X. A.

LPEZ SILVA

poeta Vladimir
Maiakovski (18941930) segue a golpearnos pedindo
paso; semella que nestes tempos de
crise e busca, a poderosa combinacin da sa figura, do mito Maiakovski, como o definiu o seu coetneo
Ilia Ehrenburg nunhas memorias xa
recomendadas nesta seccin, segue
a causar enorme atraccin entre escritores e lectores. Ben se puido
comprobar o pasado 2014, con Prohibido entrar sin pantalones, e El
caso Maiakovski, das publicacins
que supuan o broche necesario
tras editarse por fin en 2012 a traducin da poesa deste autor, en
versin de Mauro Armio (Akal,
2012).
Prohibido entrar sin pantalones
(Seix Barral, 2013), do jerezano
Juan Bonilla, buscaba trazar un retrato do poeta a partir da fascinacin do novelista por un icono no
que as pezas mis variadas quedaban unidas s por un rasgo: o narcisismo. Curiosamente, Maiakovski
viviu o paradoxo de integrarse e ser
integrado pola Revolucin ata vivir
en carne propio o lema de que a revolucin mesma acaba por devorar
aos seus fillos. Convertido case en
poeta oficial do leninismo, a sa
vida privada amosou estes mesmos
paradoxos. Bonilla acerta nesa bsqueda do retrato xeral nunha novela de lectura rpida e doada, pero
un tanto obvia e tradicional de mis,
tanto na narracin biogrfica sobre
o poeta, coma na sa historia de
amor con Lili Brik, esposa do crtico
literario Ossip Brik, ben coecida
desde a edicin das cartas entre ambos por B. Jangfeldt (1982). Lendo
o libro, semellara mis interesante
ter abordado, non a consabida relacin amorosa, senn a historia de
amizade e odio que se teze entre
poeta e crtico. En calquera caso, co
suicidio de Maiakovski, a literatura
foi a gran derrotada nunha loita de
egos coa polica poltica de por medio.
Moito mis persoal, ousado e literalmente vanguardista, a interpretacin que da figura primeiro e
dos poemas en segundo lugar, fai
Laura Prez Vernetti con El caso
Maiakovski , (Luces de Glibo,
2014). A autora xa tia sorprendido
moi gratamente na sa incursin
anterior nesta mesma editorial que
resolveu con grande acerto o volcado e a interpretacin en formato cmic dos poemas de Pessoa. Con
todo, Prez Vernetti acada neste li-

bro cotas moi altas de xito con esa

maiakovskiana fusin que realiza
entre cmic, cartel de propaganda e
literatura. En tan s 52 pxinas a
autora nos arrastra a unha recreacin do universo de Maiakovski tan
persoal coma fascinante e cuidada,
coma pode verse en detalles pequenos pero fundamentais coma a eleccin dese contraste entre negro e
vermello, ao que tan afeccionado
era o propio Maiakovski.
Este ano ten arrancado coa edicin en Arxentina habera que falar mis ben de reedicin de Mi
descubrimiento de Amrica (Entropia, 2015), o diario de viaxe que
Maiakovski escribiu en 1925, cando
visitou Mxico e Estados Unidos financiado polos xornais do Partido
Obreiro dos EEUU Novi Mir e
Freiheit. Maiakovski topouse coa
realidade do capitalismo norteamericano, pero tamn co fascinio da
msica de jazz, a pintura de Diego
Rivera, e toda unha reflexin sobre
as posibilidades artsticas e polticas das minoras. A traducin deste libro a cargo de Olga Korobenko

pertence en realidade a Amrica,

que en 2010 deu ao prelo Gallo
Nero: unha recopilacin moito mis
ampla de textos complementarios a
ese Mi descubrimiento de Amrica.
Pero estamos escasos de achegamentos acadmicos amplos respecto da figura deMaiakovski. Estas
achegas son agora editorialmente
mis imprescindibles tras este boom
literario e de traducins que ten experimentado este poeta, en particular nos ltimos dous anos. Noutros
idiomas o tema est solucionado
coa recente publicacin da versin
en ingls da fundamental biografa
de Maiakovski orixinalmente publicada en sueco por Bengt Jangfeldten 2007, a primeira con acceso
directo s fontes documentais soviticas. As 616 pxinas da traducin de Harry D. Watson amsanse
coma o elemento imprescindible
para introducirse na vida do escritor, e contradin a idea de Juan Bonilla acerca de que calquera biografa
por natureza aburrida. Jangfeldt
desenvolve con amenidade os lazos
entre vida, obra e accin histrica

do poeta, e percbense os lazos entre a sa obra e a do jerezano no devalar da relacin sentimental entre
Maiakovski e Lili Brik, cuxa correspondencia persoal este especialista
en literatura eslava editou e traduciu ao sueco. Tampouco descuida o
libro, cuxo ttulo orixinal moito
mis suxerente que o anodino Mayakovsky, a Biography (Medlivetsominsats. Berttelsenom Vladimir
Majakovskijochhanskret; Vidas en
Xogo. A historia de Vladimir
Maiakovski e o seu crculo ,
Wahlstrm&Widstrand 2007), os
lazos literarios de Maiakovski cos
seus contemporneos e a recepcin
literaria oficial que del fixo a Unin
Sovitica.
Tan ameno como o anterior resulta The Ethnic Avant-Garde, (U.
Chicago Press, 2015) do profesor
Steven S. Lee, que pon de relevo a
importancia da citada viaxe de
Maiakovski a Amrica, a travs de
Cuba, de como o poeta quedou fascinado polos ritmos e a sonoridade
afrocubana, pero tamn de como a
ideoloxa artstica sovitica impregnou a intelectuais norteamericanos
coma o poeta afroamericano Langston Hughes (190267) ao cal traduciu Maiakovski ao ruso, e os escritos deste escritor de Harlem da
viaxe que entre 1932 e 1933 realizou pola Unin Sovitica, cal acudiu para rodar unha fallida pelcula
con actores negros para reivindicar
a Revolucin Rusa coma liberadora
e protectora das minoras negras
pero tamn orientais. Por iso se llepermitiu a Hughes recorrer Turkmenistn, Samarcanda e Asia Central.
O resultado foron unha serie de artigos publicados en Izvestia e logo
elaborados nun libro fascinante que
debera ter traducin inmediata: A
Negro Looks at Soviet Central Asia
(1934, reed. 2006).
Nunha realidade literaria minorizada coma a galega, o libro do
profesor Lee aborda puntos de vista
de teora literaria de enorme interese, acerca de como se nutren os sistemas literarios minorizados e da
relacins de retroalimentacin que
en moitos casos se establecen entre
eles, e que no caso revolucionario
vieron especialmente marcados
pola experimentacin coma elemento cultural propio da socioloxa
da vangarda tnica. Hai mis potencial experimental nas culturas minorizadas? Esa a pregunta fundamental que aborda o libro do
profesor Steven Lee.

Diario de Ferrol
DOMINGO,
18 OCTUBRE DE 2015

Nordesa

Curiosamente,
Maiakovski viviu o
paradoxo de
integrarse a ser
integrado pola
Revolucin...

33

viaxeInconstante

Maiakovski segue a golpear