Professional Documents
Culture Documents
wigni 30
gamomcemloba palitra L
Tbilisi, 2012
ISSN 1987-9628
ISBN 978-9941-19-343-9
hainrix bioli
klounis
TvalTaxedva
neli amaSukelis Targmani
anemaris
romelTa ar mieTxra misTvis, ixilon da, romelTa ara esma, gulisxma-yon.
1
bonSi rom Camovedi, Ramdeboda. Tavs Zala davatane, rom memoqmeda im avtomatizmis gareSe, xuTi wlis gauTavebeli mogzaurobis Sedegad rom gamomimuSavda: baqnidan Cadi kibeze, adi
mopirdapire kibeze, Zirs dade samgzavro CanTa, paltos jibidan amoiRe samgzavro bileTi, mere isev CanTas daavle xeli,
Caabare bileTi kontroliors, wadi gazeTis jixurisaken, iyide saRamos gazeTebi, gadi quCaSi da xeliT uxme taqsis. xuTi
wlis ganmavlobaSi TiTqmis yoveldRe saidanRac mivemgzavrebi
da sadRac Cavdivar. dilaobiT zeviT-qveviT mivuyvebi rkinigzis
sadguris kibes, naSuadRevs ki jer qveviT veSvebi, Semdeg zeviT
avdivar, xeliT vuxmob taqsis, pijakis jibeSi veZeb mZRolis
gasastumrebel fuls, jixurebSi vyidulob saRamos gazeTebs
da gulis siRrmeSi vtkbebi _ es ise gamijda Zval-rbilSi,
arafers dagidevT.
mas Semdeg, rac marim mimatova, raTa im kaTolike ciupfners
gahyoloda colad, es procesi kidev ufro meqanikuri gaxda da
kvlavac arafers dagidevT. manZils sadguridan sastumromde
da sastumrodan sadguramde mxolod erTi ram zomavs _ taqsis mricxveli. sadguridan mricxveli werda xan or, xan sam,
xanac oTx-naxevar markas. magram mas Semdeg, rac mari gamSorda, es Cveuli ritmi zogjer irRveva xolme _ sastumro da
sadguri erTmaneTSi mereva, matareblis bileTs facifuciT veZeb porties daxlTan, baqnis gasasvlelSi gaCerebul kontroliors ki Cemi oTaxis nomers vekiTxebi. etyoba, raRaca, rasac
albaT bedi hqvia, maiZulebs, gavixseno Cemi profesia da isic,
5
Cemi gasamrjelo erT mesamedze Semcirda. varietes kari momixures. sadRa iyo koniaki _ arays masmevdnen. warmodgenas
vmarTavdi uRimRamod ganaTebul scenaze, Cabnelebul darbazebSi, sadac yovlad ucnauri kavSirebi sxdomebs atarebdnen.
vinRa fiqrobda arazust moZraobebze, lamis vpampulobdi da
ase varTobdi iubilarebs: rkinigzelebs, fostisa da sabaJos
moxeleebs, kaTolike diasaxlisebs, evangelist medicinis
debs, bundesveris oficrebs, romlebic saswavleblis damTavrebas ludis smiT aRniSnavdnen da zeimis dasamSveneblad me
miwvevdnen, Tumca xeirianad isic ki ar icodnen, hqondaT Tu
ara sicilis ufleba, roca Cemi erT-erTi Zveli pantomimis,
`Tavdacvis sabWos~, gacveTil narCenebs vuCvenebdi. guSin ki
boxumSi axalgazrdebis winaSe momixda gamosvla. Caplins
vbaZavdi, uecrad fexi damicda, adgoma veRar SevZeli. aravis daustvenia, mayureblebi TanagrZnobiT CurCulebdnen.
bolos, roca farda CamouSves, koWlobiT gavedi scenidan,
mTel Cems bargi-barxanas Tavi movuyare da ise mivaSure pansionats, rom grimic ki ar momicilebia. pansionatSi erTi
aurzauri atyda: Cemma diasaxlisma mZRolis gasastumrebeli
fuli ar masesxa da gaavebuli mZRoli imiT davaSoSmine, rom
eleqtrosamarTebeli giraod ki ara, gasamrjelod miveci. sabednierod, wesieri kaci aRmoCnda da xurdad sigaretis gaxsnili kolofi da ori marka damibruna. tangauxdeli mivegde
gauSlel sawolze, boTlSi CarCenili arayi gamovwrupe da
am bolo TveebSi pirvelad vigrZeni, rom aRarc melanqolia
mawuxebda da aRarc Tavis tkivili. mTvrali, wumpeSi amogangluliviT, swored ise vegde sawolze, rogorc bevrjer minatria, netavi ase davlio dRe-meTqi. erTi peSvi aryisTvis
ukanasknel perangs gavimetebdi, magram imdeni laparakis Tavi
ar mqonda, aseT garigebas rom sWirdeba xolme. mxolod aman
amaRebina xeli ganzraxvaze. meZina SesaniSnavad, magram damesizmra, TiTqos scenis mZime farda rbil, sqel sudarasaviT
gadamefara, rogorc dabinduli madli, magram buranSi wasulma ZilSive vigrZeni, rogor Semipyro gaRviZebis SiSma.
saxe grimiT maqvs moTxupnili, marjvena muxli gamisivda,
8
testantebisagan jer kidev moveli raRac sakvirvels _ qosTerTma marTlac moaxerxa Cemi gaoceba, magram kaTolikeebi veRarafriT gamakvirveben. erT dros kaTolicizmis mimarT didi
simpaTiiT viyavi ganwyobili, maSinac, am oTxi wlis win marim
pirvelad rom mimiyvana `progresul kaTolikeTa wreSi~. maris
guliT undoda, gaecno CemTvis inteligenti kaTolikeebi. cxadia, faruli azric amoZravebda, iqneb erT mSvenier dRes rjuli Seicvaloso (aseTi faruli azri yvela kaTolikes utrialebs TavSi). am wreSi gatarebuli pirvelive wuTebi saSineli
iyo. maSin ocdaori wlisac ki ar viyavi, klounis xelobas
veuflebodi da Savi dRe madga _ dilidan daRamebamde vvarjiSobdi. im saRamos didi sixaruliT velodi, varjiSisagan qancgawyvetils imedi mqonda, rom mxiarulad gavatarebdi dros,
miveZalebodi karg Rvinos, Seveqceodi gemriel kerZebs, SeiZleba, mecekva kidec (Cven ise xelmokled vcxovrobdiT, Rvinoc gvenatreboda da gemrieli saWmelic), magram yvelaferi
sul sxvanairad moxda _ Rvino ar daileoda, xolo saRamo...
aba, rogor giTxraT, daaxloebiT ase warmomidgenia uniaTo
profesoris seminari sociologiaSi. es yvelaferi araTu damqancveli, zedmetad da arabunebrivad damqancvelic ki iyo.
jer erTad iloces, me ki am dros ar vicodi, sad wameRo xelebi da rogor damemala saxe. Cemi azriT, urwmuno kaci aseT
mdgomareobaSi ar unda Caayeno. maT rom mxolod Cveulebrivi
locva `mamao Cveno~ an `Ave Maria~ wamoewyoT, CemTvis esec
sakmaod saCoTiro iqneboda, radgan protestantulad aRmzardes da miveCvie, marto viloco, roca da sadac momexasiaTeba.
isini ki kiTxulobdnen kinkelis mier SeTxzul programul
teqsts `da Cven gevedrebiT Sen, mogvec Zala, raTa ganurCevlad mivuzRoT sakadrisi damkvidrebulsac da aRmavalsac~
da ase Semdeg. bolos gadavidnen saRamos Temaze `siRatake im
sazogadoebaSi, sadac vcxovrobT~. aseTi saSineli saRamo Cems
cxovrebaSi iSviaTad mqonia. ver gamigia, ratom unda iyos religiur Temaze saubari ase damqancveli. vici, Znelia irwmuno
aseTi religia, mkvdreTiT aRdgoma da maradiuli arseboba.
yovelive es Zneli dasajerebeli unda iyos. mari xSirad miki14
3
es pirveli SemTxveva iyo, roca sakuTar binaSi Tavi TiTqmis
kargad vigrZeni. aq siTbo da sisufTave sufevda. roca palto
sakidze davkide da gitara kuTxeSi mivayude, gavifiqre, bina
iqneb cota mets niSnavs, vidre Tavis motyueba-meTqi. erT adgilas fexis mokideba miWirs. es, albaT, ase iqneba yovelTvis.
am mxriv mari Cemze uaresia, magram mainc arCia, sabolood sxvis budeSi mokalaTebuliyo. arada, iseTi droc maxsovs, Tu
erT kviraze metxans miwevda romelime qalaqSi gamosvla, mari
awrialdeboda xolme.
monika zilvss axlac iseTi gulisxmiereba gamoeCina, rogorc yovelTvis, roca ki depeSas vugzavnidiT: saxlmmarTvelisaTvis gasaRebi gamoerTmia, yvelaferi daesufTavebina,
saerTo oTaxSi yvavilebi daedga, macivari nair-nairi sursaTsanovagiT gamoevso, samzareulos magidaze dafquli yaviT savse kolofi ido, mis gverdiT _ koniakis gauxsneli boTli.
saerTo oTaxSi sigaretebi damxvda magidaze, xolo yvavilebis gverdiT anTebuli sanTeli iRvenTeboda. monika zogjer
uCveulod mgrZnobiarea, SeuZlia sentimentaluric ki iyos
da amis gamo xandaxan gemovneba Ralatobs. magidaze dadgmul
sanTels xelovnuri naRvenTi hqonda, rac, cxadia, ver daakmayofilebda `kargi gemovnebis damcveli kaTolikuri wris moTxovnebs~. etyoba, am facifucSi sxva sanTels ver miagno an
Zviri, gemovnebiT SerCeuli sanTlis sayidlad fuli ar eyo.
uecrad vigrZeni, rom swored am ugemovno sanTlis gamo Cemi
sinaze monika zilvsisadmi im zRvars uaxlovdeboda, romlis
gadalaxvis saSualebas ar maZlevs Cemi avbediTi midrekileba monogamiisadmi. kaTolikuri wris sxva wevrebi verasodes
gabedavdnen, ugemovnoba an zedmeti mgrZnobiaroba gamoeCinaT. diax, isini TavianT sisustes arasodes gamoamJRavneben da
Tu rame SeeSlebaT, urCevniaT zneobis sferoSi Secdnen, vidre ugemovnoni aRmoCndnen. Cems binaSi jer kidev idga monikas
sunamos surneleba, misTvis metismetad mZafri da moduri. am
nazavs mgoni `taiga~ hqvia.
monikas nayidi sigareti monikas sanTelze movukide, samza16
beli briuli gvamRerebda, misi sityvebiT rom vTqvaT, `saTnoebiT savse erovnul simRerebs~ da aseTebad miaCnda `gimzers
didebiT mosili saxli~ da `aRmosavleTiT vxedav ganTiads~.
RamRamobiT, roca naxevari saaTiT siCume daisadgurebda, italieli samxedro tyveebis (skolaSi agvixsnes, axla ratom
aRar iyvnen italielebi Cveni mokavSireebi da ratom vamuSavebdiT datyvevebulebs, magram dRemde ver gamigia, ratom), rusi
tyveebis, tyve qalebisa da germaneli jariskacebis fexis xma
mesmoda. mTeli Rame ismoda mwyobri nabijebis xma. danamdvilebiT aravin icoda, ra xdeboda.
me marTlac ise momeCvena, TiTqos henrieTe skolidan eqskursiaze mihyavdaT. maTgan yvelaferi iyo mosalodneli. zogjer, roca gangaSidan gangaSamde saklaso oTaxebSi visxediT
da fanjridan Tofis srolis xma mkafiod gvesmoda, Tu SeSinebulni fanjrisaken mivabrunebdiT Tavs, maswavlebeli briuli
gvekiTxeboda, Tu iciT, es ras niSnavso. Cven es raxania vicodiT; zeviT, tyeSi kvlav xvretdnen dezertirebs.
_ es dRe elis yvelas, vinc gabedavs da uars ityvis wmidaTawmida germanuli miwis dacvaze ebraeli iankebisagan, _
gveubneboda briuli (amas winaT kidev erTxel Sevxvdi ukve daberebul, gaWaRaravebul briuls, romelic axla pedagogiuri
akademiis wevria da icnoben, rogorc `umwikvlo politikuri
warsulis mqone pirs~, aqaoda, arasodes yofila nacisturi
partiis wevrio).
kidev erTxel davuqnie xeli mimaval tramvais, romelSic
henrieTe ijda da Cveni parkis gavliT saxlisaken gavwie. Cemi
mSoblebi da leo magidas Semosxdomodnen. sadilad ori kerZi gvqonda: wvniani da kartofili sawebliT, xolo desertad
TiTo vaSli. mxolod desertis dros vkiTxe dedas, henrieTes
skolam eqskursiaze saiT gaswia-meTqi? dedas gaecina da miTxra:
_ eqskursia? ra sisuleles ambob: henrieTe imisaTvis wavida bonSi, rom sazenito samxedro nawilSi Caeweros. ase sqlad
nu Tli vaSls. Semomxede, Cemo biWiko! _ man Cemi TefSidan
naTali aiRo, mocicqna da Tavisi xelmomWirneobis nayofi, vaS19
21
deboba SeiSno, cema-tyepas bolo mouRo, me damapatimra da sanam Cems mSoblebs, maswavlebel briulsa da partiis erT-erT
warmomadgenels moiyvanda, tiris fardulSi Camketa, sadac samizneebi da saCvenebeli joxebi eyara. simwrisagan vRmuodi, samizneebs fexiT vTelavdi da gareT yaraulad dayenebul biWebs
gavZaxodi: `nacisto Rorebo!~ erTi saaTis Semdeg Cvens saxlSi
SemaTries da dakiTxva damiwyes. maswavlebel briuls Zlivs
akavebdnen:
_ movspoT, gavacamtveroT!
dRemde ar vici, igi Cems fizikur mospobas gulisxmobda,
Tu zneobrivad gacamtverebas. istoriuli WeSmaritebis dadgenis mizniT, erT mSvenier dRes werils mivwer pedagogiur
akademias da vTxov, es sakiTxi ganmimartos. ufro gonivrulad
iqceoda partiis warmomadgeneli, adgilobrivi organizaciis
xelmZRvanelis moadgile liovenihi, romelic yvelas eubneboda:
_ angariSi gauwieT imas, rom biWi jer TerTmeti wlisac
ar aris.
misma qcevam imdenad damamSvida, rom pasuxic ki gaveci kiTxvaze, saidan ici es saSineli sityvebio.
_ anabergerSerSTrasesTan rom Slagbaumia, imaze wavikiTxe.
_ iqneb, vinmem gaswavla? _ mkiTxa man, _ imis Tqma minda,
vinmes piridan xom ar gaigone?
_ ara, _ vupasuxe me.
_ biWma arc ki icis, ras ambobs, _ Tqva mamam da mxarze
xeli damado. briulma jer borotad Sexeda mamas, Semdeg ki
damfrTxalma gadaxeda herberT qaliks _ mamas qceva Cemdami
mxardaWerad miiCnia. atirebulma dedaCemma ki Tavisi nazi, suleluri xmiT Tqva:
_ TviTon ar icis, ras sCadis, marTla ar icis, Torem namdvilad xels aviRebdi masze.
_ netav, marTla aiRebda xels? _ vTqvi me.
mTeli es ambavi xdeboda veeberTela saerTo oTaxSi, sadac
dgas Seferili muxis aveji, mZime, sarkeebiani wignis karadebi,
muxis paneliT mopirkeTebuli kedlebis gaswvriv damagrebul
22
Taroze babuaCemis samonadireo nadavli da Tasebi alagia. eifelidan, romelic ociode kilometriTaa daSorebuli Cvengan, qvemexebis srolis xma da SigadaSig tyviamfrqvevebis kakanic mesmoda. qera, gafiTrebuli herberT qaliki, romelsac
saxeze fanatizmi ewera, prokuroris movaleobas asrulebda,
mokakul TiTebs gauCereblad akakunebda servantze da moiTxovda:
_ simkacre, simkacre, ulmobeli simkacrea saWiro!
ganaCeni aseTi gamomitanes: herberTis zedamxedvelobiT
parkSi tanksawinaaRmdego sangari unda gameTxara. Snirebis
tradiciuli sadilis Semdeg germanuli miwis Txras Sevudeqi, Tumca sakuTari xeliT miwis Txra Snirebis tradicias ewinaaRmdegeboda. sangars vTxridi babuaCemis sayvareli vardis
buCqebis gardigardmo, apolon belvederelis qandakebis aslis
mimarTulebiT da winaswar maxarebda is wami, roca Cems gulmodgine Txras marmarilos qandakeba msxverplad Seewireboda.
magram Cemi sixaruli naadrevi aRmoCnda. igi Seiwira patara,
Worflianma biWunam, romelsac georgs eZaxdnen _ SemTxveviT
tanksawinaaRmdego yumbara xelSi gauskda, TviTonac afeTqda
da apolonic aafeTqa. herberT qalikma es ubeduri SemTxveva
lakoniurad ganmarta:
_ sabednierod, georgi oboli iyo.
5
telefonis wignidan im xalxis nomrebi amoviwere, visTanac
darekva momiwevda: marcxniv Camovwere imaTi gvarebi, visganac
SemeZlo fuli mesesxa: karl emondsi, hainrih beleni. orive
Cemi skolis amxanagia, erTi odesRac Teologias swavlobda
da axla gimnaziis maswavlebelia, xolo meore _ kapelani.
maT Semdeg modioda bela brozeni, mamaCemis sayvareli. marjvena mxares Camovwere imaTi sia, visac ukidures SemTxvevaSi
vTxovdi fuls: Cemi mSoblebi, leo (leosaTvis yovelTvis
SemeZlo meTxova fuli, magram arasodes aqvs, radgan Tu rame
abadia, yvelas urigebs), kaTolikuri wris wevrebi: kinkeli,
fredeboili, bloTerti, zomervildi. am or svets Soris Ca23
gierTi cocxali mkvdaria, zogierTi mkvdari ki cocxali, magram ara im azriT, rogorc es protestantebsa da kaTolikeebs
swamT. CemTvis is biWi, georgi rom erqva da tanksawinaaRmdego
xelyumbarasTan erTad afeTqda, ufro cocxalia, vidre dedaCemi. apolonis qandakebis win gaSlil mdeloze cxadad vxedav
Worflian, mouqnel biWs, romelsac herberT qaliki uyviris:
`ase ki ara, ai, ase~... mesmis yumbaris afeTqebis xma, aqa-iq
wamokivleba, umetesobas arc wamoukivlia, mere ki qalikis SeniSvna: `sabednierod, georgi oboli iyo~. mesmis is sityvebic,
naxevari saaTis Semdeg, savaxSmod gawyobil sufrasTan dedam
leos rom uTxra:
_ Svilo, Sen am iaraRs im CerCet biWze ukeT xom moixmar!
leom Tavi dauqnia. mamam me gadmomxeda, magram Tavisi aTi
wlis vaJis TvalebSi sanugeSo veraferi ipova.
mas Semdeg gavida dro, dedaCemi ager ukve ramdeni welia
`rasobriv winaaRmdegobaTa momrigebeli sazogadoebebis~
centralur komitets Tavmjdomareobs. zogjer ana frankis
saxlSi miemgzavreba, xolo Tu SemTxveva mieca _ amerikaSic,
sadac qalTa klubebSi sityvas warmoTqvams germaneli axalgazrdobis codvebis monaniebaze im Tavisi nazi, uwyinari xmiT,
romliTac albaT gamomSvidobebisas henrieTes uTxra: `yoCaRad iyavi, Svilo~. dedaCemis xma yovelTvis SemiZlia movismino telefonis yurmilSi, magram henrieTes xmas veRarasodes
movismen. henrieTes uCveulod dabali xma hqonda da wkriala
sicili icoda. erTxel, CogburTis TamaSis dros, Cogani xelidan gauvarda, moedanze gaSeSda da ocnebamoreuli miaCerda
cas. meored, sadilobisas, kovzi wvnianSi Cauvarda. deda akivlda, awuwunda, kaba dagilaqavda, sufra daisvarao, magram
henrieTes araferi gaugonia, xolo roca gons moego, kovzi
wvnianidan amoiRo, xelsaxociT gawminda da Wama ganagrZo. mesamed, roca buxarTan kartis TamaSis dros henrieTes kidev
daemarTa raRac amdagvari, dedaCemi seriozulad gabrazda da
uyvira:
_ isev im wyeulma ocnebam Segipyro!
_ mere ra moxda, mombezrda kartis TamaSi.
25
roa, SemiZlia CamogiTvaloT dedaCemis gansakuTrebuli niSnebi. marcxniv, tuCebs qvemoT, xali aqvs, meWeWi ki...
_ kmara, _ miTxra siciliT gogom da telefoni gadarTo.
Cvens saxlSi rTuli satelefono sistemaa. marto mamaCems
sami sxvadasxva xazi aqvs: wiTeli _ mura naxSirisaTvis, Savi
_ birJisaTvis, xolo TeTri _ kerZo saubrebisaTvis. dedas
gankargulebaSi mxolod ori telefonia; Savi _ rasobriv
winaaRmdegobaTa momrigebeli sazogadoebebis centraluri
komitetisaTvis da TeTri _ kerZo saubrebisaTvis. Tumca dedas pirad angariSze bankSi, im grafaSi, sadac `saldo~ weria,
eqvsniSna cifria Casmuli, satelefono an amsterdamsa da sxva
qalaqebSi mogzaurobis xarjebs centraluri komiteti unazRaurebs.
telefonistma SecdomiT Savi telefoni CarTo. dedaCemma
yurmili aiRo da saqmianad mipasuxa:
_ gismenT rasobriv winaaRmdegobaTa momrigebeli sazogadoebebis centraluri komiteti.
ena Camivarda. mas rom eTqva, qalbatoni Sniri gaxlavarTo,
albaT, vetyodi, hansi var, deda, rogor xar-meTqi, magram amis
nacvlad vuTxari:
_ ebraeli iankebis centraluri komitetis delegati gelaparakebaT. bonSi var gavliT, Tu SeiZleba damakavSireT Tqvens
qaliSvilTan.
meve SemaSina iman, rac vTqvi. dedam jer wamoiyvira, Semdeg
mZimed amoioxra da mivxvdi, rogor daberebula.
_ Sen amas, albaT, arasodes daiviwyeb, ara? _ miTxra man.
Tavadac Zlivs Sevikave cremli da Cumad vuTxari:
_ saWiro kia amis daviwyeba, deda?
igi erTxans dumda da uecrad momesma CemTvis esoden Tavzardamcemi dedabruli tirili. deda xuTi weli ar menaxa
da axla igi samocs iqneboda mitanebuli. erTi wuTiT isic
ki davijere, TiTqos dedas marTlac SeeZlo telefoni gadaerTo da henrieTesTan davekavSirebine. aki, yovelTvis ambobda: `Tu movindome, zecasac davukavSirdebi telefoniT~.
cxadia, xumrobda _ dRes xom sakuTar telefonze yvela ase
27
28
qals araviTari suni ar unda udiodes~. SeiZleba esaa imis mizezi, rom mamaCems lamazi sayvareli hyavs. marTalia, suni arc
mis sayvarels udis, magram ise gamoiyureba, TiTqos keTilsurnelebas afrqvevdes.
6
yvela baliSi, rac xelSi momyva, zurgs ukan amovide, mtkivani fexi skamze Camovde, telefoni axlos moviCoCe da davfiqrdi, iqneb, jobs, samzareuloSi gavide da macivridan koniaki
movitano-meTqi.
gansakuTrebiT mzakvrulad JRerda dedaCemis xma, roca miTxra: `saqmeSi xeli mogecara~, Tan arc cdila daemala, rom
sixaruliT cas ewia. gulubryvilo viyavi, roca vfiqrobdi,
bonSi Cemi xelis mocarvis Taobaze araferi ecodinebaT-meTqi.
raki dedam icoda, icoda mamamac, gaagebinebdnen leosac, leo
ciupfners Seatyobinebda, ciupfneri ki mTel wres mosdebda da, ra Tqma unda, marisac Caukaklavda. maris Cemze metad
ewyineboda es ambavi. sma Tu mivatove, male kvlav mivaRwev im
safexurs, rasac Cemi agenti conereri `saSualoze sakmaod maRal dones~ eZaxis da es sruliad sakmarisi iqneboda wumpemde
darCenili ocdaori wlis gasaTrevad. erTaderTi, rasac conereri CemSi afasebs, is gaxlavT, rom `farTo profesionaluri bazisi~ maqvs. rac Seexeba xelovnebas, am saqmisa conerers
saerTod araferi gaegeba da warmatebis mixedviT msjelobs
masze. samagierod, sakmaod kargad icnobs xelobas da mSvenivrad esmis, rom kidev oci weli SemiZlia vipampulo sxvadasxva
scenaze ocdaaT markad. magram mari am ambavs sul sxvagvarad
uyurebs. mas uTuod daamwuxrebs, rom SemoqmedebiTi marcxi
ganvicade da ubadruk mdgomareobaSi aRmovCndi, raSic piradad me SemaZrwunebels verafers vxedav. Soridan mayurebeli
adamiani _ amqveynad TiToeulisaTvis yvela Soridan mayurebelia _ sxvis mdgomareobas an ufro muq, an ufro naTel ferebSi aRiqvams, vidre Tavad is, visac es uSualod exeba. sulerTia, bednierebas Seexeba es Tu ubedurebas, siyvaruls, Wmunvas
Tu SemoqmedebiT marcxs. raSi menaRvleba, rogor warvudgebi
31
32
mamamisis gamo, romelic ufrosi maswavlebeli iyo da nacistebma skolidan panRuris kvriT gamoagdes. omis damTavrebis
Semdeg mas direqtorad niSnavdnen imave skolaSi, magram uari
ganacxada. viRacas misi ministrad daniSvnac ki undoda, ramac
lamis gadaria kaci. maSin uTqvams:
_ me maswavlebeli var da minda, bolomde maswavleblad davrCe.
ciupfneris mama maRali, wynari kaci iyo. piradad me, rogorc maswavlebeli, cota mosawyeni momeCvena. erTxel germanuli enis maswavlebeli Secvala da xmamaRla wagvikiTxa leqsi mSvenier axalgazrda feriaze.
Cemi azri skolis saqmeebze mxedvelobaSi misaRebi araa,
saerTod ki Secdoma iyo Cemi ufro didxans datoveba skolaSi,
vidre kanoniTaa gaTvaliswinebuli. kanoniT gaTvaliswinebuli
droc ki yelSi amomivida. amis gamo arasodes damidanaSaulebia skolis maswavleblebi, yvelaferi Cemi mSoblebis brali
iyo. sayovelTaod gavrcelebul sens _ `simwifis atestati
mainc xom unda miiRos~ _ adre Tu gvian, rasobriv winaaRmdegobaTa momrigebeli sazogadoebebis centralurma komitetma unda mixedos. es marTlac rasobrivi sakiTxia. skoladamTavrebulebi, skoladaumTavrebelni, maswavleblebi, ufrosi
maswavleblebi, diplomianebi, udiplomoni _ gana eseni rasebi ar arian... roca ciupfneris mamam leqsi wagvikiTxa, mcire
xans Seicada da Semdeg RimiliT gvkiTxa:
_ vis surs, azri gamoTqvas?
me imwamsve wamovxti da ganvacxade:
_ Cemi azriT, leqsi SesaniSnavia.
mTeli klasi axarxarda, ciupfneris mama ki iRimeboda, magram mis RimilSi qedmaRloba ar igrZnoboda. ciupfneris mama
sasiamovno, oRond cotaTi gulciv kacad momeCvena. mis vaJs
arc ise kargad, magram mamamisze ukeT ki vicnobdi. erTxel
sportul moedans Cavuare, sadac ciupfneri sxva axalgazrda
kaTolikeebTan erTad fexburTs TamaSobda. roca sayureblad
SevCerdi, man damiZaxa:
_ CvenTan TamaSi xom ar ginda?
34
miucemlad warmoTqva. vicodi, rom ase unda eTqva. imasac mivxvdiT orive, rom es sityva seriozuladac iyo naTqvami da
angariSmiucemladac, magram rogorc ki miTxra `momSordi~ da
ara `momSordiT~, yvelaferi maSinve gadawyda. es mokle sityva
imden sinazes itevda, megona mTeli sicocxlis manZilze ikmarebda da kinaRam avtirdi. es sityva man ise warmoTqva, rom erT
rameSi sabolood davrwmundi: icoda, rom movidodi, yovel
SemTxvevaSi, Cemi gamocxadeba misTvis moulodneli ar yofila.
_ ara, ara, arsadac ar waval, _ vuTxari me, _ sad unda
wavide?
man Tavi gaaqnia.
_ Sen ginda, oci marka visesxo, kiolnSi gavemgzavro da
mere SegirTo?
_ ara, _ mipasuxa man, _ nu waxval kiolnSi.
maris Sevxede da SiSi gamiqra.
bavSvi aRarc me viyavi, maric daqalebuliyo. vxedavdi, rogor eWira xelSi xalaTis kalTa, vuyurebdi mis magidas fanjarasTan da mixaroda, rom saskolo xaraxuris nacvlad zed
Targi da sakeravi edo. me qveviT, duqanSi Cavirbine, kari davkete da gasaRebi iq davde, sadac ager ukve ormocdaaTi welia
inaxaven _ kanfetebis qilasa da saswavlo rveulebs Soris.
roca zeviT avedi, mari sawolze ijda da tiroda. mec sawolze
Camovjeqi, mis pirdapir, sigarets movukide da maris gavuwode.
im dRes marim Tavis sicocxleSi pirvelad moswia sigareti.
eweoda uxerxulad da uecrad orives Cvenda uneburad gagvecina _ ise sasacilod uSvebda kvamls gamobuStuli tuCebidan, TiTqos keklucobso da roca SemTxveviT, kai gaqeqiliviT,
boli cxviridanac gamouSva, isev gamecina. bolos laparaki
daviwyeT. vlaparakobdiT bevrs. marim miTxra, im qalebze vfiqrob, kiolnSi `am saqmes~ fulis gamo rom akeTeben, Tan darwmunebulni arian, rom `amaSi~ fuli usaTuod unda gadauxadon,
Tumca `amaSi~ fulis gadaxda ar SeiZlebao. gamodis, rom qalebi, romelTa qmrebi `imnairebTan~ dadian, valSi arian maT
winaSe, me ki ar minda, vinmes winaSe brali mimiZRodeso. mec bevrs vlaparakobdi, varwmunebdi, rom yvelaferi, rac egreT wo39
40
Txel kinkelma Cemi TandaswrebiT `genialuri seqtanti~ uwoda, mzad viyavi, kinkelisaTvis saxeSi mimefurTxebina. moxuci
derkumi im mcirericxovan adamianebs ekuTvnoda, romelTa mimarTac pativiscemiT viyavi gamsWvaluli. derkumi gamxdari,
RvarZliani kaci iyo, imaze bevrad ufro axalgazrda, vidre
gamoiyureboda. imden sigarets eweoda, rom sunTqva uWirda.
mTeli is xani, rac loginSi viweqi da maris velodi, misi xvela mesmoda zemodan, misi sawoli oTaxidan da Tavi vigindarad
mimaCnda, Tumca aseTi ar viyavi. erTxel miTxra:
_ ici, ratomaa ganlagebuli mdidrebis saxlSi, ai iseTSi,
Seni mSoblebi rom cxovroben, moaxleTa oTaxebi WabukobaSi Sesuli Svilebis gverdiT? agixsni: imitom, rom mdidrebi
odiTganve spekulantoben adamianis bunebiT da gulmowyalebiT.
vnatrobdi, qveviT Camosuliyo da maris sawolSi Cagorebuls Tavze damdgomoda, magram piradad me zeviT asvlisa da
misTvis angariSis Cabarebis survili ar mqonda.
gareT inaTa. mcioda da maris oTaxis ubadrukoba guls mimZimebda. derkumebi didi xania gakotrdnen da amis mizezad maris mamis `politikuri fanatizmi~ miaCndaT. adre maT patara
stamba, patara gamomcemloba da wignis maRazia hqondaT, bolos ki mxolod sakancelario nivTebis patara maRazia SemorCaT, sadac mowafeebisaTvis nair-nairi tkbileulobac iyideboda. erTxel mamaCemma miTxra:
`xom xedav, sadamde SeiZleba miiyvanos adamiani fanatizmma... Tumca omis Semdeg derkums, rogorc politikurad devnil
pirovnebas, yvela Sansi hqonda imisa, rom sakuTari gazeTi gamoeca~.
saocaria, magram moxuci derkumi arasodes mimaCnda fanatikosad. SesaZloa, mamaCems fanatizmi da qeduxreloba erTmaneTSi ereoda. maris mama locvanebsac ki ar yidda, Tumca
SeeZlo cotaTi xeli moeTbo, gansakuTrebiT, kviracxovlobis
wina dReebSi.
Tu ra xelmokled cxovrobdnen, mxolod maSin davinaxe,
roca oTaxSi dRis sinaTle SemoiWra. karadaSi sul sami
43
kaba ekida _ muqi mwvane (iseTi grZnoba mqonda, TiTqos mTeli saukune am kabaSi vxedavdi), moyviTalo _ TiTqmis mTlad
gacveTili kaba da ucnauri muqi lurji kostiumi, romelsac mxolod saeklesio procesiebis dros icvamda. iqve ekida
Zveli, momwvano-boTlisferi palto da mxolod sami wyvili
fexsacmeli elaga. iyo wami, roca cdunebam mZlia, mindoda
avmdgariyavi, ujrebi gamomeRo da maris sacvlebi dameTvalierebina, magram Tavi Sevikave. me mgoni qalis sacvlebs maSinac
ver davaTvalierebdi, roca kanonierad SevirTavdi colad.
derkumis xvela karga xania aRar mesmoda. eqvsi saaTi Sesrulda, roca mari saabazanodan gamobrZanda. mixaroda, masTan ise
rom gavatare Rame, rogorc aTasjer minatria. maris vakoce da,
roca gamiRima, Tavi bednier kacad miviCnie. kiserze misi yinuliviT civi xelebi vigrZeni da CurCuliT vkiTxe:
_ ras akeTebdi amden xans?
_ ra unda mekeTebina, zewrebi gavrecxe. siamovnebiT gamogicvlidi TeTreuls, magram Cven mxolod oTxi wyvili gvaqvs
da roca ori dagebulia. ori irecxeba.
Cemken movizide, sabani gadavaxure da, roca misi yinuliviT
gaToSili xelebi iRliebSi amovide, marim miTxra, Cemi xelebi
aq ise SesaniSnavad da Tbilad mokalaTdnen, rogorc Citebi
budeSio.
_ arafriT ar SemeZlo aseTi TeTreuli qalbatoni huberisaTvis mimetana, _ miTxra marim, _ sarecxs yovelTvis is
gvirecxavs da misgan mTeli qalaqi gaigebda, rac Cven aq movimoqmedeT. verc gadasagdebad gavimete. erTi ki gavifiqre, gadavyri-meTqi, magram mere mainc damenana.
_ nuTu TqvenTan cxeli wyali ar modis?
_ ara, boileri didi xania gagvifuWda.
uecrad atirda da me vkiTxe, ra gatirebs-meTqi. man CurCuliT Tqva:
_ RmerTo, Sen xom ici, rom kaTolike var.
me vuTxari, am SemTxvevaSi yvela qaliSvili, evangelisti
iqneboda igi Tu saerTod urwmuno, mainc itirebda da isic
vici, ratom-meTqi. marim gakvirvebiT Semomxeda. me avuxseni:
44
ise koxtad axraxnida... im diliT Cems Zmaze, leozec vfiqrobdi. igi RvTismosavi, keTilsindisieri, seriozuli axalgazrda
iyo da yovelTvis xazgasmiT meubneboda, Seni mwamso. maSin isic
gamosaSveb gamocdebs abarebda da ratomRac rcxvenoda, rom
simwifis atestats wesisamebr cxrameti wlis asakSi iRebda,
me ki ocdaerTi wlisa meeqvse klasSi vijeqi da `nibelungebis
simReris~ araswori interpretacia gulze mxeTqavda. maris
leoc icnobda, erTmaneTs romeliRac wreSi xvdebodnen, sadac
kaTolike da evangelisti axalgazrdebi demokratiasa da religiur Semwynareblobaze kamaTobdnen. maSin me da leo Cvens
mSoblebs erTgvari saerTo sacxovreblis gamgebel col-qmradRa vTvlidiT. leos Tavzari daeca, roca gaigo, mamas ager
ukve aTi welia sayvareli hyavso. am ambavma mec damca Tavzari,
magram ara _ moralurad. CemTvis ioli iyo imis warmodgena,
ra Znelia colad gyavdes dedaCemi, romlis yalbi Tviniereba
i-sa da e-s Tviniereba iyo. igi iSviaTad warmoTqvamda winadadebas, sadac a, o an u eria. amis tipuri magaliTia Tundac is,
rom leos saxeli led Seamokla. misi ori sayvareli winadadeba iyo: `me nivTebs sxvebiviT ver vWvret~ da `me Cems princips
mivdev, nivTebSi mizezebs veZeb~. is faqti, rom mamas sayvareli
hyavda, CemTvis ufro esTetikuri TvalsazrisiT iyo Tavzardamcemi: mis xasiaTs rogorRac ar uxdeboda amgvari ram. mamaCemi arc vnebaaSlili kaci iyo da arc xalisiani. xolo Tu
ukuvagdebT im azrs, rom is qali mamaCems momvlelad an sulis
ganmbanvelad sWirdeboda (rasac sruliad ar Seefereba paTetikuri sityva `sayvareli~), maSin uwesoba swored is iyo, rom
mamas ar SeSvenis sayvarlis yola. sinamdvileSi misi sayvareli
sasiamovno, lamazi momRerali qali iyo, romelsac inteleqti
didad ar awuxebda. mamas isic ki ar ucdia, qals damatebiTi
kontraqtebis dadebaSi an koncertebis mowyobaSi daxmareboda. amgvar saqmeebSi metismetad wesieri kaci iyo. maTi urTierToba sakmaod awewil-dawewili meCveneboda, leos wuxilis mizezi ki is iyo, rom idealebi Seerya. dedaCemma leos wuxilis
axsna sxvanairad ver moaxerxa da Tavisi azri ase gamoxata:
`les krizisi iTrevs~. xolo roca saklaso samuSao aradamak47
maris quCidan gazeTebis dasta Semovatanine da gaxsnaSi movexmare. swored am dros mopirdapire saxlTan bazridan dabrunebulma Smicma bostneuliT datvirTuli manqana gaaCera. vifiqre, iqneb ver daminaxos-meTqi, da maSinve saxlSi Sevvardi,
magram ukve daminaxa. eSmaksac ki ar uWris Tvali ise, rogorc
mezobels. duqanSi videqi da davyurebdi dilis axal gazeTebs,
ase rom giJdebian metwilad kacebi. piradad me gazeTebi saRamoobiT mainteresebs an maSin, roca abazanaSi vwevar. abazanaSi yvelaze seriozuli dilis gazeTebic iseve araseriozuli
meCveneba, rogorc saRamos gazeTebi. ai, ras gvauwyebda msxvili
SriftiT awyobili saTauri im diliT: `Strausis Tanamimdevruli politika~. vfiqrob, mowinave werilis an msxvili SriftiT
asawyobi saTauris dawera kibernetikuli manqanebisaTvis rom
migvendo, namdvilad ajobebda _ gonebis siClungesac aqvs
sazRvari, romlis gadalaxva arafriT SeiZleba.
uecrad duqnis zari awkrialda da zRurblze gamoCnda rva
Tu cxra wlis axaldabanili, Savgvremani, loyawiTeli gogona,
romelsac iRliaSi locvani hqonda amoCrili.
_ momeciT aTi pfenigis guliani kanfeti, _ miTxra man.
me warmodgena ar mqonda, ramdeni kanfeti ergeboda aT pfenigad, magram qilas xufi mainc avxade, parkSi oci kanfeti
Cavuyare da Cems sicocxleSi pirvelad Semrcxva Cemi arc ise
sufTa TiTebisa, romelTac sqeli mina kidev ufro adidebda.
roca parkSi oci kanfeti Cavuyare, gogonam gaocebiT Semomxeda, magram me vuTxari:
_ yvelaferi rigzea, SegiZlia waxvide.
aTpfenigiani daxlidan aviRe da salaroSi Cavagde.
luqanSi dabrunebul maris gaecina, roca aTpfenigiani amayad vaCvene.
_ axla ki unda waxvide, _ miTxra man.
_ ki magram, ratom, qveyana daiqceva, mamaSenis Zirs CamobrZanebamde rom aq davicado?
_ mama cxraze Camova dabla, im dromde Sen isev unda dabrunde, _ miTxra man. _ sanam sxvebisagan gaigebdes, wadi da yvelaferi TviTonve uambe Sens Zmas, leos.
50
lberTi an gerenTrudi. mxedvelobidan arc is mrCeboda arasodes, rogor hgavda leo henrieTes da, amave dros, arc hgavda.
hgavda paWua cxviriT, lurji TvalebiT da Tmis feriT, magram
piri sul sxva moyvanilobisa hqonda da yvelaferi is, riTac
henrieTe lamazi da xalisiani iyo, leos gulCaTxrobilsa da
usicocxlos xdida. sruliad ar etyoboda, rom klasSi pirveli sportsmeni iyo _ ise gamoiyureboda, rogorc fizkulturis gakveTilebidan ganTavisuflebuli mowafe. Tumca misi
sawolis zemoT naxevari duJini sportuli sigeli ekida.
leo jer swrafad wamovida Cemken, magram uceb ramdenime
nabijis daSorebiT SeCerda, xelebi uxerxulad waiRo ganze
da mkiTxa:
_ hans, ra moxda?
man jer TvalebSi Semomxeda, Semdeg mzera cota ufro qveviT Camoacura, TiTqos undoda eniSnebina CemTvis, laqa gaqvso. mxolod axla mivxvdi, rom vtirodi. roca Sopens an
Suberts vismen, yovelTvis vtiri. marjvena xelis saCvenebeli
TiTiT cremli moviwminde da vuTxari:
_ ar vicodi, ase kargad Tu ukravdi Sopens. daukari kidev
erTxel mazurka.
_ ar mcalia, _ miTxra man, _ skolaSi var wasasvleli,
pirvel gakveTilze germanul enaSi gamosaSvebi gamocdisaTvis
Temebs dagvirigeben.
_ dedaCvenis manqaniT wagiyvan, _ vuTxari me.
_ ar miyvars am suleluri manqaniT mgzavroba, _ miTxra
man, _ Sen ki ici, rogor mZuls.
dedam sportuli manqana `Calis fasad~ iyida erTi megobari qalisagan, leo ki mwvaved ganicdida yvelafers, rasac
baqiaobis suni udioda. gacofebiT ki mxolod maSin cofdeboda, roca Cveni mdidari mSoblebis gamo vinme axelebda an
efereboda. am dros saxeze almuri asdioda, muSti-krivsac ki
ar erideboda.
_ damiTme amjerad, dajeqi roialTan da daukari, _ vTxove
me, _ nuTu ar gainteresebs, sad viyavi wuxel?
leo gawiTlda, iataks daaCerda da miTxra:
54
_ ara, ar mainteresebs.
_ Rame erT qaliSvilTan gavaTene, axla ukve qalTan, Cems
colTan, _ vuTxari me.
_ ai, Turme ra momxdara, _ miTxra ise, rom Tavi ar auRia.
_ qorwili rodis gadaixadeT?
leom ar icoda, sad waeRo Tavisi mouqneli xelebi. uecrad
Cemken wamovida da undoda TavCaqindruls gverdiT Caevlo, magram me magrad Cavafrindi saxeloSi.
_ is qali mari derkumia, _ vTqvi Cumad.
leom mklavi gaiTavisufla, erTi nabijiT ukan daixia da
Tqva:
_ RmerTo Cemo, SeuZlebelia. _ mere mrisxaned Semomxeda
da TavisTvis raRac CaiburdRuna.
_ rao, ra Tqvi? _ vkiTxe me.
_ isa, rom axla marTlac ar amcdeba manqaniT wasvla. wamiyvan?
_ ra Tqma unda, _ vupasuxe me, mklavSi xeli wavavle da
saerTo oTaxi mxardamxar gaviareT, ar mindoda saxeSi Semoexeda CemTvis.
_ wadi, gasaRebi gamoarTvi, _ vuTxari me, _ deda Sen uars
ar getyvis, arc sabuTebi dagaviwydes. marTla, leo, fuli
mWirdeba, cota mainc Tu dagrCa?
_ salaroSi maqvs, TviTon SegiZlia gamoitano? _ mkiTxa
man.
_ ar vici, mirCevnia gamomigzavno, _ vuTxari me.
man Tavi damiqnia da kibes ahyva.
saxlSi darCena rom aRar mindoda, es CemTvis mxolod maSin
gaxda cxadi, roca leom kiTxva damisva. samzareuloSi Sexetebuls ana abuzRunebuli damxvda.
_ megona, aRar isauzmebdi Sin, _ miTxra man.
_ sauzme ar minda, yavas ki davlev, _ vuTxari me.
gakrialebul magidas mivujeqi da vuyurebdi anas, romelmac
quraze Sedgmul sayaves filtri moxsna da dasawretad fanjris
rafaze dado. dilaobiT me da leo mudam moaxleebTan erTad
vsauzmobdiT samzareuloSi, radgan mosawyeni iyo, sasadilo
55
_ aba, wynarad, _ miTxra man, _ Tavis droze gaigeb yvelafers. vici, rom siyvarulze, qorwinebaze da aseT rameebze
damiwyeb axla laparaks, magram Tavs nu Seiwuxeb. mibrZandi,
mibrZandi. vnaxoT erTi, ra gamova Sengan. aba, mibrZandi!
meSinoda mis win gamevlo.
_ misamarTi? _ vkiTxe me.
_ ageraa, _ miTxra man da magidaze datovebuli baraTi Cemken gamoacura. baraTi jibeSi Cavide.
_ raRa ginda kidev, ras dgaxar, ras elodebi? _ miyvira
man.
_ fuli mWirdeba, _ vuTxari me da gamixarda, radgan mas
uecrad gaecina. es iyo ucnauri sicili, boroti, mkacri. zustad ase gaecina erTxelac, roca mamaCemze vlaparakobdiT.
_ fuli? etyoba, xumrob, _ miTxra man, _ Tumca wamodi,
wamodi!
man saxeloSi xeli Camavlo da duqnisaken wamaTria. Semdeg
daxls ukan gavida, salaros ujra swrafad gamoaRo da xurda
fuli orive peSviT gadmomiyara. aTpfenigianebi, xuTpfenigianebi da pfenigianebi gazeTebsa da rveulebze mimoifanta. jer
vyoymanobdi, mere nela Sevudeqi xurda fulis akrefas. Tavidan mindoda xelis erTi mosmiT amekrifa, magram TiTo-TiTod
movkrife, markebad davamrgvale da jibeSi Caviyare. derkumi
Tvals ar maSorebda, Tavi damiqnia. Semdeg ki safule amoiRo
da win xuTmarkiani damido. oriveni gavwiTldiT.
_ mapatie, mapatie, o, RmerTo, mapatie, _ miTxra man wynarad. derkums egona, Seuracxyofa momayena, magram me kargad
mesmoda misi.
_ erTi kolofi sigaretic maCuqeT, _ vTxove me.
derkumi ukanmiuxedavad miswvda Taros da erTis nacvlad
ori kolofi gamomiwoda. me daxlisaken gadavixare da loyaze
vakoce. derkumi erTaderTi kacia, visTvisac mikocnia.
8
imis warmodgena, rom ciupfners SeeZlo da uflebac hqonda
ecqira, rogor icvams mari da rogor axraxnis kbilis pas61
bons yovelTvis gaaCnda Tavisi momxibvleloba, moTenTili momxibvleloba, msgavsad zogierTi moTenTili qalisa, romelic,
vfiqrob, swored amis gamoa moTenTili. TavisTavad cxadia, bons
ar uxdeba gazviadeba, es qalaqi ki misda uneburad gaazviades.
qalaqi, romelsac ar uxdeba gazviadeba, SeuZlebelia aRwero:
es ukve TavisTavad iSviaTi Tvisebaa. bavSvebmac ki ician, bonis
hava pensionerebs rom rgebs, radgan haeris wnevasa da sisxlis
wnevas Soris raRac kavSiri arsebobs. is, rac yvelaze metad
ar Seefereba bons, TavdacviTi sificxea. Cvens saxlSi bevrjer
mqonia SesaZlebloba, mesaubra ministrebTan, deputatebTan,
generlebTan (dedaCems Zalian uyvars wveulebebi) da yvela
isini, gaRizianebulni, zogjer ki TiTqmis atirebulni, raRacisagan icavdnen Tavs. amave dros, bonis xsenebaze maT RimilSi nawvalebi ironia gamokrToda. CemTvis gaugebari iyo maTi
manWva-grexa. Tu qali, romlis momxibvleloba mis moTenTilobaSia, uecrad veluriviT daiwyebs kankanis cekvas, SeiZleba
kacma ifiqros, dopingi SeuSxapuneso, magram mTel qalaqs dopings xom ver SeuSxapuneben, amas ver moaxerxeben. SeiZleba
moxucma, keTilma deidam gaswavlos, rogor moqsovo puloverebi CxirebiT an xelsaxocebi yaisnaRiT, gaswavlos, rogor
miitano Rvino sufraze, magram CemTvis sruliad moulodneli
iqneboda, orsaaTiani, maxvilgonivruli, amomwuravi moxseneba rom waekiTxa homoseqsualizmze anda uecrad kaxpebis Jargonze daewyo laparaki, rac bonSi, yvelas gulis dasawyvetad,
naklebadaa gavrcelebuli.
yalbi imedebi, yalbi sircxvili, yalbi spekulacia arabunebrivis Sesaxeb. ar gamikvirdeba, kaxpebis naklebobaze Civili romis papis legatebmac rom daiwyon. dedaCemis erT-erT
wveulebaze erTi partiuli moRvawe gavicani, romelic prostituciasTan brZolis komitetis wevri iyo da, amave dros,
CurCuliT mewuwuneboda bonSi kaxpebis naklebobaze.
erT dros boni arc ise cudi qalaqi iyo Tavisi viwro quCebiT, wignis maRaziebiT, studentTa korporaciebiT da patara
safunTuSeebiT, romelTa ukana oTaxebSi yavis dalevac SeiZleboda.
63
65
ni fexburTis TamaSi internatSi. Cven yvelam vicodiT, TamaSisagan ise unda mivsavaTebuliyaviT, rom gogoebze ar gvefiqra.
aman fexburTi SemaZula. rogorc ki warmovidgine, rom Cems Zma
leos kombostos imitom aWmevdnen, rom misi vnebaTaRelva daecxroT, udidesi survili gamiCnda, mivsuliyavi im dawesebulebaSi da kombostos mTeli maragisaTvis marilmJava gadamesxa.
axalgazrdebs ukombostodac bevri ramis atana uwevT. usaSvelod Znelia, albaT, yoveldRe iseTi gaugebari ramis qadageba,
rogoricaa `mkvdreTiT aRdgoma~ an `maradiuli arseboba~.
es raRaa: saguldagulod daamuSao uflis venaxi da moweuli
nayofi Tvalis dasanaxavadac ar kmarodes. es me erTxel amixsna hainrih belenma, romelic didi TanagrZnobiT mogvepyro,
roca maris muceli moeSala. saubarSi Tavis Tavs man uwoda
`uflis venaxis Savi muSa, rogorc sulieri ganwyobilebis,
aseve gasamrjelos TvalsazrisiT~.
saavadmyofodan xuT saaTze gamovbrundiT. radgan tramvais
fuli ar gvqonda, fexiT gavudeqiT gzas da saxlamde mivacile.
roca karTan Seyovnebulma gasaRebebis asxmula amoiRo, arafriT gansxvavdeboda im muSisagan, Ramis cvlidan rom brundeba daRlili da gauparsavi. mivxvdi, ra Zneli iqneboda misTvis, Seesrulebina axla mesa, aRsavse mTeli im saidumloebebiT, romelTa Sesaxeb miyveboda xolme mari. hainrihma kari
gaaRo. derefanSi Semogvegeba buzRuna, fostlebSi fexgayrili
ekonomi qali, romelsac SiSvel fexebze kani erTianad gayviTleboda. is qali arc monazoni iyo, arc hainrihis deda da arc
RviZli da.
_ ra ambavSi xarT, ra ambavSi xarT? _ CaibuzRuna ekonomma
qalma.
daswyevlos RmerTma ucolo kacis ubadruki yofa. sruliad ar makvirvebs, zogierT kaTolikes rom eSinia Tavisi qaliSvili mRvdels saxlSi miugzavnos da arc is makvirvebs,
sabralo mRvdlebi zogjer sisuleleebs rom sCadian.
kinaRam xelaxla davureke leos konviqtSi Cibuxis mwevel
yruCuna berikacs: mindoda masTan `xorciel Jinze~ melaparaka. sxva nacnobebTan darekvisa meSinoda. vifiqre, ucxo kaci
68
_ zogjer babuaTqvenTan erTad sanadirod davdivar, mamaTqvens ki xandaxan bonis keTilSobilTa kavSirSi vxvdebi, sadac skats vTamaSobT.
brazi am sityvebmac momgvares. arc iseTi briyvi iyo, rom
efiqra, am ymawvils uxeiro nadirobasa da keTilSobilTa kavSirze suleluri ybedobiT Tavs movawonebo. Tumca arc iseT
STabeWdilebas tovebda, uxerxulobis gamo eTqva rame. bolos
mec amoviRe xma:
_ sanadirod dadixarT? me ki megona, kaTolike sasuliero
pirebs nadiroba akrZaluli aqvT.
uxerxuli dumili Camovarda. mari gawiTlda, aRelvebuli kinkeli oTaxSi darboda da korpsaZrobs eZebda. kinkelis
colma, romelic swored am dros Semovida oTaxSi, mariliani
nuSi zeTisxilian minis TefSze dayara. zomervildic gawiTlda, rac sruliad ar uxdeboda, saxe isedac sakmaod wiTeli
hqonda.
_ ar megona, protestanti Tu amdenad gaTviTcnobierebuli
iqneboda, _ miTxra man wynarad, magram mainc odnav gaRizianebulma.
_ protestanti ar gaxlavarT, magram amgvari sakiTxebi maris ainteresebs da mec amitom mainteresebs, _ vuTxari me.
sanam kinkeli Rvinos gvisxamda, zomervildma miTxra:
_ yvela kanons aqvs gamonaklisi, batono Snir. Cemi winaprebi mTavari metyeveebi iyvnen da es profesia memkvidreobiT
mamidan Svilze gadadis.
mas rom mxolod `metyeve~ eTqva, gavugebdi, magram mTavari metyeveo, rom Tqva, guneba isev amemRvra da mainc xma ar
amomiRia. ukmayofileba mxolod saxeze mewera. amis Semdeg
TvalebiT laparakze gadavediT. frau kinkelma TvaliT aniSna
zomervilds: `Tavi daanebe, xom xedav, saSinlad axalgazrdaa~.
zomervildma TvalebiTve upasuxa: `axalgazrdacaa da sakmaod
uzrdelic~. kinkelma ki, romelic Rvinos misxamda, me miTxra
TvalebiT: `RmerTo Cemo, ra axalgazrda xarT jer~, xolo maris hkiTxa:
_ mama rogor brZandeba, Zveleburadaa, xom?
82
ara, fizikuradac cudad vgrZnobdiT Tavs, radgan WamiT TiTqmis araferi gviWamia, daleviT ki imaze meti davlieT, risi
Tavic gvqonda. gza usasrulo gveCvena da roca kiolnis dasavleT sadgurze gadmovediT, Sin fexiT wavediT, transportis
fuli ar gvqonda.
davreke Tu ara kinkelis binaSi, viRac maSinve movida telefonTan.
_ alfred kinkeli gismenT, _ momesma Tavdajerebuli biWis
xma.
_ Sniri gaxlavarT, _ vuTxari me, _ SeiZleba mamaTqveni
damalaparakoT?
_ romeli Sniri brZandebiT, Teologi Tu klouni?
_ klouni, _ vupasuxe me.
_ ah, _ miTxra man, _ imedia, am ambavs mZimed ar ganicdiT.
_ mZimed? _ vkiTxe daRlilma, _ ki magram, ras ar unda
ganvicdide mZimed?
_ gazeTi ar wagikiTxavT?
_ romeli gazeTi?
_ `bonis xma~, _ miTxra man.
_ mkacrad makritikeben? _ vkiTxe me.
_ o, me Tu mkiTxavT, es ukve dasamarebas udris. gindaT, movitano da xmamaRla wagikiTxoT?
_ ara, gmadlobT, _ vupasuxe me. biWis xmaSi mkafiod ismoda sadisturi bgerebi.
_ gazeTs mainc unda gadaavloT Tvali, Wkuis saswavleblad
gamogadgebaT.
RmerTo Cemo, pedagogiuri midrekilebebic hqonia, gavifiqre me.
_ visi werilia?
_ viRac qosTerTisa, _ mipasuxa man, _ etyoba, Cveni korespondentia ruris olqSi. werili brwyinvaledaa dawerili,
magram TviTon avtori sulmdabali yofila.
_ gasagebia, igi xom qristiania.
_ Tqven ara?
86
88
_ vTqvaT, qal-vaJi orjer da samjerac daqorwinda samoqalaqo Tu saeklesio wesebis dacviT, magram suliT da xorciT
erTni ar arian, gamodis, col-qmari ar yofilan.
_ hm, _ aRmoxda mas.
_ momismineT, batono doqtoro, _ vuTxari me, _ Tu ar gagiZneldebaT, sigaras xom ar gamoiRebdiT piridan. yvelaferi
ise JRers, gegoneba, aqciebis kursze vsaubrobT. Tqveni tuCebis wklapuni ratomRac amazrzenad moqmedebs Cemze.
_ es ukve metismetia, _ miTxra man, magram sigara piridan
mainc gamoiRo. _ daixsomeT, am saqmeze rogorc gindaT, ise
ifiqreT, es Tqveni saqmea, magram froilain derkumi sxvagvarad
fiqrobs da ise iqceva, rogorc sakuTari sindisi ukarnaxebs.
SemiZlia isic giTxraT, rom sworadac iqceva.
_ Tu asea, Tqve bilwo kaTolikeebo, ratom arc erTi Tqvengani ar meubneba, sad aris mari, ratom mimalavT?
_ Tavs sasacilod nu ixdiT, Snir, Sua saukuneebSi rodi
vcxovrobT.
_ jobda Sua saukuneebSi gvecxovra, _ vuTxari me, _ maSin
me mas xasad davisvamdi da sindisis marwuxebiT suls ver amoxdidiT, magram araferia, mari mainc dabrundeba CemTan.
_ Tqvens adgilas me ase Tavdajerebuli ar viqnebodi, Snir,
_ miTxra kinkelma. _ cudia, rom metafizikuri azrovneba
TqvenTvis organulad ucxoa.
_ maris araferi uWirda manamde, sanam mxolod Cems sulze zrunavda, magram Tqven STaagoneT, rom sakuTar sulzec
unda izrunos da mas Semdeg yvelaferi Setrialda. axla me,
e. i. kaci, visTvisac organulad ucxoa metafizikuri azrovneba, mis sulze vzrunav. namdvil codvilad mxolod maSin
iqceva, roca ciupfners gahyveba colad. Tqveni metafizikisa
amdeni mainc gamegeba: rasac axla mari sCadis, uzneoba da
mruSobaa, xolo prelati zomervildi maWanklis rols TamaSobs.
kinkelma gacineba ki SeZlo, magram ara ise mWeqared.
_ Tu gaviTvaliswinebT imas, rom heriberTi germanuli kaTolicizmis saerTo mRvdelmTavaria, xolo prelati zomer90
ciupfnerisa da Cems davas maris gamo mxolod dueli gadawyvetda. amazrzeni is iyo, rom orTabrZolaSi isini ereodnen TavianTi wesrigis principebiT, werilobiTi gancxadebebiT da
ramdenime dRe hanoveris sastumroSi saidumlo molaparakebasac ki awarmoebdnen marisTan. roca maris muceli meored
moeSala, saSinlad gawvalda, ganerviulda, waramara eklesiaSi garboda da, Tu Tavisufal saRamos TeatrSi, koncertze an
moxsenebaze ar mivyvebodi, Riziandeboda. kidev ufro Riziandeboda, roca vTavazobdi, riC-raCi viTamaSoT, Tan Cai davlioT
da loginSi gulaRma viwveT-meTqi. yvelaferi imiT daiwyo,
rom bolo dros mari xaTriT meTamaSeboda riC-raCs, mxolod
imitom, an davemSvidebine, anda CemTvis Tavisi keTilganwyoba
egrZnobinebina. bolo dros aRarc kinoSi damyveboda Cemi sayvareli filmebis sanaxavad _ am filmebze eqvsi wlis bavSvebic daiSvebian.
vfiqrob, amqveynad aravin moiZebneba, klouns rom gaugos.
klounebsac ki ar esmiT erTmaneTisa. maT Soris mudam iCens
Tavs Suri an ukeTuroba. maris TiTqos esmoda Cemi, magram bolomde verc man gamigo. maris azriT, me, `rogorc Semoqmeds~,
`mZafri interesi~ unda mibiZgebdes, rac SeiZleba met kulturas veziaro. rogor cdeboda! cxadia, Tavisufali saRamo rom
mqonoda da mcodnoda, aqa da aq bekets dgamen, maSinve taqsiT
gavemgzavrebodi. xandaxan kinoSic davdivar, SeiZleba sakmaod
xSiradac, magram mxolod iseT filmebze, eqvsi wlis bavSvebsac rom uSveben. maris arasodes esmoda es. kaTolikurad aRzrdilma, zogi ram yurmokvriT icoda fsiqologiidan, zogic
mistikiT Seferadebuli racionalizmidan: `sjobs fexburTi
iTamaSon, vidre gogoebze ifiqron~. me ki yovelTvis siamovnebiT vfiqrobdi gogoebze, bolos ki mxolod da mxolod marize. zogjer Tavi gadagvarebul kacad mimaCnda, radgan siamovnebiT davdiodi sabavSvo filmebze, sadac ver naxavT mozrdilTa
uxamsobas, mruSobasa da gayra-gamoyras. iseT filmebSi, sadac
mruSobasa da gayras uCveneben, yovelTvis did rols TamaSobs
viRacis bedniereba: `modi, sayvarelo, gamabedniere~ anda `Sen
ginda xeli SeuSalo Cems bednierebas?!~ araferi mesmis bed93
magram SemeZlo kargi klounic vyofiliyavi. garda amisa, Zalian xSirad vcvli nomrebs. im programiT, me rom movamzade,
wlebis ganmavlobaSi SemeZlo gametana Tavi. aseTia: `kaTolikuri qadageba~, `evangelisturi qadageba~, `sameTvalyureo sabWos sxdoma~, `quCaSi siaruli~ da ramdenime sxva nomeri, magram aTi an oci warmodgenis Semdeg nomeri ise mbezrdeba, rom, arc meti arc naklebi, scenaze mTqnareba amitydeba xolme. didi Zala mWirdeba imisaTvis, rom piris kunTebi
davimorCilo. am dros sakuTari Tavic ki mosawyeni meCveneba.
roca warmovidgen klounebs, romlebic erTsa da imave nomrebs ocdaaTi weliwadi asruleben, ise miRondeba guli, TiTqos viRacas moesajos erTi tomara fqvilis kovziT SeWma.
Tu rames vakeTeb, unda mixarodes, Torem avad vxdebi. xandaxan
vfiqrob, SemeZlo Jonglioric da momReralic vyofiliyavi,
magram es mxolod yoveldRiuri varjiSisagan Tavis dasaZvreni fandia. dReSi, sul cota, oTxi saaTi mainc unda ivarjiSo,
Tu SegiZlia eqvsi, umjobesia metic, me ki bolo eqvs kviraSi
saerTod mivatove varjiSi. yoveldRe erTi-orjer davdgebodi xelebze da Tavze, yiraze gadavidodi, rezinis leibze _
am leibs yvelgan Tan davaTrev _ cotaTi wavivarjiSebdi da
morCa. axla, roca muxli daSavebuli maqvs, mSvenieri sababi
meZleva, rom taxtze wamovwve, sigareti movwio da sakuTari
Tavis sibraluliT davtkbe. sul axali pantomima `ministris
sityva~ sakmaod kargi iyo, magram gasaSarJeblad ar memeteboda. miuxedavad amisa, garkveul zRvars mainc ver gavcdi.
yvela Cemi lirikuli nomeri Caflavda. aqamde ver movaxerxe
adamianuri grZnobebis ise gamoxatva, rom saSineli ugvanoba
ar gamomsvloda. `mocekvave wyvili~, `skolaSi wasvla da Sin
dabruneba~ artistuli nomrebi iyo da amdenad ara uSavdaT
ra. magram, roca vcade adamianis mier ganvlili cxovrebis
gza warmomedgina, karikaturuli gamomivida. mari marTali iyo, roca Cems survils _ gitaraze dakvra da simRera
meswavla _ sinamdvilidan gaqcevis cda uwoda. yvelaze metad
yoveldRiuri cxovrebis absurdulobis warmodgena mexerxeboda: vukvirdebi, dakvirvebebs vajameb, Semdeg xarisxSi amya97
Tmas, iRebavs tuCebs, iRebs xelCanTas da quCaSi gadis. yovelive es imdenad adamianuria, rom sakuTari Tavi xSirad araadamianadac ki meCveneba, radgan ra aris Tavisufali dro, es
mxolod scenaze SemiZlia warmovadgino. erTxel me da mari
vsaubrobdiT, aqvT Tu ara cxovelebs Tavisufali dro, magaliTad, Zroxas, roca icoxneba, an virs, roca RobesTan
Tvlems. maris azriT, mkrexelobaa Tavisufali dro hqondeT
im cxovelebs, romlebic muSaoben. Tavisufali dro Zilsac
SeiZleba ewodos da didebulia swored imiT, rom adamians
da cxovels aTanabrebs, magram Tavisufal dros maSin aqvs
fasi, roca amas Segnebulad ganicdi. Tavisufali dro eqimebsac aqvT, am bolo dros ki _ mRvdlebsac. me es mabrazebs,
mRvdlebs ar SeiZleba hqondeT Tavisufali dro, yovel SemTxvevaSi is mainc unda esmodeT, rom xelovani amas moklebulia. srulebiTac araa saWiro, xelovnebaSi erkveodnen,
esmodeT xelovanis mowodeba, daniSnuleba da sxva amdagvari
sisuleleebi, magram xelovanis bunebas ki unda icnobdnen.
me da maris xSirad gvikamaTia, aqvs Tu ara RmerTs, mas rom
swams, Tavisufali dro. mari marwmunebda, aqvso. gadmoiRebda
Zvel aRTqmas da xmamaRla mikiTxavda samyaros Seqmnis ambavs: `da ganisvena dResa meSvidesa RmerTman~. me mis naTqvams
vupirispirebdi axal aRTqmas da vamtkicebdi, Zvel aRTqmaSi
SeiZleba RmerTs marTlac hqonda Tavisufali dro, magram
verafriT warmomidgenia, qristes Tavisufali dro hqonodameTqi. roca me amas vambobdi, mari fiTrdeboda da meTanxmeboda. imis warmodgena, rom qristes Tavisufali dro hqonda,
mkrexeloba iqneboda _ is ki isvenebda, magram, albaT, Tavisufali dro arasdros hqonia.
mZinavs cxoveliviT, sizmrebs TiTqmis ar vxedav. zogjer ramdenime wuTiT CavTvlem, magram mainc mgonia, TiTqos samaradisod movwydi cxovrebas, TiTqos gavyavi Tavi kedelSi, romlis
miRmac bneli usasruloba, daviwyeba da maradiuli Tavisufali dro sufevs, ganvicade is, razedac henrieTe fiqrobda
xolme, roca anazdad Cogans xelidan agdebda, kovzi wvnianSi
uvardeboda an swrafi moZraobiT karts cecxlSi Seagdebda
99
`keTili~, alpinizmiT gatacebuli pirovneba, romelic amayobs imiT, rom or omSi monawileobda da sportul SejibrebebSi vercxlis medali aqvs miRebuli. kargad gawvrTnili
mowinaaRmdegea, amitomac sadRac aucileblad unda viSovo
oqros an brinjaosagan Camosxmuli, sulac marmarilosagan
gamokveTili xelovnebis Zvirfasi qmnileba. magram, aba, ras
emsgavseboda, winaswar romSi wavsuliyavi da vatikanis muzeumidan raime nivTi amewapna.
sanam abazana wyliT gaivseboda, maTi wris kidev erTi wevri _ bloTerti gamaxsenda, romelic sul orjer myavda
nanaxi. igi kinkeliviT politikaSi Caxeduli da misi `memarjvene mowinaaRmdege~ iyo, magram mas `sxva faruli zraxvebi
amoZravebda da sxva garemodan iyo mosuli~. bloTertisTvis
ciupfneri imasve warmoadgenda, rasac fredeboili kinkelisaTvis _ erTgvar TanaSemwesa da `sulier memkvidres~. magram bloTertTan darekva iseTive ugunureba iqneboda, rogoric sakuTari binis kedlebisaTvis Semweobis Txovna. erTaderTi, rac mas cotaTi gamoacocxlebda xolme, kinkelis
barokos stilis madonebi iyo. igi am madonebs ise adarebda
Tavisas, rom CemTvis cxadi gaxda, ra uzomod sZuldaT masa
da kinkels erTmaneTi. bloTerti raRac iseTis prezidenti
iyo, ris prezidenti kinkelic siamovnebiT gaxdeboda. isini
SenobiT imitom elaparakebodnen erTmaneTs, rom erT skolaSi swavlobdnen. bloTerti orjer vnaxe da orjerve SiSis grZnoba gamiCnda. igi saSualo tanis mamakaci iyo, Ria
qera Tma hqonda, garegnulad ocdaxuTi wlisa gegonebodaT.
roca vinme Sexedavda, Caicinebda, sanam laparaks daiwyebda,
naxevar wuTs kbilebs akraWunebda. Tu oTxi sityva dascdeboda, aqedan ori `kancleri~ da `kaToloni~ iyo da maSinve cxadi xdeboda, rom ormocdaaT wels iyo gadacilebuli,
Tanac faruli biwierebebiT motexil abiturients hgavda.
erTi sityviT, saSineli tipi iyo. zogjer krunCxva emarTeboda, ramdenime sityvis Semdeg ena ebmeboda, ambobda `Cveni ka...
ka...ka~... da, sanam darCenil `nclers~ an `Tolons~ amoRerRavda, mebraleboda. mari meubneboda, misi inteligentoba
103
mitmasnilebiT~ gaivso, zomervildis qadagebas rom eswrebodnen. bolos TviTonac gamocxadda. mis irgvliv wre Seikra
da am wreSi Cvenc Cagvabes. arabunebrivi nabodvari, romliTac
zomervildi eklesiis kaTedridan gagvimaspinZlda, aqac orsamjer Tu oTxjer gadaReWes. erTi kalmiT naxati axalgazrda msaxiobi qali, romelsac grZeli Tma da angelozis saxe
hqonda da romelzedac marim CamCurCula, `sami meoTxediT~
moqceuliao, mzad iyo zomervildisaTvis fexebi daekocna. me
mgoni, zomervildic ar etyoda uars amaze.
abazanis onkani davkete, pijaki gavixade, perangi da qveda sacvali gaviZre, iqve kuTxeSi mivyare da is iyo, abazanaSi
Cawolas vapirebdi, rom telefonma dareka. qveyanaze mxolod
erT kacs vicnob, romelsac SeuZlia telefonis zari ase
energiulad da vaJkacurad aawkrialos. es gaxlavT conereri, Cemi agenti. yurmili ise axlos miaqvs pirTan da ise sulmouTqmelad laparakobs, rom meSinia, ar damdorblos. roca
unda, raime sasiamovno miTxras, laparaks ase iwyebs: `guSin
didebuli iyaviT~. amas ise, tyuilad meubneba, radgan warmodgena ara aqvs, marTla didebuli viyavi Tu ara. roca rame
usiamovno unda mauwyos, meubneba: `gamigoneT, Snir, Tqven Caplini ara xarT~, magram amiT imis Tqma ki ar unda, rom Caplins bevrad Camovuvardebi, aramed mxolod imis, rom naklebad saxelmoxveWili var da amitom Cems Tavs iseTi raRacebis
neba ar unda mivce, rac conerers aRizianebs. vicodi, rom
axla conereri arc raime arasasiamovnos metyoda da arc
qveynis daqceviT SemaSinebda, rogorc yovelTvis maSinebda,
roca warmodgenis gamarTvaze uars vambobdi. amjerad arc
imaSi damdebda brals, isteriis gamo warmodgenas Slio. iqneb ofenbaxma, bambergma da niurnbergmac ukve uari Tqves Cems
warmodgenebze da amitom telefonSi miangariSebda, ramodena
zarali mivayene. telefoni ganagrZobda gaSmagebiT, energiulad, vaJkacurad wkrials. erTi piroba gadavwyvite, aparatisaTvis baliSi damefarebina, magram saSinao xalaTi gadavicvi, saerTo oTaxSi gavedi da awkrialebuli telefonis win
gavCerdi. impresarioebs magari nervebi aqvT da mtkiced dga106
nan fexze: iseTi sityvebi, rogorebicaa `xelovanis mgrZnobiare suli~, maTTvis iseve JRers, rogorc `dortmundis meludeTa saaqcio sazogadoeba~. maTTan laparaki xelovansa da
xelovnebaze wylis nayvaa. maT isic kargad ician, rom yvelaze usindiso xelovansac ki aTasjer meti sindisi aqvs, vidre
yvelaze patiosan impresarios. garda amisa, xelT aqvT iaraRi, romlis winaaRmdegac veravin verafers gaawyobs _ cxadi
Segneba imisa, rom xelovans ar SeuZlia, ar akeTos is, rasac
akeTebs: xatos, Tu klounia, ixetialos qalaqidan qalaqSi,
imReros an qvisa Tu granitisagan `maradiuli faseulobani~
gamoaqandakos. xelovani qals hgavs, usiyvarulod arseboba
rom ar SeuZlia da pirvelive Semxvedri mamali viris xelSi
aRmoCndeba. yvelaze advili qalisa da xelovanis eqspluataciaa da yvela impresarios, erTidan oTxmocdacxramet procentamde, raRac scxia suteniorisa. es rekvac namdvili sutenioris rekva iyo. conererma, etyoba, qosTerTisagan gaigo,
rodis wamovedi boxumidan, da danamdvilebiT icoda, Sin rom
viyavi. sabanao xalaTi zonriT Sevikari da yurmili aviRe.
cxvirSi ludis suni meca.
_ dalaxvros eSmakma, Snir, _ miTxra man, _ ra moxda, ratom malodinebT amden xans?
_ es wuTia yovlad Tvinierad abazanis miRebas vapirebdi,
_ vupasuxe me. _ nuTu amgvari ram kontraqts ewinaaRmdegeba?
_ Tqveni iumori CamosaxrCobad ganwiruli kacis iumoria,
_ miTxra man.
_ mereda, Toki sadaa, _ vkiTxe me, _ nuTu ukve Camobmulia?
_ moeSviT simbolikas, _ miTxra man, _ umjobesia, saqmeze
vilaparakoT.
_ simboloebiT laparaki me ar damiwyia, _ vuTxari me.
_ ra mniSvneloba aqvs, vin daiwyo, _ miTxra man, _ etyoba,
mtkiced gaqvT gadawyvetili SemoqmedebiTi TviTmkvleloba.
_ Zvirfaso batono conerer, _ vuTxari Cumad, _ Zneli
xom ar iqneba, piri cotaTi moaSoroT yurmils, ludis suni
pirdapir cxvirSi mcems.
107
111
gzidan ucodvelobis gzaze gaeyvana. maTi xelixelCakidebuli siaruli ki, etyoba, arafers niSnavda. erTxel vkiTxe
kidec maris amis Taobaze. mas rogorRac sayvarlad gadahkra
siwiTlem da miTxra: Cvens megobrobas `bevrma ramem Seuwyo
xeli~, Cvens mamebs faSistebi sdevnidnen, orive kaTolikeebi
varTo da kidev: `xom ici, rogor uWiravs Tavi, igi me axlac
momwons~.
abazanidan cotaodeni gacivebuli wyali gamovuSvi, cxeli
davamate da surnelovani fxvnili peSviT movafrqvie. gamaxsenda mamaCemi, romelsac surnelovani fxvnilis warmoebaSic edo wili. rac unda viyido _ sigaretebi, saponi, saweri
qaRaldi, wkiriani eskimo Tu sosisi _ mamaCems yvelaferSi
udevs wili. ra vici, iqneb, im or-naxevar santimetr kbilis
pastaSic ki aqvs wili, romelsac xandaxan vxmarob. magram
Cvens saxlSi fulze laparaki dauSvebelia. yovelTvis, roca
ana cdilobda dedaCemisaTvis angariSi Caebarebina da davTrebi eCvenebina, deda eubneboda: `fuli zizRs iwvevs CemSi~. drodadro mas mainc uxdeboda `u~ warmoeTqva, magram
es `u~ yovelTvis `e~-saviT JRerda. jibis fuls Zalian cotas gvaZlevdnen. samagierod, bevri naTesavi gvyavs da, roca
yvelas erTad moiwvevdnen, roca ormocdaaTi Tu samoci biZa
da deida-mamida-bicola moiyrida Tavs, maT Soris erTi-ori
keTili naTesavi zogjer cota fuls mainc Cagviyrida xolme
jibeSi, radgan dedaCemis momWirneoba andazad iyo qceuli.
yovelive amas isic daumateT, rom dedaCemis deda STamomavlobiT didgvarovani, fon hoenbrode iyo da mamaCems dResac
miaCnia, didi pativi damdes, siZed rom mikadreso. Tumca mamaCemis simamri gvarad Tuleri iyo da mxolod misi sidedris
qaliSvilobis gvari iyo hoenbrode. germanelebi dRes kidev
ufro etanebian da eloliavebian gvariSvilobas, vidre 1910
wels. iseTi adamianebic ki, inteligentebad rom iTvlebian,
didgvarovanTa nacnobobisaTvis Tavs iklaven. am ambavs yuradReba unda miaqcios dedaCemis centralurma komitetma, radgan esec rasobrivi sakiTxia. iseT gonier kacsac ki, rogoric
babuaCemia, ver mounelebia, rom 1918 wels, roca, `ase vTqvaT~,
113
_ amgvari cnobis gacema mxolod zemdgomi pirebis nebarTviT SemiZlia, _ miTxra man.
etyoba, romeliRac rainispirelma jarSi yofnis dros
mwared moatyua. erT scenis muSas vicnobdi. jarSi samsaxuris
dros viRac berlinelma moatyua da mas Semdeg yvela berlineli, kacian-qalianad, pirad mtrad miaCnda. erTxel, roca
scenaze berlineli akrobati qali gamodioda, man uecrad sinaTle gamorTo. sabralo qalma waiforxila da fexi moitexa.
marTalia, misi mzakvroba verafriT daamtkices, yvelaferi
`mokle CarTvas~ daabrales, magram me darwmunebuli var, im
scenis muSam gangeb gamorTo sinaTle mxolod imitom, rom gogona berlineli iyo, igi ki jarSi viRac berlinelma mwared
moatyua. osnabriuqis sadguris kontroliori ise miyurebda,
rom guli gamiskda.
_ me da es qalbatoni davnaZlevdiT, _ vuTxari me, _ saqme
sanaZleos exeba.
es ar unda meTqva, radgan vtyuodi, tyuili ki maSinve memCneva saxeze.
_ ra Tqma unda, danaZlevdiT. vici, rogorc naZlevdebian
rainispirelebi, _ miTxra rkinigzelma.
erTi sityviT, verafers gavxdi. uecrad gavifiqre, taqsis daviWer, bomTeSi Caval, matarebels sadgurSi davxvdebi
da davinaxav, rogor gadmova biWi vagonidan-meTqi, magram
xom SeiZleboda, an bomTemde Camosuliyo romeliRac miyruebul sadgurze, an piriqiT bomTes Semdeg. sastumroSi
Tavidan fexebamde galumpulni da gaToSilni davbrundiT.
maris qveda sarTulis barisken vubiZge, daxlTan miviyvane,
mxarze xeli movxvie da koniaki moviTxove. barmenma, romelic sastumros patronic iyo, ise Semogvxeda, saxezeve etyoboda, siamovnebiT gamoiZaxebda policias. winadRes Cven
saaTobiT vTamaSobdiT riC-raCs da loriani purebi da Cai
oTaxSi amovatanineT. diliT mari saavadmyofoSi wavida da
ukan gafiTrebuli dabrunda. barmenma koniaki ise udierad
mogvawoda, rom naxevari daiqca. igi gamomwvevad gvaridebda
Tvals.
117
kidev erTxel vuambe Cumi xmiT im biWis ambavi. man ise momiWira xeli, TiTqos undoda eTqva, ho, mjera Senio. vTxove,
dawvrilebiT aexsna, ra gaukeTes saavadmyofoSi, magram man
mipasuxa: `qaluri ambavia, uwyinari, magram saSineli~. `qaluri ambavi~ SiSs mgvris, es sityvebi raRacnairi boroti
idumalebiTaa moculi, radgan amgvar ambebSi sruliad umecari var. me da mari ukve sami weliwadi vcxovrobdiT erTad,
roca pirvelad gavige raRac `qaluri ambebis~ Sesaxeb. ra
Tqma unda, is ki vicodi, rogor uCndebodaT qalebs bavSvebi, magram detalebisa araferi gamegeboda. maSin ocdaoTxi
weli Semisrulda, mari ukve sami weliwadi iyo Cemi coli
da amgvari rameebi mxolod im asakSi gavige. roca mari mixvda, ra umecaric var, gaecina, Cemi Tavi mkerdze miido da
ramdenjerme miTxra: `ra sayvareli, ra Zvirfasi xar~. meore
adamiani, vinc am ambebSi gamacnobiera, Cemi skolis amxanagi,
karl emondsi iyo. TavSi mas mudam Casaxvis sawinaaRmdego
amazrzeni tabletebi utrialebda...
mogvianebiT afTiaqSi wavedi, maris dasaZinebeli wamali vuyide da manamde vejeqi sasTumalTan, sanam ar CaeZina. dRemde
ar vici, ra daemarTa maSin, ra garTulebebi gamoiwvia misma
`qalurma ambebma~. meore diliT qalaqis biblioTekas vewvie
da enciklopediaSi amovikiTxe yvelaferi, risi amokiTxvac ki
am sakiTxis Sesaxeb SeiZleboda. gulze momeSva. SuadReze mari
marto gaemgzavra bonSi. samgzavro CanTis meti Tan araferi
wauRia. aRarc imaze Camougdia sityva, bonSi gamomyevio.
_ zeg frankfurtSi SevxvdebiT erTmaneTs, _ miTxra man.
naSuadRevs, roca zneobis damcvelma policiam momakiTxa,
gamixarda, mari rom aq ar daxvdaT, Tumca misi wasvla saCoTiro mdgomareobaSi mayenebda. Cemi varaudiT, sastumros patronma damabezRa. cxadia, yvelgan vambobdi, mari Cemi coliameTqi, amis gamo mxolod or-samjer Tu gvqonda usiamovneba,
magram osnabriuqSi Savi dRe damadga. mestumra ori moxele,
samoqalaqo tansacmelSi gamowyobili qali da kaci. meqceodnen uaRresad zrdilobianad, metismetadac ki. ase, albaT,
imitom gawvrTnes, rom `sasiamovno STabeWdileba~ moexdinaT,
119
_ me klouni var da ara akrobati, _ vuTxari gacofebulma, _ da gansxvaveba am or profesias Soris iseTive didia,
rogoric iezuitebsa da dominikelebs Soris, xolo Tu me
raime ormagis gakeTeba gadavwyvite, es iqneba ormagi mkvleloba.
zomervilds gaecina.
_ Snir, Snir, _ miTxra man, _ Tqveni mdgomareoba seriozulad mawuxebs. nuTu imisaTvis CamoxvediT bonSi, rom telefoniT yvelas mtroba gamoucxadoT?
_ me dagirekeT? _ vkiTxe zomervilds, _ Tu Tqven damirekeT?
_ ah, _ Tqva man, _ gana amas amxela mniSvneloba aqvs?
araferi mipasuxia.
_ Zalian kargad vici, _ ganagrZo man, _ rom ar giyvarvarT,
magram nu gagikvirdebaT da me miyvarxarT. amitom ufleba unda
momceT, davnergo cxovrebaSi is principebi, romlebic mwams da
romelTac vicav.
_ Tu dagWirdaT, ZaliTac, ara?
_ ara, ZaliT ara, magram energiulad ki, _ mipasuxa man.
zomervildi sityvebs mkafiod warmoTqvamda, _ ise, rogorc
saWiroa im saqmeSi, CvenTvis cnobil pirovnebas rom exeba.
_ ratom TqviT pirovneba da ara mari?
_ imitom, rom CemTvis mTavaria, am saqmeze rac SeiZleba
obieqturad vimsjeloT.
_ didad cdebiT, batono prelato. es saqme imdenad subieqturia, meti rom ar SeiZleba.
sabanao xalaTSi mcioda, sigareti danestianda da xrColavda.
_ Tu mari ar damibrundeba, marto Tqven ki ara, ciupfnersac movklav.
_ o, RmerTo, _ miTxra brazmoreulma, _ heriberTs mainc
daanebeT Tavi.
_ xumroba gyvarebiaT, _ vuTxari me, _ viRacam coli
wamarTva, me ki mas Tavi unda davanebo, ara?
_ jer erTi, ciupfneri viRac ar aris, meorec, froilain
122
da qmris Ralatisken ubiZgebT. da Tuki, rogorc mRvdels, SegiZliaT pasuxismgebloba ikisroT amis gamo, Tqveni nebaa.
_ Tqveni antiklerikalizmi maocebs. aseTi ram mxolod kaTolikeebs axasiaTebT.
_ araviTari antiklerikali me ara var. eg ram gafiqrebinaT.
me mxolod antizomervildeli var, radgan usindiso da orpiri kaci brZandeba.
_ RmerTo Cemo, _ wamoiZaxa man, _ es rogor gaivleT TavSi?
_ Tqveni qadagebis momsmens egoneba, am kacs afrasaviT farTo guli aqvso, magram Semdeg sastumroebis salonebSi CurCulze gadadixarT da bnel fandebs xlarTavT. im dros, roca
me lukmapuris saSovnelad ofls vRvridi, Tqven Cems colTan
saidumlo molaparakebas awarmoebdiT ise, rom CemTvis erTxelac ar mogismeniaT. diax, usindiso da orpiri brZandebiT.
Tumca sxvas ras unda moelodes kaci esTetisagan?
_ kargi, mlanZReT, _ mipasuxa man, _ rac gindaT, is miwodeT. me mSvenivrad mesmis Tqveni.
_ araferic ar gesmiT. Tqven maris wveTwveTobiT SeuSxapuneT sazizRari, arabunebrivi narevebisagan Sezavebuli mRvrie
siTxe. me ki naturaluri sasmelebis sma mirCevnia. wyalnarev
koniaks kartofilis sufTa arays vamjobineb.
_ ilaparakeT, ilaparakeT, _ miTxra man, _ gulze mogeSvebaT. etyoba, am ambavma Zlier SegaryiaT Sinaganad.
_ yvelaferi, rac marisTanaa dakavSirebuli, prelato, me
Sinaganadac mexeba da gareganadac.
_ dadgeba dRe, Snir, roca mixvdebiT, rom usamarTlod
momeqeciT am saqmesTan dakavSirebiTac da saerTodac. _ igi
iseTi xmiT laparakobda, TiTqos cremli adga Tvalze, _ rac
Seexeba mRvrie sasmels, Tqven gaviwydebaT, rom arseboben adamianebi, romelTac swyuriaT, namdvilad swyuriaT da sul arafris dalevas, isev mRvrie sasmlis daleva urCevniaT.
_ magram Tqvens saRmrTo sjulSi mTeli ambavia moTxrobili sufTa, kamkama wyalze. ratom aseT wyals ar asmevT mwyurvalT?
_ iqneb, imitom, _ miTxra man, xmaakankalebulma, _ am125
ubinZuresi loTic ki ar eZebs meZav qalTan, iseve rogorc meZavi ar eZebs mxolod amas. im saqmes Tqven ise eqceviT, rogorc
saaxalwlo SuSxunas, sinamdvileSi ki dinamitia.
_ Snir, _ miTxra man uxalisod, _ gaocebuli var, ramdeni
gifiqriaT am saqmeze.
_ gaocebuli, _ vuyvire me, _ gaocebuli im gonebaClungi
ZaRlebis gamo unda iyoT, TavianTi colebi kanonier sakuTrebad rom miaCniaT. hkiTxeT monika zilvss, raze vesaubre im saRamos gogonebs. mas Semdeg, rac Sevigne, rom mamrobiT sqess
vekuTvni, araferze vfiqrob imdens, ramdensac am saqmeze da
Tqven es gaocebT?
_ Tqven mciredi warmodgenac ki ara gaqvT samarTalsa da
kanonze. ra rTulic unda iyos, is, razec vsaubrobT, rogorRac mainc unda mowesrigdes.
_ diax, _ vupasuxe me, _ Tqvens wesebSi cotaTi mec gaverkvie _ bunebas Tqven TviTon ubiZgebT iqiTken, rasac colqmrul Ralats eZaxiT, xolo roca adamianis buneba qorwinebaSi iWreba, SiSi gipyrobT. hoda, codvebs inaniebT, Cadenils
mogiteveben, kvlav scodavT da ase Semdeg. erTi sityviT, yvelaferi kanonierad gaqvT mowesrigebuli.
zomervilds gaecina. mis sicilSi uxamsoba igrZnoboda.
_ Snir, _ miTxra man, _ vxvdebi, rac gWirT. aSkarad, viriviT Tqvenc monogami yofilxarT.
_ rom araferi vTqvaT homo sapiens-ze, etyoba, verc zoologiaSi erkveviT xeirianad. virebi garegnulad Canan Tvinierni, magram monogamebi srulebiT ar arian. virebSi sruli promiskuitetia gavrcelebuli. monogamebi arian mxolod yornebi, Wkebi, samnemsa maxaTebi da, nawilobriv, martorqebi.
_ magram, cxadia, ara mari, _ miTxra man. etyoba, imwamsve
mixvda, es sityvebi rom gulSi momxvdeboda, radgan xmadabla
ganagrZo: _ vwuxvar, Snir, damijereT, bevrad ufro kmayofili
viqnebodi, amis Tqma rom ar damWirveboda.
xma ar amomiRia. Cauqrobeli sigaretis namwvi xaliCaze
gadmovafurTxe. vxedavdi, rogor gaifanta naperwklebi da xaliCaze Savi, patara naxvretebi datova.
127
kvebi mezoblis ezoebSi iparebian. badmintonis burTebs ukanve isvrian, katis knutebs da lekvebs ki WiSkridan an sxltis
xvrelidan awvdian patronebs: `ra mSvenieri knutia~ an `ra sayvareli lekvia~. xmaze aravis etyoba gaRizianeba, aravin exeba
pirovnebas. gaRizianeba mxolod zogjer arRvevs Tanazomier
mruds da mezoblobis mowmendil caze qongurebs jRabnis. da es
mudam xdeba sruliad umniSvnelo, da ara _ namdvili, mizezebis
gamo: sadRac wkrialiT tydeba lambaqi, nasroli burTi yvavilebs Telavs, bavSvis xeli gakrialebul manqanas kenWebs esvris,
viRac SlangiT baRis morwyvis dros mezoblis axalgarecxil
da gauToebul sarecxze aSxefebs wyals _ ai, swored maSin gaereva xolme xmebSi gamyinavi bgerebi. arada, igive xmebi sicruis,
mruSobis, muclis moSlis dros viTomc araferiao, ise JReren:
_ ah, Sen zemgrZnobiare yurebi gaqvs, dalie rame damamSvidebeli.
araferi ar dalio, mari.
mari saxlis kars aRebs. saxlSi siCumea gamefebuli da sasiamovnod Tbila. zemoT patara marihens sZinavs. dro swrafad
garbis. qorwili bonSi, Taflobis Tve romSi, fexmZimoba, mSobiaroba da, ai, ukve bavSvis wablisferi kululebi TovliviT
qaTqaTa baliSzea dafenili. gaxsovs, rogor dagvaTvalierebina sakuTari saxli? ra xalisianad gveubneboda: am saxlSi Tormeti bavSvi daetevao. axla ki, roca erTad sauzmobT, gamomcdelad gakvirdeba da tuCebze uTqmeli kiTxva dasTamaSebs: `aba,
rao?~, xolo misi primitiuli, rwmeniTa da partiiT gaerTianebuli megobrebi mesame Wiqa koniakis dalevis Semdeg amboben:
`adam rizes mixedviT, erTs Tormetamde TerTmeti aklia~.
qalaqSi miTqma-moTqmaa. Sen isev kinoSi yofilxar. gareT
mziani, gakaSkaSebuli dRea, kinoSi ram Segiyvana. isev kino, kidev da kidev kino.
wina saRamo gaatare bloTertis saxlSi mowyobil `wris~
sxdomaze da ka... ka... kas meti araferi mogismenia, magram amjerad sityva `ncleriT~ ki ar daabolova, aramed `ToloniT~. es
sityva Sens yurSi ucxo sxeuliviT dagoravs da xan saTamaSo
burTula ggonia, xanac Cirqovani muwuki. bloTerts yvelgan
133
Tan daaqvs raRac gaigeris mTvlelis magvari, riTac `kaTolons~ agnebs: `am kacs aqvs, imas _ ara, am qals aqvs, imas _
ara~. es akaciis foTlebiT marCielobas hgavs _ `vuyvarvar,
ar vuyvarvar, vuyvarvar~. kaTolons eZeben fexburTis gundebSi, partiis wevrebSi, mTavrobasa da opoziciaSi, `kaTolonis~
Semcvelobas iseve eZeben da iseve ver pouloben, rogorc rasobriv niSnebs _ Crdilouri cxviri, dasavluri piri. Tumca erTi kaci yelamdea savse am didad sasurveli, sanTliT
saZebneli `kaToloniT~. es TviT bloTerti gaxlavT. mari,
moeride mis Tvalebs _ maTSi dagvianebuli avxorcoba da meeqvse cnebis seminaristuli gageba gamosWvivis, xolo roca
garkveuli saxis codvebze laparakobs da laTinur sityvebs
in sexto-s da de sexto1-s warmoTqvams, es, cxadia, zustad iseve
JRers, rogorc seqsi. rac Seexeba mis sayvarel Svilebs, _
ufrosi, huberTi, Tvrameti wlisaa, margareTi _ Cvidmetis,
_ maT ufleba aqvT cota xans kidev darCnen ufrosebTan da
sasargeblo saubari moisminon `kaTolonze~, wodebriv saxelmwifoze, sikvdiliT dasjaze, ris xsenebazec frau bloTerts
Tvalebi ucnaurad gaubrwyindeba xolme, gaRizianebul xmas
ki ise uwevs, rom, grZnobamoreuls, sicili da tirili erTad
eZaleba. mari, Sen cdilobdi nugeSi fredeboilis daxavsebul
memarcxenul cinizmSi gepova, magram amaod. aseve amao aRmoCnda Seni cda, aRSfoTebuliyavi bloTertis memarjvenuli cinizmiT. arsebobs mSvenieri sityva `arara~. ifiqre araraze, nu
fiqrob kanclerze da kaTolonze, ifiqre klounze, romelic
abazanaSi tiris da fostlebze yava esxmeba.
15
xmauri mecno, magram ar vicodi, rogor movqceuliyavi.
amgvari bgerebi xSirad momismenia, magram arasodes gamovxmaurebivar. roca Cvens saxlSi zars rekavdnen, kars moaxleebi
aRebdnen. marTalia, derkumis duqanSi xSirad mesmoda zaris
rekva, magram karis gasaRebad arasodes wamovmdgarvar fexze.
1
134
kiolnSi me da mari pansionatSi vcxovrobdiT, xolo sastumroebSi mxolod telefonis rekva ismis. cxadad mesmoda,
rom zari rekavda, magram ver aRviqvamdi, raRacnairi ucxo
meCveneboda.
am binaSi mxolod orjer darekes: erTxel, roca biWma rZe
amomirbenina da meored, roca ciupfnerma maris Cais vardebi gamougzavna. vardebi rom moitanes, loginSi viweqi. mari
CemTan Semovida, vardebi maCvena da aRtacebulma cxviri TaigulSi Cargo. saCoTiro viTareba Seiqna, megona, yvavilebi me
gamomigzavnes. zogjer Cemi Tayvanismcemeli qalebi sastumroSi yvavilebs migzavnidnen.
_ ra mSvenieri vardebia, Seni iyos, _ vuTxari maris.
marim Semomxeda da miTxra:
_ ras hqvia Cemi iyos, Taiguli me gamomigzavnes.
gavwiTldi. Tavi uxerxulad vigrZeni da gamaxsenda, rom marisaTvis arasdros gamigzavnia yvavilebi. marTalia, yvavilebs scenaze rom mawvdidnen, mTlianad misTvis mimqonda, magram
yidviT arasodes miyidia. xSirad Cemi gadasaxdeli iyo im yvavilebis fuli, scenaze rom momarTmevdnen xolme.
_ vin gamogigzavna yvavilebi? _ vkiTxe me.
_ ciupfnerma, _ mipasuxa man.
_ daswyevlos eSmakma, ras niSnavs es? _ wamoviZaxe me da
gamaxsenda, rogor modiodnen quCaSi xelixelCakidebulni.
mari gawiTlda da miTxra:
_ ki magram, ratom ar unda gamoegzavna?
_ kiTxva sxvanairad unda dagesva, _ vuTxari me, _ ratom
unda gamoegzavna?
_ Cven ukve didi xania vicnobT erTmaneTs, _ mipasuxa man,
_ iqneb, Cemi Tayvanismcemelia.
_ keTili, _ vupasuxe me, _ iyos Seni Tayvanismcemeli, magram amdeni Zvirfasi yvavilis gamogzavna Tavxedoba da uzrdelobaa.
marim Tavi Seuracxyofilad igrZno da oTaxidan gavida.
roca rZis damtarebelma biWma dareka, saerTo oTaxSi
visxediT. mari gavida, biWs kari gauRo da fuli gadauxada. am
135
145
holms velaparake. vTxove Seni ramdenime nomeri enaxa da CemTvis erTgvari recenzia warmoedgina.
uecrad damamTqnara. uzrdeloba iyo, magram ra gaewyoboda. kargad mesmoda, rogori saCoTiro mdgomareoba Seiqmna.
Rame cudad meZina, dRec mZime mqonda. magram roca sami wlis
unaxav mamas pirvelad xvdebi da cxovrebaSi pirvelad elaparakebi seriozulad, mTqnareba veraferi Tavazianobaa. me Zalian vRelavdi, amave dros, saSinlad daRlili viyavi da vnanobdi, rom maincdamainc axla amityda mTqnareba. geneholmis
gvarma dasaZinebeli wamaliviT imoqmeda Cemze. mamaCemisTana
adamianebi fiqroben, rom yvelaferi saukeTeso amqveynad maTi
wilxvedria: gulis saukeTeso eqimi msoflioSi _ dromerTi,
federaciuli respublikis saukeTeso kritikosi _ geneholmi,
saukeTeso mkeravi, saukeTeso Sampanuri, saukeTeso sastumro,
saukeTeso mwerali... ra mosawyenia. Cemi mTqnareba krunCxvebSi gadaizarda, ybebs tkacani gahqonda. geneholmi homoseqsualisti iyo, magram es faqti arafers cvlida. misi gvari mainc
mowyenilobas iwvevda CemSi. arian Semaqcevari homoseqsualistebic, magram me swored aseTebi mimaCnia mosawyen adamianebad,
gansakuTrebiT maSin, roca isini eqscentrikulnic arian. geneholmi ki homoseqsualistic iyo da eqscentrikulic. igi dedaCemis TiTqmis yvela wveulebas eswreboda da mosaubres ise
etmasneboda, rom Zalauneburad mis amonasunTqs sunTqavdi da
icodi, ra Wama im dRes. oTxi wlis winaT, roca ukanasknelad
Sevxvdi, kartofilis salaTis suni udioda da am sunis gamo
misi moiisfro-wiTeli Jileti da Taflisferi mefistofeluri ulvaSebi eqstravaganturi aRar meCveneboda. geneholmi enamoswrebuli kaci iyo da, radgan es yvelam icoda, iZulebuli
iyo mudam exumra. ase cxovreba damqancvelia.
_ mapatie, _ vuTxari mamas, roca davrwmundi, rom mkrunCxveli mTqnareba momeSva, _ mainc ras ambobs geneholmi?
mamaCemi Seuracxyofili iyo. ase emarTeba yovelTvis, roca
misi TandaswrebiT zedmetis uflebas aZleven Tavs. Cemma mTqnarebam subieqturad ki ara, obieqturad atkina guli. Tavi ise
gadaaqnia, rogorc maSin, roca lobios salafavi dainaxa.
146
_ sad aris?
_ romSi, _ vupasuxe me, Tvalebi gavaxile da gavicine.
mamas marTlac SeeSinda, erTianad gafiTrda da daberda. mis
sityvebSi SvebasTan erTad sibraze igrZnoboda.
_ lawirako, _ miTxra man, _ gamaTamaSe?
_ samwuxarod, ara bolomde da arc ise ostaturad, _
vupasuxe me, _ geneholmi ityoda: `jer kidev metismetad naturalisturia~, da marTalic iqneboda. homoseqsualistebi
metwilad marTals amboben, radgan mdidari intuicia aqvT, magram meti araferi gaaCniaT. ra gaewyoba.
_ lawirako, _ gaimeora mamaCemma. _ rogor gamacure.
_ ara, _ vupasuxe me, _ ara, namdvil brmaze metad ar gamicurebixar. aucilebeli ar aris, xelebi afaTuro da sayrdeni
eZebo. zogi marTla brmaa da mainc brmas TamaSobs. ginda ai,
axla, Sen Tvalwin koWlobiT mival karamde da Sen tkivilisa da TanagrZnobisagan ayvirdebi, maSinve daurekav msoflioSi
saukeTeso qirurgs, freTcers. daviwyo? _ me ukve fexze wamovdeqi.
_ ar minda, moeSvi, _ miTxra gawamebulma da isev davjeqi.
_ Senc dajeqi, _ vTxove me, _ ver visveneb, roca fexze
dgaxar.
mama dajda, mineraluri wyali daisxa da dabneulma Semomxeda.
_ Sensas kaci verafers gaigebs, _ miTxra man, _ gamagebine mainc, ra ginda? sad girCevnia gaemgzavro saswavleblad _
londonSi, parizSi Tu briuselSi, swavlis fuls gadavixdi.
saukeTesos Tu avirCevT, kargia.
_ ara, _ vupasuxe daRlilma, _ swored es iqneboda cudi,
swavla veraviTar sargeblobas veRar momitans. CemTvis mxolod muSaobaa saWiro. vswavlobdi cameti wlisa, ToTxmetisa,
vswavlobdi ocdaerT wlamde. mxolod Tqven ar SegimCneviaT
es. geneholmi Tu marTla fiqrobs, rom me kidev SemiZlia rame
axali viswavlo, ufro briyvi yofila, vidre megona.
_ geneholmi specialistia, _ miTxra mamam, _ yvelaze kargi specialisti imaT Soris, visac ki aq vicnob.
149
150
rom me gmiruli cxovrebis gzas davadgebodi: fabrikaSi an mSeneblobaze daviwyebdi muSaobas, raTa satrfo merCina, magram
ase ar moviqeci da yvelas imedi gaucruvda. leom da anamac
aSkarad magrZnobines, rogor gavucrue maT imedebi. fiqrebSi
isini ukve mxedavdnen, rogor gamovdiodi uTenia saxlidan iRliaSi amoCrili TunuqaTi da buterbrodebiT, rogor vugzavnidi xeliT maris oTxas kocnas da saRamoobiT rogor vbrundebodi Sin `daRlili, magram kmayofili~, rogor vkiTxulobdi
gazeTebs da Sevcqerodi qsoviT garTul maris. magram me odnavadac ar vcdilvar, maTi es warmodgena realobad meqcia. sul
marisTan viyavi da marisac erCia, mis gverdiT vyofiliyavi.
Tavs `xelovnad~ vgrZnobdi (gacilebiT metad, vidre odesme
migrZnia Semdeg) da oriveni xorcs vasxamdiT Cvens bavSvur
ocnebas bohemaze: oTaxSi `kiantis~ boTlebi gvedga, kedlebs
jvaloTi da aWrelebuli xis qerqebiT vrTavdiT. roca kiolnSi gatarebul wels vigoneb, ise miCuydeba guli, rom dResac
vwiTldebi. kviris bolos mari diasaxliss estumreboda da
rogorc ki binis qiris gadavadebas sTxovda, diasaxlisi erT
qoTqoTs atexda, Cemze eubneboda, ratom ar iwyebs muSaobaso.
_ Cemi qmari xelovania, diax, xelovani, _ eubneboda mari
didebuli paTosiT.
erTxel gavigone, rogor SesZaxa WuWyian kibeze gaCerebulma
marim diasaxliss karRia oTaxSi:
_ diax, xelovani!
diasaxlisma ki pasuxad xrinwiani xmiT miayvira:
_ rao, xelovani? Tanac qmaria? ras gaixareben qorwinebis
saregistracio biuroSi!
yvelaze ufro diasaxliss is axelebda, rom Cven TiTqmis
yoveldRe aT an Tormet saaTamde loginSi viweqiT. aba, sad
hqonda am qals imdeni fantazia, mimxvdariyo, rom am gziT yvelaze moxerxebulad vzogavdiT erTi sauzmisa da refleqtorisaTvis saWiro denis fuls, arc is icoda, Tormet saaTamde
rom ar miSvebdnen savarjiSod samrevlos patara darbazSi,
radgan im darbazSi SuadRemde yovelTvis raRac RonisZieba
imarTeboda: konsultacia dedebisaTvis, mecadineoba imaTT154
mis qveS _ gitara. sakuTari xeliT Sekowiwebul Taroze jibis gamocemebi elaga. gavigone, gareT gasuli rogor gauwyra
diasaxliss imisaTvis, rom oTaxSi ar SemomiSva. Semdeg arayi
moitana da saxegabrwyinebulma miambo, rogor mougo brZola Teatralur saqmeTa komitetSi qristian-demokratiuli
partiis aqoTebul ZaRlebs. mere mTxova, meambna yvelaferi,
rac Tavs gadamxda Cveni ukanaskneli Sexvedris Semdeg. bavSvobaSi sul erTad vTamaSobdiT. mamamisi jer sacurao auzis
zedamxedveli iyo, Semdeg ki Cveni saxlis maxloblad mdebare
sportuli moednis daraji. moyolis Tavi ar mqonda, Sevexvewe,
momeSvi-meTqi. oriode sityviT gavacani Cemi mdgomareoba da
Cekis sanacvlod fuli vTxove. man yvelaferi gaigo, didi keTilSobileba gamoiCina da maSinve ocdaaTi marka naRdi fuli
momca. arafriT ar undoda Cekis aReba, magram TiTqmis cremlmoreuli Sevexvewe, gamomarTvi-meTqi. bolos, roca didi
xvewna-mudaris Semdeg Ceki gamomarTva, cota nawyeni darCa.
vTxove, gvwveoda, enaxa, rogor vvarjiSobdi. bolos fostasTan rom tramvais gaCerebaa, iqamde mimacila, magram am dros
moedanze gaCerebuli Tavisufali taqsi davinaxe, misken gavqandi da Cavjeqi. roca manqana daiZra, edgaris gaognebul, nawyen,
gafiTrebul farTo saxes ZlivsRa movkari Tvali. maSin pirvelad miveci Tavs taqsiSi Cajdomis ufleba da Tu odesme romelime adamians taqsiT mgzavroba daumsaxurebia, im saRamos
aseTi kaci me viyavi. ver gavuZlebdi mTel kiolnSi tramvaiT
jayjays da kidev erTi saaTiT maris unaxaobas. taqsiT mgzavroba rva markamde damijda, mZRols ocdaaTi pfenigi vaCuqe,
da Cveni pansionatis kibeze avirbine. atirebuli mari kiserze
Camomekida da mec avtirdi. orivem didi SiSi vWameT, mTeli
saukune viyaviT daSorebuli erTmaneTs da uzomod sasowarkveTilebs erTmaneTisaTvis arc ki gvikocnia. mxolod gauTaveblad vCurCulebdiT, rom aRarasodes, aRarasodes, aRarasodes davSordebiT erTmaneTs. `sanam sikvdili ar gagvyris~, CamCurCula marim. Semdeg marim `wesrigSi moiyvana Tavi~, _ ase
uwodebda amas, _ tuCebi SeiReba, loyebi Seiferada da Cven
dasanayreblad venloeStrases erT-erT budruganaSi SevediT.
159
or-ori ulufa guliaSi geaxeliT, Semdeg erTi boTli wiTeli Rvino viyideT da Sin davbrundiT.
edgarma taqsiT mgzavroba bolomde verafriT mapatia. mas
Semdeg xSirad vxvdebodiT erTmaneTs, xolo roca maris muceli moeSala, kidev erTxel dagvexmara fuliT. marTalia, Cems
imdRevandel taqsiT gamgzavrebaze araferi uTqvams, magram
erTgvari undobloba Cem mimarT mainc gauCnda da dRemde ver
moiSora.
_ o, RmerTo, _ Tqva mamaCemma xmamaRla da imgvari toniT,
rom Zalze meucxova, _ gaaxile Tvalebi da xmamaRla ilaparake. msgavsi fandebi CemTan aRar gagiva.
Tvalebi gavaxile da mamas Sevxede. gabrazebuli iyo.
_ gana vlaparakobdi? _ vkiTxe me.
_ diax, _ miTxra man, _ raRacas luRluRebdi SenTvis,
magram me veraferi gavige, garda `WuWyiani milionebisa~.
_ es aris erTaderTi ram, risi gagebac SegiZlia da gesmis
kidec.
_ kidev gavigone `angariSsworebis Ceki~.
_ diax, diax, _ vuTxari me, _ axla ki Camojeqi da miTxari, ra Tanxas varaudobdi, roca erTi wlis ganmavlobaSi
yovelTviur daxmarebas mpirdebodi?
mamas mivuaxlovdi, xeli frTxilad movkide mxrebSi da
savarZelSi Cavsvi. igi maSinve wamodga da Cven Zalian axlos
aRmovCndiT erTmaneTis pirispir.
_ es saqme yovelmxriv avwon-davwone, _ miTxra man, _ Tu ar
mogwons Cemi piroba, Tu ar ginda kontrols daqvemdebarebuli
soliduri ganaTleba miiRo da aq gsurs muSaoba... maSin, ase
vTqvaT, TveSi orasi marka sakmarisi iqneba.
darwmunebuli viyavi, rom oras ormocdaaTis an samasis SemoTavazebas apirebda, magram sul bolo wamSi orasi Tqva. etyoba, Cemma gamometyvelebam SeaSina, radgan ise swrafad daiwyo
laparaki, mis darbaislur garegnobas sul rom ar Seefereboda.
_ geneholmi ambobs, pantomimis safuZveli asketizmiao.
160
xma arc amjerad amomiRia. mamas klaistis TojinasaviT `carieli TvalebiT~ vucqerodi. gulic ki ar momdioda, imdenad
gaocebuli viyavi, rom carieli Tvalebi, ris miRwevac varjiSis dros Zalian miWirda, axla bunebriv gamometyvelebad
meqca. mama nerviulobda, zeda tuCi oflma daunama. pirvel
wuTebSi arc gabrazebas vgrZnobdi da arc siZulvils. carieli Tvalebi nel-nela TanagrZnobiT amevso.
_ Zvirfaso mami, _ daviwye wynarad, _ orasi marka sulac
ar aris iseTi cota, rogoric Sen ggonia, sakmaod mozrdili
Tanxaa, amaze ar minda gedavo, magram ici ki, rom asketizmi
sakmaod Zvirad Rirebuli siamovnebaa, yovel SemTxvevaSi, asketizmis is saxe, geneholms rom aqvs mxedvelobaSi. aseTi asketizmis safuZveli mkacri dietaa... saWiroa bevri mWle xorci,
nair-nairi salaTebi. asketizmis yvelaze iafi forma SimSilia,
magram mSieri klouni... Tumca mTvral klouns isev mSieri
sjobia.
ukan davixie. ar msiamovnebda masTan ise axlos dgoma, rom
damenaxa, rogor umsxvildeboda tuCebze oflis wveTebi.
_ mismine, _ vuTxari me, _ fulze nuRar vilaparakebT,
vilaparakoT sxva rameze, rogorc jentlmenebs SeSveniT.
_ me marTla msurs dagexmaro, _ miTxra sasowarkveTili
xmiT, _ siamovnebiT mogcem samas markas.
_ fulze sityvis gagoneba aRar minda. mirCevnia is giTxra,
ris aRmoCenam gamakvirva yvelaze metad bavSvobaSi.
_ mainc? _ mkiTxa man da ise Semomxeda, TiTqos sasikvdilo
ganaCens eloda. darwmunebuli iyo, sityvas Camovagdebdi mis
sayvarelze, romelsac godesbergSi vila auSena.
_ damSviddi, damSviddi, _ vuTxari me, _ SeiZleba gagikvirdes, magram bavSvobaSi yvelaze metad is gvakvirvebda, rom
saxlSi saxeTqi arasodes gvyofnida.
sityva `saxeTqis~ gagonebaze SekrTa, nerwyvi gadaylapa,
xrinwianad gaicina da miTxra:
_ albaT, imis Tqma ginda, rom saWmeli ar gqondaT saZRomad.
_ zustad, _ vupasuxe mSvidad, _ saWmeli arasodes gvqon161
Rirebuli siamovnebaa _ unda iyidos windebi, kabebi, gadaixados binis qira da mudam karg xasiaTzec iyos, rac mamaCemis
TqmiT, mxolod `sruliad gawonasworebuli finansuri mdgomareobis dros~ xerxdeba. roca mama sameTvalyureo sabWos
momakvdineblad mosawyeni sxdomebis Semdeg masTan midioda,
qali xalisiani, parikmaxerTan Tmadavarcxnili da surnelovani unda daxvedroda. ara mgonia, is qali angarebiani iyos,
ubralod, sayvarlis Senaxva Zviri ujdeba mamaCems, magram
Cveni naTesavebisaTvis igi mainc fuls daxarbebuli qalia.
erTxel mebaRe henkelsma, romelic zogjer moxuc meetles
exmareboda, Zalze mokrZalebiT ganacxada, damxmare muSebis
xelfasi `ager ukve sami welia~ gaizarda, Tqven ki isev Zveleburad cotas mixdiTo. dedaCemma wikvin-wikviniT waikiTxa
samsaaTiani moxseneba `zogierTi adamianis sixarbeze~. isic
maxsovs, dedam fostalions saaxalwlo misaloci baraTebis
motanisaTvis jildod ocdaxuTi pfenigi misca, xolo meore
dRes is fuli safosto yuTSi ipova. fostalions konvertSi
fulTan erTad baraTic Caedo, sadac swerda: `mowyaleo qalbatono, Tavs nebas ver mivcem, gagZarcvoT~. dedaCemi saSinlad aRSfoTda. igi, ra Tqma unda, icnobda kavSirgabmulobis
saministros romeliRac mdivans da swored masTan uCivla am
`angarebiansa da utifar kacs~.
samzareuloSi gasulma yavis Sav gubes swrafad Semovuare,
derefanSi gaviare da saabazanoSi Sevedi. roca abazanas sacobs vaZrobdi, uecrad gamaxsenda, mravali wlis ganmavlobaSi
pirvelad vinebivre abazanaSi ise, rom `litania lauretanac~
ki ar mimReria. abazana wylisagan icleboda. sanam SxapiT abazanis kedlebze darCenil qafs vrecxavdi, RiRiniT Tantum Ergo
wamoviwye, Semdeg `litania lauretanac~ wavimRere. yovelTvis
miyvarda es ebraeli qalwuli miriami da zogjer mwamda kidec
misi. magram Sveba verc `litania lauretanam~ momgvara. albaT
imitom, rom metismetad kaTolikuri iyo, me ki gabrazebuli
viyavi kaTolicizmzec da kaTolikeebzec. gadavwyvite, hainrih
belenisa da karl emondsisaTvis damereka. karl emondss ar
166
magidaze ubralod daagdo da stilis es gasaocari darRveva ise aRviqvi, rogorc gaugonari bavSvis sijiute, aTasjer
rom eubnebian, cxvirsaxocis magidaze dadeba ar SeiZlebao
da mainc debs. kidev davusxi cota koniaki. man dalia da xeli
iseTnairad gaiqnia, am moZraobas mxolod ase Tu avxsnidi:
`geTayva, palto momawode~. magram me TiTqos veraferi davinaxe. raRac unda meRona, rom mas kvlav Camoegdo fulze sityva. jibidan marka amoviRe da monetiT Jonglioroba daviwye.
jer zeviT aSveril marjvena mklavze Camovigore, Semdeg imave
gziT ukanve davabrune. amgvarma jambazobam xasiaTze ver moiyvana, gawamebuli saxe hqonda. Semdeg moneta TiTqmis Weramde
avisrole da isev daviWire. man ganmeorebiT maniSna: `geTayva,
momawode palto~. marka kidev erTxel avagde zeviT, marjvena
fexis ceriT daviWire, maRla avwie, TiTqmis cxvirTan mivutane, ris gamoc, gajavrebulma, xeli Caiqnia da buzRuniT miTxra: `moeSvi amas!~
mxrebi aviCeCe, winkarSi gavedi da sakididan palto da qudi
Camovxseni. igi ukve Cem gverdiT idga. jer paltos CacmaSi davexmare, Semdeg qudidan amovardnil, iatakze dacvenil xelTaTmanebs davavle xeli da mivawode. cxviri da tuCebi ise sacodavad moeRrica, rom atirebas aRaraferi aklda.
_ nuTu kargs arafers metyvi? _ wamCurCula man.
_ rogor ara, _ vuTxari Cumad, _ Zalian kargi iyo, mxarze
rom xeli damade, roca is idiotebi masamarTlebdnen, xolo
gansakuTrebiT kargi is iyo, frau vinekeni rom ixseni, roca
WkuanaRrZobi maiori daxvretas upirebda.
_ ah, me TiTqmis damaviwyda es ambebi, _ Tqva man.
_ Zalian kargia, rom dagaviwyda, me ki araferi damviwyebia,
_ vuTxari me.
man Semomxeda da uxmod Semevedra, henrieTes saxeli ar axsenoo. arc mixsenebia, Tumca ganzraxuli mqonda mekiTxa, ratom ar moiqca maSin kargad da ratom ar aukrZala henrieTes
skolidan samxedro nawilSi eqskursiaze wasvla. Tavi davuqnie mxolod da igi mixvda, rom henrieTeze arafers vityodi.
raRa Tqma unda, roca sameTvalyureo sabWos sxdomebze ijda
169
sabolood rom damemSvidebina, _ fulsa da henrieTeze laparaks ar Camovagdeb-meTqi, _ kidev erTxel davuqnie Tavi, magram piradad me henrieTeze sul sxva ram gavifiqre, rac umarTebulo momeCvena. warmovidgine, rogori iqneboda axla igi:
ocdacameti wlis qali, albaT, romeliRac mrewvelis nacolari iqneboda ukve. ver warmomedgina, rom henrieTe Cabmuliyo iaffasian ferxulSi, gaeba flirti, gaemarTa wveulebebi,
`CabRauWeboda qristianobas~, usaqmod mjdariyo komitetebSi
da zedmeti gulTbiloba gamoeCina germaniis social-demokratiuli partiis wevrebis mimarT, raTa ar gamZafrebuliyo maTi
kompleqsebi. henrieTe warmomedgina mxolod Seupovar qalad,
romelic raRac iseTs Caidenda, rasac fantazias moklebuli
realistebi snobizmad miiCnevdnen. mas SeeZlo romelime sazogadoebis prezidentisaTvis, bolo dros rom ase momravldnen,
koqteili Caesxa sayeloSi anda kbilebdakreWili zeTvalTmaqcis mersedesisaTvis manqana daejaxebina. sxva ra unda ekeTebina, peizaJebis xatvas an keramikis sakaraqeebis gakeTebas Tu ar
aswavlidnen. albaT, imasve igrZnobda, rasac me vgrZnob yvelgan, sadac cxovreba Cqefs _ uxilav kedels, romlis miRma
fuli imisaTvis ki ar arsebobs, rom xarjo, aramed sxva daniSnuleba aqvs: xeli ar unda axlo da cifrebis saxiT skivrebSi
Seinaxo.
mamaCems gza davuTme. saxeze isev daasxa oflma da Semecoda.
swrafad Sevvardi saerTo oTaxSi, magidaze dadebul WuWyian
cxvirsaxocs xeli davavle da paltos jibeSi Cavude. dedaCemi
yovelTviur TeTreuls rom gadaTvlida, Tu TvalSi rame daakldeboda, erT ambavs atexda xolme, moaxleebs qurdobas an
daudevrobas abralebda.
_ taqsi xom ar gamogiZaxo? _ vkiTxe mamas.
_ ara, _ mipasuxa man, _ cotas fexiT gavivli, furmani
sadguris maxloblad melodeba.
man gverdi amiara. kari gavuRe, liftamde mivacile da Rilaks xeli davaWire. jibidan kidev erTxel amoviRe marka. gaSlil marcxena xelisgulze davide da davxede: mamaCemma zizRiT
gaixeda gverdze da Tavi gaaqnia. megona, safules amoiRebda da
171
da, mjeroda, rom mamaCemisadmi misi damokidebuleba `WeSmarit siyvaruls~ emyareboda da `fulTan dakavSirebul saqmeebze~ laparaki eCoTireboda.
_ gTxovT, misminoT, _ ganvagrZe me, _ daiviwyeT yvelaferi,
ramac axla TavSi gagielvaT. nu grcxveniaT. me mxolod imas
gTxovT, roca mama TqvenTan Cemze Camoagdebs sityvas... iqneb,
SeagnebinoT, rom usikvdilod mWirdeba fuli, naRdi fuli da
Tanac axlave. usaxsrod davrCi. mismenT?
_ diax, _ mipasuxa man ise Cumad, rom SiSma Semipyro, Semdeg momeCvena raRac srutunis magvari.
_ Tqven, cxadia, cudi qali ggonivarT, hans, _ miTxra man,
axla ukve aSkarad tiroda, _ sxeuliT movaWre arseba. Cvens
droSi aseTi uamravia. Tqven unda mTvlideT aseT qalad, oh!
_ rogor gekadrebaT, _ vupasuxe xmamaRla, _ me arasodes
mimaCndiT aseT arsebad, marTla arasodes.
meSinoda sakuTar da mamaCemis grZnobebze ar daewyo laparaki. zluqunis mixedviT, igi sakmaod sentimentaluri Canda.
arc is iyo gamoricxuli, rom marize Camoagdebda sityvas.
_ marTals geubnebiT, _ ganvagrZe me arc ise mtkiced, radgan saeWvod momeCvena, sxeuliT movaWre qalebi rom zizRiT
moixsenia, _ marTals geubnebiT, yovelTvis darwmunebuli viyavi Tqvens keTilganwyobaSi da gulSi cudi arasodes araferi
gamivlia. _ da es marTlac ase iyo. _ garda amisa, _ ganvagrZe
me da siamovnebiT mivmarTavdi kidev erTxel saxeliT, magram es
saSineli saxeli bela ver amovRerRe, _ garda amisa, me TiTqmis ocdaaTi wlis var. mismenT?
_ diax, _ igi iq, godesbergSi, Tavis vilaSi ise oxravda da
zluqunebda, TiTqos saaRsareboSi iyo muxlmoyrili.
_ Tqven mxolod is STaagoneT, rom usaSvelod mWirdeba
fuli.
_ Cemi azriT, _ miTxra uxalisod, _ ar ivargebs am sakiTxze pirdapir davelaparako... yvelaferi, rac mis ojaxs exeba...
gesmiT, ras vambob, CvenTvis tabua... magram arsebobs sxva gza.
xma ar amomiRia. qali aRar zluqunebda, Cumad qsutunebda
mxolod.
174
_ drodadro igi fuls maZlevs gaWirvebuli kolegebis dasaxmareblad, _ miTxra man, _ am fuls me TviTon vanawileb da
igi saqmeSi ar ereva. rogor fiqrobT, marTebuli xom ar iqneboda, es mcire Tanxa gadmogceT, rogorc gaWirvebul kolegas?
_ me marTlac gaWirvebuli kolega var da ara marto amJamad, sul mcire naxevari wliT mainc. miTxariT, geTayva, ras
gulisxmobT mcire TanxaSi?
man Caaxvela, kidev erTxel aRmoxda `o~, magram amas koloraturasTan saerTo aRaraferi hqonda, da miTxra:
_ am fuls, Cveulebriv, viyenebT konkretuli gaWirvebis
SemTxvevaSi, roca vinme kvdeba, avad xdeba an qals bavSvi uCndeba. me imis Tqma minda, rom saqme exeba ara xangrZliv daxmarebas, aramed erTgvar xelis gamarTvas.
_ mainc ramdenia es Tanxa? _ vkiTxe me.
pasuxi maSinve ar gaucia da vcade warmomedgina, rogori
SeiZleboda yofiliyo imwams. bela brozeni xuTi wlis winaT
vnaxe pirvelad, roca marim manamde ar moisvena, sanam operaSi
ar SemaTria. frau brozeni mReroda grafis mier Secdenili
glexi gogonas partias da me gamaoca mamaCemis gemovnebam. bela
saSualo tanis, sakmaod janiani qera qali aRmoCnda, mkerdi
ise uRelavda, rogorc jer ars. xan qoxis kedels, xan forans
miyrdnobili, bolos ki fiwalze dayrdnobili bela lamazi,
Zlieri xmiT mReroda da yvelaze ukeT umartives sulier gancdebs gamoxatavda.
_ alo, _ viyvire me, _ alo!
_ o, _ aRmoxda mas. amjerad bgera isev koloraturulad
JRerda, magram odnav sustad. _ Tqven isev pirdapir damisviT
kiTxva.
_ iseT dReSi var, esRa damrCenia, _ vuTxari me da SiSma
Semipyro. vicodi, rac ufro didxans dumda, miT ufro mcire
Tanxas daasaxelebda.
_ ra gaewyoba, _ miTxra man bolos, _ Tanxa aTidan daaxloebiT ocdaaT markamde meryeobs.
_ vTqvaT da romelime Tqveni kolega uaRresad mZime mdgomareobaSi aRmoCnda, magaliTad, katastrofaSi moyva da ramde175
sac ki uCndeboda, magaliTad, buxris win kartis TamaSi, samzareuloSi Sesvla da vaSlis yvavilis Cais sakuTari xeliT
dasxma. uecrad moeprianeboda lamaz, gaprialebul, wiTeli
xis magidasTan dajdoma, kartis TamaSi, bednieri ojaxis diasaxlisoba, magram yovelTvis, roca mas amgvari ram moenatreboda, arc erT Cvengans ar hqonda amis xalisi. maSin atydeboda erTi ambavi, dedaCemi manWva-grexiT gvisayvedurebda, Cemi
ar gesmiTo, Semdeg ki Cvengan morCilebas moiTxovda, meoTxe
mcnebas iSveliebda. bolos rwmundeboda, rom Tu Svilebi
mxolod morCilebis grZnobis karnaxiT geTamaSebian karts,
veraferi garTobaa, da atirebuli Tavis oTaxSi midioda. zogjer cdilobda moveqrTameT, gvpirdeboda `gansakuTrebiT~
gemriel saWmels an sasmels, bolos ki isev morigi uxvcremliani saRamo dgeboda. ramdeni aseTi saRamo gagvitarebia
dedas wyalobiT. mas ar esmoda, ratom veubnebodiT ase TavgamodebiT kartis TamaSze uars _ kartSi jer kidev eria gulis Svidiani da yoveli TamaSi henrieTes gvagonebda. magram
pirSi amas aravin eubneboda. mogvianebiT, roca vigonebdi mis
amao cdebs, bednieri ojaxis garemocvaSi mjdariyo agizgizebul buxarTan, warmovidgendi, TiTqos marto veTamaSebodi
karts. Tumca yovelgvari kartis TamaSi, roca masSi mxolod
ori monawileobs, mosawyenia. me marTla veTamaSebodi dedaCems `samocdaeqvss~ da `omobanas~, vsvamdi vaSlis yvavilis
Cais, Tanac Taflians, dedaCemi ki am dros xumrobiT TiTs
miqnevda da sigarets mTavazobda, kedlis miRma leo etiudebs
ukravda da am dros saxlSi yvelam, moaxleebmac ki icodnen, rom mamaCemi `im qalTan~ wavida. etyoba, marim viRacisgan gaigo, amgvari `tyuilebis~ mogoneba rom memarjveba, da
roca rames vuyvebodi, mudam eWvis TvaliT miyurebda. magram
osnabriuqSi is biWi namdvilad davinaxe fanjridan. zogjer
piriqiTac memarTeba: is, rac namdvilad ganvicade, aranamdvili, ararealuri mgonia. axla arafriT ar mjera, rom odesRac kiolnidan bonSi Cavedi da maris jgufel qaliSvilebs
qalwul mariamze vesaubre. yvelaferi, rasac sxva adamianebi
realobad Tvlian, me fiqciad meCveneba.
179
17
sabolood Caviqnie xeli qvemoT, mtverSi gagorebul erTmarkianze, fanjaras movcildi da kidev erTi buterbrodis
gasakeTeblad samzareuloSi gavedi. sanovage cotaRa damrCa:
kidev erTi qila lobio, erTi qila qliavi (qliavs ver vitan,
magram monikam es saidan unda icodes), naxevari puri, naxevari boTli rZe, daaxloebiT meoTxedi girvanqa yava, xuTi
kvercxi, sami naWeri Ronis qoni da erTi tubi mdogvi. saerTo
oTaxis magidaze dagdebul kolofSi oTxi sigaretiRa iyo.
Tavs Zalze cudad vgrZnobdi, aRar mqonda imis imedi, rom
kvlav SevZlebdi varjiSs. muxli gamisivda, Sarvali lamis
miWerda, Tavis ganuwyveteli, mburRavi tkivili TiTqmis zemiwieri gaxda, sulSi uSavesma sibnelem daisadgura. garda
amisa, mawuxebda `xorcieli Jini~, mari ki romSi iyo. umisod
miWirda, menatreboda misi kani, mindoda, mkerdze misi xelebi
megrZno. rogorc erTxel zomervildma Tqva, mec maqvs `qmediTi da WeSmariti damokidebuleba fizikuri silamazisadmi~. msiamovnebs, roca Cem irgvliv lamazi qalebi trialeben,
magaliTad, iseTebi, rogoric Cemi mezobeli frau grebelsia,
magram am qalebisadmi araviTar `xorciel Jins~ ar vgrZnob.
amis gamo ki bevri maTgani nawyeni rCeba, Tumca maT mimarT rom
amgvari ram megrZno da Cemi survilis dakmayofileba momeTxova, albaT, policias dauZaxebdnen. rTuli da saSinelia
`xorcieli Jini~, aramonogami mamakacebisaTvis es, albaT,
mudmivi wamebaaa, CemisTana monogamebisaTvis ki _ faruli
uzrdelobis mudmivi wyaro, radgan qalebi, umetes SemTxvevaSi, Seuracxyofilni rCebian, Tu ar grZnoben imas, rasac maT
enaze erosi hqvia. frau bloTertic ki, wesieri da RvTismosavi qali, mudam cotaTi Seuracxyofilad grZnobda Tavs.
zojer im avxorci adamianebisac ki mesmis, romlebzedac amdens weren gazeTebSi. roca warmovidgen, rom arsebobs raRac
iseTi, rasac `colqmruli movaleoba~ hqvia, SiSi mipyrobs.
amazrzeni unda iyos colqmroba, roca qals saxelmwifo da
eklesia aiZulebs, `is saqme~ xelSekrulebis Tanaxmad akeTos.
ar SeiZleba adamiani iZulebiT gaxado gulmowyale. Sevecde180
_ didxans egonaT, _ vTqvi me, _ rom Cemi gvari Sniri warmodgeba sityvisagan `Snorren~1, magram bolos damtkicda, rom
mas araferi aqvs saerTo am sityvasTan. is warmoiSva gvarisagan
Snideri, romlis Ziri aris sityva `Snaider~2. ase rom, me arc
ebraeli var da arc ianki, magram... _ uecrad herberTs sila
gavawani, radgan gamaxsenda, rogor mosTxova erT Cvens skolis
amxanags, gioc buxels, cnoba ariuli warmoSobis Sesaxeb. gioci mZime dReSi Cavarda. dedamisi samxreT italiis romeliRac soflidan iyo da iqidan raime cnobis miReba, rac cotaTi
mainc daasabuTebda dedamisis ariul warmoSobas, SeuZlebeli aRmoCnda. is sofeli, sadac giocis deda daibada, am dros
ukve ebraeli iankebis xelSi iyo. gioci da dedamisi ramdenime
kvira saSinel dReSi iyvnen, maT sicocxles safrTxe emuqreboda, sanam giocis maswavlebels azrad ar mouvida, biWi bonis
universitetis rasizmis erT-erT specialists Seemowmebina da
daskvna daewera. profesorma daadgina, rom gioci `arielia~,
`wminda wylis arieli~. herberT qalikma raRac sisulele moCmaxa, yvela italieli moRalateao, da giocs omis damTavrebamde erTi mSvidi wuTi aRar hqonia. yvelaferi es maSin gamaxsenda, roca vcade `ebraeli iankebis~ Sesaxeb moxseneba wamekiTxa. herberTs erTi gvariani sila gavawani, Sampanuris Wiqa
buxarSi Sevagde, zed yvelis saWreli danac mivayole, maris
mklavSi xeli Cavavle da iqidan wamovaTrie. zeviT, eifelze, taqsi ver viSoveT da avtobusis gaCerebamde sakmaod didi manZili
fexiT gaviareT. mari tiroda da mTeli am xnis ganmavlobaSi
mimtkicebda, araqristianulad da araadamianurad moiqecio.
me vupasuxe, qristiani ara var da Cemi saaRsarebo jer Ria ar
aris-meTqi. marim mkiTxa, nuTu eWvi gepareba, rom herberTi
axla sxva kaci gaxda, demokratiao?
_ ara, ara, _ vupasuxe me, _ sruliad ar mepareba eWvi,
piriqiT; ubralod, ar miyvars es kaci da arc arasodes Semiyvardeba.
1
2
Schnorren (germ.)
_ maTxovroba.
Schneider (germ.) _ mkeravi.
183
185
yvelaferi dakavSirebulia adreul, xSirad dabadebamde gancdebTan, sainteresoa. hobererma rvaasi SemTxveva zustad gamoikvlia. melanqoliki brZandebiT.
_ Tqven ra iciT?
_ xmaze getyobaT. iloceT da abazana miiReT.
_ abazana ukve miviRe, locva ki ar SemiZlia, _ vupasuxe me.
_ samwuxaroa, _ miTxra man. _ axal avgustines SemogwiravT an kierkegors.
_ kierkegori jerjerobiT maqvs, _ vuTxari me, _ SegiZliaT Cems Zmas kidev erTi ram gadasceT?
_ siamovnebiT, _ mipasuxa man.
_ uTxariT, fuli wamomiRos, ramdensac iSovis.
man raRac Caiburtyuna, Semdeg ki xmamaRla miTxra:
_ mxolod CaviniSnav, imdeni fuli wamoiRos, ramdensac iSovis. sxvaTa Soris, Tqven marTlac unda waikiTxoT bonaventura. didebuli sakiTxavia. metismetad nu aigdebT mecxramete
saukunes. Tqveni xma ise JRers, TiTqos mecxramete saukune
gZulT.
_ marTalia, _ vupasuxe me, _ mZuls.
_ cdebiT, _ miTxra man, _ sisulelea. arqiteqturac ki
ar iyo iseTi cudi, rogorc laparakoben. _ mas gaecina. _
daelodeT meoce saukunis damlevs, sanam mecxrametes SeiZulebdeT. winaaRmdegi xom ar iqnebiT, Tqvenc gelaparakoT da
Carozic mivirTva?
_ qliavi? _ vkiTxe me.
_ ara, _ mipasuxa man da odnav Caicina: _ Cemze gamwyralni arian da batonebis kerZebiT ar mimaspinZldebian. mxolod
msaxurTa kerZs imeteben. dRes Carozad moxaluli Saqriani
pudingia. Tumca, _ etyoba man kidev erTi kovzi pudingi Caido
pirSi, gadaylapa da xiTxiTiT ganagrZo: _ Tumca me maT samagieros vuxdi, saaTobiT velaparakebi telefoniT Cems yofil
TanamoZmes miunxenSi, isic Seleris mowafe iyo. zogjer ki hamburgSi vrekav, kinos cnobaTa biuroSi, anda berlinis amindis
biuros vukavSirdebi da amas vakeTeb mxolod SurisZiebis mizniT. axlandel satelefono qselSi, roca saqalaqTaSoriso
189
nomers TviTon kref, vin ras mixvdeba. _ man isev daiwyo ReWva,
Semdeg CaixiTxiTa da CamCurCula: _ eklesia xom mdidaria,
Semzaravad mdidari, ise yars fuliT, rogorc mdidari kacis
gvami. iciT, Raribi kacis gvams rom kargi suni udis?
_ ara, _ vupasuxe me da vigrZeni, rom Tavis tkivili cotaTi momeSva. saswavleblis telefonis nomeri wiTeli wriT
Semovxaze.
_ Tqven urwmuno kaci xarT, xom marTalia? ar miTxraT,
arao, xmaze gatyobT, rom urwmuno kaci xarT. xom asea?
_ diax, _ vupasuxe me.
_ es arafers niSnavs, sruliad arafers, _ miTxra man. _
winaswarmetyvel esaias wignSi aris erTi adgili, romelic
mociqul pavles romaelTa mimarT epistoledan momaqvs. mismineT yuradRebiT: `romelTa ara mieTxra misTvis, ixilon da,
romelTa ara esma, gulisxma-yon~. _ man borotad CaixiTxiTa.
_ mixvdiT?
_ diax, _ vupasuxe uxalisod.
uecrad momesma xmamaRla naTqvami sityvebi:
_ saRamo mSvidobisa, batono direqtoro, saRamo mSvidobisa, _ da man yurmili dado. mis xmaSi gagulisebuli maamebloba igrZnoboda.
fanjarasTan mivedi da saaTs Sevxede, quCis kuTxeSi rom
ekida. cxris naxevari xdeboda. CemTvis gavifiqre, sakmaod bevrs Wamen-meTqi. siamovnebiT davelaparakebodi leos, magram
axla mxolod im fulis dardi mqonda, mas rom unda esesxebina CemTvis. nel-nela vxvdebodi, ra seriozul mdgomareobaSi
aRmovCndi. zogjer Tavad ar vici, ra ufro marTalia _ is,
rac ase cxadad, ase xelSesaxebad warmovidgine, Tu is, rac
sinamdvileSi ganvicade. yvelaferi erTmaneTSi mereva. daficebiT ver davificebdi, marTla davinaxe is biWi osnabriuqSi
Tu ara, magram imis daficeba ki SemeZlo, rom leosTan erTad mors vxerxavdi. verc imaze vageb pasuxs, marTla fexiT
wavedi edgar vinekenTan kalkSi, babuaCemis ocdaormarkiani
Ceki rom naRd fulad meqcia, Tu ara. marTalia, detalebi
zustad maxsovs, im qalis mwvane kofTac, funTuSebi rom ma190
ukiduresad jiuti iyo _ hainrihs ekiTxeboda, sad aris gavlebuli diagonali kanonsa da RvTis mowyalebas Soriso. me
sityva diagonali damamaxsovrda. bolos oTaxidan gavedi da
Tavi sruliad zedmet, gariyul adamianad vigrZeni. derefanSi fanjarasTan gavCerdi, sigarets movukide da kedlis miRma
mdebare avtomobilebis sasaflaos mivaCerdi. kedeli TiTqmis
mTlianad saarCevno plakatebiT iyo dafaruli. `gamoucxade
ndoba germaniis social-demokratiul partias~, `xma mieciT
qristianul-demokratiul kavSirs~. maT aSkarad undodaT,
am auwereli sibriyviT guli daemZimebinaT avadmyofebisaTvis, romlebsac, iqneb, TavianTi palatebidan kedlisaTvis SeexedaT. `gamoucxade ndoba germaniis social-demokratiul
partias~. pirdapir genialuria! TiTqmis literaturul
mowodebasaviT JRerda im siClungesTan SedarebiT, meore
plakatze rom ewera: `xma mieciT qristianul-demokratiul
kavSirs~. Ramis ori saaTi xdeboda. mogvianebiT me da mari
vkamaTobdiT, marTla moxda Tu ara is, rac davinaxe. marcxnidan gamoCnda upatrono ZaRli, romelmac jer farani daynosa,
Semdeg germaniis social-demokratiuli partiis plakati,
mere qristianul-demokratiuli kavSiris plakati da swored
am plakats miaSarda. amis Semdeg quCas ZunZuliT gahyva marjvniv, iqiTken, sadac quCa mTlianad ikargeboda sibneleSi.
yovelTvis, roca am savalalo Rames movigonebdiT, maris an
is ar sjeroda, rom marTla davinaxe ZaRli, an _ Tu ZaRlis
arsebobaSi meTanxmeboda _ ar sjeroda, rom qristianul-demokratiuli kavSiris plakats miaSarda. mari meubneboda, mamaCemma iseTi didi gavlena moaxdina Senze, rom qvecnobierad
icruebdi, WeSmaritebas uRalatebdi da, ZaRls rom socialdemokratiuli partiis plakati waebilwa, ecdebodi dagerwmunebine, rom qristianul-demokratiuli kavSiris plakati
wabilwao. amave dros, mamamiss social-demokratiuli partia
ufro sZulda, vidre qristianul-demokratiuli kavSiri.
asec rom ar iyos, rac vnaxe, vnaxe, morCa da gaTavda.
xuTi saaTi iqneboda, roca hainrihi saxlamde mivacile. sanam erenfelds mivyvebodiT, igi yoveli saxlis karze maniSneb192
lobio jerac mZimed mawva kuWze da Cems melanqolias amZafrebda. miuxedavad amisa, mainc gavedi samzareuloSi, meore
qila gavxseni, lobio imave qvabSi Cavasxi, raSic pirveli ulufa gavacxele da gazqura avanTe. Semdeg yavisnaleqiani qaRaldis filtri sanagve vedroSi Cavagde, sufTa filtri aviRe,
Sig oTxi kovzi yava Cavyare, wyali cecxlze Sevdgi da Sevecade
samzareulo damelagebina. iatakis sawmendi Cvari yavis gubeze
davagde, konservis carieli qilebi da kvercxis naWuWebi vedroSi Cavyare. mZuls daulagebeli oTaxebi, magram me TviTon
dalagebis Tavi ara maqvs. Semdeg saerTo oTaxSi gavedi, WuWyiani Wiqebi gamovitane da samzareuloSi wylis bakanSi Cavyare.
bina TiTqos davalage, magram mainc daulagebeli Canda. mari
swrafad da marjved axerxebda, oTaxi dalagebuls damsgavseboda. Tumca amisaTvis arafers gansakuTrebuls, TvalnaTliv
dasanaxs ar akeTebda. es yvelaferi, etyoba, mis xelebze iyo
damokidebuli. maris xelebis gaxsenebam _ mxolod imis warmodgenam, rom SeeZlo xelebi ciupfnerisaTvis mxrebze daewyo
_ Cemi melanqolia sasowarkveTilebamde gaamZafra. qalis xelebs imdeni ram SeuZlaT gamoxaton an mogaCvenon, rom maTTan
SedarebiT mamakacis xelebi mxrebze miwebebul jirkvebad
meCveneba. mamakacis xelebi xelis CamorTmevisa da cema-tyepis,
srolisa da xelis moweris xelebia. xelis CamorTmeva, cematyepa, srola da angariSsworebis Cekebze xelis mowera _ ai,
yvelaferi, risi gakeTebac mamakacis xelebs SeuZliaT, cxadia,
Sromac. qalis xelebi ki TiTqos xelebadac ki ar mimaCnia, maSinac ki, roca purze karaqs usvamen an Sublidan Tmas iyrian.
arc erT Teologs ar mosvlia azrad, eqadaga saxarebaSi naxsenebi qalebis xelebze: veronikasa da magdalinas, mariamisa da marTas xelebze. ramdeni qalis xelia saxarebaSi da ra
saTuTad eferebodnen isini qristes. nacvlad amisa, sulieri
mamebi qadageben kanonebze, wesrigis principebze, xelovnebasa
da saxelmwifoze. sinamdvileSi ki, ase vTqvaT, piradad qristes TiTqmis mxolod qalebTan hqonda saqme. ra Tqma unda,
mamakacebic sWirdeboda, radgan isini qalikiviT xelisuflebasTan arian dakavSirebulni, erkvevian organizaciebsa da sxva
196
vagonSi Sebolili ZexviT, Roris qoniTa da namcxvrebiT gamotenili mZime CanTebiT da parkebiT. Tumca kupeSi yvelam
icoda, rom bebias jibeSi meore klasis bileTi edo, mari
mainc maiZulebda, mZime Cemodnebi da parkebi sabargo badeSi
momeTavsebina. Semdeg derefanSi gadioda da am saqmes vagonis
gamyolTan `agvarebda~, sanam bebias Secdomaze miuTiTebdnen. zedmeti Tanxa rom ar gadaexada, mari winaswar hkiTxavda
moxucs, sad miemgzavreboda da vis dasaflavebaze. madlierebis grZnobas bebiebi Semdegi Tavaziani sityvebiT gamoxatavdnen: `arc ise cudi axalgazrdoba gvyavs, rogorc laparakoben~ da gasamrjelod maris uSvelebel lorian buterbrods
awvdidnen. yovelTvis meCveneboda, rom yvelaze meti bebia
dorTmundsa da hanovers Soris miemgzavreboda dasaflavebaze. maris rcxvenoda xolme, Cven rom pirveli klasis vagoniT
vmgzavrobdiT, da ver aitanda Cveni kupedan vinme gaeZevebinaT
mxolod imis gamo, rom meore klasis bileTi hqonda. uzomo
moTminebiT ismenda gaWianurebul axsna-ganmartebas, vin visTan ra naTesaur kavSirSia da aTvalierebda sruliad ucxo
adamianebis fotosuraTebs. erTxel mTeli ori saaTi visxediT biukerbergeli xnieri glexi qalis gverdiT, romelsac
ocdasami SviliSvili hyavda da TiToeulis fotosuraTs
Tan atarebda. Cven movismineT ocdasami biografia, ocdasami axalgazrda mamakacisa da qalis suraTi vnaxeT. ocdasamivem raRacas miaRwia cxovrebaSi. erTi miunsterSi qalaqis
inspeqtori iyo, meore rkinigzis mosamsaxuris coli, mesame
saxerxi qarxnis gamge, meoTxes im partiaSi ekava Tanamdeboba, romelsac yovelTvis virCevT _ Tavad iciTo, xolo im
SviliSvilze, romelic bundesverSi msaxurobda, dedaberma
gviTxra: `yovelTvis myari mdgomareobis momxre iyo~. mari
didi yuradRebiT ismenda am ambebs. sainteresod miaCnda da
marwmunebda, `namdvili cxovreba~ es ariso. me ki mRlida es
erTferovani ambebi. dorTmundsa da hanovers Soris uamravi
bebia mgzavrobs, romelTa SviliSvilebi rkinigzis momsaxureni arian da romelTa rZlebi naadrevad ixocebian imis gamo,
rom `axlandel qalebs bavSvebis Soba ar undaT... asea es~.
198
_ f... gulTbili kacia. Tumca masze amboben, ministris posts brtyel-brtyeli laparakiT da muSti-kriviT
miaRwiao. mas aramzadad da intriganad Tvlian, magram heriberTis mimarT marTlac keTiladaa ganwyobili. unamusoebsa
da mosyidulebs zogjer uyvarT namusiani da mousyidveli
adamianebi. heriberTma ise keTilsindisierad aiSena saxli,
kacs guli auCuydeba, arc sagangebo kreditiT usargeblia
da arc daxmareba uTxovia samSeneblo saqmeSi gamocdili
partiuli da erTmorwmune kaTolikeebisaTvis. erTi kia _
baRis gaSeneba moindoma ferdobze. ai, aq ki zedmeti fulis
gadaxda dasWirda, rac `TavisTavad~ uzneo saqcielad miaCnia. axla ki ra gamovida, baRi ferdobze mouxerxebeli ram
yofila.
vinc baRs ferdobze aSenebs, ori variantidan SeuZlia airCios erT-erTi _ an aRmavali, an daRmavali: heriberTma daRmavali airCia. swored es qmnis uxerxulobas. male patara mari
burTis TamaSs daiwyebs da burTi yovelTvis mezoblis baRis
meseramde Cagordeba, zogjer ki RobeSic gaZvreba, totebs
daamtvrevs, yvavilebs gaTelavs, naz, Zvirfasi jiSis xavss gaaoxrebs, rac, bolos da bolos, daZabul, sabodiSo situacias Seqmnis. `rogor SeiZleba gaubrazde aseT patara, momxibvlel gogonas~. ar SeiZleba. mxiaruli, wkriala xmebi viTomc
udardelobas gamoxataven, gasaxdomi dietisagan damanWuli
tuCebi _ sixaruls, daZagruli, ZarRvebdaWimuli kisrebi _
sixalises. arada, erTi rigiani Cxubi da magari lanZRva-gineba
pirdapir cxoneba iqneboda maTTvis. raRac garkveul dromde
rogorRac axerxeben grZnobebis daokebas, keTilmezobluri
Rimilis miRma damalvas, magram rodisme, zafxulis erT wynar
saRamos, gaigonebT, Caketili karebisa da CamoSvebuli Jaluzebis ukan ra lawaluwi autydeba faifuris Zvirfas WurWels,
embrionis landebs rom uSenen: `me ki mindoda Svili myoloda,
Sen, Sen ar gindoda~. Zvirfasi WurWeli iaffasiani xmauriT
miefSvneba samzareulos kedlebs. saswrafo daxmarebis manqana
yuriswamRebi wiviliT auyveba aRmarTs. gadatexila krokusi,
gaTelila xavsi, bavSvis xeliT nasroli burTi mezoblis baR202
Si migoravs. manqanis yuriswamRebi wivili xalxs gamoucxadebeli omis dawyebas auwyebs. oi, netav sxvanairad gagveSenebina
baRi.
telefonis zarma SemakrTo. yurmili aviRe da gavwiTldi,
monika zilvsi sul gadamaviwyda.
_ alo, hans, _ miTxra monikam.
_ diax, _ vupasuxe me, magram jer kidev ver momesazrebina,
risTvis damireka. mazurka mxolod maSin gamaxsenda, roca
miTxra, `imedi gagicruvdebaT~. ukan dasaxevi gza moWrili
mqonda, ver vetyodi, gadavifiqre-meTqi, Zalauneburad im saSineli mazurkisaTvis unda gagveZlo. gavigone, rogor dado
monikam yurmili roialze da daiwyo dakvra. ukravda SesaniSnavad, bgera didebuli iyo, magram mosmenisas ise cudad gavxdi, rom avtirdi. rogor gavbede da vcade im wamis ganmeoreba,
marisagan wamosuli Sin rom davbrundi da samusiko oTaxSi
leo am mazurkas ukravda. ara, ar SeiZleba gancdili wamis
ganmeoreba da misi sxvisTvis gaziareba. Semodgomis erT saRamos Cvens parkSi edgar vinekenma 100 metri 10,1 wamSi gairbina.
Tavad gavzome manZili, meve vakvirdebodi wammzoms. im saRamos man marTla gairbina 100 metri 10,1 wamSi. maSin saukeTeso
formaSi iyo, erTgvar aRmafrenas ganicdida, magram Cven, ra
Tqma unda, aravin dagvijera. SevcdiT, rom yovelive es sxvebs vuambeT da im wamis gaxangrZliveba movindomeT. nuTu ar
SeiZleboda davmtkbariyaviT imis SegnebiT, rom man 100 metri
10,1 wamSi gairbina. Semdeg edgari am manZils Zveleburad 10,9
da 11,0 wamSi faravda da Cveni, ra Tqma unda, aravis sjeroda, masxrad gvigdebdnen. aseT momentebze laparaki TavisTavadaa Secdoma, maTi ganmeorebis cda ki _ TviTmkvleloba.
cxadia, erTgvari TviTmkvleloba iyo monikas dakruli Sopenis mazurkis mosmena. arsebobs ganmeorebaze dafuZnebuli
ritualuri momentebi, Tundac vinekenebis ojaxSi puris
daWra. erTxel gadavwyvite, es rituali gamemeorebina, maris
vTxove, puri daeWra frau vinekeniviT, magram muSis ojaxis
samzareulo arafriT hgavs sastumros oTaxs, xolo mari ar
iyo frau vinekeni _ dana xelidan gausxlta, marcxena mklavi
203
204
da, sruliad sufTa viyavi da arc arafris suni mdioda. samzareuloSi Sevlaslasdi, gamovrTe qura, romelzec wyali da
lobio cxeldeboda, Semdeg isev saerTo oTaxSi davbrundi da
koniaki pirdapir boTlidan movsvi _ veraferma miSvela. telefonis zarmac ki ver gamomiyvana gaognebidan, yurmili aviRe
da vTqvi:
_ diax.
sabine emondsi aRmoCnda.
_ hans, ra gemarTeba? _ me vdumdi, man ganagrZo: _ depeSebs
gvigzavni, es iseT dramatul STabeWdilebas axdens, marTlac
ase cudad gaqvs saqme?
_ sakmaod cudad, _ vupasuxe daRlilma.
_ bavSvebs vaseirnebdi, _ Tqva man, _ karlma ki Tavisi
klasi soflis skola-internatSi waiyvana erTi kviriT. SenTan rom damereka, vinme unda dametovebina bavSvebTan. _ xmaze
etyoboda, gasavaTebuli da cotaTi gaRizianebulic ki iyo,
Tumca misi xma yovelTvis ase JRerda. verafriT movaxerxe,
fuli meTxova misTvis. mas Semdeg, rac karlma coli SeirTo,
mudam saarsebo minimumis gamoangariSebaSi iyo. roca masTan
Cxubi momivida, ukve sami Svili hyavda da meoTxes elodeboda. ver gavbede, mekiTxa sabinesaTvis, meoTxe Tu daibadameTqi. maT ojaxSi yovelTvis sufevda SeuniRbavi, gamaRizianebeli daZabuloba. yvelgan eyara karlis dawyevlili ubis
wignakebi, sadac angariSobda, rogor gaetana Tavi xelfasiT.
roca martoni vrCebodiT, karli Semzaravad mixsnida guls,
iwyebda mamakacur saubars bavSvebis gaCenaze, sayvedurobda
kaTolikur eklesias (saamisod raRa me amirCia) da bolos
dgeboda wuTi, roca aymuvlebuli ZaRliviT Semomxedavda da
umetes SemTxvevaSi swored am dros Semodioda oTaxSi sabine da karls gaborotebuli miaCerdeboda, radgan fexmZimed
iyo. CemTvis imaze saSineli araferia, roca coli qmars imis
gamo uyurebs gaborotebiT, rom fexmZimedaa. bolos erTad
Camosxdebodnen da wyvilad iwyebdnen ymuils, radgan maT
marTla uyvardaT erTmaneTi, kedlis miRma ki bavSvebs erTi
Jivil-xivili hqondaT, siamovnebiT ayiravebdnen Ramis qoT205
gegebaT msxverplis gaRebis, tanjvis, bediswerisa da siRatakis sidiadiso. karl emondsis ojaxSi ar igrZnoba msxverplis gaRebis, tanjvis, bediswerisa da siRatakis sidiade.
karls sakmaod kargi xelfasi aqvs da Tu rame bediswerisa da
siRatakis sidiadis gancdas iwvevda, es iyo mudmivi ukmayofileba imis gamo, rom, misi gamoangariSebiT, arasodes eqneboda
Sesaferisi binis dasaqiravebeli Tanxa.
roca davrwmundi, rom karl emondsi erTaderTi kacia, visac SemiZlia fuli davesesxo, cxadze ucxadesad damidga Tvalwin, ra dReSi viyavi, jibeSi pfenigic ki aRar medo.
22
winaswar vicodi, arafers movimoqmedebdi _ arc romSi
gavemgzavrebodi da arc papTan meqneboda saubari, dedaCemis
xvalindel Jurfiqsze arc sigaretebs moviparavdi da arc
miwis TxiliT avivsebdi jibeebs. Zala aRar mqonda, yvelaferi es iseve damejerebina, rogorc is mjeroda, rom me da
leom mori gavxerxeT. yoveli cda, isev gameskvna Zafebi da
marionetiviT Camovkonwialebuliyavi, CasafuSavad iyo ganwiruli. odesme, albaT, iqamdec mival, rom fuls kinkelsac
davesesxebi, zomervildsac da im sadist fredeboilsac, romelic xuTmarkian qaRalds cxvirwin amifrialebs da maiZulebs, aba, Sexti, Tu miswvdebio. gamixardeba, monika zilvsi
yavaze Tu dampatiJebs da ara imitom, rom monika zilvsia,
aramed imis gamo, rom yavas ufasod davlev. kidev erTxel davurekav im gonebaClung bela brozens, mivelaqucebi da aRar
davuwyeb gamokiTxvas, ra Tanxis gaReba SeuZlia. vetyvi, sul
mciresac sixaruliT miviReb-meTqi. sul bolos ki, erT mSvenier dRes, vewvevi zomervilds, `damajereblad~ davumtkiceb,
vnanob, rac moxda, gons movege, sarwmunoebis gamosacvlelad
movmwifdi-meTqi. yvelaze sazarelic swored am dros moxdeba: zomervildi marisTan da ciupfnerTan Cemi Semrigeblis
rols gaiTamaSebs. magram sarwmunoebis gamocvlis Semdeg mamaCemi, albaT, sul aiRebs xels Cemze _ es xom misTvis yvelaze saSineli ramaa. saWiro iyo dafiqreba. arCevani rouge
211
212
aRar vaWmev. etyoba, germaneli dedisaTvis es autanelia. fexebze mkidia, rasac sxvebi xelovnebis obieqtur mniSvnelobas
uwodeben, magram iq, sadac araviTari sameTvalyureo sabWo
ar arsebobs, sameTvalyureo sabWos masxrad agdeba uxamsobad
mimaCnia.
erTxel sakmaod grZeli pantomima `generali~ SevTxze.
nomerze didxans vmuSaobdi da, roca warmovadgine, imas mivaRwie, rasac Cvens wreebSi warmatebas eZaxian _ ese igi, xalxis is nawili icinoda, visac unda ecina, da is nawili brazobda, vinc unda gagulisebuliyo. warmodgenis Semdeg amayad
gaveSure sapirfareSosaken, sadac Cia dedaberi damxvda. am
dros yovelTvis gaRizianebuli viyavi da maris mets veravis
vitandi, magram dedaberi swored marim SemouSva Cems sapirfareSoSi. sanam kars bolomde mivxuravdi, dedaberma laparaki daiwyo. gamomicxada, Cemi qmaric generali iyo, omSi
daiRupa da sikvdilis win werili momwera, mTxova, pensiaze
uari Tqvio.
_ Tqven jer Zalian axalgazrda xarT, magram sakmaod mowifuli, rom es gaigoT, _ miTxra dedaberma da sapirfareSodan gavida. im dRidan `generali~ aRar warmomidgenia. presa,
romelic Tavis Tavs memarcxenes ewodebs, amis Semdeg werda,
TiTqos reaqciam SemaSina, xolo presa, Tavis Tavs memarjvened
rom moixseniebs, werda, TiTqos mivxvdi, amiT aRmosavleTs
rom vuwevdi samsaxurs. damoukidebeli presa ki yovelgvar
radikalizmsa da valdebulebaze xelis aRebas misayvedurebda. yovelive es wminda wylis sisulele iyo. am nomris warmodgena imitom veRar SevZeli, rom uneburad magondeboda
is Cia dedaberi, gaWirvebiT rom irCenda Tavs da romelsac,
albaT, yvela masxrad igdebda da dascinoda. roca esa Tu is
saqme siamovnebas aRar mgvris, Tavs vanebeb _ albaT, Zalian
rTulia, es Jurnalistebs auxsna. isini mxolod TavianT `alRos~ endobian da yvelgan raRacis `suni scemT~. arsebobs
gaborotebuli Jurnalistis friad gavrcelebuli nairsaxeoba, romelic ver xvdeba, rom piradad is xelovani ar aris
da arc araviTari monacemi gaaCnia saamisod; raki asea, raRa
215
Tqma unda, alRo RalatobT da sisuleleebs roSaven, gansakuTrebiT, axalgazrda, lamazi gogoebis TandaswrebiT, jer
kidev sakmaod miamitebi rom arian da yvela mjRabnelisaTvis
Wkuas kargaven, aqaoda, romeliRac gazeTSi Tavisi `tribuna~ aqvs da `zegavlenas~ axdenso. arsebobs prostituciis
ucnauri, jer kidev amouxsneli formebi. maTTan SedarebiT
Cveulebrivi prostitucia keTilsindisieri xelobaa. yovel
SemTxvevaSi, fulis sazRaurad raRacas mainc iZlevian.
magram CemTvis xsnis is gzac daxSuli iyo, sadac gulmowyale siyvaruls yidian. fuli ar mqonda. am dros ki, albaT, mari
romis sastumroSi espanur mantilias irgebs tanze _ germanuli kaTolicizmis first lady-s warmomadgenlobiTi ieri unda
hqondes! xolo roca bonSi dabrundeba, miva yvela saRamoze,
sadac Caize dapatiJeben, yvelas RimiliT Sexvdeba, gaxdeba
aTasgvari komitetis wevri, gaxsnis `religiuri xelovnebis~
gamofenebs da daiwyebs `rigiani mkeravis~ Zebnas. yvela qali,
vinc bonSi oficialur pirze Txovdeba, `rigiani mkeravis~ Zebnas iwyebs.
maris, germaneli kaTolicizmis first lady-s, xelSi Cais finjani an koqteiliT savse Wiqa uWiravs da ambobs: `Tu naxeT patara, momxibvleli kardinali, romelic xval kriogerTis mier
daproeqtebul mariamis svets akurTxebs? ah, italiaSi kardinalebic ki kavalrebi arian. saocrad momxibvleli kacia~.
me ukve wesierad koWlobac ki aRar SemeZlo. xoxvas ukeT
vaxerxebdi da ase, xoxva-xoxviT, gavedi aivanze mSobliuri qalaqis sufTa haeris SesasunTqad, magram verc aman miSvela.
bonSi ukve didxans davyavi, TiTqmis ori saaTi, bonis haeri ki
amdeni xnis Semdeg Tavis keTilismyofel gavlenas kargavs.
mari rom kaTolike darCa, amas isini me unda mimadlodnen,
gavifiqre uecrad. misma rwmenam ramdenime mZime krizisi gadaitana, radgan kinkelma da zomervildma imedi gaucrues, xolo
rac Seexeba bloTertisTana tips, igi wminda francisksac ki
aTeistad gadaaqcevda. marim erTxans eklesiaSi siarulic ki
miatova, TavSi aRar gauvlia, eklesiaSi jvari dagvewera. maSin igi raRacnairma sijiutem Seipyro da, Tumca ganuwyvetliv
216
218
ris labadaSi iqneboda gamowyobili, met sifrTxiles gamoiCenda. gadauwyveteli mxolod is sakiTxi darCa, mivcemdiT Tu
ara Svilebs gubeSi TamaSis uflebas. maris mxolod eRimeboda, pasuxs Tavs aridebda da meubneboda, jobia davicadoTo.
Tu maris ciupfnerisagan eyoleba Svilebi, verc anoraks Caacmevs da verc Ria feris elegantur labadas, radgan me da
marim dawvrilebiT visaubreT ukve bavSvis yovelgvar zeda
tansacmelze. amitom misi Svilebi upaltood da ukurtakod
irbenen. vilaparakeT, agreTve, grZel da mokle Sarvlebze, sacvlebze, windebze, fexsacmelze da, Tu surda Tavi arc
meZavad egrZno da arc moRalated, bavSvebi titlikana unda
etarebina bonSi. arc is vicodi, ra unda eWmia bavSvebisaTvis:
Cven dawvrilebiT vmsjelobdiT yovelgvar sursaTze, kvebis
yvela meTodze da am daskvnamde mivediT: ar CavasxamdiT bavSvebs pirSi fafas da ar gavWyepdiT rZiT. araviTari survili
ar mqonda bavSvebisaTvis saWmeli dagveZalebina. guli mereoda, roca vuyurebdi, rogor atenida sabine emondsi saWmels
pirvel or Svils, gansakuTrebiT ufross, romelsac karlma
saocari saxeli edelTrudi daarqva. im dawyevlili kvercxis
gamo marisac ki SevekamaTe. mari kvercxis winaaRmdegi iyo da,
roca vkamaTobdiT, uecrad wamoscda, kvercxi mdidari xalxis
saWmeliao. Semdeg gawiTlda da meve momixda misi damSvideba.
miCveuli viyavi imas, rom adamianebi sxvagvarad mepyrobodnen _ sxvagvarad miyurebdnen imis gamo, rom mura naxSiris
mrewvelTa STamomavali viyavi. marim mxolod orjer ver Seikava Tavi da amis Sesaxeb raRac sisuleleebi Tqva: pirvelad im
dRes, roca samzareuloSi Sevedi, da meored, roca kvercxis
gamo vdaobdiT. saSinelebaa, roca mdidari mSoblebi gyavs, magram kidev ufro meti saSinelebaa, roca am simdidreSi wili
ar gidevs. kvercxebs saxlSi iSviaTad gvaWmevdnen _ dedaCemi
maT `uaRresad mavnebel produqtad~ Tvlida. edgar vinekeni ki, piriqiT, imis gamo grZnobda uxerxulobas, rom yvelgan dahyavdaT da yvelas acnobdnen, rogorc muSis Svils, is
ki arada, zogierTi mRvdelic ki ase acnobda edgars xalxs:
namdvilze namdvili muSis Sviliao. maT sityvebSi faruli
219
azri ido: SexedeT am biWs, arc rqebi aqvs da inteligenturadac gamoiyurebao. es ambavic rasobriv sakiTxs ganekuTvneba
da mis gadasawyvetad dedaCemis centralurma komitetma unda
imtvrios Tavi. am mxriv Cem mimarT mxolod vinekenebi da maris
mama iCendnen miukerZoeblobas, arasodes mayvedridnen, mura
naxSiris mwarmoebeli Snirebis STamomavali rom viyavi da arc
gvirgviniT mamkobdnen amis gamo.
23
bolos mivxvdi, isev aivanze videqi da bons gadavyurebdi.
muxli ise Zlier mtkioda, rom moajirs magrad CaveWide, magram im erTi markis dardi, fanjridan rom gadavisrole, mainc
ar masvenebda. siamovnebiT movZebnidi, magram axla Zirs ver
Cavidodi. leos yovel wams SeeZlo mosuliyo, odesme xom unda
moeRoT bolo qliavis, aTqvefili naRebisa da sufraze RmerTis xsenebisaTvis. ver iqna da ver davinaxe Cemi marka quCaSi.
trotuaridan sakmaod didi manZiliT viyavi daSorebuli, monetebi ki mxolod zRaprebSi brwyinaven ise sagangebod, rom maTi
povna SeZlo. es pirveli SemTxveva iyo, roca menaneboda raRac
iseTi, rac fulTanaa dakavSirebuli. menaneboda dakarguli
marka _ Tormeti sigareti, tramvais ori bileTi an sosisiani
puris naWeri. amave dros, usinanulod, magram erTgvari gulis
tkiviliT vfiqrobdi, ramdeni fuli gadagvixdia qvemosaqsoneli dedabrebis magivrad pirveli klasis vagonebsa da Cqar
matareblebSi. albaT, amgvari gulistkiviliT fiqrobs kaci
im gogonaze, romelsac uamravi kocna miuZRvna, is ki sxvaze
gaTxovda. leos imediT ver viqnebodi, mas ucnauri warmodgena hqonda fulze, daaxloebiT iseTi, rogoric monazons aqvs
`colqmrul siyvarulze~.
Tumca irgvliv yvelaferi gakaSkaSebuli iyo, quCaSi araferi brwyinavda, araviTari varskvlava taleri. vxedavdi mxolod avtomanqanebs, tramvais, avtobusebs da bonel moqalaqeebs. vimedovnebdi, rom Cemi marka tramvais saxuravze daeca da
depoSi vinme ipovis.
cxadia, SemeZlo evangelisturi eklesiis kalTas amovfare220
bodi, magram roca es kalTa warmovidgine, gamaJrJola. luTeris kalTas siamovnebiT amovefarebodi, `evangelisturi eklesiis kalTas~ ki vera. Tu mliqvneli gavxdebi, jobia, am mliqvnelobisagan raime sargebloba vnaxo da rac SeiZleba meti
siamovneba miviRo. nasiamovnebi ki maSin viqnebi, roca sxvebs
kaToliked movaCveneb Tavs. eqvsi Tve `aravis davenaxvebi~, Semdeg ki saRamoobiT zomervildis qadagebebze daviwyeb siaruls
da CemSi iseve afuTfuTdebian kaTolonebi, rogorc iaraSi
matlebi. magram amiT mamaCemis gulis mogebis ukanasknel SesaZleblobas da mura naxSiris trestis romelime filialSi
Cekze xelis moweris uflebas davkargav. iqneb dedaCemma Tavis
centralur komitetSi momawyos, sadac SesaZlebloba meqneba Cemi rasobrivi Teoriebi davicva. gavemgzavrebi amerikaSi,
qalTa klubebs gamovecxadebi, rogorc germaneli axalgazrdobis monaniebis cocxali magaliTi da moxsenebebs wavikiTxav.
mxolod erTi ram mawuxebs: piradad me mosananiebeli araferi maqvs, sruliad araferi da amitom iZulebuli viqnebi,
viTvalTmaqco. Tumca SemiZlia movyve, rogor Sevayare CogburTis kortze herberT qaliks saxeSi mTeli muWa nacari, rogor Camketes tirSi da rogor warvdeqi sasamarTlos winaSe,
romlis SemadgenlobaSic Sediodnen qaliki, briuli da liovenihi. magram amis moyolac TvalTmaqcoba iqneba. ar SeiZleba
amgvari momentebis aRwera da kiserze ordeniviT Camokideba.
yvela cdilobs, Tavisi cxovrebis gmiruli momentebi ordeniviT ataros. warsuls rom CaebRauWebi, esec farisevlobaa,
radgan kaciSvilma ar uwyis is momentebi: aba, vis ecodineba,
lurjqudiani henrieTe tramvaiSi rom Cajda da leverkuzenSi
gaemgzavra wminda germanuli miwis ebraeli iankebisagan dasacavad.
ara, yvelaze saimedo farisevloba, Tanac friad rom gamarTobda, mainc `kaTolikuri kartiT TamaSia~. aq naRdi mogeba
gaqvs xelSi.
kidev erTxel gadavxede universitetis saxuravebs da sasaxlis parkis xeivnebs: mari icxovrebs maT miRma, mTis ferdobze, bonsa da godesbergs Soris. keTili da patiosani. amitom
221
tuCebi Camuqebuli, TiTqmis lurji ferisa iyo, Tvalebi gaqvavebul casaviT cisferi da im kardinalis TvalebiviT carieli, romelmac didi xania dakarga rwmena da es ambavi sakuTari
TavisTvisac ki ver gaumxelia. Cemi anareklisa aRar meSinoda. aseTi saxis patronisaTvis Zneli ar aris `karieris gakeTeba~, aseTi saxiT im saqmis dacvac SeiZleba farisevlurad,
romelic, miuxedavad mTeli misi absurdulobisa da uazrobisa, SedarebiT mimzidvelia. im saqmes vgulisxmob, edgar vinekens rom swams. yovel SemTxvevaSi, am saqmes arafris gemo ar
dahkravs, yvelaze patiosnuria sayovelTao upatiosnebaSi da
yvelaze mcire borotebaa umcires borotebaTa Soris. amgvarad, garda Savisa, muqi yavisfrisa da lurjisa, arsebobs kidev erTi SesaZlebloba. wiTels ver vuwodebT mas _ metismetad evfemisturi da optimisturi iqneboda. esaa nacrisferi,
romelsac gariJraJis sxivi dahkravs. mwuxare feria, mwuxare
saqmis Sesaferisi, magram SeiZleba swored aq gamoinaxos adgili klounisaTvis, romelmac yvelaze saSineli codva Caidina:
sxvebSi sibralulis grZnoba gamoiwvia. cudi mxolod is iyo,
rom yvelaze naklebad edgaris motyueba mindoda, yvelaze metad masTan miWirda TvalTmaqcoba. me erTaderTi mowme viyavi
imisa, rom man marTlac gairbina asi metri 10,1 wamSi, xolo igi
erTaderTi iyo im mcirericxovan adamianTa Soris, vinc iseTad
micnobda, rogoric viyavi, iseTi vegone, rogoric var. edgars
araferi swamda, garda garkveuli adamianebisa. sxvebs meti
ram swamT: RmerTi, abstraqtuli fuli da is, rasac `saxelmwifo~ da `germania~ hqvia. edgars ki araferi amdagvari ar
swamda. amitomac daeca Tavzari, me rom maSin taqsi daviqirave.
axla guli mwydeba, ratom ar avuxseni yvelaferi, Torem ise
sul ara var valdebuli, vinmes rame avuxsna. sarkes movcildi.
Zalian momewona is saxe, sarkidan rom mimzerda. wuTiTac ar
momsvlia azrad, rom is, visac vumzerdi, me viyavi. es klouni
ki ara, mkvdari kaci iyo, romelic mkvdarsave ganasaxierebda.
saZinebel oTaxSi koWlobiT Sevlaslasdi. aqamde am oTaxSi
jer fexi ar Semidgams maris kabebis SiSiT. kabebs misTvis metwilad me vyidulobdi da, Tu kaba gadasakeTebeli iyo, mkera224
vTanac me mivdiodi mosalaparakeblad. garda wiTlisa da Savisa, TiTqmis yvela feri uxdeboda, nacrisferic ki ar ukargavda
iers. gansakuTrebiT uxdeboda vardisferi da mwvane. qalebis
modis saqmes rom gavyolodi, albaT, fulsac gavakeTebdi, magram iseTi kacisaTvis, romelic monogamia da homoseqsualisti ar aris, es saSineli wameba iqneboda. mamakacTa umravlesoba cols Ceks aZlevs da urCevs, `modis karnaxs~ daemorCilos.
roca modaSi iisferi Semodis, CekiT gamokvebili colebi iisfers icvamen. da roca qalbatonebi, romelTac `Tavebi moaqvT~, uklebliv yvelani, romelime wveulebaze iisfer kabebSi
gamowyobilni mimodian, iseTi grZnoba geufleba, TiTqos mdedrobiTi sqesis episkoposebis generalur asambleaze aRmoCndi, im episkoposebisa, romelTa sxeulebSi Zlivs feTqavs sicocxle. mari maT ricxvs ar ekuTvnis. jer kidev Cems saxlSi
vcxovrobdi, roca modaSi tomara-kabebi Semovida da yvela
batistvina dedakaci, romelTac qmrebma `mdgomareobis Sesabamisad~ Semosva ubrZanes, Cvens Jurfiqsebze tomaraSi gaxveuli
daZunZulebda. zogi marTla mecodeboda, gansakuTrebiT, erTerTi prezidentis (Cvens saxlSi prezidentebs ra gamolevda)
ZonZroxa coli. siamovnebiT mivuaxlovdebodi im qals da ise
movaxuravdi rames, sufras an fardas, rogorc gulmowyalebis mosasxams. misi briyvi da xvadagi qmari verafers amCnevda,
yru da brma iyo. SeeZlo coli vardisferi Ramis perangiT
Semosili gaegzavna bazarSi, Tuki romelime homoseqsualisti
ganacxadebda _ es modaSiao. meore dRes ki ormocdaaT evangelist pastors leqcias waukiTxavda Temaze: `Secnobis roli
qorwinebaSi~. man, albaT, isic ki ar icoda, rom mis cols
wyvetiani muxlebi hqonda da mokle kaba ar uxdeboda.
sarkisaTvis rom Tvali ameridebina, tansacmlis karadis
kari swrafad gamovaRe. maris araferi, araferi daetovebina
karadaSi, arc fexsacmlis kalapoti da arc qamari, rac qalebs xSirad rCebaT xolme. jer ar gamqraliyo misi sunamos
suni. SeeZlo meti lmobiereba gamoeCina, Cemi tansacmelic Tan
waeRo an viRacebisTvis eCuqebina, anda daewva, magram Cemi Cvrebi karadaSi isev ise ekida: mwvane velvetis Sarvali, romelic
225
rgolSi gayrili henrieTes naxmari xelsaxoci servantze datova. yvela mivaCerdiT xelsaxocs _ mas cotaodeni muraba
ecxo da wvnianisa Tu saweblis patara yavisferi laqebi aCnda. pirvelad vigrZeni, ra saSinelebaa im adamianis kuTvnili
nivTebi, romelic samudamod midis saxlidan an kvdeba. dedam
arc acia, arc acxela, Wamas Seudga. amiT undoda eTqva: cxovreba grZeldebao an rame amdagvari, magram me zustad vicodi,
rom es ase ar iyo. cxovreba ki ara, sikvdili grZeldeboda.
dedas sufris kovzi xelidan gavagdebine. baRSi gavvardi, Semdeg ukanve SemoviWeri saxlSi, sadac saSineli wivil-kivili
da wyevla-krulva iyo amtydari. dedaCems cxelma wvnianma saxe
dauwva. me henrieTes oTaxSi avvardi, fanjara farTod gavaRe
da yvelaferi, rac xelSi momyva, baRSi gadavyare: patara kolofebi, kabebi, Tojinebi, qudebi, fexsacmelebi da beretebi.
gamovaRe ujrebi. Sig TeTreuli ewyo. TeTreuls Soris ucnauri, albaT, misTvis Zvirfasi patara nivTebi elaga _ xorblis
gamxmari TavTavebi, qvebi, yvavilebi, qaRaldis naglejebi da
vardisferi bafTiT Sekruli werilebis mTeli dasta. xelis
erTi mosmiT baRSi gadavuZaxe CogburTis fexsacmelebi, Cognebi, sportul jildoebi. mogvianebiT leom miTxra, `giJs~
hgavdio. yvelaferi es ise swrafad momimoqmedebia, rom xelis
SeSla veravin gabeda. ujrebs erTianad vapirqvavebdi baRSi. Semdeg garaJSi Sevvardi, benziniT savse mZime baloni gamovitane,
henrieTes nivTebs gadavasxi da cecxli wavukide. yvelaferi,
rac irgvliv iyo mimobneuli, avardnil alSi fexiT Sevyare.
Semdeg movxvete nakuwebi, nafleTebi, gamxmari yvavilebi, werilebis dasta da isic cecxls miveci. bolos sasadilo oTaxSi
Sevvardi, servantidan henrieTes rgolSi gayrili xelsaxoci
aviRe da isic cecxlSi gadavuZaxe. mogvianebiT leom miTxra,
mTeli es ambavi xuT wuTze metxans ar gagrZelebula da sanam vinme mixvdeboda, ra moxda, cecxli ukve gizgizebda da
yvelafers nTqavdao. am dros saidanRac amerikeli oficeri
gamoCnda. mas egona, saidumlo masalebs vwvavdi, didi germaniis `vervolfis~ masalebs, magram roca baRSi gavida, TiTqmis
yvelaferi damwvari daxvda. gaSavebuli muguzlebi sazarlad
227
228
Camovjdebi, roca romidan matareblebi Camodis da ase gagrZeldeba manamde, sanam ar Camova Cemi coniux infidelis1 Tavis kaTolike qmarTan erTad. maT jvrisweras, albaT, usiamo sazrunavic axlda Tan: mari arc qvrivi iyo, arc qmarTan gayrili
da (rac SemTxveviT zustad vici) arc qalwuli. zomervildi,
albaT, Tmas iglejda, patarZali saqorwilo leCaqis gareSe am
saqmis mTel esTetikur mxares aufasurebso, magram, SeiZleba,
maT sagangebo liturgiuli miTiTebebic ki aqvT znedacemuli
qaliSvilebisa da klounebis yofili xasebisaTvis? netav, ra
ifiqra im episkoposma, maT rom jvari daswera? episkoposze
dabla mdgom saeklesio pirs isini, ra Tqma unda, ar ikadrebdnen. erTxel marim episkoposis rezidenciaSi SemaTria. Cemze
didi STabeWdileba moaxdina mTelma iq atexilma fusfusma _
mitris daxurvam da moxdam, TeTri bafTis Semoxvevam da Semoxsnam, kverTxis aqeT-iqiT gadatanam da TeTri bafTis wiTliT Secvlam... me xom xelovanis mgrZnobiare suli maqvs da
ganmeorebis esTetikuri fasi vici.
isev daviwye fiqri Cems pantomimaze `gasaRebebi~. SemeZlo
plastilini meSova, gasaRebebis anabeWdebi ameRo, an yalibebSi wyali Camesxa da macivarSi ramdenime gasaRebi `gamomecxo~.
albaT, portatuli macivris Sovnasac SevZleb da yovel saRamos, scenaze gasvlis win, imden gasaRebs gamovacxob, ramdenic
warmodgenis msvlelobaSi dadneba. SeiZleba am Canafiqridan
marTlac gamosuliyo raRac, magram es varaudi imav wuTSi
uarvyavi, radgan uaRresad rTuli momeCvena. garda amisa, ar
mindoda damokidebuli vyofiliyavi metismetad bevr rekvizitze da teqnikur faTerakebze: xom SeiZleboda aRmoCeniliyo
iseTi scenis muSa, romelic erTxel omSi romelime rainispirelma moatyua da xom SeeZlo im muSas macivris kari gaeRo
da CemTvis warmodgena CaeSala? pirveli azri ufro momwonda.
Camovjdebi bonis sadguris kibeze iseTi, rogoric var, oRond
saxeze umarilwasmuli, da gitaris akompanementze `litania
lauretanas~ vimRereb. gverdiT davideb quds, im dros rom
1
229
233
misTvis es didi Tanxa iyo. Cemi azriT, imisTvis, rasac piradi moTxovnilebebi ewodeba, leos es Tanxa or weliwads eyofoda; zogjer baqanze gasasvlel bileTs da erT park pitnis
kanfets iyidis, aTi pfenigic maTxovrisaTvis. asanTi ra aris,
asanTic ki ar sWirdeba. xolo Tu erT kolofs imisTvis iyidda, rom `ufrosebisaTvis~ saxeldaxelod cecxli moekidebina, is erTi kolofi mTel weliwads eyofoda da, ramdenic unda
etarebina jibiT, mainc axaliviT iqneboda. marTalia, drodadro sadalaqoSi Sesvla sWirdeboda, magram Tmis gasakreW
fuls igi, albaT, mamaCvenis mier swavlisaTvis dawesebuli `mimdinare angariSidan~ iRebda. adre xandaxan koncertis bileTis SesaZenad xarjavda fuls, Tumca metwilad dedaCemi xelSi
kontramarkebs aCeCebda. mdidrebi xom Raribebze bevrad met
saCuqars iReben yovelTvis da yidviTac ufro iafad yiduloben yvelafers. dedaCems biTumad movaWreTa mTeli sia hqonda
Sedgenili. Cemi varaudiT, igi safosto markebsac ki ufro iafad yidulobda. eqvsi marka da samocdaaTi pfenigi leosaTvis
didi Tanxa iyo, Tumca amjerad _ CemTvisac. magram leom, etyoba, jer ar icoda, rom me, rogorc amas Cvens saxlSi ambobdnen, `amJamad arsebobis yvela wyaro momspari mqonda~.
_ kargi, leo, _ vuTxari me, _ didi madlobeli var, roca
aqeT wamoxval, erTi kolofi sigareti wamomiRe.
leos pasuxi ar gaucia, me kvlav gavigone misi Caxveleba da
vkiTxe:
_ gesmis Cemi Tu ara?
iqneb, is ewyina, rom im fulidan maSinve sigaretis yidva
vTxove.
_ mesmis, mesmis, _ miTxra man enis borZikiT, _ mimZims amis
Tqma, magram mosvla ar SemiZlia.
_ raa? _ viyvire me, _ ar SegiZlia?
_ axla cxras TxuTmeti wuTi uklia, me ki cxraze saswavlebelSi unda viyo.
_ gvian rom dabrunde, ras gizamen, eklesiidan mogkveTen?
_ vkiTxe me.
_ kargi erTi, _ miTxra nawyenma.
235
236
_ rogor ara, maxsovs, _ mipasuxa man, _ kargad maxsovs, magram ramdenadac vici, vinekeni ar unda iyos germaniaSi.
viRacam miambo, romeliRac komisias samecniero mivlinebaSi
gahyva indoeTSi Tu tailandSio, zustad ar vici.
_ darwmunebuli xar? _ vkiTxe me.
_ TiTqmis, _ mipasuxa man, _ ho, gamaxsenda, heriberTma
miTxra.
_ vin, vin giTxra? _ viyvire me.
leom ise Caiwyvita xma, rom misi oxvrac ki ar mesmoda.
axla ki mivxvdi, ratom ar undoda CemTan mosvla.
_ vin giTxra? _ vkiTxe kidev erTxel, magram leos pasuxi
ar gaucia. saaRsarebo Caxveleba ukve Cvevad qceoda. aseTi Caxveleba xSirad gamigonia, roca eklesiaSi maris velodebodi.
_ ukeTesi iqneba, _ vuTxari Cumad, _ xvalac rom ar moxvide, ar Rirs leqciis gacdena. barem isic Tqvi, rom mari naxe.
_ etyoba, am xnis ganmavlobaSi oxvrisa da Caxvelebis meti
araferi aswavles. dadumebulma kidev erTxel amoioxra Rrmad, xangrZlivad da sawyaloblad.
_ pasuxisaTvis Tavs nu Seiwuxeb, _ vuTxari me, _ mxolod
momikiTxe is sasiamovno kaci, dRes rom orjer velaparake telefoniT.
_ STriuderi? _ mkiTxa man Cumad.
_ ar vici, ra gvaria, magram misi xma sasiamovnod JRers
telefonSi.
_ saTvalavSi aravin agdebs, _ miTxra man, _ mas... mas xom
samadlod aWmeven purs, _ leom raRac sicilis magvari dastyua sakuTar Tavs. _ zogjer telefonTan miipareba da sisuleleebs roSavs.
fexze wamovdeqi da odnav gadaweuli fardidan moedanze dakidebul saaTs Sevxede. cxras sami wuTi aklda.
_ axla jobia movrCeT, _ vuTxari me, _ Torem pirad saqmeSi rames Cagiweren. nu gaacden xval leqcias.
_ gamige, rogorme gamige, _ Semevedra igi.
_ daswyevlos eSmakma, _ vuTxari me, _ mesmis, mesmis Seni,
Tanac Zalian kargad.
239
242
arian, vidre zecis Svilebi, _ magram sakmarisi iyo, bonis sadguris kibeze Camovmjdariyavi, rom `biznesis~ TvalsazrisiT
misTvis ukve gaTavebuli kaci viqnebodi.
siarulis dros SesamCnevad aRar vkoWlobdi. amitom forToxlis yuTi aucilebeli aRar iyo. marcxena iRliaSi taxtis
baliSs amoviCri, marjvenaSi gitaras da ase waval samuSaoze.
kolofSi jer kidev ori sigareti ido. erTs movwev, meores ki
Tan waviReb, Sav qudSi Cavagdeb da misatyueblad gamoviyeneb.
kargi iqneboda, sigaretis gverdiT erTi moneta mainc damegdo.
Sarvlis jibeebi movisinje, gadmovabrune kidec: jibeebSi kinoTeatris ramdenime Zveli bileTi, riC-raCis patara wiTeli
figura da qaRaldis WuWyiani cxvirsaxoci aRmoCnda, fuli
ki ara. amis Semdeg swrafad gamovwie sakidris qveda ujra.
ujraSi iyo tansacmlis jagrisi, bonis saeklesio gazeTis gamoweris qviTari, erTi boTli ludis taloni, magram fuli
arc am ujraSi Canda. samzareuloSi yvela ujra gadavaqoTe,
Semdeg sawol oTaxSi gavvardi, sayeloebi, manJetebis sakinZeebi, windebi da cxvirsaxocebi gadavqeqe, xeli mwvane velvetis
Sarvlis jibeebSic vafaTure. veraferi aRmovaCine. amis Semdeg
muqi Sarvali gavixade, gamocvlili kaniviT iatakze davtove,
iqve davagde TeTri perangic, momolisfro-mocisfro triko
Cavicvi, karadis sarkiani kari gamovaRe da sakuTari Tavi SevaTvaliere. didebulia, aseTi kargi arasodes vyofilvar.
ferumarili metismetad sqlad mqonda saxeze dadebuli _ im
xnis ganmavlobaSi, rac uqmad ido, cximi gamoscloda da axla
sarkeSi davinaxe, rom grimi alag-alag damskdariyo. saxe miwidan amoTxril qandakebas mimigavda. muqi Tma parikiviT medo
Tavze. simReris teqsti, am dros rom momivida TavSi, CemTvis
CaviRiRine: `sawyal papsa da ioanes qdp-s ar eyureba, arc miuleris viria, arc misi Zroxa sWirdeba~. dawyeba amiTac SeiZleba, RvTis gmobasTan mebrZoli centraluri komiteti simReris
teqstSi ver gamomedaveba. amgvar strofs kidev bevrs SevTxzav
da baladasaviT vimRereb. siamovnebiT vitirebdi, magram ferumarili ise kargad mqonda wasmuli saxeze, Camosarecxad ar memeteboda, momwonda bzarebic, aqerclili adgilebic, cremli
244
246
wigni 30
redaqtori maia aludauri
koreqtorebi: nana antonova-iluriZe
manana dauSvili
natalia CimakaZe
kompiuteruli uzrunvelyofa daTo mosiaSvili
ydis dizaini eTer gziriSvili
proeqtis menejeri TinaTin asaTiani
seriis wina
wignebi
wigni 1
onore de balzaki
Sagrenis tyavi
wigni 2
jek londoni
martin ideni
wigni 3
SoTa rusTaveli
vefxistyaosani
wigni 4
aleqsandre diuma
sami muSketeri
or tomad
wigni 5
uiliam Seqspiri
hamleti
wigni 6
Jiul verni
80 000 kilometri wyalqveS
wigni 7
mixail bulgakovi
ostati da margarita
wigni 8
oskar uaildi
dorian greis portreti
wigni 9
Carlz dikensi
devid koperfildi
wigni 10
erix maria remarki
triumfaluri TaRi
wigni 11
frederik begbederi
99 franki
wigni 12
edgar po
moTxrobebi
wigni 13
homerosi
odisea
wigni 14
main ridi
uTavo mxedari
wigni 15
Tomas mani
budenbrokebi
or tomad
wigni 16
mark tveni
tom soieris Tavgadasavali
wigni 17
konstantine gamsaxurdia
didostatis marjvena
wigni 18
migel de servantesi
don kixoti
or tomad
wigni 19
o henri
moTxrobebi
wigni 20
Stefan cvaigi
mariam stiuarti
wigni 21
mario piuzo
naTlia
wigni 22
gustav floberi
madam bovari
wigni 23
jorj orueli
1984
wigni 24
stendali
wiTeli da Savi
wigni 25
fiodor dostoevski
Zmebi karamazovebi
or tomad
wigni 26
ernest heminguei
mSvidobiT, iaraRo!
wigni 27
gi de mopasani
lamazi megobari
wigni 28
riunoske akutagava
moTxrobebi
wigni 29
uiliam Tekerei
amaoebis bazari
or tomad
seriis momdevno
wignebi
dante aligieri
RvTaebrivi komedia
Sarlota bronte
jein eari
vaJa-fSavela
poemebi