Professional Documents
Culture Documents
Tnh cp thit
Cng ngh thng tin ngy cng c ng dng rng ri vo
tt c cc ngnh kinh t x hi ni chung v ngnh Xut
bn - Pht hnh ni ring
Mn hc TIN HC QUN L i vi sinh vin ngnh
Xut bn - Pht hnh l mt yu cu cp thit
Mc ch
Khi nim v H thng thng tin IS (HTTT), H thng
thng tin qun l MIS, phn loi HTTT, phng php pht
trin HTTT
H qun tr c s d liu DBMS, cc thnh phn c bn v
cc chc nng chnh ca HQTCSDL, m hnh d liu quan
h, phng php thit k CSDL
2
Cp qun l:
- Cp iu hnh
- Cp qun tr
- Cp chin lc
Cp qun l
ca mt t chc vn ha thng tin
Qun l cp cao
(Lp k hoch chin lc)
Qun l cp trung
(Cc k hoch iu hnh)
Qun l cp thp
(Cc k hoch hng ngy)
Tri thc n
- phong ph, a dng; ch c th din t trc tip bng
hnh ng v thao tc ca chnh ngi s hu n, v d
nh cc ngh nhn, cc th c tay ngh cao v.v. . .
- tn ti trong b no ca ch nhn, khng th truyn
i xa c, ch c th truyn cho ngi n hc bng
kiu bt chc hoc "cm tay ch vic
10
Tip cn l thuyt
Cch gii quyt vn
Ti liu
C s d liu
C s tri thc
Nhn thc
Nim tin
Quan nim
Trc gic
M hnh
K thut
Ngn ngh (craft)
B quyt (know-how)
11
12
Mc
x l
thng tin
THNG TIN
D LIU
13
nh ngha
14
15
Cng c
Phn cng
Phn mm
Thnh phn sn c
D liu
Th tc
Con ngi
16
17
Nhim v ca HTTT
Thu thp thng tin: phn tch, chn lc v ghi nhn thng tin
cn thit v c ch cho qun l
X l thng tin: thc hin tnh ton, cp nht, lu tr d liu
Truyn thng tin: thc hin truyn thng thng tin sao cho
m bo thi gian v bo mt
c trng ca HTTT: 4
- HTTT phi c thit k, t chc trong ng cnh chung ca
kinh t x hi. HTTT phc v nhiu lnh vc hot ng khc
nhau, phc v nhim v chung ca mt t chc
- HTTT t c mc tiu l ra cc quyt nh. Vic xy
dng HTTT nhm mc ch cui cng l h tr ra quyt nh.
quyt nh ng n, cn phi cung cp cho ngi ra
quyt nh thng tin cn thit
QUANG VINH - HUC
18
HIU QU CA HTTT
Mt HTTT c coi l c hiu qu nu gp phn nng cao cht lng
hot ng qun l tng th
Tnh hiu qu ca mt HTTT c th hin trn cc mt sau y:
- t c cc mc tiu thit k ra ca t chc
- Chi ph vn hnh l chp nhn c
QUANG VINH - HUC
19
20
c trng ca TPS:
- Khi lng cng vic giao dch nhiu
- Cc quy trnh x l giao dch r rng
t ngoi l
21
2.
c trng ca MIS:
- H tr chc nng x l d liu trong giao dch v lu
tr
22
23
3.
24
25
H CHUYN GIA ES
(Expert System)
- L mt h tr gip quyt nh mc chuyn su
- Ngoi nhng kin thc, kinh nghim ca cc chuyn
gia v cc lut suy din, ES cn c th trang b cc thit
b cm nhn thu cc thng tin t nhng ngun khc
nhau
- C th x l v da vo cc lut suy din a ra
cc quyt nh rt hu ch v thit thc
4.
26
5.
27
c trng ca ESS:
- Phc v nhu cu thng tin iu hnh
- m bo giao din NSD thn thin tin cho vic
iu hnh ca ngi lnh o
- S dng cc m hnh quyt nh iu hnh ca c nhn
- m bo theo di v iu khin hiu qu v theo th i
gian
- Truy cp thng tin nhanh
- Trch lc thng tin
So vi cc HTTT khc, ESS c phm vi ng d ng r ng ri
hn, khng iu hnh cc vn chi tit m t p trung vo
cc vn quan trng
ESS c s dng cho ngi lnh o ca t chc
28
6.
29
30
H thng
thng tin
qun l MIS
H chuyn gia
ES
H tr gip
quyt nh DSS
H thng x
l giao dch
TPS
31
1.
2.
3.
32
1.
Lp k hoch d n
2.
3.
Thit k h thng
4.
Lp trnh v kim th
5.
Ci t v chuyn i h thng
6.
Vn hnh v bo tr
33
Bc 1: Lp k hoch d n
ngha:
- Quyt nh vic c xy dng HTTT hay khng?
- L mt yu cu bt buc tin hnh tip theo,
khng c d n th cng khng c xy dng HTTT
Mc tiu: a ra d n xy dng HTTT kh thi
Ni dung:
- Xc nh mc tiu;
- Xc nh cc yu t quyt nh thnh cng
- Phn tch phm vi, rng buc nh hng n thi gian
v ngun lc
- Xc nh cc vn c nh hng n mc tiu t
c
- Xc nh cc ngun lc: ti chnh, nhn lc, vt lc
- La chn cc gii php hp l t c mc tiu
34
Yu cu:
- Lm r HTTT trong tng lai p ng nhu cu g?
- Cc ni dung trn c sc thuyt phc: ng, , tin
cy, kh thi ngi lnh o chp nhn v thng qua
35
Ni dung:
- Nghin cu hin trng: nm c tnh trng hot ng ca h
thng c
- Xy dng m hnh h thng: da vo kt qu iu tra xy
dng m hnh nghip v ca h thng, t lm r m hnh thng
tin v m hnh tc nghip ca h thng. y l cng vic quan
trng nht
- Phn tch tnh kh thi: c tm quan trng c bit, lin quan n
vic la chn gii php m thc cht l tm ra im cn bng gia
nhu cu v kh nng gii quyt vn . Phn tch tnh kh thi c
tin hnh trn 3 mt
+ Kh thi v k thut
+ Kh thi v kinh t
+ Kh thi hot ng
- Lp h s nhim v
Yu cu:
xc nh r v y cc chc nng ca h thng, cc kiu d
liu, cu trc d liu
QUANG VINH - HUC
36
Bc 3: Thit k h thng
ngha: l bc chnh v a ra mt ph ng n t ng th
hay mt m hnh y v HTTT trong tng lai
Mc ch: t c cc c t v hnh thc v c u trc
HTTT, mi trng hot ng ca HTTT, nhm hi n th c
ha kt qu phn tch v a ra quyt nh ci t h
thng
Ni dung:
- Thit k logic: bao gm cc thnh ph n c a HTTT v lin
kt gia chng. Kt qu nhn c l cc m hnh d li u
v x l d liu
- Thit k vt l: l qu trnh chuy n m hnh logic thnh
thit k k thut ca HTTT: h thng thit b v cc ch c
nng ca NSD. Kt qu l to ra cc c t c th v
phn cng, phn mm, CSDL, th tc x l
Yu cu: m bo HTTT tha mn cc yu c u phn
tch
QUANG VINH - HUC
37
Bc 4: Lp trnh v kim th
ngha: th hin kt qu phn tch v thit k. y
chnh l bc thi cng
Mc tiu: xy dng c phn mm p ng c cc
yu cu t ra
Ni dung:
- La chn phn mm h tng c s ca HTTT, bao
gm: h iu hnh, h qun tr c s d liu DBMS,
ngn ng lp trnh
- La chn cc phn mm ng gi
- Chuyn cc c t thit k thnh cc phn mm
- Kim tra v th nghim cc module chc nng, h
thng con v ton b HTTT
Yu cu:
- Chuyn mi kt qu phn tch v thit k HTTT trn
giy thnh phn mm chy c trn my tnh
- a ra sn phm ng n v hp l
38
Bc 5: Ci t v chuyn i h thng
ngha:
thay i v nng cao cht lng hot ng ca t chc
Mc tiu:
chuyn i ton b hot ng ca t chc t c sang
mi, ngha l a HTTT mi vo s dng
Ni dung:
chuyn i d liu, o to v sp xp i ng cn b
lm vic trn HTTT mi
Yu cu:
HTTT mi hot ng tt v em li hiu qu cao hn
h thng c
39
Bc 6: Vn hnh v bo tr
ngha:
duy tr hot ng ca HTTT
Mc tiu:
p ng cc mc tiu t ra ban u
Ni dung:
- xut nhng sa i, ci tin, b sung
- Tin hnh nhng sa i, b sung v phn cng,
phn mm
- Kim tra tnh p ng c cc yu cu t ra
- Bo tr HTTT
Yu cu:
HTTT lun sn sng hot ng khng ngng
40
41
Ngi lp trnh
Ngi s dng
42
nh ngha c s d liu
nh ngha 5:
C s d liu CSDL l mt b su tp nhng d liu tc
nghip c lu tr li v c cc h ng dng ca mt
x nghip c th no s dng (C.J.Date [6])
X nghip ch l mt thut ng chung tin li ch
nhng hot ng thng mi, khoa hc, k thut hoc
cc hot ng khc c quy m ln
V d: trng i hc, cng ty, ngn hng, bnh vin,
c quan nh nc ...
43
Chng
trnh ng
dng 1
C S D LIU HP NHT
Chng
trnh ng
dng 2
Chng
trnh ng
dng n
Cc h thng
chng trnh
ng dng
khai thc
c s d liu
Ngi s dng
NSD khai thc
c s d liu
45
u im ni bt: 3
1.
2.
3.
4 bi ton:
1.
2.
3.
4.
m bo d liu khi c s c
46
47
48
Chng trnh
khai bo
cu trc
Ngn ng
nh ngha
d liu
DDL
T in
d liu
Chng
trnh ng
dng A
CSDL
Ngn ng
thao tc
d liu
DML
49
mc ngoi
a. Mc trong
b. Mc quan nim
c. Mc ngoi
L mc ca NSD v cc chng trnh ng dng
Lm vic ti mc ny c cc nh chuyn mn, cc k s tin
hc v NSD khng chuyn
Mi NSD hay mi chng trnh ng dng c th c "nhn"
CSDL theo mt gc khc nhau. C th "nhn" thy ton b
hay ch mt phn hoc ch l cc thng tin tng hp t CSDL
hin c. NSD hay chng trnh ng dng c th hon ton
khng c bit v cu trc t chc lu tr thng tin trong
CSDL, thm ch ngay c tn gi ca cc loi d liu hay tn
gi ca cc thuc tnh. H ch c th lm vic trn mt phn
CSDL theo cch "nhn" do ngi qun tr hay chng trnh
ng dng quy nh, gi l khung nhn (View)
Cu trc CSDL vt l (mc trong) v mc quan nim th ch
c mt, nhng ti mc ngoi, mc ca cc chng trnh ng
dng v NSD trc tip CSDL th c th c nhiu cu trc
ngoi tng ng
55
Cc khi nim c bn
56
57
QUAN H (RELATION)
- Mt quan h R c n ngi c nh ngha trn tp cc
thuc tnh U = {A1, A2, ..., An} (th t ca cc thuc tnh l
khng quan trng) v km theo n l mt tn t, tc l
mt quy tc xc nh mi quan h gia cc thuc tnh
Ai v c k hiu l R(A1, A2, ..., An). Tp thuc tnh ca
quan h R i khi cn c k hiu l R+
- Vi Ai l mt thuc tnh c min gi tr l DOM(Ai), nh
vy, R(A1, A2, ..., An) l tp con ca tch cc: DOM(A1) x
DOM(A2) x ... x DOM(An)
- Quan h cn c gi bng thut ng khc l bng
(Table)
QUANG VINH - HUC
58
- V d:
XUT_BN_PHM(M_XBP, TN_XBP,
N_GIA, S_LNG) l quan h 4 ngi.
Tn t: "Mi Xut bn phm c mt Tn_XBP,
N_GI, ... v c cp mt m duy nht phn
bit vi nhng Xut bn phm khc trong nh sch"
59
B GI TR (TUPLE)
- L cc thng tin ca mt i tng thuc quan h. B gi
tr thng c gi l bn ghi (record) hoc hng ca bng
(row).
- V mt hnh thc, mt b q l mt vect gm n thnh phn
thuc tp hp con ca tch cc min gi tr ca cc thuc
tnh v tha mn tn t cho ca quan h:
q=(a1, a2, ..., an) (DOM(A1) x (DOM(A2) x... x DOM(An))
60
- V d:
4 b gi tr da trn cc thuc tnh ca quan h SINH_VIN:
q1 = (TV42B001, Lng Vn Sang, 27/03/1992, Hng Yn, TV42B)
q2 = (PHS30A005, V Bch Nga, 26/08/1992, Lng Sn, PHS30A)
q3 = (PHS30B014, Xun Sn, 30/04/1991, Khnh Ha, PHS30B)
q4 = (VHDL21B015, L Hoi H, 23/10/1994, H Nam, VHDL21B)
61
TH HIN CA QUAN H
- Th hin TR (hoc tnh trng) ca quan h R l tp
hp cc b gi tr ca quan h R vo mt thi im.
- Ti nhng thi im khc nhau th quan h s c
nhng th hin khc nhau. Th hin ca cc lc
quan h con TRi gi l tnh trng ca lc CSDL C
62
- V d:
Th hin ca quan h MN_HC
M_mn_hc Tn_mn_hc
THC
Tin hc i cng
THQL
Tin hc qun l
TKW
Thit k Web
CBDT
Ch bn in t
MMT
Mng my tnh
TOAN
Ton cao cp
TMDT
Thng mi in t
S_Tn_ch
3
2
2
2
2
3
3
63
KHA (KEY)
C nhiu cch khc nhau nh ngha kha:
nh ngha6:
Kha ca lc quan h R nh ngha trn tp cc
thuc tnh U={A1, A2, ..., An} l mt tp con K U
tha mn cc tnh cht sau: vi b gi tr q1, q2
ca R u mt thuc tnh A K sao cho q1.A
q2.A.
q1.K q2.K
Nh vy, mi gi tr ca kha K phi l xc nh duy
nht trn quan h R.
Theo nh ngha trn, nu K' K U l kha ca lc
quan h R th K cng l kha ca R
bi v q1.K' q2.K' th c q1.K q2.K
64
nh ngha7:
Quan h R nh ngha trn tp cc thuc tnh
U={A1, A2, ..., An}
K U l kha ca quan h R nu tha 2 iu kin sau y:
(i) K xc nh c gi tr ca Aj vi j = 1, 2, ..., n
(ii) ! K' K m K' c th xc nh c gi tr ca Aj vi j
= 1,2, ..., n
K l tp con nh nht m gi tr ca n c th xc nh
duy nht mt b gi tr ca quan h
65
66
67
Qui c:
- Trong mt b c a mt quan h cc thuc tnh kha khng
ch a gi tr r ng.
- Khng c php s a i gi tr c a thuc tnh kha. N u
mu n s a i gi tr thuc tnh kha c a mt b q, NSD
phi h y b b q v sau , thm mi mt b q' vi gi tr
kha c s a i.
- Cc thuc tnh c tham gia vo mt kha c gi l thuc
tnh kha. Ng c li, cc thuc tnh khng tham gia vo mt
kha no gi l thuc tnh khng kha
- V d :
+ KHOA (M_khoa, Tn_khoa)
+ MN_H C (M_mn_hc, Tn_mn_hc, S _Tn_ch)
+ SINH_VIN (M_SV, HTn_SV, Ngy_sinh, Qu, M_khoa)
+ K T_QU _THI (M_SV, M_mn_hc, L n_thi, Ngy_thi,
i m_thi, Ghi_ch)
QUANG VINH - HUC
68
- V d :
M_khoa trong quan h SINH_VIN l kha ngoi v n l
kha ni c a quan h KHOA
69
70
- V d :
SINH_VIN (MA_SV, HTn_SV, Ngy_sinh, Qu, M_lp)
71
72
- V d: Quan h
SINH_VIN(M_SV, HTn_SV, Ngy_sinh, Qu, M_l p)
Chn thm b q5=(TV42B002, Hong Thu Trang, 17/05/1994, H N i,
TV42B) vo quan h SINH_VIN bi php thm nh sau:
INSERT(SINH_VIN; [M_SV] = TV42B002, H Tn_SV = Hong Thu
Trang, [Ngy_sinh]=17/05/1994, [Qu]=H N i, [M_l p]= TV42B).
Th hin TSINH_VIN :
q1 = (TV42B001, Lng Vn Sang, 27/03/1992, Hng Yn, TV42B)
q5 = (TV42B002, Hong Thu Trang, 17/05/1994, H Ni, TV42B)
q2 = (PHS30A005, V Bch Nga, 26/08/1992, Lng Sn, PHS30A)
q3 = (PHS30B014, Xun Sn, 30/04/1991, Khnh Ha, PHS30B)
q4 = (VHDL21B015, L Hoi H, 23/10/1994, H Nam, VHDL21B)
QUANG VINH - HUC
73
trong :
Aij=vj (j = 1, 2, ..., m) l nh ng i u kin tha mt s
thuc tnh c a b t xo mt b ra khi quan h
QUANG VINH - HUC
74
- V d:
Quan h SINH_VIN(M_SV, HTn_SV, Ngy_sinh, Qu, M_lp)
Vi php xo nh sau:
DELETE (SINH_VIN; [Qu] = Hng Yn)
Th b q1 = (TV42B001, Lng Vn Sang, 27/03/1992, Hng Yn,
TV42B)
s b xo ra khi quan h SINH_VIN bi v c Qu l Hng Yn.
Khi , th hin TSINH_VIN :
q2 = (PHS30A005, V Bch Nga, 26/08/1992, Lng Sn, PHS30A)
q3 = (PHS30B014, Xun Sn, 30/04/1991, Khnh Ha, PHS30B)
q4 = (VHDL21B015, L Hoi H, 23/10/1994, H Nam, VHDL21B)
q5 = (TV42B002, Hong Thu Trang, 17/05/1994, H Ni, TV42B)
QUANG VINH - HUC
75
76
- V d:
Quan h SINH_VIN(M_SV, HTn_SV, Ngy_sinh, Qu,
M_lp)
Vi php cp nht gi tr nh sau:
UPDATE (SINH_VIN;[M_SV]=VHDL21B015, [Qu]=Nam
nh)
th gi tr ca b q4 c cp nht thnh:
q4 = (VHDL21B015, L Hoi H, 23/10/1994, Nam nh,
VHDL21B)
QUANG VINH - HUC
77
2.
Xc nh thc th
3.
4.
5.
6.
7.
8.
78
79
Date C.J. (1995), An Introduction to Database Systems, 6th Edition, AddisonWesley, Massachusetts.
2.
3.
4.
A.J. Fabbri, A.R. Schwab (1999), Qun tr c s d liu, Trn c Quang bin
dch, Nxb Thng k, TP. H Ch Minh.
5.
Phm Th Thanh Hng, Phm Minh Tun (2007), H thng thng tin qun l,
Nxb Khoa hc v k thut, H Ni.
6.
Nguyn Thanh Hng (2001), H thng thng tin qun l, Nxb i hc Quc gia
TP H Ch Minh.
7.
Quang Vinh (ch bin) (2009), ng dng Cng ngh thng tin trong qun
l vn ha, Nxb i hc Quc gia H Ni.
8.
TRN TRNG CM N !
81