YOUN TEMPOLU iNSANLAR iiN MEDiTASYON

iindekiler
YOUN TEMPOLU iNSANLAR iiN MEDiTASYON 1
iindekiler 1
Birinci blm -Stresin kaynan anlamak 2
maneviyat aydnlatmak 3
hrsn patolojisi 4
ikinci blm -beden-zihin balantsn kurmak 7
farkndalk ve geveme: madalyonun iki yz 8
fazla zorlama 10
ini klar kabullen 13
doana kar gelme 14
mutsuzluun getirisinin ne olduunu aramak 16
deiimi ara, deimeyenin kymetini bil 17
nc blm -merkezden iliki kurmak 20
bakalaryla yaamak: kurallar ve kurallarn bozulaca zamanlar 21
merkezden bala 25
yapmay brak 26
huzurlu kalp 28
onun hikayesi 33
meditasyon yapar gibi sevimek 36
drdnc blm -gnlk yaama uygun meditasyonlar 41
doal ve kolay 41
nefes bir anahtardr 42
gevemi dikkat 43
alan yaratmak 46
bilinli tatma 47
isel glmseme 47
gnele kalk 48
evet demek 48
huzursuzluu serbest brak 49
kalple balanty korumak 50

dur! altrma 51
kutudan kmak 51
yalnzca dinlemek 52
enerji stunu 52
sessizlie gmlmek 53
oyunun tadn karmak 53
emberi tamamla-bir ayna meditasyonu 56
batan kalbe git 57
yol savalar iin hava boluu 60
beinci blm -dmleri zmek, ite skunete kavumak iin aktif meditasyonlar 61
arnma neden faydaldr 61
cabbarca meditasyonu 62
gne kahkahayla bala 63
merkezleme oyunu 63
komak, yrmek ve yzmek 65
osho nadabrahma meditasyonu 66
nadabrahma meditasyonu nasl yaplr 68
iftler iin Nadabrahma 69
sonsz 69

Birinci blm -Stresin kaynan anlamak

Gerilimin nedeni senin dndaki bir ey deil,
gerilim senin iinde olanlarla ilgili.
Hibir neden yokken gergin olmak
ok aptalca grnd iin,
her zaman gerginliini aklaman salayacak
dsal bir neden bulacaksn.
Oysa gerilim senin dnda deil;
biimsiz yaam tarznda.

Srekli gemii ya da gelecei dnyorsun

ve tek gereklik olan
imdiki zaman karyorsun.
Bu gerilim yaratr.

maneviyat aydnlatmak
Bilgelik, olgular, saylar ve bilgiden oluan bir birikim deil, senin kendi manevi yannn
dnmdr.
Biz kendi dmzda yayoruz, bu nedenle manevi dnyamz karanlkta kalyor. imize
dnersek, dikkatimiz ie odaklanmaya balarsa, ite o zaman k aa kar. I ortaya
karmak iin gereken hereye sahibiz; yalnz bir yeniden yaplanma gerekli.
Sanki biri odan datm, mobilyalar ba aa olmu, avize yerde. Herey orda ama
yerinde deil. Byle bir odada yaamak zor. Eyalar dzgn bir ekilde ait olduklar yere
koymak zorundasn.
nsanolu byledir: gereken hereye sahibiz, varolu hereyi salad. Yaamlarmz en
st seviyede yaamak iin tmyle hazr geliriz ama sadece eyalar yerli yerine
koymadmz iin minimumda yaarz. rnein, dikkatimiz dar ynlenmitir, bu nedenle
kendimiz dnda herkesi grebiliriz, oysaki grlecek en nemli ey budur. Bakalarn
grmek ok iyi ama nce kendini grmek zorundasn, nce kendin olmak zorundasn. Bu
ncelikli noktadan, bu dengeli konumdan bakalarna bakabilirsin, bu sana tamamen farkl
bir nitelik kazandracak.
Demek ki dikkat ie doru ynlendirilmeli. Kendini kefetmek budur, dikkatimizin,
farkndalmzn yz seksen derecelik dndr. Farkndalmz nereye odaklarsak, o
alan aydnlanr. D dnyaya kar deilim ama nce i dnyann dikkate alnmas
gerekiyor, d dnya ikinci srada geliyor. dnyasna zen gsteren bir insan, ayn zeni
kolaylkla d dnyaya gstermeye de aktr.
Bilgelik, insann kendini bilmesidir. Kendini bilmek dier btn bilgilerin balangcdr. Ik
emberin ancak bundan sonra yaylmaya balayp, giderek genileyebilir. Bilgeliinin
hereyi kavrad bir an gelir, hereyi iine alr. Bir insan hibir kayp olmadn, hibir
eksik olmadn hissettiinde, o insan yuvasna kavumutur. Byk bir geveme, huzur,
doyum, derin bir tatmin vardr; bir sessizlik hakimdir ama o sessizlik ayn zamanda
arklarla doludur.

hrsn patolojisi
Btn kltrler ve btn dinler seni kendinle ilgili olumsuzluk hissetmeye koullandrr. Hi
kimse olduu gibi sevilmez ya da takdir edilmez. Bir deerin olup olmadn kantlaman
beklenir: spor alannda altn madalyalar getirerek, baar, para, g, prestij ve saygnlk
elde ederek. Kantla kendini! Deerin gerek deil; bu sana retilmi olan bir ey.
Deerin kantlanmak zorunda.
Bu nedenle insann iinde kendine kar byk bir dmanlk, byk bir 'tersi
kantlanmadka, olduum gibi deersizim' duygusu ba gsterir. Bu rekabeti dnyada
ok az insan baarl olabilir. Milyonlarca ve milyonlarca insan yaryor, ka tanesi
baarya ulaabilir? Ka kii bakan ya da babakan olabilir? Milyonlarca insann yaad
bir lkede yalnzca bir tek kii bakan olacak ama derinlerde herkes o ii yapmaya can
atyor. Milyonlarca kii deersiz olduunu hissedecek. Ka kii byk bir ressam olabilir?
Oysa herkesin yarataca bir ey var. Ka kii Shakespeare, Milton ya da Shelley gibi
byk bir air olabilir? Oysa herkesin en iteki varlnda iirsel bir ey var; herkesin
dnyaya verecei bir iir var. Ancak olay hrsa dnrse, hrsn kendisi zaten iiri ldren
bir ey.
Baar fikri sana ikence ediyor. nsanln bana gelmi en byk felaket: baar fikri,
'baarl' olma zorunluluu. Baar rekabet etmek zorunda olduun, savamak zorunda
olduun anlamna gelir, drst ya da kirli yntemlerle, nasl olduu nemli deil. Baarl
oldun mu, herey tamam demektir. nemli olan baardr; haince yollardan baarya
ulam olsan bile, bir kez baarl oldun mu yaptn herey makbuldr.
Baar btn eylemlerinin niteliini deitirir. Baar kt aralar iyiye dntrr. O
zaman tek sorun nasl baarl olunaca, zirveye nasl ulalacadr? Doal olarak ok az
insan zirveye ulaabilir. Herkes Everest'e trmanmaya alyorsa, ka kii orda durabilir?
Zirvede fazla yer yok; orda yalnzca bir kii rahat durabilir. abalayan dier milyonlarca
insan kendini yetersiz hissedecek ve ruhunda byk bir umutsuzluk yer edecek. Bu
insanlar olumsuzluk hissetmeye balayacak.
Bu eitim biimi yanl. Sana verilen, adna eitim denilen bu ey tamamen zehirli.
Okullarn ve kolejlerin, niversitelerin seni zehirliyor. Bunlar sende mutsuzluk yaratyor;
bunlar cehennemlerin retildii yerler ama bunu yle gzel yapyorlar ki, neler olup
bittiini asla fark etmiyorsun. Yanl eitim nedeniyle tm dnya bir cehenneme dnt.

Hrs fikri zerine kurulu her eitim yeryznde cehennemi yaratacak ve bu oldu da.
Herkes ac ekiyor ve kendini deersiz hissediyor. Bu gerekten garip bir durum. Kimse
deersiz deil ve kimse stn deil, nk her birey benzersizdir, karlatrma yapmak
mmkn deil. Sen sensin, sen yalnzca sensin, sen baka biri olamazsn. Buna gerek de
yok. nl olman gerekmiyor, dnyann gznde baarl biri olman gerekmiyor. Bunlarn
hepsi aptalca fikirler.
Tek ihtiyacn olan ey yaratc olmak, sevgi dolu, farknda ve dnceli olmak... iinden bir
iir ykseldiini hissedersen, bu iiri kendin iin, kocan iin, ocuklarn iin, arkadalarn
iin yaz ve iirle ilgili hereyi unut. Kendi arkn syle, dinleyecek kimse yoksa tek bana
syle ve keyfini kar! Aalara git, onlar arkn alklayp, takdir edecek. Kularla,
hayvanlarla konu, onlar asrlardr yaama ilikin yanl kavramlarla zehirlenmi
insanlardan ok daha iyi anlayacak.
Hrsl insan hastalkldr. Kendinle ilgili olumsuzluk hissedersin, nk byle hissetmeni
saladlar. Bunu sana yapan annen baban, bu senin genetik mirasn. Bunu sana yapan
retmenlerin, dini liderlerin de ayn eyi yapt. Bunu sana politikaclar yapt. Bunu o
kadar ok insan yapyor ki, doal olarak sen de nemsiz olduun, hibir gerek anlamn ya
da deerin olmad, kendine has bir anlamn olmad fikrini kabul ettin.
Her anne baba her ocua, "bir deerin olduunu kantla!" diyor. Var olmak, yalnzca var
olmak yeterli deil, bir eyler yapmak lazm.
Benim yaklamm tamamen, gerekte varoluun deerli olduu ynnde. Sen olduun
gibi, varoluun ylesine nemli bir armaansn ki, daha fazla ne isteyebilirsin? Bu gzel
varoluta sadece nefes almak, varoluun seni sevdiinin, sana ihtiyac olduunun yeterli
bir kant; yoksa burda olmazdn. Burdasn! Varolu seni dourdu. Demek ki ok byk bir
ihtiya olutu ve sen bir boluu doldurdun. Sensiz varolu eksik kalacakt. Ben bunu
sylediimde, yalnzca sana sylemiyorum: bunu aalara, kulara, hayvanlara, sahildeki
akl talarna da sylyorum. Koskoca sahilde tek bir akl ta eksik olduunda, sahil
ayn olmayacak. Tek bir iek eksik olduunda, evren onun yokluunu hissedecek.
Her naslsan yle deerli olduunu renmek zorundasn. Ben sana benliki olmay
retmiyorum, tam tersi. Naslsan yle deerli olduunu hissettiinde, bakalarnn da
naslsa yle deerli olduunu hissedeceksin.
nsanlar olduu gibi kabul et; 'meli', 'mal'lar kaldr, bunlar dman. nsanlar o kadar ok
'meli' tayor ki: 'bunu yap, unu yapma!' O kadar ok yaplar ve yapmalar tayorsun ki,
dans edemiyorsun; ykn ok ar. Sana o kadar ok ideal ve hedef, mkemmellik
idealleri verildi ki, hep yetersiz kalyorsun. deallere kavumak tamamen imkanszdr.
deallari yerine getiremezsin; onlar gerekletirmenin yolu yoktur. Yani hep yetersiz

kalacaksn.
Mkemmeliyeti olmak, psikiyatr koltuuna oturmaya hazr olmak demektir;
mkemmeliyeti olmak, sinir hastas olmak demektir. Oysa bize hep mkemmel olmamz
sylendi.
Yaam btn kusurlaryla gzeldir. Hibir ey mkemmel deil. Sana sylyorum: Tanr
bile kusursuz deil, nk Tanr mkemmel olsayd, Tanr'nn l olduunu syleyen
Friedrich Nietzche hakl olurdu. Kusursuzluk lm demektir! Mkemmellik daha baka bir
ilerleme olasl yok demektir. Mkemmellik artk herey bitmi demektir. Eksiklik
bymenin mmkn olduunu gsterir. Eksiklik yeni alanlarn, yeni cokularn ve
macerann heyecan demektir. Eksiklik canl olduunu, yaamn devam edeceini gsterir.
Yaam sonsuzdur, bu nedenle yaamn sonsuza kadar kusurlu olduunu sylyorum.
Kusurlu olmak yanl deil. Kusurlarn kabullendiinde, kendine kar olumsuz olma fikri
kaybolacak. Yaadn andaki durumu kabullen ve bunu gelecekteki bir mkemmellikle,
bir gelecek idealiyle karlatrma. Nasl olman gerektiini dnme. Btn hastaln
kayna bu, bunu brak. Sen, bugn olduun gibisin ve yarn farkl olabilirsin. Bunu
bugnden tahmin edemezsin ve ayrca bunu planlamaya gerek de yok.
Bugn btn gzelliiyle, btn neesiyle, btn acsyla, strabyla, cokusuyla yaa.
Bugn karanlyla, yla, btnl iinde yaa. Nefreti yaa ve sevgiyi yaa. fkeyi
yaa ve efkati yaa. Bu anda ne varsa onu yaa.
Benim yaklamm mkemmellikten deil, btnlkten yana. Mevcut an btnlk iinde
yaa, bir sonraki an burdan doacak. Bu an btnlk iinde yaanmsa, bir sonraki an
daha yksek bir btnlk dzeyine, btnln daha yksek bir zirvesine ulaacak. Bir
sonraki an nerden gelecek? inde olduun andan doacak. Gelecekle ilgili hereyi unut,
imdiki zaman yeter.
sa, "Yarn dnme, krdaki zambaklara bak! Ne kadar gzeller. Grkemli giysileri iinde
Kral Sleyman bile bu kadar gzel deildi," diyor. Gzel zambaklarn srr nedir? Sr basit:
zambaklar yarn dnmez, gelecek hakknda hibir ey bilmez. Yarn yoktur. Bugn
kendi kendine yeter, bu dakika kendi kendine yeter ve senin kendinle ilgili olumsuzluk
duygun yok olur.
Unutma, kendin iin olumsuzluk hissettiinde, otomatik olarak bakalar iin de
olumsuzluk hissedersin. Bu kanlmaz bir sonutur. Anlalmas gerekiyor. Kendine kar
olumsuz olan insan, bakasna da olumlu olamaz. nk kendinde bulduu hatalar
bakalarnda da bulacak, aslnda bu hatalar bakalarnda bytecek. ntikam alacak.
Annen baban seni kendine kar olumsuz yapt, sen de intikamn ocuklarndan alacaksn,
ocuklarn daha da olumsuz yapacaksn.

Bylece, olumsuzluk her kuakta giderek byyor. Her kuak giderek daha hastalkl
oluyor. Modern insan psikolojik olarak bu kadar ac ekiyorsa, bunun nedeni bu insanlarla
ilgili deil. Bu sadece gemiin tamamen yanl olduunu gsteriyor. Btnyle gemiin
birikimi. Biz bu hastalkl gemii brakp, yeniden balamadka, mkemmelik dncesi,
idealler, 'yapmal-etmeli'ler olmadan, on emir olmadan mevcut anda yaamadka,
insanolu kt kaderine mahkumdur.
Herkes olumsuz hissediyor. Biri bunu syleyebilir, dieri sylemeyebilir. Biri kendisiyle
ilgili olumsuz hissettiinde, baka hereyle ilgili olumsuz hisseder. Kiinin tavr olumsuz
olur, bu da 'hayr'dr. Olumsuz bir insan gl bahesine koy, iee bakmak yerine,
dikenleri sayacaktr. Yapamaz. Bunu beceremez. Tek yapt iekleri grmezden gelip,
dikenleri saymak olur.
Olumsuzluk hissediyorsanz, btn yaam karanlk bir geceye dnr. Artk afak yoktur,
hi sabah olmaz. Gne yalnzca batar, hi domaz. Senin karanlk gecelerinde yldzlar
bile yoktur. Sen yldzlar hakknda ne syleyebilirsin? Senin kk bir mumun bile yok.
Olumsuz insan karanlkta yaar, bir eit lm yaar. Yavaa lr. Yaamn bu olduunu
dnr. Kendini deiik ekillerde zehirlemeye devam eder; olumsuz insan kendine zarar
verir. Doal olarak, bu insanla ilikiye girenler de perian olur. Olumsuz bir anne,
ocuuna zarar verecektir. Olumsuz bir koca, karsn mahveder; olumsuz bir e de
kocasn mahveder. Olumsuz anne babalar, ocuklarna zarar verir; olumsuz retmen
rencilerine zarar verir.
Yaam onaylayacak, yaam sevecek, sevgiyi sevecek, bu varoluu olduu gibi sevecek,
onu nce mkemmel olmaya zorlayacak taleplerde bulunmayacak, yaam btn
snrlaryla kutlayacak yeni bir insanlk gerekiyor. aracaksn, yaamn seversen, yaam
sana kaplarn amaya balayacak. Seversen, srlar sana aklanacak, gizler eline
verilecek. Bedenini seversen, eninde sonunda o bedende oturan ruhun farkna varacaksn.
Aalar, dalar ve rmaklar sevdiinde, Tanr'nn hereyin ardndaki grnmeyen ellerini
eninde sonunda fark edeceksin. Tanr'nn imzas her yapran zerinde. Yalnz senin
grmek iin gzlere ihtiyacn var. Yalnzca olumlu gzler grebilir, olumsuz gzler
gremez.
Kendini kabullen, yoksa ikiyzl olursun. kiyzl olmak nedir? Bir insan bir ey syler,
baka bir eye inanr ve tam tersini yaar. Hibir eyi bastrma, iinde olumsuz hibir ey
yok. Varolu btnyle olumludur. inde en gizli olan ifade et. Kendi arkn syle,
arknn ne olduuna aldrma. Kimsenin arkn alklamasn bekleme, gerek yok. ark
sylemek dln kendisi olmal.
Gerekten yaamak istiyorsan, kalbinde derin bir 'evet'e ihtiyacn olacak. Yalnzca bu

'evet' yaaman salayacak. Bu senin gdan olacak, sana hareket edecek yer aacak.
Yalnzca izle, 'evet' kelimesini tekrarlarken bile iinde bir eyler almaya balar. 'Hayr'
de, bir ey bzr. Hayr de, hayr tekrarla, hayr dedike kendini ldryorsun. Evet
dediin anda oluk oluk tatn hissedeceksin. Evet dediin anda sevmeye, yaamaya,
var olmaya hazrsn.
Bana gre her birey mkemmeldir ve tekdir. Bireyleri karlatrmam; karlatrma
yapmak benim tarzm deil, nk karlatrma her zaman irkin ve vahicedir. Sana
bakalarndan daha stn olduunu sylemeyeceim, bakalarndan aa olduunu da
sylemeyeceim. Sen yalnzca sensin, sana bu halinle ihtiya duyuluyor. Sen benzersizsin,
dier herkes gibi.

ikinci blm -beden-zihin balantsn kurmak

nsanlar neden bu kadar yorgun grnyor?
Hepsi savayor. Dinin sana savamay
retiyor, yetitiriliin tamamen
atma zerine kurulu, nk ego
ancak mcadele yoluyla yaratlabilir.
Gevediinde, ego ortadan kaybolur.
Gevemek, egosuz olmak demektir.
Irmakla birlikte hareket edersen,
bir ego yaratamazsn.
Ego doaya aykr bir fenomendir;
egoyu yaratmak ok byk enerji gerektirir ve
onu korumak da ok byk enerji gerektirir.
Bir egoya sahip olmak ok pahal bir olaydr.
Btn yaamn ona harcarsn.

farkndalk ve geveme: madalyonun iki yz

Neden gerginsin? Btn o dnce ve korkulardan oluan kimliin, lm, iflas, dolar

dyor...bunlar senin gerilimlerin ve bedenini de etkiliyor. Bedenin de geriliyor, nk

beden ve zihin birbirinden ayr iki varlk deil. Beden-zihin tek bir sistemdir, zihin
gerildiinde, beden de gerilir.
Farkndalk ve geveme madalyonun iki yzdr. kisini birbirinden ayramazsn.
Farkndalkla balayabilirsin, ondan sonra gevemeye baladn greceksin.
Farkndalk seni zihinden ve zihnin kimliklerinden uzaklatrr. Doal olarak beden
gevemeye balar. Artk bal deilsindir, gerilimler farkndaln nda varln
srdremez.
Dier taraftan da balayabilirsin. Sadece geve...btn gerilimleri brak... gevedike,
mutlak bir farkndaln iinde ykseldiini grmek seni artacak. Ancak farkndalkla
balamak daha kolaydr; gevemeyle balamak biraz zordur, nk geveme abas bile
belli bir gerilim yaratr.
Amerika'da You Must Relax (Gevemelisiniz) diye bir kitap var. imdi, zorunluluk varsa,
nasl geveyebilirsin? Zorunluluk seni gerecek; kelimenin kendisi derhal gerilim yaratr.
"Yapmalsn" Tanr'nn on emrinden biri gibi geliyor. Kitab yazan kii geveme hakknda
hibir ey bilmiyor olabilir, gevemenin karmakl hakknda hibir ey bilmiyor olabilir.
Bu nedenle Dou'da biz meditasyona asla gevemeyle balamayz; meditasyona
farkndalktan yola karak balarz. O zaman geveme kendi ahengi iinde gelir; sen
getirmek zorunda kalmazsn. Yapmak zorundaysan, belli bir gerilim olacak. Kendiliinden
olmal; ancak o zaman tam bir geveme olacaktr ve olur.
stiyorsan geveyerek balamay deneyebilirsin ama hibir 'zorunluluk' fikri olmamal.
Geveyerek balamak zordur ama denemek istersen, nasl balaman gerektiine ilikin bir
fikrim var. Bir sr Bat'lyla alyorum ve bu insanlarn Dou'ya ait olmad, Doulu
bilin akn bilmedii gereini fark ettim; onlar farkndaln ne olduunu hi bilmeyen
farkl bir kltrden geliyorlar.
zellikle Batllar iin, Dinamik Meditasyon gibi meditasyonlar dzenledim. Meditasyon
kamplarna rehberlik ederken, Cabbarca meditasyonunu ve Kundalini meditasyonunu
kullandm. Geveyerek balamak istiyorsan, nce bu meditasyonlarn yaplmas gerekiyor.
Bu meditasyonlar zihnindeki ve bedenindeki btn gerilimi alacak. Bundan sonra
gevemek ok kolay. Ne kadar ok ey tuttuunu bilmiyorsun, gerilimin nedeni bu.
Dalardaki kamplarda Cabbarca meditasyonunu yaptrdm. Bunu ehirde yapmak zor,
nk komular lgna dnyor. Polisi arayp, "Btn hayatmz mahvoldu!" demeye
balyorlar. Halbuki kendi evlerinden almaya katlm olsalar, iinde yaadklar
delilikten kurtulacaklarn bilmiyorlar! Oysa deliliklerinin farknda bile deiller.
Cabbarca meditasyonu srasnda herkesin aklna gelen hereyi yksek sesle sylemesine

izin verildi. nsanlarn syledii alakasz, sama eyleri duymak o kadar elenceliydi ki,
nk tek tank bendim. stediin hereyi yapabiliyordun, tek koul baka birine
dokunmamakt. nsanlar hereyi yapyordu...biri bann stnde duruyordu, baka biri
elbiselerini karp, bir saat boyunca plak halde etrafta kotu.
Adamn biri hergn karmda otururdu, bankacyd ya da ona yakn bir meslei vard.
Meditasyon baladnda yapaca eyin dncesiyle nce glmsyordu. Sonra
telefonunu alp, Alo, alo...' diyordu, gznn ucuyla bana bakmaya devam ediyordu.
Meditasyonunu bozmamak iin ona bakmamaya alyordum. Adam hisselerini satyordu,
satn alyordu, btn bir saati telefonda geiriyordu.
Herkes iinde tuttuu btn garip eyleri yapyordu. Meditasyon bittiinde, on dakikalk
bir geveme sresi vard. Bu on dakika iinde insanlar bilinli alnm bir karar olmadan
yatyordu, nk tamamen tkenmi oluyorlard. Btn sprnt atlyordu, bylelikle belli
bir temizlenme hissediyor ve geviyorlard. Binlerce insan sessizlik iinde yatyor...orda
bin kii olduunu anlamazsnz bile.
nsanlar bana gelip, yle derdi, 'u on dakikay uzat, nk hayatmz boyunca byle bir
geveme, byle bir keyif yaamadk. Farkndaln ne olduunu anlayacamz bile hi
dnmemitik ama o gevemeden sonra farkndaln geldiini hissettik.
Yani geveyerek balamak istiyorsan, nce bir boaltm srecinden gemek zorundasn:
Dinamik meditasyon, Kundalini ya da Cabbarca.
Cabbarca kelimesinin kaynan bilmeyebilirsin; bu kelime Cabbar adnda bir Sufi'den
geliyor. Yapt tek meditasyon buydu. Ne zaman biri gelse, 'Otur ve bala,' derdi, insanlar
onun neyi kastettiini bilirdi. Hi konumazd, hi nutuk atmazd; insanlara sadece
anlamsz konumay retirdi. rnein, krk ylda bir, bir gsteri yapard. Yarm saat
boyunca uydurma bir dilde, ne kadar sama sapan ey varsa konuurdu; aklna ne gelirse
sylemekten baka bir ey yapmazd. Onun tek retisi buydu ve bu retiyi anlayanlara
yalnzca, 'Otur ve bala,' derdi.
Cabbar birok insann tamamen sessiz olmasna yardm etti. Ne kadar uzun
konuabilirsin? Zihin sonunda boalyor. Yava yava derin bir hilik... ve bu hilik iinde
bir farkndalk kvlcm ortaya kyor. Bu kvlcm her zaman var ama etraf anlamsz
konumalarnla kuatlm durumda. Bu bo konumalarn temizlenmesi gerekiyor; bunlar
senin zehirin.
Ayn ey beden iin de geerli. Bedeninde gerilim var. Yalnzca bedeninin istedii her trl
hareketi yaparak bala. Hareketleri ynlendirmemelisin. Bedenin dans etmek, yrmek,
komak, yerde yuvarlanmak istiyor olabilir, bunu deitirmemelisin, sadece bunun
olmasna izin vermelisin. Bedenine, 'zgrsn, ne istiyorsan onu yap,' dediinde olanlar

seni artacak. 'Tanrm, bedenim btn bu hareketleri yapmak istiyordu ama ben
engelliyordum, gerginliimin nedeni buydu.'
Bu demek oluyor ki, iki tr gerilim var, bedensel gerilimler ve zihinsel gerilimler.
Gevemeye balamadan nce her ikisinin de boaltlmas lazm ki geveme seni
farkndala tayabilsin.
Ancak farkndalk tarafndan balamak ok daha kolaydr ve zellikle farkndalk srecini
anlayabilenler iin ok basittir. Farkndaln gn boyunca nesnelere ynelik
kullanyorsun. Arabalar, trafik. Trafikte bile sa kalabiliyorsun! Bu delilikten baka bir ey
deil. Farknda olmadan farkndaln kullanyorsun ama sadece dardaki nesneler iin.
erdeki trafik iin de ayn farkndaln kullanlmas gerekiyor. Gzlerini kapadnda
ierde bir dnce, duygu, rya ve hayaller trafii var; hepsi yanp snmeye balar.
D dnyada her ne yapyorsan, i dnyada da tamamen aynsn yapacaksn ve sen de
tanklk edeceksin. Bunun tadna bir kez varldnda, tank olmann keyfi o kadar byk, o
kadar baka dnyalara aittir ki, sen de daha ok derinlere inmek isteyeceksin. Her vakit
bulduunda, i dnyana daha da fazla girmek isteyeceksin.
Olay herhangi bir duru, herhangi bir tapnak, kilise ya da sinagog meselesi deil.
Otobste ya da trende otururken, yapacak hibir ey olmadnda, sadece gzlerini kapa.
Bylece gzlerin dar bakmaktan yorulmaz ve kendini izlemek iin yeterince zamann
olur. Bunlar, en gzel deneyimlerin yaand dakikalar olacak.
Yava yava, farkndalk gelitike, btn kiiliin deimeye balar. Kaytszlktan
farkndala gei, en byk sramadr.
Tek yapman gereken, her durumun farknda olmay renmek. Farkndal gelitirmek
iin her trl durumdan yararlan.

fazla zorlama
Mutsuz olmak, mutlu olmaktan daha fazla enerji gerektirir. Mutluluk doaya ait bir
durumdur, aslnda mutlu olmak iin enerji harcamaya gerek yoktur, nk mutluluk
doaldr. Mutsuz olmak enerji gerektirir, nk mutsuzluk doal deildir. Ne kadar doal
olursan, o kadar az enerjiye ihtiyacn olur; doaya uzak olmak istedike, enerji
gereksinimin ayn oranda artar.
Ayaklarnn stnde duruyorsan, daha az enerjiye ihtiyacn olur; bann stnde durmaya
al, enerji ihtiyacn artar. Ne zaman daha fazla enerjiye gereksinimin olduunu grecek

olsan, doaya aykr bir ey yapmaya altn bil. Meditasyon enerji gerektirmez, nk
meditasyon edilgendir, hareketsizdir, sessizdir. Hibir ey yapmyorsun, neden enerjiye
ihtiyacn olsun ki?
fke enerji gerektirir, dnmek enerji gerektirir, iddet enerji gerektirir, nk doaya
aykr bir ey yapyorsun. Akntya kar yzmek gibi bir ey. Nehirle birlikte akyorsan,
enerjiye ihtiya duyulmaz. Nehir seni gtrr. Akntya kar yzmeye alyorsan, o
zaman ok byk enerjiye ihtiyacn olacak, nk akntya kar sava veriyorsun.
nsanlar neden bu kadar yorgun grnyor? Hepsi savayor. Dinin sana savamay
retiyor, yetitirili biimin tamamen atmaya dayal, nk ego yalnzca atma
yoluyla yaratlabilir. Gevediinde ego yok olur. Gevemek egosuz olmak demektir.
Irmakla birlikte aktnda ego yaratamazsn. Ego doaya aykr bir olaydr; egoyu
yaratmak ok byk bir enerji gerektirir ve onu srdrmek de ok byk enerji gerektirir.
Bir egoya sahip olmak ok pahal bir olaydr. Btn yaamn bunun iin harcanr gider.
Sana sylemek istediim birinci ey, farkndaln enerji gerektirmedii. aracaksn;
farknda olmama hali enerji gerektirir. Meditasyon enerji gerektirmez; dnmek enerji
gerektirir. Gevemek iin hi enerjiye gerek yoktur! Gerilim enerji gerektirir, heyecan
enerji gerektirir.
in esasn karma. Farknda olmak iin aba gstermek gerekmez. abaladnda, kendi
iinde gerilimler yaratrsn. Btn abalar gerilim yaratr. Farknda olmaya urayorsan,
kendinle savayorsun demektir. Farkndalk abann bir yan rn deildir; farkndalk
brakmann gzel kokusudur. Farkndalk teslimiyetin, gevemenin ieidir.
Gevemi bir halde sadece sessizce otur, hibir ey yapmadan...farkndalk olumaya
balayacak. Farkndal bir yerden karmak zorunda deilsin, bir yerden getirmek
zorunda deilsin. Farkndalk hilikten zerine dklecek. Sen otur, sessiz ol yeter.
Farkndalk senin kendi iindeki kaynaklardan fkracak.
Sessiz oturmann ok zor bir i olduunu anlyorum; dnceler p duruyor. Brak
dnceler gelsin! Dncelerinle savama, bylece hi enerjiye ihtiyacn olmayacak.
Yalnzca gelmelerine izin ver, baka ne yapabilirsin ki? Bulutlar gelir, bulutlar gider; brak
dnceler gelsin ve brak nereye istiyorlarsa oraya gitsinler. Korunmaya alma ve
dnceler gelmeli mi yoksa gelmemeli mi tavr iinde olma. Yarglayc olma. Brak
dnceler gelsin ve brak gitsin. Kendini tamamen boalt. Dnceler geecek, gelip
gidecekler ve sen yavaa onlarn geli gidiinden etkilenmediini greceksin. Sen
dncelerin geli gidiinden etkilenmediinde, dnceler yok olmaya balar,
buharlar...bunun nedeni senin abalarn deil, soukkanl, sakin boluun, gerilimsiz
halin.

Gevemenin ok byk enerji gerektireceini zannetme. Geveme nasl enerji

gerektirebilir? Geveme, basit haliyle hibir ey yapmyorsun demektir.
Sessizce oturarak,
Hibir ey yapmayarak,
Bahar gelir
Ve otlar kendiliinden byr...
Bu mantra kalbinde yer etsin. Meditasyonun z budur, Sessizce oturarak... hibir ey
yapmayarak...bahar gelir...ve otlar kendiliinden byr... Herey olur! i yapacak olan
sen deilsin.
Farkndal hedefin haline getirme, aksi takdirde vermek istediim esas atlam olursun.
Zaman geldiinde, bahar geldiinde, otlar kendi ahengi iinde byr. Otlar topraktan
ekmen gerekmiyor. Btn yapman gereken gevemenin ve brakmann yollarn
renmek.

seim yapma
Seim yaptn anda, artk tam deilsin; bir ey reddedildi, bir ey seildi. Taraf oldun; bir
eye karlk, baka bir eyi setin. Artk tam deilsin; blndn.
'Meditasyonu seiyorum ve artk fkelenmeyeceim," diyorsun. Sonucun mutsuzluk
olaca kesin. Meditasyon olmayacak, yalnzca mutsuzluk olacak! imdi de meditasyon ad
altnda mutsuz olacaksn, insan mutsuzluuna gzel isimler bulabilir.
Seim yapmann kendisi mutsuzluktur. Seeneksiz olmak, ok mutlu olmaktr. Bunu gr!
Bunu olabildiince derinlemesine incele ve seme eyleminin kendisinin mutsuzluk
olduunu gr. Mutluluu setiinde bile, mutsuzluk yaratlacak. Hibir ey seme ve neler
olduunu gr.
Seim yapmamak ok zordur. Srekli seim yapyoruz; btn yaammz bir seimler dizisi
oldu. Biz seim yapmazsak, bizim admza kim seim yapacak? Biz karar vermezsek, bizim
admza kim karar verecek? Biz savamazsak, bizim admza kim savaacak? Aptalca bir
fikre inandk: varolu bize dman ve biz savamak zorundayz. Varoluun karsnda
kendimizi srekli korumak zorundayz.
Varolu sana dman deil. Sen bu okyanusta ufack bir dalgasn, varolutan ayr deilsin.
Varolu sana nasl dman olabilir? Sen onun parassn! Sana hayat veren varolu, anne
ocuuna dman olabilir mi?

Varolu bizim yuvamzdr; biz ona aitiz, o da bize. Bu yzden endielenmeye gerek yok,
kiisel niyetler ve kiisel hedefler iin savamaya gerek yok. nsan bu duyguyla gnein
altnda, yamurda, rzgarda geveyebilir. nsan bunu bilerek geveyebilir. Biz ne kadar
gnein parasysak, gne de o kadar bizim paramz; biz ne kadar aalarn
parasysak, aalar da o kadar bizim paramz. Btn varoluun birbiriyle dayanma
iinde olduunu gr yeter; varolu muazzam karmak bir a ama herey, baka hereyle
balantl. Hibir ey ayr deil. O zaman seim yapmann anlam ne? Btnln iinde
sadece olduun eyi yaa.
Sen kendi iinde zt kutuplar kefettiinde problem yaanr ve mantkl zihin, 'Ben nasl
her ikisi birden olabilirim?' der. Bir keresinde biri bana, 'Ne zaman k olsam, meditasyon
bozuluyor. Ne zaman meditasyon yapsam, aka olan ilgimi yitiriyorum. Ne yapmalym?
Hangisini semeliyim?' dedi.
Seim yapma dncesi, kutuplarn varlyla ilgilidir. Evet, bu doru: k olursan,
meditasyonu unutma eilimi gstereceksin ve meditasyon yaparsan, aka olan ilgini
yitireceksin. Yine de seim yapmaya gerek yok! Aka doru gittiini hissettiinde, aka
git, seim yapma! Seim yapmaya gerek yok.
Hibir zaman her ikisine birden istek duyulmaz. Bu anlalmas gereken ok nemli bir
durumdur: hibir zaman her ikisine birden istek duyulmaz. Bu imkansz, nk ak baka
biriyle birlikte olma arzusudur; ak baka birine odaklanmaktr. Meditasyon dier kiiyi
unutup, kendine odaklanmak demektir. Bu iki arzu ayn anda ortaya kamaz.
Baka biriyle birlikte olmak istediinde, bu kendinden bktn gsterir. Kendi bana
kalmak istediindeyse, dier insandan bktn demektir. Bu gzel bir uyum! Baka biriyle
olmak, iinde derin bir yalnzlk arzusu yaratr. Sevgililere sorabilirsin, btn sevgililer
zaman zaman yalnz kalma istei duyduunu hisseder. Ancak yalnz olmaktan korkarlar,
nk yalnzln sevgiye ters dtn dnrler. Hem sonra sevgilin ne der? Dier kii
incinebilir. Bu yzden rol yaparlar. Yalnz kalmak istemelerine, kendilerine ait bir alan
yaratmak istemelerine ramen, rol yaparlar ve birlikte olmaya devam ederler. Bu numara
yanltr, sevgiyi yok eder. likini sahteletirir.
Yalnz kalmak istediini hissettiinde, karndaki insana btn sevgi ve saygnla, 'imde
yalnz kalmak iin byk bir istek var, bu duygunun peinden gitmek zorundaym. Bu bir
seenek meselesi deil. Ltfen krlma. Seninle bir ilgisi yok; bu tamamen benim kendi i
ritmimle ilgili," diye anlat.
Bunu yapmak, dier insann da sana kar samimi ve drst davranmasna yardmc
olacak. Bir insan gerekten seviyorsan, yava yava ritimler bir birliktelik iinde hareket
etmeye balar. te mucize, kn bys budur. ki insan arasnda gerek bir sevgi varsa,

bu sonu kanlmazdr. ki insan, birlikte olma arzusuyla, ayr kalma arzusunun ayn
zamanlarda ortaya ktn grmeye balar. ki insan tek bir ritim haline gelir: bazen bir
araya gelip, birlikte olup, kendileriyle ilgili hereyi unutarak ve birbirinin iinde eriyerek;
bazen de birbirlerinden doup, kprdanarak, geri ekilerek, kendi alanlarna geip,
kendileri olarak, meditasyon yaparak.
Meditasyonla ak arasnda seim yaplamaz. Her ikisinin de kendi ritmi iinde yaanmas
gerekir. inde hangisi ykseliyorsa, o anda hangisi daha derin bir zlem uyandryorsa, o
zlemin peinden git.

ini klar kabullen

nsan yaamdaki ini klar karsnda daha kabullenici olmak zorunda. Bir ritim var:
bazen uyum iinde olduunu hissedeceksin, bazen uyum iinde olmadn hissedeceksin;
bu doal. Gece ve gndz, yaz ve k gibi. nsan hereyin karanlk tarafn renmek
zorunda. Karanlk taraf kabullenmezsen, gereksiz yere huzursuz olursun ve bu
huzursuzluk ileri ok daha karmak bir hale getirir.
Gzel bir ey olduunda, bunu kabul et, minnettarlk duy; olmadnda, bunu da kabul et
ve bunun yalnzca bir dinlenme sreci olduunu bilerek minnetarlk duymaya devam et.
Btn gn altn ve gece uyuya kaldn. alp para kazanamyorsun, bin tane ii ayn
anda yapamyorsun ve yapacak bir sr i var diye mutsuz olma. Bunun iin endielenme!
Endielenen insanlar var. Ondan sonra uykular kayor, bunun onlara hibir faydas yok.
Gece uykusunu alamayan bir insan, sabah kendini bitkin hisseder. Btn gn unutup,
geceyi dinlenme zaman olarak kabul ederek derin bir geveme yaayan biri, ertesi sabah
yeni gzlerle ve yeni bir varlkla yeniden yaamaya balayacaktr.
Hereyin bir dinlenme sresi olduunu her zaman hatrla. Dinlenme sresi eyleme ters bir
ey deildir; dinlenme sresi enerji, canllk ve yeni yaam verir.

doana kar gelme

Psikolog Hans Selye btn yaam boyunca tek bir problem stnde alt, o da stres.
Selye ok etkileyici sonular elde etti. Birincisi, stresin her zaman yanl olmad; stres

gzel biimlerde kullanlabilir. Stres ille de olumsuz bir ey deildir, stresin her zaman
olumsuz olduunu dnmek doru olmaz, o zaman problem yaratrz. Aslnda stres bir
atlama ta olarak kullanlabilir, yaratc bir g olabilir. Genellikle bize stresin kt bir ey
olduu retildi, o kadar ki, herhangi bir nedenle stres altnda olduunda korkuyorsun.
Korkun durumu daha da stresli bir hale getiriyor; bunun faydas yok.
rnein, ekonomik problemler stres yaratyor olabilir. Biraz gerilim, biraz stres olduunu
hissettiin anda, bundan korkuyorsun. Kendi kendine, 'Gevemek zorundaym,' diyorsun.
imdi, gevemeye almann yarar olmayacak, nk geveyemezsin; aslnda
gevemeye almak yeni bir strese neden olacak. Stres orda ve sen gevemeye
alyorsun ve yapamyorsun, yani problemi bytyorsun.
Stres varsa, onu yaratc bir enerji olarak kullan. nce stresi kabul et; onunla mcadele
etmeye gerek yok. Stresi kabullen, olduu gibi onayla. Stres yalnzca, 'Ekonomik
problemler var, bir eyler ters gidiyor, zor durumda kalabilirsin,' diyor. Stres yalnzca
bedenin durumu stlenmeye hazrlandnn bir gstergesi. Sen gevemeye altnda,
ar kesici ya da yattrc aldnda, bedenine kar kyorsun.
Beden, orda bekleyen belli bir durumla, belli bir zorlukla ba etmek iin hazrlk yapyor.
Zorluun tadn kar! Baz geceler uyuyamasan da, endielenmeye gerek yok. Stresten
ykselen enerjiyi kullan: bir aa bir yukar yr, komaya git, yrye k. Yapmak
istediin eyi, zihninin yapmak istedii eyi planla. Uyumaya almak yerine, ki bu zaten
mmkn deil, durumu yaratc bir biimde kullan. Zihin yaln bir ekilde bedenin bir
problemle uramaya hazr olduunu sylyor; imdi gevemenin sras deil. Geveme
daha sonra olabilir.
Aslnda stresini btnyle yaadnda, otomatik olarak geveyeceksin; ancak bu kadar
dayanabilirsin, ondan sonra beden otomatik olarak gever. Tam ortasnda gevemek
istediinde sorun yaratrsn; beden orta yerde geveyemez. Bu nerdeyse bir olimpiyat
koucusunun hazrlanmas gibi bir ey, iaretin verilmesini bekliyor, ondan sonra
frlayacak, rzgar gibi koacak. Koucu stres iinde; imdi gevemenin sras deil.
Yattrc alrsa, yarta hibir ey yapamayacak. Geverse ya da Transandantal
Meditasyon yaparsa yar tamamen kaybedecek. Koucu stresini kullanmak zorunda:
stres kaynyor, enerji topluyor. Koucu giderek canlanyor, g topluyor. imdi bu stresin
stne oturup, onu bir enerji, bir yakt olarak kullanmak zorunda.
Selye bu tr strese yeni bir ad verdi: buna 'stres' (eustress) diyor, fori (euphoria) gibi.
Bu olumlu bir stres. Koucu yar bitirdikten sonra derin bir uykuya dalar; problem
zld. Artk problem yok, stres kendi ahengi iinde ortadan yok oldu.
O zaman bunu da dene: stresli bir durum olduunda ldrma, durumdan korkma. Stresin

iine gir ve onu mcadele etmek iin kullan. nsan ok byk bir enerjiye sahiptir, enerjin
kullandka artar.
Stresli bir durum olduunda sava, elinden gelen hereyi yap, lgnca iine gir. Strese izin
ver, kabullen ve buyur et. Stres iyidir, seni mcadeleye hazrlar. Bunu zdnde
aknla deceksin: muhteem bir geveme yaanyor ve bu gevemenin nedeni sen
deilsin. Belki iki gn uyuyamyorsun ama sonra krk sekiz saat uyanamyorsun, bunun
zarar yok!
Bir sr yanl fikir tamaya devam ediyoruz. rnein, herkes her gn gnde sekiz saat
uyumak zorunda. Bu duruma bal. Uykuya hi ihtiya duyulmayan durumlar vardr: evin
yanyor ve sen uyumaya alyorsun. Bu u anda mmkn deil, mmkn olmamal, aksi
takdirde yangn kim sndrecek? Ev yanarken, bunun dndaki herey bir kenara braklr;
birden bedenin yangnla mcadele etmeye hazrdr. Uykun gelmeyecek. Yangn
sndrlp, herey yoluna girdiinde, uzun sre uyuyabilirsin ve bu olur.
Ayrca herkesin uyku ihtiyac ayn deil. Az sayda insan iki saat, saat, drt saat, be
saatle yetinebiliyor. Dierleri alt, sekiz, on, on iki saate ihtiya duyuyor. nsanlar farkl,
bunun ls yok. nsanlar stresi de deiik ekillerde deneyimliyor.
Dnyada iki tr insan var: bir tanesi yar at tipi olarak adlandrlabilir, dieri de
kaplumbaa tipidir. Yar at olan tipin hzl hareket etmesine, olaylarn stne hzla
gitmesine izin verilmezse, stres yaar; kendi sratine gre gitmesi gerekir. Sen bir yar
atysan, geveme ya da benzeri eyleri unut; bunlar sana gre deil. Bunlar
kaplumbaalar iin! Senin doan buysa, sen sadece bir yar at ol. Kaplumbaalarn
tadn kard zevkleri dnme; bu sana gre deil. Bir kaplumbaa, yar at gibi
davranmaya balarsa, o da ayn sorunla karlaacak!
Doan kabullen. Bir dv, bir savaysan, yle davranmak zorundasn, senin zevkin
bu. Korkmaya gerek yok, btn kalbinle iine gir. Piyasada rekabete giri, yapmak
istediin hereyi yap. Sonulardan korkma ve stresi kabullen. nsan kendi yapsn bilmek
zorunda. Bu bir kez anlaldnda problem kalmaz; o zaman insan dz bir izgide
gidebilir.

mutsuzluun getirisinin ne olduunu aramak

Kendin iin mutsuzluk yaratmaya devam ettiini gryorsan, bundan bir karn olmal;
yoksa neden mutsuzluk yaratasn? Bazen mutsuzluun sana ok byk yararlar olabilir.

Bu yararlarn farknda olmayabilirsin, bunlardan habersiz olabilirsin, dnmeye devam

edersin, 'Neden mutsuzluk yaratp duruyorum?' Mutsuzluunun sana istediin bir eyi
verdiinin farknda deilsin.
rnein, ne zaman mutsuz olsan, insanlar sana sevgiyle yaklar. Mutsuzsan kocan gelip
elini bann stne koyar, okar. Sevgi doludur, sana zen gsterir. Mutsuz olmann bir
sr yarar vardr.
Yalnzca etrafna bak. Sabahlar ocuklar okul servisi geldii anda mide ars ekmeye
balyor ve okula gitmek zorundalar. Bunu biliyorsun! Johnny'nin neden mide ars
ektiini biliyorsun. Durum senin iin de ayn. Senin durumun biraz daha karmak, biraz
daha kurnazca, biraz daha mantkl ama sonuta ayn.
nsanlar yaamlarnda baarszla uramaya baladnda, yksek tansiyon, kalp krizi ve
benzeri bir sr problem yaratyor. Bu problemler bahanedir. Hi fark ettin mi? Kalp krizi
ve yksek tansiyon ounlukla krk iki ya civarnda ortaya kyor. Neden krk iki yana
yakn? Salkl bir insan aniden kalp krizine kurban gidiyor.
Krk iki yanda hayat belli bir sonuca geliyor, baarszla uradn ya da baarl oldun.
Krk iki yandan sonra fazla umut yok: para sahibi olduysan, bu yaa gelinceye kadar
kazandn. O muhteem enerji ve g gnleri geride kald. Otuz be ya zirvedir. Bir yedi
yl daha verebilirsin; aslnda yedi yldr zaten tepeden aa iniyorsun. Yapabilecein
hereyi yaptn. imdi ya krk ikiye geldi ve birden baarsz olduunu gryorsun.
imdi baz bahanelere ihtiyacn var...hemen bir kalp krizi gelir. Bu byk bir nimettir,
Tanr'nn ltfudur. imdi yataa girip, 'Ne yapabilirim? Kalp krizi hereyi berbat etti. Tam
herey yolunda giderken, tam baarya ulamak zereyken, hret ya da para sahibi
olacakken, bu kalp krizi geldi,' diyebilirsin. imdi kalp krizi gzel bir mazeret oldu; kimse
senin hatal olduunu, ok almadn, yeterince zeki olmadn syleyemez. Kimse
sana buna benzer bir ey syleyemez. imdi insanlar sana efkat duyacak; hepsi sana
kar nazik olacak ve 'Ne yapabilirsin ki? Kader ite," diyecekler.
Mutsuzluk tekrar tekrar seilir, nk sana bir ey verir. Sana verdii eyi grmek
zorundasn, ancak o zaman mutsuzluu brakabilirsin. Mutsuzluunun sana verdii eyi
derinlemesine incelemen gerekiyor; yoksa onu brakamazsn. Yararlarn terk etmeye
hazr olmadka, mutsuzluu terk edemezsin.
Hapishaneler gzel yerler olsayd, kim ordan kurtulmak isterdi ki? Sen kendi
hapishanenden kamaya almyorsan, tekrar bak...seni orda tutan bir ey olmal,
duvardan duvara hallar, renkli televizyon, air-condition, gzel tablolar. Pencerelerde
parmaklk yok, kimse seni tutmuyor, kusursuz bir zgrlk duygusuna sahipsin! Bundan
neden kamaya alasn ki? Mesele ordan nasl kacan deil, mesele orda nasl

kalacan!
Mutsuzluuna tekrar bak; onu daha en bandan sulama. Daha en bandan onu sorumlu
tutarsan, izleyemez, gzlemleyemezsin. Aslnda onu mutsuzluk olarak bile adlandrma,
nk kelimelerin yaratt armlar var. Onu mutsuzluk olarak adlandrnca, zaten
sulam oluyorsun. Bir eyi suladnda, onun iine skrsn, ona bakmazsn. Onu XYZ
olarak adlandr, bu ok az bir fark yaratacak. Durum ne olursa olsun ona X de, biraz
matematiksel ol, onu X diye ar, sonra iine gir ve onun ne olduunu, yararlarn, onu
yaratmaya devam etmenin temel nedenlerini, neden ona sarldn gr. aracaksn:
mutsuzluk olarak adlandrdn ey, keyif aldn bir sr eyi kapsyor. Bunu grmedike
ve bu keyif aldn eyleri incelemedike, hibir eyi deitiremezsin. O zaman iki olaslk
var.
Birinci olaslk, bu kalptan nasl kacan dnmeyi brakrsn. Bu bir olaslk, nk
yararlar o kadar byktr ki, onu kabullenirsin. Kalb kabullenmek bir dnmdr. kinci
olaslk, mutsuzluunun senin tarafndan, kendi bilinsiz arzularn tarafndan yaratldn
ve bu bilinsiz arzularn aptalca olduunu grrsn. Durumu btn aptall iinde
grdnde, artk onu desteklemezsin. Kendi ritmi iinde yok olur gider. Bunlar iki
olaslk: destein yok olur ve mutsuzluk buharlar ya da onu olduu gibi kabullenirsin,
nk sana getirdii eyleri seversin, buyur edersin ve bu scak karlamann iinde
mutsuzluk yine ortadan kaybolur!
Bunlar madalyonun iki yz. Ancak anlay, mutsuzluunla ilgili tam bir anlay gerekli, o
zaman deiebilirsin. Bu anlaytan yola karak ya hereyi brakacaksn ya da hereyi
kabul edeceksin. Dnmn gereklemesi iin gerekli olumlu ve olumsuz iki yol bunlar.

deiimi ara, deimeyenin kymetini bil

Bir bakma, her gn birbirinin ayndr. Baka trl nasl olabilir ki? Ayn gne, her sabah
ayn gne douyor. Gn batm ayn. Evet ama dikkatlice izlersen, hi birbirinin tpatp
ayn iki gn doumu grdn m? Hi gkyzndeki renkleri seyrettin mi? Hi gnein
etrafndaki bulut oluumlarn grdn m?
Birbirinin ayn iki gn doumu yoktur; birbirinin ayn iki gn batm da. Dnya sreksiz bir
srekliliktir. Sreksizdir, nk her an yeni bir ey oluyor ve bununla birlikte sreklidir,
nk tmyle yeni deildir. Birbiriyle balantldr. Yani, gnein altnda yeni hibir eyin
olmad dorudur ve ayn zamanda gnein altnda eski hibir ey yoktur. Her ikisi de

dorudur.
Hibir ey yeni deildir ve hibir ey eski deildir. Herey deimeye devam etse de bir
ekilde ayn kalr, bir ekilde ayn kalr ama yine de deimeye devam eder. in gzellii,
gizemi, srr buradadr. Bunu herhangi bir formle indirgeyemezsin: ayndr diyemezsin,
ayn olmadn da syleyemezsin. Yaam kendi kategorilerine indirgeyemezsin; senin
snflandrmalarnn hibir deeri yok. Konu yaam olunca, btn kategorilerini,
snflandrmalarn brakmalsn. Yaam senin kategorilerinden daha byk, btn
kategorilerin tesinde. Yaam o kadar usuz bucaksz ki, ban ya da sonunu bulamazsn.
Dn burdaydm ama ayn deilim. Nasl ayn olabilirim? Geen srede, kprnn altndan
ok sular akt. imdi yirmi drt saat daha yalym, bana yirmi drt saatin deneyimi, yirmi
drt saatin farkndal eklendi. Daha zenginim; ayn deilim, lm biraz daha yaklat.
Sen de ayn deilsin. Yine de, ben ayn grnyorum, sen ayn grnyorsun.
Ana fikri grebilirsin. Yaamn bir sr olduunu sylediimde anlatmak istediim ey bu:
yaam snrlandramazsn, kesinlikle byledir diyemezsin. Bunu sylediin anda, yaamn
seni yalanladn fark edeceksin.
Aalar dn naslsa bugn de yle mi? Bir sr yaprak dkld, bir sr yaprak kt. Bir
sr iek koptu, bir sr iek byd. Nasl ayn olabilirler? Bak, kular bugn ark
sylemiyor. ok sessiz. Dn kular ark sylyordu. ark dolu, farkl bir sessizlik vard.
Bugnn sessizlii farkl; ark yok. Rzgar bile esmiyor, herey durdu. Dn kuvvetli bir
rzgar vard. Bugn aalar tefekkr ediyor, dn dans ediyorlard. Ayn olamaz ve yine de
ayn.
Bu sana bal, yaama nasl baktna. Yaama aynym gibi bakarsan, sklrsn.
Sorumluluunu baka birinin zerine ykma. Bu senin bak an. Yaamn ayn olduunu
sylersen, sklrsn. Etrafndaki aka benzer srekli deiimi, kasrgaya benzer byk
hareketi, yaamn dinamiini, her an eskinin kaybolup, yeninin geldiini grrsen,
doumun srekliliini grebilirsen, o zaman bylenecek, heyecan duyacaksn. Hayatn
skc olmayacak. Srekli merak iinde olacaksn. 'Srada ne var?' Donuk olmayacaksn.
Zekn keskinliini, canlln ve genliini koruyacak.
imdi i ne istediine geliyor. Ruhsuz biri olmak istiyorsan, aptal, donuk, kasvetli, zgn
ve skc, o zaman yaamn ayn olduuna inan. Gen ve canl, diri, parltl biri olmak
istiyorsan, o zaman yaamn her annn yeni olduuna inan.
Yunanl filozof Herakles, 'Ayn rmaa iki kere giremezsin,' demi.
Ayn insana iki kez rastlayamazsn, ayn gn doumunu iki kez gremezsin. Bu sana bal.
Beni anlyorsan, sylyorum, seim yapma. Hereyin eski olduu fikrini seersen, eskirsin.
Hereyin gen ve yeni olduu fikrini seersen, genleirsin. Beni anlyorsan, seim

yapmaman sylyorum; her ikisinin de doru olduunu gr. O zaman btn kategorilerin
tesine geersin. Ne gensin, ne de yal. O zaman sonsuz olursun, o zaman tanrsal
olursun, o zaman yaamn kendisi olursun.
Hereyin ayn olduuna inanrsan, sklacaksn. Tekrar seni ldrecek. stekli ve canl
olmak iin, insann tekrar olmayan bir eye ihtiyac var. Yeni, srekli hareket eden, seni
canl yapan, seni canl tutan, uyank tutan bir ey.
Hi sessizce oturan bir kpei izledin mi? Kpein tam nnde bir ta durur; kpek endie
etmez. Ta hareket ettirmeye bala. Taa incecik bir ip bala ve ek, kpek frlayacak.
Havlamaya balayacak. Hareket kpei canlandrr; o zaman durgunluk olduu gibi yok
olur. Kpek artk uykulu deildir. Artk dalgn deildir. Uyuuk halinden hemen syrlacak.
Bir eyler deiti.
Deiim sana hareket verir ama srekli deiim de ok huzursuz edici olabilir. Srekli
aynlk ldrc olabilecei gibi, srekli deiim de seni yok edebilir.
Bu Bat'da oluyor; insanlar yaantsn hep deitiriyor. statistikiler Amerika'da bir
insann bir ite alma sresinin ortalama ylla snrl olduunu sylyor. nsanlar iini
deitiriyor, yaad ehri deitiriyor, eini deitiriyor, hereyi deitirmeye alyor.
Her yl arabasn, evini deitiriyor. Deer yarglar deiti. ngiltere'de Rolls Royce
retiyorlar. Burda yaplmak istenen ey, arabann sonsuza kadar, en azndan bir yaam
sresi boyunca salam kalmas. Amerika'da gzel arabalar yapyorlar ama dayankllk
dert edilen bir nitelik deil, nk kim bir arabay hayat boyunca tutacak ki? Araba bir yl
gidiyorsa, bu yeterli. Bir Amerikal araba satn almaya gittiinde, dayanklln dert
etmiyor; dei toku edilebilirliini soruyor. Amerikallar bir deiim dnyasnda yayor,
herey deiiyor ama bu yzden Amerikallar kklerini kaybetti.
Hindistan'daki kyme her gittiimde aryorum. Grdm ilk ey, orda zamann
hareketsiz olduu. Herey sonsuza kadar ayn grnyor. Byle olunca insanlarn kkleri
var. Donuklar ama kk salmlar. ok mutlu ve rahatlar. Yabanclamamlar. Kendilerini
yabanc gibi hissetmiyorlar. Herey bu kadar tandk olursa, insan kendini nasl yabanc
hissedebilir ki? Doduklarnda herey aynyd; lrlerken de ayn olacak. Herey kalc.
Kendini nasl yabanc hissedebilirsin ki? Btn kasaba kk bir aile gibi.
Amerika'da herey yok olmu. Kimse nereye ait olduunu bilmiyor. Aidiyet duygusu
kaybolmu. Birine, 'Nereye aitsin?' diye soracak olursan, omuz silkecek, nk bir sr
ehirde bulundu, bir sr okula, bir sr niversiteye gitti. Kim olduundan bile emin
deil, nk kimlii ok gevek, akkan. Bu bir adan iyi, nk insan diri ve canl kalyor
ama kkler kayboluyor.
Her ikisi de denendi: deimezlik, kkllk, gnein altnda hibir ey yeni deil, gemite

yzyllarca denedik.
Bu durum insan zihnini paslandrd. nsanlar rahatt ama ok canl deildi. Sonra
Amerika'da yeni bir ey oldu ve bu yenilik btn dnyaya yaylyor, nk Amerika
dnyann gelecei. Orda her ne oluyorsa, er ya da ge her yerde olacak. Amerika genel
eilimi belirliyor. imdi insanlar ok canl ama kksz ve nereye ait olduunu bilmiyor.
Byk bir ait olma duygusu ba gsteriyor. Bir yerlere kk salma, birini sahiplenme, birisi
tarafndan sahiplenilme istei ok byk: dayankl bir ey, dengeli bir ey, merkez gibi bir
ey, nk insanlar dnme dolap gibi srekli hareket ediyor ve grne gre hi
dinlenme yok. Bu durum ok stresli, srekli deiiyor, srekli deiiyor. Deiimin hz
hergn artyor, giderek daha hzl, daha hzl bir hal alyor. Herey ok byk bir deiim,
kargaa ve kemeke iinde. Byk zorlanma ve gerilim altnda olan insanlar, ok byk
stres duygusu yayor.
Her ikisinin de yararlar ve her ikisinin de talihsiz taraflar var. Bu iki yn arasnda bir
sentez yaplmal. nsan yaamn ezamanl olarak hem eski hem de yeni olduunun
farkna varmal. Yaam eskidir, nk btn gemi imdiki zamanda mevcuttur; yenidir,
nk btn gelecek potansiyel olarak imdiki zamanda mevcuttur. imdiki zaman btn
gemiin sonu ve btn gelecein balangcdr. Yaanm herey, iinde bulunulan anda
gizlidir, gelecekte olacaklar da iinde olduun anda gizlidir. Her an, hem gemi hem de
gelecektir, gemi ve gelecein birleim noktasdr. Byle olunca, bir ey eskidir ve bir ey
yenidir. Her ikisinin birlikte farkna varabilirsen, hem canl olacak hem de kk salacaksn.
Hibir stres olmadan, rahat olacaksn. Donuk olmayacaksn, son derece bilinli ve uyank
olacaksn.
yle bir hikaye duydum.
Bayan MacMahon bir leden sonra ldrd. Btn tabak ana krd ve genellikle
tertemiz olan mutfan sava alanna evirdi. Polis geldi ve Bayan MacMahon' ehrin akl
hastanesine gtrd. Bahekim kadnn kocasna gitti.
'Sizce nedeni ne olabilir?' diye sordu doktor, 'karnz neden birden bire delirsin?'
'Ben de sizin kadar aknm,' diye cevap vermi Bay MacMahon. 'Ona neler olduunu
anlayamyorum. Hep ok sessiz ve alkan bir kadnd. Yirmi yldr mutfaktan kmad!'
Bayan MacMahon'n neden delirdii ortada. 'ki kere iki drt eder' kadar basit. Bir insan
yirmi yldr mutfaktan kmamsa, ldrr. Bunun tersi de ldrtcdr. Yirmi yldr evine
girmemi, seyahat etmisen, hibir yere varmadan hep hareket halinde olmusan, hep bir
yere varp, hibir yere varmamsan; bir ingene olursan, evin olmazsa, sen de delirmeye
balarsn.
Ayr ayr bakldnda her iki durum da tehlikelidir. Birlikte bakldnda ise yaama ok

byk zenginlik getirir. Btn kutuplar yaam zenginletirir: yin ve yang, erkek ve kadn,
karanlk ve aydnlk, yaam ve lm, tanr ve eytan, aziz ve gnahkar. Kutuplar
olmadnda, hayat monotonlar. Tekdze bir yaam seme. Daha zengin ol.

nc blm -merkezden iliki kurmak

Btn ilikiler aynaya benzer. Dier insann varlnn aynasnda kendi yzn grrsn.
Dorudan kendi yzn grmek ok zordur, kendi yzn grmek iin aynaya, dier kiiye
ihtiyacn olacak. Dier insann gzlerinden daha iyi bir aynay baka nerde bulacaksn ki?
Ara sra dmannn gzlerine bak, kendi varlnn bir yann greceksin. Ara sra
sevgilinin, arkadann gzlerine bak, varlnn baka bir yann greceksin. Senin iin
nemsiz birinin gzlerine bak, bu sefer de varlnn daha farkl bir yann greceksin.
Btn bunlar topla, bunlar sensin, senin varlnn deiik ynleri. Farkl insanlarla, farkl
durumlarda, deiik dnyalarda hareket et...ve btn bu zenginliin, farkndaln,
uyankln ve bilinliliin hepsini bir araya getir. Sonra merkeze geri git ve btn bu
farkndal yannda gtr, meditasyonun daha derin ve zengin olacak.

bakalaryla yaamak: kurallar ve kurallarn bozulaca zamanlar

Herkes zgr olarak doar ama tutsak olarak lr. Yaamn balangc tamamen serbest
ve doaldr ama sonra iin iine toplum girer, kurallar ve ynetmelikler girer, ahlak,
disiplin ve bir sr deiik eitim girer. Serbestlik, doallk ve kendiliinden varolu
kaybolur. nsan kendi evresinde bir eit zrh oluturmaya balar. Kii giderek katlar.
erdeki yumuaklk artk grnmez olur.
nsan, savunmak, incinmemek, tepki gstermek, gvenlik ve emniyet yaratmak iin
varlnn snrnda kale benzeri bir olgu yaratr. Varln zgrl kaybolur. Kii
bakalarnn gzleriyle bakmaya balar. Bakalarnn onay, inkar, knamas ya da takdiri
giderek daha deerli hale gelir. l bakalar olur ve kii bakalarn taklit ve takip
etmeye balar.
Kii dier insanlarla yaamak zorundadr. Bir ocuk ok yumuaktr, her biimde
yourulabilir; toplum, anne baba, retmenler, okul ocuu ekillendirmeye balar ve

ocuk giderek bir varlktan ok bir karakter haline gelir. Btn kurallar renir. Ya
konformist olur ya da isyankar; her ikisi de bir tr tutsaklktr. Kii konformist, Ortodoks,
'burjuva' olursa, bu bir tr tutsaklktr. Dier bir k olarak kii tepki gsterebilir, hippi olur
ve dier uca gider ama bu da bir tr tutsaklktr, nk tepki, kar kt eye baldr. Zt
ynde gidebilirsin ama zihnin derinliklerinde ayn kurallara kar kyorsun. Bakalar o
kurallar uyguluyor, sen o kurallara kar kyorsun ama dikkat ayn kurallar zerinde
duruyor. lerici ya da gerici, herkes ayn gemide yolculuk ediyor. Srt srta verip,
birbirlerine kar kabilirler ama gemi ayndr.
Merkezlenmi bir insan ne gerici ne de devrimcidir. Merkezlenmi bir insan bamsz ve
doaldr; bir eye ne taraftr ne de kar, o sadece kendisidir. Onun izleyecei ya da
reddedecei kurallar yoktur. Ksaca, onun kurallar yoktur. Merkezlenmi insan kendi
varl iinde zgrdr, alkanlklar ve artlanmalarla yourulmamtr. 'Kltrl' bir insan
deildir. Bu onun uygarlamam ya da ilkel olduu anlamna gelmiyor. Merkezlenmi
insan medeniyet ve kltrn doruundadr ama kltrl bir varlk deildir. Kendi
farkndal iinde yetimitir ve kurallara ihtiyac yoktur, kurallarn tesine gemitir.
Doru szl olmay gerektiren bir kural olduu iin doru szl deildir. Merkezlenmi
insan, bamszl ve doall iinde kendiliinden doru szldr; onun doru szll
kendiliinden olur. Merhamet sahibidir ama merhametli olmaya ilikin bir kurala uymak
iin deil, hayr. O, bamszl ve doall iinde sadece merhametin evresinde aktn
hisseder. Bu dnlerek yaplan bir ey deildir, bu onun farkndalk iinde yetimesinin
bir yan rndr. Topluma ne kardr ne de iindedir, o sadece toplumun tesindedir.
Merkezlenmi insan, tekrar bir ocuk olmutur, tmyle bilinmeyen bir dnyann ocuu,
yeni bir boyutta yaayan bir ocuk. O yeniden domutur.
Her ocuk doal ve bamsz doar; sonra iin iine toplum girer, belli nedenlerle girmek
zorundadr. Bunda yanl bir taraf yok. ocuk kendi haline braklrsa asla byyemez, ayn
bir hayvan gibi olur. Toplum devreye girmek zorundadr; toplumun iinden geilmesi
gerekir, bu gereklidir. Hatrlanmas gereken tek ey, toplumun iinden geilmesi gereken
bir geit olduudur. Kii evini oraya kurmamaldr. Toplumun izlenmesi ve sonra da
almas gerekir; kurallar renilmeli ve sonra da unutulmaldr.
Kurallar hayatna girecek, nk bakalar da var. Yalnz deilsin. Anne karnndaki ocuk
tmyle yalnzdr, kurallara, ahlaa, disipline, dzene ihtiya yoktur. Kurallar ancak
insann hayatna 'baka' biri girdiinde ortaya kar; kurallar ilikilerle gelir, nk yalnz
deilsin. Bakalarn dnmek ve dikkate almak zorundasn. ocuun doduu anda, ilk
nefesinde bile topluma aittir. ocuk alamazsa, doktor hemen onu alamaya zorlar,
nk birka dakika daha alamazsa, ocuk lecektir. ocuk alamak zorundadr, nk

alamak ocuun solunum yapmasn salayacak olan nefes borusunu aar, boaz
temizler. ocuun alamaya zorlanmas gerekir, nk dier insanlar ordadr, ekil verme
ii balamtr.
Bunda yanl bir ey yok. Yaplmas gerekiyor ama yle bir biimde yaplacak ki, ocuk
asla farkndaln kaybetmeyecek, kltrel kalpla zdelemeyecek, iinin derinliklerinde
zgr kalacak, kurallara uyulmas gerektiini ama kurallarn yaamn kendisi olmadn
bilecek ve ayn zamanda eitilmesi gerektiini de bilecek. yi bir toplum yle retir: 'Bu
kurallar iyidir, nk baka insanlarla yaamak zorundasn ama bu kurallar mutlak deil.
Bu kurallarla snrlanp kalman istenmiyor. Bir gn bu kurallarn tesine gemelisin.' Bir
toplum yelerine hem uygarl hem de aknl retiyorsa, o toplum iyidir.
Belli bir noktaya kadar bakalarn dinlemek zorundasn. Sonra da kendini dinlemeye
balaman gerekiyor. En sonunda balang haline geri gelmelisin. lmeden nce, tekrar
masum bir ocuk olmalsn, bamsz ve doal, nk lm srasnda tekrar yalnzlk
boyutuna giriyorsun. Ayn anne rahminde olduu gibi, lrken tekrar yalnzlk lkesine
gireceksin. Orda toplum yok. Yaamnn tamam iinde birka boluk, sadece gzlerini
kapatarak toplumun tesine getiin, ldeki vaha benzeri birka dakika bulmak
zorundasn. Kendi iine git, kendi rahmine, meditasyon budur. Toplum ordadr; sen
sadece gzlerini kaparsn ve toplumu unutursun ve yalnz olursun. Orda kurallar yoktur,
karaktere, ahlaa, kelimelere, dile gerek yoktur. inde bamsz ve doal olabilirsin.
Bu bamsz-doalla doru ilerle. Darda bir disipline ihtiya duyulsa bile, ierde vahi
kalabilirsin. Kii hem ierde yabanl kalp, hem de toplum iinde gerekli olan eyleri
uygulamaya devam ettiinde, ok ksa srede kolayca at bir noktaya gelebilir.
Sana bir hikaye anlatacam; bir Sufi hikayesi.
Bir yal adamla, bir gen adam birlikte bir eekle seyahat ediyorlarm. Bir kasabaya
yaklarken, eein yannda yryorlarm.
Yanlarndan okullu ocuklar geiyormu. ocuklar kkrdayarak glmler ve 'u aptallara
bak: yanlarnda salkl bir eek var ama onlar yryor. En azndan yal adam eee
binebilir,' demiler.
ocuklar duyan yal adamla gen adam kendi kendilerine dnmler, 'Ne yapsak?
nsanlar alay ediyor, birazdan kasabaya gireceiz. En iyisi sylenenleri dinleyelim,'
demiler. Bylece yal adam eein zerine oturmu, gen adam da yannda yrm.
Sonra yanlarndan geerken baka bir grup insan da onlara bakp, 'Bakn! Yal adam
eein stnde oturuyor, oysa zavall ocuk yryor. Bu sama! Yal adam yryebilir,
eein stne ocuk oturmal," demiler. Bunu duyunca yal adamla gen adam yer
deitirmiler; yal adam yrmeye balam, ocuk eein stne km.

Sonra baka bir grup daha gelmi ve 'u aptallara bak. Bu ocuk ok burnu havada birine
benziyor. Belki de bu yal adam babas ya da retmenidir ama o yryor, gen adamsa
eein stnde oturuyor. Bu btn kurallara aykr!' demiler.
imdi ne yapsnlar? Yal adamla gen adam tek bir olaslk olduuna karar vermi, ikisi
birden eein stne oturacakm. Bylece ikisi birden eein stne kmlar. Baka
insanlar gelmi ve 'u insanlara bakn, ne vahet! Zavall eek nerdeyse lecek. Bir eein
stnde iki kii. Eei omuzlarnn stnde tamalar daha iyi olurdu,' demi.
Bunun zerine iki adam konuyu tekrar gzden geirmiler. O srada dereye ve kprye
yaklatklarn grmler. Kasabann snrna gelmek zereyken karar vermiler, 'Bu
kasabadaki insanlarn syledii gibi yapmak en iyisi, yoksa aptal olduumuzu
dnecekler.' Salam bir dal bulmular ve eei ayaklarndan dala balamlar, eei
aralarna alp dal omuzlarna asarak, eei tamlar. Eek kurtulmaya alm, eeklerin
hep yapt gibi (bir eei kolay kolay bir eye zorlayamazsn). Eek kamaya alm,
nk topluma ve bakalarnn syledii eylere inanmyormu. Adamlar ok glym,
eek teslim olmu.
Kprnn ortasna geldiklerinde, kalabalk bir grup kardan karya geiyormu. Hep bir
azdan, 'Bakn. Aptallar! Hi bu kadar aptaln grmemitik. Eek stne binmek iindir,
omuzda tamak iin deil. Delirdiniz mi?'
ok kalabalkmlar. Adamlar kalabal dinlerken, eek huysuzlanm, o kadar
huysuzlanm ki, iplerden kurtulmu ve kprden dereye dm. Adamlar dereye
komular. Eek oktan lmm. Adamlar derenin kenarna oturmular ve yal adam,
'imdi dinle...' demi.
Bu sradan bir hikaye deil, yal adam bir Sufi eyhiydi, aydnlanm bir insand ve gen
adam da onun rencisiydi. Yal eyh rencisine bir ders vermeye alyordu, nk
Sufiler her zaman durumlar yaratr; onlar gerek olaylar olmadka dersin hakkyla
renilemeyeceini sylerler. Sonu olarak bu sadece gen adam iin dnlm bir
senaryoydu. Yal adam, 'Bak, ayn bu eein durumunda olduu gibi, insanlarn
sylediklerini ok fazla dinlersen lrsn. Bakalarnn sylediklerine aldrma. Milyonlarca
insan var ve hepsinin kendi zihni var, herkes farkl bir ey syleyecek. Herkes farkl bir ey
syleyecek. Herkesin kendi fikirleri var, bu fikirleri dinlemek senin sonun olur,' dedi.
Kimseyi dinleme, kendin olarak kal. Dier insanlar bo ver, kaytsz ol. Herkesi dinlemeye
devam edersen, insanlar seni hep bir o yana bir bu yana itecek. En iteki merkezine asla
ulaamayacaksn.
Herkes eksantrik oldu. Bu ngilizce kelime ok gzel: d merkezli anlamna geliyor. Biz bu
kelimeyi delileri tarif etmek iin kullanyoruz ama herkes eksantrik, herkes merkezin

dnda. Btn dnya eksantrik olmana yardm ediyor, nk herkes seni drtklyor.
Annen kuzeye doru itiyor, baban gneye; amcan bir ey sylyor, erkek kardein baka
bir ey. Tabi karn da baka bir yne itiyor, herkes seni bir yere zorlamaya alyor. ok
gemeden hibir yerde olmadn bir an gelir. Kuzeyden gneye, gneyden douya,
doudan batya itile kakla hibir yere kprdamadan, drtyol aznda ylece durursun.
Yava yava btn yaamn bu olur, eksatrik olursun. Durum bu. Bakalarn dinlemeye
devam eder, kendi i merkezini dinlemezsen bu durum devam edecek.
Btn meditasyonlarn amac merkezlenmek, kendi merkezine gelmektir, merkezden
uzaklamak deil.
Kendi i sesini dinle, o sesi hisset ve bu duyguyla hareket et. ok gemeden bakalarnn
fikirlerine glyor olacaksn ya da sadece kaytsz kalabilirsin. Bir kez merkezlendiinde,
gl bir varlk olursun; o zaman hi kimse seni drtkleyemez, kimse hibir yere
zorlayamaz, ksacas kimse buna cesaret edemez. Kendi iinde merkezlenmi yle byk
bir gsn ki, seninle ilgili bir fikirle sana gelen biri, sana yaklatnda, fikrinin ne
olduunu unutur. Seni bir yere zorlamak isteyen biri, seni zorlamaya geldiini unutur.
Aksine, yalnzca sana yaklamakla o kii senin tarafndan ezildiini hissetmeye balar.
Bir insan tek bana bile ylesine gl olabilir ki, btn toplum, btn tarih gelse, onu
yerinden bir santim bile oynatamaz. Bir Buda, bir sa byledir. Bir sa'y ldrebilirsin ama
onu zorlayamazsn. Onun bedenini yok edebilirsin ama durduu yerden bir santim bile
kprdatamazsn. Bunun nedeni sa'nn dik bal ya da inat olmas deil, hayr, bunun
nedeni sadece onun kendi varlnda merkezlenmi olmasdr. Kendisi iin neyin iyi
olduunu bilir, kendisi iin neyin mutluluk kayna olduunu bilir. Bu i zaten oldu; imdi
sen artk onu yeni hedefler iin kkrtamazsn; baka bir hedefe ynelik hibir sat teknii
onu batan karamaz. O, evini buldu. Seni sabrla dinleyebilir ama onu kprdatamazsn.
O, merkezdedir.
Bu merkezlenme doal ve bamsz olmaya doru atlan ilk admdr; merkezlenmeden
doal ve bamsz olduunda, herkes seni bir yerlere gtrebilir. Bu yzden ocuklarn
doal ve zgr olmasna izin verilmez; ocuklar byle olmak iin yeterince olgun
deillerdir. Doal ve bamsz olup, ortalarda kotururlarsa, yaamlar boa harcanm
olacak. Bu nedenle toplumun gerekli bir i yaptn sylyorum: toplum bir kale gibi
kuatarak ocuklar korur. ocuklarn buna ihtiyac var; ocuklar ok krlgandr, herhangi
bir insandan zarar grebilir. Kalabalk ordadr, ocuklar bu kalabaln iinde yolunu
bulamaz, onlarn karakter zrhna ihtiyac vardr.
Ancak bu karakter zrh senin btn yaamn haline gelirse, kaybolursun. Sen kale
olmamalsn; sen kalenin efendisi olarak kalmalsn, kaleden dar kabilmelisin. Yoksa

bu kale bir koruma deil, bir hapishane olur. Karakterinin dna kabilmelisin. lkelerini
bir kenara koyabilmelisin. Durum gerektirdiinde, tamamen allmn dnda bir karlk
verebilmelisin. Bu yetenek kaybolursa, katlarsn ve bamsz olamazsn. Bu yetenek
kaybolursa, yapaylarsn ve esnek deilsindir.
Esneklik genliktir, katlk yallktr. Ne kadar esneksen o kadar gensin; ne kadar
katysan o kadar yalsn. lm mutlak katlktr. Yaam mutlak zgrlk, esnekliktir.
Hatrlaman gereken ey bu.

merkezden bala
Dardaki yaam bir kasrgadr, srekli bir atma, kargaa ve mcadeledir. Dier
taraftan bu yalnzca yzeyde byledir, okyanusun yzeyindeki dalgalar gibi, lgn bir
grlt, srekli bir mcadele vardr. Yaamn tamam bu deil. Derinlerde sakin, sessiz,
atmasz, mcadelesiz bir merkez var. Merkezde, yaam rahat, grltsz bir ak,
mcadele etmeden, savamadan, zorlamadan akan bir rmaktr. Yzeydekiyle, darsyla
zdeleebilirsin. Bunu yaptnda endie ve keder peinden gelir. Herkesin bana gelen
ey bu; yzeyle ve yzeyde sre gelen mcadeleyle zdeletik.
Yzey huzursuzlua mahkumdur, bunda bir terslik yok. Sen merkezde kk salabilirsen,
yzeydeki huzursuzluk gzel gelecek; kendine gre bir gzellii olacak. Sen ierde sessiz
olabilirsen, dardaki seslerin hepsi ahenkli olur. O zaman hibir ey ters deildir; herey
bir oyun olur. erdeki z, sessiz merkezi bilmiyorsan, tamamen yzeyle zdelemisen,
delirirsin. Zaten hemen hemen herkes deli.
Yoga, meditasyon, Zen gibi deiik teknikler temelde merkezle ban yeniden kurmana
yardmc olacak. Bu teknikler senin evreyi unutup, ieri doru hareket etmene, evreyi
bir sreliine brakmana yardm etmenin yollardr. Kendi varlnn derinliklerinde
ylesine geversin ki, dars kaybolur, sadece i kalr. e nasl gidileceini, kendine
doru nasl adm atacan bir kez rendiinde, bunu yapmak zor deildir. Nasl
yaplacan bilmiyorsan, btn bildiin yzeyde salnan zihinse, bu i ok zordur. Zor olan
insann kendi iinde gevemesi deildir: zor olan yzeye tutunmamaktr.
Bir keresinde u Sufi hikayesini duydum.
Bir Sufi dervi seyahat ediyormu. Gece karanlk olmu ve dervi yolunu kaybetmi. O
kadar karanlkm ki, nereye gittiini bile gremiyormu. Sonra birden bir adm atm ve
aya bolua gelmi. Bir dala tutunarak dmekten kurtulmu ama ok korkmu.

Karanlkm, aada neler olduunu, ukurun ne kadar derin olduunu bilmiyormu. Gece
soukmu. Yardm istemek iin barm ama kimse duymam, yalnzca kendi sesi
yanklanarak geri dnm. Gece o kadar soukmu ki, elleri donmaya balam,
tutunduu dal er ya da ge brakmak zorunda kalacan biliyormu. Tutunmak giderek
imkanszlaacakm. Zaten eli de gevemeye balam. lm kesinlikle ok yaknm; her
an dp lebilirmi. Nihayet sonu gelmi. Ne kadar korktuunu tahmin edebilirsin. Yava
yava lyor, sonu geldiinde, daln ellerinin arasndan kaymaya baladn hissetmi.
Tutunmann bir yolu yokmu, dmekten baka yapacak bir ey kalmam. Ancak dt
anda...
Dervi dans etmeye balam! ukur falan yokmu, yere basyormu. Oysa btn gece
sknt ekmi...
Bizim durumumuz da bu. Yzeyi brakrsak kaybolacamzdan korktuumuz iin, yzeye
tutunmaya devam ediyoruz. Aslnda yzeye tutunduumuz srece kayboluyoruz.
Derinlikler karanlk, zemini gremiyoruz; yzeyden baka hibir eyi gremiyoruz.
Btn meditasyon teknikleri seni cesaretlendirmek, glendirmek, maceraya
heveslendirmek iindir. Bylece yzeye tutunmay brakr, kendi iine dersin. ukura
benzeyen bu karanlk, dipsiz boluk, senin kendi varlnn zeminidir. Yzeyi, evreni
braktn anda, merkezleneceksin.
Meditasyonun amac bu merkezlenmedir. Bir kez merkezlendin mi, darda dolaabilirsin
ama tmyle farkl olacaksn.
Bilincinin nitelii tamamen deimi olacak. Bundan sonra kp darda dolaabilirsin ama
hibir zaman darda olmayacaksn, merkezde kalacaksn. evresel faaliyetlerle
urarken merkezlenmi kalmak gzeldir. O zaman faaliyetlerin tadn karabilirsin; gzel
bir oyun olur. O zaman atma olmaz, herey bir oyundur. O zaman evrede olup bitenler
senin iinde gerilim yaratmayacak, evrende keder ve endie olmayacak.
evre ok fazla geldii, zerinde ok fazla arlk yapt anda asl kaynana geri
gidebilir, varlnn merkezine dalabilirsin. Orda yenilenip, tazelendikten sonra tekrar
dar kabilirsin.
Yolu bir kez rendiinde bunu yapabilirsin, stelik de yol uzun deildir. Kendinden baka
hibir yere gitmiyorsun, bu yzden uzak bir yol deil, hemen yaknnda. Tek engel senin
tutunman, kaybolacandan korkarak darya yapman.
nsan korkudan leceini zanneder. sel merkeze ilerlemek bir bakma lmdr, evreyle
balantl kimlik lr ve senin kendi varlna ilikin yeni bir anlay ortaya kar.

yapmay brak
Meditasyon tekniklerinin neler olduunu birka kelimeyle anlatmak istersek, bunlarn
kendi kendine derin bir geveme, kendi kendine tam bir geveme olduunu syleyebiliriz.
Her zaman gerginiz; tutunduumuz, yaptmz iin. Hi gevemiyor, hi brakmyoruz.
Hep bir ey yapyoruz, problem olan bu yapma durumu. Hibir zaman bir yapmama hali,
olaylar meydana gelirken kiinin ylece orda olduu bir hibir ey yapmama hali iinde
deiliz. Nefes girip kyor, kan dolayor, beden canl, nabz atyor, meltem esiyor, dnya
dnmeye devam ediyor ve sen hibir ey yapmyorsun; ii yapan sen deilsin. Sen
yalnzca gevedin, herey kendi kendine oluyor.
Olaylar olurken sen hibir ey yapmadnda, tamamen geviyorsun. Yapan sen
olduunda, olaylar kendiliinden olmayp, senin tarafndan ynlendirildiinde, gerginsin.
Uykudayken ksmen geviyorsun ama o da tam deil. Uykunda bile ynlendirmeye devam
ediyorsun, uykunda bile hereyin olmasna izin vermiyorsun. Uyuyan birini seyret, btn
bedeninin ok gergin olduunu greceksin. Uyuyan kk bir ocuu izle; ocuk ok
rahattr. Bir hayvan, bir kediyi seyret; bir kedi her zaman rahattr. Sen uyurken bile rahat
deilsin; gerginsin, mcadele ediyorsun, hareket ediyorsun, bir eyle savayorsun.
Yznde gerilimler var. Ryada bile savayor, birini ya da bir eyi koruyor, uyank
olduunda yaptn eyleri yapyor, bunlar isel bir oyun biiminde tekrarlyor olabilirsin.
Rahat deilsin, derin bir brak iinde deilsin.
Bu yzden uyumak insanlar iin giderek zorlayor. Psikologlar ayn genel eilim devam
ettii takdirde, kimsenin kendiliinden uyuyamad gnlerin yakn olduunu sylyor.
Uykunun kimyasal yardmyla getirilmesi gerekecek, nk kimse doal yollardan uykuya
dalamayacak. O gn ok uzak deil. nsanlar o yola oktan girmi durumda, nk
uykudayken bile yalnzca ksmen uyuyor, ksmen gevemi oluyorlar.
Meditasyon en derin uykudur. Yannda baka eylerle birlikte, meditasyon tam bir
gevemedir; kii tamamen gever ama yine de uyanktr. Farkndalk ordadr. Farkndalk
iinde tam bir uyku meditasyondur. Tamamen uyanksn, olaylar oluyor ama sen
direnmiyor, savamyor, yapmyorsun. yapc orda deil; i yapc uykuya dald. Orda
yalnzca bir tank var; yapmayan bir uyanklk ordadr. O zaman seni hibir ey rahatsz
edemez.
Nasl geveyeceini bilirsen, hibir ey seni rahatsz edemez. Gevemeyi bilmezsen,
herey seni rahatsz edecektir, herey. Seni rahatsz eden gerekten de belli bir ey deil,

herey bahane edilebilir. Nerdeyse devaml rahatsz olmaya hazrsn. Bir ey seni rahatsz
etmiyorsa, baka bir ey edecektir, rahatsz olacaksn. Hazrsn, rahatsz olmaya
eilimlisin. Btn nedenler ortadan kaldrlsa bile rahatsz olacaksn. Bir neden
yaratacaksn. Dardan bir ey gelmezse, sen ierden bir ey, bir dnce, bir fikir
yaratacaksn ve rahatsz olacaksn. Bahaneye ihtiyacn var.
Nasl geveyeceini bir kez rendin mi, seni hibir ey rahatsz edemez. Dnya deitii,
olaylar deitii iin deil, dnya ayn olacak. Sende eilim olmayacak, sende delilik
olmayacak; srekli rahatsz edilmeye hazr bir halde olmayacaksn. O zaman etrafnda
olup biten herey yattrcdr, sen gevediinde trafiin grlts bile yattrc olur.
Pazar yeri bile yattrc olur. Bu sana bal. Bu isel bir nitelik.
Merkeze doru ilerledike, gevemenin nitelii artar. Dar doru hareket ettike, daha
fazla rahatsz olursun. Rahatsz olmaya eilimliysen, bu tek bir eyi gsterir: da yakn
yaadn, baka bir eyi deil. Bu eilim evini yzeye yakn kurduunun gstergesidir.
stelik bu ev sahtedir, nk senin gerek evin merkezde, varlnn tam merkezindedir.

huzurlu kalp
Shiva'nn Vigyan Bhairav Tantra's olarak bilinen eski bir inceleme u teknii veriyor:
herhangi rahat bir duruta, koltuk altlarnn arasndaki bir blgeyi yava yava byk
huzurla doldur.
Bu ok basit bir yntem ama mucizevi bir ekilde ie yaryor, dene. Bunu herkes
deneyebilir; hibir tehlikesi yok. Yaplacak ilk ey rahat ve sana kolay gelen bir konumda
gevemi olmak. Kendini belli bir durua zorlamaya alma. Buddha'nn belli bir oturu
biim var, onun iin bylesi kolay. Bir sre uygularsan bu oturu senin iin de kolay olabilir
ama balangta kolay gelmeyecek. Bunu uygulamaya gerek yok: u anda sana rahat
gelen herhangi bir oturula bala. Duru biimiyle urama. Rahat bir koltukta oturup,
geveyebilirsin. Asl mesele bedeninin gevemi bir halde olmas.
Sadece gzlerini kapat ve hisset...btn bedenini. Bacaklarla bala, bacaklarnda gerilim
olup olmadn hisset. Belli bir gerilim olduunu hissedersen, bacaklarn daha da
gerginletir. Sa bacakta gerginlik olduunu hissedersen, gerilimi olabildiince
iddetlendir. Gerilimi en st noktaya kar, sonra gevemenin oray nasl sakinletirdiini

hissetmek iin aniden geve. Sonra gerilim olan yerleri bulmak iin btn bedeni gzden
geir. Gerilim hissettiin yerde, gerilimi artr, nk gerilim youn olduunda gevemek
daha kolaydr. Aksi takdirde gevemek ok zordur, nk gevemeyi gerek anlamda
hissedemezsin. Bir utan dier uca gitmek kolaydr, ok kolay, nk uta olan taraf kendi
iinde kar tarafa hareket etme durumunu yaratr. Yznde gerginlik hissediyorsan,
btn yz kaslarn olabildiince gl bir ekilde kas, gerilim yarat ve en st noktaya
kadar kar. Gerilimi artk daha fazlasnn mmkn olmad bir noktaya getir, sonra
aniden brak. Bu yolla, kol ve bacaklarnn, bedeninin btn paralarnn gevediini gr.
Yz kaslarnda ayrntya gir, nk yz kaslar senin gerilimlerinin yzde doksann tayor,
bedenin geri kalan blmyse sadece yzde onunu. Gerilimlerinin byk bir ksm
zihninde, bu nedenle yz bu gerilimlerin depoland yerdir. Yzn olabildiince ger,
bundan utanma. Yzn btn gcnle strapl, endieli yap ve sonra aniden gevet.
Be dakika boyunca bedenindeki bu gerilimleri aratr, bylece vcudunun her parasnn
gevediini hissedebilirsin. imdi bu senin iin kolay bir duru. Oturarak ya da yataa
uzanarak, hangisi kolayna geliyorsa yle yapabilirsin.
Herhangi rahat bir duruta, koltuk altlarnn arasndaki bir blgeyi yava yava byk
huzurla doldur.
kinci madde: bedenin rahat bir konuma geldiini hissettiinde, buna ok fazla dikkatini
verme. Yalnzca bedenin gevediini hisset ve sonra bedeni unut. nk bedeni
hatrlamak gerekten de bir tr gerilimdir. Bu yzden dikkatini vermemeni sylyorum.
Bedeni rahatlat ve unut. Unutmak, gevemektir. ok fazla ey hatrladnda,
hatrlananlar bedende gerilime neden olur.
Bunu gzlemlememi olabilirsin ama deneyebilecein ok kolay bir altrma var. nce
nabzn l. Sonra gzlerini kapat, be dakika boyunca dikkatini nabzna ver. Sonra tekrar
nabzn l. imdi nabzn daha hzl atyor olacak, nk dikkat gerilime neden oldu. Bir
doktor nabzn ltnde, hibir zaman doru deildir. Nabzn, doktor lmeye
balamadan ncesine gre her zaman daha hzldr. Doktor elini avucunun iine ald
anda alarma geersin.
Ne zaman bilincini bedeninin herhangi bir blmne getirecek olsan, o blm gerginleir.
Biri seni izlediinde gerilirsin; btn beden gerilir. Yalnz olduunda farklsn. Odaya biri
girince, ayn deilsin; btn beden daha hzl almaya balar. Gerildin. Bu yzden
geveme konusunu bytme, yoksa bunu taknt haline getirirsin. Be dakika boyunca
sadece rahata geve ve sonra bunu unut. Unutman yardmc olacak, bedende daha derin
bir geveme yaratacak.
Koltuk altlarnn arasndaki bir blgeyi yava yava byk huzurla doldur.

Gzlerini kapat ve yalnzca koltuk altlarnn arasndaki blgeyi hisset: kalp blgesini,
gsn. Bu blgeyi nce btn dikkatinle, btn farkndalnla sadece iki koltuk altnn
arasnda hisset. Bedenin geri kalann unut, yalnzca iki koltuk altnn arasndaki kalp
blgesine, gsne dikkat et ve bu blgenin byk bir huzurla dolduunu hisset.
Vcut gevedii anda, kalbin kendiliinden huzurla dolar. Kalp sakinleir, gever ve uyum
iine girer. Bedenin dier blmlerini unutarak, dikkatini sadece gsnde younlatrp,
gsn bilinli bir ekilde huzurla doldurduunda, byk huzur hemen arkasndan
gelecek.
Bedende blgeler, belirli duygularn bilinli olarak yaratlabildii zel merkezler vardr.
Koltuk altlarnn arasndaki blge kalp merkezidir. Kalp merkezi her zaman, hissettiin
btn huzurun kaynadr. Huzurlu olduun zamanlarda, bu huzur kalpten geliyor. Kalp
huzur saar. Bu yzden dnya zerindeki btn insanlar, din, rk ve kltr ayrm
olmakszn her insan, sevginin kalbe yakn bir yerden ktn hissetti. Hibir bilimsel
aklamas yok. Ne zaman sevgiyi dnecek olsan, kalbi dnrsn. Aslnda k
olduunda geversin. Gevediin iin belli bir huzur duygusuyla dolarsn. Bu huzur kalpten
gelir.
Huzur ve sevgi yapktr, balantldr. Ak olduun zamanlar huzurlusundur, k
olmadn zamanlar huzursuz. Huzur nedeniyle kalp sevgiyle balantl oldu.
ki ey yapabilirsin. Sevgi arayabilirsin. Bu durumda kendini zaman zaman huzurlu
hissedeceksin. Ancak bu yol tehlikelidir, nk sevdiin insan senden daha nemli olur.
Bakas, bakasdr ve sen bir anlamda baml olursun. Sevgi sana bazen huzur verecek
ama her zaman deil. Bir sr huzursuzluk, keder anlar ve heyecan olacak, nk bakas
senin dnyana girdi. Ne zaman baka biri girse, baz huzursuzluklarn olmas
kanlmazdr, nk dier kiiyle ancak yzeyde karlaabilirsin. Yzey huzursuz olacak.
Yalnzca bazen, ikiniz gerekten k olduunuz srada, atma olmadnda, ancak o
durumda, bazen gevemi olacaksn ve kalp huzurla parlayacak.
Sevgi sana huzurun anlk grnlerini verecek ama gerek anlamda hibir ey kurulmad,
kklenmedi. Bu yolla sonsuz huzur mmkn deil, ancak anlk grntler olabilir. stelik
iki grnt arasnda atma, nefret, iddet ve fke vadileri olacak.
Dier yol huzuru sevgi yoluyla deil, dorudan bulmaktr. Huzuru dorudan bulabilirsen
yaamn sevgiyle dolacak ve bunun yntemi de budur. Bu sevginin nitelii farkl olacak.
Bu sevgi sahiplenici olmayacak; bir insana odakl olmayacak. Baml olmayacak ve
kimseyi sana baml yapmayacak. Senin sevgin tam bir sevecenlik, bir efkat, derin bir
duygu paylam olacak. O zaman hi kimse, bir sevgili bile seni huzursuz edemez, nk
senin huzurun iinde oktan kklendi ve sevgin i huzurunun bir yansmas olarak ortaya

kyor. Btn olay tersine dnd.

Buddha sever ama onun sevgisinde kedere yer yoktur. Seversen ac ekeceksin,
sevmezsen ac ekeceksin. Sevmezsen, sevginin yokluu yznden ac ekeceksin;
seversen, sevginin varl yznden ac ekeceksin. Yzeyde olduun ve yaptn herey
sana geici bir doyum verdii iin karanlk vadi tekrar grnr.
Huzuru nce kendi bana bul. Ondan sonra bamszsn, o zaman sevgi senin 'ihtiyacn'
deil. O zaman birini sevdiinde kendini asla tutsak hissetmeyeceksin, sevginin bir eit
bamlla, klelie dntn asla hissetmeyeceksin. O zaman sevgi yalnzca vermek
olacak: o kadar ok huzurun olacak ki paylamak isteyeceksin. O zaman sevgi,
karlnda bir ey alma dncesi olmadan vermek olacak; koulsuz olacak. Srlardan biri
de ne kadar ok verirsen, o kadar ok aldndr. Daha ok verdike ve paylatka,
verdiin ey daha ok senin olur. Sonsuz olan hazinenin derinliklerine indike, herkese
daha ok vermeye devam edebilirsin. Verdiin ey bitip tkenmez.
Ancak sevgi sana i huzurunun bir yansmas olarak gelmeli. Genellikle tam tersi olur:
huzur sevginin bir yansmas olarak gelir. Sevgi sana huzurun bir yansmas olarak
geldiinde gzeldir. Aksi takdirde sevgi ayn zamanda irkinlik yaratr, bir hastala, atee
dnr.
...koltuk altlarnn arasndaki bir blgeyi yava yava byk huzurla doldur.
Koltuk altlarnn arasndaki blgenin farknda ol ve o blgenin byk huzurla dolduunu
hisset. Sen orda yalnzca huzuru hisset yeter, huzurun oraya kendiliinden dolduunu
hissedeceksin. Oras her zaman dolu ama sen hi farknda olmadn. Bunu yalnzca
uyankln artrmak, yuvaya yaklamak iin yapyorsun. Bu huzuru hissettiinde,
yzeyden ok uzaktasn. Bu orda hibir ey olmad anlamna gelmiyor ama bu
altrmay deneyip, huzurla dolduktan sonra, kendini olanlarn uzanda hissedeceksin.
Caddenin grlts geliyor ama imdi byk bir uzaklk, byk bir boluk var. Grlt
geliyor ama rahatszlk vermiyor; aksine daha derin bir sessizlik getiriyor. Mucize budur.
ocuklar oynuyor, biri radyo dinliyor, insanlar tartyor ve tm dnya etrafnda dnyor
olacak ama sen dardaki hereyle aranda byk bir mesafe olduunu hissediyorsun. Bu
uzaklk sen yzeyden ekildiin iin ortaya kyor. evrede bir eyler oluyor ama sana
sanki baka bir yerde oluyormu gibi grnecek. Seninle ilgili deil. Seni hibir ey
rahatsz etmiyor, bu yzden ilgilenmiyorsun, sen atn. Bu aknlktr.
Kalp doal olarak huzur kaynadr. Sen hibir ey yaratmyorsun. Sen sadece her zaman
orda olan bir kaynaa geliyorsun. Bu imgeleme kalbin huzurla dolu olduunun farkna
varmana yardm edecek, imgeleme huzuru yaratmayacak. Doulu yaklamla Bat'l
hipnoz arasndaki fark budur. Hipnozcular huzuru kendi imgeleminle yarattn dnr

ama Doulu mistik huzuru imgelemiyle yaratmadn, sadece zaten orda olan bir eye
uyumlandn bilir.
mgeleme yoluyla yarattn hibir ey kalc olamaz: o ey gerek deilse, o zaman
sahtedir, hayaldir ve sen yalnzca bir halsinasyon yaratrsn. Bu durumda huzursuz ve
gerek olmak bir huzur yanlsamas iinde olmaktan daha iyidir, nk gelime bu
deildir. Sen sadece bunun sarholuu iindesin. Er ya da ge aylacaksn, nk er ya da
ge gerek yanlsamay paralayacak. Gerek btn yanlsamalar paralamak zorundadr;
sadece daha byk bir gereklik paralanamaz.
Daha byk bir gereklik darnn gerekliini paralayacak; bu nedenle Shankara ve
dier Doulu dnrler dnyann bir yanlsama olduunu sylyor. Dnya yanlsama
deildir ama bu dnrler daha yksek bir gereklii grdkleri iin, o ykseklikten
dnya bir hayal gibi grnr. O kadar uzak, mesafe o kadar sonsuz ki, gerek gibi
alglanamyor. Caddedeki grlt, rya gryormusun gibi olacak, gerek deil. Grlt
sana hibir ey yapamaz. Sadece olur ve geer ve sen dokunulmam bir halde kalrsn.
Gerek sana dokunmuyorsa, onun gerek olduunu nasl hissedeceksin? Gerek ancak
sana derinlemesine nfuz ettiinde hissedilir. Etkisi ne kadar derin olursa, o kadar ok
gerek hissedersin.
Shankara btn dnyann d olduunu syler. Mesafenin ok ald, ok byd bir
noktaya gelmi olmal ki, darda olup bitenler ona tpk rya gibi grnm. Dnya
Shankara'nn etrafndayd ama ona nfuz edemiyordu. Nfuz etme, gerekliin lsdr.
Sana bir ta atarsam, ta sana arpar. Darbe sana nfuz eder ve etki ta gerek yapar.
Bir ta atarsam, ta sana deer ama nfuz etmezse, derinlerde bir yerlerde sana arpan
tan grltsn duysan da, hibir rahatszlk duymayacaksn. Ta aslsz, gerek d,
aldatc bir ey olarak alglayacaksn.
Sen d izgiye o kadar yaknsn ki, sana bir ta atsam, cann yanacak. Bedenden sz
etmiyorum, beden her durumda incinecek. Buddha'ya bir ta atarsam, vcudu senin
bedeninin incindii kadar incinecektir. Ancak Buddha yzeye yakn deildir, o merkeze kk
salmtr. Mesafe o kadar byktr ki, Buddha tan neden olduu darbeyi hissedecek ama
incinmeyecektir. Varlk el dememi, yara almam bir halde kalacaktr. Bu yara almam
varlk ta, ryada atlm bir ey olarak hissedecektir. Bu yzden Buddha hibir eyin
maddeden olumadn syler, herey 'cisimsiz'dir. Dnya cisimden yoksundur. Bu
yaklam, Shankara'nn dnyann aldatc olduunu syledii ifadesiyle ayndr.
Bunu dene. ki koltuk altnn arasnda huzurun kalp merkezine yaylarak, iine dolduunu
hissedebildiin her an, dnya aldatc grnecek. Dnyann aldatc grnmesi ve
hissedilmesi, meditasyona girdiinin bir gstergesidir. Dnyann aldatc olduunu

dnme, dnmeye gerek yok, bunu hissedeceksin. Bunu birden bire yaayacaksn,
'Dnyaya ne oldu?' Dnya birden ryaya dnt. Dnya, cisimsiz, dsel bir varolu
ordadr. Ayn ekrandaki bir film kadar gerek grnr. boyutlu bile olabilir. Bir nesnesi
varm gibi grnse de, yanstlm bir eydir.
Gerekte dnya yanstlm, hayali bir ey olduundan deil, hayr. Dnya gerektir ama
sen bir uzaklk yaratabilirsin ve bu mesafe giderek byr. Dnyaya ynelik duygularndan
yola karak, mesafenin byyp bymediini anlayabilirsin. l budur. Bu meditatif bir
ldr. Dnyann bir hayal olduu doru deil ama dnya sana gre gerek d
olduunda, kendi varln iinde merkezlendin demektir. Artk yzeyle arandaki uzaklk o
kadar byktr ki, yzeye nesnel, senin dnda bir ey olarak bakabilirsin.
zdelemedin.
Bu teknik ok kolaydr ve fazla zaman almaz. Bazen insanlar daha ilk denemede yntemin
gzelliini ve mucizesini hisseder. O yzden bunu dene. lk denemede bir ey
hissetmezsen, hayal krklna urama. Bekle. Yapmaya devam et. O kadar kolay bir
teknik ki, istediin zaman yapabilirsin. Gece yatanda yatarken yapabilirsin; sabah artk
uyandn hissettiinde yapabilirsin. nce bunu yap, sonra kalk. On dakika bile yeterli
olur. Bunu gece uykuya dalmadan hemen nce on dakika yap. Dnyay gerek d yap,
uykun o kadar derin olacak ki, daha nce hi byle uyumam olabilirsin. Dnyay uykuya
dalmadan hemen nce gerek d yaptnda, daha az rya greceksin. nk dnya bir
rya olduunda, ryalar devam edemez. Dnya hayalse, dnyann gereklii seni
etkilemeyecei, zerine hcum etmeyecei iin tamamen gevedin demektir.
Bu teknik, uykusuzluktan yaknanlar iin iyidir. ok faydas oluyor. Dnya gerek d
olduunda, gerilimler dalr. Kenardan uzaklaabilirsen, derin bir uyku haline oktan
girdin, uyku sana gelmeden nce sen oktan derin bir uykuya daldn demektir. O zaman
sabah gzel olur, nk ok dinsin, ok gensin; btn enerjin titreiyor. Merkezden
yzeye geldiin iin byle olur.
Uykunu alp, uyandn anda gzlerini ama. nce on dakika bu altrmay yap, sonra
gzlerini a. Geceden sonra beden gevemitir, canl ve tazedir. Zaten gevemi
durumdasn, bu yzden fazla zamann almayacak. Sadece geve. Bilincini hemen iki
koltuk altnn arasndaki kalbine getir: kalbinin derin bir huzurla dolduunu hisset. On
dakika bu huzurla kal, sonra gzlerini a.
Dnya tmyle farkl grnecek, nk huzur gzlerinden de yansyor olacak. Gn
boyunca kendini farkl hissedeceksin. Yalnzca sen kendini farkl hissetmekle
kalmayacaksn, insanlarn da sana farkl davrandn hissedeceksin.
Her ilikiye bir ey katarsn. Katkn deitiinde, senin farkl biri olduunu hissettikleri iin

insanlar da farkl davranr. Onlar bunun farknda olmayabilir. Sen huzur dolu olduunda,
herkes sana farkl davranacak. Daha sevecen ve daha nazik, daha az direnli, daha ak
ve samimi olacaklar. Orda bir mknats var. Huzur mknatsdr.
Sen huzurlu olduunda, insanlar sana yaklar; huzursuz olduunda uzaklar. Bu o kadar
fiziksel bir olay ki, kolaylkla gzlemleyebilirsin. Ne zaman huzurlu olsan, herkesin sana
yakn olmak istediini hissedeceksin, nk huzur titreir, etrafnda bir titreim yaratr.
Etrafnda huzur halkalar hareket edecek ve her kim yaklarsa, bir aacn glgesine girip,
rahatlamak ister gibi sana daha yakn olmay arzu edecek.
Kendi iinde huzurlu olan bir insann etrafnda bir glge vardr. Nereye giderse gitsin,
herkes ona daha yakn, daha ak olmak ister, gvenir. inde kargaa, atma, keder,
endie ve gerilimler olan biriyse, dier insanlar iter. Her kim ona yaklarsa, korkar;
tehlikelidir. Ona yakn olmak tehlikelidir.
Sahip olduun ey her neyse onu verecein iin, srekli onu veriyorsun. Birini sevmek
isteyebilirsin ama sen kendi iinde huzursuzsan, sevgilin bile uzaklaacak, senden kamak
isteyecek, nk onun enerjisini tketeceksin ve senin yannda kendini mutlu
hissetmeyecek.
Onun yanndan her ayrlnda, onu yorgun, bitkin dm bir halde brakacaksn, nk
yaam veren bir kaynan yok; iinde ykc bir enerji var.
Bu nedenle yalnzca sen farkl olduunu hissetmekle kalmayacaksn, bakalar da farkl
olduunu hissedecek. Merkeze birazck daha yaklatnda tm bak an ve
faaliyetlerinin sonular gibi yaam biimin de tamamen deiebilir. Sen huzurluysan, tm
dnya sana kar huzurlu olur. Bu tam bir yansmadr. Olduun ey her yere yansr.
Herkes bir ayna olur.
Unutma, bakalarna ancak sahip olduun eyi verebilirsin. Sen kederli olduunda, ne
sylersen syle ya da ne yaparsan yap, dier insanlar mutsuz edeceksin. Sen mutluysan,
bir ey sylemene gerek yok, onlar mutlu edersin. Sadece orda bulunman bile, onlarn
varlndaki mutluluu tetikleyecek. Varln baka insanlarda bir ezamanllk yaratacak.
Senin mziin, senin dansn mutluluk dalgalar yaratacak, neen sana yaklaan herkese
bulaacak.

onun hikayesi
Erkekle kadnn binlerce yldan beri bir arada yaayp, yine de birbirine yabanc olmas en

garip olaylardan biridir. ocuklar olur ama onlar hl yabancdrlar. Kadnn yaklamyla
erkein yaklam birbirine o kadar terstir ki, bilinli bir aba olmadka, olay senin
meditasyonun haline gelmedike, huzurlu bir yaam srdrme midi yoktur.
Bu benim en ok ilgilendiim konulardan biri: nasl sevitiin ve meditasyon birbiriyle o
kadar i iedir ki, her ak maceras kendiliinden bir meditasyon ortaklna dnr ve
her meditasyon seni o kadar bilinlendirir ki k olmaya ihtiyacn kalmaz, ak iinde
ykselebilirsin. Bilinli bir ekilde seerek arkada bulabilirsin.
Meditasyonun derinletike, sevgin de derinleecek ya da tersi de olabilir: meditasyonun
geliip gzelletiinde, sevgin de byyp olgunlaacak. Ancak bu tamamen farkl bir
dzlemde olur.
Kocana meditasyon kanalyla bal deilsin. Sadece birbirinizin bilincini hissetmek iin
sessizlik iinde, bir saat olsun hibir zaman oturmuyorsunuz. Ya kavga ediyorsunuz ya da
seviiyorsunuz ama her iki durumda da bedenle, fiziksel blmle, biyolojiyle, hormonlarla
balantlsnz. Birbirinizin en iteki zyle ilgili deilsiniz. Ruhlarnz ayr kalyor.
Tapnaklarda, kiliselerde ve evlendirme memurluklarnda yalnzca bedenleriniz evleniyor.
Ruhlarnz kilometrelerce uzakta. Partnerinle seviirken, o anda bile, ne sen ne de
partnerin ordasnz. O belki de Cleopatra'y, Troya'l Helen'i, bir sinema yldzn
dnyor. Sen de baka birini dnyorsun. Belki de bu yzden kadnlar gzlerini kapal
tutar, kocasnn yzn grmemek, rahatsz olmamak iin. Kadn Byk skender'i,
Korkun Ivan' dnyor ve kocasna bakyor. Btn hayalleri yklyor. Kocas tam bir
fareye benziyor.
Kutsal, meditatif, derin bir sessizlik olmas gereken o gzel anlarda bile, o srada bile
sevdiinle yalnz deilsin. Bir kalabalk var. Senin zihnin baka birini dnyor, karn da
baka birini dnyor. O zaman yaptn ey mekanik, robot gibisin. Biyolojik bir g seni
tutsak ediyor ve sen buna sevgi diyorsun.
Duyduuma gre, ayyan biri sabah erken saatte sahilde bir adam snav ekerken
grm. Ayya adamn etrafnda dnm, sandan solundan dikkatlice incelemi ve
sonunda, 'Bu kadar zel bir ilikiye karmamalym ama kz arkadann gittiini sylemek
zorundaym. imdi gereksiz yere egzersiz yapma, nce kalk ve kzn nerde olduunu bul!'
demi.
Grne gre durum bu. Seviirken, kadnn gerekten orda m? Erkein gerekten orda
m? Yoksa bir alkanl, yaplmas gereken bir eyi, bitirilmesi gereken bir grevi mi
yerine getiriyorsunuz?
Partnerinle uyumlu bir iliki srdrmek istiyorsan, daha meditatif olmay renmek
zorunda kalacaksn. Tek bana sevgi yeterli deildir. Akn gz tek bana krdr;

meditasyon sevgiye gz verir. Meditasyon sevgiye anlay kazandrr. Sevgin bir kez hem
sevgi hem meditasyon haline geldi mi, yol arkada olursunuz. O zaman bu artk iki kiinin
arasnda yaanan sradan bir iliki deildir. liki, yaamn gizlerini kefetme yolunda
ilerleyen bir dostlua dnr.
Erkek tek bana, kadn tek bana olduunda, yolculuk ok skc ve ok uzun
gelecek...gemite olduu gibi.
Bu bitmek bilmeyen atmay gren dinlerin hepsi ruhsal yoldan gitmek isteyenlerin kar
cinsten vaz gemesi, rahip ve rahibelerin bekar olmas gerektiine karar verdi.
Ancak be bin yllk tarihte ka tane rahip ve ka tane rahibe kendi gerekliine ulam
ruhlar oldu? Sayacan isimler iki elin parmaklarn gemez. Budist, Hindu, Hiristiyan,
Mslman, her dinden milyonlarca rahip ve rahibe geti. Ne oldu?
Yol o kadar uzun deil. Hedef o kadar uzakta deil. Komunun evine gitmek istediinde
bile, iki bacana birden ihtiya duyacaksn. Tek bacak zerinde zplayarak ne kadar
uzaa gidebilirsin?
Erkeklerle kadnlar sevgi dolu ve meditatif bir ilikide, btnn organik paralar olarak,
derin bir dostluk iinde bir arada olduklarnda hedefe istedikleri anda ulaabilirler. nk
hedef senin dnda bir yerde deil; hedef kasrgann merkezi, senin varlnn en iteki
blmdr. Hedefi ancak btn olduunda bulabilirsin ve kar cins olmadan btn
olmazsn.
Erkek ve kadn iki paradr, bir btnn iki yndr.
Bu yzden kavga grltyle zaman kaybetmek yerine, birbirinizi anlamaya aln. Kendini
dier kiinin yerine koymaya al; bir erkein grd gibi grmeye al, bir kadnn
grd gibi grmeye al. Drt tane gz, iki tane gzden her zaman daha iyidir, tam bir
gr asna sahip olursun; drt yne de uzanabilirsin.
Yalnz bir tek eyin hatrlanmas gerekiyor: meditasyon yoksa, sevginin baarszla
uramas kanlmazdr; baarya ulamas mmkn deil. Rol yapabilirsin, bakalarn
kandrabilirsin ama kendini kandramazsn. Derinde bir yerde sevginin vaat ettii hereyin
szde kaldn biliyorsun.
Sevgi ancak meditasyon yoluyla yeni renkler, yeni mzikler, yeni arklar, yeni danslar
retmeye balar, nk meditasyon sana kar kutbu anlaman salayacak igry
kazandrr. atma ite bu anlay iinde kaybolur.
Dnya zerindeki btn atmalarn nedeni yanl anlamalardr. Sen bir ey sylersin,
karn baka bir ey duyar. Karn bir ey syler, sen baka bir ey duyarsn.
Otuz, krk yldan fazla birlikte yaam iftler grdm; hl birlikte olduklar ilk gn kadar
toy grnyorlar. Hl ayn ikayet: 'Sylediklerimi anlamyor.' Krk yllk birliktelik ve sen

karnn syledii eyi tam olarak anlamann, karnn da senin sylediin eyi tam olarak
anlamasn salamann bir yolunu bulamadnz.
Sanrm bunun olmas iin meditasyondan baka bir yol yok, nk meditasyon sana
skunet, farkndalk, sabrla dinleme, kendini dier kiinin yerine koyma kapasitesi gibi
nitelikler kazandryor.
Hibir ey olanaksz deildir ama doru ilac denemedik.
'la' (medicine) kelimesinin 'meditasyon' (meditation) kelimesiyle ayn kkten geldiini
hatrlaman istiyorum. la bedenini iyiletirir; meditasyon ruhunu iyiletirir. la, senin
madde yanna ifa olur; meditasyon ruhsal yanna ifa olur.
nsanlar birlikte yayor ve ruhlar yaralarla dolu; bu nedenle kk eyler onlar ok fazla
incitiyor.
Nasreddin Hoca bana sordu, 'Ne yapmalym? Ne desem yanl anlalyor ve hemen
sorun'kyor.'
'Tek bir eyi dene: sadece sessizce otur, hibir ey syleme,' dedim.
Ertesi gn onu daha da mitsiz bir durumda buldum. 'Ne oldu?' dedim.
'Senden akl istememem gerekirdi. Hergn kavga eder, tartrdk ama bu yalnzca szl
olurdu. Dn, senin verdiin akl yznden dayak yedim!' dedi.
'Ne oldu?' dedim.
'Sessizce oturdum. Bana bir sr soru sordu ama ben sessiz kalmaya kararlydm. O
zaman karm, "Yani konumayacak msn?" dedi. Ben sessiz kaldm. O zaman bana bir
eylerle vurmaya balad! Karm, "Herey giderek ktleiyor. En azndan birbirimizle
konuurduk; artk konuamyoruz bile," dedi,' diye anlatt Nasreddin Hoca.
'Bu gerekten kt,' dedim.
Nasreddin Hoca, 'Kt m diyorsun? Btn mahalle topland. Herkes sormaya balad, "Ne
oldu? Neden konumuyorsun?" Birisi tahminde bulunup, "eytan ruhunu ele geirmi gibi
grnyor," dedi,' diye anlatt.
'Aman Tanrm, imdi beni aptaln birine gtrecekler, adam bana vuracak, eytan dar
karmaya alacak diye dndm. "Durun," dedim. "ime eytan girmedi. Sadece
konumuyorum, nk sylediim herey kavgaya neden oluyor. Ben bir ey sylyorum,
karm da bir ey sylemek zorunda kalyor. Sonra ben bir ey sylemek zorunda kalyorum
ve kimse bunun nerde biteceini bilmiyor," dedim. Sadece sessiz bir ekilde meditasyon
yapyordum, kimseye zararm yoktu ve birden btn mahalle bana dman oldu!'
nsanlar hi anlay olmadan yayor. Bu yzden, ne yaparlarsa yapsnlar felaketle son
bulacak.
Bir adam seviyorsan, ona verebilecein en gzel hediye meditasyon. Bir kadn

seviyorsan, elmas bir yzn kymeti yok; meditasyon ok daha kymetli bir hediye
olacak ve yaamnz katksz bir keyfe dntrecek.
Potansiyel olarak katksz bir keyif yeteneine sahibiz ama bunu nasl yapacamz
bilmiyoruz. Yalnzken, zntnn doruklarndayz. Birlikte olduumuzda, tam bir
cehennem!
Jean-Paul Sartre gibi byk bir zekya sahip bir adam bile, baka birinin varlnn
cehenneme benzediini, yalnz olmann daha iyi olduunu, baka biriyle yapamayacan
sylemek zorunda kald. O kadar ktmser oldu ki, baka biriyle olmann imkansz
olduunu, dier kiinin cehennem olduunu syledi. Genel olarak hakl.
Meditasyonla dier kii cennetin olur. Jean-Paul Sartre'n meditasyon konusunda en ufak
bir fikri yoktu.
Bat'l insann kederi budur. Bat'l yaamn gzel yanlarn karyor, nk meditasyon
hakknda hibir ey bilmiyor. Bat'l insan yaamn gzel yanlarn karyor, nk ak
hakknda hibir ey bilmiyor.
Bana gre, erkek ve kadn nasl bir btnn iki yarsysa, sevgi ve meditasyon da yle.
Meditasyon erkektir; sevgi de kadn. Meditasyonla sevginin bulumas, erkekle kadnn
bulumasdr. Bu bulumada ne erkek ne de kadn olan akn insan yaratrz.
Yeryznde akn insan yaratmadka, fazla umut yok.

meditasyon yapar gibi sevimek

Tantra hep yanl anlald. Tantra sradan insanlar tarafndan anlalamaz; doru
anlamalar imkansz. Tantra bir ibadet biimidir, seksle hibir ilgisi yoktur. Sevimenin bile
seksle bir ilgisi yoktur. Bir meditasyona, bir ibadete dntnde, enerjiler ibadet ruhu
iinde buluup, eriyerek, birbirine kartnda sevimek, sadece elence ya da oyun bile
deildir, bir adanmadr.
Bu bir Tantra tekniidir, sevimeye bir meditasyon gibi yaklar.
Okanrken, okamann iine sonsuz yaam gibi gir.
Bu teknik akla ilgilidir, nk k gevediinde yaadn deneyime en yakn olan ey.
Sevemezsen, gevemen imkansz. Geveyebilirsen, yaamn sevgi dolu bir yaam olacak.
Gergin bir insan sevemez. Neden? Gergin bir insan hep amalarla yaar. Gergin bir insan
para kazanabilir ama sevemez, nk sevgi amaszdr. Sevgi bir eya deildir. Sevgiyi
biriktiremezsin; banka hesab oluturamazsn; sevgiyle egonu glendiremezsin.

Gerekten de sevgi en anlamsz eylemdir, arkasnda hibir anlam yoktur, hibir ama
yoktur. Kendi bana var olur, baka bir ey iin deil.
Sen bir ey iin para kazanyorsun, para bir ara. Biri iinde yaasn diye ev yapyorsun, ev
bir ara. Sevgi bir ara deil. Neden seviyorsun? Ne iin seviyorsun? Sevgi kendi iinde
sondur. Bu yzden hesaplayan, mantkl bir zihin, amalar dorultusunda dnen bir zihin
sevemez. Her zaman amalar dorultusunda dnen bir zihin gergin olacaktr, nk
ama asla imdi ve burda deil, ancak gelecekte yerine getirilebilir. Bir ev yapyorsun,
hemen iine girip yaayamazsn, nce evi yapman gerekecek. Gelecekte evin iinde
yaayabilirsin, imdi deil. Para kazanyorsun, gelecekte bankada paran olacak, imdi
deil. Aralar imdiki zamanda, sonular gelecekte elde edilecek.
Sevgi hep burdadr; gelecei yoktur. Bu yzden sevgi meditasyona bu kadar yakndr.
lm de bu yzden meditasyona yakndr, nk lm burda ve imdidedir; asla
gelecekte olamaz. Gelecekte lebilir misin? Ancak imdiki zamanda lebilirsin. Hi kimse
gelecekte lmedi. Gelecekte nasl lebilirsin? Gemite nasl lebilirsin? Gemi bitti, artk
yok, o zaman gemite lemezsin. lm hep imdiki zamanda olur. lm, sevgi,
meditasyon, hepsi imdiki zamanda olur.
lmden korkuyorsan, sevemezsin. Sevgiden korkuyorsan, meditasyon yapamazsn.
Meditasyondan korkuyorsan, yaamn yararsz olacak. Herhangi bir ama dorultusunda
yararsz deil, yaamn iinde asla bir mutluluk hissedememe anlamnda yararsz. Yaam
bo olacak.
Bu n birbirine balamak garip grnebilir: sevgi, meditasyon, lm. Garip deil!
Bunlar benzer deneyimler. Bunlardan birine girebilirsen, dier ikisine de girebilirsin.
Bu teknik sevgiyle ilgilidir. Teknik, 'Okanrken, okamann iine sonsuz yaam gibi gir,'
der. Bu ne demek? Birok ey! Bir: Sen sevilirken gemi bitti, gelecek yok. imdiki zaman
boyutunda hareket ediyorsun. imdide hareket ediyorsun.
Hi kimseyi sevdin mi? Sevdiysen, severken aklnn yerinde olmadn bilirsin. Bu yzden
bilge denen adamlar kn gznn kr olduunu, kn aklszlk, delilik olduunu syler.
Sevenler krdr, nk gelecei, ne yapacaklarn hesaplayan gzleri yoktur. Sevenler
krdr; gemii gremezler. Sevgililere ne oldu? Sadece, sonulara ilikin hibir dnce
olmadan, gemi ya da gelecek dncesi olmadan, burda ve imdide hareket ediyorlar.
Bu yzden sevenlere kr deniyor. yleler! Hesap yapanlara gre sevenler kr. Hesap
yapmayanlar iin, sevenler kahin. Hesap yapmayanlar sevgiyi gerek bak, gerek gr
olarak deerlendirecek.
Gerekten de sevgi annda ilk olarak, gemi ve gelecek yok olur. O zaman hassas bir
noktann anlalmas gerekiyor. Gemi ya da gelecek olmadnda, bu an imdiki zaman

olarak adlandrabilir misin? imdiki zaman ancak ikisi arasnda var olur, gemile gelecek
arasnda. Karlkldr. Gemi ve gelecek yoksa, imdiki zamandan sz etmenin anlam ne
var? Anlamsz. Bu yzden Shiva imdiki zaman kelimelerini kullanmyor. Shiva, 'sonsuz
yaam,' diyor. Sonsuzluu kastediyor...sonsuzlua giriyorsun.
Biz zaman paraya bldk, gemi, imdiki zaman, gelecek. Bu blnme yanltr,
kesinlikle yanl. Zaman gerekten gemi ve gelecektir. imdiki zaman, zamann paras
deildir. imdiki zaman sonsuzluun parasdr. Zaman gemi olandr; zaman gelmekte
olandr. imdi zaman deildir, nk hi gemez, her zaman burdadr. imdi her zaman
burdadr. Her zaman burdadr! Bu imdi sonsuzdur.
Gemiten hareket edersen, imdiki zamana asla gidemezsin. Gemiten her zaman
gelecee gidersin; imdiki zaman hi gelmez. imdiki zamandan gelecee asla
gidemezsin. imdiki zamandan giderek daha derine iner, daha, daha imdiye gidersin.
Sonsuz yapsam budur.
"Bunu u ekilde syleyebiliriz: gemiten gelecee gidi zamandr. Bu, bir dzlemde, dz
bir izgi zerinde ilerliyorsun demektir. Bunu yatay olarak da adlandrabiliriz. imdiki
zamanda olduun anda boyut deiir: dikey olarak ilerlersin, yukar ya da aa,
ykseklere ya da derinliklere doru. O zaman asla yatay ilerlemezsin. Bir Buddha ve Shiva
sonsuzlukta yaar, zamanda deil.
sa'ya sormular, 'u senin Tanr'nn krallnda ne olacak?' Soruyu ynelten adam
zamanla ilgili sormuyordu. Adam arzularna ne olacan, onlar nasl doyuracan
soruyordu. Yaamn sonsuz olup olmayacan, lm olup olmayacan soruyordu;
mutsuzluk olup olmayacan, aa ve yukar tabakadan insanlar olup olmayacan. 'u
senin Tanr'nn krallnda ne olacak?' diye sorduunda, adam aslnda bu dnyayla ilgili
eyler soruyordu. sa karlk verdi, cevab bir Zen rahibinin verecei cevabn aynsyd,
'Artk zaman olmayacak.'
Bu yant alan adam, 'Artk zaman olmayacak,' cmlesiyle neden sz edildiini anlamam
olabilir. sa, 'Artk zaman olmayacak,' dedi, nk zaman yataydr ve Tanr'nn krall
dikeydir...sonsuzdur. Tanr'nn krall her zaman burdadr! Oraya girmek iin tek yapman
gereken, zamandan uzaklamak.
Bu yzden sevgi ilk kapdr. O kapdan geerek, zamandan uzaklaabilirsin. Bu yzden
herkes sevilmek ister, herkes sevmek ister. Sevgiye neden bu kadar nem verildiini,
sevgiye duyulan o derin zlemin nedenini kimse bilmez. Bunu doru ekilde bilmediin
srece, ne sevilir ne de sevebilirsin, nk sevgi bu dnya zerindeki en derin konulardan
biridir. Herkesin olduu haliyle sevme yeteneine sahip olduunu dnmeye devam
ederiz. Durum bu deildir, byle olmaz. Bu yzden hayal krkl yayorsun. Sevgi farkl

bir boyuttur ve birini zaman iinde sevmeye alrsan, abalarn boa gidecek. Zamanda,
sevgi mmkn deildir.
nme bakyorum, bir duvar var; gzlerimi hareket ettiriyorum, gkyz var. Zamana
baktnda her zaman bir duvar vardr. Zamann tesine baktnda, usuz bucaksz
gkyz vardr...sonsuz. Sevgi sonsuzluu aar, varoluun sonsuzluunu. Bu nedenle
gerekten de imdiye kadar birini sevdiysen, sevgi bir meditasyon tekniine
dntrlebilir. Teknik budur: sevilirken, sevgiye sonsuz yaam gibi gir.
lgisiz, darda duran bir sevgili olma. Sevgi dolu ol ve sonsuzlua git. Birini sevdiinde,
sevgili olarak orda msn? Ordaysan, zamandasn demektir ve sevgi tamamen sahtedir.
Hl ordaysan ve 'Ben' diyebiliyorsan, fiziksel olarak yakn olabilirsin ama ruhsal olarak
ayr kutuplardasnz.
Akken, sadece sevgi, sadece seven olmamalsn. Sevmek ol. Sevgilini okarken, okama
ol. perken, pen ya da plen olma, pme ol. Egoyu tamamen unut, onu eylemin
iinde erit. Eyleme o kadar derinlemesine gir ki, oyuncu ortadan kaybolsun. Sevginin iine
giremezsen, yemek yemenin ya da yrmenin iine girmek zordur, ok zor, nk sevgi
egoyu eritmenin en kolay yoludur. Bu yzden egoist insanlar sevemez. Sevgi hakknda
konuabilir, sevgiyi anlatan arklar syleyebilir, bu konuda yazabilirler ama sevemezler.
Ego sevemez!
Sevmek ol. Kucaklarken, kucaklama ol, p ol. Kendini tmyle ylesine unut ki, 'Ben
artk yokum. Yalnzca sevgi var,' diyebilesin. O zaman atan, kalp deil sevgidir. O zaman
dolaan, kan deil sevgidir. Gzler grmez, sevgi grr. Dokunmak iin hareket eden,
eller deil sevgidir.
Sevgi ol ve sonsuz yaama gir. Sevgi yaadn boyutu birden bire deitirir. Zamann
dna atlrsn ve sonsuzlukla kar karya gelirsin. Sevgi derin bir meditasyon olabilir,
mmkn olan en derini. Sevgililer bazen azizlerin bilmediini bilir. Sevgililer birok yoginin
bulamad o merkeze dokunmutur. Ancak sevgini meditasyona dntrnceye kadar
btn bunlar bir anlk grnler olarak kalacaktr. Tantra bu demektir: sevginin
meditasyona dnm. imdi Tantra'nn neden bu kadar ok aktan ve seksten sz
ettiini anlayabilirsin. Neden mi? nk sevgi, iinden geerek bu dnyay, bu yatay
boyutu aabilecein en kolay doal kapdr. Dou'daki Tanr Shiva'nn ei Devi'yle
resimlerine bak. Onlara bak! kiymi gibi grnmyorlar, onlar birler. Birlik o kadar
derindir ki, sembollere bile girmitir. Shivalinga'y hepimiz grmzdr. Erkeklik
organyla, Shiva'nn cinsel organyla ilgili bir semboldr ama tek bana deildir, Devi'nin
vajinasna yerletirilmitir. Eski zamanlarn Hindu'lar ok cesaretliymi. imdi bir
Shivalinga grdnde, onun cinsel organla ilgili bir sembol olduunu asla

hatrlamyorsun. Unuttuk; bunu btnyle unutmaya abaladk.

Carl Jung otobiyografisinde yer alan anlarnda bunu ok gzel ve komik bir olay olarak
hatrlyor. Jung Hindistan'a gelmi, Konark' ve bir sr Shivalinga'nn, cinsel organla ilgili
bir sr semboln olduu Konark tapnan grmeye gitmi. Ona etraf gezdiren bilge
Shivalinga'lar hari hereyi aklam. O kadar ok Shivanliga varm ki, fark etmemek
imkanszm. Jung durumun farkna varm ama srf bilgeye taklmak iin sormaya devam
etmi, 'Bunlar ne?' Bunun zerine bilge sonunda kulana, Jung'un kulana eilip, 'Burda
sormayn, size daha sonra anlatacam. Bu zel bir ey,' demi.
Jung iinden glm olmal. Bunlar zamane Hindu'lar. Sonra bilge tapnan dnda
Jung'a yaklam ve 'Bakalarnn nnde sormanz iyi olmad. Size imdi anlatacam. Bu
bir sr,' demi. Sonra yine Jung'un kulana, 'bunlar bizim mahrem yerlerimiz,' demi.
Jung Avrupa'ya dndnde, dou mitolojisi ve felsefesi zerine aratrmalar yapan, nl
aratrmac Heinrich Zimmer'le karlayor. Bu hikayeyi Zimmer'e anlatyor. Zimmer, Hint
dncesine nfuz etmeye alm en yetenekli beyinlerden, Hindistan'a ve onun
dn biimine, onun yaama ilikin doulu, mantk tesi, gizemli yaklamna k
biriydi. Bunu Jung'dan duyunca gld ve 'Burda bir fark var. Ben hep Buddha, Krishna,
Mahavir gibi byk Hintlileri duydum. Anlattn ey byk Hintlilerle deil, Hintlilerle ilgili
bir eyler anlatyor,' dedi.
Sevgi byk kapdr. Tantra'da seks ayplanacak bir ey deildir. Tantra'da seks tohum,
sevgi de onun ieidir. Tohumu ayplyorsan, iei de ayplyorsundur. Seks, sevgi
olabilir. Seks hibir zaman sevgi olmazsa, bozuk demektir. Seksi deil, bozuk olduu
gereini aypla. Sevgi iek vermeli, seks sevgi olmal. Seks sevgi olmuyorsa, bu seksin
suu deil, senin suundur.
Seks, seks olarak kalmamal; Tantra retisi budur. Seks sevgiye dntrlmelidir. Sevgi
de sevgi olarak kalmamaldr. Sevgi a, meditatif deneyime dntrlmelidir. Sevgi
nasl dntrlr? Eylemi yapan unut, eylemin kendisi ol. Severken, sevgi ol, sadece
sevgi. O zaman senin ya da benim ya da bir bakasnn sevgisi deildir, sadece sevgidir.
Sen orda olmadnda, sen esas kaynan ya da akmn ellerinde olduunda, sevdiinde,
seven sen deilsindir. Sevgi seni iine ektiinde, sen ortadan yok oldun; sen yalnzca
akan bir enerji oldun.
amzn en yaratc beyinlerinden biri olan D. H. Lawrence, bilerek ya da bilmeyerek bir
Tantra ustasyd. Bat'da tamamen aypland ve kitaplar yasakland. Konumalarna
dayanarak alm bir sr mahkeme davas vard. nk, 'Seks enerjisi tek enerjidir. Seks
enerjisini ayplar ya da bastrrsanz, evrene kar gelmi olursunuz. O zaman bu enerjinin
daha stn meyvelerini hibir zaman renemeyeceksiniz. Seks enerjisi bastrldnda

irkinleir, ksr dng budur,' demiti.

Rahipler, ahlaklar ve dindar olarak adlandrlan dier insanlar seksi ayplamaya devam
etti. Bu insanlar seksin irkin bir ey olduunu sylyor. Seksi bastrdnda, seks
geekten irkin bir ey olur. Bu nedenle, 'Bak! Sylediimiz ey doru. Sen bunu
gsterdin,' diyorlar. Oysa irkin olan seks deildir, onu irkinletiren bu rahiplerdir. Seksi
bir kez irkinletirdiler mi, hakllklar kantlanm oluyor. Onlarn hakll kantlandka,
sen seksi giderek daha da irkinletirmeye devam ediyorsun.
Seks masum enerjidir, senin iinde akan yaam, iinde yaayan varolutur. Onu bozma!
Ykseklere kmasna izin ver. Bu yzden seks sevgi olmal. Fark nedir? Zihnin cinsellikle
ilgili olduunda karndaki insan smrrsn; dier kii kullanlp atlacak bir aratr. Seks
sevgi olduunda, dier kii bir ara deildir, smrlmez; dier kii gerekte baka biri
deildir. Sevdiinde, seks ben-merkezli deildir. Dier insan nemli, esiz olur.
Karndakini smrmyorsun, hayr! Tam tersi, ikiniz birlikte derin bir deneyimde
bulutunuz. Smren ve smrlen deil, derin bir deneyimin ortaklarsnz. Farkl bir
sevgi dnyasna adm atmakta birbirinize yardm ediyorsunuz. Seks smrdr. Sevgi
farkl bir dnyaya doru birlikte ilerlemektir.
Bu ilerleme ksa sreli deilse ve bu ilerleme meditatif olursa, yani kendini tamamen
unutabilirsen, seven ve sevilen ortadan kalkarsa, sadece sevgi akarsa, o zaman sonsuz
yaam senindir der Tantra.

drdnc blm -gnlk yaama uygun meditasyonlar

Gemite yaplan hatalardan biri buydu: yirmi dakika meditasyon yaparsn ya da gnde
kez meditasyon yaparsn ya da gnde be kez meditasyon yaparsn. Temel fikir hergn
birka dakikann meditasyona ayrlmas gerektiidir. yi de kalan yirmi saat krk dakika
iinde ne yapacaksn? Meditasyona zt bir ey olacana hi phe yok. Doal olarak, yirmi
dakika iinde elde ettiin ey, gnn geri kalan zamannda kaybolup gidecek.
Meditasyona tamamen farkl bir yerden bakman istiyorum. Yirmi dakika ya da krk dakika
meditasyon yapmay renebilirsin, renmek iin bir yandr ama ondan sonra
rendiini gne ve geceye tamak zorundasn. Meditasyon ayn kalp atn gibi olmal.

doal ve kolay
Her frsat bulduunda, birka dakikalna nefes sistemini rahatlat, baka hibir ey
yapma. Btn bedeni gevetmeye gerek yok. Trende ya da uakta ya da arabada
otururken, kimse bir ey yaptn fark etmeyecek. Sadece nefes sistemini gevet. Doal
haliyle grevini yapmasna izin ver yeter. Sonra gzlerini kapat ve nefesi izle, giriini,
kn, giriini... Konsantre olma! Konsantre olursan, sorun yaratrsn, nk o zaman
herey bir huzursuzluk nedeni olur. Arabann iinde otururken konsantre olmaya
alrsan, arabann grlts huzursuzlua neden olur, yannda oturan insan
huzursuzlua neden olur.
Meditasyon konsantrasyon deildir. Yalnzca farkndalktr. Sadece gever ve nefesi
izlersin. Bu izleyide hibir ey darda kalmaz. Araba m homurdanyor, hi problem deil,
kabul et. Trafik akyor, tamam, hayatn bir paras. Yanndaki vatanda horluyor, kabul et.
Hibir eyi reddetme.
Gereklerden kaamazsn. Yzlemek daha iyidir, kabul etmek, gerei yaamak daha
iyidir. Gerek ve iten bir hayat yaamaya baladnda, btn sorunlar yok olmaya
balar, nk atma ortadan kalkar ve sen artk blnm deilsindir. Sesinin bir
btnl vardr, tm varln bir orkestra olur. u anda, sen bir ey sylediinde,
bedenin baka bir ey sylyor; dilin bir ey sylediinde, gzlerin ayn zamanda baka
bir ey anlatmaya devam ediyor.
nsanlar sk sk bana gelir ve ben de onlara, 'Naslsn?' diye sorarm. Onlar da, 'ok, ok
mutluyuz,' der. Buna inanamyorum, nk yzleri o kadar donuk ki, nee yok, sevin yok!
Gzlerinde parlt yok, k yok. 'Mutluyuz,' dediklerinde, zorlanarak sylyorlarm gibi,
'mutlu' kelimesi bile kulaa ok mutlu gelmiyor. Tavrlar, sesleri, yzleri, oturular ya da
ayakta durular, herey mutlu olduklarn yalanlyor, baka bir ey ifade ediyor.
nsanlar izlemeye bala. Mutlu olduklarn sylemeye baladklarnda, izle. Bir ipucu ara.
Gerekten mutlular m? Bir taraflarnn baka bir ey sylediini hemen fark edeceksin.
Ondan sonra, zaman zaman kendini izle. Mutlu olduunu syleyip de mutlu olmadnda,
nefesinde bir dzensizlik olacak. Nefesin doal olamaz. Bu imkansz. nk asl gerek,
mutlu olmadn. 'Mutsuzum,' demi olsaydn, nefesin doal kalacakt. Anlamazlk
olmayacakt. Oysa sen, 'mutluyum,' dedin. Bir eyi, su yzne kmak zere olan bir eyi
hemen bastryorsun, inmeye zorluyorsun. Bu aba nefesinin ritmini deitirir; nefesin
artk ritmik deildir. Yzn artk ekici deildir, gzlerin yanltc olur.
nce bakalarn izle, nk bunu yapmak daha kolay olacaktr. Bakalar hakknda daha
tarafsz olabilirsin. Onlarla ilgili ipular bulduunda, ayn ipularn kendin iin de kullan.

Sesinin tonunun gerei sylediinde ahenkli, yalan sylediinde sinir bozucu olduunu
gr. Gerei sylediinde teksin, btnsn; yalan sylediinde btn deilsin, bir
anlamazlk ortaya kt. Bu alglamas g olay izle, nk bunlar btnln ya da
btn olmamann sonulardr.
Her ne zaman btn olur, paralara ayrlmazsan; her ne zaman tek, birlik iinde olursan,
birden bire mutlu olduunu greceksin. 'Yoga' kelimesinin anlam budur. Bir yogiyle
anlatmak istediimiz ey budur: btn olan, birlik iinde olan kii; btn paralar
birbiriyle balantl, elikili deil; paralar birbiriyle atma halinde deil, dayanma
iinde, birbiriyle bar iindedir. Bir yoginin varlnda byk bir dostluk vardr. Yogi
btndr.
Bazen senin de btn olduun zamanlar var, nadiren. Okyanusu izle, heybetli yabaniliini,
birden bire blnmln, izofrenini unutursun; geversin. Himalayalarda
yrdnde, Himalayalarn doruklarndaki el dememi kar grdnde, birden bire bir
serinlikle sarmalanrsn ve sahte olmana gerek kalmaz, nk orda sahte
davranabilecein baka kimse yoktur. Btn olursun. Gzel bir mzik dinlediinde btn
olursun.
Kendini herhangi bir zamanda, herhangi bir durumda btn olarak bulduunda, iinde bir
huzur, bir mutluluk, bir nee ykselir, etrafn sarar. Kendini btnlenmi hissedersin.
Bu anlar beklemeye gerek yok, bu anlar senin doal yaamn olabilir. Bu olaanst
anlar, olaan anlar olabilir, Zen fikri tamamen bunun zerinedir. ok sradan bir yaamda,
olaanst bir hayat yaayabilirsin: odun keserek, odun paralayarak, kuyudan su
tayarak, kendi kendine ok huzurlu olabilirsin. Yeri temizleyerek, giysileri ykayarak
tmyle huzurlu olabilirsin, nk asl mesele faaliyetini btnlk iinde, keyif iinde, zevk
alarak yapmaktr.

nefes bir anahtardr

Bir ocuu izle; doru nefes alma biimi budur. Bir ocuk nefes aldnda, gs hi
etkilenmez. Karn ier ve iner. ocuk karnndan nefes alp veriyor gibidir. Btn
ocuklarn kk bir gbei vardr; gbek ocuklarn nefes al veri biimi ve enerji
deposu olarak kullanlmas nedeniyle vardr.
Doru nefes alma ekli budur. Gsn ok fazla kullanmamaya al; gs ok nadir
olarak, acil zamanlarda kullanlr. Hayatn kurtarmak iin kayorsan, o zaman gs

kullanlabilir. Gs acil durum aracdr. O zaman derin olmayan, hzl bir nefes kullanp,
kaabilirsin. Ancak normalde gs kullanlmamaldr. Hatrlanmas gereken bir ey var:
gs sadece acil durumlar iindir, nk acil bir durumda doal nefes almak zordur.
Doal nefes aldnda o kadar sakin ve soukkanl olursun ki, koamazsn, dvemezsin;
o kadar sakin ve akl bandasn ki, Buddha gibisin. Acil bir durumda, rnein ev yanyor,
doal nefes alrsan, hibir ey kurtaramazsn. Ormanda bir kaplan stne atlyor, doal
nefes almaya devam edersen, hi endielenmeyeceksin; 'Tamam, brak kaplan istediini
yapsn,' diyor olacaksn adeta. Kendini koruyamayacaksn.
Doa bir acil durum arac vermi; gs bir acil durum aracdr. Bir kaplan sana
saldrdnda, doal nefesi brakp, gsnden nefes almak zorundasn. O zaman koma,
dvme, enerjiyi hzl yakma kapasiten artacak. Acil bir durumda sadece iki alternatif
vardr, kamak ya da savamak. Her ikisi iin de s ama youn, s ama ok huzursuz bir
enerji, gergin bir hal gerekir.
Srekli gsden nefes alp verirsen zihninde gerilimler olacak. Srekli gsden nefes
alp verirsen, hep korkacaksn. nk akcier solunumu yalnzca korku durumlarnda
kullanlmak iindir. Bunu bir alkanlk haline getirdiysen, srekli korku iinde, gergin ve
hep kamaya hazr olacaksn. Dman yok ama sen orda dman olduunu
zannedeceksin. Paranoya byle ortaya kar.
Bat'da Alexander Lowen ve bioenerji zerinde alan baz insanlar bu olayla karlat.
Bu insanlar, korkan kiilerde gsn gergin olduunu ve ok s nefes aldklarn hissetti.
Bu kiilerin nefesleri derinletirilerek, gbee, hara merkezine kadar indirilirse, korkular
yok olur. Ida Rolf bedenin i yapsn deitirmek iin en gzel yntemlerden birini,
Rolfing'i kefetti. Yllardr yanl nefes alyorsan, belli bir kas sistemi gelitirmisin
demektir ve bu kas sistemi yolu tkayarak, derin nefes alman engeller. Birka saniye
derin nefes almay hatrlasan bile, iine geri dndnde, tekrar gsden, s nefes
almaya balayacaksn. Kas sisteminin deitirilmesi gerekiyor. Kas sistemi bir kez deiti
mi, korku ortadan kalkar ve gerilim yok olur. Bir ocuun nefes aln izle, doal nefes
alma ekli budur. Bu ekilde nefes al. Gbein nefes aldnda isin, nefes verdiinde
insin. Bu yle bir dzen iinde olsun ki, nerdeyse senin enerjinin arks, uyumlu dans
olsun. Kendini o kadar gevemi, o kadar canl, o kadar hayat dolu hissedeceksin ki, byle
bir canlln mmkn olduunu hayal bile edemezsin.

gevemi dikkat
Shiva, Vigyan Bhairav Tantra'snda u meditasyon tekniini veriyor: dikkatin her nereyi
aydnlatrsa, tam o noktay deneyimle.
Bu teknik iin ilk olarak dikkatini gelitirmelisin. Dikkatli bir tutum gelitirmen gerekiyor.
Bu teknik ancak o zaman ie yarar, o zaman dikkatinin aydnlatt noktay
deneyimleyebilirsin, kendini deneyimleyebilirsin. Bir iee sadece bakarak kendini
deneyimleyebilirsin. O zaman bir iee bakmak, yalnzca iee bakmak deil, iee
bakana da bakmaktr. Bu ancak dikkatin srrn biliyorsan mmkndr.
Bir iee bakabilir, iee baktn dnebilirsin. Oysa iei dnmeye baladn ve
iei kardn. Artk orda deilsin, baka bir yere gittin. Uzaklatn. Dikkat, bir iee
baktnda, bir iee bakyorsun ve adeta zihnin durmu, artk dnce yokmu ve
sadece orda duran iek varm gibi, baka hibir ey yapmyorsun demektir. Sen
burdasn, iek orda, ikinizin arasnda hibir dnce yok.
Bunu yapabilirsen, birden bire senin dikkatinin iekten sana dndn, geri yansdn
greceksin. Bir ember oluacak. Sen iee bakacaksn ve bak geri gelecek. iek
bak yanstacak, sana geri gnderecek. Ortada hi dnce yoksa, byle olur. O zaman
sadece iee bakmyorsun, iee bakana da bakyorsun. O zaman iee bakan ve iek
iki nesne oldu ve sen de her ikisine tanklk ettin.
nce dikkatin eitilmesi gerekir, nk dikkatin nerdeyse sfr. Ondan buna, bundan una
atlayan dikkatin kpr kpr. Bir an iin bile dikkatli deilsin. Ben konuurken bile, asla
sylediklerimin hepsini duymuyorsun. Bir kelimeyi duyuyorsun, sonra dikkatin baka bir
yere kayyor; sonra geri dnyorsun, baka bir kelime duyuyorsun, sonra dikkatin baka
bir yere gidiyor. Birka kelime duyup, boluklar dolduruyorsun, sonra da beni duyduunu
zannediyorsun. Yannda her ne gtryorsan, senin sorunun; senin kendi eserin. Benden
yalnzca birka kelime duydun ve boluklar doldurdun. Boluklara her ne doldurduysan,
hereyi deitiriyor! Ben bir laf ediyorum, sen o laf zerine dnmeye balyorsun
hemen. Sessiz duramyorsun.
Dinlerken sessiz durabilirsen, dikkatli olursun.
Dikkat, hibir dncenin blmedii sessiz bir uyanklktr. Bunu gelitir. Bunu ancak
yaparak gelitirebilirsin; baka yolu yok. Daha fazla yap, o zaman gelitirirsin. Her ne
yapyorsan, her nerdeysen, dikkatini gelitirmeye al.
Bir arabada yolculuk ediyorsun ya da trende. Orda ne yapyorsun? Dikkatini gelitirmeye
al; boa vakit geirme. Yarm saati trende geireceksin: dikkatini gelitir. Sadece orda
ol. Dnme. Birine bak, trene bak ya da dar bak ama bak ol, hibir ey dnme.
Bakn dosdoru olacak, delip geecek, bakn her yerden sana geri yansyacak ve sen

bakann farknda olacaksn.

Kendinin farknda deilsin, nk bir duvar var. Bir iee baktnda, ilk olarak
dncelerin bakn deitiriyor; bakna kendi renklerini veriyor. Sonra bak iee
gidiyor. Bak geri geliyor ama o zaman da yine dncelerin ona farkl bir renk veriyor.
Bak geri geldiinde, hibir zaman seni yerinde bulamyor. Sen baka bir yere gittin, orda
deilsin.
Her bak geri gelir; herey yansr, yantlanr ama sen orda deilsin. Geri dneni almak
iin orda ol. Gn boyunca bunu birok ey zerinde deneyebilirsin. Zamanla dikkat
gelitireceksin. Bu dikkatle unu yap:
Dikkatin her nereyi aydnlatrsa, tam o noktay deneyimle.
O zaman herhangi bir yere bak ama sadece bak. Dikkat aydnlatt ve sen kendini
deneyimleyeceksin. Ancak ilk koul dikkat kapasitesine sahip olmaktr. Bunu
uygulayabilirsin. Bunun iin fazladan zaman ayrmaya gerek yok.
Herhengi bir ey yaparken, yemek yerken, banyo yaparken, duun altnda dururken,
sadece dikkatli ol. Sorun nedir? Sorun hereyi zihnimizle yapyor ve srekli gelecei
planlyor olmamz. Bir trende yolculuk ediyor olabilirsin, oysa zihnin baka seyahatler
organize ediyor, programlyor, planlyordur. Bunu durdur.
Bokuju adnda bir Zen rahibi, 'Bildiim tek meditasyon bu. Yemek yerken, yerim.
Yrrken, yrrm. Uykum geldiinde, uyurum. Her ne olursa, olur. Asla mdahale
etmem,' demi.
Yaplacak tek ey bu, mdahale etme. Her ne oluyorsa, olmasna izin ver; sadece orda ol.
Bu sana dikkat kazandracak. Sen dikkatli olduunda, bu teknik avucunun iinde olacak.
Dikkatin her nereyi aydnlatrsa, tam o noktay deneyimle.
Deneyimleyeni deneyimleyeceksin; kendine geri ekileceksin. Her yerden yansyacaksn.
Varoluun tamam bir ayna olacak; her yerden yansyacaksn. Ancak o zaman kendini
bilebilirsin, daha nce deil.
Varoluun tamam sana bir ayna olmadka, varoluun her paras seni aa
karmadka, her iliki seni amadka... Sen ylesine sonsuz bir olaysn ki, sradan
aynalar bunlar yapamaz. Sen iinde yle byk bir varolusun ki, varoluun tamam bir
ayna olmadka gremeyeceksin. Btn evren bir ayna olduunda, ancak o zaman sen
yansyacaksn. lahi olan senin iinde yayor.
Varoluu bir ayna haline getirmenin teknii budur: dikkat yarat, daha uyank ol ve
dikkatin her nereyi aydnlatrsa, her neresi, hangi nesne olursa olsun, hemen kendini
deneyimle. Bu mmkn ama u anda imkansz, nk temel koullar yerine
getirmiyorsun.

Bir iee bakabilirsin ama bu dikkat deildir. Yalnzca iein yanndan geiyorsun, tekrar
tekrar. iei koarken grdn; bir an bile orda durmadn.
Dikkatin her nereyi aydnlatrsa, tam o noktay deneyimle.
Yalnzca kendini hatrla.
Bu tekniin yararl olabilmesinin derin bir nedeni var. Bir top atarsan ve top bir duvara
arparsa, top geri gelir. Bir iee ya da bir yze baktnda, belli bir enerji dar veriliyor,
bakn enerjidir. Baktnda enerji sarf ettiinin, dar bir enerji verdiinin farknda
deilsin. Yaam enerjinin belli bir miktar dar atlyor. Bu yzden btn gn sokaklara,
gelip geen insanlara, ilanlara, kalabala, dkkanlara baktktan sonra kendini yorgun
hissediyorsun. Hereye bakmak kendini bitkin hissetmene neden oluyor. O zaman
rahatlamak iin gzlerini kapatmak istiyorsun. Neden bu kadar bitkin hissediyorsun? Dar
enerji verdin.
Buddha da Mahavir de rahiplerinin ok fazla bakmamas konusunda srarcyd; rahipler
yere konsantre olmalyd. Buddha ancak bir metre uzaa bakabileceini sylyor. Heryere
bakma; yalnzca yrdn yola bak. Bir metre ileri bakmak yeterlidir, nk bir metre
ilerlediinde, yine bir metre ileriye bakyor olacaksn. Bundan daha ileri bakma, nk
enerjini gereksiz yere harcamamalsn.
Baktnda, belli bir miktar enerji dar veriyorsun. Bekle, sessiz ol, brak bu enerji geri
dnsn. aracaksn. Enerjinin geri gelmesine olanak verebilirsen, kendini asla bitkin
hissetmeyeceksin. Bunu yap. Yarn sabah, bunu dene. Sessiz ol, bir eye bak. Sessiz ol,
baktn eyi dnme, bir sre sabret. Enerji geri gelecek; aslnda yeniden
canlanacaksn.
Dnce olmadnda, enerji geri dner; arada bir engel yoktur. O srada ordaysan, geri
gelen enerjiyi tekrar iine ekersin. Bu ie eki, yenileyicidir. Gzlerin, yorulmak bir
tarafa, daha da rahatlar, canlanr, daha ok enerjiyle dolar.

alan yaratmak
Hepimizin belli bir miktar alana ihtiyac var. Ne zaman insanlar bu alana sokulacak olsa,
bizim enerjimiz bzlr ve ierde byk bir panie kaplrz.
Bu alan hergn giderek klyor. Dnya ok kalabalklayor. Her yerde, trende,
otobste, tiyatroda, caddede, dkkanlarda, restoranlarda, kolejlerde, okullarda, korkun
bir insan kalabal var. Bireyin geliimi iin gerekli olan alan yok oldu. Herkesde derin bir

stres ortaya kt. Buna 'stres sendromu' diyorlar ve artk nerdeyse normal hale geldi.
Herkes stresli ama bu normal olduu iin, insanlar bunun farknda deil. Bu durum bir
sr i hastala neden oluyor; zellikle de tansiyonla balantl hastalklara.
Trende yan yana duran insanlar izle, nerdeyse birbirlerini eziyorlar, klm, sert ve
donuklar, kprdamyorlar, nk korkuyorlar. Hareket ederlerse, enerji de hareket
edecek, bu yzden l gibi kprdamadan duruyorlar, bylece dier insanlarn varln
hissetmiyorlar, ite bedenler bu ekilde giderek daha cansz ve duyarsz bir hale geldi.
Bu konuda bir ey yapmak zorundasn, yoksa problemler ortaya kacak. nsanlar
yaklatnda ve panik, korku ya da gerilimin ilk belirtilerini hissettiinde yapabilecein
baz eyler var. Derin bir nefes ver ve havay dar ver. Sadece btn stresin havayla
birlikte dar atldn hisset. Sonra derin bir nefes al. Temiz hava al ve gsnn, nefes
borunun genilediini hisset. Yedi nefes yeterli, birden bire hibir problem kalmadn
greceksin.
En nemli ey, nefes verirken stresi dar attn fikridir. Nefes birok eyi davet etmek,
birok eyi de dar atmak iin kullanlabilir. Nefes en hayati yanndr. Nefes sensin. Bu
demek oluyor ki, nefesine her ne yapyorsan, kendine yapyorsun demektir. Rahat ve
huzurlu olduunda nefesin deiiktir. Sadece nefesini izleyerek, zihninde neler olup
bittiini anlayabilirsin.

bilinli tatma
ok bilinsiz, dnmeden, robot gibi yiyoruz. Lezzet yaanmaz ve deneyimlenmezse,
yalnzca kendini dolduruyorsun demektir. Yava git ve tadn farknda ol. Yiyecekleri
sadece yutma. Telasz bir ekilde tatlarna bak, tat ol. Tatly hissettiinde, o tatllk ol. O
zaman o tat btn bedende hissedilebilir. Yalnzca azda, dilde deil, dalgalar halinde
btn bedende hissedilebilir.
Her ne yiyorsan, tadn hisset ve tat ol. Tat olmadan, duyularn canszlaacak. Giderek
daha az duyarl olacak. Duyarllk azaldnda bedenini hissedemeyeceksin, duygularn
hissedemeyeceksin. O zaman sadece kafada merkezlenmi olarak kalacaksn.
Su ierken serinlii hisset. Gzlerini kapat, suyu yava i, tadn al. Serinlii hisset, o
serinlik olduunu hisset, nk serinlik sudan sana geiyor, bedeninin bir paras oluyor.
Azn suya deiyor, dilin suya deiyor ve serinlik aktarlyor. Bunun bedeninin btnne
olmasna izin ver. Dalgalarnn yaylmasna izin ver, btn bedeninde bir serinlik

hissedeceksin. Bu yolla duyarlln geliebilir, daha canl ve daha tamamlanm olabilirsin.

isel glmseme
Yapacak bir iin olmayp, oturduun zamanlarda, yalnzca alt eneni gevet ve azn
hafife arala. Azdan nefes almaya bala ama derin deil. Yalnzca bedenin nefes alsn,
bu yzden nefes s olacak ve giderek daha da slaacak. Nefesin ok slatn
hissettiinde, azn ak ve enen gevekken, btn bedeninde byk bir rahatlama
olacak.
O anda, bir glmseme hissetmeye bala ama yznde deil, isel varlnn her yerinde
hisset. Bu glmseme dudaklarla ilgili deil, ie yaylan varolua ait bir glmseme.
Yzdeki dudaklarla glmsemeye gerek yok. Sanki karnndan glmsyorsun, karn
glmsyor. Bu bir glmseme, kahkaha deil, bu yzden ok ok yumuak, narin,
krlgan, karnnda aan kk bir gl gibi, kokusunu vcudun her yerine yayyor.
Bu glmsemenin ne olduunu bir kez rendiinde, yirmi drt saat mutlu olabilirsin. Ne
zaman bu mutluluu yitirdiini hissedecek olsan, sadece gzlerini kapatp, o glmsemeyi
tekrar yakaladnda, mutluluk orda olacak. Bu glmsemeyi gn iinde istediin kadar
yakalayabilirsin. Glmseme hep ordadr.

gnele kalk
Gne domadan sadece on be dakika nce, gkyz hafife aydnlandnda, yalnzca
bekle ve sevgiliyi bekler gibi izle: yle uyank, yle derin bir bekleyi, ylesine mitli ve
heyecanl ve yine de sessiz. Brak gne dosun, izlemeye devam et. Gzn dikmene
gerek yok; gzlerini krptrabilirsin. Ayn zamanda iinde bir eylerin ykseldii
duygusunu yaa.
Gne ufukta ykseldiinde, gnein gbek deliinin ok yaknnda olduunu hissetmeye
bala. Gne orda ykseliyor; ve burda, karnn iinde bir ey ykseliyor, ykseliyor,
yavaa. Orda gne, karnnn iinde isel bir k noktas ykseliyor.
On dakika yeter. Sonra gzlerini kapat.
lk bata gnei plak gzle grmek bir negatif yaratr, bu nedenle gzlerini kapadnda

gnein ierde gz kamatrdn grebilirsin.

Bu sende ok byk bir deiime neden olacak.

evet demek
Temel tavrmz 'Hayr'dr. Neden? nk 'hayr' dediinde kendini bir ey zannedersin.
Anne kendini bir ey zanneder, hayr diyebilir. ocuk reddedilir, ocuun egosu incinir ve
annenin egosu tatmin edilmi olur. 'Hayr' ego doyurucudur; egonun gdasdr, bu yzden
hayr deme konusunda kendimizi eitiyoruz.
Hayatta nereye gidersen git, her yerde hayr-deyicilerle karlaacaksn, nk 'hayr'la
otoriteni hissediyorsun, bir eysin, hayr diyebilirsin. 'Evet Efendim' demek kendini aa
hissetmene yol ayor; birinin, nemsiz birinin emrinde olduunu hissediyorsun. Ancak
yle olduunda 'Evet Efendim' diyorsun.
Evet olumludur, hayr olumsuz. Bunu hatrla: hayr ego doyurucudur; evet kendini
kefetme yntemidir. Hayr ego glendiricidir; evet ego yok edici.
nce evet deyip diyemeyeceini anla. Evet diyemiyorsan, evet demek imkanszsa, ancak
o zaman hayr de.
Normal yntemimiz daha en bandan hayr demektir; hayr demek imkanszsa, ancak o
zaman, bozguna uram bir tavrla evet deriz.
Bunu bir gn dene. Yirmi dn saat boyunca her duruma evetle balamay deneyeceine
yemin et. Bunun sana getirecei derin rahatlamay gr. Sradan eyler! ocuk sinemaya
gitmek iin izin istiyor. Gidecek; senin 'hayr'nn hibir anlam yok. Tam tersi, 'hayr'n bir
davetiye oluyor, senin 'hayr'n bir ekime dnyor, nk sen kendi egonu
glendirirken, ocuk da kendi egosunu glendirmeyi deniyor. ocuk senin hayrna kar
kmay deneyecek ve ocuk senin hayrn evet yapmann yollarn biliyor, onu nasl
dntreceini biliyor. Biraz aba, srar gerektirdiini biliyor, bylece senin hayrn evet
oluyor.
Yirmi drt saat, her ekilde evetle balamay dene. ok byk zorluk yaayacaksn, nk
farkna varacaksn: ilk bata hemen hayr geliyor! Hereyde nce hayr geliyor, bu bir
alkanlk olmu. Onu kullanma; eveti kullan ve evetin seni nasl rahatlattn gr.

huzursuzluu serbest brak

Her gece, bir koltua otur, ban gevek ve hareketsiz bir halde geriye brak. Yastk
kullanabilirsin, bylece dinlenme vaziyetinde olursun ve boynunda gerilim olmaz. Sonra
alt eneni brak, sadece gevet, az hafife aralansn. Burundan deil, azdan nefes
almaya bala. Ancak nefes deimemeli, her zaman olduu gibi doal olmal. lk birka
nefes biraz dzensiz olacak. Zamanla nefesler oturacak ve nefes alp verme ok fazla
slaacak. Nefes ok hafife ieri girip kacak; olmas gerektii gibi. Azn ak, gzlerini
kapal tut ve hareket etme.
Sonra bacaklarnn, eklem yerlerinden kopmu da senden uzaklayormu gibi gevediini
hissetmeye bala. Bacaklarn senden alnyormu gibi hisset, kesilmiler. O zaman sadece
st blmden ibaret olduunu dnmeye bala. Bacaklar gitti.
Sonra eller: her iki elinin de gevediini ve senden alndn hayal et. Ellerin ayrldnda
ierde bir 'klik' sesi bile duyabilirsin. Artk ellerin yok; ellerin cansz, alnd. O zaman
yalnzca gvde kalr.
Sonra ba dnmeye bala, bann alndn; ban kesiliyor, ba koptu. O zaman brak
serbest kalsn: nereye isterse oraya dnsn, saa ya da sola, hibir ey yapamazsn. Brak
serbest kalsn; senden alnd.
O zaman yalnzca gvdeden ibaretsin. Yalnzca bu kadar olduunu hisset, gs ve karn,
hepsi bu kadar.
Bunu en az yirmi dakika yap, sonra uyu. Bunun uyumadan hemen nce yaplmas
gerekiyor. En az hafta yap.
Huzursuzluun yatacak. Bu blmleri ayrp, sadece esas para kaldnda, btn enerjin
esas paraya dolacak. Bu esas para geveyecek ve enerji bu sefer daha orantl bir
biimde bacaklarnda, ellerinde ve banda yeniden hareket etmeye balayacak.

kalple balanty korumak

Gerek yaam hissetmektir. Dnmek yapmacktr, nk dnmek her zaman
yaklaktr; asla gerek olan deildir. Seni sarho edecek olan ey, arab dnmek deil,
arabn kendisidir. arab dnmeye devam edebilirsin ama sadece arab dnerek
asla sarho olmazsn. arab imek zorundasn ve imek duygu yoluyla olur.

Dnmek uydurma bir faaliyettir, geici bir faaliyettir. Dnmek bir eyin olduuna
ilikin sana yanltc bir duygu verir, oysa hibir ey olmaz. Bu yzden dnmeden,
hissetmeye ge. Bunun iin yaplacak en iyi ey kalpten nefes almaya balamak olacak.
Gn iinde hatrna geldike, derin bir nefes al. Bu nefesin tam gsn ortasna arptn
hisset. Btn varoluun adeta iine, kalp merkezinin olduu yere aktn hisset. Bu
merkez insandan insana deiir; genellikle saa yatktr. Fiziksel kalple hibir ilgisi yoktur.
Tamamen farkl bir eydir; grnmeyen bedene aittir.
Derin nefes al ve her seferinde, derin nefeslerle en az be kez yap. Nefes al ve kalbi
hisset. Tam ortada hisset, o varoluun kalp yoluyla aktn hisset. Canllk, yaam,
tanrsal, doa, herey iine akyor. Sonra derin bir nefes ver, yine kalpten ve sana
verilenlerin hepsini varolua, tanrsala geri akttn hisset.
Bunu gn iinde birok kere yap ama her yapnda bir seferde be defa nefes al. Bu senin
kafadan kalbe gemene yardmc olacak.
Giderek daha duyarl olacaksn, daha nce farknda olmadn birok eyi giderek daha
fazla fark edeceksin. Daha ok koklayacak, daha ok tadacak, daha ok dokunacaksn.
Daha ok grecek, daha ok duyacaksn; herey younlaacak. Bu yzden kafadan kalbe
ge, btn duyularn birden bire berraklaacak. inde yaamn iinde, frlamaya ve
akmaya hazr bir halde gerekten attn hissetmeye balayacaksn.

dur! altrma
Gnde en az alt kez ok basit bir altrma yapmaya bala. Her biri sadece yarm dakika
alyor, bu da gnde dakika yapar. Dnyann en ksa meditasyonu! Ancak ani yapmak
zorundasn, btn incelik burda.
Caddede yrrken, birden hatrlyorsun. Kendini durdur, kendini tamamen durdur, hi
kprdama.
Yarm dakika sadece orda ol. Durum her ne olursa olsun, tamamen dur ve her ne oluyorsa
sadece orda ol. Duruun ani yaplmas gerekiyor. Sonra tekrar hareket etmeye bala.
Bunu gnde alt kez yap. Daha fazla yapabilirsin ama daha az yapma; bu altrma byk
bir almaya neden olacak.
Aniden sadece olduun yerde bulunduunda, btn enerji deiir. Zihinde devam eden
sreklilik durur. Bu o kadar ani olur ki, zihin bu kadar hzl yeni bir dnce yaratamaz.
Zaman gerekir, zihin aptaldr.

Neresi olursa olsun, hatrladn anda btn varln aniden sars ve dur. Yalnz sen fark
etmeyeceksin. Ksa srede bakalarnn senin enerjini fark ettiini, bir eyler olduunu;
bilinmeyenden bir eylerin iine girdiini hissedeceksin.

kutudan kmak
zgn msn? Dans et ya da git, duun altna gir ve beden ss kaybolduka zntnn
bedenini terk ettiini gr. Bandan aa akan suyun etkisiyle, ayn ter ve toz gibi
zntnn de bedeninden temizlendiini hisset. Neler olduunu gr.
Zihnini yle bir duruma sokmay dene ki, nceki haliyle alamasn.
Herey olabilir. Aslnda asrlar boyunca gelitirilmi tekniklerin hepsi, zihni eski kalplardan
uzaklatrma abasndan baka bir ey deildir.
rnein, fkeliysen, birka derin nefes alman yeterli. Derin bir nefes al ve derin bir nefes
ver, iki dakika yeter. Sonra fkenin nereye gittiini gr. Zihni artyorsun; ikisi arasnda
balant kuramyor. 'Ne zamandan beri,' diye zihin sormaya balyor, 'birileri fkeyle derin
nefes alp vermeye balad? Neler oluyor?'
Herhangi bir ey yap ama bunu asla tekrarlama; iin asl bu. Yoksa kendini her zgn
hissettiinde du alrsan, zihin bunu alkanlk haline getirecek. ya da drt kereden
sonra zihin renir, 'Bu nemli deil. zgnsn; bu yzden du alyorsun.' O zaman du
zntnn bir paras haline gelir. Hayr, bunu asla tekrarlama. Her seferinde zihni
artmaya devam et. Yaratc ol, hayal gcn kullan.
Partnerin bir ey sylyor ve sen kzyorsun. Genellikle bu olduunda, ona vurmak ya da
bir ey frlatmak istersin. Bu sefer deiiklik yap: git ona sarl! Onu kocaman p,
partnerini de art! Zihnin aracak, sevgilin aracak. Birden hibir ey eskisi gibi deil.
O zaman zihnin bir mekanizma olduunu greceksin; yeni bir ey olduunda tamamen
kayboluyor; zihin yeniyle ba edemez.
Pencereyi a, brak taze hava ieri dolsun.

yalnzca dinlemek
Dinlemek ruhla beden arasnda derin bir ortaklktr. Bu nedenle en gl meditasyon

yntemlerinden biri olarak kullanld...nk iki sonsuz arasnda kpr grevi grr:
madde ve ruh.
Oturduun zamanlarda, her ne oluyorsa sadece dinle. Pazar yerindesin, bir sr grlt
ve trafik var; tren ya da uak sesi duyabilirsin. Zihninde yerin grltl olduunu
dnmeden dinle. Mzik dinliyormu gibi ilgiyle dinle, aniden sesin niteliinin deitiini
greceksin. Grlt artk ldrtc, rahatsz edici deildir; tam tersi, yattrc bir hal alr.
Doru ekilde dinlenirse, pazar bile bir melodi olabilir.
Demek ki, asl konu dinlediin ey deil; asl konu dinliyor olmandr, sadece duyuyor
olman deil.
Asla dinlemeye deer olduunu dnmediin bir eyi dinliyor olsan bile, nee iinde,
Beethoven dinliyormu gibi dinle, birden dinlediin eyin niteliini deitirdiini
greceksin. Gzel olacak.

enerji stunu
Sessizce ayakta durursan, hemen kesin bir dinginlik hali hissedersin. Bunu odann
kesinde dene. Tam kede, hibir ey yapmadan, sessizce dur. Aniden iindeki enerji
de ayaa kalkar. Otururken zihninde bir sr huzursuzluk hissedeceksin, nk oturmak
dnen birinin duruudur; ayakta dururken enerji bir stun gibi akar ve btn bedene
eit bir ekilde datlr. Ayakta durmak gzeldir.
Bunu dene, nk bazlarnz bunu ok, ok gzel bulacak. Bir saat boyunca ayakta
durabilirsen, tam anlamyla harika olur. Hibir ey yapmadan, kprdamadan, sadece
ayakta durarak, iinde bir eylerin durulduunu, sessizletiini, merkezlendiini
greceksin ve kendini bir enerji stunu gibi hissedeceksin. Beden yok olur.

sessizlie gmlmek
Her frsat bulduunda sessizlie gml. Aynen bunu kastediyorum, gml. Annenin
karnnda bir bebek olduun zamanlardaki gibi.
Yerde dizlerinin stne otur. Sonra yava yava ban yere koymak istediini hissetmeye
balayacaksn, o zaman ban yere koy. Anne karnnda kvrlp yatan bebek gibi rahim

duruunu kullan. Sessizliin, anne karnndaki sessizliin aynsnn annda geldiini

hissedeceksin.
Yatanda otururken bir battaniyenin altna gir ve kvrl. Orda kal...hibir ey yapmadan,
tmyle hareketsiz. Zaman zaman baz dnceler gelecek, bu dncelerin geip
gitmesine izin ver, kaytsz kal, hi ilgilenme. Dnceler geliyorsa, iyi, gelmiyorsa, yine
iyi. Savama, dnceleri itme. Savarsan, huzursuz olursun. Dnceleri itersen, srarc
olurlar, onlar istemiyorsan, gitmek konusunda ok inat olacaklar.
Sadece kaytsz kal; brak dnceler de trafik grlts gibi darda kalsn.
Bu gerekten bir trafik grltsdr; birbiriyle iletiim kuran milyonlarca hcrenin, hareket
eden enerjinin ve bir hcreden dierine atlayan elektriin beyin trafiidir. Ayn byk bir
makinenin vzlts gibidir, bu yzden brak orda kalsn. Buna tamamen kaytsz ol; seni
megul etmiyor, senin problemin deil, belki baka birinin problemi olabilir ama senin
deil. Onu ne yapacaksn ki?
aracaksn: grltnn ortadan kaybolduu an gelecek ve tamamen yalnz
braklacaksn. Bu mutlak yalnzlk iinde sessizlii bulacaksn. Bir rahim duruu, ayn
annenin karnnda olduu gibi, fazla yer yok, o yzden kvrlyorsun. O kadar souk ki, bir
battaniyeye sarnyorsun. Bu mkemmel bir rahim olacak, lk ve karanlk ve sen kendini
ok, ok kk hissedeceksin. Bu sana kendi varlna ilikin byk bir igr verecek.

oyunun tadn karmak

Btn bu dnyann tiyatrodan bir fark yoktur, bu nedenle dnyay fazla ciddiye alma.
Ciddiyet zorla ban derde sokar; bana i aacaksn. Bu konuyu nemseme. Hibir ey
nemli deildir; btn bu dnya sadece bir oyundur. Dnyay bir oyun olarak grebilirsen,
balang bilincini yeniden ele geireceksin.
ok ciddi olduun iin tozlanyorsun. Bu ciddiyet problemler yaratr. O kadar ciddiyiz ki, bir
oyun izlerken bile toz tutarz.
Bir sinemaya git ve seyircilere bak. Perdeye bakma, grnty unut; perdeye bakma,
sadece sinemadaki seyirciye bak. Birisi gzlerinden yalar szlerek alyor olacak, birisi
kahkaha atyor olacak, birisi cinsel adan uyarlm olacak. Sadece insanlara bak. Ne
yapyorlar? Onlara ne oluyor? Perdede hibir ey yok, sadece grntler, k ve glge
grntleri var.
Perde botur. nsanlar neden heyecanlanyor? Gzya dkyor, alyor, glyor. Grnt

sadece bir grnt deil; film sadece bir film deil. Bunun sadece bir yk olduunu
unuttular. Filmi ciddiye aldlar. Film canland, film 'gerek' oldu!
Bu sadece sinemada deil, her yerde oluyor. Etrafn evreleyen yaama bak. Nedir bu
yaam? Bu yeryznde birok insan yaad. Sen nereye oturuyorsun, orda en azndan on
tane l beden gml ve onlar da senin gibi ciddiydi. Artk deiller. Onlarn yaam
nereye gitti? Problemleri nereye gitti? Savayorlard, birka santimetre toprak iin
savayorlard. Toprak hl orda, oysa onlar orda deil.
Onlarn problemlerinin nemli olmadn sylemiyorum. Senin problemlerin gibi, onlarnki
de problemdi. Bunlar yaamn ve lmn 'ciddi' meseleleriydi. Onlarn problemleri nerde?
Bir gn btn insanlk ortadan kalksa bile, yeryz yine orda olacakt, aalar
byyecekti, nehirler akacakt, gne doacakt ve yeryz insanln ne yokluunu
hissedecek ne de nereye gittiini merak edecekti.
u enginlie bak: arkaya bak, ileri bak, olduun eye, yaamna btn boyutlaryla bak.
Yaam uzun bir rya gibi grnyor ve u anda bu kadar ciddiye aldn herey bir sonraki
dakikada nemini yitiriyor. Konunun ne olduunu hatrlamayabilirsin bile. lk akn
hatrla, ne kadar nemliydi. Hayatn ona balyd. imdi hatrlamyorsun bile, unutuldu.
Bugn yaamnn ona bal olduunu dndn her ne varsa, er ya da ge unutulacak.
Yaam bir aktr, hibir ey durmaz. Yaam hareket eden bir imgeye benzer, herey
baka bir eye dnr. Sen o eyin ok nemli olduunu dndnde huzursuz
oluyorsun.
Biz Hindistan'da bu dnyay Tanr'nn yaratm olarak deil, bir tiyatro, bir oyun, bir leela
olarak grrz. 'Leela' kavram gzeldir, nk yaratm ciddi bir ey olarak grnr.
Hristiyan, Yahudi Tanr's ok ciddidir. Adem tek bir itaatsiz davran yznden cennetten
kovuldu ve kovulan yalnzca kendisi olmad, onun yznden btn insanlk kovuldu. O
bizim babamzd ve biz onun yznden sknt ekiyoruz. Tanr ok ciddi grnyor: ona
itaatsizlik edilmemeli, yoksa intikamn alr.
Bu intikam ok uzad! lenen gnah bu kadar ciddi bir ey gibi grnmyor. Aslnda Adem
bu hatay Tanr'nn kendi aptall yznden yapt. Tanr Adem'e 'Aaca, Bilgi Aacna,
yaklama ve onun meyvesini yeme' dedi.
Bu yasak bir davete dnt, bu psikolojik bir olay. Koca bahede bir tek Bilgi Aac cazip
oldu. Yasaklanmt. Tanr'nn hata yaptn sana herhangi bir psikolog syleyebilir.
Aacn meyvesinin yenmemesi gerekiyorsa, bundan hi bahsedilmemesi daha iyi olurdu.
Adem'in o aaca uzanma olasl yoktu ve btn insanlk hl bahede olacakt.
Btn sorunu yaratan u 'Yeme' emri; bu 'yapma' btn sorunun nedeni.
Adem itaatsizlik ettii iin cennetten kovuldu ve grne baklrsa intikam bunca

zamandr devam ediyor. Hristiyanlar sa'nn bizim kefaretimizi, Adem'in iledii gnahn
borcunu demek iin armha gerildiini sylyor. Demek ki btn Hristiyanlk tarihi iki
kiiye bal, Adem ve sa. Adem gnah iledi, sa da bizi bu gnahtan kurtarmak iin ac
ekti ve kendisini armha germelerine izin verdi. sa, Adem'in gnah affedilsin diye
kendini ac ekti.
Ancak Tanr yine de bizi henz affetmi gibi grnmyor. sa armha gerildi ama insanlk
hl benzer biimde ac ekiyor.
Bir baba olarak Tanr kavram irkin, ciddi.
Hint gr bir yaratcyla ilikili deil. Tanr yalnzca bir oyuncudur; ciddi deildir. Bu
yalnzca bir oyundur. Kurallar bellidir ama bunlar bir oyunun kurallardr. Kurallar
konusunda ciddi olman gerekmez. Hibir ey gnah deildir, sadece hatadr ve hatan
yznden ac ekersin, Tanr seni cezalandrd iin deil. Kurallara uymazsan ac
ekersin. Tanr seni cezalandrmyor.
Leela kavramnn btn yaama arpc bir renk verir; yaam uzun bir oyun olur. Teknik
u kavram zerine oturur: mutsuzsan, yaam ok fazla ciddiye almsndr.
Mutlu olmann yollarn bulmaya alma. Yalnzca bak an deitir. Ciddi bir zihinle
mutlu olamazsn. Neeli bir zihinle mutlu olabilirsin. Bu hayatn tamamn bir masal, bir
hikaye gibi gr. yledir ve bunu bir kez byle grdn m mutsuz olmayacaksn. Mutsuzluk
ok fazla ciddiyetten kaynaklanr.
Yedi gn dene; yedi gn boyunca yalnzca tek bir eyi, btn dnyann yalnzca bir oyun
olduunu hatrla. Bunu yaptktan sonra ayn kalmayacaksn. Sadece yedi gn! Fazla bir
ey kaybetmeyeceksin, nk kaybedecek hibir eyin yok. Deneyebilirsin. Yedi gn
boyunca hereyi oyun gibi, bir gsteri gibi al.
Bu yedi gn sana buddha doana, isel saflna bir ok kez gz atma olana verecek.
Bunu bir kez grdnde, artk ayn sen olmayacaksn.
Mutlu olacaksn ve bana ne tr bir mutluluun geleceini tasavvur edemezsin, nk
mutluluun ne olduunu bilmiyorsun. Sen sadece mutsuzluun derecelerini grdn: bazen
daha ok mutsuzdun, bazen daha az mutsuz ve daha az mutsuz olduunda, bunu
mutluluk olarak adlandrdn. Mutluluun ne olduunu bilmiyorsun, nk bilemezsin.
Dnyay ok fazla ciddiye aldnda, mutluluun ne olduunu bilemezsin.
Mutluluk ancak dnyann yalnzca bir oyun olduu grn salamlatrdnda ortaya
kar. Bu nedenle bunu dene, hereyi byk bir nee iinde, bayram havas iinde, gerek
gibi deil, 'rol' gibi yap. Bir kocaysan, bir oyun kocas ol; bir esen, bir oyun ei ol. Sadece
oyunlatr.
Tabi ki kurallar vardr; her oyun iin kural gerekir. Evliliin kendi kurallar vardr,

boanmann kendi kurallar vardr ama bu kurallar konusunda ciddi olma. Bunlar sadece
kural, bir kural dierini dourur. Boanmak ktdr, nk evlilik ktdr: bir kural
dierini dourur! Kurallar ciddiye alma, hayatnn kalitesinin nasl hemen deitiini gr.
Bu akam eve git, kocanla ya da ocuklarnla bir oyundan bir blm oynuyormu gibi
davrann ve bunun gzelliini grn. Bir sahneyi oynuyorsan verimli olmaya alacaksn
ama rahatszlk duymayacaksn. Gerek yok. Sahneyi bitireceksin ve uyumaya gideceksin.
Hatrla, bu bir sahne ve yedi gn boyunca bu tavr devam ettir. O zaman mutluluk sana
gelebilir ve mutluluun ne olduunu bir kez rendiinde, mutsuzlua gemene gerek
kalmaz, nk bu senin seimindir.
Mutsuzsun, nk yaama ilikin hatal bir yaklam setin. Doru bir gr seersen
mutlu olabilirsin. Buddha bunu bir temel, bir dayanak noktas olarak alr, 'doru tavr'.
Doru tavr nedir? l nedir? Bana gre kriter udur: seni mutlu eden tavr doru tavrdr
ve tarafsz bir kriter yoktur. Seni mutsuz ve perian eden tavr yanl tavrdr. Kriter
zneldir; kriter senin mutluluundur.

emberi tamamla-bir ayna meditasyonu

Bilincin dar doru akyor, bu bir gerek, bir inan sorunu deil. Bir nesneye baktnda,
bilincin nesneye doru akar.
rnein, bana bakyorsun. Bunu yaptnda kendini unutursun, bana odaklanrsn. O
zaman enerjin bana doru akar, gzlerin bana doru ynelir. Bu ilginin iten da
dnmesidir. Bir iek grrsn ve bylenirsin, iee odaklanrsn. Kendini unutursun,
sadece iein gzelliiyle ilgilenirsin.
Bunu biliyoruz, her an olur. Gzel bir kadn geer ve birden enerjin onu izlemeye balar.
In byle dar doru akn biliriz. Bu hikayenin sadece yarsdr. In dar doru
her aknda, sen arka plana dersin, kendine ilgisizleirsin.
Ayn anda hem zne hem de nesne olabilmen ve bunun yannda kendini de grebilmen
iin n geri dnmesi gerekir. O zaman kiisel farkndalk ortaya kar. Genelde, yalnzca
bu yolun ortasnda, yar canl, yar l yaarz, durum budur. Ik yava yava dar
akmaya devam eder ve asla geri gelmez. unu gryorsun, bunu gryorsun, enerjiyi
hibir ekilde gren kiiye dndrmeden srekli gryorsun. Gndz dnyay gryorsun,
gece ryalar gryorsun, srekli nesnelere baml kalmaya devam ediyorsun. Bu enerji
israfdr.

Taocu inana gre, enerjiyi geri dndrmenin gizli ilmini renirsen, ilgin da
dndnde kullandn bu enerjiyi kaybetmek yerine ok daha belirgin bir hale
getirebilirsin. Bu mmkn; konsantrasyon yntemlerinin hepsinin btn hneri budur.
Bir gn, sadece bir aynann nnde durarak kk bir deney yap. Aynaya bakyorsun,
aynada kendi yzn, aynada kendi gzlerin. Sonra bir an iin btn ilemi tersine evir.
Aynadaki yansmann sana baktn hissetmeye bala, sen yansmaya bakmyorsun,
yansma sana bakyor. ok tuhaf bir bolukta olacaksn. Taocu kitaplarda sz edilmese
de, bu bana herkesin kolaylkla yapabilecei en basit deney gibi grnyor. Sadece
banyondaki aynann nnde durarak, nce yansmaya bak: sen bakyorsun ve yansma
senin nesnen. Bu ilginin da dnmesidir: aksettirilmi yze bakyorsun, kendi yzne tabi
ki ama bu yansma senin dnda bir nesne. Sonra konumu tamamen deitir, ilemi
tersine evir. Yansma olduunu hissetmeye bala ve yansma sana bakyor. Annda bir
deiim olduunu, byk bir enerjinin sana doru aktn greceksin. Bunu yalnzca
birka dakikalna dene, canlanacaksn ve ok byk bir g iine girmeye balayacak.
Korkabilirsin bile, nk bu hi tanmadn bir ey; tam bir enerji emberini daha nce hi
grmedin.
Balangta rktc olabilir, nk bunu daha nce hi yapmadn ve hi bilmediin bir
ey; lgnca gelecek. Sarslabilirsin, iinde bir titreme ykselebilir ya da kafa karkl
hissedebilirsin, nk imdiye kadar ynn hep dar doru oldu. e yneliin yava
yava renilmesi gerekir. Ancak ember tamamlanmtr. Bunu birka gn yaptn
takdirde, gn boyunca kendini ok daha canl hissettiini grerek aracaksn. Sadece
birka dakika aynann nnde durarak enerjinin geri dnmesini salyorsun ve ember
kapanyor. ember tamamlandnda byk bir sessizlik vardr. Tamamlanmam ember
huzursuzluk yaratr. ember kapandnda, huzur yaratr, seni merkeze getirir. Merkezde
olmak, gl olmaktr, g senin gcndr. Bu yalnzca bir deney; o zaman bunu birok
ekilde deneyebilirsin.
Bir gle bakarken, nce bir sre gle bak, birka dakika, sonra ilemi tersine evirmeye
bala; gl sana bakyor. Gln sana ne kadar ok enerji verebildiini grdnde
aracaksn.
Ayn ey aalarla, yldzlarla ve insanlarla da yaplabilir. En iyisi bunu sevdiin kadn ya
da adamla yapmandr. Yalnzca birbirinizin gzlerine bakn. nce dier kiiye bakarak
bala, sonra dier kiinin enerjiyi sana geri gnderdiini hissetmeye bala; armaan geri
geliyor. Kendini yeniden dolmu hissedeceksin, ykanm, banyo yapm, yeni bir enerji
eidinin tadn kardn hissedeceksin. Bu altrmadan yenilenmi, canlanm olarak
kacaksn.

batan kalbe git

Basz olmay dene. Kendini basz olarak hayal et; ban olmadan hareket et. Kulaa
sama geliyor ama en nemli altrmalardan biridir. Bunu dene, o zaman anlayacaksn.
Yr ve ban yokmu gibi hisset. Balangta sadece 'mu gibi' olacak. ok acayip
gelecek. Sonra ban olmad duygusunu yaadnda, ok acayip ve tuhaf olacak. Ancak
zamanla kalbe yerleeceksin.
Bir yasa vardr.. Gzleri grmeyen birinin kulaklarnn daha hassas, daha uyumlu olduunu
grmsndr. Krler mzie daha yatkndr; mzie ilikin duygular daha derindir.
Neden? Genellikle gzlerden geen enerji, artk gzleri kullanamaz, bu nedenle baka bir
yol seer. Kulaklar araclyla hareket eder.
Krlerin dokunma duyusu daha gelimitir. Kr bir insan sana dokunduunda fark
anlarsn, nk biz genellikle dokunma iinin byk blmn gzlerimizle yaparz;
birbirimize gzlerimizle dokunuyoruz. Kr bir insan gzleriyle dokunamaz, bu nedenle
enerji ellerden hareket eder. Kr bir insan, gzleri gren herhangi bir insandan ok daha
duyarldr. Her zaman byle olmayabilir ama genelikle byledir. Enerji bir merkez yoksa
baka bir merkezden hareket etmeye balar.
Bu nedenle baszlk altrmasn dene, birden garip bir ey hissedeceksin: sanki ilk defa
kalpte olduunu hissedeceksin. Basz yr. Meditasyon yapmak iin otur, gzlerini kapa
ve sadece bann olmadn hisset. 'Bam yok oldu,' diye hisset. Balangta 'm gibi'
olacak ama zamanla bann gerekten yok olduunu hissedeceksin. Bann yok olduunu
hissettiinde, merkezin annda kalbe decek. Dnyaya batan deil, kalpten bakyor
olacaksn.
Batllar Japonya'ya ilk geldiinde, Japonlarn yzyllardan beri geleneksel olarak tad,
insanlarn karnndan dndne ilikin inanc kabul edemedi. Japon bir ocua, 'Nerden
dnyorsun?' diye soracak olursanz, Batl bir eitim almamsa, gbeini gsterecektir.
Japonlar yzlerce yldr basz yayor. Bu sadece bir kavram. Ben sana, 'Dncen nerden
geliyor?' diye soracak olursam, sen ban gstereceksin ama bir Japon karnn gsterecek,
ban deil. Japon zihninin daha sakin, sessiz ve btn olmasnn nedenlerinden biri
budur.
imdi bu kavram bozuldu, nk Bat hereye el att. Artk Dou yok. Dou sadece orda
burda, adalara benzeyen birka kiide yayor. Yoksa Dou yok oldu; artk btn dnya

Batl.
Baszl dene. Banyodaki aynann nnde durup meditasyon yap. Gzlerinin iine bak ve
kalpten baktn hisset. Kalp merkezi zamanla almaya balayacak. Kalp ilediinde,
btn kiiliini deitirir, btn yapn, btn kalbn deitirir, nk kalbin kendine zg
bir yolu vardr.
O zaman yaplacak ilk ey: basz olmay dene. kinci olarak, daha sevecen ol! Bu yzden
bir insan k olduunda akln yitirir. nsanlar onun ldrdn syler. Deli deilsen ve
ksan, gerekten k deilsindir. Akln yitirilmesi gerekir. Akl hi etkilenmeden yerinde
duruyor, dzgn iliyorsa, ak mmkn deildir, nk ak iin kalbin ilemesi gerekir,
akln deil. Ak kalbe ait bir fonksiyondur.
ok mantkl bir insan k olduunda aptallar. Nasl bir aptalla boyun ediini kendisi
de hisseder, ne salaklk. Bu kii ne yapyor? Sonra yaamn iki blme ayrr. Bir blnme
yaratr. Kalp, sylenmeyen, mahrem bir iliki olur. Kii evinden dar ktnda, kalbinden
de kar. Bayla dnyada yaar, yalnzca severken kalbine iner. Bu ok zordur ve
genellikle hibir zaman yrmez.
Bombay'da bir arkadan evinde kalyordum. Arkada kdemli bir polis memuruydu. Kars
bana, 'Sana anlatmak istediim tek bir problemim var. Bana yardm edebilir misin?' dedi.
'Problem nedir?' dedim.
'Kocam senin arkadan. Seni seviyor ve sayg duyuyor, bu yzden ona bir ey sylersen
faydas dokunabilir,' dedi kadn.
'Ona sylenmesi gereken ne? Syle bana,' diye sordum ona. 'Yataa bile kdemli polis
memuru olarak giriyor. Bir sevgili, bir arkada ya da bir koca tanmadm. Kocam gnn
yirmi drt saati kdemli polis memuru,' dedi kadn.
Zordur, yukardan aa inmek zordur. Bu artk sabit bir tavr olur. Bir iadamysan, yatakta
da bir iadam olarak kalacaksn. erde iki kiiyi barndrmak zordur ve kalbn tamamen,
annda, istediin anda deitirmen kolay deildir. Zordur ama ksan batan aa inmek
zorunda kalacaksn.
Bu yzden bu meditasyon iin ok daha fazla sevecen olmaya al. Daha sevecen olmak
dediimde, ilikinin niteliini deitirmekten sz ediyorum: ilikin sevgiye dayansn.
Sadece karna, ocuklarna ya da arkadana deil, yaama kar da daha sevecen ol.
Mahavir ve Buddha bu yzden zararszlktan sz etti. Bu sadece yaama kar sevgi dolu
bir tutum yaratmak iindi.
Mahavir hareket ettiinde, yrdnde, bir karncay bile incitmemeye dikkat ederdi.
Neden? Aslnda kaygs karncayla ilgili deil. Mahavir batan kalbe iniyor. Bu yolla
yaama kar sevgi dolu bir tavr gsteriyor. likilerin, btn ilikilerin daha fazla sevgi

zerine kurulduka, kalp merkezin daha fazla i grecek. almaya balayacak; dnyaya
deiik gzlerle bakacaksn, nk kalbin dnyaya bak kendine zgdr. Zihin bu
ekilde asla bakamaz, bu zihin iin imkanszdr. Zihin ancak analiz edebilir! Kalp sentez
yaparak birletirir; zihin sadece paralara ayrabilir, blebilir, zihin bir blcdr. Sadece
kalp btnlk verir.
Kalp yoluyla bakabildiinde, btn evren bir birlik olarak grnr. Zihin yoluyla
yaklatnda, btn evren atomik olur. Birlik yoktur, sadece atom ve daha fazla atom.
Kalp birlie ynelik bir deneyim verir, bir araya getirir ve nihai sentez Tanr'dr. Kalp
yoluyla bakabilirsen, btn evren bir olarak grnr. Bu birlik Tanr'dr.
Bu yzden bilim Tanr'y asla bulamaz. Bu imkanszdr, nk uygulanan metod nihai
birlie asla ulaamaz. Bilimin metodu mantk, analiz ve blmedir. Bilim bu yolla
molekllere, atomlara, elektronlara ular. Bilim adamlar blmeye devam edecek ama
onlar btnn organik birliine asla eriemezler. Btne kafa yoluyla bakmak imkanszdr.
Bu yzden daha sevgi dolu ol. Hatrla, her ne yaparsan yap, sevgi nitelii orda olmal. Bu
srekli bir hatrlay olmak zorunda. imenlerde yryorsun, imenin canl olduunu
hisset. Her yaprak senin kadar canl.
Sevecen ol. Nesnelere kar bile sevecen ol. Bir sandalyede oturuyorsan, sevecen ol.
Sandalyeyi hisset; bir kran duygusu ta. Sandalye sana rahatlk veriyor. Dokunuu
hisset, sandalyeyi sev, sevecen bir duygu ta. Sandalyenin kendisi nemli deildir.
Yemek yiyorsan, sevgiyle ye.
Hintliler yiyecein kutsal olduunu syler. Bu, yemek yerken, yiyecek sana yaam, enerji,
canllk veriyor demektir. Mteekkir ol, yiyecee kar sevgi dolu ol.
Genellikle yiyeceimizi bir eyi ldryormuuz gibi byk bir fkeyle yeriz. Sanki
yutmuyoruz da ldryoruz. Hibir ey hissetmeden, kaytsz bir ekilde yiyecekleri
midene tktrmaya devam edersin. Yiyeceine sevgiyle, kranla dokun: o senin
yaamn. Azna al, tadna bak, keyfini kar. lgisiz olma, iddet gsterme.
Hayvan mirasmzdan dolay dilerimiz ok vahidir. Hayvanlarn baka silah yoktur;
trnaklar ve diler onlarn tek silahdr. Dilerin temelde bir silah, bylece insanlar
dileriyle ldrmeye devam ediyor, yiyeceini ldryor. Bu nedenle, ne kadar vahi
olursan, o kadar ok yiyecee ihtiya duyarsn.
Ancak yiyecein bir snr vardr, bu nedenle kii sigara ier ya da iklet iner. Bu
iddettir. Bundan holanrsn, nk dilerinle bir ey ldryorsun, dilerinle bir ey
eziyorsun, bu yzden kii iklet inemeye devam eder. Bu iddetin bir parasdr. Her ne
yapyorsan yap ama sevgiyle yap. Kaytsz olma. O zaman kalp merkezin almaya
balayacak ve kalbinin derinliklerine ineceksin.

yol savalar iin hava boluu

Meditasyon yapmak iin yksek irtifada umaktan daha iyi bir konum bulamazsn.
Ykseklik arttka, meditasyon kolaylar. Bu nedenle yzyllardan beri, meditasyon
yapanlar yksek bir rakma ulamak iin Himalayalara kyor. Yer ekimi zayflayp,
yeryz uzaklatnda, yeryznn birok etkisi uzakta kalr. nsanln kurduu bozuk
toplumdan uzaktasn. Bulutlarla ve yldzlarla, ayla ve gnele ve uzayn enginliiyle
evrilisin.
Bir tek ey yap: kendini bu enginlikle bir hissetmeye bala ve bunu admda yap.
Birinci adm: birka dakika sadece giderek bydn dn. Ksa bir sre iinde daha
byk olduunu hissedebileceksin... pilot kabininin tamamn kaplyorsun.
Sonra ikinci adm: btn uzaya yayldn hisset. Radar ekrannda hareket eden bu
bulutlar, ay ve yldzlar imdi senin iinde hareket ediyor: kocamansn, snrszsn. Bu
duygu senin meditasyonun olacak ve kendini tamamen rahatlam hissedeceksin,
gerginliin kalmayacak. in ocuk oyuncana dnecek ve sende strese neden
olmayacak, kendi dzeni iinde yryecek. Gidecein yere ulatnda kendini uu
ncesinde olduundan ok daha zinde hissedeceksin. Sessiz kal. nsanlara gerekmedike
seninle ok fazla konumamalarn syle. Kendi zerine 'Meditasyon yapyorum' diye bir
not ilitirebilirsin, o zaman insanlar rahatsz etmeyecek. Harikadr... ei yok!
Uan yeni kefedildii zamanlarda, uak korkusu aslnda gkyz korkusuydu. ok
alldk bir hal ald iin, duyarllmz srekli zayflyor. imdi insanlar nerdeyse her gn
uuyor, gkyzne bakan kim, bulutlarn zerinde gzel ba dndrc renkler oluturan
gnee bakan kim, kim bakar ki?
Bu yzden seni evreleyen gkyzne bakmaya bala ve brak i gkyzyle d gkyz
yava yava bulusun.

beinci blm -dmleri zmek, ite skunete kavumak iin aktif

meditasyonlar
O kadar ok hareket et ki, btn enerjin hareket etmeye balasn, iinde duraan bir

enerji kalmasn. Enerjinin btn donmu blmleri eriyor, akyor. Artk donuk bir ey
deilsin; canlandn. Madde deilsin; elektrik oldun.
Herey hareket ederken, sen bir kasrgaya dntnde uyank ol. Unutma, farkndaln
koru, bu kasrgann iinde aniden tmyle sessiz bir merkez bulacaksn. Bu, kasrgann
merkezidir. Bu sensin, kutsalln iinde sen, bir tanr olarak sen.
Her tarafnda hareket var. Tam merkezde, btn bu hareketin ortasnda, kprdamayan bir
nokta, sessiz bir nokta var. Bu sessiz noktann yaratlmas gerekmiyor. Zaten orda! Hep
ordayd. O nokta senin esas varln, varlnn esas temelidir.

arnma neden faydaldr

Beden ve zihin birlikte alr. Zihin bedenin i ifadesidir. Zihin maddi bir olaydr, senin
varlnla hibir ilgisi yoktur. Zihin bedenin kadar maddedir, bedeninle yaptn bir ey
otomatik olarak zihni etkiler. Bu nedenle insanlar asrlardan beri beden duruunu
gelitiriyor, rnein lotus duruunda oturmak, bedeni heykel gibi, mermer bir heykel gibi
durmaya zorlamak. Bedenin tam anlamyla hareketsiz kalmaya zorlandnda, zihninin bir
tr sessizlie gmldn greceksin. Bu sessizlik gerek deildir, sahtedir. Beden,
duru biimi nedeniyle sessiz olmaya zorlanmtr. Bunu dene: yumruklarnla, yznle,
dilerinle fke duruunu yap; sadece fke duruunu dene, aracaksn. Kzgn hissetmeye
balayacaksn. Oyuncunun yapt budur: bedeni durua gre hareket ettirir, zihin de
duruu takip eder.
ki nl psikolog olan James ve Lange 20. yzyln banda ok tuhaf bir teori ortaya att.
Bu teori, James-Lange teorisi olarak biliniyor. Onlar asrlarn eski saduyusuna ters den,
ok olaan d bir ey syledi. Biz normalde bir insann korktuu zaman katn
dnrz; korku durumunda adam komaya balar. James ve Lange bunun doru
olmadn, adamn kotuu iin korktuunu syledi.
Sama grnyor ama iinde bir gerek pay var. Saduyu gerei, gerein yarsyd,
onlarn syledii de dier yars. Glmeye balarsan, kendini daha nce olduundan biraz
daha az zgn hissetmeye balayacaksn. Git, glp akalaan birka arkadanla otur,
zntn, kederini unutursun. Glmeye balarsn ve bir kez glmeye baladn m, kendini
iyi hissedersin. Bedenle balarsn.
Bunu dene! zntlysen, komaya bala, evin etrafnda yedi tur at, gnein altnda,

rzgarda, derin nefesler al; yedi kez dndkten sonra dur ve zihninin hl ayn olup
olmadn gr. Hayr, ayn olamaz. Bedensel deiim, zihni deitirdi.
Beden kimyas zihni deitirir. Bu nedenle yoga durularnn hepsi zihni belli bir kalba
girmeye zorlayan hareketlerdir. Bu gerek sessizlik deildir. Gerek sessizlik,
kendiliinden gelen bir sessizlik olmaldr. Benim nerim bedeni zorlamamak ynnde.
Onun yerine dans et, ark syle, hareket et, ko, yr, yz. Bedeninin her trl hareketi
yapmasna izin ver, bylece zihnin de her trl harekete sahip olur. Zihin btn bu i
hareketler araclyla arnmaya balar ve zehirini boaltr.
Bar, fkeli ol, bir yast yumrukla. aracaksn, bir yast yumrukladktan sonra insan
kendini ok iyi hissediyor. Zihindeki bir ey boalyor. Erkek arkadan, kocan ya da yastk,
kimi dvdn fark etmez. Yastk kocann yerine geecek, nk beden kimi dvdn
bilmez. Sadece vurma hareketiyle zihin fkesini boaltmaya balar. Zihin ve beden birlikte
alr.
Arnmayla bala ki, ocukluundan beri iinde birikmi olan samalktan kurtulabilesin.
Kzgndn ama kzgn olamyordun, nk sen kzarsan annen deliriyordu. Bu yzden fkeni
bastrdn. fkeliydin, barmak istiyordun ama baramadn; tam tersini yaptn,
glmsedin. Btn bunlar iinde birikti, dar atlmas gerekiyor. O zaman bekle... zerine
bir sessizlik kmeye balar. Bu sessizliin kendine zg bir gzellii vardr. Bu sessizlik
tmyle farkldr; nitelii deiiktir, derinlii deiiktir.

cabbarca meditasyonu
Geceleri iyi uyuyamyor olabilirsin. ok az insan iyi uyuyor. Gece iyi uyuyamadnda, gn
iinde biraz yorgun oluyorsun. Durum byleyse, o zaman uykuna bir ey yap. Uyku
derinletirilmeli. Sre ok nemli deil, sekiz saat uyuyabilirsin ama derin deilse, hl
uyku al ekeceksin. Asl konu derinliktir.
Her gece yatmaya gitmeden nce, u kk teknii dene. ok byk faydas olacak.
Iklar kapa ve yatann iinde uyumaya hazr bir halde otur ama on be dakika otur.
Gzlerini kapa ve sonra rnein la, la, la, la gibi monoton, sama sapan bir eyler
sylemeye bala. Zihnin yeni sesler tretmesini bekle. Hatrlanmas gereken tek ey, bu
ses ya da szcklerin bildiin herhangi bir dilde olmamas gerektii. ngilizce, Almanca,
talyanca biliyorsan, sylediklerin talyanca, Almanca ya da ngilizce olmamal. Bilmediin
herhangi bir dile izin var, Tibete, ince, Japonca. Japonca biliyorsan, ona izin yok, o

zaman talyanca harika olur.

Bilmediin herhangi bir dilde konu. Bunu yapmak ilk seferinde birka saniye zor gelecek,
nk bilmediin bir dilde nasl konuursun ki? Konuursun ve bir kez baladnda,
sadece bilinci devre d brakmak ve bilindnn konumasna olanak vermek iin her
trl sesi, sama kelimeyi syle... Bilind konutuunda, bilind dil bilmez.
Bu ok, ok eski bir yntemdir. Eski Ahit'den geliyor. O gnlerde glossolalia olarak
biliniyordu, birka kilise bunu hl kullanyor. Kiliseler buna 'dillerle konumak' diyor.
Harika bir yntem, bilind zerinde en etkili ve en derin yntemlerden biri. 'La, la, la'
diyerek bala ve sonra azna gelen hereyi syle. Sadece ilk gn biraz zorluk ekeceksin.
Bir kez oldu mu, ustalatn demektir. Ondan sonra on be dakika, iinden gelen dilde
konu ve bunu bir dil olarak kullan, o dilde konuuyormu gibi. Bu, zihni derinlemesine
rahatlatacak.
Bunu on be dakika yap ve sonra yatp uyu. Uykun daha derin olacak. Birka hafta iinde
uykunun derinletiini greceksin ve sabahlar kendini tamamen yenilenmi
hissedeceksin.

gne kahkahayla bala

Uyandnda, hemen gzlerini ama. Uykunun bittiini anladnda, yatanda glmeye
bala.
lk iki, gn bunu yapmak zor olacak, sonras geliyor, bir patlama gibi geliyor.
Balangta zordur, nk insana aptalca geliyor: neden glyorsun? Neden yok. Yava
yava kendini aptal hissedeceksin ve bu aptallna glmeye balayacaksn. Sonras
geliyor zaten. O zaman nne geilemez bir ey oluyor. O zaman baka biri, karn, kz
arkadan, komun senin aptal olduunu grp, glmeye balayabilir. Bunun da sana
faydas dokunacak. Kahkaha bulac olabilir.

merkezleme oyunu
Sen aslnda bir btnsn. Yzeyde deil, yzeyde ok fazla kargaa var: yzeyde
paralanm haldesin. e doru hareket et, derinlere indike, btnlemi olduunu daha

iyi greceksin. yle bir nokta gelir ki, varlnn en iteki tapnanda, aniden bir
olduunu, mutlak bir birlik iinde olduunu grrsn. Sorun bunu ortaya karmaktr.
Bunu nasl ortaya karacaksn? ok basit bir teknik var ama balangta ok zor
grnyor. Denersen, basit olduunu greceksin. Denemez de, sadece dnrsen, ok
zor grnecek. Teknik yalnzca keyif aldn eyi yapmaktr. Bir ey houna gitmiyorsa,
onu yapma. Bunu dene, nk haz ancak senin merkezinden gelir. Bir ey yapyorsan ve
bu yaptndan zevk alyorsan, merkezle balantn yeniden kurmaya balarsn.
Sevmediin bir ey yaptnda, merkezden koparsn. Zevk merkezden ykselir, baka bir
yerden deil. ln bu olsun ve bu konuda fanatik ol.
Yolda yryorsun; birden yrmekten zevk almadn fark ettin. Dur. Bitti, bu
yaplmayacak.
Bunu niversite yllarnda yapardm. nsanlar deli olduumu dnyordu. Birden
duruyordum ve yrmekten tekrar zevk alncaya kadar olduum yerde yarm saat, bir
saat kalyordum. Banyo yaparken, birden yaptmdan keyif almadm anladmda,
duruyordum. Bunu yapmann anlam ne? Yemek yerken birden yemekten zevk almadm
anladmda duruyordum. Profesrlerim o kadar endie ediyordu ki, imtihanlar olduunda
beni bir arabaya bindirip, okula gtryorlard. Beni salonun kapsnda brakp, srama
gidiyor muyum, yoksa salonun ortasnda duruyor muyum diye grmek iin orda
bekliyorlard. Lisede matematik dersine girdim. lk gn, ieri girdim. retmen henz
konudan sz ediyordu. Dersin ortasnda ayaa kalktm ve dar kmaya altm.
retmen, 'Nereye gidiyorsun? zin almadan gidersen, bir daha derse girmene izin
vermem,' dedi. 'Geri gelmeyeceim, endielenmeyin. Bu yzden izin istemedim. Bitti,
bundan zevk almyorum! Zevk alabileceim baka bir konu bulacam, nk zevk
almazsam yapmayacam. Bu ikence olur, bu iddet olur,' dedim.
Zamanla bu bir anahtar oldu. Birden bire insann, ne zaman bir eyden zevk alacak olsa,
merkezlendiini fark ettim. Zevk, merkezlenmenin sesidir. Holanmadn bir ey
yaptnda merkezden uzaklarsn. Bu durumda, zorlama; gerek yok. nsanlar deli
olduunu dnyorsa, brak deli olduunu dnsnler. Birka gn iinde neler karm
olduunu kendi gzlerinle greceksin. Hi zevk almadn binlerce ey yapyordun ve yle
retildii iin bunlar yapmaya devam ediyordun. Sadece grevlerini yerine getiriyordun.
nsanlar sevgi gibi gzel bir eyi bile yok etti. Eve geliyorsun ve kocan pyorsun. Byle
olmak zorunda, byle yaplmas gerekiyor. Bir pck gibi gzel bir ey, iek gibi bir ey,
yok edildi. Yava yava, zevk almadan kocan pmeye devam edeceksin; baka birini
pmenin keyfini unutacaksn. Karlatn herkesle el skyorsun. Souk, hi bir anlam
yok, hibir mesaj yok, samimiyet yok. l eller birbiriyle skyor ve 'merhaba' diyor. Bu

l hareketi, bu souk hareketi rendin. Donuklatn, bir buz kalb oldun. Ondan sonra
da, 'Merkezimle nasl balant kuracam?' diyorsun.
Sen samimi olduunda, sen sevgiyle, heyecanla, dans ederek, sevinle aktnda,
eridiinde, merkez hazr. Bu sana bal. Sadece yapmaktan zevk aldn ve sevdiin
eyleri yapmaya devam et. Bir eyden zevk almyorsan, onu yapmay brak. Zevk aldn
baka bir ey bul. Zevk aldn bir ey muhakkak olacak. Hibir eyden zevk alamayan
birine hi rastlamadm. unu ya da bunu sevmeyen insanlar olabilir ama hayat usuz
bucakszdr. Bir eye balanma, akc ol. Daha fazla enerji ak olmasna izin ver. Brak
aksn, etrafndaki dier enerjilerle bulusun. ok gemeden problemin nasl
btnleeceinle ilgili olmadn, problemin senin nasl akacan unutmanla ilgili
olduunu greceksin. Enerji akarken birden btnleirsin. Bu bazen ans eseri olur ama
sonuta nedeni ayndr.
Bazen bir adama ya da kadna ak olursun ve birden kendini btnlenmi hissedersin;
birden ilk defa kendini birlik iinde hissedersin. Gzlerin parlaktr, yznde bir lt vardr
ve zekn artk donuk deildir. Varlnda parlak bir ey yanmaya balar, bir ark ykselir,
yryn dansa dnr. Tamamen farkl bir varlksndr.
Bunlar nadir zamanlardr, nk srrn renmeyiz. Sr, zevk almaya baladn bir ey
olduudur. Btn sr budur. Bir ressam a olabilir ama resim yapyordur. Yine de
yzndeki memnuniyeti grebilirsin. Bir air fakir olabilir ama bu air arksn sylerken
dnyann en zengin adamdr. Kimse ondan daha zengin olamaz. Bunun srr nedir? Sr,
airin o andan zevk alyor olmasdr. Ne zaman bir eyden zevk alacak olsan, kendinle ve
evrenle uyum iine girersin, nk senin merkezin, hereyin merkezidir.
O zaman bu kk igrnn senin iin bir anahtar olmasna izin ver. Sadece zevk aldn
eyi yap, yoksa dur. Gazete okuyorsan ve tam yarsnda bundan zevk almadn anlarsan,
o zaman okumann anlam yok. Neden okuyorsun? Hemen brak. Biriyle konuuyorsan ve
konumann ortasnda bu konumadan zevk almadn fark ettiysen, cmlenin yarsna
gelmi olsan bile orda dur. Zevk almyorsun, o zaman devam etmek zorunda deilsin.
Balangta biraz tuhaf grnecek. Herkes biraz tuhaftr, bu yzden bunun problem
olduunu dnmyorum. Uygulayabilirsin.
Birka gn iinde merkezinle birok kez balantya geeceksin ve o zaman aradn eyin
zaten senin iinde mevcut olduunu srekli tekrarladmda ne demek istediimi
anlayacaksn. Aradn ey gelecekte deil. Gelecekle hibir ilgisi yok. Aradn u anda
zaten burda; olay zaten byle.

komak, yrmek ve yzmek

Hareket halindeyken uyank kalmak kolay ve doaldr. Sessizce otururken doal olan
uyuya kalmaktr. Yatanda yatarken uyank kalman ok zordur, nk durum seni her
haliyle uykuya srkler. Ancak hareket ederken, doal olarak uykuya dalamazsn, daha
uyank bir halde olursun. Tek problem hareketin mekanik bir hale dnebilmesidir.
Bedenini, zihnini ve ruhunu eritmeyi ren. Bir btn olarak hareket etmenin yollarn bul.
Koucularn bana birok kez gelir. Kouyu bir meditasyon olarak grmeyebilirsin ama
koucularn ok byk meditasyon deneyimleri yaad zamanlar oldu. ardlar, nk
aradklar ey bu deildi. Bir koucunun Tanr'y deneyimleyecei kimin aklna gelir? Ancak
bu oldu. imdi kou giderek yeni bir meditasyon trne dnyor. Koarken meditasyon
yaplabilir.
Daha nce kotuysan, sabah erken saatte, hava taze ve temizken, btn dnya uykudan
kalkarken, uyanrken komaktan zevk aldysan... kouyordun ve bedenin ok gzel
alyordu, taze hava, yeni dnya gecenin karanlndan yeniden dodu, evrendeki
herey ark sylyordu, kendini o kadar hayat dolu hissediyordun ki... koucunun yok
olduu bir an gelir, sadece kou vardr. Beden, zihin ve ruh bir btn olarak almaya
balar; birden isel bir orgazm yaanr.
Bazen koucular farkna varmamaya eilimli olmalarna ramen, tesadf eseri zihnin yok
olduu ve sadece saf farkndaln kald bir hal yaar. Yaadklar andan zevk almalarnn
sadece kouyla ilgili olduunu zannederler: gzel bir gnd, vcut salklyd, dnya
gzeldi ve bu da belli bir ruh haliydi. Koucular genellikle bunu fark etmez ama edebilir
de. Kiisel gzlemime gre bir koucu meditasyona herhangi bir insandan daha kolay
yaklar.
Yryn ok byk faydas dokunabilir, yzmenin ok byk faydas olabilir. Btn
bunlarn meditasyona dntrlmesi gerekir.
Bir aacn altnda yoga duruunda oturmann meditasyon olduunu syleyen eski fikirleri
brak. Bu yollardan yalnzca bir tanesi ve birka kii iin uygun olabilir ama herkese
uymaz. Kk bir ocuk iin bu meditasyon deildir, ikencedir. Hayat dolu ve ateli gen
bir adam iin bu baskdr, meditasyon deildir.
Sabah yolda komaya bala. Be yz metreyle bala, sonra bir kilometreye kar ve en
sonunda en azndan be kilometre komaya al. Koarken btn bedenini kullan; deli
gmlei giymi gibi koma. Kk bir ocuk gibi ko, ellerini ve ayaklarn kullanarak,

btn bedeninle ko. Karnndan, derin nefes al. Sonra bir aacn altnda otur ve dinlen,
nefes alp ver, serin havay hisset; huzuru hisset.
Bazen sadece ayakkablarn karp, topraa bas, serinlii, yumuakl, lkl hisset. O
anda topran vermeye hazr olduu eyi hisset ve o eyin iinden akmasna izin ver.
Kendi enerjinin topraa akmasn sala; yerle balantda ol.
Toprakla balantdaysan, yaamla balantdasndr. Toprakla balantdaysan, bedeninle
balantdasndr. Toprakla balantdaysan, ok duyarl ve merkezde olacaksn ki, gerekli
olan da budur.
Asla kouda uzmanlama; uyankln korunabilmesi iin amatr kal. Bazen kounun
otomatikletiini hissedecek olduunda, komay brak; yzmeyi dene. Yzme de
otomatikleirse, dans etmeyi dene. Burda unutulmamas gereken nokta, hareketin sadece
farkndal harekete geirecek bir durum olduudur. Hareket farkndalk yaratyorsa iyidir.
Farkndal engelliyorsa, hareket artk ie yaramyordur; yaparken tekrar uyank olmak
zorunda kalacan baka bir harekete ge. Bir faaliyetin otomatiklemesine asla izin
verme.

osho nadabrahma meditasyonu

Nadabrahma bir mantra meditasyonudur. ok basittir ama etkisi ok byktr, nk
mantra sylerken ya da bir ses karrken bedenin titremeye balar; zellikle beyin
hcrelerin titremeye balar.
Doru yapldnda beynin ve bedenin tamam muazzam bir ekilde titreir. Zihnin
mantray sylerken, bedenin titremeye balar, ikisi birbiriyle uyum iine girer. kisinin
arasnda, normalde hi olmayan bir ahenk vardr. Zihin kendi yoluna gider, beden kendi
yoluna. Beden yemek yerken, zihin dnr, beden yolda yrrken, zihin yldzlar kadar
uzaktadr. Zihinle beden asla bulumaz, ayr yollardan giderler ve bu bir blnme yaratr.
Esas izofreni bedenin bir ynde, zihnin baka bir ynde gitmesinden kaynaklanr. Sen
nc elementsin, ne bedensin ne de zihin, bu yzden ikisi tarafnda ayr taraflara
ekiliyorsun. Varlnn yars beden tarafndan ekiliyor, dier yars zihnin tarafndan
ekiliyor. Bu yzden byk strap yaanr, kii kendini paralanm hisseder.
Nadabrahma ya da baka ne tr olursa olsun, bir mantra meditasyonunda mekanizma
byle alr. Bir ses karmaya baladnda, ses iinde yanklanr ve beden karlk
vermeye balar. Bu herhangi bir ses olabilir, 'abrakadabra' bile. Er ya da ge bedenle

zihnin ilk defa ayn ynde birlik iinde hareket ettii bir an gelir. Bedenle zihin bir araya
geldiinde, sen bedenden ve zihinden kurtulursun, kopuk deilsindir. O zaman nc
element olan sen geree varrsn, buna ruh, z, atma, herhangi bir ey diyebiliriz. Bu
nc element ayr ynlere ekitirilmedii iin huzurludur.
Bedenle zihin mantray sylemeye o kadar dalmtr ki, ruh aralarndan dikkat ekmeden
kolaylkla syrlarak, tanklk edebilir. Durup, bedenle zihin arasnda devam etmekte olan
oyunu izleyebilir. Bu yle gzel bir ritimdir ki, bedenle zihin, ruhun katn asla fark
etmez, nk onlar buna o kadar kolay izin vermez, yle deil mi? Bu ikisi servetlerini
korumak isterler. Kimse servetini kaybetmek istemez. Beden ruha hkmetmek ister ve
zihin de ruha hkmetmek ister.
Bu bedenle zihnin penesinden kurtulmann ok sinsice bir yoludur. Onlar mantra
sylerken, sen aradan katn!
Nadabrahma meditasyonunda unu hatrla: bedenle zihnin tamamen birlemesini sala
ama senin de tanklk etmen gerektiini unutma. Onlardan uzakla, kolaylkla, yavaa,
arka kapdan k, savamadan, mcadele etmeden. Onlar iiyor, sen dar kyorsun ve
dardan izliyorsun.
ngilizce ecstasy kelimesinin anlam budur, darda durmak. Darda durmak ve ordan
izlemek... bu ok huzur verici bir eydir. Bu sessizliktir, mutluluktur, kutsamadr.
Mantra sylemenin btn srr budur. Bu yzden mantra sylemek asrlardan beri etkisini
korudu. lahi ya da mantray kullanmayan tek bir din yoktur. Yalnz bunun bir tehlikesi de
var! Dar kmazsan, tank olmazsan, esas noktay atlamak gibi bir tehlikeyle kar
karya kalabilirsin. Sen bedeninle ve zihninle sarho olduunda, ruhun da sarho olur, o
zaman mantra sylemek sarho edici bir maddedir. Bunu bir yattrc gibi dn, sana iyi
bir uyku verir, hepsi bu. Ninni gibi. Gzel, bunda bir sorun yok ama gerek bir deeri de
yok.
Hatrlanmas gereken tuzak udur: mantra sylemek o kadar gzeldir ki, kii kaybolmak
ister. Kaybolduysan, bunda bir sorun yok, bir ritimden, bir isel ritimden zevk aldn. Bu
ritim gzeldi ve houna gitti ama bu ritim uyuturucu etkisi yapt, acid trip gibiydi. Manm
syleyerek, sesler kartarak belli uyuturucular bedeninde rettin. Mantra sylemek
bedende kimyasal deiimlere neden olur ve bu deiimler marijuana ya da LSD'nin
neden olduu deiimlerden farkl deildir. Birgn meditasyon konusundaki aratrmalar
derinletiinde, mantra sylemenin, oru tutmakla ayn kimyasal deiimlere yol atn
grecekler.
Orucun yedinci ya da sekizinci gnnden sonra kii kendini cokulu, hafif, nedensiz yere
ok mutlu, memnun hisseder. Btn ykler yok olmu gibidir. Bedenin belli bir kimyasal

deiim yaratt.
LSD'e de oruca olduu kadar karym. Mantra uyuturucu olarak kullanlyorsa, ona da
karym. Hatrlanmas gereken nokta, sesi, ilahiyi, mantray varln uyuturacak bir ey
olarak kullanmaman gerektiidir. Mantrann bedenin ve zihnin iin uyuturucu etki
yapmasna izin ver, ancak sarho olmadan nce ordan uzaklatndan emin ol; darda
durup, izlemelisin. Dardan izle ve uyank ol.
Bu yaplmazsa, gzel uyursun ama hepsi bu. Bu saln iin iyidir ama esas geliimine
hibir yarar olmaz. Bu nedenle, syrlmay unutma. Brak beden sarho olsun, brak zihin
sarho olsun, brak birbirleriyle byk bir ak yaasnlar, sen ordan uzakla. Artk orda
durma, yoksa uyuya kalrsn. Uyumak, meditasyon deildir. Meditasyon farkndalk
demektir. Bunu hatrla!

nadabrahma meditasyonu nasl yaplr

Nadabrahma zgn haliyle sabahn erken saatlerinde yaplan eski bir Tibet tekniidir.
Gnn herhangi bir zamannda, yalnzken ya da bakalar varken yaplabilir. Midenin bo
olduundan emin ol ve sonrasnda en az on be dakika hareketsiz kal. Meditasyon bir saat
sryor ve aamas var.
Birinci adm * 30 dakika
Azn ve gzlerin kapal olarak rahat bir pozisyonda otur. Bakalarnn duyabilecei kadar
yksek sesle mrldanmaya bala ve tm bedeninde bir titreim yarat. Sadece mrltnn
titreimiyle dolu, ii bo bir boru ya da bo bir kap imgeleyebilirsin. Mrltnn kendi
kendine devam ettii ve senin dinleyici olduun bir an gelecek. zel bir nefes yok, ses
tonunu deitirebilir ya da istersen bedenini yavaa hareket ettirebilirsin.
kinci adm * 15 dakika
kinci adm, yedi buuk dakikalk iki blme ayrlyor. Birinci yarda, ellerini, avularn
yukar doru bakacak ekilde dairesel olarak hareket ettir. Her iki el, gbek deliinden
balayarak ileri doru hareket eder ve sonra sada ve solda karlkl iki byk daire
yapmak iin ikiye ayrlr. Bu hareketin o kadar yava yaplmas gerekiyor ki, bakldnda
hi hareket yokmu gibi grnyor. Bunu yaparken evrene doru enerji verdiini hisset.
Yedi buuk dakika sonra avu ilerini aaya evir ve ellerini ters ynde hareket
ettirmeye bala. imdi eller gbee doru gelecek ve bedenin iki yannda dar doru
ikiye ayrlacak. Bunu yaparken enerji aldn hisset. lk aamada olduu gibi bedeninin

dier blmlerinin yava, yumuak herhangi bir hareketini engelleme.

nc adm * 15 dakika
Tamamen sessiz ve hareketsiz kalarak otur ya da uzan.

iftler iin Nadabrahma

iftler yatak araflarna sarnarak, yzleri birbirine dnk olarak oturur ve birbirinin
apraz yaplm ellerini tutar. En iyisi baka bir ey giymemektir. Oday sadece drt tane
kk mumla aydnlatn ve bu i iin ayrdnz zel ttsleri yakn.
Gzlerinizi kapatn ve otuz dakika birlikte mrldann. Ksa bir sre iinde enerjilerin
bulutuu, birbirine kart ve birletii hissedilecek.

sonsz
Allagelmi gnlk faaliyetlerin farkna varmaya bala ve bunlar yaparken rahat ol.
Gergin olmaya gerek yok. Yerleri silerken gergin olmaya ne gerek var? Yemek yaparken
gergin olmaya ne gerek var? Hayatta senin gerilmeni gerektiren tek bir ey yok. Bu
sadece senin sabrszln ve farknda olmamanla ilgili.
Her tr insanla, her ekilde yaadm. Hep kafam kart: Neden gerginler?
Grne baklrsa gerilim senin dndaki bir eyle ilgili deil. Senin iinde olan bir eyle
ilgili. Srf nedensiz yere gergin olmak ok aptalca grnd iin, her zaman dardan bir
mazeret buluyorsun. Bir klf uydurmak iin, gerilimini aklayacak senin dnda baz
nedenler buluyorsun.
Ancak gerilim senin dnda deil, dzensiz yaamnda yatyor. Rekabet iinde yayorsun,
bu gerilim yaratr. Srekli kyaslama iinde yayorsun, bu gerilim yaratr. Hep ya gemii
ya da gelecei dnyorsun ve tek gerek olan imdiyi karyorsun, bu gerilim yaratr.
Bu basit bir anlay meselesidir. Kimseyle rekabet etmeye gerek yok. Sen kendinsin ve
olduun gibi mkemmelsin.
Kendini kabul et.
Varoluun olman istedii biim bu. Baz aalar daha uzundur, bazlar daha kk. Kk
aalar gergin deildir, daha uzun olan aalar da ego ykl deil. Varolu eitlilie

ihtiya duyar. Biri senden daha gldr, baka biri senden daha zekidir ama baka bir
adan sen herhangi birinden daha yeteneklisindir.
Kendi yeteneini bul. Doann gnderdii her bireyin muhakkak benzersiz bir yetenei
vardr. Sadece birazck aratr. Belki sen lkenin bakannn yapt bakanlktan daha iyi
flt alabiliyorsundur, senin fltln onun bakanlndan daha iyidir.
Kyaslama yaplacak bir ey yok. Kyaslama insanlar yoldan karyor. Rekabet onlar
srekli gergin yapyor ve yaamlar bo olduu iin, hibir zaman an yaamyorlar. Btn
yaptklar oktan bitmi olan gemii dnmek ya da henz gelmemi olan gelecei
dnmek.
Btn bunlar insanlar adeta delirtiyor. Gerek yok, hibir hayvan delirmiyor, hibir aacn
psikanalize ihtiyac yok. Tm varolu srekli bir kutlama halinde, insanlar hari. nsanlar
souk, gergin, endieli oturuyor.
Kk bir yaamn var ve sen onu kaybediyorsun ve lm hergn yaklayor. Bu daha da
byk korku yaratyor, 'lm yaklayor ve ben daha yaamaya balamadm bile.' Birok
insan ancak lrken yaadn fark ediyor ama o zaman ok ge oluyor.
Sadece an yaa.
Sahip olduun btn nitelik ve yetenekleri en son noktasna kadar kullan. Hindistan'n
mistiklerinden biri olan Kabir dokumacyd. Binlerce takipisi vard ama o kuma
dokumaya devam etti. Takipileri arasnda krallar bile vard. Varanasi kral ondan rica etti,
'Usta, bu iyi olmuyor, bizi utandryor. Biz sana bakabiliriz. Kuma dokumana, her hafta
Pazar kurulduunda kumalar satmak iin pazara gitmene gerek yok. Bizi dn! nsanlar
sana bakmadmz dnyor.'
Kabir, 'Problemini anlayabiliyorum ama bir tek yeteneim var, o da gzel kumalar
dokumak. Ben yapmazsam, bunu kim yapacak? Tanr her hafta pazar yerine deiik
yzler, deiik bedenlerle kuma almaya geliyor,' dedi.
Kabir mterilerden sz ediyordu: 'Efendim, kumaa dikkat edin. Benim dokumalarm
baka hi kimsenin dokumalarna benzemez. Bu kumalarn iinde benim arklarm,
benim ruhum var. Btn varlm bu kumaa dktm. Dikkatli olun, bu kuma efkat ve
sevgiyle kullann ve hatrlayn: Kabir bunu zel olarak sizin iin dokudu Efendim.' Bu
sadece birka kiiye syledii bir ey deildi, bunu btn mterilere sylyordu.
Onun payna den buydu. rencilerine, 'Baka ne yapabilirim ki? Elimden geleni
yapyorum: kuma dokuyabilirim, ark syleyebilirim, dans edebilirim ve bundan ok
honutum.'
Yaptn eyden honutsan ve tm varoluun tanrsaln tezahrnden baka bir ey
olmadn, kutsal yeryznde yolculuk ettiimizi, kimle karlarsan karla, Tanr'yla

karlatn hissediyorsan... baka bir yol olmadn, sadece yzlerin deiik olduunu,
isel gerekliin ayn olduunu hissediyorsan, btn gerilimlerin yok olacak. Gerilime
verilen enerji senin zarafetin, senin gzelliin olmaya balayacak.
O zaman yaam sadece sradan, alldk, gnlk bir varolu deil, beikten mezara bir
dans olacak. Varolu senin zarafetinle, rahatlnla, sessizliinle, farkndalnla ok
zenginleecek. Dnyay, ona bir eyler katmadan terk etmeyeceksin.
Oysa insanlar hep bakalarna, bakalarnn ne yaptna bakyor. Biri flt alyor, sen
yapamyorsun. Annda mutsuzluk geliyor. Biri resim yapyor, sen yapamyorsun, annda
mutsuzluk.
Yaptn eyi yle bir sevgiyle, yle bir zenle yap ki, dnyann en kk eyi bir sanat
eseri olsun. Sana byk bir zevk versin. Bu, rekabetsiz, kyaslamasz bir dnya yaratacak;
btn insanlara saygnlk getirecek, gururunu tazeleyecek.
Btnlk iinde yaplan her eylem senin ibadetindir.
-&-