BMM 3116 NOTA

TAMBAHAN KAEDAH
STRUKTURAL & CIRI
CIRI SASTERA REMAJA
BMM3116: Kaedah Untuk
Kesusasteraan Melayu

KAEDAH STRUKTURAL

Tujuan faham aspek

kesusasteraan, sturktur & binaannya

Tidak pentingkan
pghayatan/penikmatan

Analisis dari sudut

pmbinaan/strukturnya

Guna kaedah induktif bagi mgkaji

elemen struktur

Sesuatu itu wujud scr bebas

bersendirian
CIRI KAEDAH STRUKTURAL :
Perhubungan antara struktur
kesusasteraan seperti tema, plot,
watak perwatakan, latar, teknik, gaya
bahasa, sudut pandangan yang akan
bentuk kesuluruhannya.
Guna pendekatan induktif
Dibimbing cari objektif
tertentu elemen struktur
Unsur struktur dikenal dulu
sebelum pengajaran dimulakan
Banyak dipandukn olh guru
Bahan bantu mengajar tidak
dipentingkn
Kaedah yang sesuai di
peringkat tinggi
KAEDAH MENGALAMI
MENGHAYATI

Tekankan apa yg dialami oleh

pmbaca

Sejauh mana pmbaca dpt

mghayati rakaman penulis melalui
bhs yg disampaikn.

Tekankan penikmatan

Aspek sasatera yg dikaji perlu

dirasai & dihayati

Guna semua pgalaman murid bg

mdpat sesuatu pgalaman baharu.

Bbm penting utk suburkan

imaginasi

Buat simulasi agr wujud

kefahaman mdlm

Boleh beri kepuasan & tinggalkn

kesan yg mdlm di jiwa murid.

Guna pgalaman utk buat

tanggapan karya
CIRI KAEDAH MENGALAMI
MENGHAYATI
Pengalaman murid
diutamakan
Bimbing murid & dapatkn
emosi & pgalaman drpd karya
Objektif terakhir ialah
penikmatan & pghayatan.
Bbm & teknik pyoalan
mambantu guru capai objektif
Murid diberi peluang bca karya
dahulu dlm masa ttntu utk dptkan
kesan pghayatan
Elemen struktur akn disentuh
scr x lgsung
Dilatih guna fikiran dgn kritis &
kreatif
Aktvt murid bersama
bimbingan guru amat penting murid
melakonkn sendiri & bncng persoalan

tertentu yg wujud dlm fikiran tnpa

ditetapkn olh guru.
Bbm amat penting.
Dpt wujudkn sebuah kelas yg
aktif
KEADAH BERFOKUS
Fokus pd kandungan & isi
pelajaran
2 tumpuan :
Tumpuan Utama : FOKUS
UTAMA
Tumpuan Kedua : Fokus
Sampingan (lbh drpd 1 & utk bantu &
kuatkn fokus utama)
FOKUS UTAMA : Pkara paling
menonjol dlm karya yg mahu diberi
penekanan
FU & FS boleh bertukar ganti
KAEDAH GLOBAL

kaedah mudah spt simulasi

khasnya bdrama.

Mesti bsesuaian dgn thp

keupayaan murid & situasi murid krn
meliputi kesesuaian tatacara
kehidupan (permainan) kanak2.

kaedah ini dilakukan secara

bebas.
PELAKSANAAN KAEDAH GLOBAL
1. Murid membaca dan
menghayati karya sastera
yang diberikan oleh guru.
2. Guru meminta murid mencari
persoalan yg menarik dalam
karya sastera.
3. Dalam suasana informal guru
meminta murid berlakon dan

melakukan gaya aktiviti di

atas untuk lakonkan watak.
4. Guru boleh mengadakan
aktiviti seperti:lakonan berasaskan gambar
lakonan berasaskan skrip
lakonan guna topeng
lakonan guna cerita berlagu
KRITERIA MENILAI KARYA GUNA
KAEDAH GLOBAL
Meneliti sesuatu aspek karya
secara menyeluruh, bukannya
terpisah-pisah.
Melihat hubungan elemen
atau komponen yang membina karya
Elemen atau komponen karya
dinilai secara impression, am dan
spontan.
Penilaiannya adalah bersifat
subjektif
Kajian atau penilaian boleh
dilakukan secara separuh global
sebelum menjurus kepada aspek
khusus yang hendak dikaji.

BMM 3116 GENRE

KESUSASTERAAN
MELAYU
PENDEKATAN
1) Pendekatan Struktural
Pendekatan Struktural melihat
sesuatu berdasarkan struktur dan
fungsi.

Pendekatan ini cenderung

membicarakan elemen-elemen yang
membina objek.
Contoh: Jika melihat rumah,
pendekatan ini akan melihat unsurunsur yang membangun rumah
seperti bahan binaan yang mungkin
terdiri daripada jenis kayu, simen,
gred batu bata, jenis atap, jendela,
pintu dan fungsi ruang-ruang atau
bahagian rumah tersebut.
Karya sastera pula dinilai berdasarkan
unsur fizikal seperti watak, latar,
teknik dan sebagainya yang
membangun karya sastera itu dan
fungsi-fungsi unsur tadi untuk
menyampaikan isi (tema dan
persoalan) karya sastera.
KAEDAH
Kaedah
1) Kaedah Struktural
Pengajaran sastera melalui kaedah ini
bermaksud mengajarkan elemenelemen yang membangun karya
sastera.
Karya sastera seperti novel, drama,
hikayat, cerita rakyat dan cerpen
diajarkan melalui pembicaraan
tentang elemen-elemen seperti watak
dan perwatakan yang sering
dibahagikan kepada watak
protagonis, antagonis, neutral, watak
pipih, watak bulat dan sebagainya;
latar cerita seperti latar tempat, latar
peralatan, latar budaya, dan latar
waktu; jenis sudut pandangan

pencerita yang terbahagi kepada

sudut pandangan pencerita, sudut
pandangan watak, sudut pandangan
kamera dan sudut pandangan bawah
sedar; sifat sudut pandangan seperti
maha tahu, tahu terhad, dan jahil;
jenis perbualan seperti dialog,
monolog, multilog; teknik penceritaan
seperti imbas muka, imbas kembali;
jenis plot seperti kronologi,
antikronologi, plot mudah, plot
kompleks dan tanpa plot; dan isi
karya sastera, iaitu persoalan, tema,
pengajaran dan nilai.
Kaedah ini melihat semua unsur yang
terdapat dalam karya sastera namun
tidak terlalu mendalam dari segi
jangkauan penjelasannya. Jika ingin
melihat sesuatu unsur dengan lebih
mendalam, maka kaedah berfokus
digunakan.
2) Kaedah Mengalami dan
Menghayati
Kaedah ini lebih mengutamakan
kemampuan untuk menikmati karya
sastera. Mengajarkan karya sastera
menggunakan kaedah ini lebih
mementingkan kebolehan pelajarpelajar untuk mengalami dan
menghayati unsur-unsur yang
terkandung dalam karya sastera.
Melalui kaedah ini, karya puisi atau
sajak dinikmati dengan cara
mendeklamasinya. Perwatakan watak
difahami lalu dilakonkan melalui
aktiviti lakonan, drama atau
improvisasi. Karya sastera seperti
pantun pula boleh digunakan dalam

aktiviti berbalas pantun atau

dinyanyikan mengikut irama-irama
tertentu seperti joget, japin, dangdut
dan yang bersesuaian.
3 Pendekatan Pemahaman Teks
Kaedah Berfokus
Kaedah ini cenderung membicarakan
karya sastera secara terperinci. Untuk
memenuhi keperluan ini, kaedah ini
memilih aspek atau unsur tertentu
untuk dijadikan fokus pengajaran dan
pembelajaran. Sebagai contoh, aspek
penggunaan bahasa dalam dialog
boleh dijadikan sebagai fokus utama
manakala aspek watak dan
perwatakan pula boleh dijadikan
fokus sampingan. Melalui kaedah ini,
pengajaran boleh terdiri daripada
satu fokus utama; satu fokus utama
dan satu fokus sampingan; atau satu
fokus utama dan pelbagai fokus
sampingan.
TEKNIK
4 Teknik dan Aktiviti Pengajaran dan
Pembelajaran
Mestamu
Mestamu
bermaksud mendeklamasikan puisi
dan melagukannya tanpa muzik. Hal
ini bermakna terdapat dua aktiviti
berjalan serentak; iaitu
mendeklamasi dan melagukan puisi
tersebut, sama ada baris demi baris
atau rangkap demi rangkap. Jika
teknik ini dibuat secara berpasangan,
seorang pelajar akan mendeklamasi
dan seorang lagi akan melagukannya.

Deklamasi
Deklamasi
bermaksud membaca puisi dengan
nada, intonasi suara, dan gaya yang
sesuai. Untuk menjadikan deklamasi
lebih menarik, pelajar perlu
memahami dan seterusnya
menghayati puisi yang akan
dideklamasikannya.
5 Teknik dan Aktiviti Pengajaran dan
Pembelajaran
Pemaduan seni
Pemaduan seni
bermaksud penggunaan beberapa
unsur seni seperti, seni lukis, seni
suara, seni lakon, dan sebagainya
untuk menghidupkan petikan atau
babak dalam karya sastera. Untuk
tujuan pemaduan seni ini, seni-seni
yang dipilih itu digunakan secara
serentak pada masa yang sama.
Sebagai contoh, pengajaran aspek
perwatakan dalam sesebuah novel
boleh dibuat dengan cara
melakonkan aksi watak tersebut, dan
pada masa yang sama pelajar lain
melukiskan gambaran watak, dan
mungkin sekumpulan pelajar lain
menyanyikan fakta mengenai watak
tersebut.
Adaptasi, Kerusi panas
Adaptasi
Adaptasi ialah
suatu teknik yang boleh digunakan

dalam pengajaran kesusasteraan

Melayu. Adaptasi bermaksud
mengubah atau mereka bentuk
sesuatu genre sastera kepada bentuk
lain yang difikirkan lebih menarik.
Untuk memudahkan pelajar
memahami isi sesebuah sajak, guru
boleh mengadaptasi sajak tersebut
kepada bentuk drama, cerpen atau
nyanyian.
Kerusi panas
Teknik kerusi
panas boleh digunakan untuk
pengajaran aspek watak dan
perwatakan dalam sesebuah karya
sastera. Dalam teknik ini, seorang
pelajar akan diminta menghayati dan
mendalami watak dalam sesebuah
cerita, kemudian pelajar ini
ditempatkan di kerusi yang diletakkan
di hadapan kelas. Seterusnya, pelajarpelajar lain diminta menanyakan
soalan-soalan yang berkaitan dengan
watak yang dipegang oleh pelajar di
kerusi panas dan pelajar ini akan
menjawabnya berdasarkan cerita
atau peristiwa dalam karya sastera
tersebut.
Boneka
Menggunakan boneka sbg ABM untuk
menceritakan / penceritaan watak
6 Teknik dan Aktiviti Pengajaran dan
Pembelajaran
Teater Pembaca, Teater Bercerita
Teater pembaca

Teater pembaca
ialah suatu teknik apabila pengajaran
bacaan dijalankan secara bercerita
sambil melakonkan aksi-aksi yang
terdapat dalam bahan bacaan itu.
Dalam teknik ini pelajar kan
membaca dengan intonasi dan gaya
seperti watak yang terdapat bahan
bacaan tersebut.
Teater bercerita ialah satu bentuk
drama naratif yang berbentuk cerita
yang dilakonkan secara spontan.
Teater bercerita menggabungkan
pelakon dan pencerita pada masa
yang sama. Tegasnya, pencerita akan
bercerita, manakala pelakon akan
melakonkan aksi atau perkara yang
diceritakan oleh pencerita itu. Walau
bagaimanapun, guru perlu
menyediakan skrip yang diolah
daripada cerita atau isi bahan-bahan
sastera yang dipilih. Secara
umumnya, teknik ini boleh digunakan
untuk mengajarkan genre-genre
sastera yang berbentuk naratif
seperti cerpen, novel dan prosa
klasik.

peristiwa yang berlaku dalam

permulaan cerpen, konflik, dan
peleraian dalam cerpen berkenaan.

Sastera Kanak-kanak
(BMM3116)

Improvisasi
Improvisasi ialah
lakonan spontan yang terdiri daripada
kumpulan kecil, yang skripnya diolah
daripada isi atau peristiwa yang
terdapat dalam genre sastera yang
diajarkan. Dalam pengajaran cepern
misalnya, para pelajar boleh diminta
menyediakan skrip secara
berkumpulan bagi menceritakan

SASTERA KANAK-KANAK
DEFINISI
dihasilkan dalam bentuk buku yang
boleh dibaca oleh kanak-kanak dan
mampu menimbulkan keseronokan

dalam bentuk tulisan dan

ilustrasi.

MANFAAT

berupaya mlengkapkan
pkembangan seseorang kanak-kanak.

mampu memberikan
keseronokan

dapat merangsang imaginasi

dapat membantu mengenal dan

memahami diri sendiri

dapat memahami bhs secara

semula jadi

dapat membantu mendapatkan

maklumat

dapat memupuk nilai-nilai murni

ASPEK PENTING PENULISAN KANAKKANAK

Sesuai dgn usia, tahap berfikir

dan pencapaian bhs kanak2

Bentuk, isi & tujuannya perlulah

segera dpt menarik minat mbaca
kanak2

Berdasarkan tujuan pendidikan

tertentu.
cth :banyak menyelitkan unsur yg
berkait rapat dgn PnP formal.

tema, pemikiran dan persoalan

harus sesuai utk mencapai matlamat
pendidikan prasekolah.
cth :bersifat didaktik dan
menghiburkan, bknnya membawa
pemikiran berat ttg kehidupan

Kesulitan yg bakal dihadapi oleh

kanak2 perlu diambil kira sms
pengarang mencipta cerpen.

Penggunaan bhs dalam cerpen

kanak2 haruslah sesuai dgn thp
pencapaian mrka.
cth :Bhs yg digunakan haruslah
terjamin kesopanan & mutunya.

Mudah difahami oleh kanak2, ada

tanda bacaan yg betul &teratur, ayat
yg pendek & perkataan yg tegas.

Perlu memaparkan gambar dan

ilustrasi berdasarkan fungsi yang
sebenar.
cth : bahan bacaan yang banyak
gambar dan berwarna-warni
ilustrasinya. Buku bergambar ada
nilai sastera & ilustrasi yang
memancarkan mutu seninya
KEBAIKAN SASTERA KANAK2

Bantu pkbgn bhs & komunikasi

kanak2

Didedahkn dgn fungsi literasi yg

bermakna & menarik

Tgkatkn perbendaharaan kata

Dpt buat penilaian ttg perasaan

org lain

Tingkat sifat kerohanian

Tingkat kmhrn bsosial (peniruan)

Tahu perbezaan individu

Tahu cara atasi mslh emosi

Ilutrasi tgkat pkbgn emosi

Tgkat kreativiti & imaginasi

CARA GABUNGJALIN SASTERA DLM
PNP
Guna bhn bacaan asas bacaan
bersiri yg diperingkatkn drpd mudah
ke susah. (bntu guru kawal prgram
bacaan scr sistematik)

Guna buku bg tema tertentu

Sedia sudut literasi

Sedia koleksi buku kanak2

FUNGSI SASTERA KANAK2 & REMAJA

1. utk membiasakan mrk dgn bhs

sastera.
2. utk mpertingkatkn thp
keintelektualan, daya imaginasi &
kreativiti kanak2 dan remaja
3. Sbg medium hiburan
4. utk menyampaikan pengajaran &
didikan moral kpd msyrkt tradisi.
5. utk menerapkan nilai murni kpd
pembaca
6. sbg keperluan material /
kebendaan. Kperluan material ini
mggambarkan keadaan kehidupan
fizikal yg serba lengkap.

BMM3116: Ciri-ciri
Sastera Remaja
SASTERA REMAJA
bahan bacaan sastera kreatif yang
tercetus daripada pengamatan,
pengalaman dan kreativiti pengarang
yang relevan dgn pertumbuhan dan
perkembangan psikologi remaja yang
berusia sekitar 12-20 tahun
CIRI-CIRI SASTERA REMAJA
Relevan dgn pertumbuhan &
pkmbangan psikologi & psikososial
remaja
Tgkatkan pgalaman & pgetahuan
remaja.
Mengajak remaja berfikir scr rasional
& kritis

Rangsang minat & berupaya

mghidupkan daya imaginasi & daya
cipta.
Dpt tampilkan watak2 teladan yg
boleh mpkayakan kesedaran org
ramai thadap lingkungan kehidupan,
kesihatan & mbina wawasan terhadap
ramaja.
Ada nilai murni yg dpt menyumbang
kpd pglahiran insan yg seimbang dr
rohani, jasmani & intelek.
Meneroka kpd isu multicultural ttp x
mjdi streotaip yg teroka dunia remaja
yg ada budaya yg berlainan ttp dpt
diaplikasi ke dalam budaya lokal &
mbangunkan dalam konteks
kehidupan msyrakt Melayu.
Unsur2 yg lbh mcabar, ada kelompok
yg ttindas, bincang ttg suara bisu yg
patut diperdengarkan, ada perspektif
yg tepat & x bias.
Guna bhs yg sederhana & mudah
difahamu tp arasnya lbh tinggi drpd
sastera kanak-kanak.
Diselitkan dgn adegan romantis dan
cinta.
Konsep realiti kehidupan spt ada
bidang politik, falsafah,
pembangunan diri remaja.