2.

4 Li Trch Nhim V H Qu
By gi chng ta hy chuyn sang nh ngha tiu cc v trch nhim thit hi.
C th bt u bng vic xem xt mi lin h gia trch nhim thit hi vi h
qu ca thit hi. Khi ban iu tra tai nn tu Columbia nghin cu chuyn bay
thm kch, h tp trung vo nguyn nhn gy ra tai nn. N c chia thnh 2
nguyn ch yu: nguyn nhn trc tip v nguyn nhn gin tip. Nguyn nhn
trc tip l s h hi phn ra ca cnh tri bi mnh bt cch nhit m v ra t
thng nhin liu bn ngoi. Cn nguyn nhn gin tip l nhc im ca t chc
v vn ha NASA dn n s thiu ht mi quan tm n an ton.Vic ny cng
lin quan n cc c nhn m chu trch nhim cho tai nn ny. Tuy nhin, ban
iu tra khng coi nghin cu chnh ca h xc nh bi cc c nhn m phi
chu trch nhim v c l b x pht. Thay vo , n c xc nh bi 3 kiu
gii thch cho tai nn ny: Nguyn nhn trc tip, nguyn nhn gin tip, v trch
nhim ca tng c nhn trong tai nn.
Quan nim v nguyn nhn lin quan mt cch kh th v vi li trch
nhim. Thng thng, chng ta cng c khuynh hng ni n nguyn nhn trc
tip ca th no th trch nhim cng c t ch ngc li, chng ta cng
nhc n trch nhim, nguyn nhn trc tip cng c t quan tm. Khi chng
ch tp chung duy nht n nguyn nhn trc tip - m c th l s h hi gy ra
bi l thng ra cch tri tu v tr - th khng ph hp vi li ni trch nhim.
Theo ng ngha, nguyn nhn trc tip khng th l nhn t nhn trch nhim
c. Trong khi a v tr ca trch nhim m lin quan n t chc v c nhn
vo th lm vn cng phc tp hn. Chng ta ni n t chc trc tin
Mi quan h gia t chc vi li quan nim v h qu v trch nhim th bt
ng vi nhau. Tuy nhin, ban iu tra tai nn tu Columbia li c thin hng
xem t chc v vn ha NASA l nguyn nhn ca tai nn. Lin quan n
nguyn nhn trc tip, ban iu tra ni,
Nguyn nhn trc tip dn ti mt mt ca Columbia v phi hnh on l l hng
trong h thng bo v trc lung kh nng bn ra cnh phi, gy ra bi ming
cch nhit th m ri ra khi vng gi hai chn trn mt dc pha bn tri ca
thng nhin liu bn ngoi sau khi ct cnh 81.7 giy, v kt li trong cnh vng
gn k di mt na ming bng gia c carbon carbon s 8

Lin quan n nguyn nhn gin tip, ban iu tra ni,

Nguyn nhn gin tip ca tai nn th c ngun gc t lch s v vn ho ca
chng trnh tu v tr, bao gm c s tho hip ban u m c yu cu ph
chun tu v tr, nhng rng buc ti nguyn trong nhng nm tip theo, s u tin
b dao ng, p lc lch trnh, khng m t tu v tr l th nghim hn l pht
trin, v thiu tm nhn quc gia c ng tin hnh bay. Nt vn ho v thc

tin t chc tht bi trong an ton c cho php pht trin, bao gm : s tin cy
trong thnh cng lc trc c xem nh thay th cho thc tin k s chc chn
( nh l vic kim tra v sao h thng khng thc hin theo ng yu cu); ro chn
t chc ngn chn cc giao tip hiu qu ca thng tin an ton c ph bnh v
dp tt cc kin khc nhau trong cng vic; s thiu st qun l trong sut yu t
chng trnh; v s pht trin ca mt chui mnh lnh v quyt nh tu tin a
ra m thc hin ngoi lut l ca t chc

Lin quan n s lin quan quan trng ca 2 nguyn nhn, ban iu tra kt lun
Vi s quan st ca ban iu tra, t chc vn ho v cng trnh NASA phi c
nhiu vic phi lm vi tai nn ca ming cch nhit ca thng nhin liu bn
ngoi. T chc vn ho phi phi theo nhng gi tr, quy tc, nim tin, v thc tin
m n iu khin c mt th ch cc chc nng. Vi nhng mc c bn nht, t
chc vn ho phi vch ra gi nh rng nu cng nhn c lm vic khi h thc hin
n. y l mt s bt buc mnh m m c th lu di trong s ci to v phn b
li t chc i vi cc nhn vin ch cht

Nu nh t chc l nguyn nhn, n c th l nhn t nhn trch nhim theo

phng din o c nh 1 con ngi bnh thng c khng ? 1 s nh l lun
tin rng tht v ngha ni rng cc t chc ( nh l General Motors hoc
NASA) l nhn t nhn trch nhim theo phng din o c. Xt cho cng,
mt t chc khng th l mt con ngi theo ngha thng thng. Khng ging
nh con ngi, cc cng ty khng c thn hnh, khng th gi vo t, v c mt
cuc sng xc nh. Th nhng mt mt khc, cng ty c xc nh nh mt
con ngi nhn to theo lut php. Theo cun t in thut ng lut, Lut
php i x vi cng nh mt con ngi m c th kin hoc b kin. Cng ty
khc bit vi mi c nhn bao gm trong ( c ng). Cng ty, nh mt con
ngi, c th xut hin v mt i v c th b x pht.
Theo quan im c lp, nh trit hc Peter French tranh lun rng cng ty c
th l nhn t nhn trch nhim theo phng din o c. Mc d French ch
hng ti cc cng ty, lp lun ca ng c th p dng i vi cc t chc chnh
ph nh NASA. Cng ty c 3 yu t m khin chng c nt tng ng vi nhn
t c o c. u tin, cng ty, cng nh con ngi, u c c cu a ra quyt
nh. Con ngi c th suy ngha v a ra quyt nh. Tng t, cc cng ty c
ban iu hnh v qun tr, nhng ngi m a ra quyt nh cho cng ty ca h,
v nhng quyt nh c thc hin bi cp di ca h. Th 2, cng ty, cng
nh con ngi, phi a ra quyt nh tun theo chnh sch php lut. Con ngi
c quy tc o c v cc quy tc khc gio dc h. Tng t, cng ty cng
c nhng quy tc, nhiu trng hp cn bao gm c mt thng quy tc o c.
Ngoi nhng quy tc gio dc o c, cc cng ty cn cn c vn ha cng
ty nh hnh thi , ging nh nhn phm v tnh cch nh hnh hnh ng

ca c nhn. Th 3, cng ty, cng nh con ngi, u c s thch nhng khng

hon ton ging vi nhau. S thch cng ty bao gm kim li nhun, gi vng
hnh nh p trc cng ng, v trch xa nhng rc ri trong php lut.
Hy ly v d quyt nh ca mt cng ty. Gi s rng l mt cng ty du
m ang chun b tin hnh o chu phi. Mt ni giy t cng vic s ti tay
CEO, cc ban qun tr ti cao, v c th l ban iu hnh. Mt khi quyt nh
c a ra, da theo quy trnh c thit lp bi cng ty, n c th c gi l
quyt nh cng ty. Quyt nh c a ra cho mc ch cng ty, c th ph
hp vi quy tc cng ty, hi lng vi s thch cng ty, hy vng c ch dn
bi o c cng ty . Bi v n l quyt nh bi cng ty, do cng ty phi
chu trch vi n, c v mt o c ln php lut.
Tt nhin, cho d t chc c th l nhn t nhn trch nhim theo phng
din o c, th y vn l mt vn ang cn tranh ci. p n cho cu hi
ny cn ty thuc vo chc chn ca mi tng ng gia t chc v nhn t
o c. Cho d c nhng im khc bit gia t chc v con ngi, chng ta
lun tm im chung cng thuyt phc hn. Tuy nhin, bt chp t chc c c
xem l nhn t o c hay n thun ch l nguyn nhn ca thit hi, t chc
c th phi chu trch nhim vi t nht 3 iu sau. Th nht, h c th b ch
trch bi thit hi gy ra, ging nh ban iu tra tai nn tu Columbia ch trch
NASA. Th 2, t chc c th b yu cu bi thng cho thit hi gy ra. Cui
cng, t chc gy ra thit hi cn phi ci to li, ging nh ban iu tra tin rng
NASA cn phi ci to.
Mt mi lo khi i x t chc nh l nhn t nhn trch nhim theo phng
din o c l trch nhim ca c nhn c th mt. S rng, thay v chu trch
nhim chnh mnh, mi trch nhim s ht ln u t chc.Tuy nhin, tht
khng ng v s bt ng trong vic gia c t chc v c nhn trong chu
trch nhim o c m vic h gy ra. By gi hy chuyn sang trch nhim
ca mi c nhn