SINUSNA I KOSINUSNA TEOREMA

REAVANJE TROUGLA

Sinusna teorema glasi:

Stranice trougla proporcionalne su sinusima njima naspramnih uglova.

a
b
c
=
=
= 2R
sin sin sin

Odnos duine stranica i sinusa naspramnog ugla trougla je konstanta i jednak je duini
prenika (2R) krunice opisane oko trougla.

Sinusna teorema se primenjuje:

1) Kada su data dva ugla i jedna stranica
2) Kada se date dve stranice i ugao naspram jedne od tih stranica
Kosinusna teorema glasi:
Neka su a,b,c duine stranica i , , veliine odgovarajuih unutranjih uglova trougla
ABC. Tada je:
a 2 = b 2 + c 2 2bc cos
b 2 = a 2 + c 2 2ac cos
c 2 = a 2 + b 2 2ab cos
Kosinusna teorema se primenjuje:
1) Kad su date dve stranice i ugao izmedju njih
2) Kad su date sve tri stranice trougla

Jo neke vane ''stvari'' koje se izvode iz sinusne i kosinusne teoreme su:

Povrina trougla je:

1
P = bc sin
2
1
P = ac sin
2
1
P = ab sin
2

Povrina trougla je P =
s=

a b c
, R je poluprenik opisane krunice i P = r s gde je
4R

a+b+c
poluobim a r je poluprenik upisane krunice
2

Teine linije se izraunavaju:

2b 2 + 2c 2 a 2
ta =
2
2c 2 + 2a 2 b 2
tb =
2
2a 2 + 2b 2 c 2
tc =
2

Proizvod dijagonala tetivnog etvorougla (oko koga moe da se opie krunica)

jednak je zbiru proizvoda naspramnih strana.
m n = ac + bd
Ptolomejeva teorema

Ako su d1 i d 2 dijagonalne konveksnog etvorougla i ugao koji one grade.

Povrina tog etvorougla je:

P=

1
d1 d 2 sin
2

Zadaci:
1) U trouglu ABC dato je = 450 , = 600 i poluprenik opisanog kruga R = 2 6 .
Odrediti ostale osnovne elemente bez upotrebe tablica.

= 45o
= 60 o
R=2 6
____________

Najpre emo nai ugao

+ + je = 180 o
= 180 o (45 o + 60 o )
= 75 o

a
b
c
=
=
= 2R
sin sin sin

Iskoristiemo sinusnu teoremu.

a
= 2R
sin

a = 2 R sin
a = 2 2 6 sin 45 o
a=4 6

2
= 2 12 = 4 3
2

a=4 3

b
= 2R
sin

b = 2 R sin
b = 2 2 6 sin 60 o
b=4 6

3
= 2 18 = 6 3
2

b=6 3

c
= 2R
sin

c = 2 R sin je
c = 2 R 6 sin 75o
c = 4 6 sin( 45o + 30o )
c = 4 6 (sin 45o cos 30 o + cos 45o sin 30 o )
2 3
2 1
c = 4 6

+
sre dim o
2
2
2
2

c = 2 3+ 3

2) Odrediti stranicu b trougla ABC ako su njegove stranice a = 2 3cm, c = 6cm i

ugao = 1050
a = 2 3cm
c = 6cm

= 105o

Ovde emo upotrebiti kosinusnu teoremu!!!

____________

b=?
b 2 = a 2 + c 2 2ac cos
Ajmo prvo da nadjemo cos 105o
cos105o = cos(60o + 45o )
= cos 60 o cos 45 o sin 60 o sin 45 o
=

1 2
3 2

=
2 2
2 2

2 (1 3 )
4

b 2 = (2 3 ) 2 + ( 6 ) 2 2 2 3 6

2 (1 3 )
4

b 2 = 12 + 6 6(1 3 )
b 2 = 12 + 6 6 + 6 3
b 2 = 12 + 6 3 mali trik

12 + 6 3 = (3 + 3 ) 2 proverimo

b 2 = (3 + 3 ) 2

= 32 + 2 3 3 + 3

b = 3+ 3

= 9+6 3 +3
= 12 + 6 3

3) U trouglu ABC dato je AB=24cm, AC=9cm i ugao = 600 . Odrediti bez

upotreba tablica, stranicu BC i poluprenik opisane krunice.

b=9cm

c=24cm

b = 9cm
c = 24cm

= 60 o
__________

a = ?, R = ?

a 2 = b 2 + c 2 2bc cos
a 2 = 9 2 + 24 2 2 9 24 cos 60 o
a 2 = 81 + 576 2 9 24

1
2

a 2 = 441
a = 441
a = 21cm

a
21
= 2R
= 2R
sin
sin 60 o
21
= 2R
3
2
42
2R =
3
21
R=
racionaliemo
3

R=

21
3

3
3

21 3
3
R = 7 3cm
R=

4) U trouglu ABC razlika stranica a i b jednaka je 3cm ugao = 60 0 i poluprenik

opisane krunice R =

7 3
cm . Odrediti stranice trougla ABC.
3

a b = 3cm

= 60 o
R=

7 3
3

__________ ___

a , b, c = ?

c
= 2 R c = 2 R sin
sin
7 3
c = 2
sin 60 o
3
7 3 3
c = 2

3
2
c = 7cm

c 2 = a 2 + b 2 2ab cos
7 2 = (b + 3) 2 + b 2 2b(b + 3) cos 60 o
49 = (b + 3) 2 + b 2 2b(b + 3)

1
2

49 = b 2 + 6b + 9 + b 2 b 2 3b
b 2 + 3b 40 = 0 kvadratna jednaina po b
3 13
b1, 2 =
2
b1 = 5
b2 = 8 ovo nije reenje jer ne moe duina stranice da bude negativan broj.
Dakle b = 5
a = b+3
a = 5+3
a =8

5) U krugu su date tetive AB=8cm i AC=5cm. One grade medjusobni ugao = 600 .
Izraunati poluprenik opisane krunice.
a = b 2 + c 2 2bc cos
a 2 = 5 2 + 8 2 2 5 8 cos 60o
a 2 = 25 + 64 2 40

b = 5cm
c = 8cm

= 60 o

__________ __

1
2

R=?

a 2 = 89 40
a 2 = 49
a = 7cm
a
7
= 2R
= 2R
sin
sin 60 o
7
2R =
3
2
7
R=
3

R=

R=

7 3
3

3
3

6) Ako su stranice trougla a 2, a, a + 2 i jedan ugao iznosi 120 0 , odrediti stranice.

a=a
b=a2

a+2

a-2

c=a+2

120 o

a
Pazi: 120 o je ugao naspram najvee stranice (a+2)

c 2 = a 2 + b 2 2ab cos
(a + 2) 2 = a 2 + (a 2) 2 2a (a 2) cos120 o
1
( a + 2) 2 = a 2 + ( a 2) 2 2 a ( a 2)
2
2
2
2
( a + 2) = a + ( a 2) + a ( a 2)
a 2 + 4a + 4 = a 2 + a 2 4a + 4 + a 2 2 a
0 = 2a 2 10a
2a (a 5) = 0
a = 0 nemogue
a=5
b = a2 = 52 = 3
b=3

c=a+2
c=7

7) Ozrainati visinu fabrikog dimnjaka koji se nalazi na horizontalnom

nepristupanom tlu, ako se vrh dimnjaka iz take A vidi pod uglom , a iz take B
pod uglom . Take A i B pripadaju takodje horizontalnoj ravni a njihovo
rastojanje AB= a . Osa dimnjaka i take A i B lee u istoj ravni.

Ovde je najvanije skicirati problem!!!

.
A

.
B

Obeleimo traenu visinu sa OV=X

Prvo nadjemo nepoznate uglove OVA i AVB
AVB = OVB OVA
OVA = 90 o

= (90 o ) (90 o )
OVB = 90 o
= 90 o 90 o +
AVB =
Primenimo sinusnu teoremu na trougao ABV

a
sin( )

AV
a sin
AV =
sin
sin( )

sad primenjujemo definiciju sinusa na pravougli trougao VOA.

sin =

X
X = AV (sin )
AV
a sin sin
X=
sin( )
a sin sin
X=
sin( )

8) U trouglu ABC dato je a b = 1, hc =

3
, R=4. Bez upotreba tablica izraunati .
2

a b =1
3
2
R=4

hc =

________

=?
Najpre emo upotrebiti obrasce za povrinu trougla:
c hc
abc
P=
, P=
2
4R
Dakle: c hc abc
=
2
4R
2ab = 4 Rhc

ab = 2 Rhc
ab = 2 4 hc
ab = 2 4

3
2

ab = 12

Sada napravimo sistem:

a b =1
ab = 12
___________

a = b +1
b(b + 1) = 12
b 2 + b 12 = 0
1 7
b1, 2 =
2
b1 = 3
b2 = 4 Nemogue
Dakle b = 3 a = 3 + 1 = 4 a = 4

10

Dalje iskoristimo sinusnu teoremu:

a
a
= 2 R sin =
2R
sin
4
sin =
8
1
sin =
2
Znamo da je = 30 o jer je sin 30 o =

1
2

Dakle = 30 o

9) Odrediti stranice trougla povrine P = 3 3 , ako je ugao = 600 i zbir stranica

koje zahvataju dati ugao b+c=7

P=3 3

= 60o
b+c =7
___________

a, b, c = ?

Ovdeemo iskoristiti obrazac za povrinu trougla:

1
P = bc sin
2
1
3 3 = bc sin 60o
2
1
3
3 3 = bc
2
3
bc = 12

Dalje emo oformiti sistem jednaina:

b+c =7
bc = 12

Izrazimo c=7-b i zamenimo u

bc=12

11

c = 7b
b (7 b) = 12
7b b 2 = 12
b 2 7b + 12 = 0
7 1
b1, 2 =
2
b1 = 4 c = 3
b2 = 3 c = 4
Znai imamo dve mogunosti:

b1 = 4, c = 3

b2 = 3; c = 4

ili

Upotrebimo sad kosinusnu teoremu:

a 2 = b 2 + c 2 2bc cos
a 2 = 4 2 + 32 2 4 3 cos 60o
1
a 2 = 16 + 9 2 12
2
2
a = 25 12
a 2 = 13
a = 13
10) U tetivnom etvorouglu ABCD dijagonala BD je normalna na stranicu BC,
ugao ABC= 120 0 , ugao BAD= 120 0 , DA=1. Izraunati dijagonalu BD i stranicu CD
Odavde je vrlo vano nacrtati skicu i postaviti problem, reenje zatim dolazi samo po
sebi:

1
A

120

.
B

12

Poto je ABC = 120 o i BD BC ABD = 30 o a kako je

BAD = 120 o ADB = 30 o naravno trougao ABD je jednakokraki AB = 1 a onda
nije teko nai DB
DB 2 = 12 + 12 2 1 1 cos120 o Kosinusna teorema
1
DB 2 = 1 + 1 2
2
2
DB = 3
DB = 3
poto se radi o tetivnom etvorouglu, zbir naspramnih uglova je isti!!!
120 o + = 120 o + + 30 0

= 30 o +

i vai jo + = 90 o pa je :

= 60 o , = 30 o
Primenimo definiciju:
sin 60 o =

3
CD

3
3
=
CD
2
CD = 2

13