nm 1975.
Ni chung vi h thng chiu sng ng th phng php t s R cho php ngi tht k
c phng n b tr ban u h thng chiu sng v kt qu nhn c cng kh chnh xc.
Do vy phng php t s R c dng thit k s b nhm xc nh quang thng, cng
sut, s lng v cch b tr n..., sau phi dng phng php chi im kim tra gii
php thit k thit lp c t yu cu khng.
Trong chng ny ta ch nghin cu phng php chiu sng ng giao thng cn chiu
sng cc cng trnh cng cng khc cn tham kho cc tiu chun do Nh nc ban hnh
hoc cc ti liu chuyn .
5.2. Cc tiu chun chiu sng ng giao thng v yu cu c bn :
- TCXDVN 259 :2001 : Tiu chun thit k chiu sng nhn to ng, ng ph v
qung trng th
- TCVN 4400 :1887 : K thut chiu sng - thut ng v nh ngha.
- TCVN 5828 :1994 : n chiu sng ng ph - Yu cu k thut.
5.3. Cc nguyn tc c bn:
Nh trnh by trn, chiu sng ng giao thng c mc tiu chnh l m bo an
ton giao thng, tc l m bo cho ngi li xe phi c tri gic nhn nhanh nht v chnh xc
nht x l kp thi cc tnh hung trn ng. Qua nghin cu ngi ta rt ra kt lun tri
gic nhn nhanh v chnh xc ph thuc vo cc yu t sau y :
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
59
0,50
170m
1,50
1,5m
60m
60
Loi
ng
ng
ph
th
Cp ng
ph
Chc nng ca ng
ng cao
tc
ng ph
chnh cp 1
ng ph
chnh cp 2
ng
cp
khu
vc
ng khu
vc
ng vn
ti
ng
ni b
ng khu
nh
Qung
trng
Cp
chiu
sng
A
ri trung bnh
trn mt ng
( lux)
Khng quy nh
Khng quy nh
12
8
3. ng u ca chi mt ng:
61
v/2
Ln ng s 1
Ln ng s 2
35m
im tnh ton
thuc li
Lmin
40%
Ltb
Vi Lmin, Ltb ln lt l chi cc tiu, chi trung bnh trong li tnh ton. Ltb ly
gi tr trung bnh cng chi ca tt c cc im thuc li tnh ton.
Lmin(i )
70%
L
max (i )
+ ng u dc U l = Min
62
Nu tun th cc phng php b tr nh trnh by phn di, bng thc nghim ngi
ta nhn thy R l hng s i vi mi loi ng nh bng sau :
R=
Loi cho n
B tng
Etb
Ltb
Lp ph mt ng nha
Sch
Bn
Sng
Trung bnh
Ti
H
ng
11
14
14
19
25
18
10
10
14
18
13
63
Cc thng s hnh hc lin quan n vic phn b nh sng, khi b tr n phi tun th
cc quy tc trong TCXDVN259 :2001 mi m bo gi tr R l hng s vi tng loi ng
c th.
h : Chiu cao treo n
l : Chiu rng lng ng
e : Khong cch gia 2 ct n lin tip
s : vn cn n (khong cch hnh chiu n n chn ct)
thc t thng dng s = 1,2 ; 1,5 ; 2,4 ; 3m
a : Khong cch hnh chiu ca n n mp ng
: Gc nghing ca cn n
a
l
Phng php b tr n
e
Max
h
4,0
3,7
3,5
3,2
3,0
2,7
Ghi ch
Hn ch
dng
64
Qua qu trnh thit k, ng dng thc t cng nh nghin cu thc nghim ngi ta
a ra c cao treo n thng thng i vi cc loi ng nh sau (bng ny ch
tham kho, khng bt buc p dng) :
cao treo n
thng thng
5 6,5 (m)
8 -10 (m)
10-12 (m)
12 15 (m)
Phm vi ng dng
Khu dn c, cc ng ph
Cc ng ng dn
Cc ng ng dn
ng cao tc, ng c
di phn cch gia
B rng lng
ng
3-5m
5,5m-7,5m
10,5m
15m
TT
Tnh cht
n
n nm tn
x nh sng
n phn b
nh sng bn
rng
n phn b
nh sng
rng
Bng n phng in
T 6000 tr len
3.0
3.0
Di 6000
4.0
4.0
Di 5000
6.5
7.0
T 5000 n 10000
7.0
7.5
7.5
8.0
9.0
10.0
Trn 40000
11.5
Di 5000
7.0
7.5
T 5000 n 10000
8.0
8.5
9.0
9.5
10.5
11.5
Trn 40000
13.5
65
Hnh 5.5_B tr n mt bn ng
b) Lp hai bn so le
p dng khi ng ph c nhiu cy xanh.
Nhc im : tnh dn hng thp, ng u dc trc ca ri khng cao, chi ph
xy dng ln. H s ng u ca ri m bo khi 1,5h l h hay l h 2/3l
c. Lp hai bn i din
p dng khi lng ng rt rng hoc khi cn phi t n ln rt cao. ng u ca
ri m bo khi l > 1,5h.
u im l dn hng tt, thun li cho trang tr chiu sng, kt hp chiu sng va h.
Nhc im : chi ph lp t cao.
66
Trong :
l l chiu rng lng ng
e l khong cch 2 n lin k
k l h s s dng, tra theo ng cong ca nh ch to cho hoc tinh gn ng theo
tiu chun TCXDVN259 :2001.
V l h s suy gim quang thng ca b n sau 1 nm s dng
Trn c s quang thng tnh ton ta chn cng sut n c quang thng gn nht theo
catolgue ca cc nh ch to.
Tip theo kim tra ch s chi lo, nu m bo yu cu th gii php b tr n l hp l,
ngc li ta phi b tr li n.
Tip tc kim tra chi theo phng php chi im (trnh by phn sau)..
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
67
68
I
I
I
cos =
cos = 2 cos3
2
2
d
h
h
cos
Do chi ti im P do 1 n gy ra l :
L = q ( , ) .E = q ( , )
I
I
cos3 = R ( , ) 2
2
h
h
q.d
d
R ( 0, 2 )
. Nh vy S1 cng ln th mt ng cng sng.
R ( 0, 0 )
69
S2 =
Q0
ch l h s trung gian xc nh gi tr S1.
R ( 0, 0 )
S1
< 0,45
0,45 0,85
0,85 1,35
> 1,35
S1 in hnh
0,25
0,58
1,11
1,55
Q0 in hnh
0,10
0,07
0,07
0,08
M t cu to cc lp ph mt ng :
- R1 :
+ ng c bitum <15% vt liu nhn to mu sng hoc 30% rt sng.
+ Cc vin si a s mu trng hoc 100% m rt sng
+ ng btng ximng
- R2 :
+ ng c bitum t 10-15% m trng nhn to, nhiu ht kch thc <10mm.
+ Nha ng ang trng thi cn mi sau khi thi cng.
- R3 : Bitum ngui c ht <10mm vi kt cu chc
- R4 : ng nha sau nhiu thng s dng
3. Tnh ton chi v ri im
- Mng li tnh ton : l mt li hnh ch nht nm gia hai ct lin k dc theo trc
ng, cnh u tin ca hnh ch nht nm ngang hng vi ct n th nht (hnh 5.10).
Nu b tr hai bn so le th hai ct lin k c tnh c cc ct hai bn. Mt li c xc nh
nh sau : theo phng trc ng, bt u t ct gn vi v tr quan st nht (trn hnh 5.10 l
ct n s 3) ly b rng li khong 3-5m, theo phng ngang ng ly b rng li
bng 1/3 b rng ca mi ln ng.
Trong TCXDVN259 :2001 c hng dn cch chia mng li theo chiu dc nh sau :
+ Khi e 18m th ly 3 im vi khong cch li e/3.
+ Khi 18 < e 36m th ly 6 im vi khong cch li e/6.
+ Khi 36 < e 54m th ly 6 im vi khong cch li e/9.
Quy nh ny xc nh rng ti a ca li, do mun chnh xc hn ta cn chia
li cng nh cng tt. Mi mng li tnh ton c th c 1 ct n nm trong mng li nu
php chia e cho b rng li khng phi l s nguyn (v d 31m/5m = 6 im cn d 1)
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
70
I3
cos3 .
2
h
I 3 ( , )
h2
Trong R c tra theo bng tu vo loi ng, h l cao treo n bit. Ring gi
tr I3 do nh ch to cung cp di dng bng tra hoc tnh t ng cong trc quang. Gi tr
ca I3 l hm s hai bin s I3(, ), trong l gc kinh tuyn cn l gc v tuyn (
nghin cu trong chng trc).
n 1
n 2
n 3
Ln s 1
Ln s 2
2
7
4
9
3
8
5
10
13
14
19
6
11
12
18
23
17
16
22
15
21
20
26
25
31
Ln s 3
24
30
29
35
28
34
27
33
32
36
60m
l/4
V tr
quan st
71
Din tch nt
giao cn
chiu sng
ng chnh
Li i b
ng chnh
im cui
ca ln
ung
Li i b
ng ph
72
ung ph
ng ph
ng chnh
ng chnh
ng ph
ng chnh
ng chnh
ng chnh
a) ng chnh v ng
ph u c 2 ln ung
ng chnh
ng chnh
ri trung bnh ti b mt
ng theo mt ngi v
phng tin ct ngang ung
Cao
34,0
3,4
Trung bnh
26,0
2,6
Thp
18,0
1,8
ng u
chung ca ri
(Etb/Emin)
3,0
73
ng chnh
ng khu vc
ng chnh
ng a phng
ng khu vc
ng khu vc
ng khu vc
ng a phng
ng a phng
ng a phng
29,0
2,9
26,0
2,6
24,0
2,4
21,0
2,1
18,0
1,8
22,0
2,2
20,0
2,0
18
1,8
16,0
1,6
14,0
1,4
15,0
1,5
13,0
1,3
12,0
1,2
10,0
1,0
8,0
0,8
3,0
4,0
4,0
4,0
6,0
Yu cu ri
Etb
(lux)
Nt giao
vi ng st
Yu cu chi
Etb/Emin
Emax/Etb
Ltb
(cd/m2)
Ltb/ Lmin
4,0
0,3
0,6
3,5
9,0
30m
Lmax/Lmin
6,0
Lmax/Ltb
0,3
Hnh lang ng st
30m
n chiu sng
Ct tn hiu
ng st
74
75
5. Chiu sng ng hm
Chiu sng ng hm c c im rt c bit l phi chiu sng lin tc c ngy ln
m. Trc khi vo hm ngi li xe thch nghi vi nh sng t nhin nn khi vo hm vi
nh sng nhn to chc chn nhiu chi tit trong ng hm ngi li xe khng nhn thy
c, hoc c thy th nhn r cng rt km. Vi ng hm di th khi lu thng trong
hm mt ngi li xe li lm quen vi nh sng nhn to nn khi ra khi hm cng cn to
vng m trnh s thay i mi trng t ngt.
CIE quy nh chi tit v thit k chiu sng ng hm v chia chiu di ca hm thnh 5
on c yu cu chiu sng vi chi khc nhau:
L
Lvo
Vng
m
vo
Lthot
Lngng
Vng
ngng
Lqu
Lgia
Vng
qu
Vng
gia
Vng
thot
Bu tri
Vng ph cn
Hnh nn c
gc nh 200
Mt ng
76
77
60
100
160
Mt giao thng
100 < xe/gi < 1000
2
4
10
78
- Nhp thng s : Chiu cao t n; chiu rng ng, khong cch ct; vn v gc
nghing cn n; cch b tr n; Tiu chun quang hc lp ph mt ng; Thng s quang
hc ca b n.
- Xc nh li tnh ton ri v chi.
- Xc nh v tr ngi quan st.
- Xut kt qu gm : chi, ri cc im cn tnh; chi v ri trung bnh; Tr
s ng u chung v ng u dc trc.
- Kim tra kt qu, nu khng m bo yu cu th quay li bc nhp thng s iu
chnh li cc thng s b tr n v qu trnh tnh ton lp li nh trn.
5.8. S dng phn mm thit k chiu sng cng cng Ulysse 2.2
Ulysse (phin bn Turbo Light) l phn mm thit k chiu sng ca tp on Schrder,
c xy dng t s hp tc gia tp on vi cng ty Urbis Lighting (Anh) - mt thnh vin
ca tp on Schrder.
Phn mm thit k chiu sng Ulysse c th tnh ton chiu sng ng giao thng theo
tiu chun quc t CIE 140, tiu chun chu u CEN hoc tiu chun Anh BS. Ulysse bao
gm 3 phn ring bit:
Solution Finder: y l thnh phn tm gii php chiu sng ti u cho mt tuyn ng
giao thng. T nhng thng s c nhp vo, cc gii hn theo tiu chun, cc yu cu cn
t c, chng trnh s cho ra nhng gii php chn la.
Quick Light: y l thnh phn tnh ton chiu sng ng giao thng. S liu u vo
l thng s v kch thc con ng, v phng n lp t. Chng trnh s tnh ton cho kt
qu di dng cc s liu v ri, chi, ng u,. Quick Light l phn chnh ca
Ulysse.
Super Light: y l thnh phn dng thit k chiu sng cho din tch lm vic nh:
sn bi, nh xng, nt giao thng, sn vn ng, sn th thao Trong thit k chiu sng
ng giao thng Super Light c dng tnh ton chiu sng ti vng xoay, l ng,
Trong tp bi ging ny ch gii thiu nhng thao tc c bn thit k chiu sng ng
giao thng bng Ulyse 2.2 Quick Light, cn hng dn s dng chi tit phn mm ny xem
thm cc ti liu khc, c bit l Users Guide km theo phn mm (di 207 trang).
1. Khi ng
- Khi ng Ulysse t biu tng Ulysse
Programs Ulysse 2 - Ulysse v.2.2.
79
Thanh menu
Thanh cng c
xem lt
Ca s thit k
80
2. Chn phng n b tr n.
Sau khi chn Quick Light C.I.E140, ca s Assistant s xut hin nh hnh 5.23
Hnh 5.23
, bn tri
- Chn lu thng bn phi
- Chn phng n b tr n:
, ng mt chiu
+ B tr n, bn tri ng
+ B tr n bn phi ng
+ B tr i xng hai bn ng
+ B tr so le bt u t bn phi ng
+ B tr so le bt u t bn tri ng
+ B tr 2 n i xng ti di phn cch gia ng
+ B tr i xng hai bn l loi ng c di phn cch gia
+ B tr n i xng gia v c hai bn l
+ Phn b tu
Sau khi chn phng n b tr n, hnh dng con ng v phng n b tr n s xut
hin nh hnh 5.24
81
Hnh 5.24
- Ti ca s ny, nhp cc thng s hnh hc b tr n nh sau:
+ Inclination: Gc nghig cn n (0)
+ Height: cao lp t ca b n so vi mt ng (m).
+ Overhang: vn ca n ra ng so vi l (m).
+ Setback: li ca ct n so vi l (m)
+ Spacing: khong cch gia hai tr lin tip (m).
+ Rtable: loi lp ph mt ng, thng chn R3007 (lp ph R3, h s Q0=0,07)
+ Lanes: S ln ng.
+ Lane width: Chiu rng ca mi ln ng.
+ Road width: chiu rng ng (t ng tnh khi nhp s ln v chiu rng mi ln)
+ Calculation: chn cc i lng cn tnh ton ( chi, ri, tng phn,).
3. Chn n v cc thng s v n
trn
Sau khi nhp cc thng s hnh hc b tr n, kch chut vo biu tng
Luminaire chn loi n. Ca s Matrix selection s xut hin cho vic chn n nh hnh
5.25 v gm c 3 th (tab) chn la nh sau:
a) Th Luminaire Database:
- Ti trn cng bn tri, chn:
+ All : tt cc cc loi n
+ Public Lighting: Ch chn n chiu sng cng cng
+ Deco Lighting: n trang tr
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
82
+ Projectors: n pha
+ Tunnel: n chiu sng ng hm
+ Industrial: n chiu sng trong cng nghip
+ Special use: n c bit
- Global MF: h s bo tr n (Maintenance Factor). Khi c chn, gi tr MF nhp vo
c nh hng ti tt c cc n c chn.
- User LMF: nhp h s bo tr cho n c chn (Luminaire Maintenance Factor, trong
Luminaire l n).
- User MF: nhp h s bo tr cho ring tng n
- Matrix number: M s tp tin d liu v b n. N cho php bm chn theo loi n
hin th, hoc c th nhp m hiu n th ton b thng tin v n s c hin th.
- Ct Luminaire: ti y lit k tn cc loi n c trong c s d liu. Chn loi no th
kch chut vo tn .
Hnh 5.25
- Protector: hin th hoc cho php chn loi knh bo v.
- Reflector: chn loi cho phn quang.
- Source-W-Flux-LDF: chn thng s ca bng n (loi ngun sng - cng sut W quang thng - h s suy gim quang thng). Trong LDF vit tt ca Lumen Depreciation
Factor.
- Setting-LMF-MF : chn v tr bng nh v trong b n, h s bo tr ca n, h s bo
tr MF.
- Pollution category : Chn mc nhim ca mi trng : thng chn high v ng
ph l mi trng nhim cao. Ngoi ra c th chn trung bnh (medium) hay thp (low).
- Cleaning cycle: chn chu k v sinh b n.
- Nt Show s c cc la chn sau:
+ Polar Dagram: Hin th h ng cong trc quang ca b n.
+ K Curve Diagram: Hin th ng cong h s s dng ca b n
+ Catologue: Hin th catologue ca b n di dng file pdf
83
b) Th Lamp Database:
Th ny dng iu chnh quang thng (Flux) v h s suy gim quang thng (LDF)
ca bng n t bn phm (Hnh 5.26). S d phi iu chnh v theo tin b ca khoa hc - k
thut th quang thng cc n ngy cng tng. Cng sut bng n khng iu chnh c v
c chun ho.
Hnh 5.26
c) Th Luminaire file:
Th ny dng nhpvo 1 tp tin d liu n ca cc nh sn xut khc (Hnh 5.27)
Hnh 5.27
Trong ca s ny c th chn phn m rng ca tp tin mun m. Chn ng dn n
ni tp tin, nhp quang thng ca loi bng nh s dng, chn h s duy tr MF, m t v
b n sau kch vo Select kt thc vic chn tp tin d liu n.
Sau khi hon tt vic chn n phi bm nt Apply trong ca s Assistan cc thng s
n chn la c hiu lc. Bm nt OK kt thc, Cancel hu b.
4. Xem kt qu v lp bo co
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
84
xem lt
Hnh 5.28
trn thanh cng c xem kt qu. Bm vo cc mc trong xem
Bm nt
lt xem chi tit kt qu di dng cc bng s theo to li im (hnh 5.29)
To im
quan st
Hnh 5.29
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
85
. (hnh 5.30)
Hnh 5.30
Khi kt qu khng t yu cu th phi thit k li cch b tr n bng cch bm nt
ri bm nt
Hnh 5.31
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
86
87
:
n Cng tc
Cu ch
3 rle thi gian
M1
M2
M3
Auto
Chuyn mch
ON
Bng
tay
RT
RT
RN1
K1
RN2
K2
RN3
K3
OFF
K1
K2
K3
RN1
RN2 RN3
Rle nhit
M1
RT
M2
RT
M3
RT
n cc
n chiu sng
Theo quan nim c in (hin nay vn ang p dng) th iu khin chiu sng ch yu l
ng/ct cc n. Ton b h thng iu khin c lp trong 1 t chiu sng chung. Nh h
thng iu khin m ta c th chn cc ch vn hnh sau y :
+ Ch 1 (17h00-22h00) : Bt ht cc n do lu lng giao thng ln
+ Ch 2 (22h00-00h00) : 2 n bt, 1 n tt xen k nhau. V d pha A,B ng cn
pha C ct. Trng hp ny p dng khi mt giao thng gim.
+ Ch 3 (00h00-04h00) 1 n bt, 2 n tt xen k nhau. V d pha A ng cn pha B,
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
88
Cn n bng
thp ng
Cn n bng
thp ng
Cn n bng
thp ng
X kp
cn n
X kp
cn n
Chp
u ct
Ct
btng
Cn n kiu chp
Ct
n
Ct
n
Cn n ch L
Cn n ch S
89
CHNG 6
QUN L, VN HNH H THNG CHIU SNG CNG CNG
6.1. Ni dung qun l, vn hnh :
H thng chiu sng cng cng c nhim v quan trng nht l m bo an ton giao
thng, gi gn an ninh trt t. Do vy cng tc qun l, vn hnh h thng chiu sng c vai
tr rt quan trng trong vic m bo s lm vic tin cy ca h thng. Ngay khi a vo s
dng, h thng chiu sng i din vi nguy c xung cp do s tc ng ca mi trng,
kh hu thi tit v do bn thn h thng chiu sng gy ra.
Cng tc qun l, vn hnh h thng in chiu sng cng cng c xc nh l loi
hnh dch v cng ch, do Nh nc qun l thng qua cc cng ty in chiu sng cng cng.
Thng thng UBND cp tnh ban hnh quy nh v qun l, vn hnh h thng in chiu
sng cng cng trong cc th thuc tnh.
Ton b chi ph cho cng tc qun l, vn hnh do ngn sch Nh nc cp m khng thu
bt k khon ph no. Thc ra cng tc ny rt kh x hi ha v li nhun rt thp, kh
xc nh c i tng th hng. Mt khc trong mt s trng hp h thng chiu sng
cng cng cn gy nh hng vi cc gia nh 2 bn ng. Ch c ngi v phng tin
tham gia giao thng mi l i tng th hng dch v ny, trong khi cc i tng ny
khng th xc nh chnh xc nn khng c cch no thu ph th hng dch v chiu
sng.
T nhng phn tch nu trn ta thy Nh nc phi nm quyn qun l i vi h thng
chiu sng cng cng l iu ng nhin. Trong tng lai Nh nc nn khon chi ph qun
l cho cc cng ty in chiu sng, tuy nhin vic ny i hi phi c nghin cu y v
c ch, chnh sch, ch , nh mc,... trc khi p dng
Nhng ni dung ch yu ca cng tc qun l, vn hnh :
- Qun l, vn hnh hng ngy v t xut (ng/ct, iu chnh thi gian, tun tra gim
st, kim tra quang thng, phi hp vi c quan khc, bo dng, bo tr, sa cha, m bo
an ton in).
- Lp k hoch duy tu, sa cha h thng chiu sng cng cng;
- Nghin cu, ci tin, p dng tin b khoa hc trong chiu sng cng cng.
- Tip nhn, nghim thu li in chiu sng mi xy dng.
- Tip nhn, qun l, bo qun, sa cha, thay th cc vt t, thit b thu hi.
- Bo co nh k cc c quan qun l, c quan cp trn.
- Kim tra, x l cc hnh vi vi phm i vi h thng chiu sng cng cng.
- Phi hp vi n v in lc bo m in nng cho hot ng ca mng li in
chiu sng cng cng.
Mt s khu th cao cp c Nh nc cho php u t kinh doanh th h thng
in chiu sng khng mang tnh cht dch v cng ch m thuc thm quyn qun l, vn
hnh ca nh u t khu th (v d khu th Ph M Hng thnh ph H Ch Minh).
Trng hp ny h thng in chiu sng l mt thnh phn ca kt cu h tng nhm mc
ch kinh doanh nn ngi dn trong khu th phi chu ph dch v. V mang tnh cht kinh
doanh nn cht lng chiu sng rt cao, kt cu c tnh thm m v c quy hoch mt
cch bi bn, c th mi khu ph trong khu th c mt phong cch chiu sng c trng v
mu sc, hnh dng cng nh cch th hin,
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
90
91
92
CHNG 7
THIT K CHIU SNG CNG TRNH CNG CNG TRONG TH
Ngoi h thng chiu sng ng giao thng, trong th cn c cc loi cng trnh cng
cng khc cn chiu sng nh cng vin, vn hoa, tng i, sn bng , sn qun vt.
Mc tiu ca cc h thng chiu sng ny rt a dng v c yu cu rt cao v cht lng v
thm m, c bit i h chnh xc cao v cc ch s quang hc.
y l mt lnh vc rt ln, trong khun kh tp bi ging ny khng th trnh by ht
c. Khi thit k cc h thng chiu sng ny phi tun th b tiu chun xy dng Vit
Nam TCXDVN333 :2005 do B Xy dng ban hnh.
Trong chng ny chng ti xin trch ni dung ca TCXDVN333 :2005 i vi 2 loi
cng trnh th quan trng l cng vin, vn hoa v cng trnh th thao sinh vin c c
s tip cn cc ti liu chuyn mn su hn. Phn trnh by di y cng ch l ni dung
tng qut mang tnh nguyn tc, chi tit c th cn tham kho thm trong tiu chun 333.
7.1. Chiu sng cng vin, vn hoa
1. Cc nguyn tc chung
- Trong thit k chiu sng cng vin, vn hoa ngoi vic m bo mc chiu sng
theo tiu chun quy nh cn cn phi c bit quan tm n yu t trang tr, thm m.
- Kiu dng thit b chiu sng (n, ct n, cn n) cn c phong cch ng nht v
ph hp vi cnh quan mi trng kin trc trong khu vc.
- Tu theo hnh thc v quy m ca mi cng vin, vn hoa m h thng chiu sng c
th bao gm ton b hoc mt s trong nhng thnh phn sau y :
+ Chiu sng chung khu vc cng ra vo yu cu m bo mc chiu sng quy nh
+ Chiu sng sn t chc cc hot ng ngoi tri yu cu m bo mc chiu sng
quy nh.
+ Chiu sng ng i do ngoi yu cu m bo mc chiu sng quy nh, thit k
b tr n phi m bo tnh dn hng to cho ngi i b c cm nhn r rng v hnh dng
v hng ca con ng.
+ Chiu sng thm c, bn hoa, mt nc.
+ Chiu sng to phng trang tr : s dng cc n pha chiu sng tn l cy.
+ Chiu sng to cc im nhn kin trc nh i phun nc, cc cm tiu cnh cy
xanh, non b..
2. Ch tiu k thut v chiu sng :
- ri ngang trung bnh trong cc cng vin, vun hoa khng c nh hn tr s quy
nh trong bng sau :
93
TT
En(tb) (lux)
Cng vin
Vn hoa
20
10
10
5
10
Khng
Khng
7
3
10
10
7
5
3
7
Khng
Khng
3
2
7
7
5
5
2
5
Khng
Khng
3
1
5
94
TT
i tng v mc ch
chiu sng
n
pha
n
chm
1
2
Cng ra vo
Sn t chc cc hot
ng ngoi tri
ng i do
Cnh quan, thm c,
bn hoa, mt nc
Chiu sng to phng
trang tr
im nhn kin trc
C
C
C
C
C
C
Khng
Khng
C
C
C
C
3
4
5
6
C
C
n
chiu
im
C
Khng
n pha
chiu
nc
Khng
Khng
C
C
C
Khng
Khng
Khng
Khng
Khng
Khng
Khng
Khng
Khng
Khng
Khng
Khng
Khng
TT
1
2
3
4
5
6
i tng v mc
ch chiu sng
Cng ra vo
Sn t chc cc hot
ng ngoi tri
ng i do
Cnh quan, thm c,
bn hoa, mt nc
Chiu sng to phng
trang tr
im nhn kin trc
Metal
halide
70 - 400
70 - 400
Cao p
Natri
80 - 250
80 - 250
Khng
Khng
Khng
Khng
70 - 250
70 - 400
70 - 150
70 - 250
80 - 125
80 - 125
15 - 40
15 - 40
Khng
Khng
Khng
Khng
70 - 400
Khng
Khng
Khng
Khng
70 - 400
80 - 125
15 - 40
80 - 300
70 - 250
7.2. Chiu sng cng trnh th thao ngoi tri - nhng nguyn tc chung :
- Trc khi tin hnh thit k h thng chiu sng cho cc sn th thao ngoi tri cn
nghin cu, kho st cc c im sau :
+ Hnh dng, kt cu, kch thc cng trnh ; kch thc khu vc cn chiu sng ; vt
liu, mu sc, tnh cht phn x ca mt sn, khn i, cc v tr c kh nng b tr lp t n
chiu sng.
+ Mc ch s dng : cn phn bit r cc sn phc v cho thi u v cc sn phc v cho
mc ch luyn tp, cc sn thi u bnh thng v sn thi u c truyn hnh mu.
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
95
+ c im khng gian xung quanh cng trnh : nghin cu xem cng trnh th thao c
nm trong khu dn c, cnh ng giao thng, ng st, sn bay, hay khng.
+ c im v kh hu : Vn tc gi ti a, m khng kh, sng m, kh hu bin,
+ Ngun cp in cho h thng chiu sng: s dng trm bin p hin c hay phi xy
mi trm bin p chuyn dng cho chiu sng, dung lng ngun cp, ngun in 3 pha, cp
in p,
- Trong qu trnh thit k chiu sng cho sn th thao ngoi tri cn m bo cc yu cu
sau y:
+ ri trung bnh v ng u ca ri trn mt sn p ng tiu chun.
+ Hn ch ti a s chi lo gy ra bi cc thit b chiu sng lm nh hng n kh
nng quan st ca vn ng vin v khn gi.
+ Cn xem xt n hin tng nhp nhy khi dng n phng in tn s 50 Hz, c
bit l cc mn thi u i hi chnh xc, tc .
+ La chn ngun sng phi da trn c s sau :
* Nhit mu ca ngun sng.
* Ch s hon mu CRI.
* Quang hiu ca n (lm/W).
* Tui th trung bnh v h s suy gim quang thng.
+ Cc yu cu khc khi thit k :
* Chn nguyn vt liu, thit b, bin php thi cng ph hp vi c th ca cng trnh
th thao.
* m bo kh nng vn hnh, bo dng thun tin.
* D phng cho m rng sau ny.
* Tnh an ton
* Tnh thm m
* Hiu qu kinh t
- H thng iu khin chiu sng nn tp trung ti mt ch v c th iu khin theo
nhm sn hoc theo tng sn. H thng iu khin phi p ng 4 ch khc nhau nh sau :
+ Ch luyn tp, gii tr.
+ Ch thi u giao hu.
+ Ch thi u chnh thc.
+ Ch thi u c truyn hnh.
- Chiu sng sn thi u ln hoc c s lng kh gi ng nh bng , khu th thao a
nng cn c ngun in d phng hot ng t ng khi mt in li hoc xy ra s c.
- Cc thit b chiu sng s c phi dng n nung sng hoc n phng in khi ng
nhanh. Khi s c xy ra ri ngang trung bnh trn mt sn v khn i ti thiu phi 5 lux.
- Cc cng trnh th thao quy m ln hoc c ngha quan trng v kinh t - chnh tr - x
hi phi c h thng chiu sng bo v xung quanh cng trnh vi ri ngang trung bnh ti
thiu 2 lux.
- Tu vo cao t n m chng loi v cng sut c chn ph hp hn ch hin
tng chi lo cho vn ng vin v khn gi. Yu cu ny phi tun th bng sau
96
22
17
1000W
15
12
2000W
11
1500W
10
1000W
1000W
9
8
400W
400W
400W
250W
250W
500W
300W
125W
200W
60W
Si t
halogen
Cao p
thu ngn
250W
150W
150W
70W
70W
Chng loi
bng n
Cao p
sodium
Metal
Halide
97
CHNG 8
MT S VN CN NGHIN CU CA CHIU SNG TH
H thng chiu sng ni chung v chiu sng th ni ring l mt b phn khng th
tch ri ca kt cu h tng k thut, c vai tr quan trng i vi i sng th. Quy m
ca n ngy cng ln, vn u t ngy cng tng, nh hng ca n n c dn th ngy
cng nhiu nhng ngc li n cha c u t nghin cu mt cch bi bn. Xt c v mt
l thuyt cng nh thc tin cha c cng trnh nghin cu no v chiu sng vi t cch l
mt ngnh khoa hc c lp, iu th hin rt r qua chng trnh o to cc trng i
hc, cao ng l cha c trng no o to chuyn su v lnh vc ny. Bn cnh nhiu
vn mi ny sinh cha c nghin cu thu o (v d vn nhim nh sng, vn
quy hoch, tc ng n sc kho,).
T nhng l do trn y, chng ti mnh dn a vo tp bi ging ny nhm gi m cho
sinh vin nhng vn mi phc v cho vic nghin cu chuyn su khi c iu kin hoc d
dng cho vic tip cn vi cc ti liu ca nc ngoi. Vi kinh nghim cn nhiu hn ch,
kin thc phn ny chc chn vt ngoi tm hiu bit ca tc gi nn ch trnh by nhng g
theo kinh nghim v ti liu thu thp c, rt mong cc nh k thut nghin cu hon
thin v mt l thuyt.
8.1. nhim nh sng
Hin nay khp ni trn th gii, n bt k th no ta u nhn thy ban m rc r
nh n tng chng nh lm tha mn c nguyn ngn nm ca con ngi l xa i bng
m. Tuy nhin, khi cuc sng vt cht v tinh thn tr nn y , c dn th dn dn
nhn ra nhng nng mt tri do h thng chiu sng th gy ra i vi h - l vn
nim nh sng.
Rt kh c th nh ngha th no l nhim nh sng. C th xp n thuc loi
nhim mi trng khng kh nhng cha c nghin cu no y v vn ny, ngay c c
quan qun l Nh nc cng khng qun l c nhim nh sng.
Nhng tc hi ca nhim nh sng m ta rt d nhn bit l: lng ph tin bc, lng ph
ti nguyn nng lng, pht thi kh gy hiu ng nh knh (nh my in cung cp cho h
thng chiu sng), thi nhit ra mi trng xung quanh. Tuy nhin tc ng ca n n sc
khe con ngi th cn phi c thm thi gian nghin cu. Mt s ti liu cn khng nh
nhim nh sng gy ra m trng, s mt ng, chim di c ban m mt hng, cn trng c
ch b cht,
Tuy nhin c th nhn nh ban u l: bt k ngun sng nhn to no c kh nng nh
hng bt li cho con ngi, cho h sinh thi hoc mi trng sng th u l ngun gy
nhim nh sng. Theo mt s nghin cu gn y, c th phn loi nhim nh sng thnh
cc loi sau.
nh sng xm nhp (light trepass):
Loi nhim ny xy ra khi nh sng xm nhp vo a phn ca mt ngi khc m
ngi khng h mong mun, v d nh chiu sng qua hng ro nh hng xm, nh sng
n ng chiu vo nh dn. Hu qu c th gy mt ng hoc hn ch tm nhn trong m,
v lu di s nh hng n sc khe.
Lm dng nh sng qu mc (over-illumination):
Loi nhim ny xy ra do s dng qu mc nh sng cn thit cho mt mc ch c th.
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
98
Ngi ta tnh rng ch ring nc M vic lm dng nh sng lm lng ph nng lng in
tng ng vi 2 triu thng du mi ngy.
nh sng chi (glare):
nh sng chi l hu qu ca s i lp gia vng sng v vng ti trong tm nhn. nh
sng chi chiu thng vo mt ngi i ng v li xe c th gy mt tm nhn trong m
n tn 1 gi sau . iu ny cn khin cho mt ngi cm thy kh khn trong vic nhn
dng nhng s vt trong tm nhn ca h. nh sng chi l vn c bit nghim trng i
vi an ton giao thng, v iu ny thng xy ra bt ng c th khin ngi i ng v li
xe gp tai nn.
nh sng ln xn (clutter):
nh sng ln xn m ch nhiu lung sng cng lc hng vo mt ngi. Cc lung
sng c th gy ln xn, mt tp trung v c th dn ti tai nn. Loi ny hay xy ra trn cc
ng ph m h thng n thit k km hoc c qu nhiu bng qung co rc r chim
vng khng gian ln dc ng giao thng.
nh sng chim dng bu tri (sky glow).
nh sng chim dng bu tri thng xy ra cc khu vc ng dn c, c bit l trung
tm th ln. nh sng t qu nhiu ngun khc nhau, bao gm c nhng ni lm dng nh
sng v c th do dng cc b n km cht lng, c phn chiu ln bu tri m.
99
v quy hoch chiu sng, cha t ra c tiu ch cho mt n quy hoch chiu sng, kinh
ph dnh cho lp quy hoch chiu sng khng c, s phi hp gia cc c quan qun l h
tng k thut th cha tt,
Theo cc chuyn gia, vic thiu quy hoch ng b gia chiu sng cng cng v cc
cng trnh h tng th khc cn dn n tnh trng xy dng chng cho, ln xn, khng
p ng c cc yu cu chung v k thut m cn gy mt m quan th.
T nhng bt cp trn y cn thit phi t ra vn quy hoch chiu sng th v
trong iu kin hin nay tt nht nn lng ghp vi cc n quy hoch xy dng th.
Theo , vic thm nh, ph duyt quy hoch chiu sng th c tin hnh ng thi vi
vic thm nh, ph duyt n quy hoch xy dng th. Vn lng ghp ny c thc
hin kh tt ti cc khu th cao cp, h thng chiu sng mang tnh cht dch v kinh
doanh ch khng phi dch v cng ch.
Thc ra hin nay trong cc n quy hoch xy dng cc th vn c mt phn
cp n h thng chiu sng th nhng rt s si, cha cht ch, thng ch chim
khong 1 trang giy A4 trong ton b n dy hng ngn trang. Trong ngi ta ch quy
nh cao treo n, loi n, dy dn in, cn cc ch s quang hc gn nh khng c.
Trn th gii, Php l nc thc hin quy hoch tng th u tin v nh sng, trong
h t ra tiu ch quy hoch tng th bao gm :
+ Ci thin cm nhn v bu khng kh, hnh nh thnh ph vo bui ti.
+ Nhn mnh c im cc khu chc nng trong thnh ph.
+ Lm ni bt c trng ring ca thnh ph bng cch lm ni r cc cng trnh im
nhn.
+ Li cun s thu ht ca mi ngi vo mt i tng kin trc no do thng ph
chn.
100
PH LC
1. Bng gi tr v biu thc hm V():
Bc
sng
(nm)
Bc
sng
(nm)
v()
Bc
sng
(nm)
v()
v()
Bc
sng
(nm)
v()
380
0,00004
490
0,208
580
0,87
680
0,017
400
0,0004
500
0,323
590
0,757
690
0,008
410
0,001
510
0,503
600
0,631
700
0,0041
420
0,004
520
0,71
610
0,503
710
0,002
430
0,012
530
0,862
620
0,381
720
0,00105
440
0,023
540
0,954
630
0,265
740
0,00025
450
0,038
550
0,995
640
0,175
760
0,00006
460
0,06
555
650
0,107
780
0,000015
470
0,091
560
0,995
660
0,061
480
0,139
570
0,952
670
0,032
Loi
bng n
Cao p
thu ngn
Cao p Sodium
bu c m
Cng
sut (W)
80
125
250
400
7000
1000
70
150
250
400
1000
Quang
thng (lm)
3.800
6.300
13.000
22.000
40.000
58.000
5.600
14.000
25.000
47.000
120.000
Loi
bng n
Cao p
Sodium
hnh tr
trong
Cao p
Metal
Halide
Cng
sut (W)
150
250
400
1000
250
400
1000
Quang
thng (lm)
14.500
27.000
48.000
130.000
20.000
32.000
80.000
101
0
tg
0,0
0,25
0,5
0,75
1,0
1,25
1,5
1,75
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
11,5
12,0
655
619
539
431
341
269
224
189
12
121
94
81
71
53
57
51
47
43
40
37
35
33
31
30
29
28
27
26
25
655
619
539
431
341
269
224
189
162
121
94
80
69
59
52
47
42
38
34
31
28
25
23
22
20
18
16
15
14
655
619
539
431
341
269
224
171
157
117
86
66
55
40
36
31
25
22
18
15
14
12
10
9
8,2
7,2
6,6
6,1
5,6
655
610
539
431
323
151
198
139
117
79
49
33
23
17
14
11
8,5
6,7
5,6
4,7
4,0
3,6
3,2
2,8
2,4
2,2
1,9
1,7
1,6
655
610
539
431
323
242
180
139
108
66
41
28
20
14
12
9,0
7,2
5,8
4,8
4,0
3,6
3,1
2,8
2,5
2,2
1,9
1,7
655
610
521
431
305
224
171
130
99
60
38
25
18
13
10
8,1
6,5
5,2
4,4
3,8
3,2
2,9
655
610
521
431
296
207
162
121
94
57
36
23
16
12
9,0
7,8
6,3
5,0
4,2
655
610
521
431
287
198
153
117
90
54
34
22
15
12
9,0
7,7
6,2
655
610
521
431
287
189
148
112
85
52
33
22
14
11
8,8
7,7
655
610
521
395
278
189
144
108
85
51
32
21
14
11
8,7
655
610
503
396
269
180
180
103
83
50
31
21
14
11
8,7
655
610
503
371
269
180
180
99
84
51
31
22
15
12
9,0
655
601
503
371
269
180
180
99
84
52
33
22
17
13
10
655
601
503
371
269
180
180
103
86
54
39
24
19
14
11
655
601
503
371
269
180
180
108
90
58
40
27
20
14
13
655
601
503
371
269
180
189
112
94
61
40
29
22
16
14
655
601
503
286
278
198
198
121
99
65
43
31
23
17
15
655
601
503
395
278
207
207
130
103
69
47
34
25
19
16
655
601
503
395
278
234
224
139
111
75
51
38
27
21
16
Q0 = 0,10
S1 = 0,25
S2 =1,53
102
0
tg
0,0
0,25
0,5
0,75
1,0
1,25
1,5
1,75
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
11,5
12,0
390
411
411
379
335
303
271
249
227
195
160
146
132
118
106
96
87
78
71
67
63
58
55
52
49
47
44
42
41
390
411
411
379
335
303
271
238
216
190
155
131
113
95
81
69
58
50
43
38
33
28
25
23
21
18
16
14
13
390
411
411
379
335
292
260
227
195
146
115
87
67
50
38
29
22
17
14
12
10
8,7
7,4
6,2
5,6
5,0
4,4
4,0
3,6
10 15 20 25 30 35 40 45 60
75
390
411
411
368
335
271
227
195
152
110
67
41
27
20
14
11
8,0
6,1
4,9
4,1
3,4
2,9
2,5
2,2
1,9
1,7
1,6
1,5
1,4
390
357
281
206
152
103
76
54
41
26
17
11
7,9
5,8
4,8
390
357
281
206
152
106
80
58
45
28
17
11
8,7
6,3
5,2
390
411
403
357
292
238
179
152
117
74
43
25
15
12
8,2
6,3
5,0
3,8
3,1
2,6
2,2
1,9
1,7
1,5
1,4
1,3
1,2
1,1
1,1
390
411
403
246
291
206
152
124
95
58
33
18
12
8,9
6,3
5,1
3,9
3,1
2,5
2,1
1,8
1,6
1,4
1,3
1,2
1,2
1,1
390
411
384
326
260
184
141
106
80
48
26
15
10
7,4
5,4
4,4
3,5
2,8
2,3
1,9
1,7
1,5
390
411
379
303
238
152
119
91
67
40
21
13
9,4
6,6
5,0
4,1
3,4
2,7
2,2
390
411
370
281
216
130
108
78
61
35
18
12
8,7
6,3
4,8
3,9
3,2
390
411
346
260
195
119
93
67
52
30
17
11
8,2
6,1
4,7
3,8
390
379
325
238
173
108
80
61
45
27
16
11
7,9
5,7
4,5
390
368
303
216
152
100
76
52
40
24
16
11
7,6
5,6
4,4
390
346
271
206
152
108
84
63
49
30
18
12
9,6
7,1
6,2
390
346
271
206
152
108
87
67
52
33
21
14
11
8,4
7,4
390
346
271
206
141
114
89
69
54
35
22
15
12
10
8,5
390
335
260
206
141
114
91
71
56
38
24
17
13
12
9,5
390
335
260
206
141
119
93
73
57
40
26
18
15
13
10
390
335
260
206
141
119
95
74
58
41
27
21
17
14
11
Q0 = 0,07
S1 = 0,58
S2 =1,80
103
0
tg
0,0
0,25
0,5
0,75
1,0
1,25
1,5
1,75
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
11,5
12,0
294
326
344
357
362
357
353
339
326
289
253
217
190
163
145
127
113
104
95
87
73
78
73
69
65
62
59
56
53
294
326
344
353
362
357
348
335
321
280
235
194
163
136
109
94
77
68
60
53
47
42
38
34
32
29
26
24
22
294
321
339
353
352
348
326
303
280
222
163
122
90
73
60
47
36
30
24
21
17
15
12
9,9
9,0
8,0
7,1
6,5
5,6
10 15 20 25 30 35 40 45 60
75
294
271
235
158
104
73
60
45
34
22
15
9,0
7,0
4,8
3,2
294
262
217
149
100
70
57
44
34
23
14
9,0
7,1
4,9
3,3
294
308
317
285
226
176
145
104
82
54
31
22
16
12
9,0
7,7
8,0
5,1
4,3
3,6
3,1
2,6
294
308
308
267
204
154
117
89
71
44
25
19
14
9,9
8,2
6,9
6,5
4,3
3,4
294
303
298
244
181
136
100
79
62
38
23
16
12
9,0
7,7
6,1
5,1
294
298
289
222
158
118
86
70
54
34
20
15
9,9
8,3
6,8
5,7
294
294
276
204
140
104
78
62
48
25
18
13
9,0
7,7
6,1
294
280
262
176
118
83
72
51
39
23
15
9,9
7,4
5,4
4,3
294
258
204
149
100
71
58
45
34
24
15
9,9
7,5
5,4
3,7
294
253
199
149
100
74
60
46
35
24
15
11
8,3
6,1
4,3
294
249
199
145
100
77
60
45
36
24
16
11
8,7
7,0
5,2
294
244
199
136
100
77
60
45
36
24
16
12
9,0
7,7
6,5
294
240
194
136
100
77
61
46
37
24
17
12
9,0
8,3
8,9
294
240
194
140
100
78
62
47
38
25
17
13
9,9
8,5
7,1
Q0 = 0,07
S1 = 1,11
S2 =2,38
104
0
tg
0,0
0,25
0,5
0,75
1,0
1,25
1,5
1,75
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
11,5
12,0
264
297
330
376
396
403
409
409
409
396
370
343
317
297
277
257
244
231
218
205
193
184
174
169
164
158
153
149
145
264
317
343
383
396
409
396
396
383
356
304
271
238
211
185
161
140
122
106
94
82
74
66
59
53
49
45
41
37
264
317
343
370
396
370
356
343
317
254
211
165
132
106
79
59
46
37
32
26
22
19
16
13
12
11
9,5
8,4
7,7
264
317
330
330
290
251
218
178
178
100
63
40
24
17
13
9,9
7,7
5,9
5,0
4,4
3,7
3,2
2,8
2,5
2,2
2,1
2,0
1,7
1,7
264
310
310
304
251
211
172
139
139
73
44
26
16
11
8,3
7,1
5,7
4,6
3,8
3,3
2,9
2,5
2,1
2,0
1,7
1,7
1,7
264
304
297
277
218
178
139
108
108
55
30
19
13
9,2
7,0
5,7
4,8
3,7
3,2
2,8
2,4
2,1
264
290
284
251
198
152
115
88
88
45
25
15
11
7,9
6,3
5,0
4,1
3,2
2,6
264
284
277
231
185
132
100
75
75
37
21
13
9,6
7,3
5,7
4,5
3,8
264
277
264
211
165
115
88
66
66
32
17
12
9,0
6,6
5,1
4,2
264
271
251
198
145
103
79
59
59
28
16
11
8,4
6,3
5,0
264
244
218
165
112
77
61
44
44
21
13
9,8
7,5
6,1
5,0
264
231
198
139
96
66
50
37
37
20
12
9,1
7,4
6,1
5,1
264
224
185
132
86
65
50
37
37
20
12
8,8
7,4
6,2
5,4
264
224
178
132
86
65
50
37
37
20
13
8,8
7,5
6,5
5,5
264
218
172
125
86
63
50
38
38
21
13
9,4
7,9
6,7
5,8
264
218
172
125
86
65
52
40
40
22
15
11
8,6
7,1
6,1
264
211
165
125
87
66
55
41
41
24
16
12
9,4
7,7
6,3
264
211
165
119
87
67
55
42
42
25
17
13
11
8,7
6,9
264
211
165
119
87
68
55
45
45
26
19
15
12
9,6
7,7
Q0 = 0,08
S1 = 1,58
S2 =3,03
105
106
PHN BI TP
Bi 1 : Mt bng n trn si t cng sut 75W pht quang thng =600lm. Tnh
cng sng do bng n ny pht ra.
Li gii : Ngun sng ny coi nh ngun sng im. Ngoi ra do c dng hnh trn nn
quang thng pht ra c coi nh phn b u khp ra khng gian xung quanh v do
cng sng theo mi phng u bng nhau. Theo nh ngha ta c cng sng theo
mt phng l : I =
600
=
= 47, 75 Cd .
4
Mt tri
d
Tri t
Do d>>r v d>>R nn khi xt gc khi m mt tri nhn thy tri t th ta coi nh mt
tri l mt im v ngc li nu xt gc khi t tri t nhn.ton b mt tri th coi tri t
l 1 im. Khi din tch nhn thy tri t t mt tri l r2 v din tch nhn thy mt tri
t tri t l R2. Ta c :
r2
Gc khi nhn tri t S = 2 = 5,55.109 Sr
d
R2
d
= 67,5.106 Sr
107
W2 = W1.
100
100
= 1,25.1014.
= 1,76.1014 kW
(100 29)
(100 29)
Tng cng sut bc x do mt tri pht ra ton b khng gian (gc khi 4) l :
4
4.
= 1,76.1014.
= 4.1023 kW
W = W2.
9
S
5,55.10
Ta nhn thy chi kh ln nn khng th nhn mt tri trc tip bng mt. Tuy nhin
vo bui sng v chiu khi mt tri ng th nhn c trc tip bng mt. iu ny khng
phi l do mt tri suy gim chi m do tia sng b khc x xin gc khi vo bu kh
quyn ca tri t.
Bi 3 : Mt bng n trn c quang thng 1380lm to tia nh nhau theo mi hng.
n ny c treo gia bn c sch cao 1,3 m so vi mt
bn.
I
a) Tnh khong cch t gia bn n quyn sch ri
ti im l 50 lux.
d
h
b) Gi s trang sch phn x khuych tn u vi h s
n
phn x bng 0,7. Tnh chi ca trang sch.
1380
=
= 110Cd
4
4
Eh 2 3 50.1,32
=
= 0, 438
I
110
1104
=
= 88Cd
4
4
I
88
=
1245Cd / m 2
2
2
r .0,15
108
I
300
=
= 6579Cd / m 2
S 0, 0456
x
dx
x1
dI
h
dI
2
1
dI I
dI
I
I .dx
. Cng theo nh lut
=
=
= dI =
dS S
dx.d l.d
l
h
nn theo nh lut t l nghch bnh phng ta c
cos
ri dE do dx to ra ti im O l :
dI '.cos dI .cos .cos .cos 2 I .dx.cos 4
dE =
=
=
2
2
2
h
cos
l.h
ri tng do ton b n gy ra ti im O l :
2
0,69
I .cos 4 h
I .cos 2
I sin 2
E = dE =
d =
d = +
2
2
4 0,32
l.h cos
lh 2
0,32 l.h
1
Den
0,69
Trong :
0,8
x1
= arctg
= 0,32
2, 4
h
0,8 + 1, 2
x1 + l
2 = arctg
= arctg
= 0, 69
2, 4
h
1 = arctg
109
Nh vy :
E=
= 29,3 lux
1, 2.2, 4
2
4
I
d
6m
Hng nhn
6 1,5
0
= 16, 7
15
= arctg
15m
M
A
1,5m
L
6 + 15
Bi 6 : Mt n trn phng bn knh 15cm lp trn trn trong phng lm vic. Ngi ta
o c chi trn mt n l L = 40.000Cd/m2. Mt quyn sch t trn mt bn im P
cch trc n 3m v cch trn nh 2m.
Tnh cng sng ca n hng n P v ri ti v tr t sch..
Li gii :
15cm
I
d
2m
3m
I
I = LS = 40000.0, 0392 = 1568Cd
S
2 +3
110
Tm ri ti im P.
Li gii :
7,2m
4,8m
4,8m
4,8 + 4,8
4,8
0
arctg
= 19, 4
7,
2
7,
2
= arctg
7, 2 + 4,8
4,8
= 33, 7 0
7, 2
Trong = arctg
dr
I
IN
h
P
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
111
d2
d2
d2
d2
R
R
L.dS .cos 2
L.cos 2 .2 r.dr
r.dr
1
2
2
=
=
=
E=
2
Lh
2
Lh
0
0 r 2 + h2 2
2
2
d2
d2
2 ( r + h ) 0
(S )
(
)
h2
R2
12
=
=
= 120,8 lux
E = L 1 2
L
1000
2
R 2 + h2
12 + 52
R +h
Trong cos 2 =
h2
v d 2 = h 2 + r 2 cn tch phn c tra bng.
2
2
h +r
R2
R2
L
2
R2 + h2
h2 = R
R2
h2
L 2 2
R +h
R2
1
h
<
> 10
2
h
R
100
R2
E = Lim L 2
= L = .1000 = 3141, 6 lux
R
R + h2
112
P n
P
nn ta c = 683. . V ( i )
n i =1
n
38
i =1
i =1
= 683. P (i )V (i ) = 683.
1
1
.V (i ) = .683.11, 685 = 210 lm
38
38
So snh vi trng hp ngun 1W pht tia n sc 555nm tnh trn ta thy quang
thng tng trng hp ny b hn nhiu trong khi cng sut ngun bc x u bng nhau.
- V d 2 : cng sut bc x thnh nh sng ca ngun l 1W, n pht 20 tia n sc,
trong 10 tia n sc c bc sng ging 10 tia u tin trong bng ph lc 1 v 10 tia n
sc c bc sng ging 10 tia cui cng trong bng ph lc 1. Gi thit nng lng phn b
u cho mi tia th:
10
38
1
1
1
= .683. V (i ) + .683. V (i ) = .683(0,3684 + 0,1255) = 34 lm
10
10
10
i =1
i = 29
Trong :
Pi(W)
26,0
20,8
2,6
15,2
V(i)
0,0008
0,018
0,979
0,886
i l bc sng ca tia n sc th i
Pi l mc nng lng ca tia n sc th i.
V(i) l s liu ly t ng cong hiu qu nh sng
113
= 683.16, 4 = 11200 lm
780 nm
W ( ).V ( ).d
380 nm
Trng hp c bit : nu cng sut ngun sng l P c phn b u lin tc trn ton
b bc sng nhn thy th W() =
P
P
=
(W / nm) v ta c :
780 380 400
780 nm
= 683.
P
P
. V ( ).d 683.
.104, 6727 = 179.P
400 380 nm
400
Tch phn hm V() trong cng thc trn c tnh theo phng php din tch trong
phn mm Autocad.
Bi 13: Xc nh cng thc tnh h s s dng tng hp da theo cch b tr n v
ung cong h s s dng ca tng n nh cc hnh v di y.
Li gii :
K1B
B
K1B
K1A
K1B
h
K2A
K2A
K2A
K2B
114
k1A = f(l1/h) = 0, 2 + ( 0, 25 0, 2 )
Vy k = 0,204+0,171 = 0,375
- Chn n :
Tra bng vi mt ng nha trung bnh dng n bn rng c R = 14
Quang thng n l =
115
( 0, 79 0,5) = 0,229
(1 0,5)
( 0, 21 0,5) = 0,171
k2A = f(l2/h) = 0, 2 + ( 0, 25 0, 2 )
(1 0,5 )
k1A = f(l1/h) = 0, 2 + ( 0, 25 0, 2 )
Vy k = 0,229+0,171 = 0,4
- Chn n :
Tra bng vi mt ng nha trung bnh dng n bn rng c R = 14
Quang thng n l =
116
n
K1
0,4
0,3
K2
0,2
0,1
l2
h
0,5
0,5
1,5
2,5
l1
3 h
Hy tnh a ra gii php chiu sng cho tuyn ng ny theo phng php t s R.
Li gii :
- Xc nh thng s hnh hc b tr theo
s
TCXDVN259-2001 :
K1A
K1
+ Theo iu kin m bo ng u
ta c h lng /1,5 = 14/1,5 =9,3m. ph
hp vi loi ct hin c trn th trng ta
chn h=8m.
+ Theo iu kin cao treo n cc K2
i ta c : emax = 3,5h =3.8=24m.
K2A
k=k1A + k2A
- Tnh ton h s s dng :
va h
Do 2 n b tr i xng nn hai cp
lng
ng cong h s s dng cng i xng
nhau. Do vy ta ch tnh h s s dng cho 1 n (v d hnh bn l n bn tri, k hiu kT),
cn h s s dng ca c 2 n l k = 2kT.
l1 = lng (s-0,3) = 14-(1,5-0,3) = 12,8m
l2 = (s-0,3) = 1,5-0,3 = 1,2m
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
117
n
K1
0,4
0,3
K2
0,2
0,1
l2
h
0,5
0,5
1,5
2,5
l1
3 h
Hy tnh a ra gii php chiu sng cho tuyn ng ny theo phng php t s R.
Li gii :
Do tnh cht i xng, ta ch xt 1 ng bn phi, kt qu tnh ton p dng c cho
ng bn tri.
- Xc nh thng s hnh hc b tr theo TCXDVN259-2001 :
+ Do bi t ra cho h = 10m nn theo iu kin cao treo n cc i ta c :
emax = 3,5h =3.10=35m.
+ S ct n cn lp t l : 690/35+1 = 21 n
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
118
B
K1B
h
K2A
K2A
K2B
1,5m
7m
2m
7m
l.e.Ltb .R 7.35.2.14
=
=23.819 lm
0,8.0,36
V .k
119
Li gii :
B
B
KD
S=2m
A
10m
C
A
h=10m
0,3m
N
2m
e=30m
G
l=10,5m
2,625m
60m
M
Mt
quan st
( e 10 )
+ 2 ( s 0,3) =
2
( 30 10 )
+ 2 ( 2 0,3) = 20,003m
2
PN
20, 003
0
= arctg
= 63,44
h
10
A = arctg
120
25000
= 2998,9cd
1000
ri do n A gy ra ti im P l :
E A. P =
I . A. P
h
.cos3 =
2998,9
.cos3 ( 63, 440 ) = 2,68 lux
102
20
60 + 30 10
= 174,940
+ arctg
10,5 2 2, 625
2 ( 2 0,3)
I . A. P
h
= 38.104
2998,9
= 0,11 cd/m2.
2
10
- Xt chi v ri do n B :
PK = 102 + 2 ( s 0,3) = 102 + 2 ( 2 0,3) = 10,005m
2
PK
10, 005
0
= arctg
= 45,01
h
10
B = arctg
25000
= 7497,4cd
1000
ri do n B gy ra ti im P l :
EB . P =
I . B. P
h
.cos3 =
7497, 4
.cos3 ( 45, 010 ) = 26,49 lux
2
10
I . B. P
h
= 276.104
7497, 4
= 2,07 cd/m2.
2
10
121
n
9,625
7,875
Hng quan st 6,125
(dc trc ng) 4,375
2,625
X = l/4, Y= -60m 0,875
Y/X
1,09
1,72
2,27
2,33
2,22
1,80
1,500
1,11
1,84
2,22
2,07
1,84
1,53
4,500
1,14
1,95
2,26
2,07
1,78
1,52
7,500
1,19
2,01
2,25
2,01
1,70
1,51
10,500
1,28
2,07
2,27
1,97
1,72
1,46
13,500
1,33
2,02
2,15
1,93
1,66
1,42
16,500
1,35
1,95
2,04
1,95
1,79
1,52
19,500
1,39
1,93
2,22
2,21
2,05
1,58
22,500
1,27
1,74
2,03
2,14
1,98
1,57
25,500
1,19
1,73
2,06
2,33
2,22
1,76
28,500
Y
GI TR RI TNH TON TI CC IM (lux)
n
8,750
Trc dc ng 5,250
1,750
Y/X
35,4
59,9
65,3
1,500
29,2
45,4
48,9
4,500
22,5
35,9
40,2
7,500
16,1
25,0
31,6
10,500
13,4
21,1
26,7
13,500
13,4
21,1
26,7
16,500
16,1
25,0
31,6
19,500
22,5
35,9
40,2
22,500
29,2
45,4
48,9
25,500
n
35,4
59,9
65,3
28,500
Hy xc nh :
a) ri trung bnh Etb, ng u chung ca ri U0E
b) chi trung bnh Ltb, ng u chung ca chi U0L, ng u dc trc ca
chi Ul.
Li gii :
a) Cn c vo bng ri im tnh ton trn, ta xc nh cc gi tr sau :
n
30
E E
Etb =
i =1
Emin =
i =1
30
Suy ra ng u chung ca ri l :
Emin
13, 4
100% =
100% 39%
U0E =
34, 4
Etb
Theo TCXDVN259 :2001 th U0E 40% nn gi tr ny cha t, tuy nhin sai s rt b
nn vn chp nhn c.
Nguyn Mnh H - Trng i hc Kin trc Nng
122
Li
Ltb =
i =1
Lmin =
60
L
i =1
60
ng u chung ca chi :
U0L =
Lmin
1, 09
.100% =
.100% 60%
Ltb
1,81
1,09
1,72
2,03
1,93
1,66
1,42
LminY
1,39
2,07
2,27
2,33
2,22
1,80
LmaxY
77,91
83,23
89,51
82,75
74,53
78,78
UlY = LminY/LmaxY 100%
123