You are on page 1of 256

50 wigni, romelic unda waikiTxo,

sanam cocxali xar

wigni 30

gamomcemloba palitra L
Tbilisi, 2012

UDC (uak) 821.112.2_31



b-692

`50 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar~


es proeqti msoflios araerT qveyanaSia popularuli.
sxvadasxva gamokiTxvis saSualebiT, mkiTxveli irCevs 50
saukeTeso wigns msoflio literaturis saganZuridan. saqarTveloSi `kviris palitris~ am proeqts mravali aTasi
adamiani gamoexmaura. swored maTi dadgenilia im rCeuli
wignebis nusxa, romelic `palitramediam~ realur biblioTekad aqcia.
es wigni msoflio literaturis am unikaluri biblioTekis nawilia.

Originally published in German under the title


`Ansichten eines Clowns~ by Heinrich Bll
1963, 2004 by Verlag Kiepenheuer & Witsch GmbH & Co. KG,
Cologne/Germany
Targmanze ufleba miRebulia saqarTvelos avtorTa
sazogadoebisgan www.sas.ge
gamomcemloba palitra L, 2012
yvela saavtoro ufleba daculia.

ISSN 1987-9628
ISBN 978-9941-19-343-9

hainrix bioli

klounis
TvalTaxedva
neli amaSukelis Targmani

anemaris
romelTa ar mieTxra misTvis, ixilon da, romelTa ara esma, gulisxma-yon.

1
bonSi rom Camovedi, Ramdeboda. Tavs Zala davatane, rom memoqmeda im avtomatizmis gareSe, xuTi wlis gauTavebeli mogzaurobis Sedegad rom gamomimuSavda: baqnidan Cadi kibeze, adi
mopirdapire kibeze, Zirs dade samgzavro CanTa, paltos jibidan amoiRe samgzavro bileTi, mere isev CanTas daavle xeli,
Caabare bileTi kontroliors, wadi gazeTis jixurisaken, iyide saRamos gazeTebi, gadi quCaSi da xeliT uxme taqsis. xuTi
wlis ganmavlobaSi TiTqmis yoveldRe saidanRac mivemgzavrebi
da sadRac Cavdivar. dilaobiT zeviT-qveviT mivuyvebi rkinigzis
sadguris kibes, naSuadRevs ki jer qveviT veSvebi, Semdeg zeviT
avdivar, xeliT vuxmob taqsis, pijakis jibeSi veZeb mZRolis
gasastumrebel fuls, jixurebSi vyidulob saRamos gazeTebs
da gulis siRrmeSi vtkbebi _ es ise gamijda Zval-rbilSi,
arafers dagidevT.
mas Semdeg, rac marim mimatova, raTa im kaTolike ciupfners
gahyoloda colad, es procesi kidev ufro meqanikuri gaxda da
kvlavac arafers dagidevT. manZils sadguridan sastumromde
da sastumrodan sadguramde mxolod erTi ram zomavs _ taqsis mricxveli. sadguridan mricxveli werda xan or, xan sam,
xanac oTx-naxevar markas. magram mas Semdeg, rac mari gamSorda, es Cveuli ritmi zogjer irRveva xolme _ sastumro da
sadguri erTmaneTSi mereva, matareblis bileTs facifuciT veZeb porties daxlTan, baqnis gasasvlelSi gaCerebul kontroliors ki Cemi oTaxis nomers vekiTxebi. etyoba, raRaca, rasac
albaT bedi hqvia, maiZulebs, gavixseno Cemi profesia da isic,
5

Tu ra Sav dReSi aRmovCndi. klouni gaxlavarT, oficialurad


profesionali komikosi msaxiobi mqvia, arc erT eklesias ar
vuxdi xarks, var ocdaSvidi wlis da erT-erT Cems nomers `Camosvla da gamgzavreba~ ewodeba. am usaSvelod gaWianurebul
pantomimaSi mayurebelma bolo wuTamde ar icis, Camovedi Tu
gavemgzavre. am nomers xSirad kidev erTxel vimeoreb matarebelSi (nomeri Sedgeba eqvsasze meti moZraobisagan da mTeli
qoreografia sisxlSi unda mqondes gamjdari). amitom, ra gasakviria, Tu zogjer sakuTari fantaziis msxverpli vxdebi. Sevrbivar sastumroSi, TvaliT veZeb matareblis mimosvlis ganrigs, vpoulob kidec da, imis magivrad, rom Cems oTaxSi avide
da warmodgenisaTvis movemzado, avrbivar da Cavrbivar kibeze,
raTa matarebels mivuswro. sabednierod, TiTqmis yvela sastumroSi micnoben: xuTi wlis ganmavlobaSi garkveuli ritmi
gamomimuSavda da variantebic aq gacilebiT naklebia, vidre
Tavidan ggonia. garda amisa, Cemi agenti kargad icnobs Cems xasiaTs da yovelnairad cdilobs, saqmeebi momigvaros. amiT igi
pativs scems da xarks uxdis imas, rasac `xelovanis mgrZnobiare suls~ uwodebs da Cems oTaxSi yovelTvis `kargi ganwyobilebis aura~ mxvdeba. lamaz larnakSi yvavilebia da, rogorc
ki paltos savarZelze mivagdeb, xolo fexsacmels kuTxisaken
movisvri (mZuls fexsacmeli), lamaz mosamsaxure gogos ukve
moaqvs CemTvis yava da koniaki da mimzadebs abazanas. mwvane esencia wyals surnelebas aniWebs da nervebs mimSvidebs. vwevar
abazanaSi, vkiTxulob mxolod araseriozul gazeTebs, eqvss
Tu ara, sams mainc da dabal xmaze vRiRineb mxolod liturgiul sagaloblebs, qoralebs, himnebs, sekvenciebs, romlebic
skolis merxidan CamrCa mexsierebaSi. Cemi mSoblebi, marTlmorwmune protestantebi omis Semdeg gavrcelebul rjulSemwynareblobis modas ahyvnen da kaTolikur saswavlebelSi mimabares. piradad me religias zurgi vaqcie, eklesiaSic ki ar
davdivar da liturgiul teqstebsa da melodiebs samkurnalo
mizniT viyeneb: sagaloblebi yvelaferze metad mexmarebian, moverio im or sens, romlebiTac bunebam damajildova _ melanqoliasa da Tavis tkivils. mas Semdeg, rac mari kaTolikeebTan
6

gadabargda (mari TviTonac kaTolikea, magram aseTi gamoTqma


mainc marTebulad mimaCnia), orive seni ufro gamimwvavda da
Tantum Ergo1 da `litania lauretana~2, aqamde rom yvelaze metad miqarvebdnen tkivils, axla ZlivsRa mSvelian. arsebobs
sxva wamalic _ alkoholi, romelic droebiT mSvelis. Cemi
saboloo gankurneba maris SeeZlo, magram, samwuxarod, marim
mimatova. klouni rom smas daiwyebs, ufro swrafad daeSveba
Zirs, vidre mTvrali meTunuqe gadavardeba saxuravidan.
roca scenaze mTvrali gavdivar, zustad veRar vasruleb
moZraobebs, romelTa gamarTleba mxolod sizustes SeuZlia,
da zogjer iseT Secdomas vuSveb, klounisaTvis Tavis moWras
rom udris: mecineba sakuTar oxunjobaze. amaze damamcirebeli
araferia. roca fxizeli var, scenaze gasvlamde sul ufro da
ufro mipyrobs SiSi (xSirad xelis kvriTac ki magdeben scenaze) da is, rasac zogierTi kritikosi `fiqrnarev kritikul
mxiarulebas~ uwodebda, `romlis miRmac gulis Zgera ismis~,
sxva araferi iyo, Tu ara gamToSavi sasowarkveTileba, romelic xels miwyobda marionetad gadavqceuliyavi. cud dReSi
maSin vvardebodi, roca Zafi wydeboda da sakuTari Tavis amara
vrCebodi. albaT, raRac amdagvars ganicdis beri mistikuri
ganWvretis dros. mari yovelTvis Tan daaTrevda aTasgvar mistikur literaturas da, ramdenadac maxsovs, am wignebSi xSirad wavwydomivar sityvebs `amao~ da `arara~.
sami kvira yoveldRe mTvrali viyavi da scenaze gasvlisas
macdunebeli Tavdajerebuloba meufleboda. Sedegmac ufro
male iCina Tavi, vidre es zarmac mowafes emarTeba. igi xom
niSnebis furclis miRebamde iluziebiT imSvidebs Tavs _
naxevari weli sakmaod didi droa saocnebod. sami kviris Semdeg Cems oTaxSi yvavilebi aRar idga, meore Tvis Sua ricxvebSi abazaniani nomeri aRar mRirsebia, mesame Tvis damdegs ki
sadguridan ukve Svidi markis manZilze vcxovrobdi, xolo
Tantum Ergo (laT.) _ `ramdenadac asea~ _ kaTolikuri locvis, wminda
gvamis himnis `aJRerdi, enav~ me-5 strofis dasawyisi.
1

`litania lauretana~ _ locva loretos netari qalwuli mariamisi.

Cemi gasamrjelo erT mesamedze Semcirda. varietes kari momixures. sadRa iyo koniaki _ arays masmevdnen. warmodgenas
vmarTavdi uRimRamod ganaTebul scenaze, Cabnelebul darbazebSi, sadac yovlad ucnauri kavSirebi sxdomebs atarebdnen.
vinRa fiqrobda arazust moZraobebze, lamis vpampulobdi da
ase varTobdi iubilarebs: rkinigzelebs, fostisa da sabaJos
moxeleebs, kaTolike diasaxlisebs, evangelist medicinis
debs, bundesveris oficrebs, romlebic saswavleblis damTavrebas ludis smiT aRniSnavdnen da zeimis dasamSveneblad me
miwvevdnen, Tumca xeirianad isic ki ar icodnen, hqondaT Tu
ara sicilis ufleba, roca Cemi erT-erTi Zveli pantomimis,
`Tavdacvis sabWos~, gacveTil narCenebs vuCvenebdi. guSin ki
boxumSi axalgazrdebis winaSe momixda gamosvla. Caplins
vbaZavdi, uecrad fexi damicda, adgoma veRar SevZeli. aravis daustvenia, mayureblebi TanagrZnobiT CurCulebdnen.
bolos, roca farda CamouSves, koWlobiT gavedi scenidan,
mTel Cems bargi-barxanas Tavi movuyare da ise mivaSure pansionats, rom grimic ki ar momicilebia. pansionatSi erTi
aurzauri atyda: Cemma diasaxlisma mZRolis gasastumrebeli
fuli ar masesxa da gaavebuli mZRoli imiT davaSoSmine, rom
eleqtrosamarTebeli giraod ki ara, gasamrjelod miveci. sabednierod, wesieri kaci aRmoCnda da xurdad sigaretis gaxsnili kolofi da ori marka damibruna. tangauxdeli mivegde
gauSlel sawolze, boTlSi CarCenili arayi gamovwrupe da
am bolo TveebSi pirvelad vigrZeni, rom aRarc melanqolia
mawuxebda da aRarc Tavis tkivili. mTvrali, wumpeSi amogangluliviT, swored ise vegde sawolze, rogorc bevrjer minatria, netavi ase davlio dRe-meTqi. erTi peSvi aryisTvis
ukanasknel perangs gavimetebdi, magram imdeni laparakis Tavi
ar mqonda, aseT garigebas rom sWirdeba xolme. mxolod aman
amaRebina xeli ganzraxvaze. meZina SesaniSnavad, magram damesizmra, TiTqos scenis mZime farda rbil, sqel sudarasaviT
gadamefara, rogorc dabinduli madli, magram buranSi wasulma ZilSive vigrZeni, rogor Semipyro gaRviZebis SiSma.
saxe grimiT maqvs moTxupnili, marjvena muxli gamisivda,
8

plastmasis langarze iseTi sauzme devs, pirs ver daakareb,


yavadanTan ki Cemi agentis depeSa gdia: `koblencma da maincma
uari SemoTvales. saRamos bonSi dagirekavT. conereri~. mcire xnis Semdeg damireka im kacma, vinc saRamos marTavda. mxolod axla gavige misgan, Turme qristianTa ganaTlebis saqmes
xelmZRvanelobda.
_ qosTerTi gaxlavarT, _ momesma mliqvneluri, msusxavi
xma. _ Tqveni gasamrjelos sakiTxi xom unda gavarkvioT.
_ keTili, amas win ra udgas, _ vupasuxe me.
_ viTom? _ mkiTxa man.
me vdumdi. kacma laparaki ganagrZo. axla mis uferul,
msusxav xmaSi sadisturi bgerebi aJRerda.
_ adre SevTanxmdiT, rom gasamrjelod as markas gadavuxdidiT klouns, romelic im dros orasi mainc Rirda.
am sityvebs dumili mohyva, albaT imisaTvis, rom gavexelebine, magram me krinti ar damiZravs. Tavi veRar Seikava da Cveuli
TavxedobiT ganagrZo:
_ me sazogadoebrivad sasargeblo kavSirs vxelmZRvanelob
da sindisi nebas ar maZlevs, asi marka gadavuxado klouns,
visTvisac oci markac ki bevria. Cveni mxriv, esec didi xelgaSlilobaa.
araviTari sababi ar mqonda, dumili damerRvia. amitom sigarets movukide, wyalwyala yava davisxi da mis qoSins mivayurade.
_ Tu mismenT mainc? _ mkiTxa man.
_ diax, gismenT, _ vupasuxe da kvlav Cavikminde xma.
dumili kargi iaraRia. skolaSi, roca direqtorTan an kolegiaze mibarebdnen, yovelTvis jiutad vdumdi. ara uSavs,
gaiwuros oflSi telefonis xazis meore boloSi Camokidebuli qristiani batoni qosTerTi. aseT gulnamceca kacunas, aba,
rogor Sevecodebodi. samagierod, sakuTari Tavis Secodeba
SeZlo da bolos Caiburtyuna:
_ rames xom ar metyviT, batono Snir?
axla ki amoviRe xma.
_ kargad damigdeT yuri, batono qosTerT. ai, ras getyviT:
CabrZandiT taqsiSi, midiT sadgurze, miyideT pirveli kla9

sis bileTi bonamde, miyideT erTi boTli arayi, mobrZandiT


sastumroSi, gadaixadeT Cemi danaxarji, moaxlis gasamrjelos CaTvliT, damitoveT konvertiT imdeni fuli, rac taqsiT sadguramde misvla Rirs da, garda amisa, gaficebT Tqvens
qristianul sindiss, gamigzavneT Tqveni xarjiT bargi bonSi.
Tanaxma xarT?
qosTerTma TavisTvis raRac iangariSa, Caaxvela da miTxra:
_ ormocdaaT markaze metis gadaxdas ar vapirebdi.
_ keTili, _ vuTxari me, _ maSin tramvaiT imgzavreT da
es yvelaferi ormocdaaT markaze naklebi dagijdebaT. Tanaxma
xarT?
man kvlav raRac daiangariSa da miTxra:
_ ar SegiZliaT bargi taqsiT waiRoT?
_ ara, vupasuxe me, _ fexi vitkine da bargis Trevis Tavi
ara maqvs.
etyoba, qosTerTma qristianuli sindisis Zlieri qenjna
igrZno.
_ batono Snir, _ miTxra lmobierad, _ vwuxvar, rom
me...
_ rogor gekadrebaT, batono qosTerT, _ vuTxari me, _
bednieri var, rom SemiZlia dagazogvinoT qristianuli saqmisaTvis ormocdaToTxmeti Tu ormocdaTeqvsmeti marka.
berkets xeli davaWire da yurmili aparatis gverdiT davde
_ qosTerTi iseTi tipi iyo, SeeZlo kidev erTxel daereka da
karga xans eybeda. sjobs, marto darCenilma sakuTar sindisSi
moafaTuros xeli.
cudad viyavi. damaviwyda meTqva, rom marto melanqolia da
Tavis tkivili ki ara, kidev erTi, TiTqmis mistikuri Tvisebac mawuxebs: telefonis meSveobiT sunsac aRviqvam, qosTerTs
ki abebis motkbo suni asdioda. iZulebuli gavxdi, wamovmdgariyavi da kbilebi gamexexa. fskerze darCenili aryis wveTebi
pirSi gamovivle, grimi gaWirvebiT movicile, isev loginSi Cavweqi da daviwye fiqri marize, protestantebze da kaTolikeebze. warmovidgine momavali, vfiqrobdi im wumpezec, romelSic
odesme aucileblad aRmovCndebodi. roca klouni ormocdaaT
10

wels miatans, misTvis mxolod ori gza arsebobs: an wumpe, an


sasaxle. sasaxleze ar miocnebia, radgan ormocdaaT wlamde
ocdaor welze meti maqvs saTrevi.
koblencma da maincma rom uari SemomiTvales, conereri amas
`pirvel sagangaSo~ safexurs daarqmevda. CemTvis ki miswreba
iyo, _ damaviwyda meTqva, rom kidev erTi Tviseba maqvs: gulgriloba. wumpe bonSic bevria, Tanac gana vinmem damiwesa,
maincdamainc ormocdaaT wlamde moicadeo? momagonda mari,
misi xma, mkerdi, xelebi, Tma, misi moZraobebi da yvelaferi
is, rasac erTad vakeTebdiT. momagonda ciupfneri, romelsac
mari colad unda gahyoloda. bavSvobaSi Cven sakmaod kargad
vicnobdiT erTmaneTs, ise kargad, rom, roca davaJkacebulni
kvlav SevxvdiT, arc ki vicodiT, SenobiT gvelaparaka Tu TqvenobiT. orive mimarTva uxerxuli gveCveneboda da, roca erTmaneTs vxvdebodiT, uxerxulad vgrZnobdiT Tavs. ver gamigia,
raRa maincdamainc mas mietmasna mari, magram, iqneb, marTlac
arasodes `mesmoda~ marisi?
gavcofdi, raRa swored qosTerTi gamotyvra da gamomarkvia
fiqrisgan. ZaRliviT fxaWnida kars da bolos miTxra:
_ momismineT, batono Snir, eqims xom ar gamovuZaxo?
_ momwydiT Tavidan, _ vuyvire me, _ SemoacoceT konverti
karis qveS da wabrZandiT saxlSi.
roca qosTerTma konverti karis qveS Semoacoca, sawolidan wamovdeqi, konverti aviRe da gavxseni. konvertSi aRmoCnda
meore klasis bileTi boxumidan bonamde da zustad naangariSebi taqsis fuli: eqvsi marka da ormocdaaTi pfenigi. imedi
mqonda, aT markamde mainc daamrgvalebda, da vvaraudobdi, ramdeni damrCeboda, roca pirveli klasis bileTs fasdaklebiT
Cavabarebdi salaroSi da meore klasis bileTs viyiddi. Cemi
angariSiT xuT markas mainc movigebdi.
_ yvelaferi rigzea? _ momesma garedan.
_ diax, _ vupasuxe me, _ waeTrieT aqedan, binZuro qristiano WiaRuav!
_ rogor gekadrebaT? _ SemomZaxa man.
_ waeTrieT! _ avRrialdi me.
11

siCume erT wams Tu gagrZelda. Semdeg gavigone, rogor daeSva kibeze.


miwis Svilebi zecis SvilebTan SedarebiT marto Wkvianebi
ki ara, ufro adamianurnic da sulgrZelnic arian. aryisa da
sigaretisaTvis rom cotaodeni fuli damezoga, sadguramde
tramvaiT wavedi. pansionatis diasaxlisma im depeSis Tanxac
miangariSa, wina saRamos monika zilvss rom gavugzavne bonSi
_ qosTerTma ar isurva am danaxarjis gadaxda. ase rom, sadguramde taqsisTvis mainc ar meyofoda fuli. depeSa manamde gavgzavne, sanam gavigebdi, rom koblencma miwvevaze uari miTxra.
uaris Tqmas me TviTon vapirebdi, magram imaT damaswres. cotaTi esec maRizianebda. ajobebda, me TviTon SemeTvala depeSiT
uari: `muxli maqvs mZimed daSavebuli. warmodgenas ver gavmarTav~. kidev kargi, rom monikas depeSa gavugzavne: `xvalisaTvis
damaxvedreT dalagebuli bina. guliTadi salami. hansi~.
2
bonSi yovelTvis yvelaferi sxvagvarad xdeboda. am qalaqSi
arasodes gamovsulvar scenaze. bonSi ubralod vcxovrobdi
da taqsis rom daviWerdi, sastumroSi ki ara, sakuTar binaSi
mivyavdi. jobda meTqva: Cven mivyavdiT, mari da me. Cvens saxls
portie ar hyavs, rom sadguris kontroliorSi amerios. miuxedavad amisa, sakuTari Weri, sadac weliwadSi mxolod samioTxi kvira Tu gamitarebia, CemTvis yvela sastumroze ucxoa.
bonSi Casulma Zlivs Sevikave Tavi, rom taqsi ar momexmo. es
Jesti ise mqonda Sesisxlxorcebuli, rom kinaRam uxerxul
mdgomareobaSi aRmovCndi. jibeSi erTi markaRa medo. gareT kibeze gavCerdi da jibeebi moviqeqe, Tu maqvs-meTqi Tan gasaRebebi: sadarbazosi, binisa, saweri magidis ujrisa, sadac velosipedis gasaRebi devs. didi xania vfiqrob, Sevqmna pantomima
gasaRebebze: yinulis gasaRebebis mTeli acma warmodgenis msvlelobaSi TandaTan dneba.
taqsis fuli swored maSin ar mqonda, roca cxovrebaSi pirvelad marTla mWirdeboda taqsi. muxli gamisivda. sadguris
moedani gaWirvebiT gadavWeri koWlobiT da fosTSTraseze Se12

vuxvie. Cveni bina sadguridan ori wuTis savalzea, magram axla


gza usasrulo momeCvena. mcire xniT sigaretis avtomats miveyrdeni da Tvali Sevavle im saxls, romelSic babuaCemma bina
maCuqa. koxta binebs lamazad Seferili, mopirkeTebuli aivnebi
amSvenebs. saxli xuTsarTuliania da xuTive sarTuls erTmaneTisagan gansxvavebuli aivnebi aqvs, Ria an muqi ferisa. mexuTe
sarTulze, sadac yvelaferi Jangisferia, me vcxovrob.
SeiZleba, im wuTSi swored Cemi axali pantomima warmovidgine? gasaRebi sadarbazos karis budeSi Sevacure da sulac ar
gamkvirvebia, rom ar dadna. Semdeg liftis kari gavaRe, mexuTe Rilaks TiTi davaWire da odnav xmauriT zeviTken daviZari.
liftis viwro fanjridan vxedavdi derefnis erT nawils, xolo
derefnis fanjridan _ mziT ganaTebuli Zeglis zurgs, moedans
da eklesias, Semdeg isev Savi monakveTi da betonis iataki moCanda, xolo cota mogvianebiT, odnav Secvlil rakursSi, isev
mziT ganaTebuli Zeglis zurgi, moedani da eklesia gamoCnda.
ase ganmeorda samjer, meoTxe sarTulidan mxolod moedani da
eklesia Canda, mexuTe sarTulze asulma ki sakuTari binis kari
gavaRe da sul ar gamkvirvebia, rom kari advilad gaiRo.
Cems binaSi yvelaferi Zalian Jangisferia: karebi, kafeli,
ganjinebi. aqaurobas Zalian mouxdeboda Sav taxtze wamowolili moJangisfro-wiTel xalaTSi gaxveuli qali. SeiZleba,
aseTi qalis xelSi Cagdeba arc gamWirveboda, magram me mxolod melanqolia, Tavis tkivili, gulgriloba da telefoniT sunis aRqmis mistikuri unari ki ara, erTi saSineli senic
mawuxebs _ monogamiisadmi midrekileba. amqveynad arsebobs
erTaderTi qali, visTanac SemiZlia imis gakeTeba, rasac mamakacebi qalebTan akeTeben. es qali aris mari da mas Semdeg, rac
man mimatova, beriviT vcxovrob. es kia: beri ara var. erTxel
azrad momivida, sofelSi wavsuliyavi da Cemi Zveli skolis
erT-erTi mRvdlisaTvis rCeva mekiTxa, magram yvela mRvdels
adamiani poligamiur arsebad miaCnia, amitomac eqomagebian ase
gulmodgined erTcolianobas. me maT albaT urCxuli vegonebi
da maTi rCeva sxva araferi iqneba, Tu ara qaragmuli miTiTeba
im savaneze, sadac, rogorc fiqroben, siyvaruli iyideba. pro13

testantebisagan jer kidev moveli raRac sakvirvels _ qosTerTma marTlac moaxerxa Cemi gaoceba, magram kaTolikeebi veRarafriT gamakvirveben. erT dros kaTolicizmis mimarT didi
simpaTiiT viyavi ganwyobili, maSinac, am oTxi wlis win marim
pirvelad rom mimiyvana `progresul kaTolikeTa wreSi~. maris
guliT undoda, gaecno CemTvis inteligenti kaTolikeebi. cxadia, faruli azric amoZravebda, iqneb erT mSvenier dRes rjuli Seicvaloso (aseTi faruli azri yvela kaTolikes utrialebs TavSi). am wreSi gatarebuli pirvelive wuTebi saSineli
iyo. maSin ocdaori wlisac ki ar viyavi, klounis xelobas
veuflebodi da Savi dRe madga _ dilidan daRamebamde vvarjiSobdi. im saRamos didi sixaruliT velodi, varjiSisagan qancgawyvetils imedi mqonda, rom mxiarulad gavatarebdi dros,
miveZalebodi karg Rvinos, Seveqceodi gemriel kerZebs, SeiZleba, mecekva kidec (Cven ise xelmokled vcxovrobdiT, Rvinoc gvenatreboda da gemrieli saWmelic), magram yvelaferi
sul sxvanairad moxda _ Rvino ar daileoda, xolo saRamo...
aba, rogor giTxraT, daaxloebiT ase warmomidgenia uniaTo
profesoris seminari sociologiaSi. es yvelaferi araTu damqancveli, zedmetad da arabunebrivad damqancvelic ki iyo.
jer erTad iloces, me ki am dros ar vicodi, sad wameRo xelebi da rogor damemala saxe. Cemi azriT, urwmuno kaci aseT
mdgomareobaSi ar unda Caayeno. maT rom mxolod Cveulebrivi
locva `mamao Cveno~ an `Ave Maria~ wamoewyoT, CemTvis esec
sakmaod saCoTiro iqneboda, radgan protestantulad aRmzardes da miveCvie, marto viloco, roca da sadac momexasiaTeba.
isini ki kiTxulobdnen kinkelis mier SeTxzul programul
teqsts `da Cven gevedrebiT Sen, mogvec Zala, raTa ganurCevlad mivuzRoT sakadrisi damkvidrebulsac da aRmavalsac~
da ase Semdeg. bolos gadavidnen saRamos Temaze `siRatake im
sazogadoebaSi, sadac vcxovrobT~. aseTi saSineli saRamo Cems
cxovrebaSi iSviaTad mqonia. ver gamigia, ratom unda iyos religiur Temaze saubari ase damqancveli. vici, Znelia irwmuno
aseTi religia, mkvdreTiT aRdgoma da maradiuli arseboba.
yovelive es Zneli dasajerebeli unda iyos. mari xSirad miki14

Txavda biblias. mogvianebiT kierkegoris kiTxvac ki daviwye


(damwyebi klounisaTvis sasargeblo sakiTxavia). marTalia gamiZnelda, magram ar davqanculvar. ar vici, iqneb, arian adamianebi, romlebic pikasos an klees suraTebs pawia sufrebze qargaven, magram im saRamos ise momeCvena, TiTqos es progresuli
kaTolikeebi Toma aqvinelis, francisk asizelis, bonaventuras
da papi leo XIII-is naazrevisagan iqsovdnen TeZoebze Semosaxvev Cvrebs, rac, cxadia, maT siSiSvles ver faravda, radgan (Cem
garda) damswreTagan aravis hqonda aTas xuTas markaze naklebi
Tviuri Semosavali. TviTonac ise uxerxulad grZnobdnen Tavs,
rom bolos cinizmsa da snobizms amoefarnen. gamonakliss mxolod ciupfneri warmoadgenda; igi ise gaawama mTelma am ambavma, rom sigaretic ki mTxova. mis cxovrebaSi es iyo pirveli
sigareti, romelsac umweod abolebda da me SevamCnie, rom uxaroda, roca kvamli saxes ufaravda. maris mdgomareoba mawuxebda, radgan gafiTrebuli ijda da TrToda, xolo kinkeli am
dros anekdots hyveboda: erTi kaci Turme TveSi xuTas markas
iRebda da ara uSavda ra, Tavi gahqonda. cota xnis Semdeg aTasi
marka dauniSnes. SeamCnia, rom cxovreba gauWirda. xolo roca
misma Semosavalma jer ori aTas markas miaRwia, bolos ki sami
aTasamde avida, isev aewyo cxovreba. kinkelma Tavisi brZnuli gamocdileba Semdegnairad Camoayaliba: `Tu TveSi xuTas
markamde iReb, araferi giWirs, xuTasidan sami aTas markamde
ki did siduxWires ganicdi~. kinkelma verc ki SeamCnia, ra Caidina: bevrs laybobda, eweoda msxvil sigaras, xSirad mihqonda
pirTan RviniT savse Wiqa, sanslavda yvelian kverebs da yovelive amas olimpiuri simSvidiT akeTebda. bolos misma saqcielma
wris sulieri moZRvari prelati zomervildic ki SeaSfoTa.
igi Seecada saubris Tema Seecvala. zomervildma, mgoni, xelCasaWidi sityva `reaqcia~ Seapara da kinkeli maSinve wamoego
ankesze. aiwyvita, gacofda, gaaxura moxseneba imaze, rom Tormeti aTasad Rirebuli avtomanqana ufro iafi jdeba, vidre
oTxiaTasxuTasiani da Sua laparakSi gaCumda. amjerad misma
colmac ki, romelic qmars aRmerTebda da unaklod miaCnda,
SvebiT amoisunTqa.
15

3
es pirveli SemTxveva iyo, roca sakuTar binaSi Tavi TiTqmis
kargad vigrZeni. aq siTbo da sisufTave sufevda. roca palto
sakidze davkide da gitara kuTxeSi mivayude, gavifiqre, bina
iqneb cota mets niSnavs, vidre Tavis motyueba-meTqi. erT adgilas fexis mokideba miWirs. es, albaT, ase iqneba yovelTvis.
am mxriv mari Cemze uaresia, magram mainc arCia, sabolood sxvis budeSi mokalaTebuliyo. arada, iseTi droc maxsovs, Tu
erT kviraze metxans miwevda romelime qalaqSi gamosvla, mari
awrialdeboda xolme.
monika zilvss axlac iseTi gulisxmiereba gamoeCina, rogorc yovelTvis, roca ki depeSas vugzavnidiT: saxlmmarTvelisaTvis gasaRebi gamoerTmia, yvelaferi daesufTavebina,
saerTo oTaxSi yvavilebi daedga, macivari nair-nairi sursaTsanovagiT gamoevso, samzareulos magidaze dafquli yaviT savse kolofi ido, mis gverdiT _ koniakis gauxsneli boTli.
saerTo oTaxSi sigaretebi damxvda magidaze, xolo yvavilebis gverdiT anTebuli sanTeli iRvenTeboda. monika zogjer
uCveulod mgrZnobiarea, SeuZlia sentimentaluric ki iyos
da amis gamo xandaxan gemovneba Ralatobs. magidaze dadgmul
sanTels xelovnuri naRvenTi hqonda, rac, cxadia, ver daakmayofilebda `kargi gemovnebis damcveli kaTolikuri wris moTxovnebs~. etyoba, am facifucSi sxva sanTels ver miagno an
Zviri, gemovnebiT SerCeuli sanTlis sayidlad fuli ar eyo.
uecrad vigrZeni, rom swored am ugemovno sanTlis gamo Cemi
sinaze monika zilvsisadmi im zRvars uaxlovdeboda, romlis
gadalaxvis saSualebas ar maZlevs Cemi avbediTi midrekileba monogamiisadmi. kaTolikuri wris sxva wevrebi verasodes
gabedavdnen, ugemovnoba an zedmeti mgrZnobiaroba gamoeCinaT. diax, isini TavianT sisustes arasodes gamoamJRavneben da
Tu rame SeeSlebaT, urCevniaT zneobis sferoSi Secdnen, vidre ugemovnoni aRmoCndnen. Cems binaSi jer kidev idga monikas
sunamos surneleba, misTvis metismetad mZafri da moduri. am
nazavs mgoni `taiga~ hqvia.
monikas nayidi sigareti monikas sanTelze movukide, samza16

reulodan koniaki gamovitane, winkaridan ki telefonis wigni


da yurmili aviRe. monikam imazec izruna, rom telefoni CarTuli yofiliyo. zumeris wkriali usazRvrod farTo gulis
Zgerad momeCvena. imwams es xma ufro miyvarda, vidre zRvis
Relva, qariSxlis sunTqva an lomis brdRvinva. am mkveTr bgerebSi Cateuliyo maris xmac, leos xmac da monikas xmac. yurmili nela davde. es erTaderTi iaraRiRa damrCa da male gamoviyenebdi kidec. Sarvlis marjvena toti avikece da daSavebuli
muxli SevaTvaliere. muxli msubuqad mqonda dabeJili, odnav
SeSupebuliyo. koniaki did WiqaSi Cavasxi, naxevramde davcale
da danarCeni mtkivan muxlze davisxi. Semdeg koWlobiT gavedi samzareuloSi da koniaki macivarSi Sevdgi. mxolod axla
gamaxsenda, rom qosTerTma mainc ar momitana daTqmuli arayi. albaT, ifiqra, pedagogiuri TvalsazrisiT, ase ajobebso,
da amiT protestantul eklesias Svidi marka dauzoga. gadavwyvite, damereka misTvis da am Tanxis gamogzavna momeTxova.
ZaRlis naSobi ase iolad ar unda damZromoda xelidan. esec
rom ara, fuli mWirdeboda. xuTi wlis ganmavlobaSi gacilebiT met fuls vSoulobdi, vidre unda damxarjoda da mainc
Semomelia. cxadia, rogorc ki muxli momirCeba, ise rogor
wavxdebi, pampulaobaSi ocdaaTi-ormocdaaTi marka ar momcen.
CemTvis sulerTia, sad momiwevs gamosvla _ uxeiro darbazebSi mayurebeli ufro simpaTiuric kia, vidre varieteebSi.
magram dReSi ocdaaTi-ormocdaaTi marka metismetad cotaa,
xolo iaffasiani sastumroebis oTaxebi _ metismetad patara.
repeticiis dros magidebsa da karadebs vejaxebi. Tanac, me Tu
mkiTxavT, arc abazanaa fufuneba da taqsic ar aris mflangveloba iseTi kacisaTvis, xuT Cemodans rom daaTrevs Tan.
macivridan koniaki gamoviRe da erTi ylupi pirdapir boTlidan movsvi. loTi ara var, magram mas Semdeg, rac marim mimatova, alkoholi Svebas mgvris. garda amisa, ufulobasac gadaveCvie da is ambavi, rom jibeSi erTi marka medo da uaxloes
momavalSi am Tanxis mniSvnelovnad gazrdis araviTari imedi
ar mqonda, aSkarad manerviulebda. erTaderTi nivTi, romlis
gayidvac SemeZlo, velosipedi iyo, magram Tu moxetiale jam17

bazobas movkidebdi xels, velosipedi Zalian gamomadgeboda,


mixsnida taqsisa da matareblis xarjisagan. binis mflobelic
im pirobiT viyavi, rom misi arc gayidva SemeZlo da arc gaqiraveba. Tavs Zala davatane, koniaki rom ar damelia, saerTo
oTaxSi gavedi da telefonis wigni gadavSale.
4
davibade bonSi. am qalaqSi uamrav xalxs vicnob. maT Soris
arian naTesavebi, nacnobebi, skolis amxanagebi. aqve cxovroben Cemi mSoblebi da Cemi Zma leo, romelmac ciupfneris zegavleniT rjuli Seicvala, gakaTolikda da axla Teologias
swavlobs. aucileblad unda movinaxulo mSoblebi, Tundac
imisaTvis, rom Cemi finansuri saqmeebi movagvaro. Tumca am saqmis mogvareba SemiZlia veqils davavalo. es sakiTxi jer kidev
gadasawyvetia. mas Semdeg, rac Cemi da henrieTe daiRupa, mSoblebi CemTvis aRar arseboben. henrieTes sikvdilis dRidan
Cvidmeti weli gavida. omi is-is iyo mTavrdeboda. henrieTe,
mSvenieri, qera gogona, maSin Teqvsmeti wlisa iyo da bonsa da
remagenSi CogburTis saukeTeso moTamaSed iTvleboda. im dros
axalgazrda qaliSvilebs mouwodebdnen, nebayoflobiT Caweriliyvnen sazenito samxedro nawilebSi da henrieTec Caewera.
es moxda 1945 wlis TebervalSi. yvelaferi ise swrafad da daubrkoleblad mogvarda, rom me verafers mivxvdi. skolidan momavali, kiolnis quCaze gadavedi da uecrad bonisaken daZrul
tramvaiSi henrieTe davinaxe. man gamicina da xeli damiqnia.
mec gavucine. henrieTes zurgze CanTa ekida, Tavze lamazi, muqi
lurji qudi exura da Tbili, sayeloze bewvSemovlebuli zamTris palto ecva. arasodes minaxavs, henrieTes rom Tavze rame
xureboda, qudis daxurvaze yovelTvis uars ambobda. qudma Zalian Secvala, axalgazrda qals hgavda. eqskursiaze Tu midis,
gavifiqre CemTvis, Tumca eqskursiisaTvis aSkarad Seuferebeli dro iyo. magram maSindeli skolebisagan yvelaferi iyo
mosalodneli. maswavleblebi TavSesafarSic ki cdilobdnen
SeeswavlebinaT CvenTvis ariTmetikis samTa wesi im dros, roca
Cvens smenamde qvemexebis srolis xma aRwevda, xolo maswavle18

beli briuli gvamRerebda, misi sityvebiT rom vTqvaT, `saTnoebiT savse erovnul simRerebs~ da aseTebad miaCnda `gimzers
didebiT mosili saxli~ da `aRmosavleTiT vxedav ganTiads~.
RamRamobiT, roca naxevari saaTiT siCume daisadgurebda, italieli samxedro tyveebis (skolaSi agvixsnes, axla ratom
aRar iyvnen italielebi Cveni mokavSireebi da ratom vamuSavebdiT datyvevebulebs, magram dRemde ver gamigia, ratom), rusi
tyveebis, tyve qalebisa da germaneli jariskacebis fexis xma
mesmoda. mTeli Rame ismoda mwyobri nabijebis xma. danamdvilebiT aravin icoda, ra xdeboda.
me marTlac ise momeCvena, TiTqos henrieTe skolidan eqskursiaze mihyavdaT. maTgan yvelaferi iyo mosalodneli. zogjer, roca gangaSidan gangaSamde saklaso oTaxebSi visxediT
da fanjridan Tofis srolis xma mkafiod gvesmoda, Tu SeSinebulni fanjrisaken mivabrunebdiT Tavs, maswavlebeli briuli
gvekiTxeboda, Tu iciT, es ras niSnavso. Cven es raxania vicodiT; zeviT, tyeSi kvlav xvretdnen dezertirebs.
_ es dRe elis yvelas, vinc gabedavs da uars ityvis wmidaTawmida germanuli miwis dacvaze ebraeli iankebisagan, _
gveubneboda briuli (amas winaT kidev erTxel Sevxvdi ukve daberebul, gaWaRaravebul briuls, romelic axla pedagogiuri
akademiis wevria da icnoben, rogorc `umwikvlo politikuri
warsulis mqone pirs~, aqaoda, arasodes yofila nacisturi
partiis wevrio).
kidev erTxel davuqnie xeli mimaval tramvais, romelSic
henrieTe ijda da Cveni parkis gavliT saxlisaken gavwie. Cemi
mSoblebi da leo magidas Semosxdomodnen. sadilad ori kerZi gvqonda: wvniani da kartofili sawebliT, xolo desertad
TiTo vaSli. mxolod desertis dros vkiTxe dedas, henrieTes
skolam eqskursiaze saiT gaswia-meTqi? dedas gaecina da miTxra:
_ eqskursia? ra sisuleles ambob: henrieTe imisaTvis wavida bonSi, rom sazenito samxedro nawilSi Caeweros. ase sqlad
nu Tli vaSls. Semomxede, Cemo biWiko! _ man Cemi TefSidan
naTali aiRo, mocicqna da Tavisi xelmomWirneobis nayofi, vaS19

lis sifrifana naWrebi pirisken waiRo. me mamas Sevxede, magram


mama TefSs dasCereboda da xmas ar iRebda. leoc Cumad ijda.
mzera isev dedaze gadavitane da maSin man lmobieri, nazi xmiT
miTxra:
_ erTi ram unda gesmodes: imisaTvis, rom germaniis wminda
miwidan ebraeli iankebi ganvdevnoT, Tavisi vali yvelam unda
moixados.
dedam ise gadmomxeda, elda meca, xolo roca leosac aseve Sexeda, momeCvena, sadacaa Cvenc uyoymanod gagvgzavnis-meTqi
brZolis velze ebraeli iankebis winaaRmdeg sabrZolvelad.
_ Cveni wminda germanuli miwa, _ dasZina man, _ isini ukve
eifelis SuagulSi SemoiWrnen.
sicilis gunebaze davdeqi, magram uneburad cremli wamskda.
xilis dana movisrole da Cems oTaxSi gaviqeci. SiSma Semipyro.
isic vicodi, risic meSinoda, magram amis gamoxatvas ver vaxerxebdi da roca is wyeuli vaSlis naTali magondeboda, boRma
maxrCobda. gavcqerodi Cveni baRis WuWyiani TovliT dafarul
germanul miwas, rains, mtirala tirifebis miRma aRmarTul
Svid mTas da mTeli es dekoracia saSinel uazrobad meCveneboda. erTxel mec ki vnaxe ramdenime `ebraeli ianki~, venusbergidan sabargo manqanebiT qveviT Camoiyvanes bonis Sesakreb
punqtSi: gaToSili, SeSinebuli axalgazrdebi sacodavad gamoiyurebodnen. Tuki saerTod raime asociacias iwvevda CemSi
ebraeli, ufro italielebs vamsgavsebdi, isini amerikelebTan
SedarebiT imdenad ufro gaToSilni da daRlilni Candnen, rom
SiSis Tavic ki aRar hqondaT. Cemi sawolis gverdiT mdgar skams
fexi vkari da radgan ar waiqca, kidev erTxel vuTavaze wixli.
bolos, rogorc iqna, skami waiqca da patara magidis SuSa gatexa. lurjqudiani da zurgCanTiani henrieTe aRar dabrunebula da Cven dRemde ar viciT, sad aris damarxuli. roca omi
damTavrda, CvenTan viRac movida da gviTxra: `leverkuzenTan
brZolaSi daeca~.
roca warmovidgen, rom mura naxSiris mompovebeli sazogadoebis aqciebis didi nawili Cveni ojaxis ori Taobis xelSia,
wminda germanuli miwisaTvis drtvinva sasacilo meCveneba.
20

ager ukve samocdaaTi welia, rac Snirebi qvanaxSirs iReben,


xels iTboben, wminda germanuli miwa ki iZulebulia, es moiTminos. soflebi, tyeebi, cixe-darbazebi eqskavatorebisagan ise
ingreva, rogorc ieriqonis kedlebi.
mxolod ramdenime dRis Semdeg gavige, vis SeeZlo hqonoda
`ebrael iankebze~ saavtoro uflebis pretenzia _ herberT
qaliks, Tormeti wlis lawiraks, Cems fiurers iungfolkSi.
dedaCemma mas sulgrZelad dauTmo Cveni parki, sadac yvelas
unda Segveswavla tanksawinaaRmdego reaqtiuli xelyumbarebis
xmareba. yumbaris srolas Cemi rva wlis Zma leoc swavlobda.
erTxel imasac movkari Tvali, rogor miabijebda CogburTis
moednis gaswvriv mxarze gadebuli saswavlo xelyumbariT. am
dros iseTi seriozuli saxe hqonda, rogoric mxolod bavSvebs SeiZleba hqondeT. gavaCere da vkiTxe:
_ aq ras akeTeb?
leom momakvdinebeli seriozulobiT mipasuxa:
_ minda vervolfi gavxde, Sen ara?
_ rogor ara, _ vupasuxe da masTan erTad gavemarTe tirisaken, sadac herberT qaliki swored im dros hyveboda, rogor
miiRo erTma aTi wlis biWma pirveli xarisxis rkinis jvari
Soreul sileziaSi, sadac man tanksawinaaRmdego xelyumbarebiT sami rusuli tanki mospo. erT-erTma biWma hkiTxa, ra erqvao im gmirs da uecrad me wamoviZaxe:
_ riubecali1!
brazisagan saxegafiTrebulma herberT qalikma miyvira:
_ binZuro dezertiro!
me davixare da herberTs saxeSi mTeli muWa nacari Sevayare.
yvela me meca, mxolod leo idga ganze, tiroda da ar mexmareboda. SeSinebulma, herberTs pirSi mivaxale:
_ nacisto Roro!
es sityvebi rkinigzis gadasasvlelTan wavikiTxe, Slagbaumze. zustad ar mesmoda, ras niSnavda, magram imwams iseTi grZnoba mqonda, rom droulad gamoviyene. herberT qalikma Tanam1

riubecali (germ. miT.) _ mTis suli, jujebisa da qvesknelis meufe.

21

deboba SeiSno, cema-tyepas bolo mouRo, me damapatimra da sanam Cems mSoblebs, maswavlebel briulsa da partiis erT-erT
warmomadgenels moiyvanda, tiris fardulSi Camketa, sadac samizneebi da saCvenebeli joxebi eyara. simwrisagan vRmuodi, samizneebs fexiT vTelavdi da gareT yaraulad dayenebul biWebs
gavZaxodi: `nacisto Rorebo!~ erTi saaTis Semdeg Cvens saxlSi
SemaTries da dakiTxva damiwyes. maswavlebel briuls Zlivs
akavebdnen:
_ movspoT, gavacamtveroT!
dRemde ar vici, igi Cems fizikur mospobas gulisxmobda,
Tu zneobrivad gacamtverebas. istoriuli WeSmaritebis dadgenis mizniT, erT mSvenier dRes werils mivwer pedagogiur
akademias da vTxov, es sakiTxi ganmimartos. ufro gonivrulad
iqceoda partiis warmomadgeneli, adgilobrivi organizaciis
xelmZRvanelis moadgile liovenihi, romelic yvelas eubneboda:
_ angariSi gauwieT imas, rom biWi jer TerTmeti wlisac
ar aris.
misma qcevam imdenad damamSvida, rom pasuxic ki gaveci kiTxvaze, saidan ici es saSineli sityvebio.
_ anabergerSerSTrasesTan rom Slagbaumia, imaze wavikiTxe.
_ iqneb, vinmem gaswavla? _ mkiTxa man, _ imis Tqma minda,
vinmes piridan xom ar gaigone?
_ ara, _ vupasuxe me.
_ biWma arc ki icis, ras ambobs, _ Tqva mamam da mxarze
xeli damado. briulma jer borotad Sexeda mamas, Semdeg ki
damfrTxalma gadaxeda herberT qaliks _ mamas qceva Cemdami
mxardaWerad miiCnia. atirebulma dedaCemma ki Tavisi nazi, suleluri xmiT Tqva:
_ TviTon ar icis, ras sCadis, marTla ar icis, Torem namdvilad xels aviRebdi masze.
_ netav, marTla aiRebda xels? _ vTqvi me.
mTeli es ambavi xdeboda veeberTela saerTo oTaxSi, sadac
dgas Seferili muxis aveji, mZime, sarkeebiani wignis karadebi,
muxis paneliT mopirkeTebuli kedlebis gaswvriv damagrebul
22

Taroze babuaCemis samonadireo nadavli da Tasebi alagia. eifelidan, romelic ociode kilometriTaa daSorebuli Cvengan, qvemexebis srolis xma da SigadaSig tyviamfrqvevebis kakanic mesmoda. qera, gafiTrebuli herberT qaliki, romelsac
saxeze fanatizmi ewera, prokuroris movaleobas asrulebda,
mokakul TiTebs gauCereblad akakunebda servantze da moiTxovda:
_ simkacre, simkacre, ulmobeli simkacrea saWiro!
ganaCeni aseTi gamomitanes: herberTis zedamxedvelobiT
parkSi tanksawinaaRmdego sangari unda gameTxara. Snirebis
tradiciuli sadilis Semdeg germanuli miwis Txras Sevudeqi, Tumca sakuTari xeliT miwis Txra Snirebis tradicias ewinaaRmdegeboda. sangars vTxridi babuaCemis sayvareli vardis
buCqebis gardigardmo, apolon belvederelis qandakebis aslis
mimarTulebiT da winaswar maxarebda is wami, roca Cems gulmodgine Txras marmarilos qandakeba msxverplad Seewireboda.
magram Cemi sixaruli naadrevi aRmoCnda. igi Seiwira patara,
Worflianma biWunam, romelsac georgs eZaxdnen _ SemTxveviT
tanksawinaaRmdego yumbara xelSi gauskda, TviTonac afeTqda
da apolonic aafeTqa. herberT qalikma es ubeduri SemTxveva
lakoniurad ganmarta:
_ sabednierod, georgi oboli iyo.
5
telefonis wignidan im xalxis nomrebi amoviwere, visTanac
darekva momiwevda: marcxniv Camovwere imaTi gvarebi, visganac
SemeZlo fuli mesesxa: karl emondsi, hainrih beleni. orive
Cemi skolis amxanagia, erTi odesRac Teologias swavlobda
da axla gimnaziis maswavlebelia, xolo meore _ kapelani.
maT Semdeg modioda bela brozeni, mamaCemis sayvareli. marjvena mxares Camovwere imaTi sia, visac ukidures SemTxvevaSi
vTxovdi fuls: Cemi mSoblebi, leo (leosaTvis yovelTvis
SemeZlo meTxova fuli, magram arasodes aqvs, radgan Tu rame
abadia, yvelas urigebs), kaTolikuri wris wevrebi: kinkeli,
fredeboili, bloTerti, zomervildi. am or svets Soris Ca23

vwere monika zilvsi da misi saxeli lamaz maryuJSi Cavsvi.


karl emondisaTvis depeSa unda gamegzavna da meTxova, TviTon
daereka CemTan, radgan telefoni ara aqvs. yvelaze adre siamovnebiT davurekavdi monikas, magram iZulebuli var, yvelaze bolos davureko, Cveni urTierToba iseT stadiaSia, roca
adamianis arad Cagdeba fizikuradac da metafizikuradac
uzrdelobad iTvleba. am mxriv mZime mdgomareobaSi aRmovCndi. mas Semdeg, rac mari `metafizikurma SiSma~ Seipyro (es
misi sityvebia) da gameqca, Cemda uneburad, beriviT vcxovrob,
radgan Cems monogamur bunebas veraferi movuxerxe. gulwrfelad rom vTqva, boxumSi gangeb waviforxile da muxliT daveci, mindoda dawyebuli turne Semewyvita da bonSi Camovsuliyavi. araadamianurad mtanjavda is, rasac maris religiur
wignebSi SecdomiT `xorcieli Jini~ hqvia. monika ise Zalian
miyvarda, arafriT SemeZlo momekla masTan sxva qalis ndomiT
gamowveuli Jini. uxeSi gamoTqma iqneboda, religiur wignebSi
rom daeweraT `ndoma qalisa~, magram `xorciel Jins~ bevrad
ajobebda. ar vici, ras vuwodo xorci, Tu ara imas, sayasboSi rom kidia, Tumca mTlad xorci arc is aris. sakmarisia
warmovidgino, mari imasve akeTebs ciupfnerTan, rac mxolod
CemTan unda gaekeTebina, da melanqolias sasowarkveTilebamde
mivyavar.
didxans vyoymanobdi, momeZebna Tu ara ciupfneris telefonis nomeri, magram bolos mainc vipove da imaTTan Cavwere, visganac fulis sesxebas ar vapirebdi. mari fuls maSinve
momcemda, momcemda yvelafers, rac ki gaaCnda. miT umetes, Tu
gaigebda, rom am xnis ganmavlobaSi xeli mecareboda, cxadia,
movidoda da damexmareboda, magram saqme is aris, rom marto
ar movidoda. eqvsi weli drois didi monakveTia. ara, maris
araferi esaqmeba ciupfneris saxlSi da mis loginSi. ratom
unda sauzmobdnen erTad, erT sufrasTan? erTi piroba isic
ki gadavwyvite, marisaTvis mebrZola, magram es sityva CemTvis raRac fizikurTanaa dakavSirebuli _ sasacilo iqneboda
ciupfnerisaTvis Cxubi gamemarTa. mari jer kidev ar iyo CemTvis mkvdari. ai, dedaCemi ki namdvilad mkvdari iyo. mwams, zo24

gierTi cocxali mkvdaria, zogierTi mkvdari ki cocxali, magram ara im azriT, rogorc es protestantebsa da kaTolikeebs
swamT. CemTvis is biWi, georgi rom erqva da tanksawinaaRmdego
xelyumbarasTan erTad afeTqda, ufro cocxalia, vidre dedaCemi. apolonis qandakebis win gaSlil mdeloze cxadad vxedav
Worflian, mouqnel biWs, romelsac herberT qaliki uyviris:
`ase ki ara, ai, ase~... mesmis yumbaris afeTqebis xma, aqa-iq
wamokivleba, umetesobas arc wamoukivlia, mere ki qalikis SeniSvna: `sabednierod, georgi oboli iyo~. mesmis is sityvebic,
naxevari saaTis Semdeg, savaxSmod gawyobil sufrasTan dedam
leos rom uTxra:
_ Svilo, Sen am iaraRs im CerCet biWze ukeT xom moixmar!
leom Tavi dauqnia. mamam me gadmomxeda, magram Tavisi aTi
wlis vaJis TvalebSi sanugeSo veraferi ipova.
mas Semdeg gavida dro, dedaCemi ager ukve ramdeni welia
`rasobriv winaaRmdegobaTa momrigebeli sazogadoebebis~
centralur komitets Tavmjdomareobs. zogjer ana frankis
saxlSi miemgzavreba, xolo Tu SemTxveva mieca _ amerikaSic,
sadac qalTa klubebSi sityvas warmoTqvams germaneli axalgazrdobis codvebis monaniebaze im Tavisi nazi, uwyinari xmiT,
romliTac albaT gamomSvidobebisas henrieTes uTxra: `yoCaRad iyavi, Svilo~. dedaCemis xma yovelTvis SemiZlia movismino telefonis yurmilSi, magram henrieTes xmas veRarasodes
movismen. henrieTes uCveulod dabali xma hqonda da wkriala
sicili icoda. erTxel, CogburTis TamaSis dros, Cogani xelidan gauvarda, moedanze gaSeSda da ocnebamoreuli miaCerda
cas. meored, sadilobisas, kovzi wvnianSi Cauvarda. deda akivlda, awuwunda, kaba dagilaqavda, sufra daisvarao, magram
henrieTes araferi gaugonia, xolo roca gons moego, kovzi
wvnianidan amoiRo, xelsaxociT gawminda da Wama ganagrZo. mesamed, roca buxarTan kartis TamaSis dros henrieTes kidev
daemarTa raRac amdagvari, dedaCemi seriozulad gabrazda da
uyvira:
_ isev im wyeulma ocnebam Segipyro!
_ mere ra moxda, mombezrda kartis TamaSi.
25

am sityvebis warmoTqmisTanave henrieTem karti, romelic


jer kidev xelSi eWira, buxarSi mogizgize cecxlSi Cayara.
dedam TiTebi ki daiwva, magram karti, garda gulis Svidianisa, romelic cotaTi Seitrusa, uvneblad gamostaca
cecxls. mas Semdeg Cvens ojaxSi kartis TamaSi yovelTvis
henrieTes gvagonebda. Tumca deda cdilobda, Tavi ise daeWira, TiTqos araferi momxdara. deda srulebiT ar aris boroti qali, ubralod, warmoudgenlad suleli da momWirnea. axali karti ar gvayidvina da mgoni dResac im Serujuli gulis SvidianiT TamaSoben. dedaCems albaT araferi
agondeba, roca pasianss Slis da es Svidiani xelSi xvdeba.
didi siamovnebiT davelaparakebodi telefoniT henrieTes,
magram Teologebs jer ar gamougoniaT aparati amgvari laparakisaTvis. Cemi mSoblebis telefonis nomeri yovelTvis
maviwydeba da amitom telefonis wignSi movnaxe: `Snir alfonsi, sapatio doqtori, generaluri direqtori~. CemTvis siaxle sapatio doqtori iyo. sanam nomers avkrefdi,
fiqrebSi saxlisaken gavwie, Cavyevi koblencis quCas, gavedi
eberTaleeze da marcxniv, rainisaken gavuxvie. fexiT TiTqmis
erTi saaTis savalia. am dros telefonisti gogos xma momesma:
_ doqtor Sniris bina gaxlavT.
_ qalbaton SnirTan dalaparakeba msurs.
_ vin brZandebiT?
_ Sniri, _ vupasuxe me, _ zemoxsenebuli qalbatonis RviZli Svili, hansi.
telefonistma nerwyvi gadaylapa, Semdeg erTi wamiT dafiqrda da me eqvsi kilometris manZilze vigrZeni, rom daibna.
suni sasiamovno asdioda, sapnisa da frCxilebze axalwasmuli
laqis. etyoba, icoda, rom amqveynad varsebob, magram rogor
moqceuliyo, aravis daurigebia. cxadia, Cem Sesaxeb saeWvo Worebi CaawveTes yurSi _ garewari, amrev-damreviao.
_ vinaa imis Tavdebi, rom ar mexumrebiT? _ mkiTxa man bolos.
_ darwmunebuli brZandebodeT, _ vupasuxe me, _ Tu saWi26

roa, SemiZlia CamogiTvaloT dedaCemis gansakuTrebuli niSnebi. marcxniv, tuCebs qvemoT, xali aqvs, meWeWi ki...
_ kmara, _ miTxra siciliT gogom da telefoni gadarTo.
Cvens saxlSi rTuli satelefono sistemaa. marto mamaCems
sami sxvadasxva xazi aqvs: wiTeli _ mura naxSirisaTvis, Savi
_ birJisaTvis, xolo TeTri _ kerZo saubrebisaTvis. dedas
gankargulebaSi mxolod ori telefonia; Savi _ rasobriv
winaaRmdegobaTa momrigebeli sazogadoebebis centraluri
komitetisaTvis da TeTri _ kerZo saubrebisaTvis. Tumca dedas pirad angariSze bankSi, im grafaSi, sadac `saldo~ weria,
eqvsniSna cifria Casmuli, satelefono an amsterdamsa da sxva
qalaqebSi mogzaurobis xarjebs centraluri komiteti unazRaurebs.
telefonistma SecdomiT Savi telefoni CarTo. dedaCemma
yurmili aiRo da saqmianad mipasuxa:
_ gismenT rasobriv winaaRmdegobaTa momrigebeli sazogadoebebis centraluri komiteti.
ena Camivarda. mas rom eTqva, qalbatoni Sniri gaxlavarTo,
albaT, vetyodi, hansi var, deda, rogor xar-meTqi, magram amis
nacvlad vuTxari:
_ ebraeli iankebis centraluri komitetis delegati gelaparakebaT. bonSi var gavliT, Tu SeiZleba damakavSireT Tqvens
qaliSvilTan.
meve SemaSina iman, rac vTqvi. dedam jer wamoiyvira, Semdeg
mZimed amoioxra da mivxvdi, rogor daberebula.
_ Sen amas, albaT, arasodes daiviwyeb, ara? _ miTxra man.
Tavadac Zlivs Sevikave cremli da Cumad vuTxari:
_ saWiro kia amis daviwyeba, deda?
igi erTxans dumda da uecrad momesma CemTvis esoden Tavzardamcemi dedabruli tirili. deda xuTi weli ar menaxa
da axla igi samocs iqneboda mitanebuli. erTi wuTiT isic
ki davijere, TiTqos dedas marTlac SeeZlo telefoni gadaerTo da henrieTesTan davekavSirebine. aki, yovelTvis ambobda: `Tu movindome, zecasac davukavSirdebi telefoniT~.
cxadia, xumrobda _ dRes xom sakuTar telefonze yvela ase
27

laparakobs: me, Cemo kargo, pirdapiri xazi maqvs partiasTan,


universitetTan, telestudiasTan da Sinagan saqmeTa saministrosTano.
rogor mindoda henrieTes xma gamegona, Tundac marto `araferi~ an `nexvi~ eTqva. am sityvas ise ityoda xolme, sulac
ar JRerda uxamsad. sakmarisi iyo Sniclers henrieTes `mistikur niWze~ Camoegdo laparaki da henrieTe maSinve miaxlida: `nexvi~. da es sityva ise lamazad JRerda, rogorc `nergi~
(Snicleri mwerali iyo, erT-erTi im muqTaxoraTagani, omis
dros Cvens ojaxSi rom cxovrobdnen). roca henrieTes `Tavisi
mouvlida~, Snicleri yovelTvis mistikur niWze Camoagdebda
sityvas. amis Tqma da henrieTes pasuxi `nexvi~ erTi iyo. henrieTes sxva ramec SeeZlo eTqva: `is suleli folenaxi dRes
isev davamarcxe~ anda romelime franguli fraza: `La condition
du Monsieur le comte est parfaite~1. zogjer henrieTe gakveTilebis
momzadebaSi mexmareboda. yvelas sicils hgvrida is ambavi, rom
sxvebis gakveTilebi kargad icoda, Tavisi ki _ cudad. magram
henrieTes xmis magivrad dedaCemis dedabruli tirili mesmoda
da amitom vkiTxe:
_ rogoraa mama?
_ ah, mama moxucda, moxucda da dabrZenda, _ miTxra man.
_ leo?
_ o, leo bejiTia, metismetad bejiTi da mas did momavals
uwinaswarmetyveleben TeologiaSi, _ mipasuxa dedam.
_ o, RmerTo Cemo, _ vTqvi me, _ raRa maincdamainc leos
momavali unda iyos dakavSirebuli TeologiasTan!
_ Cven didad gvewyina, roca man rjuli gamoicvala, magram
adamianis sulier miswrafebebs win vin aRudgeba, _ miTxra
dedam.
dedam kvlav savsebiT daimorCila xma da erTi wuTiT macdunebeli survili gamiCnda, mekiTxa misTvis Snicleris ambavi,
romelic Cvens ojaxSi axlac miRebuli kacia. xorcsavse, napaLa condition du Monsieur le comte est parfaite (fr.) _ batoni grafis mdgomareoba brwyinvalea.
1

28

tivebi, germanelTa Rirsebis grZnobiT Sepyrobili vaJbatoni


Snicleri im dros keTilSobiluri evropeizmiT iyo gatacebuli. mogvianebiT cnobismoyvareobam mZlia da wavikiTxe misi erTi
romani `frangis siyvaruli~. wigni ufro mosawyeni aRmoCnda,
vidre saTauri gafiqrebinebda. gasaocrad originaluri masSi
mxolod is iyo, rom mTavari gmiri, tyve frangi leitenanti
qera gaxldaT. xolo gmiri qali, mozeleli germaneli gogona
_ Savgvremani. Snicleri yovelTvis krTeboda, roca henrieTe
ityoda `nexvi~, _ es albaT orjer Tu moxda, magram Snicleri
mainc irwmuneboda, rom mistikuri niWi SeiZleba savsebiT esadagebodes `salanZRavi sityvebis wamoyrantalebis dauokebel
survils~ (Tumca henrieTes araviTari dauokebeli survili
ar ubiZgebda da zemonaxseneb sityvas ki ar wamoayrantalebda,
piriqiT, Cveulebrivad ambobda xolme), Tan amis dasadastureblad gioresis xuTtomian `qristianul mistikas~ miaTrevda.
Snicleris romanebs, cxadia, daxvewiloba ar aklda. Tundac,
ai, es rad Rirs: `franguli Rvinoebis saxelebi ise JRers, TiTqos broli wkrialebs, roca Seyvarebulebi erTmaneTs adRegrZeleben da Wiqebs uWaxuneben~. romani mTavrdeba saidumlo
qorwinebiT da swored amis gamo daatyda maSin Tavs Sniclers
imperiis mweralTa palatis wyroma: aTiode TviT wera aukrZales. amerikelebma ki, rogorc winaaRmdegobis moZraobis monawiles, Tavze xeli gadausves da kulturis dargSi samuSaod
miiwvies. axla igi bonSi daqris da, Tuki SemTxveva mieca, hyveba, faSisturi reJimis dros beWdva amikrZaleso. Tumca aseT
pirmoTne vaJbatons arc sWirdeba tyuilis Tqma, Tavis saqmeebs
isedac agvarebs mudam. amave dros dedaCems swored man STaagona, nacistebTan gavegzavneT, me _ iungfolkSi, xolo henrieTe
_ `germanel qaliSvilTa kavSirSi~.
_ aseT dros, mowyaleo qalbatono, erTmaneTs gverdSi
unda vedgeT, erTad vibrZoloT, erTad vitanjoT.
axlac cxadad vxedav: mogugune buxarTan dgas Snicleri da
xelSi mamaCemis sigara uWiravs.
_ zog-zogi usamarTloba, romlis msxverplic me gavxdi,
veraviTar Crdils ver miayenebs Cems naTelsa da obieqtur
29

damokidebulebas movlenebisadmi. vici, _ am dros marTla


aukankalda xma, _ vici, Cveni mxsneli iaraRi fiurers ukve
xelSi uWiravs.
da amas ambobda daaxloebiT erTi dRiT adre, sanam amerikelebi bons daipyrobdnen.
_ marTla, Snicleri rogor brZandeba? _ vkiTxe dedas.
_ SesaniSnavad, _ mipasuxa man, _ sagareo saqmeTa saministro erT nabijsac veRar dgams umisod.
dedaCems, ra Tqma unda, yvelaferi daviwyebuli hqonda. sakvirveli is iyo, rom `ebraeli iankebis~ xsenebaze raRac mainc
gaaxsenda. amitomac ar vnanobdi, ase rom daviwye laparaki.
_ babua rasa iqms? _ vkiTxe me.
_ mSvenivradaa, _ miTxra dedam, _ qva da rkinasaviTaa.
male oTxmocdameaTe wlisTavs izeimebs. verafriT mivmxvdarvar, rogor moaRwia am asakamde.
_ ubralod, _ vupasuxe me, _ am xalisian berikacebs veraferi gastexs, verc Zvelis gaxseneba da verc sindisis qenjna.
Sin aris?
_ ara, _ mipasuxa dedam, _ eqvsi kviriT gaemgzavra iskiaSi.
erTxans vdumdiT. xma jer kidev ar memorCileboda, dedas ki
SesaniSnavad eWira Tavi da bolos miTxra:
_ axla ki, modi, risTvisac dareke, imaze visaubroT. gavige,
isev cud dReSi yofilxar. isic miambes, Turme saqmeSi xeli
mogecara.
_ ho? _ vupasuxe me, _ Sen albaT geSinia, rom fuls gTxovT. magram tyuilad geSinia. xom vici, mainc arafers momcemT.
am saqmes sasamarTlo gadawyvets. fuli ki marTlac mWirdeba,
amerikaSi minda wavide. erTi iqauri kaci dampirda, xels mogimarTavo. marTalia, is kaci ebraeli iankia, magram me yvelafers viRoneb imisaTvis, rom rasobrivma winaaRmdegobebma Tavi
ar iCinos.
axla atireba azradac ar mosvlia. swored im dros, roca
yurmils vdebdi, gavigone, kidev raRac Tqva principebze. saqme
is iyo, rom dedas, rogorc yovelTvis, axlac `arafris~ suni
ar udioda. misi erT-erTi principi RaRadebda: `maRali wris
30

qals araviTari suni ar unda udiodes~. SeiZleba esaa imis mizezi, rom mamaCems lamazi sayvareli hyavs. marTalia, suni arc
mis sayvarels udis, magram ise gamoiyureba, TiTqos keTilsurnelebas afrqvevdes.
6
yvela baliSi, rac xelSi momyva, zurgs ukan amovide, mtkivani fexi skamze Camovde, telefoni axlos moviCoCe da davfiqrdi, iqneb, jobs, samzareuloSi gavide da macivridan koniaki
movitano-meTqi.
gansakuTrebiT mzakvrulad JRerda dedaCemis xma, roca miTxra: `saqmeSi xeli mogecara~, Tan arc cdila daemala, rom
sixaruliT cas ewia. gulubryvilo viyavi, roca vfiqrobdi,
bonSi Cemi xelis mocarvis Taobaze araferi ecodinebaT-meTqi.
raki dedam icoda, icoda mamamac, gaagebinebdnen leosac, leo
ciupfners Seatyobinebda, ciupfneri ki mTel wres mosdebda da, ra Tqma unda, marisac Caukaklavda. maris Cemze metad
ewyineboda es ambavi. sma Tu mivatove, male kvlav mivaRwev im
safexurs, rasac Cemi agenti conereri `saSualoze sakmaod maRal dones~ eZaxis da es sruliad sakmarisi iqneboda wumpemde
darCenili ocdaori wlis gasaTrevad. erTaderTi, rasac conereri CemSi afasebs, is gaxlavT, rom `farTo profesionaluri bazisi~ maqvs. rac Seexeba xelovnebas, am saqmisa conerers
saerTod araferi gaegeba da warmatebis mixedviT msjelobs
masze. samagierod, sakmaod kargad icnobs xelobas da mSvenivrad esmis, rom kidev oci weli SemiZlia vipampulo sxvadasxva
scenaze ocdaaT markad. magram mari am ambavs sul sxvagvarad
uyurebs. mas uTuod daamwuxrebs, rom SemoqmedebiTi marcxi
ganvicade da ubadruk mdgomareobaSi aRmovCndi, raSic piradad me SemaZrwunebels verafers vxedav. Soridan mayurebeli
adamiani _ amqveynad TiToeulisaTvis yvela Soridan mayurebelia _ sxvis mdgomareobas an ufro muq, an ufro naTel ferebSi aRiqvams, vidre Tavad is, visac es uSualod exeba. sulerTia, bednierebas Seexeba es Tu ubedurebas, siyvaruls, Wmunvas
Tu SemoqmedebiT marcxs. raSi menaRvleba, rogor warvudgebi
31

ayrolebul darbazebSi kaTolike diasaxlisebs an evangelist


medicinis debs _ rogorc klouni Tu rogorc takimasxara.
samwuxarod, yvela am religiur kavSirs saocrad mcdari warmodgena aqvs honorarze. aseTi kavSiris xelmZRvaneli qali
fiqrobs, rom ormocdaaTi marka gvariani Tanxaa _ Tu kaci
aseT Tanxas TveSi ocjer iRebs, Tavisuflad gaitans Tavs. me
rom mas mxolod grimze daxarjuli Tanxis angariSi vuCveno
da, amave dros, avuxsna, rom repeticiisaTvis cota ufro didi
oTaxi mWirdeba sastumroSi, vidre samze gamravlebuli ori
metri da oci santimetria, albaT, gaifiqrebs, Tavisi sayvareli sabas dedofaliviT mflangveliao. xolo Tu imasac davZen, rom mivirTmev mxolod Toxlo kvercxs, bulions, dakepil
katlets da pamidors, igi pirjvars gadaiwers da gaifiqrebs,
es kaci SimSiliT iklavs Tavso _ misi azriT xom kacma yoveldRe unda isadilos rigianad. dabolos, Tu gamovutydebi, rom
Cemi mankieri midrekilebaa saRamos gazeTebis kiTxva, sigaretis weva da riC-raCis1 TamaSi, arnaxul TaRliTad CamTvlis.
didi xania, rac adamianebTan fulsa da xelovnebaze laparaks
moveSvi _ iq, sadac fuli da xelovneba erTmaneTs xvdeba, saqmes xeiriani piri ar uCans. xelovans an akleben fuls, anda
imaze mets uxdian, rasac imsaxurebs.
erTxel moxetiale inglisur cirkSi erTi klounis gamosvlas daveswari. ostatobaSi ocjer mainc mjobda, rogorc xelovani Cemze aTi TaviT maRla idga, magram yovel gamosvlaSi
aT markaze naklebs uxdidnen. inglisel klouns jeims elisi
erqva, ormocdaaT wels iyo mitanebuli. jeimsi vaxSamze davpatiJe. mogvarTves loriani omleti, salaTa da vaSlis paSteti.
saWmelma awyina: aTi wlis ganmavlobaSi ase msuyed ar uvaxSmia.
mas Semdeg, rac jeimsi gavicani, aRarc fulze vlaparakob da
aRarc xelovnebaze.
piradad me cxovrebis dinebas mivyvebi da arasodes maviwydeba wumpe. mari ki sul sxvagvarad fiqrobs: igi wamdauwum `gamo1

riC-raCi (Mensh-rgare-Dich-nicht-Spielen (germ.) _ adamiano, nu brazob) _


erTgvari TamaSia dafiT, kamaTliT da patara feradi figurebiT.

32

cxadebaze~ laparakobs, misTvis yvelaferi gamocxadebaa, ase


gasinjeT, Cemi saqmianobac ki. Turme nu ityviT da, me mxiaruli
kacic vyofilvar, Taviseburad RvTismosavic da ase Semdeg. saSinelebaa. mainc rogor aqvT yvelaferi areul-dareuli TavSi
am kaTolikeebs. karg Rvinosac ki ver svamen ise, rom tvini ar
iRrZon, lamis gaskdnen, sanam `Seicnoben~, ratom da risTvis
aris es Rvino kargi. rac Seexeba Secnobas, isini am mxriv marqsistebs ar Camouvardebian. mari aRSfoTda, roca am ramdenime
Tvis winaT gitara viyide da vuTxari, sul male simReris teqsts da melodias me TviTon SevTxzav da gitaris TanxlebiT
Sevasruleb-meTqi. man miTxra, es Sens profesionalur `dones~ ar ekadrebao, razedac vupasuxe: wumpiani Txrilis doneze ufro dabla mxolod arxia-meTqi. man veraferi gaigo. me ki
ar miyvars mxatvruli saxeebis ganmarteba. Cemi an esmiT, an ara.
teqstis ganmarteba Cemi saqme ar gaxlavT.
vinmes, albaT, Zafebdawyvetili marioneti vegone, magram
ase ar iyo: Zafebi magrad meWira xelSi, vicodi, boxumis romeliRac sazogadoebis scenaze mTvrali da muxldaJeJili
vegde, darbazidan mesmoda TanagrZnobiT gamsWvaluli CurCulic da Tavi naZiralad mimaCnda. amgvari TanagrZnoba arafriT
damimsaxurebia. is merCivna, erTi-orjer magrad daestvinaT.
koWlobiTac ki ufro mometebulad vkoWlobdi, vidre fexis
aseTma daSavebam icis. mindoda, mari damebrunebina da Cemeburad daviwye brZola imisaTvis, rasac mis wignebSi `xorcieli
Jini~ hqvia.
7
erT saRamos maris oTaxSi Sevedi, mindoda is gamekeTebina,
rasac qali da kaci erTad akeTeben. maSin me ocdaerTi wlis
viyavi, mari ki cxrametisa. nasadilevs ciupfnerTan erTad
vnaxe. isini xelixelCakidebulni gamodiodnen axalgazrda
kaTolikeTa saxlidan, saxeze orives Rimili dasTamaSebda da
aman Semaguliana. ra hqonda saerTo maris ciupfnerTan! ase
sulelurad xelixelCakidebulebi rom vixile, avad gavxdi.
Cvens qalaqSi ciupfners TiTqmis yvela icnobda, umTavresad
33

mamamisis gamo, romelic ufrosi maswavlebeli iyo da nacistebma skolidan panRuris kvriT gamoagdes. omis damTavrebis
Semdeg mas direqtorad niSnavdnen imave skolaSi, magram uari
ganacxada. viRacas misi ministrad daniSvnac ki undoda, ramac
lamis gadaria kaci. maSin uTqvams:
_ me maswavlebeli var da minda, bolomde maswavleblad davrCe.
ciupfneris mama maRali, wynari kaci iyo. piradad me, rogorc maswavlebeli, cota mosawyeni momeCvena. erTxel germanuli enis maswavlebeli Secvala da xmamaRla wagvikiTxa leqsi mSvenier axalgazrda feriaze.
Cemi azri skolis saqmeebze mxedvelobaSi misaRebi araa,
saerTod ki Secdoma iyo Cemi ufro didxans datoveba skolaSi,
vidre kanoniTaa gaTvaliswinebuli. kanoniT gaTvaliswinebuli
droc ki yelSi amomivida. amis gamo arasodes damidanaSaulebia skolis maswavleblebi, yvelaferi Cemi mSoblebis brali
iyo. sayovelTaod gavrcelebul sens _ `simwifis atestati
mainc xom unda miiRos~ _ adre Tu gvian, rasobriv winaaRmdegobaTa momrigebeli sazogadoebebis centralurma komitetma unda mixedos. es marTlac rasobrivi sakiTxia. skoladamTavrebulebi, skoladaumTavrebelni, maswavleblebi, ufrosi
maswavleblebi, diplomianebi, udiplomoni _ gana eseni rasebi ar arian... roca ciupfneris mamam leqsi wagvikiTxa, mcire
xans Seicada da Semdeg RimiliT gvkiTxa:
_ vis surs, azri gamoTqvas?
me imwamsve wamovxti da ganvacxade:
_ Cemi azriT, leqsi SesaniSnavia.
mTeli klasi axarxarda, ciupfneris mama ki iRimeboda, magram mis RimilSi qedmaRloba ar igrZnoboda. ciupfneris mama
sasiamovno, oRond cotaTi gulciv kacad momeCvena. mis vaJs
arc ise kargad, magram mamamisze ukeT ki vicnobdi. erTxel
sportul moedans Cavuare, sadac ciupfneri sxva axalgazrda
kaTolikeebTan erTad fexburTs TamaSobda. roca sayureblad
SevCerdi, man damiZaxa:
_ CvenTan TamaSi xom ar ginda?
34

me davTanxmdi da marcxena naxevarmcvelis adgili davikave im


gundSi, romelic ciupfneris winaaRmdeg TamaSobda.
roca TamaSi davamTavreT, man miTxra:
_ ginda, wamodi CvenTan?
_ sad? _ vkiTxe me.
_ Cvens Sexvedraze.
_ me kaTolike ara var, _ vupasuxe me.
ciupfners gaecina, gaicines sxvebmac.
_ Cven vimRerebT... Senc xom giyvars simRera, _ miTxra ciupfnerma.
_ diax, _ vupasuxe me, _ magram aseTi Sexvedrebi yelSi
maqvs amosuli, ori weliwadi tyuilad xom ar davyavi internatSi.
ciupfners emwara Cemi sityvebi, magram mainc gaicina da miTxra:
_ Tu mogesurveba, kvlav modi fexburTis saTamaSod.
mis jgufTan kidev ramdenjerme viTamaSe fexburTi, Semdeg
ki nayinis saWmelad gavyevi biWebs. ciupfners aRarasodes mivuwvevivar saRamoze. me isic vicodi, rom mari Tavisi jgufis
saRamoebze imave axalgazrda kaTolikeTa saxlSi dadioda. maris kargad vicnobdi, metismetad kargadac ki, radgan mamamisis
xSiri stumari viyavi. zogjer, roca mari amxanag gogoebTan
erTad burTs TamaSobda, sportul moedanze mec Sevivlidi da
maT TamaSs Tvalyurs vadevnebdi, ufro sworad, vuyurebdi maris. isic gaxurebul TamaSSi drodadro xels miqnevda da miRimoda. sapasuxod, mec xels vuqnevdi da vuRimodi. erTmaneTs
SesaniSnavad vicnobdiT. yvelaze xSirad swored im dros davdiodi mamamisTan. roca igi hegelisa da marqsis TxzulebaTa
axsnas damiwyebda, zogjer maric CvenTan Camojdeboda xolme,
magram mamis saxlSi arasodes miRimoda. amitom im dRes, roca
nasadilevs is da ciupfneri axalgazrda kaTolikeTa saxlidan xelixelCakidebulni gamovidnen, guli metkina.
im wels sulelur mdgomareobaSi aRmovCndi _ swavlas Tavi
davanebe, ocdaerTi wlisa gimnaziis meeqvse klasidan gamovedi. paterebma didi gulisxmiereba gamoiCines, gamosaTxovari
35

saRamoc ki momiwyves, mogvarTves ludi, buterbrodebi da


sigaretebi, xolo imaT, vinc sigarets ar eweoda, SokoladiT
umaspinZldebodnen. Tanaklaselebs ramdenime pantomima vuCvene: `kaTolikuri qadageba~, `evangelisturi qadageba~, `muSebi, romelTac konvertebiT xelfasi dauriges~. erTi sityviT,
amxanagebs vuCvene aTasgvari fokusi da Carli Caplinsac ki
mivbaZe. im saRamos gamosaTxovari sityvac warmovTqvi Temaze:
`ra yalbia azri, TiTqos simwifis mowmoba maradiuli netarebis erT-erTi sawindaria~. saRamom mxiarulad Caiara. mxolod
Cemianebi iyvnen daboRmilni da gamwarebulni. deda sazizRrad
iqceoda, mamas urCevda, maRaroSi ukari Tavio. mama ki sul
erTsa da imaves mekiTxeboda, ra ginda gamoxvideo?
_ klouni, _ vupasuxe me.
_ Sen, albaT, msaxioboba ginda. kargi, iqneb, movaxerxo da
romelime Sesaferis saswavlebelSi migabaro, _ miTxra man.
_ ara, _ gamovedave me, _ msaxiobi ki ara, klouni minda
gavxde... saswavleblebs CemTvis sargebloba ar moutaniaT.
_ amixseni mainc, rogori warmodgena gaqvs amaze, _ miTxra
man.
_ araviTari, _ vupasuxe me, _ araviTari-meTqi da sul
male gaveclebi aqaurobas.
gavida ori saSineli Tve. imis vaJkacoba ar meyo, rom gudanabadi amekra da iqaurobas gavclodi. yoveli lukmis pirSi
Cadebis dros deda ise miyurebda, TiTqos borotmoqmedebas Cavdiodi. arada, wlebis ganmavlobaSi Cvens ojaxSi Semoxetebul
sxvadasxva juris muqTaxorebs Zalad atenida pirSi saWmels.
magram isini iyvnen `mxatvrebi da poetebi~; mjRabneli Snicleri da gruberi, romelic arc ise cudi kaci Canda. gruberma, am sqelma, Cumma da WuWyianma lirikosma naxevari weliwadi
icxovra CvenTan da am xnis ganmavlobaSi erTi striqonic ki
ar dauweria. diliT, roca sasauzmod Camodioda, dedaCemi ise
Seacqerdeboda saxeSi yovelTvis, TiTqos surda demonTan misi
SeWidebis imRamindeli kvali aRmoeCina. aseTi daJinebuli mzera TiTqmis uzneobas udrida. erT mSvenier dRes gruberi ukvalod gaqra da Cven, bavSvebi, gakvirvebulni davrCiT, roca mis
36

oTaxSi furclebad daSlili kriminaluri romanebis mTeli


dasta aRmovaCineT, xolo sawer magidaze _ ramdenime baraTi, romlebzedac mxolod erTi sityva ewera `arara~. erTze
orjer ewera `arara, arara~. aseTi adamianebisaTvis dedaCemi
sardafSic ki Cadioda da sagangebod amohqonda loris naWeri.
me rom uzarmazari zomis molberti meyida da uzarmazar tiloebze sisuleleebi mejRabna, dedaCemi, albaT, Cems arsebobas
Seegueboda da ityoda: `Cveni hansi xelovania, marTalia, jer
ZiebebSia, magram Tavis gzas ipovis~. sinamdvileSi ki ra viyavi?
_ asakgadacilebuli meeqvseklaseli, viszedac man mxolod is
icoda, rom gvarianad exerxeba fokusebis Cveneba. me, ra Tqma
unda, araviTari survili ar mqonda lukmapuris saSovnelad
meCvenebina maTTvis Cemi `xelovnebis nimuSebi~. amitom naxevar
dRes maris mamasTan, moxuc derkumTan vatarebdi. cotas duqanSic vexmarebodi da, Tumca saqme kargad ar miudioda, sigaretebiT mainc mamaragebda. ase vcxovrobdi ori Tve, magram es
ori Tve maradisobad meCveneboda, gacilebiT xangrZliv drod,
vidre omi. maris iSviaTad vxedavdi, gamosaSvebi gamocdebisaTvis emzadeboda da amxanag gogonebTan mecadineobda. zogjer
moxuci derkumi mamCnevda, rom yurs ar vugdebdi, samzareulos
kars viyavi miCerebuli. maSin Tavis qneviT meubneboda:
_ dRes daigvianebs.
da me saxeze almuri medeboda.
paraskevi dRe iyo da vicodi, yovel paraskev saRamos derkumi kinoSi dadioda, magram ar vicodi, mari Sin iqneboda Tu megobar qaliSvilTan wavidoda sazuTxad. erTi SexedviT TiTqos
araferze vfiqrobdi, magram amave dros vfiqrobdi TiTqmis
yvelaferze, imazec, SeZlebda Tu ara mari `imis Semdeg~ gamocdebis Cabarebas. erTi ram winaswar vicodi _ da es Semdeg dadasturda kidec: naxevari boni xom aRSfoTdeboda imis gamo,
rom me igi Sevacdine, Tan imasac daumatebdnen: gamocdebi karze
iyo momdgario. vfiqrobdi imazec, rom maris Tanaklaseli gogonebi imedgacruebulni darCebodnen. meSinoda imisac, rasac
internatSi erTma biWma `fiziologiuri detalebi~ uwoda,
mawuxebda potenciis sakiTxic. yvelaze gasaocari is iyo, rom
37

sruliad ar vgrZnobdi `xorciel Jins~. vfiqrobdi imazec,


rom usindisoba iqneboda, im gasaRebiT Sevsuliyavi maT saxlSi, mamamisma rom momca, magram arCevani ar mqonda _ mainc am
gasaRebiT unda mesargebla. maris oTaxis erTaderTi fanjara quCaSi gadioda da is quCa Ramis or saaTamde xalxiT iyo
savse. fanjaraSi gadacoceba rom mecada, SeeZloT policiaSi
mivebrZanebine. radgan me im dRes unda gamekeTebina marisTan
`is saqme~, afTiaqSi Sevedi da Cemi Zmisgan, leosgan nasesxebi
fuliT raRac iseTi wamali viyide, internatis biWebis TqmiT,
mamakacs rom Zalas matebs. Sevedi Tu ara afTiaqSi, yurebamde
gavwiTldi. sabednierod, gamyidveli mamakaci iyo, magram me
mainc ise Cumad velaparakebodi, rom momTxova `xmamaRla da
garkveviT~ meTqva, rac msurda. momces is preparati, romelic
davasaxele, da fuli meafTiaqis cols gadavuxade. qalma Semomxeda da Tavi gadaaqn-gadmoaqnia. man, ra Tqma unda, micno
da, roca meore diliT gaigo, rac moxda, albaT iseTi azrebi
dautrialda TavSi, sinamdvilesTan saerTo rom araferi hqonda, radgan gaviare Tu ara oriode quCa, is kolofi gavxseni da
abebi binZur arxSi Cavyare.
Svidi saaTisaTvis, roca kinoSi seansebi iwyeba, gudenaugaseze gavedi. gasaRebi xelSi meWira, magram kari Ria damxvda.
roca duqanSi Sevedi, marim derefnidan Tavi gamoyo da daiZaxa:
_ aris mand vinme?
_ diax, _ gavZaxe, _ me var.
kibeze avirbine. mari gaocebuli miyurebda, roca nel-nela
Tavisi oTaxisaken ise davaxevine, rom TiTic ar damikarebia.
xangrZlivad Cven arasodes gvilaparakia, mxolod vuyurebdiT
da vuRimodiT erTmaneTs. amitom arc is vicodi, SenobiT melaparaka masTan Tu TqvenobiT. maris ecva nacrisferi, gacveTili, dedisgan memkvidreobiT miRebuli abanos xalaTi, muqi Tma
mwvane zonriT hqonda ukan Sekruli. mogvianebiT, roca zonari
gavxseni, mivxvdi, rom mamamisis ankesis nawyveti iyo. maris ise
SeeSinda, rom arafris Tqma ar damWirvebia, maSinve mSvenivrad
mixvda, rac mindoda.
_ momSordi, _ es ki miTxra, magram rogorRac angariS38

miucemlad warmoTqva. vicodi, rom ase unda eTqva. imasac mivxvdiT orive, rom es sityva seriozuladac iyo naTqvami da
angariSmiucemladac, magram rogorc ki miTxra `momSordi~ da
ara `momSordiT~, yvelaferi maSinve gadawyda. es mokle sityva
imden sinazes itevda, megona mTeli sicocxlis manZilze ikmarebda da kinaRam avtirdi. es sityva man ise warmoTqva, rom erT
rameSi sabolood davrwmundi: icoda, rom movidodi, yovel
SemTxvevaSi, Cemi gamocxadeba misTvis moulodneli ar yofila.
_ ara, ara, arsadac ar waval, _ vuTxari me, _ sad unda
wavide?
man Tavi gaaqnia.
_ Sen ginda, oci marka visesxo, kiolnSi gavemgzavro da
mere SegirTo?
_ ara, _ mipasuxa man, _ nu waxval kiolnSi.
maris Sevxede da SiSi gamiqra.
bavSvi aRarc me viyavi, maric daqalebuliyo. vxedavdi, rogor eWira xelSi xalaTis kalTa, vuyurebdi mis magidas fanjarasTan da mixaroda, rom saskolo xaraxuris nacvlad zed
Targi da sakeravi edo. me qveviT, duqanSi Cavirbine, kari davkete da gasaRebi iq davde, sadac ager ukve ormocdaaTi welia
inaxaven _ kanfetebis qilasa da saswavlo rveulebs Soris.
roca zeviT avedi, mari sawolze ijda da tiroda. mec sawolze
Camovjeqi, mis pirdapir, sigarets movukide da maris gavuwode.
im dRes marim Tavis sicocxleSi pirvelad moswia sigareti.
eweoda uxerxulad da uecrad orives Cvenda uneburad gagvecina _ ise sasacilod uSvebda kvamls gamobuStuli tuCebidan, TiTqos keklucobso da roca SemTxveviT, kai gaqeqiliviT,
boli cxviridanac gamouSva, isev gamecina. bolos laparaki
daviwyeT. vlaparakobdiT bevrs. marim miTxra, im qalebze vfiqrob, kiolnSi `am saqmes~ fulis gamo rom akeTeben, Tan darwmunebulni arian, rom `amaSi~ fuli usaTuod unda gadauxadon,
Tumca `amaSi~ fulis gadaxda ar SeiZlebao. gamodis, rom qalebi, romelTa qmrebi `imnairebTan~ dadian, valSi arian maT
winaSe, me ki ar minda, vinmes winaSe brali mimiZRodeso. mec bevrs vlaparakobdi, varwmunebdi, rom yvelaferi, rac egreT wo39

debuli fizikuri Tu sxvagvari siyvarulis Sesaxeb wamikiTxavs,


sisuleled mimaCnia, radgan maTi erTmaneTisagan gamijvna ar
SemiZlia-meTqi. marim mkiTxa, lamaz qalad Tu migaCnivar da Tu
giyvarvaro. me vupasuxe, erTaderTi qaliSvili xar, visTanac
`am saqmis~ gakeTebis survili maqvs da roca amaze vfiqrobdi,
internatSic ki mudam Sen myavdi mxedvelobaSi-meTqi. bolos
mari wamodga da saabazanoSi gavida, me ki isev mis sawolze vijeqi, sigarets veweodi da im saSinel abebze vfiqrobdi, binZur
arxSi rom Cavyare. isev Semipyro SiSma. saabazanosTan mivedi da
karze davakakune. mari erTxans yoymanobda, Semdeg neba damrTo.
rogorc ki saabazanoSi Sevedi da mari davinaxe, SiSi maSinve
gamiqra. sanam TmaSi surnelovan siTxes izelda, saxeze cremli
RapaRupiT Camosdioda, xolo roca pudris wasma daiwyo, vkiTxe:
_ aq ras akeTeb?
_ vlamazdebi, _ mipasuxa man.
roca sqlad wasmul pudrSi cremlma patara Rarebi
gaikvlia, mkiTxa:
_ xom ar ajobebs, waxvide?
_ ara, _ vupasuxe me.
marim kiolnis wyali daipkura, me ki abazanis kideze Camovjeqi da gavifiqre: `gveyofa ki ori saaTi?~ naxevar saaTze
meti laqlaqSi gavatareT. skolaSi im sakiTxis specialistebic iyvnen, Tu raoden Znelia qaliSvilis qalad gadaqceva. me
ganuwyvetliv vfiqrobdi gunTerze1, romelmac jer zigfridi2
gagzavna brunhildesTan3 da mxolod amis Semdeg ewvia TviTon,
vfiqrobdi nibelungebis saSinel xocva-Jletaze, romelic
aseT ambavs mohyva. roca skolaSi gavdiodiT `nibelungebis simReras~, me wamovdeqi da pater vunibalds vuTxari:
1

gunTeri _ `nibelungebis simReraSi~ burgundiis mefe, krimhildes Zma.


zigfridi _ `nibelungebis simReris~ mTavari personaJi, romelic gunTerisaTvis brunhildes imorCilebs.
3
brunhilde _ `nibelungebis simReraSi~ islandiis dedofali. mas Semdeg,
rac zigfridi daimorCilebs, burgundiis mefis, gunTeris coli xdeba.
2

40

_ brunhilde xom marTla iyo zigfridis coli.


mas gaeRima da miTxra:
_ magram colad krimhilde hyavda SerTuli, ymawvilo.
me gavcofdi da ganvacxade, aseTi pasuxi `mRvdlur~ ganmartebad mimaCnia-meTqi.
axla pateri vunibaldi gacofda, kaTedraze TiTiT daakakuna, mTeli Tavisi avtoriteti moiSvelia da brZana, `aseTi Seuracxyofa~ aRar momayenoo.
me wamovdeqi da maris vuTxari:
_ gexvewebi, nu tiri.
marim tirili Sewyvita da cremlebis kvali pudriT dafara.
sanam mis oTaxSi SevidodiT, derefanSi fanjarasTan SevCerdiT
da quCas gadavxedeT: ianvari idga, quCa sveli iyo, yviTeli CiraRdnebis Suqi asfaltze efineboda, xolo bostneulis maRaziis Tavze mwvane reklama CaxCaxebda: `emil Smici~. Smics ki
vicnobdi, magram ar vicodi, emili Tu erqva. emili ratomRac
misi gvarisaTvis Seuferebel saxelad momeCvena. sanam maris
oTaxSi SevidodiT, kari odnav gamovaRe da sinaTle gamovrTe.
roca mamamisi Sin dabrunda, Cven jer ar gveZina. TerTmeti
sruldeboda. gavigoneT, rogor Sevida sigaretebisaTvis duqanSi, mere kibeze mogvesma misi fexis xma. vfiqrobdiT, uTuod
SeamCnevda raRacas, radgan araCveulebrivi ram moxda, magram
derkumma veraferi SeamCnia. mxolod erTi wamiT miayura karTan
da zeviT avida. gavigoneT, rogor gaixada fexsacmeli da iatakze dayara. Semdeg ki gvesmoda misi xveleba ZilSi. vcdilobdi
warmomedgina, rogor Sexvdeboda am ambavs. religiaze derkumma didi xania aiyara guli da kaTolikur eklesias siaxloves
aRar ekareboda. CemTan saubarSi Tavs esxmoda `burJuaziuli
sazogadoebis cru seqsualur morals~ da brazmoreuli ambobda, mRvdlebma qorwineba TvalTmaqcobad aqcieso. magram
mainc ar viyavi darwmunebuli, rom ayalmayals ar atexda imis
gamo, rac maris vuyavi. derkumi Zlier miyvarda, mec vuyvardi
mas da erTi suli mqonda, SuaRamisas avmdgariyavi, mis oTaxSi
Sevsuliyavi da yvelaferi meambna, magram Semdeg gadavifiqre.
41

me ukve ocdaerTi wlis mamakaci viyavi, maric srulasakovani,


cxrameti wlis qali iyo da aseT viTarebaSi zogjer mamakacuri gulwrfeloba ufro saCoTiroa, vidre dumili. garda
amisa, isic gavifiqre, es ambavi mas naklebad exeba, vidre aqamde
megona-meTqi. kai sanaxavi ki viqnebodi, naSuadRevs gamovcxadebuliyavi masTan da meTqva: `iciT ra, batono derkum, amaRam
Tqvens qaliSvilTan vapireb daZinebas~... imas ki, rac moxda,
rogorme gaigebs.
cota xnis Semdeg mari adga, sibneleSi makoca da leibs
zewrebi gadaaZro. oTaxSi ukuni iyo gabatonebuli, quCidan
sinaTle ar Semodioda, radgan fanjaras sqeli farda CamovafareT. `vin aswavla imis gakeTeba, rasac axla akeTebs? ratom
gadaaZro leibs zewrebi, ratom gamoaRo fanjara? _ gavifiqre
gakvirvebulma.
_ me saabazanoSi gaval, Sen ki aq daibane, _ miCurCula man,
Semdeg xeli momkida, loginidan wamomayena, xelCakidebulma
mimiyvana im kuTxemde, sadac misi pirsabani idga, xelis faTuriT momaZebnina wyliT savse doqi, sasapne, taSti da iRliebqveS zewrebamoCrili oTaxidan gavida. saxeldaxelod davibane da isev loginSi Cavweqi. mikvirda, sad daikarga aqamde mari,
ratom ar moaqvs sufTa TeTreuli-meTqi. saSinlad daRlili
viyavi da mixaroda, SemeZlo uSiSrad mefiqra dawyevlil gunTerze. mcire xnis Semdeg isev Semipyro SiSma, maris rame xom
ar SeemTxva-meTqi. aseT rameebze internatSi Semzarav ambebs
hyvebodnen. uzewro leibze wola ar msiamovnebda, garda amisa,
Zveli da Cavardnili iyo, Tanac tanze mxolod zeda sacvali
mecva da mcioda. isev maris mamaze daviwye fiqri. am kacs yvela
komunistad Tvlida, magram roca omis Semdeg burgomistrad
unda aerCiaT, komunistebma mxari ar dauWires da saqmec CaifuSa. yovelTvis, roca nacistebisa da komunistebis Sedarebas
viwyebdi, igi cofdeboda da meubneboda:
_ didi gansxvavebaa, ymawvilo, gana erTi da igivea, kaci sapnis firmis mier gaCaRebul omSi mokvdeba Tu im saqmisaTvis,
romelic SeiZleba iwamo?
aqamde ar vici, vin iyo igi sinamdvileSi, magram roca er42

Txel kinkelma Cemi TandaswrebiT `genialuri seqtanti~ uwoda, mzad viyavi, kinkelisaTvis saxeSi mimefurTxebina. moxuci
derkumi im mcirericxovan adamianebs ekuTvnoda, romelTa mimarTac pativiscemiT viyavi gamsWvaluli. derkumi gamxdari,
RvarZliani kaci iyo, imaze bevrad ufro axalgazrda, vidre
gamoiyureboda. imden sigarets eweoda, rom sunTqva uWirda.
mTeli is xani, rac loginSi viweqi da maris velodi, misi xvela mesmoda zemodan, misi sawoli oTaxidan da Tavi vigindarad
mimaCnda, Tumca aseTi ar viyavi. erTxel miTxra:
_ ici, ratomaa ganlagebuli mdidrebis saxlSi, ai iseTSi,
Seni mSoblebi rom cxovroben, moaxleTa oTaxebi WabukobaSi Sesuli Svilebis gverdiT? agixsni: imitom, rom mdidrebi
odiTganve spekulantoben adamianis bunebiT da gulmowyalebiT.
vnatrobdi, qveviT Camosuliyo da maris sawolSi Cagorebuls Tavze damdgomoda, magram piradad me zeviT asvlisa da
misTvis angariSis Cabarebis survili ar mqonda.
gareT inaTa. mcioda da maris oTaxis ubadrukoba guls mimZimebda. derkumebi didi xania gakotrdnen da amis mizezad maris mamis `politikuri fanatizmi~ miaCndaT. adre maT patara
stamba, patara gamomcemloba da wignis maRazia hqondaT, bolos ki mxolod sakancelario nivTebis patara maRazia SemorCaT, sadac mowafeebisaTvis nair-nairi tkbileulobac iyideboda. erTxel mamaCemma miTxra:
`xom xedav, sadamde SeiZleba miiyvanos adamiani fanatizmma... Tumca omis Semdeg derkums, rogorc politikurad devnil
pirovnebas, yvela Sansi hqonda imisa, rom sakuTari gazeTi gamoeca~.
saocaria, magram moxuci derkumi arasodes mimaCnda fanatikosad. SesaZloa, mamaCems fanatizmi da qeduxreloba erTmaneTSi ereoda. maris mama locvanebsac ki ar yidda, Tumca
SeeZlo cotaTi xeli moeTbo, gansakuTrebiT, kviracxovlobis
wina dReebSi.
Tu ra xelmokled cxovrobdnen, mxolod maSin davinaxe,
roca oTaxSi dRis sinaTle SemoiWra. karadaSi sul sami
43

kaba ekida _ muqi mwvane (iseTi grZnoba mqonda, TiTqos mTeli saukune am kabaSi vxedavdi), moyviTalo _ TiTqmis mTlad
gacveTili kaba da ucnauri muqi lurji kostiumi, romelsac mxolod saeklesio procesiebis dros icvamda. iqve ekida
Zveli, momwvano-boTlisferi palto da mxolod sami wyvili
fexsacmeli elaga. iyo wami, roca cdunebam mZlia, mindoda
avmdgariyavi, ujrebi gamomeRo da maris sacvlebi dameTvalierebina, magram Tavi Sevikave. me mgoni qalis sacvlebs maSinac
ver davaTvalierebdi, roca kanonierad SevirTavdi colad.
derkumis xvela karga xania aRar mesmoda. eqvsi saaTi Sesrulda, roca mari saabazanodan gamobrZanda. mixaroda, masTan ise
rom gavatare Rame, rogorc aTasjer minatria. maris vakoce da,
roca gamiRima, Tavi bednier kacad miviCnie. kiserze misi yinuliviT civi xelebi vigrZeni da CurCuliT vkiTxe:
_ ras akeTebdi amden xans?
_ ra unda mekeTebina, zewrebi gavrecxe. siamovnebiT gamogicvlidi TeTreuls, magram Cven mxolod oTxi wyvili gvaqvs
da roca ori dagebulia. ori irecxeba.
Cemken movizide, sabani gadavaxure da, roca misi yinuliviT
gaToSili xelebi iRliebSi amovide, marim miTxra, Cemi xelebi
aq ise SesaniSnavad da Tbilad mokalaTdnen, rogorc Citebi
budeSio.
_ arafriT ar SemeZlo aseTi TeTreuli qalbatoni huberisaTvis mimetana, _ miTxra marim, _ sarecxs yovelTvis is
gvirecxavs da misgan mTeli qalaqi gaigebda, rac Cven aq movimoqmedeT. verc gadasagdebad gavimete. erTi ki gavifiqre, gadavyri-meTqi, magram mere mainc damenana.
_ nuTu TqvenTan cxeli wyali ar modis?
_ ara, boileri didi xania gagvifuWda.
uecrad atirda da me vkiTxe, ra gatirebs-meTqi. man CurCuliT Tqva:
_ RmerTo, Sen xom ici, rom kaTolike var.
me vuTxari, am SemTxvevaSi yvela qaliSvili, evangelisti
iqneboda igi Tu saerTod urwmuno, mainc itirebda da isic
vici, ratom-meTqi. marim gakvirvebiT Semomxeda. me avuxseni:
44

_ imitom, rom is, rasac umankoeba hqvia, marTlac arsebobs.


mari kvlav tiroda, magram aRaraferi mikiTxavs. mizezi
vicodi. igi ramdenime welia xelmZRvanelobda kaTolike qaliSvilebis jgufs, yovelTvis monawileobda saeklesio procesiebSi, cxadia, araerTxel ulaparakia im qaliSvilebTan
wminda mariamis qalwulobaze da axla Tavi, albaT, matyuarad
da moRalated miaCnda. vicodi, ra cud dReSic iyo, magram
meti lodini aRar SemeZlo da maris vuTxari, qaliSvilebs me
movelaparakebi-meTqi.
_ rao... vis?
_ Seni jgufis qaliSvilebs, _ vupasuxe me, _ Sen axla
marTla giWirs, magram roca kidev ufro gagiWirdeba, SegiZlia yvelas uTxra, TiTqos me gagaupatiure.
maris gaecina da miTxra:
_ ra sisulelea, mainc ra unda uTxra qaliSvilebs?
_ arafersac ar vetyvi. ubralod warvdgebi maT winaSe, gaviTamaSeb ramdenime nomers da imitacias da isinic maSinve ifiqreben: `ai, Turme vin yofila is Sniri, maris rom `is~ uyo~.
ase ajobebs. ratom unda iWoraon kuTxe-kuTxe?
mari dafiqrda, mere isev gaicina da miTxra:
_ arc ise suleli yofilxar.
Semdeg uceb isev atirda da dasZina.
_ aqaurebs veRar davenaxvebi.
_ ratom? _ vkiTxe me, magram mari mxolod tiroda da Tavs
aqnevda.
maris xelebi, iRliebSi rom mqonda amodebuli, gaTba. rac
ufro metad uTbeboda xelebi, miT ufro mereoda Zili. male
ukve misi xelebi me maTbobdnen da roca mkiTxa, Tu giyvarvar,
lamaz qalad Tu mTvlio, vupasuxe, es TavisTavad cxadia-meTqi.
man miTxra, aseTi `TavisTavad cxadi~ sityvebi sasiamovno mosasmeniao da mec, ZilburanSi wasulma, CaviluRluRe: ra Tqma
unda, lamazi xar da miyvarxar-meTqi.
roca mari adga, daibana da Caicva, ukve meRviZa. mas Cemi
ar Sercxvenia da mec bunebriv ambad miviCnie, misTvis mecqira.
axla ufro naTlad davinaxe, ra Raribulad ecva. sanam zon45

rebs iskvnida da Rilebs ikravda, me im lamaz-lamaz nivTebze


vfiqrobdi, romelTac vuyiddi, fuli rom mqonoda. xSirad
vmdgarvar moduri maRaziebis win da miTvalierebia qveda kabebi, puloverebi, fexsacmelebi, CanTebi, warmodgeniT mivaraudia, rogor mouxdeboda yvelaferi es maris, magram mamamisi
iseTi mkacri iyo fulis sakiTxSi, rom verafriT gavbedavdi
rame meCuqebina marisaTvis. erTxel derkumma miTxra:
_ siRaribe saSinelebaa, magram ufro cudia, roca siRaribe TandaTan giTrevs. arada adamianTa umetesoba swored am
dReSia.
_ da Tu mdidari xar, es raRaa? _ vkiTxe me da gavwiTldi.
man dakvirvebiT Semomxeda, TviTonac gawiTlda da miTxra:
_ ici, Cemo kargo, Tu fiqrs ar moeSvi, saqme cudad wagiva.
imdeni vaJkacoba rom mqonoda da imis rwmena, rom amqveynad
raRacis gamosworeba SeiZleba, ici, ras vizamdi?
_ ara, ar vici.
_ davaarsebdi iseT sazogadoebas, romelic mdidari ojaxis
Svilebze izrunebda, _ miTxra man da isev gawiTlda. _ Cveni
regvnebi ki sityva `asocialurs~ mxolod Raribebis mimarT
xmaroben.
sanam maris Cacmas Tvals vadevnebdi, TavSi aTasnairi fiqri
mitrialebda. maxarebda da maRonebda kidec is ambavi, ra bunebrivi iyo misTvis misi sxeuli. Semdeg, roca erTad davexetebodiT sastumrodan sastumroSi, diliT gangeb vdgebodi gvian,
raTa meyurebina, rogor ibanda da icvamda mari. xolo Tu saabazano moSorebiT iyo da sawolidan maris ver vuTvalTvalebdi, abazanaSi vwvebodi.
im dilas yvelafers merCia mis oTaxSi loginSi vwoliliyavi da mxolod imaze vocnebobdi, Cacma ar daemTavrebina. mari
mTeli mondomebiT ibanda kisers, mklavebs, mkerds da gulmodgined ixexavda kbilebs. piradad me SeZlebisdagvarad Tavs varidebdi diliT dabanas, kbilebis xexva axlac mezareba, abazanaSi banaoba mirCevnia, magram roca mari ibanda, me yovelTvis
siamovnebas mgvrida misi cqera. ise uyvarda sisufTave, ise bunebrivad akeTebda yvelafers, kbilis pastis tubs saxuravsac
46

ise koxtad axraxnida... im diliT Cems Zmaze, leozec vfiqrobdi. igi RvTismosavi, keTilsindisieri, seriozuli axalgazrda
iyo da yovelTvis xazgasmiT meubneboda, Seni mwamso. maSin isic
gamosaSveb gamocdebs abarebda da ratomRac rcxvenoda, rom
simwifis atestats wesisamebr cxrameti wlis asakSi iRebda,
me ki ocdaerTi wlisa meeqvse klasSi vijeqi da `nibelungebis
simReris~ araswori interpretacia gulze mxeTqavda. maris
leoc icnobda, erTmaneTs romeliRac wreSi xvdebodnen, sadac
kaTolike da evangelisti axalgazrdebi demokratiasa da religiur Semwynareblobaze kamaTobdnen. maSin me da leo Cvens
mSoblebs erTgvari saerTo sacxovreblis gamgebel col-qmradRa vTvlidiT. leos Tavzari daeca, roca gaigo, mamas ager
ukve aTi welia sayvareli hyavso. am ambavma mec damca Tavzari,
magram ara _ moralurad. CemTvis ioli iyo imis warmodgena,
ra Znelia colad gyavdes dedaCemi, romlis yalbi Tviniereba
i-sa da e-s Tviniereba iyo. igi iSviaTad warmoTqvamda winadadebas, sadac a, o an u eria. amis tipuri magaliTia Tundac is,
rom leos saxeli led Seamokla. misi ori sayvareli winadadeba iyo: `me nivTebs sxvebiviT ver vWvret~ da `me Cems princips
mivdev, nivTebSi mizezebs veZeb~. is faqti, rom mamas sayvareli
hyavda, CemTvis ufro esTetikuri TvalsazrisiT iyo Tavzardamcemi: mis xasiaTs rogorRac ar uxdeboda amgvari ram. mamaCemi arc vnebaaSlili kaci iyo da arc xalisiani. xolo Tu
ukuvagdebT im azrs, rom is qali mamaCems momvlelad an sulis
ganmbanvelad sWirdeboda (rasac sruliad ar Seefereba paTetikuri sityva `sayvareli~), maSin uwesoba swored is iyo, rom
mamas ar SeSvenis sayvarlis yola. sinamdvileSi misi sayvareli
sasiamovno, lamazi momRerali qali iyo, romelsac inteleqti
didad ar awuxebda. mamas isic ki ar ucdia, qals damatebiTi
kontraqtebis dadebaSi an koncertebis mowyobaSi daxmareboda. amgvar saqmeebSi metismetad wesieri kaci iyo. maTi urTierToba sakmaod awewil-dawewili meCveneboda, leos wuxilis mizezi ki is iyo, rom idealebi Seerya. dedaCemma leos wuxilis
axsna sxvanairad ver moaxerxa da Tavisi azri ase gamoxata:
`les krizisi iTrevs~. xolo roca saklaso samuSao aradamak47

mayofileblad dawera, dedas undoda fsiqologTan waeyvana.


madloba RmerTs, ganzraxvaze xeli avaRebine. samagierod, Zmas
movuyevi yvelaferi, rac ki qalisa da mamakacis urTierTobis
Sesaxeb vicodi, Tanac ise intensiurad vexmarebodi gakveTilebis momzadebaSi, rom Semdgomi saklaso samuSaoebi ukve damakmayofileblad da `kargzec~ dawera. mxolod amis Semdeg aiRo
xeli dedam leos fsiqologTan wayvanaze.
marim muqi mwvane kaba Caicva da, Tumca elvaSesakravma saqme
gauWira, mainc ar wamovmdgarvar sawolidan, ar davxmarebivar.
lamazi sanaxavi iyo misi xelebi, zurgze rom faTurobdnen, TeTri kani, muqi Tma da muqi mwvane kaba. maxarebda isic, rom ar
nerviulobda. bolos sawolTan movida, me loginze wamovjeqi
da kaba Sevukari. vkiTxe, ase adre ratom dgebi-meTqi. mipasuxa,
mamaCems namdvili ZiliT mxolod ganTiadis Jams sZinavs, me ki
gazeTebi unda miviRo da duqani gavaRo, radgan moswavleebi zogjer diliT modian rveulebis, fanqrebisa da Saqaryinulis
sayidlado.
_ garda amisa, _ miTxra man, _ umjobesi iqneba, Cveni
saxlidan rvis naxevarze gaxvide. axla yavas movaduReb, Sen ki
xuTi wuTis Semdeg frTxilad Camodi samzareuloSi.
roca samzareuloSi Cavedi, iseTi grZnoba dameufla, TiTqos coliani viyavi. marim yava damisxa da buterbrodi momimzada, Semdeg ki Tavi gaaqnia da miTxra:
_ mudam daubaneli da dauvarcxneli cxaddebi sasauzmod?
_ ki, _ vuTxari, _ internatSic ki ver maswavles yoveldRe dilaadrian xel-piris dabana.
_ aba, maS ras Svrebi? _ mkiTxa man, _ rogorme xom unda
moicilo WuWyi?
_ kiolnis wyliT vizel tans, _ vupasuxe me.
_ es xom sakmaod Zviri jdeba, _ miTxra man da gawiTlda.
_ marTalia, _ vupasuxe me, _ magram biZaCemi, romelic am
firmis generaluri warmomadgenelia, erT did flakons migzavnis xolme saCuqrad.
is samzareulo, ase kargad rom vicnobdi, dabneulma mivaTvalier-movaTvaliere. es ufro duqnis ukana oTaxi iyo _
48

bneli da patara. kuTxeSi momcro qura idga. rogorc yvela


diasaxlisi, quraSi maric inaxavda nacarwayril briketebs:
saRamoobiT briketebs svel gazeTSi axvevda, diliT ki nakvercxlebs gaqeqavda, SeSasa da axal briketebs daumatebda da
cecxls gaaCaRebda. mZags mxrColavi briketebis suni. es suni
alionze quCebSi igrZnoba, im diliT ki is patara, CaxuTuli
samzareulo aayrola. samzareulo imdenad patara iyo, rom
yovelTvis, roca maris quridan sayavis gadmodgma uwevda,
unda amdgariyo da skami gverdze gaewia. albaT, zustad aseve
iqceodnen misi bebiac da dedac. samzareulo, romelsac ase
kargad vicnobdi, im diliT pirvelad momeCvena ulazaTo da,
albaT, pirvelad ganvicade is, rasac yoveldRiuroba hqvia:
ginda Tu ara, mainc unda akeTo, ris gakeTebac aRar gexaliseba.
sulac ar mexaliseboda odesme gavsuliyavi am viwro saxlidan da gareT mekisra raime valdebuleba, pasuxi mego imisaTvis, rac maris vuyavi, pasuxi mego misi jgufis qaliSvilebisa
da leos winaSe. Tumca am ambavs sul male Cemi mSoblebic
gaigebdnen vinmesgan. merCia am saxlSi davrCeniliyavi da sicocxlis dasasrulamde mevaWra SaqaryinuliTa da saswavlo
rveulebiT, saRamoobiT ki marisTan erTad Cavwoliliyavi mis
loginSi da dameZina ise gemrielad, rogorc am diliT meZina,
roca misi xelebi iRliebSi mqonda amoCrili. erTsa da imave
dros saSinelic meCvena da didebulic es yoveldRiuroba _
sayaviT, buterbrodebiT, maris mwvane kabaze afarebuli TeTrzolebiani, lurji, gaxunebuli winsafriT. uecrad momeCvena, rom mxolod qalebisTvisaa yoveldRiuroba iseTive bunebrivi, rogoric maTi sxeuli. vamayobdi, rom mari Cemi coli
iyo da, amave dros, Tavi ar mimaCnda imdenad mowiful kacad,
amieridan darbaislurad rom unda moiqces. fexze wamovdeqi,
magidas Semovuare, mari mklavebSi movimwyvdie da vuTxari:
_ gaxsovs, dilauTenia gasarecxad rom adeqi?
Tanxmobis niSnad Tavi damiqnia.
_ me ki arasodes damaviwydeba, rogor gamiTbe xelebi iRliebSi, _ Tqva man Semdeg, _ axla ki wadi, male rvis naxevari
iqneba da duqanSi bavSvebi Semocvivdebian.
49

maris quCidan gazeTebis dasta Semovatanine da gaxsnaSi movexmare. swored am dros mopirdapire saxlTan bazridan dabrunebulma Smicma bostneuliT datvirTuli manqana gaaCera. vifiqre, iqneb ver daminaxos-meTqi, da maSinve saxlSi Sevvardi,
magram ukve daminaxa. eSmaksac ki ar uWris Tvali ise, rogorc
mezobels. duqanSi videqi da davyurebdi dilis axal gazeTebs,
ase rom giJdebian metwilad kacebi. piradad me gazeTebi saRamoobiT mainteresebs an maSin, roca abazanaSi vwevar. abazanaSi yvelaze seriozuli dilis gazeTebic iseve araseriozuli
meCveneba, rogorc saRamos gazeTebi. ai, ras gvauwyebda msxvili
SriftiT awyobili saTauri im diliT: `Strausis Tanamimdevruli politika~. vfiqrob, mowinave werilis an msxvili SriftiT
asawyobi saTauris dawera kibernetikuli manqanebisaTvis rom
migvendo, namdvilad ajobebda _ gonebis siClungesac aqvs
sazRvari, romlis gadalaxva arafriT SeiZleba.
uecrad duqnis zari awkrialda da zRurblze gamoCnda rva
Tu cxra wlis axaldabanili, Savgvremani, loyawiTeli gogona,
romelsac iRliaSi locvani hqonda amoCrili.
_ momeciT aTi pfenigis guliani kanfeti, _ miTxra man.
me warmodgena ar mqonda, ramdeni kanfeti ergeboda aT pfenigad, magram qilas xufi mainc avxade, parkSi oci kanfeti
Cavuyare da Cems sicocxleSi pirvelad Semrcxva Cemi arc ise
sufTa TiTebisa, romelTac sqeli mina kidev ufro adidebda.
roca parkSi oci kanfeti Cavuyare, gogonam gaocebiT Semomxeda, magram me vuTxari:
_ yvelaferi rigzea, SegiZlia waxvide.
aTpfenigiani daxlidan aviRe da salaroSi Cavagde.
luqanSi dabrunebul maris gaecina, roca aTpfenigiani amayad vaCvene.
_ axla ki unda waxvide, _ miTxra man.
_ ki magram, ratom, qveyana daiqceva, mamaSenis Zirs CamobrZanebamde rom aq davicado?
_ mama cxraze Camova dabla, im dromde Sen isev unda dabrunde, _ miTxra man. _ sanam sxvebisagan gaigebdes, wadi da yvelaferi TviTonve uambe Sens Zmas, leos.
50

_ ki batono, _ vuTxari me, _ marTals ambob, magram Sen...


_ me kvlav gavwiTldi, _ skolaSi wasvlas ar apireb?
_ dRes ar waval da, saerTodac, aRarasodes waval, _ miTxra man. _ male dabrundi.
miWirda misi datoveba. marim duqnis karamde mimacila. Ria
karSi ise vakoce, rom Smicsa da mis cols daenaxaT. maT im
TevzebiviT gadmokarkles Tvalebi, gacecebulebi, anazdad rom
aRmoaCenen, rom Turme karga xania wamoegnen ankesze.
gzas ise davadeqi, ukan ar momixedavs. mcioda, pijakis sayelo aviwie, sigarets movukide. bazars Cavuyevi, Tumca gza odnav
gavigrZele, franciskanerSTraseze Caviare da koblencSTrases
kuTxeSi daZrul avtobuss Sevaxti. konduqtorma qalma kari ki
gamiRo, magram roca fulis gadasaxdelad mis gverdiT gavCerdi, TiTiT damemuqra da Tavis qneviT maniSna, sigareti Caaqreo.
sigareti Cavaqre, namwvi pijakis jibeSi Cavide, win wavedi da
Sua avtobusSi gavCerdi. videqi, koblencSTrases gavyurebdi da
marize vfiqrobdi. Cemma saxem, etyoba, raRaciT gaagulisa Cem
gverdiT mdgomi kaci. man gazeTic ki dauSva dabla, droebiT
Seelia `Strausis Tanamimdevrul politikas~, saTvale cxvirze Camoiwia, Tavi gadaaqn-gadmoaqnia da CailuRluRa: `daujerebelia~. mamakacis ukan qali ijda, gverdiT stafiloTi savse tomara moedga da am tomaras kinaRam fexi wamovkari. qals
mamakacis SeniSvna WkuaSi daujda, Tavi gadaaqn-gadmoaqnia da
tuCebi uxmod aamoZrava.
im diliT maris sarkis win misive savarcxliT davivarcxne Tma, rac iSviaTad xdeba. mecva nacrisferi, sufTa, yovlad
Cveulebrivi kurtaki, wveri ki arasodes mezrdeboda ise, rom
erTi dRis gauparsavi `daujerebel~ moCvenebad veqcie. tanad
arc Zalze maRali var, arc Zalze dabali, arc cxviri maqvs
imdenad grZeli, rom pasportSi gansakuTrebuli niSnebis grafaSi iyos Cawerili. am grafaSi miweria: ar aqvs. arc WuWyiani
viyavi da arc nasvami. da mainc, stafiloiani tomris patroni
qali ufro SesamCnevad Relavda, vidre saTvaliani mamakaci,
romelmac erTxel kidev gadaaqnia Tavi sasowarkveTiT, Semdeg
saTvale moirgo da kvlav Strausis Tanamimdevrobas daubrun51

da. qali ki mousvenrad aqnevda Tavs da Cumad iwyevleboda.


undoda gaeziarebina danarCeni mgzavrebisTvis is, rac mis tuCebs ar dascdenia. garegnuli niSnebiT ebraelebs dRemde ver
vcnob, Torem SeiZleboda mefiqra, ebraelad xom ar CamTvalesmeTqi. magram, Cemi azriT, isini Cemma garegnobam ki ara, Cemma gamometyvelebam gaaRiziana, roca avtobusidan quCas gavyurebdi
da marize vfiqrobdi. am Cumma mtrobam mec gamaRiziana. avtobusidan erTi gaCerebiT adre Camovedi, eberTalee fexiT gaviare
da rainisaken gavuxvie.
Cvens parkSi wiflis xeebi jer kidev Savi da sveli iyo. axlad
moSandakebuli CogburTis moedani ki _ wiTeli. rainze karpaWebi sayvirs agugunebdnen. holSi rom Sevedi, samzareulodan anas Cumi lanZRva momesma. Cemamde mxolod kantikuntad
aRwevda: `cudad daamTavrebs... daamTavrebs... cudad~. rogorc
ki samzareulos Cavuare, Ria karSi SevZaxe: `ana, dRes ar visauzmeb~. ar SevCerebulvar, saerTo oTaxSi Sevvardi. arasodes momCvenebia ase Camuqebuli muxis kedlebi, xis farTo
Taroebi da zed Semodebuli samonadireo nadavli. samusiko
salonSi leo Sopenis mazurkas ukravda. im xanebSi moisurva
musika eswavla da skolaSi wasvlamde rom cotaTi evarjiSa,
dilis eqvs saaTze dgeboda. mazurkis gagonebam mafiqrebina,
TiTqos ukve saRamo iyo. Semdeg ki sruliad gadamaviwyda, leo
rom ukravda. leo da Sopeni erTmaneTs ar Seeferebodnen, magram ise kargad ukravda, rom amaze ar davfiqrebulvar. Zveli
kompozitorebidan yvelaze metad Sopeni da Suberti miyvars.
vici, Cveni musikis maswavlebeli marTali iyo, roca mocarts
RvTaebrivs eZaxda, beThovens _ gansacvifrebels, gluks _
ganumeorebels, baxs ki didebuls. diax, asea. baxi yovelTvis
ocdaaTtomian RvTismetyvelebad meCveneba da maocebs, Sopeni
da Suberti ki CemsaviT miwierni arian da amitomac maTi mosmena yvelafers mirCevnia.
rainisaken daqanebul parkSi, mtirala tirifebis win, sadac babuaCemis tiri iyo, samizne diskoebi irxeoda. etyoba,
meetles daavales maTi dazeTva. babuaCemi zogjer `Zvel biWebs~ uyrida Tavs da am dros Cveni saxlis win patara, mrgval
52

moedanze TxuTmetamde uzarmazari avtomanqana mwkrivdeboda,


TxuTmeti gaToSili mZRoli ki xeebsa da mesers Soris SequCdeboda, idgnen jguf-jgufad an qvis skamebze skats TamaSobdnen. Tu am `Zveli biWebidan~ romelime TormetianSi moaxvedrebda, maSinve atydeboda Sampanuris sacobebis erTi baTqabuTqi. xandaxan babuaCemi damiZaxebda da `Zvel biWebs~ ramdenime
fokuss vuCvenebdi, vbaZavdi adenauers an erhards, rac Zalze
meadvileboda, zogjer ki patara scenebs gaviTamaSebdi, magaliTad, `menejeri vagon-restoranSi~. vcdilobdi, Cems scenebSi rac SeiZleba meti RvarZli Cameqsova, magram berikacebi
mainc siciliT iWaWebodnen, erTxmad iZaxdnen, SesaniSnavad gaverTeTo. bolos, roca tyviebis carieli yuTiT an langriT
TiToeuls Camovuvlidi, metwilad qaRaldis fuls imetebdnen. am cinikos bebruxanebTan SesaniSnavad vpoulobdi saerTo enas, maTTan araviTari saqme ar mqonda. aseve SesaniSnavad
gamovnaxavdi saerTo enas Cinel mandarinebTanac. zogierTebi
qebasac ki ar iSurebdnen: `kolosaluria~, `didebulia~. zogi
erT sityvas aRar sjerdeboda da gaiZaxoda: `am biWs aqvs raRac iseTi~ an kidev: `jer sada xarT~.
sanam Sopens yurs vugdebdi, pirvelad momivida azrad, angaJementisaTvis mezruna da cota fuli meSova. SemeZlo babuaCemis xelSewyobiTa da daxmarebiT solo nomrebiT gamovsuliyavi kapitalistebis Sekrebebze an sameTvalyureo sabWos
sxdomebis Semdeg xalxi gamemxiarulebina. erTi nomeri `sameTvalyureo sabWo~ daviswavle kidec.
Semovida Tu ara leo oTaxSi, Sopeni gaqra. leo metismetad
maRalia, qeraTmiani, uCarCoo saTvales atarebs da ise gamoiyureba, TiTqos superintendanti an Svedi iezuiti iyos. misi
muqi Sarvlis saguldagulod dauToebulma nakecebma Sopenis
musikis ukanaskneli kvali gadarecxa. TeTri puloveri rogorRac ar uxdeboda axalgauToebul Sarvals, arc TeTr puloverze gadmofenili wiTeli perangis sayelo axarebda Tvals.
roca vxedav, ra amaod cdilobs zogierTi, ise gamoiyurebodes,
TiTqos Cacmas arafrad dagidevs, Rrma melanqolia mipyrobs.
iseTi pretenziuli saxelebic maRizianebs, rogorebicaa eTe53

lberTi an gerenTrudi. mxedvelobidan arc is mrCeboda arasodes, rogor hgavda leo henrieTes da, amave dros, arc hgavda.
hgavda paWua cxviriT, lurji TvalebiT da Tmis feriT, magram
piri sul sxva moyvanilobisa hqonda da yvelaferi is, riTac
henrieTe lamazi da xalisiani iyo, leos gulCaTxrobilsa da
usicocxlos xdida. sruliad ar etyoboda, rom klasSi pirveli sportsmeni iyo _ ise gamoiyureboda, rogorc fizkulturis gakveTilebidan ganTavisuflebuli mowafe. Tumca misi
sawolis zemoT naxevari duJini sportuli sigeli ekida.
leo jer swrafad wamovida Cemken, magram uceb ramdenime
nabijis daSorebiT SeCerda, xelebi uxerxulad waiRo ganze
da mkiTxa:
_ hans, ra moxda?
man jer TvalebSi Semomxeda, Semdeg mzera cota ufro qveviT Camoacura, TiTqos undoda eniSnebina CemTvis, laqa gaqvso. mxolod axla mivxvdi, rom vtirodi. roca Sopens an
Suberts vismen, yovelTvis vtiri. marjvena xelis saCvenebeli
TiTiT cremli moviwminde da vuTxari:
_ ar vicodi, ase kargad Tu ukravdi Sopens. daukari kidev
erTxel mazurka.
_ ar mcalia, _ miTxra man, _ skolaSi var wasasvleli,
pirvel gakveTilze germanul enaSi gamosaSvebi gamocdisaTvis
Temebs dagvirigeben.
_ dedaCvenis manqaniT wagiyvan, _ vuTxari me.
_ ar miyvars am suleluri manqaniT mgzavroba, _ miTxra
man, _ Sen ki ici, rogor mZuls.
dedam sportuli manqana `Calis fasad~ iyida erTi megobari qalisagan, leo ki mwvaved ganicdida yvelafers, rasac
baqiaobis suni udioda. gacofebiT ki mxolod maSin cofdeboda, roca Cveni mdidari mSoblebis gamo vinme axelebda an
efereboda. am dros saxeze almuri asdioda, muSti-krivsac ki
ar erideboda.
_ damiTme amjerad, dajeqi roialTan da daukari, _ vTxove
me, _ nuTu ar gainteresebs, sad viyavi wuxel?
leo gawiTlda, iataks daaCerda da miTxra:
54

_ ara, ar mainteresebs.
_ Rame erT qaliSvilTan gavaTene, axla ukve qalTan, Cems
colTan, _ vuTxari me.
_ ai, Turme ra momxdara, _ miTxra ise, rom Tavi ar auRia.
_ qorwili rodis gadaixadeT?
leom ar icoda, sad waeRo Tavisi mouqneli xelebi. uecrad
Cemken wamovida da undoda TavCaqindruls gverdiT Caevlo, magram me magrad Cavafrindi saxeloSi.
_ is qali mari derkumia, _ vTqvi Cumad.
leom mklavi gaiTavisufla, erTi nabijiT ukan daixia da
Tqva:
_ RmerTo Cemo, SeuZlebelia. _ mere mrisxaned Semomxeda
da TavisTvis raRac CaiburdRuna.
_ rao, ra Tqvi? _ vkiTxe me.
_ isa, rom axla marTlac ar amcdeba manqaniT wasvla. wamiyvan?
_ ra Tqma unda, _ vupasuxe me, mklavSi xeli wavavle da
saerTo oTaxi mxardamxar gaviareT, ar mindoda saxeSi Semoexeda CemTvis.
_ wadi, gasaRebi gamoarTvi, _ vuTxari me, _ deda Sen uars
ar getyvis, arc sabuTebi dagaviwydes. marTla, leo, fuli
mWirdeba, cota mainc Tu dagrCa?
_ salaroSi maqvs, TviTon SegiZlia gamoitano? _ mkiTxa
man.
_ ar vici, mirCevnia gamomigzavno, _ vuTxari me.
man Tavi damiqnia da kibes ahyva.
saxlSi darCena rom aRar mindoda, es CemTvis mxolod maSin
gaxda cxadi, roca leom kiTxva damisva. samzareuloSi Sexetebuls ana abuzRunebuli damxvda.
_ megona, aRar isauzmebdi Sin, _ miTxra man.
_ sauzme ar minda, yavas ki davlev, _ vuTxari me.
gakrialebul magidas mivujeqi da vuyurebdi anas, romelmac
quraze Sedgmul sayaves filtri moxsna da dasawretad fanjris
rafaze dado. dilaobiT me da leo mudam moaxleebTan erTad
vsauzmobdiT samzareuloSi, radgan mosawyeni iyo, sasadilo
55

oTaxSi sazeimod gaSlil did magidasTan rom mogvarTmevdnen


sauzmes. aseT dros samzareuloSi yovelTvis mxolod ana iyo.
meore mosamsaxure gogo noreTe sawol oTaxSi sauzmes uwyobda
dedas da Cacmasa da kosmetikaze bWobdnen. dedas axla, albaT,
saxeze placentebisagan damzadebuli ucnauri masa aqvs Warbad
wacxebuli da Tavisi SesaniSnavi kbilebiT xorblis marcvlebs
RrRnis, xolo noreTe gazeTs ukiTxavs. an SeiZleba jer kidev dilis locviT arian garTulni, romlis teqsti goeTesa da luTeris gamonaTqvamebisganaa Sedgenili da metwilad
`qristianTa moraluri aRWurvac~ erTvis Tan. isic SesaZlebelia, rom noreTe dedas sasaqmebeli wamlebis prospeqtebis
dastas ukiTxavs. dedas sagangebo saqaRaldec aqvs wamlebis
prospeqtebiT gamotenili da Semdegnairad dalagebuli: `kuWnawlavi~, `guli~, `nervebi~, xolo Tu sadme eqimi gamoiWira,
maSinve ekiTxeba, rame axali wamali Tu gamoCndao. ase zogavda
konsultaciisaTvis gadasaxdel honorars. Tu romelime eqimi
sasinj wamlebs gamougzavnida, sixaruliT cas eweoda xolme.
anas zurgSeqceulsac vatyobdi, eSinoda im wamis, roca
unda Semobrunebuliyo, CemTvis saxeSi Semoexeda da damlaparakeboda. me da anas erTmaneTi gviyvarda, magram mas verafriT
ver daeTrguna momabezrebeli survili _ me aRvezarde. ana
kai TxuTmeti weli cxovrobda CvenTan, dedas igi biZaSvilma,
evangelistma mRvdelma dauTmo. ana potsdameli iyo da, miuxedavad imisa, rom Cven evangelistebi viyaviT, mainc saSinelebad,
arabunebrivad eCveneboda, rom rainul dialeqtze vlaparakobdiT. vfiqrob, bavariul dialeqtze molaparake protestanti
mas borot sulad moeCveneboda. TxuTmeti wlis ganmavlobaSi ana rainis mxares cotaTi SeeCvia. igi maRali, tanwerweta
qalia da amayobs imiT, rom `namdvili qalbatoniviT dadis~.
mamamisi xazinadrad muSaobda sadRac. me mxolod is vicodi,
rom mis samuSao adgils `mecxre qveiTi polki~ erqva. azri ar
hqonda anasaTvis gemtkicebina, rom Cveni saxli mecxre qveiTi
polki ar iyo. rac Seexeba axalgazrdobis aRzrdis sakiTxs,
verafriT moaSlevinebdi Semdeg sentencias: `mecxre qveiT polkSi amas rogor dauSvebdnen~. ver iqna da ver mivxvdi, ra iyo
56

es mecxre polki, magram erTi ram danamdvilebiT vicodi: am


saidumloebiT mocul aRmzrdelobiT dawesebulebaSi, albaT,
tualetis mwmendavadac ki ar mimiRebdnen. ana jadosnur mecxre polks moiSveliebda xolme maSinac, roca vibandi xelpirs. Cemi `saSineli Cveuleba~ ki _ loginSi didxans nebivroba _ iseT zizRs hgvrida, TiTqos keTri mWirda. bolos, rogorc iqna, ana Semobrunda. roca sayaviT xelSi magidasTan movida, Tvalebi ise hqonda daxrili Zirs, TiTqos saxelgatexil
episkoposs emsaxurebao. igi iseve mecodeboda, rogorc maris
jgufis qaliSvilebi. anas monazvnurma instinqtma ar uRalata, cxadad mixvda, saidanac movdiodi, dedaCemi ki, albaT, sami
weliwadi rom vyofiliyavi saidumlod daqorwinebuli, mainc
verafers mixvdeboda. anas sayave gamovarTvi, yava davisxi, Semdeg mklavze magrad movuWire xeli da vaiZule, CemTvis Semoexeda. man Tavisi gamoxunebuli lurji TvalebiT Semomxeda,
quTuToebi uTrToda da davinaxe, rom marTla tiroda.
_ dalaxvros eSmakma, ana, _ wamoviZaxe me, _ Semomxede TvalebSi. vfiqrob, im Sens mecxre polkSi adamianebi vaJkacurad
uyureben erTmaneTs TvalebSi.
_ me vaJkaci ara var, _ azluqunda ana.
xeli gavuSvi, saxe qurisken miabruna da raRac Caiburtyuna
codvasa da sircxvilze, sodomsa da gomorze.
_ RmerTo Cemo, ana, dafiqrdi, ras akeTebdnen isini sinamdvileSi sodomsa da gomorSi, _ vuTxari me.
anam Cemi xeli mxridan Camoicila. samzareulodan ise gavedi, misTvis arc miTqvams, saxlidan wasvla rom mqonda gadawyvetili. ana iyo erTaderTi arseba, visac zogjer henrieTeze velaparakebodi.
leo ukve garaJTan idga da majis saaTs SiSiT dahyurebda.
_ deda mixvda, wuxel rom Sin ar viyavi? _ vkiTxe me.
_ ara, _ miTxra man, gasaRebi gadmomca da garaJis kari
damikava. me manqanaSi Cavjeqi. garaJidan gavedi da leo Cavisvi.
igi yuradRebiT dascqeroda sakuTar frCxilebs.
_ salaros wignaki Tan wamoviRe, fuls Sesvenebis dros gamovitan. sad gamogigzavno?
57

_ gamogzavne moxuci derkumis saxelze, _ vupasuxe me.


_ droa daiZra, _ miTxra man.
Cvens baRSi manqana swrafad gavaqrole da, roca WiSkars gavcdi, Cemda uneburad Sevayovne manqana im gaCerebasTan, sadac
henrieTe tramvaiSi Cajda da sazenito qvedanayofSi gaeSura.
tramvaiSi henrieTes toli qaliSvilebi sxdebodnen. tramvais
rom gavuswari, henrieTes xnis qaliSvili kidev bevri davinaxe.
isini henrieTesaviT icinodnen, Tavze lurji qudebi exuraT
da paltoebze bewvis sayeloebi hqondaT Semovlebuli. omi
rom xelaxla daiwyos, maT, albaT, mSoblebi iseve gagzavnidnen saomrad, rogorc Cemma mSoblebma gagzavnes henrieTe. xelSi jibis fulsa da oriode buterbrods SeaCeCebdnen, mxarze
xels dahkravdnen da etyodnen: `aba, Sen ici~. siamovnebiT davuqnevdi am qaliSvilebs xels, magram gadavifiqre, ra vici,
axla yvelaferi ukuRmarTad esmiT. anda qaliSvils xels rogor dauqnev, roca aseT sulelur manqanaSi zixar. erTxel
sasaxlis baRSi erT biWs naxevari fila Sokoladi miveci da
WuWyiani Sublidan qera Tma gadavuyare. igi tiroda, cremlebs
xeliT iwmendda da saxe mTlad gaeTxupna. mindoda damemSvidebina, magram amis gamo orma qalma Savi dRe mayara, kinaRam
policiels dauZaxes. mTeli am ayalmayalis Semdeg ise vgrZnobdi Tavs, TiTqos marTlac gaTaxsirebuli kaci vyofiliyavi.
erTi qali wamdauwum meZaxda: `binZuro salaxanav, binZuro
salaxanav~. saSineli ram gadamxda Tavs. am aliaqoTis amtexi
dedakacebi iseTive utifrebi momeCvennen, rogoric Cems warmodgenaSi marTla gaTaxsirebuli kacia.
koblencis quCaze didi siswrafiT gavqandi, Tan Tvalebs
aqeT-iqiT vacecebdi, mindoda romelime ministris manqana SemomfeTeboda da gamekawra. dedaCemis manqanas Tvlebis morgvebi win aqvs gaSverili da am morgvebiT sxva manqanis gakawvra
marTlac SemeZlo, magram ase adre da isic manqaniT ministri
quCaSi ar gamodis.
_ marTla apireb jarSi wasvlas? _ vkiTxe leos.
_ es sakiTxi Cvens wreSi ganvixileT da im daskvnamde mivediT, rom jarSi wasvla demokratiis gaRrmavebas uwyobs xels.
58

_ didebulia, _ vuTxari me, _ wadi da Cayuryumelavdi im


idiotobaSi. zogjer vwuxvar, samxedrovaldebuli rom ar var.
leom gakvirvebiT Semomxeda, magram roca mec movindome
misTvis Semexeda, Tavi isev miatriala.
_ ratom? _ mkiTxa man.
_ o, _ vTqvi me, _ didi siamovnebiT Sevxvdebodi kidev erTxel im maiors, romelic omis dros Cvens saxlSi Caasaxles
da frau vinekenis daxvretas apirebda. axla igi, albaT, polkovniki an generali iqneba.
manqana beThovenis gimnaziis win gavaCere, vifiqre, leos gadmovsvam-meTqi, magram man Tavi gaaqnia da miTxra:
_ manqana qveviT, konviqtis marjvniv gaaCere.
me gza ganvagrZe, bolos manqana gavaCere da leos xeli CamovarTvi. magram leo gawamebuli kaciviT miRimoda da xeli
ukan ar mihqonda. fiqriT me ukve Sors viyavi, ar mesmoda, ra
undoda da amasTanave isic maRizianebda, rom leo waramara
SeSfoTebuli dahyurebda saaTs. rvas xuTi wuTi aklda. dro
sakmarisi hqonda.
_ Sen ra, marTla apireb jarSi wasvlas? _ vkiTxe me kvlav.
_ ratomac ara, _ mipasuxa gulmosulma, _ momeci manqanis
gasaRebi!
gasaRebi miveci, Tavi davuqnie da gavSordi. mTeli gza henrieTeze vfiqrobdi da leos gajariskaceba sigiJed mimaCnda.
Semdeg sasaxlis baRi gadavWeri, universitetis TaRis qveS gaviare da bazrisaken gavwie. mcioda, guli marisaken mimiwevda.
roca duqanSi Sevedi, iqauroba bavSvebiT iyo savse. bavSvebi Taroebidan kanfetebs, fanqrebs, saSlelebs iRebdnen da
moxuc derkums daxlze fuls uyridnen. ukana oTaxSi didi
vai-vaglaxiT gavZveri. derkums CemTvis ar Semouxedavs. qurasTan misuli xelebs sayaveze viTbobdi da vfiqrobdi, mari
sadacaa gamoCndeba-meTqi. sigareti gamomelia. maris ki vTxovdi, moetana, magram ar vicodi, ufasod gamomerTmia Tu fuli
gadamexada. sayavidan yava davisxi da mxolod axla SevamCnie,
rom magidaze sami finjani idga. roca duqanSi siCume Camovarda, Cemi finjani isev magidaze davdgi da vinatre, neta mari aq
59

iyos-meTqi. quris gverdiT WurWlis sarecx bakanSi xel-piri


davibane, xolo Tma sasapneSi Cadebuli frCxilebis sawmendi
jagrisiT davivarcxne, sayelo gaviswore, yelsaxvevi magrad
CamovqaCe da kidev erTxel davxede Cems frCxilebs. frCxilebi
sufTa mqonda da uecrad mivxvdi, bevri iseTi ramis gakeTeba
momiwevda, rasac adre ar vakeTebdi.
roca oTaxSi maris mama Semovida, axaldamjdari viyavi da
imwamsve fexze wamovxti. isic CemsaviT darcxvenili iyo da
uxerxulobas ver malavda, magram gabrazebuli ar momCvenebia. ubralod, metismetad seriozuli gamometyveleba hqonda.
roca xeli sayavis asaRebad wamoiRo, SesamCnevad SevkrTi. man
Tavi gaaqnia, yava daisxa da sayave me momawoda. madloba gadavuxade. derkums arc amjerad Semouxedavs CemTvis. Rame maris
sawolSi rom viweqi da momxdarze vfiqrobdi, guli sagules
mqonda. Zalian mindoda sigaretis moweva, magram ver vbedavdi
amomeRo misi kolofidan, romelic iqve, magidaze ido. sxva
dros, cxadia, kolofidan sigaretis amoReba ar gamiWirdeboda. derkumi adga, Tavdaxrili magidas daeyrdno. Tvali vkide
mis melot Tavsa da aqa-iq SemorCenil gaCeCil WaRara Tmas.
ratomRac Zalian xnieri meCvena.
_ batono derkum, _ daviwye wynarad, _ Tqven ufleba gaqvT...
magram man magidas dahkra xeli, rogorc iqna, saTvalis zemodan Semomxeda saxeSi da miTxra:
_ eSmakma wagiRos, nuTu es ase aucilebeli iyo! Tanac mTeli mezobloba raRad CarieT amaSi?
gamixarda, guli rom ar aiyara Cemze da zneobaze ar daiwyo
laparaki.
_ nuTu marTla ase aucilebeli iyo. xom icodi, yvelafers viklebdi imisaTvis, rom is wyeuli gamocdebi Caebarebina, axla ki aRaraferi... _ muSti ise mokuma da gaSala, TiTqos
Citi gauSvao, _ yvelaferi wyalSi Cayara.
_ mari sad aris? _ vkiTxe me.
_ wavida, kiolnSi gaemgzavra, _ miTxra man.
_ sad aris? _ viyvire me, _ sad?
60

_ aba, wynarad, _ miTxra man, _ Tavis droze gaigeb yvelafers. vici, rom siyvarulze, qorwinebaze da aseT rameebze
damiwyeb axla laparaks, magram Tavs nu Seiwuxeb. mibrZandi,
mibrZandi. vnaxoT erTi, ra gamova Sengan. aba, mibrZandi!
meSinoda mis win gamevlo.
_ misamarTi? _ vkiTxe me.
_ ageraa, _ miTxra man da magidaze datovebuli baraTi Cemken gamoacura. baraTi jibeSi Cavide.
_ raRa ginda kidev, ras dgaxar, ras elodebi? _ miyvira
man.
_ fuli mWirdeba, _ vuTxari me da gamixarda, radgan mas
uecrad gaecina. es iyo ucnauri sicili, boroti, mkacri. zustad ase gaecina erTxelac, roca mamaCemze vlaparakobdiT.
_ fuli? etyoba, xumrob, _ miTxra man, _ Tumca wamodi,
wamodi!
man saxeloSi xeli Camavlo da duqnisaken wamaTria. Semdeg
daxls ukan gavida, salaros ujra swrafad gamoaRo da xurda
fuli orive peSviT gadmomiyara. aTpfenigianebi, xuTpfenigianebi da pfenigianebi gazeTebsa da rveulebze mimoifanta. jer
vyoymanobdi, mere nela Sevudeqi xurda fulis akrefas. Tavidan mindoda xelis erTi mosmiT amekrifa, magram TiTo-TiTod
movkrife, markebad davamrgvale da jibeSi Caviyare. derkumi
Tvals ar maSorebda, Tavi damiqnia. Semdeg ki safule amoiRo
da win xuTmarkiani damido. oriveni gavwiTldiT.
_ mapatie, mapatie, o, RmerTo, mapatie, _ miTxra man wynarad. derkums egona, Seuracxyofa momayena, magram me kargad
mesmoda misi.
_ erTi kolofi sigaretic maCuqeT, _ vTxove me.
derkumi ukanmiuxedavad miswvda Taros da erTis nacvlad
ori kolofi gamomiwoda. me daxlisaken gadavixare da loyaze
vakoce. derkumi erTaderTi kacia, visTvisac mikocnia.
8
imis warmodgena, rom ciupfners SeeZlo da uflebac hqonda
ecqira, rogor icvams mari da rogor axraxnis kbilis pas61

tis tubs saxuravs, guls miTuTqavda. fexi mtkioda da ukve


eWvi mepareboda, SevZlebdi ki amieridan ocdaaTi-ormocdaaTi
markis doneze pampulaobas? mSxamavda imis gafiqrebac, rom
ciupfneri gulgrilad Sescqeroda maris im dros, roca is
kbilis pastis tubs saxuravs axraxnida. Cemi mcire gamocdilebiT vicodi, rom kaTolikeebma wvrilmanebis fasi ar ician.
ciupfneris telefonis nomeri qaRaldze mewera, magram am
nomris asakrefad jer kidev ar viyavi saTanadod Semzadebuli.
adamianebi ras ar sCadian msoflmxedvelobis zegavleniT. iqneb, mari misTxovda kidec ciupfners. telefonSi rom maris
xma gamegona da eTqva: ciupfneri gismenTo, namdvilad ver avitandi. mindoda, leosTvis damereka. telefonebis wignSi sasuliero seminariebis nomrebi veZebe, magram ver aRmovaCine. amave
dros, vicodi, rom qalaqSi ori sasuliero seminaria iyo _
leoninumi da albertinumi. bolos meyo Zala, yurmili aviRe
da cnobaTa biuros davureke. warmoidgineT, Tavisufali aRmoCnda. qaliSvils, romelmac pasuxi gamca, kiloc ki rainuli hqonda. xandaxan ise menatreboda rainuli kilos gagoneba, rom nebismieri sastumrodan bonis satelefono sadgurSi
mxolod imisaTvis vrekavdi, rom momesmina aramxedruli, rnakluli ena. samxedro disciplina xom ZiriTadad r bgerazea
dafuZnebuli.
xuTjer mainc miTxres, gTxovT daicadoTo. bolos romeliRac qaliSvilma xma gamca da me vkiTxe im `dawesebulebaTa
nomrebi, sadac kaTolike mRvdlebs amzadeben~. Tan avuxseni,
sasuliero seminariebs veZeb da verafriT ver mipovia-meTqi.
qaliSvilma gaicina, amixsna, am `dawesebulebebs~ konviqtebi
hqviao, brWyalebSi Casmuli sityva sasiamovnod, xazgasmiT miTxra da orive saswavleblis telefonis nomrebi momca. qaliSvilis xmam odnav manugeSa. es xma gapranWulad, minazebulad ki ar JRerda, aramed sruliad bunebrivad da metismetad
rainulad. amis Semdeg isic ki movaxerxe, rom telegrafs davukavSirdi da karl emonds depeSa gavugzavne.
ver gamigia pirdapir, ratom cdilobs adamiani, visac inteligentad moaqvs Tavi da movaleoba sZuls, bonic SeiZulos.
62

bons yovelTvis gaaCnda Tavisi momxibvleloba, moTenTili momxibvleloba, msgavsad zogierTi moTenTili qalisa, romelic,
vfiqrob, swored amis gamoa moTenTili. TavisTavad cxadia, bons
ar uxdeba gazviadeba, es qalaqi ki misda uneburad gaazviades.
qalaqi, romelsac ar uxdeba gazviadeba, SeuZlebelia aRwero:
es ukve TavisTavad iSviaTi Tvisebaa. bavSvebmac ki ician, bonis
hava pensionerebs rom rgebs, radgan haeris wnevasa da sisxlis
wnevas Soris raRac kavSiri arsebobs. is, rac yvelaze metad
ar Seefereba bons, TavdacviTi sificxea. Cvens saxlSi bevrjer
mqonia SesaZlebloba, mesaubra ministrebTan, deputatebTan,
generlebTan (dedaCems Zalian uyvars wveulebebi) da yvela
isini, gaRizianebulni, zogjer ki TiTqmis atirebulni, raRacisagan icavdnen Tavs. amave dros, bonis xsenebaze maT RimilSi nawvalebi ironia gamokrToda. CemTvis gaugebari iyo maTi
manWva-grexa. Tu qali, romlis momxibvleloba mis moTenTilobaSia, uecrad veluriviT daiwyebs kankanis cekvas, SeiZleba
kacma ifiqros, dopingi SeuSxapuneso, magram mTel qalaqs dopings xom ver SeuSxapuneben, amas ver moaxerxeben. SeiZleba
moxucma, keTilma deidam gaswavlos, rogor moqsovo puloverebi CxirebiT an xelsaxocebi yaisnaRiT, gaswavlos, rogor
miitano Rvino sufraze, magram CemTvis sruliad moulodneli
iqneboda, orsaaTiani, maxvilgonivruli, amomwuravi moxseneba rom waekiTxa homoseqsualizmze anda uecrad kaxpebis Jargonze daewyo laparaki, rac bonSi, yvelas gulis dasawyvetad,
naklebadaa gavrcelebuli.
yalbi imedebi, yalbi sircxvili, yalbi spekulacia arabunebrivis Sesaxeb. ar gamikvirdeba, kaxpebis naklebobaze Civili romis papis legatebmac rom daiwyon. dedaCemis erT-erT
wveulebaze erTi partiuli moRvawe gavicani, romelic prostituciasTan brZolis komitetis wevri iyo da, amave dros,
CurCuliT mewuwuneboda bonSi kaxpebis naklebobaze.
erT dros boni arc ise cudi qalaqi iyo Tavisi viwro quCebiT, wignis maRaziebiT, studentTa korporaciebiT da patara
safunTuSeebiT, romelTa ukana oTaxebSi yavis dalevac SeiZleboda.
63

sanam leos davurekavdi, aivanze koWlobiT gavCanCaldi da


mSobliur qalaqs gadavxede. boni marTlac lamazia: sakaTedro taZari, kurfiurstis yofili sasaxlis saxuravebi, beThovenis Zegli, patara bazari da sasaxlis baRi. bonis bedia
isic, rom misi bedi aravis swams. aivanze Rrmad SevisunTqe bonis haeri, romelmac moulodnelad gamomacocxla. Tu vinmes
haeris gamocvla surs, bons SeuZlia ramdenime saaTiT saswaulebi moaxdinos.
aivnidan oTaxSi Sevbrundi da uyoymanod avkrife im saswavleblis nomeri, sadac leo swavlobda. uecrad SiSma Semipyro.
leo mas Semdeg ar minaxavs, rac kaTolike gaxda. sarwmunoeba rom gamoicvala, Cveulebisamebr, bavSvuri gulmodginebiT
mauwya.
`sayvarelo Zmao~, _ mwerda igi, _ `am baraTiT gatyobineb
me Sen, rom bevri fiqris Semdeg CemSi momwifda gadawyvetileba, kaTolikur eklesias Sevafaro Tavi da samRvdlod movemzado. imedi maqvs, male mogvecema SesaZlebloba, piradad vimsjeloT Cems cxovrebaSi arsebiTi cvlilebebis Sesaxeb. Seni
moyvaruli Zma leo~.
leo gamwarebiT cdilobda, Tavi aeridebina werilis `me~Ti dawyebisTvis da nacvlad winadadebisa `me Sen gatyobineb~
Zvelmoduri maneriT mwerda `gatyobineb me Sen~. amaSi mTeli
sigrZe-siganiT Canda leo. sad iyo is eleganturoba, roialze
dakvris dros rom mJRavndeboda. leos Cveva, yvelafers saqmiani xasiaTi misces, Cems melanqolias amZafrebs. Tu ase ganagrZobs, odesme dafasebuli, TmaSevercxlili prelati iqneba.
werilis wera mamas da leos Tanabrad uWirT, yvelaferze ise
weren, TiTqos mura naxSirze laparakobdnen.
sanam leos saswavlebelSi vinme keTilinebebda da telefonTan movidoda, didi dro gavida. is iyo vemzadebodi im
magar-magari sityvebiT Sememko eklesiis uTauroba, Cems ganwyobilebas rom Seefereboda, sityva `nexvic~ ki damcda, rom
swored maSin viRacam yurmili aiRo da saocrad CaxleCili
xmiT miTxra `gismenT~. guli damwyda, megona, monazvnis naz
xmas gavigonebdi da wyalwyala yavisa da gamxmari namcxvris
64

suni mecemoda. nacvlad amisa, aqoSinebuli kaci SemrCa xelSi


da Cibuxis Tambaqosa da kombostos iseTi gulis amrevi suni
Semomafrqvia, xvelebac ki damawyebina.
_ mapatieT, _ vTqvi bolos, _ SeiZleba, damalaparakoT
Teologiis fakultetis studenti leo Sniri?
_ vin melaparakeba?
_ Sniri, _ vupasuxe me.
etyoba, amdenis mixvedris Tavi ar hqonda, didxans dumda. me
isev xvela daviwye da, roca azri movikribe, vuTxari:
_ ici ra, aso-aso dagimarcvlavT: Segirdi, nisli, ida, rihardi, ida.
_ eg ras niSnavs? _ mkiTxa man bolos da momeCvena, rom
mis xmaSi iseTive sasowarkveTa igrZnoboda, rogoric Tavad me
dameufla. iqneb, telefonis yurmili romelime beberma, pirSi
CibuxgaCrilma profesorma aiRo. mec swrafad Sevakowiwe ramdenime laTinuri sityva da vuTxari:
_ Sum frater Leonis1.
ar momewona Cemi saqcieli. gulSi gavivle, vin icis, xandaxan
ramden adamians surda am saswavleblis aRsazrdelebTan dalaparakeba da Tavis dReSi laTinuri sityvac ki ar uswavliaT.
Sevcbundi, roca Cemma Tanamosaubrem CaixiTxiTa da miTxra:
_ Frater tuus est in refectorio2, saWmels miirTmeven, _ miTxra
man ufro xmadabla, _ da Wamis dros maTi Sewuxeba arafriT
ar SeiZleba.
_ Zlier saswrafo saqme maqvs, _ vuTxari me.
_ mokvda vinme? _ mkiTxa man.
_ ara, _ vupasuxe me, _ cotaRa aklia.
_ maS, mZime ubeduri SemTxvevaa?
_ ara, _ vuTxari me, _ Sinagani ubeduri SemTxvevaa.
_ ah, _ Tqva man da xma cotaTi Seurbilda, _ Sinagani
sisxlCaqceva?
_ ara, _ vupasuxe me, _ sulieri tkivilia, gamokveTili
sulieri tkivili.
1
2

Sum frater Leonis (laT.) _ leonis Zma var.


Frater tuus est in refectorio (laT.) _ Seni Zma sasadiloSia.

65

etyoba, suli misTvis ucxo sityva iyo. Cven Soris gamyinavi


dumili Camowva.
_ RmerTo Cemo, nuTu ar gesmiT, adamiani xom xorcisa da
sulisagan Sedgeba.
misi burtyuni cxadyofda, rom Cemi gancxadeba saeWvod
miaCnda da bolos, Cibuxis or nafazs Soris, amoiluRluRa:
_ avgustine, bonaventura, kuzanusi _ Tqven mcdar gzas
dasdgomixarT.
_ suli, _ gavimeore jiutad, _ gTxovT gadasceT baton
Snirs, rom misi Zmis suli safrTxeSia da, rogorc ki Wamas
morCeba, maSinve damirekos.
_ suli, Zma, safrTxe, _ gaimeora man civad. albaT, aseve
ityoda sityvebs: nagavi, naxerxi, naRebi. am ambavma cotaTi gamarTo. im dawesebulebaSi, sadac studentebs sulis mkurnalebad zrdidnen, erTxel mainc xom unda gaegona am kacs sityva
`suli~.
_ saqme Zalian, Zalian saSuria, _ vuTxari me.
yurmilSi gaisma mxolod `hm, hm~. etyoba, misTvis sruliad
gaugebari iyo, rom sulTan dakavSirebuli saqme SeiZleboda
saSuri yofiliyo.
_ gadavcem, _ miTxra man. _ Segirdze, mgoni, raRaca TqviT?
_ ara, araferi, _ vupasuxe me, _ RmerTmani, araferi, Cems
ambavs SegirdebTan saerTo araferi aqvs. es sityva mxolod
imitom gamoviyene, rom Cemi gvari aso-aso meTqva.
_ Tqven, albaT, ggoniaT, Segirdebs skolaSi axlac aswavlian
sityvebis aso-aso damarcvlas. nuTu marTla ase ggoniaT?
igi ise gamococxlda, rom vifiqre, namdvilad mis sayvarel
Temas Sevexe-meTqi.
_ dRevandeli meTodebi metismetad rbilia, _ yviroda
igi, _ metismetad rbili.
_ geTanxmebiT, _ vupasuxe me, _ skolebSi ufro xSirad
unda iyenebdnen cemis meTods.
_ marTalsa brZanebT, _ wamoiyvira man mgznebared.
_ diax, _ vuTxari me, _ gansakuTrebiT kargi iqneboda,
66

maswavleblebs rom scemdnen ufro xSirad. xom gadascemT Cems


Zmas imas, rac gTxoveT?
_ gadaudebeli, sulTan dakavSirebuli saqme. skolis sakiTxi. ukve Caviwere, _ miTxra man. _ yuri migdeT, ymawvilo,
rogorc bevrad ufros kacs, xom momcemT imis uflebas, erTi
keTili rCeva mogceT?
_ brZaneT, batono!
_ moeSviT avgustins. damajereblad Camoyalibebuli subieqtivizmi jer kidev ar aris Teologia da axalgazrdebis
sulieri cxovrebisaTvis mxolod ziani moaqvs. es aris oriode dialeqtikuri elementiT Sevsebuli Jurnalistika. imedi
maqvs, cudad ar CamomarTmevT am rCevas.
_ rogor gekadrebaT, _ vupasuxe me, _ axlave avdgebi da
Cems avgustins cecxls mivcem.
_ sworad moiqceviT, _ miTxra aRfrTovanebulma, _ cecxls mieciT, RmerTi iyos Tqveni Semwe.
madlobis Tqmas vapirebdi, magram uadgilod momeCvena, amitom yurmili uxmod davde da ofli moviwminde. sunis mimarT
Zalian mgrZnobiare var da kombostos mZafrma sunma Cemi vegetatiuri nervuli sistema ukiduresad daZaba. uneburad
saeklesio uwyebebis meTodebzec daviwye fiqri. ra Tqma unda,
kargia, roca aseT moxucs agrZnobineb, jer kidev saWiro kaci
xaro, magram erTi ram ar mesmoda: raRa maincdamainc aseT gamoyruebul da axirebul berikacs miandes telefonis momsaxureba. kombostos suns internatSi swavlis droidan vcnobdi.
internatSi erTma paterma gviTxra, kombosto vnebas Trgunavso, da imis warmodgena, rom viRacas SeeZlo sagangebod daeTrguna Cemi Tu sxvisi vneba, guls mirevda. rogorc etyoba,
seminariebSi dRedaRam `xorcieli Jinis~ daTrgunvaze zrunaven. sadRac samzareuloSi, albaT, zis monazoni, romelic menius adgens da Semdeg amis Taobaze saswavleblis direqtors
eTaTbireba. maSin isini erTmaneTis pirispir sxedan, vnebaze
saubars gaurbian, magram qaRaldze Camowerili yoveli kerZi
afiqrebinebT: es vnebas Trgunavs, es ki aRagznebs. aseTi ambavi
iseTive uzneobad meCveneba, rogorc dawyevlili mravalsaaTia67

ni fexburTis TamaSi internatSi. Cven yvelam vicodiT, TamaSisagan ise unda mivsavaTebuliyaviT, rom gogoebze ar gvefiqra.
aman fexburTi SemaZula. rogorc ki warmovidgine, rom Cems Zma
leos kombostos imitom aWmevdnen, rom misi vnebaTaRelva daecxroT, udidesi survili gamiCnda, mivsuliyavi im dawesebulebaSi da kombostos mTeli maragisaTvis marilmJava gadamesxa.
axalgazrdebs ukombostodac bevri ramis atana uwevT. usaSvelod Znelia, albaT, yoveldRe iseTi gaugebari ramis qadageba,
rogoricaa `mkvdreTiT aRdgoma~ an `maradiuli arseboba~.
es raRaa: saguldagulod daamuSao uflis venaxi da moweuli
nayofi Tvalis dasanaxavadac ar kmarodes. es me erTxel amixsna hainrih belenma, romelic didi TanagrZnobiT mogvepyro,
roca maris muceli moeSala. saubarSi Tavis Tavs man uwoda
`uflis venaxis Savi muSa, rogorc sulieri ganwyobilebis,
aseve gasamrjelos TvalsazrisiT~.
saavadmyofodan xuT saaTze gamovbrundiT. radgan tramvais
fuli ar gvqonda, fexiT gavudeqiT gzas da saxlamde mivacile.
roca karTan Seyovnebulma gasaRebebis asxmula amoiRo, arafriT gansxvavdeboda im muSisagan, Ramis cvlidan rom brundeba daRlili da gauparsavi. mivxvdi, ra Zneli iqneboda misTvis, Seesrulebina axla mesa, aRsavse mTeli im saidumloebebiT, romelTa Sesaxeb miyveboda xolme mari. hainrihma kari
gaaRo. derefanSi Semogvegeba buzRuna, fostlebSi fexgayrili
ekonomi qali, romelsac SiSvel fexebze kani erTianad gayviTleboda. is qali arc monazoni iyo, arc hainrihis deda da arc
RviZli da.
_ ra ambavSi xarT, ra ambavSi xarT? _ CaibuzRuna ekonomma
qalma.
daswyevlos RmerTma ucolo kacis ubadruki yofa. sruliad ar makvirvebs, zogierT kaTolikes rom eSinia Tavisi qaliSvili mRvdels saxlSi miugzavnos da arc is makvirvebs,
sabralo mRvdlebi zogjer sisuleleebs rom sCadian.
kinaRam xelaxla davureke leos konviqtSi Cibuxis mwevel
yruCuna berikacs: mindoda masTan `xorciel Jinze~ melaparaka. sxva nacnobebTan darekvisa meSinoda. vifiqre, ucxo kaci
68

ukeT gamigebs-meTqi. siamovnebiT vkiTxavdi, sworad mesmis Tu


ara kaTolicizmis arsi. CemTvis amJamad mxolod oTxi kaTolike arsebobs: papi ioane, alek ginesi, mari da yofili mokrive, axla ukve moxucebuli zangi gregori, romelic erTxel
kinaRam msoflio Cempioni gaxda, axla ki gaWirvebiT gahqonda Tavi varieteebSi Zalosnuri nomrebis CvenebiT. drodadro
erTmaneTs gastrolebis dros vxvdebodiT. uaRresad Tvinieri,
WeSmaritad morwmune kaci, mesame ordenis wevri iyo, aTletur mkerds yovelTvis beris olari ufaravda. umravlesobas
igi gonebaClung kacad miaCnda, radgan iSviaTad Tu ityoda
rames da kitrisa da puris mets arafers Wamda, Tan ki iseTi Ronieri iyo, rom arafrad uRirda me da mari avetatebineT da TojinebiviT vetarebineT oTaxSi. iyo kidev ramdenime
adamiani, romlebic SemeZlo kaTolikeebad CameTvala: karl
emondsi, hainrih beleni da agreTve ciupfneri. maris kaTolikobaSi TandaTan eWvi mepareboda: misi `metafizikuri SiSi~
CemTvis yovelTvis gaugebari iyo da Tu axla wabrZanda da
ciupfnerTan imasve akeTebs, rasac Cven vakeTebdiT, maSin iseT
raRacas sCadis, rasac mis wignebSi araorazrovnad qmris Ralati da mruSoba ewodeboda. misi `metafizikuri SiSi~ mxolod da mxolod iman gamoiwvia, rom me uari vuTxari, Cveni
colqmruli urTierToba kanonierad gagveformebina da Svilebi kaTolikeebad aRgvezarda. marTalia, Svilebi jer ar
gvyavda, magram mudam imaze vlaparakobdiT, ras CavacmevdiT,
rogor davelaparakebodiT, rogor aRvzrdidiT. yvela sakiTxSi vTanxmdebodiT, marto kaTolikuri aRzrda gvirTulebda saqmes. me Tanaxma viyavi, bavSvebi mogvenaTla, magram marim
miTxra, amisaTvis Seni werilobiTi Tanxmobaa saWiro, Torem
ise eklesiaSi jvars ar dagvwereno. bolos eklesiaSi jvris
dawerazec davTanxmdi, magram gamoirkva, rom amisaTvis xelic
unda gvqonoda oficialurad mowerili. maSin ki davkarge moTmineba da maris vuTxari, modi, cotac movicadoT, erT weliwads araviTari mniSvneloba ara aqvs-meTqi. mari atirda da
miTxra: warmodgena ara gaqvs, ras niSnavs CemTvis ase cxovreba,
Tanac arc imis imedi maqvs, rom Cveni Svilebi qristianulad
69

aRizrdebiano. es ukve aRar momewona, radgan cxadi gaxda, rom


xuTi weliwadi am sakiTxze sxvadasxva enaze vlaparakobdiT. me
marTla ar vicodi, rom jer oficialuri xelmowera iyo saWiro da mxolod amis Semdeg meZleoda ufleba, jvari damewera
eklesiaSi. es ki, rogorc saxelmwifos davaJkacebul moqalaqes da im `mamakacs, romelic Tavis saqcielze savsebiT agebs
pasuxs~, unda mcodnoda. iseve ar vicodi yovelive es, rogorc
adre ar vicodi, rom TeTri Rvino sufraze Caciebuli unda
moitanon, wiTeli ki _ SemTbari. cxadia, vicodi, rom arsebobs qorwinebis saregistracio biuroebi, sadac saqorwino
ritualebs atareben da saTanado mowmobebs iZlevian, magram
megona, aseTi dawesebulebebi arsebobs urwmunoTaTvis anda
iseTi morwmuneebisaTvis, romelTac surT saxelmwifos patara sixaruli moutanon. rogorc ki gavige, Tu ginda eklesiaSi
jvari daiwero, jer aseT dawesebulebas unda ewvioo, namdvilad gavbrazdi, xolo roca marim isic miTxra, werilobiTi
valdebuleba unda ikisro, rom Cvens Svilebs WeSmarit kaTolikeebad aRvzrdiTo, waviCxubeT. me es gamoZalvad momeCvena da
ar momewona, mari ase Tvinierad rom Tanxmdeboda werilobiTi
valdebulebis gacemaze. mas uamisodac SeeZlo moenaTla Svilebi da ise aRezarda, rogorc saWirod miiCnevda.
im saRamos SeuZlod iyo, daRlili da gafiTrebuli Canda.
melaparakeboda sakmaod xmamaRla da roca vuTxari, kargi, geyofa, yvelafers gavakeTeb, amgvar qaRaldebsac movawer xelsmeTqi, gabrazda da miTxra:
_ axla Sen amas sizarmacis gamo akeTeb da ara imitom, rom
gjera wesrigis abstraqtuli principebis uflebamosileba.
vaRiare, rom amas marTlac sizarmace makeTebinebda da kidev
is, rom Zalian mindoda, mTeli sicocxle gverdiT myoloda.
oRond CemTan yofiliyo da imisTvisac mzad viyavi, kaTolikur
eklesias mivkedlebodi. es ar vikmare da paTetikurad ganvacxade, iseTi sityvebi, rogoricaa `wesrigis abstraqtuli
principebi~, im sakans magonebs, sadac adamians awameben-meTqi.
Cemma ganzraxvam, mis SesanarCuneblad kaTolike gavmxdariyavi,
mari Seuracxyo. me ki megona, Tavi movuqone, cotaTi gadavaWar70

be kidec-meTqi. mari marwmunebda, axla saqme me da Sen ki aRar


gvexeba, aramed wesrigso.
yvelaferi es moxda saRamo Jams, hanoveris erT-erTi Zvirad
Rirebuli sastumros oTaxSi, sadac yava Tu moiTxove, finjans
bolomde ki ara, sam meoTxedamde agivseben. aseT sastumroebSi imdenad gawvrTnili mosamsaxure personalia, rom finjnis
yaviT gavseba mdabiurobad miaCniaT da kelnerebma gacilebiT
ukeT ician, ra ekadreba didkacobas, vidre TviT didkacebma,
sastumroSi rom ibRinZebian. roca aseT sastumroSi vcxovrob, Tavi sagangebod Zvir da sagangebod mosawyen internatSi
mgonia. im saRamos daRlilobisagan cocxal-mkvdari viyavi,
zedized sami warmodgena gavmarTe _ SuadReze foladCamomsxmelTa saaqcio sazogadoebisaTvis, naSuadRevs maswavleblobis
maZiebelTaTvis, xolo saRamos varieteSi, sadac ise uxalisod mikravdnen taSs, rom ukve moaxloebul marcxs vgrZnobdi.
roca am gaoxrebul sastumroSi telefoniT SevukveTe, ludi
oTaxSi moetanaT, oberkelnerma iseTi civi xmiT miTxra `ki batono~, TiTqos wunwuxi momeTxovos. magram arc es makmares da
ludi vercxlis tolCiT momarTves. daviRale, mindoda ludi
damelia, cota xans riC-raCi meTamaSa, abazana mimeRo, saRamos
gazeTebi wamekiTxa da maris gverdiT dameZina. marjvena xeli
mis mkerdze damedo, xolo pirisaxe ise axlos mimetana mis
TavTan, rom maris Tmis surneleba ZilSic megrZno. jerac mesmoda yurSi taSi, uxalisod rom mikravdnen. bevrad ufro adamianuri iqneboda, mayureblebs cerebi dabla daexaraT. magram,
gulmoyirWebulebma, Cemi nomrebi qedmaRlurad arad Caagdes
da es iseve ugemuri iyo, rogorc idioturi vercxlis tolCiT
morTmeuli ludi. ubralod, me Tavi ar mqonda msoflmxedvelur Temaze mesaubra.
_ me swored im saqmeze gelaparakebi, hans, _ miTxra marim
odnav xmadabla da ver mixvda, rom sityvebs `im saqmeze~ CvenTvis garkveuli mniSvneloba hqonda. etyoba, yvelaferi daiviwya. farTo sawolis ukan mari bolTas scemda da roca xelebs
aiqnevda, sigaretiT ise marjved apobda haers, rom kvamlis patara bolqvebi wertilebs emsgavsebodnen. sxvaTa Soris, siga71

retis moweva iswavla. Ria mwvane puloverSi mari lamazi Canda.


qaTqaTa saxis kani hqonda, Tma uwindelze metad Camuqeboda,
mis kiserze pirvelad davinaxe myesebi.
_ Semibrale, _ vuTxari me, _ damacade, gamoviZino, xval
ki sauzmis dros kidev erTxel visaubroT yvelaferze da,
upirveles yovlisa, im saqmeze.
magram marim angariSi ar gamiwia, Semobrunda, sawolis win
gaCerda da tuCebis moxazulobaze Sevatyve, mis amgvar qcevas
raRac iseTi mizezi asazrdoebda, raSic Tavis Tavsac ki ar
utydeboda. roca sigareti moqaCa, piris kuTxeebSi ramdenime
naoWs movkari Tvali, rac adre ar SemimCnevia. marim Tavi gaaqnia, damxeda, Semdeg amoioxra, Setrialda da isev aqeT-iqiT
daiwyo siaruli.
_ veraferi gamigia, _ vuTxari daRlilma. _ jer im raRac
gamomZalvel sabuTze xelis moweris gamo waviCxubeT, Semdeg
qorwinebis oficialurad gaformebis gamo. bolos, erTzedac
Tanxmoba ganvacxade da meorezedac, Sen ki ufro gabrazebuli
xar, vidre manamde iyavi.
_ diax, _ mipasuxa man, _ Seni gadawyvetileba naCqarevad
mimaCnia, Tanac vgrZnob, Sexla-Semoxlisa geSinia. kacma rom
Tqvas, ra ginda?
_ Sen mindixar, _ vupasuxe me. ar vici, ukeTesi ra unda
uTxras kacma qals. _ wamoiRe saferfle da damiweqi gverdiT.
ase gacilebiT ukeT visaubrebT.
aRar SemeZlo misi TandaswrebiT warmomeTqva sityva `saqme~.
marim Tavi gaaqnia, saferfle sawolze damido, fanjarasTan mivida da gareT gaixeda. me SevSindi.
_ Cvens saubarSi raRac ar momwons, Seni sityvebiT ar laparakob.
_ aba, visi sityvebiT? _ mkiTxa man rbilad da misma xmam
kvlav momatyua.
_ Sens sityvebs bonis, Tqveni wris, zomervildis, ciupfneris da RmerTma icis, kidev visi suni udis.
_ iqneb, Sens yurebs undaT is gaigonon, rac Senma Tvalebma
naxes, _ miTxra man zurgSeqceulma.
72

_ Seni veraferi gamigia, _ vuTxari daRlilma, _ mainc


ras gulisxmob?
_ oh, _ wamoiZaxa man, _ ise laparakob, TiTqos ar icode,
am qalaqSi rom kaTolikeebis yriloba tardeba.
_ plakatebs ki movkari Tvali, _ vuTxari me.
_ da azradac ar mogivida, rom SeiZleba heriberTi da prelati zomervildi aq arian.
ar vicodi, ciupfners Tu heriberTi erqva, magram roca marim es saxeli warmoTqva, maSinve mivxvdi, viszec iyo laparaki,
da kvlav gamaxsenda, rogor modiodnen xelixelCakidebulni.
hanoverSi ufro meti mRvdeli da monazoni aRmoCnda, vidre am
qalaqs Seefereboda, da es mec momxvda TvalSi, magram sul ar
mifiqria, mari nacnobs Tu Sexvdeboda aq. vTqvaT da asec moxda... roca oriode Tavisufali dRe mqonia, me da mari bonSi
CavdiodiT da iq mas SeeZlo guli ejerebina mTel `wresTan~
SexvedriT.
_ aq arian, Cvens sastumroSi? _ vkiTxe qancgamoleulma.
_ diax, _ miTxra man.
_ mere ratom ar Semaxvedre isini?
_ iyavi ki aq, mTeli kvira daexetebodi _ es braunSvaigi, es
hildeshaimi, celeo...
_ axla Tavisufali var, daureke, CavideT qveviT barSi da
rame davlioT.
_ aq aRar arian, dRes naSuadRevs gaemgzavrnen.
_ moxaruli var, rom mogiwia ase didxans da ase uxvad gesunTqa, marTalia, importirebuli, magram mainc `kaTolikuri
haeri~, _ vuTxari me. es gamoTqmac man moigona da ara me. xandaxan ityoda, netav isev vsunTqavde kaTolikur haerso.
_ ratom brazob? _ mkiTxa man. mari isev quCisaken iyo pirSeqceuli da kvlav sigarets eweoda. sigaretis TavgamodebiT
qaCva iseve ucxo meCveneboda, rogorc misi sityvebi. im wuTSi
mari CemTvis ucxo qali iyo, lamazi, magram naklebad inteligenti, romelic raRac sababs eZebda wasasvlelad.
_ ar vbrazob, _ vupasuxe me, _ da Sen es ici. aba, miTxari,
rom ici.
73

maris araferi uTqvams, mxolod Tavi damiqnia. naxevar saxes


vxedavdi misas da esec sakmarisi aRmoCnda, mivxvedriliyavi,
rom cremls Zlivs ikavebda. mereda, ratom ikavebda? gana ar
jobda etira didxans da cxared? maSin wamovdgebodi, mklavebSi movimwyvdevdi da vakocebdi. magram ase ar moviqeci. ar mindoda. Cveulebis an movaleobis gamo ki qals ver vakoceb. isev
piraRma viweqi da vfiqrobdi, mari mTeli sami dRe ciupfnerTan da zomervildTan atarebda dros da CemTvis amis Sesaxeb
araferi uTqvams. cxadia, Cemzec ilaparakebdnen. ciupfneri
kaTolike eriskacTa centralur gaerTianebas xelmZRvanelobda.
ar vici, ramden xans vyoymanobdi _ naxevar wuTs, erT Tu
or wuTs, magram bolos mainc wamovdeqi da marisTan mivedi.
man Tavi gaaqnia, Cemi xelebi mxrebidan moiSora da isev daiwyo laparaki `metafizikur SiSsa~ da wesrigis principebze.
iseTi grZnoba Semeqmna, TiTqos oci wlis SerTuli myoloda. mari aRmzrdelis toniT melaparakeboda, me ki metismetad daRlili viyavi imisaTvis, rom mis argumentebs Rrmad
Cavwvdomodi da amitom waviyrue. ganzrax Sevawyvetine laparaki da vuambe, rogor Cavflavdi varieteSi pirvelad am sami
wlis ganmavlobaSi. fanjarasTan erTmaneTis gverdiT videqiT
da quCas gavcqerodiT. sastumros win yovel wuTs Cerdebodnen
taqsebi, romelTac kaTolikuri komitetis wevrebi: monazvnebi, mRvdlebi da friad seriozuli eriskacni sadgurze mihyavdaT. erT jgufSi Snicleri Sevicani, metismetad darbaisluri
garegnobis moxuc monazons manqanis kari dauWira. Snicleri
Cvens saxlSi rom cxovrobda, evangelisti iyo. man an rjuli
gamoicvala, anda yrilobas eswreboda rogorc evangelistTa
meTvalyure. am kacisagan yvelaferi iyo mosalodneli. sastumrodan Cemodnebi gamohqondaT da sastumros msaxurebs gasamrjelos sCridnen xelSi. ise daRlili da moSlili viyavi,
rom Tvalwin yvelaferi erTmaneTSi mereoda: taqsebi, monazvnebi, sinaTleebi, Cemodnebi. yurSi ki ganuwyvetliv mesmoda
momakvdinebeli kantikunti taSi. marim karga xania Sewyvita
monologi wesrigis principebze da aRarc sigarets eweoda.
74

roca fanjaras movcildi, ukan gamomyva, mxarze xeli momxvia


da TvalebSi makoca.
_ Sen iseTi sayvareli xar, _ miTxra man, _ iseTi sayvareli
da iseTi daRlili.
magram roca mec davapire xeli momexvia misTvis, Cumad miTxra:
_ ar ginda, gTxov, ar ginda.
Sevcdi, xeli gavuSvi. usaSvelod daRlili gauxdelad mivegde loginze da imwamsve CameZina. meore diliT, roca gameRviZa da mari aRar damxvda, didad ar gamkvirvebia. magidaze
baraTi ido: `me unda wavide im gziT, romliTac unda viaro~.
mari TiTqmis ocdaxuTi wlisa iyo da SeeZlo, cotaTi ukeTesi
ram moefiqrebina. marTalia, amis gamo ar gamikicxavs, magram
rogorRac mecotava. maSinve davjeqi da grZeli werili mivwere, sauzmis merec mivwere. bolos yoveldRe vwerdi werils da
bonSi fredeboilis misamarTze vgzavnidi, magram pasuxi arc
erTze ar mimiRia.
9
sanam fredeboilTanac vinme movidoda telefonTan, karga xani gavida. zumeris gabmuli xma maRizianebda. uecrad
warmovidgine, rom CaZinebuli frau fredeboili telefonis zarma gamoaRviZa. magram Zils Tavi ver waarTva da isev
CaeZina. zarma kvlav dareka, frau fredeboils isev gaeRviZa
da me ganvicade iseTive tanjva, rogoric telefonis daJinebulma wkrialma mis yurebs miayena. is iyo yurmilis dadebas
vapirebdi, magram TavSi gamielva, ra mZime dReSic viyavi, da
rekva ganvagrZe. TviT fredeboili rom gameRviZebina Rrma
Zilisagan, didad ar Sevwuxdebodi: eg vaJbatoni mSvidi Zilis Rirsi ar aris. avadmyofurad pativmoyvare kacia. cali
xeli, albaT, mudam telefonze udevs, raTa saswrafod darekos an aiRos yurmili, roca urekaven saministros ganyofilebaTa ufrosebi, redaqtorebi, centraluri komitetebi, mowinave kavSirebi da misi partiis Tavkacebi. magram misi
coli marTla miyvars. igi jer kidev mowafe iyo, roca fre75

deboilma kaTolikeTa wreSi miiyvana. mis Semxedvares guli


mikvdeboda, ijda TavisTvis da lamaz Tvalebs ar aSorebda
Teologiur-sociologiur sakiTxebze mokamaTeebs. vatyobdi, cekva an kino met siamovnebas mianiWebda. zomervildi,
visTanac es Sexvedra gaimarTa, wamdauwum mekiTxeboda: `Zalian gcxelaT, Snir?~ veubnebodi, prelato, ara mcxela-meTqi, Tumca ofli wurwuriT Camomdioda Sublsa da loyebze.
bolos veRar gavuZeli maT ybedobas da aivanze gavedi. mTeli
es yayani swored fredeboilis moyvanilma qaliSvilma gamoiwvia. uecrad, sruliad uadgilod, swored maSin, roca
saubari provincializmis masStabebsa da sazRvrebs exeboda, xmamaRla ganacxada, benis zogierTi nawarmoebi sakmaod
kargia da momwonso. amis Tqma iyo da fredeboili, romlis
sacoledac igi iTvleboda, WarxaliviT gawiTlda, radgan
kinkelma Tavisi erT-erTi mravlismetyveli mzera styorcna: `nuTu aqamde veraferi Seagnebine?~. amis Semdeg sabralo
gogonas TviT kinkelma Seagnebina, rac iyo saWiro, da mkacrad gaaSalaSina, xolo SalaSinad mTeli evropa gamoiyena.
cqriala gogona miwasTan gaaswores, burbuSela aqeT-iqiT
cvioda da me guli momdioda laCar fredeboilze, romelic ver gamoesarCla Tavis sacoles, radgan kinkelis `Tanamoazre~ iyo da erT ideologiur mimarTulebas ekuTvnodnen. axlac ar vici, memarcxeneebi iyvnen Tu memarjveneni,
magram romeliRac mimarTulebas ekuTvnodnen da kinkeli
moralurad valdebulad racxda Tavs, fredeboilis sacole gamoesworebina. qaliSvilis dasacavad arc zomervilds
amouRia xma, Tumca kinkelisa da fredeboilis mowinaaRmdege mimarTulebas ekuTvnoda, oRond ar vici, romels. Tu
fredeboili da kinkeli memarcxeneebi iyvnen, maSin zomervildi memarjvene iyo an, iqneb, piriqiT. marisac wauvida
ferifuri. ras izamda! ganaTlebuli xalxi moswons _ ai,
amas verafriT gadavaCvie. kinkelis farTo ganaTlebam momavali frau fredeboilic moxibla. igi kinkelis sityvaWarb
darigebas lamis uzneobamde misuli oxvriTac ki aRiqvamda. is kaci qariSxaliviT daatyda Tavs, dawyebuli sulieri
76

mamebiT, damTavrebuli brextiT, araferi daaklo da, roca


sulmoTqmuli aivnidan davbrundi, yvelani ganadgurebulni
damxvdnen da kruSons miirTmevdnen. mTeli es aliaqoTi imis
gamo atyda, rom sabralo arsebam ganacxada, benis zogierTi
nawarmoebi sakmaod kargia da momwonso.
axla igi jer ocdaori wlisac ar aris, fredeboilisagan
ki ukve ori Svili hyavs. telefoni kvlav rekavda maT binaSi
da warmovidgine, sruliad umweo da dabneuli rogor dafusfusebda Cvilis boTlebiT, sapudreebiT, saxvevebiTa da kremebiT xelSi. amave dros, Tvalwin damidga Cvilis dazvinuli
WuWyiani TeTreuli da samzareuloSi daxvavebuli gaqonili,
gaurecxavi WurWeli. erTxel, roca TavianTi laybobiT guli
gamiwyales, me mas puris gaficxebaSi, buterbrodis momzadebasa da yavis moxarSvaSi mivexmare. pirdapir vityvi: aseTi saqmis
keTeba naklebad mezizReba, vidre zog-zogebTan saubari.
metismetad moridebuli xma gavigone.
_ diax, gismenT, _ am xmam mimaxvedra, rom samzareuloSi,
saabazanosa da saZinebelSi gacilebiT meti uwesrigoba sufevda, vidre odesme. amjerad arafris suni ar meca, mxolod
vigrZeni, xelSi sigareti eWira.
_ Sniri gaxlavarT, _ vuTxari me da velodi, rom Cemi darekviT gaxarebuli, Cveulebisamebr, wamoiZaxebda: `ah, Tqven
kvlav bonSi xarT, ra kargia!~ an sxva raime amdagvars, magram
amjerad darcxvenili dumda, Semdeg ki uxalisod miTxra:
_ sasiamovnoa.
aRar vicodi, ra meTqva. uwin yovelTvis mekiTxeboda, rodis
SemoivliT CvenTan, ras gviCvenebT axalso. axla ki krintic ar
dauZravs. me uxerxulad vgrZnobdi Tavs, magram ara Cem gamo,
aramed mis gamo, radgan CemTvis es mxolod guldasawyveti ambavi iyo, misTvis ki gamawameblad uxerxuli.
_ ra iqna werilebi? _ vTqvi bolos gaWirvebiT, _ werilebi, maris Tqvens misamarTze rom vugzavnidi?
_ CvenTan aris, _ miTxra man, _ gauxsneli dagvibrunda
ukan.
_ ra misamarTze ugzavnidiT?
77

_ ar vici, _ miTxra man, _ Cemi qmari ugzavnida.


_ ki magram, ukan dabrunebul werilebze xom dainaxavdiT,
ra misamarTsac awerda?
_ Tqven ra, dakiTxvas miwyobT?
_ o, ara, _ vuTxari rbilad, _ sruliadac ara, ubralod
gulubryvilod megona, rom ufleba mqonda, davinteresebuliyavi, ra mouvida Cems werilebs.
_ romelTac daukiTxavad gvigzavnidiT, ara?
_ Zvirfaso frau fredeboil, gTxovT, cota meti adamianoba gamoiCinoT, _ vuTxari me.
man xmadabla gaicina, magram mainc gavigone, TqmiT ki araferi uTqvams.
_ Cemi azriT, _ ganvagrZe me, _ zogierT sakiTxSi adamianebi, Tundac ideologiuri mosazrebiT, adamianobas iCenen.
_ Tqveni azriT, aqamde araadamianurad viqceodi?
_ diax, _ vupasuxe me. man isev Zalze xmadabla, magram
mainc gasagonad gaicina.
_ Zalian mwyins yvelaferi, rac moxda, magram mets verafers getyviT. saqme isaa, rom yvelas Zalian gagvicrueT imedi,
_ Tqva man bolos.
_ rogorc klounma? _ vkiTxe me.
_ am mxrivac, _ miTxra man, _ magram ara marto am mxriv.
_ Tqveni qmari, etyoba, Sin ar aris?
_ ara, _ mipasuxa man, _ ramdenime dReSi dabrundeba, winasaarCevno sityvis warmosaTqmeladaa wasuli eifelSi.
_ ra TqviT? _ vkiTxe gakvirvebulma. es marTlac axali
ambavi iyo. _ nuTu qristian-demokratiuli kavSiris saxeliT?
_ ratomac ara, _ mipasuxa man iseTi xmiT, rom cxadad vigrZeni, siamovnebiT dakidebda yurmils.
_ ra gaewyoba, _ vuTxari me, _ kadnierebaSi xom ar CamomarTmevT, rom gTxovoT, werilebi ukan gamomigzavnoT?
_ sad?
_ bonSi, Cems misamarTze.
_ bonSi xarT? _ mkiTxa da momeCvena, TiTqos mzad iyo eyvira: `ra RvTis risxvaa~.
78

_ naxvamdis, _ vuTxari me, _ gmadlobT aseTi kacTmoyvareobisaTvis.


vwuxdi, ase cudad rom moviqeci, magram Zal-Rone gamomelia. samzareuloSi gavedi, macivridan koniakis boTli gamoviRe da didi ylupi movsvi. roca davrwmundi, veraferi miSvela, kidev erTxel moviyude, magram Sveba ver vigrZeni. yvelaze
naklebad frau fredeboilisagan movelodi gawbilebas. megona,
gauTavebel qadagebas mohyveboda qorwinebaze, misayvedurebda
marisadmi damokidebulebis gamo. zogjer igi ise iqceoda,
rogorc jiuti, magram mainc saTno dogmatikosi. roca bonSi
Camovdiodi da vurekavdi, xSirad xumrobiT mTxovda xolme,
erTxel kidev damexmareT samzareulosa da bavSvebis oTaxis
dalagebaSio. etyoba, an me Sevcdi mis SefasebaSi, anda isev
fexmZimed da cud gunebaze iyo. ar meyo siTamame, kidev erTxel
damereka da mekiTxa, ra dagemarTaT-meTqi. Cem mimarT igi yovelTvis Tavaziani iyo da misi saqcielis axsna mxolod imiT
SemeZlo, rom, albaT, fredeboilma dautova `zusti instruqcia~, rogor gavewbilebine. xSirad mimiqcevia yuradReba, rom
colebi Wkuis dakargvamde loialurni arian TavianTi qmrebisadmi. frau fredeboili metismetad axalgazrda iyo da, albaT, ar hqonda Segnebuli, ra Zlier matkenda guls misi arabunebrivi sicive. man arc is icoda, rom fredeboili mxolod
karieristi da ybedi kaci iyo da dawinaurebisaTvis arafris
winaSe ar daixevda ukan, xolo Tu gzaze gadaeRobeboda, sakuTar bebiasac ki gaTelavda. etyoba, man cols uTxra: `Sniri
unda CamoviSoroT~ _ da frau fredeboilmac ubralod momiSora. igi xom morCili coli iyo. adre, roca fredeboili
fiqrobda, rameSi gamovadgebodi, mis colsac hqonda ufleba
keTilad mompyroboda, da es savsebiT Seesabameboda mis bunebas. axla ki Tavisi bunebis sawinaaRmdegod ulmoblad unda
mompyroboda. iqneb, orives usamarTlod vwamebdi cils da ise
iqceodnen, rogorc sindisi ukarnaxebdaT. mari Tu ciupfnerze
gaTxovda, sxvis cols xom ar Semaxvedrebdnen, codvas xom ver
Caidendnen, xolo is garemoeba, rom ciupfneri fredeboilisTvis saWiro kaci iyo centralur kavSirSi, sindiss sulac ar
79

umZimebda maT. cxadia, kargad da marTebulad unda moiqcnen


maSinac, roca viRacas Tu raRacas maTTvis sargebloba moaqvs.
TviT fredeboils ise ar dauwyvetia guli CemTvis, rogorc
misma colma damwyvita. fredeboilis imedi arasodes mqonia,
arc is faqti gamkvirvebia, axla qristian-demokratiul kavSirs rom exmareboda arCevnebSi.
koniakis boTli isev macivarSi Sevdgi da amjerad ukve sabolood.
umjobesia yvela kaTolikes Camovureko da movrCe maTTan
saqmes. rogorRac gamovfxizldi, Tan roca samzareulodan
saerTo oTaxSi gavedi, aRarc ki vkoWlobdi.
winkarSi garderobi da cocxebis saTavsis karic ki Jangisferi iyo.
kinkelTan darekva sasikeTos arafers miqadda, magram misi
nomeri mainc avkrife. kinkeli yovelTvis ise iqceoda, TiTqos
Cemi xelovnebiT aRtacebuli iyo. saerTod, visac Cveni xelobisa rame gaegeba, icis, scenis muSis umniSvnelo Seqebac ki
msaxiobis guls sixaruliT ise avsebs, rom gaskdomas aRaraferi uklia. mindoda qristiani kinkelisaTvis saRamos simyudrove damerRvia, garda amisa, erTi faruli azric ar mSordeboda _ iqneb, maris adgilsamyofeli gamimxilos-meTqi. kinkeli maTi wris Tavkaci iyo, Teologiasac swavlobda, magram
Semdeg erTi lamazi qalis gamo Teologiaze guli aiyara da
gadawyvita, iuristi gamxdariyo. axla mas Svidi Svili hyavda
da `erT-erT uniWieres social-politikosad~ miaCndaT. iqneb,
marTlac niWieri kaci iyo, magram amis gansja sad SemeZlo.
sanam kinkels gavicnobdi, marim wasakiTxad momca misi erTi
broSura `gzebi axali wesrigisaken~. wigni momewona, warmovidgine, rom kinkeli iyo maRali, qera, faqizi mamakaci, magram
gamacnes da sinamdvileSi igi aRmoCnda patara, msuqani, janRoniT savse kaci, xolo Tma Savi da xSiri hqonda. verafriT
davijere, rom es kinkeli iyo. SeiZleba mis mimarT imitomac
var usamarTlo, rom iseTi garegnoba ar hqonda, rogoric warmomedgina.
roca mari aRtacebuli axsenebda kinkels, moxuci derku80

mi ityoda xolme, `kinkel-koqteili~ cvladi Semadgeneli


nawilebis nareviao _ marqsi plus guardini anda blua plus
tolstoi.
kinkelTan pirvelive stumrobaze me da mari uxerxul mdgomareobaSi aRmovCndiT. mivediT metismetad adre, kinkelis Svilebs erTi aliaqoTi hqondaT, batebiviT yiyinebdnen, davobdnen,
vaxSmis Semdeg sufra vin unda aalagoso. maT yiyiniTve awynarebdnen. kinkels jer kidev ar hqonda lukma gadaylapuli, magram mainc gaRimebuli Semogvegeba da cdilobda Cveni naadrevi
stumrobiT gamowveuli gaRizianeba daefara. Semdeg gamoCnda
zomervildi. igi arafers ReWavda, mxolod kbilebdakreWili ifSvnetda xelebs. binis siRrmeSi avad Wyaodnen kinkelis
Svilebi, rac sruliad ar esadageboda kinkelis Rimils da
zomervildis kreWas. erTxans gvesmoda, rogor ulawunebdnen
bavSvebs silebs, Semdeg kari magrad mixures, magram me vicodi,
mixurul kars miRma bavSvebi adrindelze ufro Zlier kiodnen da wiodnen. me maris gverdiT vijeqi da, aRelvebuli, sigarets sigaretze veweodi. sadRac oTaxebSi amtydarma aurzaurma sruliad amomagdo kalapotidan. zomervildi maris elaparakeboda da saxeze ucvleli, `Semwynarebluri da yvelafris
mimtevebeli~ Rimili dasTamaSebda. mas Semdeg, rac me da mari
saxlidan gaviqeciT, pirvelad CamovediT bonSi. mowiwebisa da
siamayisagan aRelvebuli mari gafiTrebuliyo. kargad mesmoda misi _ axla mTavari iyo, kvlav Serigeboda eklesias. zomervildi moridebiT eqceoda, xolo kinkeli da zomervildi
swored is adamianebi gaxldnen, romelTac mari mowiwebiT Sescqeroda TvalebSi. marim zomervildTan warmadgina. roca isev
davsxediT, prelatma mkiTxa:
_ xom ar enaTesavebiT mura naxSiris mompovebel Snirebs?
amgvarma kiTxvam gamabraza. mSvenivrad icoda, visac venaTesavebodi. bonSi bavSvmac ki icoda, rom mari derkumi, romelic
RvTismoSiSad iTvleboda, mura naxSiris mompovebel erT-erT
SnirTan erTad gaiqca saxlidan `gamosaSvebi gamocdebis win~.
zomervildisaTvis pasuxi ar gamicia, man ki gaicina da miTxra:
81

_ zogjer babuaTqvenTan erTad sanadirod davdivar, mamaTqvens ki xandaxan bonis keTilSobilTa kavSirSi vxvdebi, sadac skats vTamaSobT.
brazi am sityvebmac momgvares. arc iseTi briyvi iyo, rom
efiqra, am ymawvils uxeiro nadirobasa da keTilSobilTa kavSirze suleluri ybedobiT Tavs movawonebo. Tumca arc iseT
STabeWdilebas tovebda, uxerxulobis gamo eTqva rame. bolos
mec amoviRe xma:
_ sanadirod dadixarT? me ki megona, kaTolike sasuliero
pirebs nadiroba akrZaluli aqvT.
uxerxuli dumili Camovarda. mari gawiTlda, aRelvebuli kinkeli oTaxSi darboda da korpsaZrobs eZebda. kinkelis
colma, romelic swored am dros Semovida oTaxSi, mariliani
nuSi zeTisxilian minis TefSze dayara. zomervildic gawiTlda, rac sruliad ar uxdeboda, saxe isedac sakmaod wiTeli
hqonda.
_ ar megona, protestanti Tu amdenad gaTviTcnobierebuli
iqneboda, _ miTxra man wynarad, magram mainc odnav gaRizianebulma.
_ protestanti ar gaxlavarT, magram amgvari sakiTxebi maris ainteresebs da mec amitom mainteresebs, _ vuTxari me.
sanam kinkeli Rvinos gvisxamda, zomervildma miTxra:
_ yvela kanons aqvs gamonaklisi, batono Snir. Cemi winaprebi mTavari metyeveebi iyvnen da es profesia memkvidreobiT
mamidan Svilze gadadis.
mas rom mxolod `metyeve~ eTqva, gavugebdi, magram mTavari metyeveo, rom Tqva, guneba isev amemRvra da mainc xma ar
amomiRia. ukmayofileba mxolod saxeze mewera. amis Semdeg
TvalebiT laparakze gadavediT. frau kinkelma TvaliT aniSna
zomervilds: `Tavi daanebe, xom xedav, saSinlad axalgazrdaa~.
zomervildma TvalebiTve upasuxa: `axalgazrdacaa da sakmaod
uzrdelic~. kinkelma ki, romelic Rvinos misxamda, me miTxra
TvalebiT: `RmerTo Cemo, ra axalgazrda xarT jer~, xolo maris hkiTxa:
_ mama rogor brZandeba, Zveleburadaa, xom?
82

sabralo mari imdenad gafiTrebuli da dabneuli iyo, rom


xma ver amoiRo da Tanxmobis niSnad Tavi dauqnia. am dros zomervildma Tqva:
_ Cveni Zveli, sikeTiT savse, RvTismoSiSi qalaqi ra iqneboda baton derkumis gareSe.
isev momeria brazi. batonma derkumma miTxra, zomervildi
kaTolikuri skolis mowafeebs afrTxilebs, magisgan kanfetebi da fanqrebi ar iyidoTo.
_ batoni derkumis gareSe Cveni Zveli, sikeTiT savse, RvTismoSiSi qalaqi kidev ufro binZuri iqneboda, _ vTqvi me, _
rac unda iyos, derkumi fariseveli mainc ar aris.
kinkelma gaocebiT Semomxeda, Wiqa aswia da Tqva:
_ gmadlobT, batono Snir, kargi azri STamagoneT sadRegrZelosaTvis. gaumarjos martin derkums!
_ mis sadRegrZelos siamovnebiT davlev, _ vTqvi me.
frau kinkelma kvlav TvalebiT uTxra qmars: `igi marto
axalgazrda da uzrdeli ki ara, utifaric yofila~. verafriT
gavige, ratom irwmuneboda mogvianebiT kinkeli, Cveni pirveli
Sexvedra im saRamos yvelaze sasiamovno iyoo. cota xnis Semdeg movidnen fredeboili, misi sacole, monika zilvsi da viRac fon zeverni, vis Sesaxebac mis mosvlamde iTqva, marTalia,
rjuli Seicvala da gakaTolikda, magram mainc uwindeburad
daaxloebulia social-demokratebTano. es ambavi ratomRac
Wkuis dasakargav sensaciad miiCnies. fredeboili pirvelad im
saRamos gavicani da masTanac iseTive urTierToba davamyare,
rogoric sxvebTan. miuxedavad yvelafrisa, yvelani simpaTiur
kacad mTvlidnen, me ki, aseve miuxedavad yvelafrisa, yvelas
antipaTiur adamianebad vTvlidi, garda fredeboilis sacolisa da monika zilvsisa. rac Seexeba fon zeverns, igi arc simpaTiuri meCveneboda da arc antipaTiuri. mosawyeni kaci iyo.
etyoba, mtkiced gadaewyvita, sabolood damSvidebuliyo im
sensaciuri faqtis Semdeg, rjuli rom Seicvala da mainc germaniis social-demokratiuli partiis wevri darCa. igi iRimeboda, Taflad iRvreboda, xolo misi odnav gadmokarkluli Tvalebi TiTqosda ambobdnen: `SemomxedeT, es me var~! Cemi
83

azriT, fon zeverni cudi kaci ar unda yofiliyo. fredeboili


gansakuTrebul yuradRebas iCenda Cemdami, TiTqmis sami meoTxedi saaTi melaparaka beketsa da ioneskoze, gauTaveblad laybobda da me mivxvdi: yvelaferi, rasac ambobda, aqa-iq hqonda
amokiTxuli. fredeboils gadatkecili, lamazi, didpiriani
saxe netarebisagan gaubrwyinda, roca briyvulad vaRiare, beketi ar wamikiTxavs-meTqi. yvelaferi, rasac ambobda, imdenad
nacnobi meCveneboda, TiTqos sadRac ukve amomekiTxa. kinkeli
fredeboils aRtacebiT Sescicinebda TvalebSi, zomervildi
ki irgvliv iyureboda da TvalebiT ambobda: `rao, Cven, kaTolikeebi, visze naklebi varT~. yvelaferi es xdeboda manamde,
vidre locvas daiwyebdnen.
_ odilo, me mgoni, SegviZlia daviwyoT locva, heriberTi,
albaT, dRes ar mova, _ Tqva bolos kinkelis colma.
uecrad yvela maris miaCerda da maSinve swrafad moaSores
mzera. ver gavige, ra iyo am damTrgunveli dumilis mizezi.
mxolod mogvianebiT, hanoveris sastumros nomerSi amexila
Tvali, maSin mivxvdi uecrad, ciupfners heriberTi rom erqva.
mogvianebiT ciupfneri mainc movida. locva ukve damTavrebuli hqondaT da axla gacxarebuli msjelobdnen im saRamosTvis SerCeul Temaze. momewona maris saqcieli: rogorc ki ciupfnerma zRurbls gadmoabija, mari Seegeba, TvalebSi Sexeda da
mxrebi umweod aiCeCa. ciupfneri yvelas RimiliT mogvesalma
da Cem gverdiT dajda. amis Semdeg zomervildma ambis moyola daiwyo: erTi kaTolike mwerali didxans cxovrobda erT
qmargayril qalTan da roca, bolos da bolos, SeirTo, erTma
gavlenianma prelatma aseTi ram uTxra: `Zvirfaso bezevic, ra
grjidaT, nuTu jvardauwerlad cxovreba ar SegeZloT?~. am
ambavze yvelas gaecina, icinodnen TavSeukaveblad, xolo frau
kinkeli uxamsadac ki. erTaderTi, visac ar gaucinia, ciupfneri iyo da amitom misdami simpaTiiT ganvimsWvale. gacinebiT
arc maris gaucinia. cxadze cxadi iyo, es ambavi zomervildma imitom gviambo, rom CemTvis daenaxvebina, ra didsulovani,
Tbili, gonebamaxvili da gulRiaa kaTolikuri eklesia. isini
arc ki dafiqrebulan imaze, rom me da mari dauqorwineblad
84

vcxovrobdiT. amis Semdeg me vuambe maT erTi muSis ambavi. is


muSa Cveni karis mezobeli iyo, gvarad frelingeni. isic xelmouwerlad cxovrobda gareubanSi erT qmargayril qalTan da
mis sam Svils arCenda. erT dRes frelingenTan mRvdeli mivida
da sruliad seriozulad, muqariTac ki mosTxova, uzneo cxovrebaze xeli aeRo. frelingenma, romelic RvTismoSiSi iyo,
is lamazi qali da misi sami Svili saxlidan gayara. movyevi
imasac, rac Semdeg moxda: Svilebi rom erCina, qali garoskipda, frelingeni ki galoTda, radgan is qali marTla uyvarda.
iseve, rogorc yovelTvis, roca me rames vambobdi, amjeradac
damTrgunveli siCume Camovarda, magram mcire xnis Semdeg zomervildma gaicina da miTxra:
_ batono Snir, gana SeiZleba am ori ambis Sedareba?
_ ratomac ara, _ vupasuxe me.
_ Tqven rom bezevics icnobdeT, amas ar ityodiT, _ miTxra
gaafTrebulma, _ qristian mweralTa Soris, visac ki Cven vicnobT, bezevici yvelaze faqizi grZnobebis kacia.
uecrad mec gavcofdi da vuTxari:
_ gana Tqven ki iciT, ra faqizi grZnobebi hqonda frelingens da ra qristiani muSa iyo.
man mxolod Tavi gaaqnia, Semomxeda da, sasowarkveTilma, xelebi cisken aRapyro. saubari Sewyda, mxolod monika zilvsis
xveleba ismoda drodadro. Tumca sanam fredeboili CvenTan
iyo, maspinZels ar unda Sineboda saubris Sewyvetis. fredeboili maSinve SeiWra xanmokle dumilSi, saRamosaTvis SerCeul Temas daubrunda da daaxloebiT saaT-naxevari ilaparaka
imaze, Tu ra SedarebiTia siRaribis cneba. bolos kinkelsac
mieca SesaZlebloba, moeyola anekdoti im kacze, visac usaSvelod uWirda, vidre TveSi xuTasidan sami aTas markamde iRebda. ciupfnerma sigareti imitom mTxova, rom sircxviliT gamowveuli siwiTle Tambaqos kvamliT daefara.
roca bolo matarebliT kiolnSi davbrundi, mec iseve cudad vgrZnobdi Tavs, rogorc mari. Zlivs SevagroveT bonSi gasamgzavrebeli fuli _ mari im saRamoze did imedebs amyarebda
da ar undoda, mipatiJebaze uari gveTqva. marto sulierad ki
85

ara, fizikuradac cudad vgrZnobdiT Tavs, radgan WamiT TiTqmis araferi gviWamia, daleviT ki imaze meti davlieT, risi
Tavic gvqonda. gza usasrulo gveCvena da roca kiolnis dasavleT sadgurze gadmovediT, Sin fexiT wavediT, transportis
fuli ar gvqonda.
davreke Tu ara kinkelis binaSi, viRac maSinve movida telefonTan.
_ alfred kinkeli gismenT, _ momesma Tavdajerebuli biWis
xma.
_ Sniri gaxlavarT, _ vuTxari me, _ SeiZleba mamaTqveni
damalaparakoT?
_ romeli Sniri brZandebiT, Teologi Tu klouni?
_ klouni, _ vupasuxe me.
_ ah, _ miTxra man, _ imedia, am ambavs mZimed ar ganicdiT.
_ mZimed? _ vkiTxe daRlilma, _ ki magram, ras ar unda
ganvicdide mZimed?
_ gazeTi ar wagikiTxavT?
_ romeli gazeTi?
_ `bonis xma~, _ miTxra man.
_ mkacrad makritikeben? _ vkiTxe me.
_ o, me Tu mkiTxavT, es ukve dasamarebas udris. gindaT, movitano da xmamaRla wagikiTxoT?
_ ara, gmadlobT, _ vupasuxe me. biWis xmaSi mkafiod ismoda sadisturi bgerebi.
_ gazeTs mainc unda gadaavloT Tvali, Wkuis saswavleblad
gamogadgebaT.
RmerTo Cemo, pedagogiuri midrekilebebic hqonia, gavifiqre me.
_ visi werilia?
_ viRac qosTerTisa, _ mipasuxa man, _ etyoba, Cveni korespondentia ruris olqSi. werili brwyinvaledaa dawerili,
magram TviTon avtori sulmdabali yofila.
_ gasagebia, igi xom qristiania.
_ Tqven ara?
86

_ ara, _ vupasuxe me, _ darwmunebuli var, mamaTqvens ver


damalaparakebT.
_ gvTxova, nu SemawuxebTo, magram Tqveni gulisaTvis siamovnebiT Sevawuxeb.
pirveli SemTxveva iyo, rom sadizmi gamomadga.
_ gmadlobT, _ vuTxari me.
gavigone, rogor dado magidaze yurmili, rogor gaiara
oTaxSi, Semdeg ki binis siRrmidan isev momesma gaborotebuli sisini. iseTi grZnoba dameufla, TiTqos gvelebis ojaxSi Cxubi atyda: ori mamali da erTi dedali gveli erTmaneTs
daeria. yovelTvis vwuxvar, roca Cemda uneburad mowme vxdebi
iseTi ambebisa, Cemi yurebisa da TvalebisaTvis rom ar aris
gankuTvnili da arc telefoniT sunis SegrZnebis mistikuri
unari maniWebs sixaruls, radgan esec tvirTia. kinkelis binaSi xorcis naxarSis iseTi mZafri suni idga, TiTqos xari moexarSoT. sisini TandaTan Zlierdeboda da viRacis sicocxles
safrTxe emuqreboda. sadacaa an vaJiSvili moklavs mamas, an
deda _ vaJiSvils. gamaxsenda laokooni da is ambavi, rom mTeli es ayalmayali (mesmoda xelCarTuli Cxubis xma, wivilkivili, wamoZaxilebi: `sazizRaro mxeco~, `ugulo Roro~)
xdeboda im kacis saxlSi, romelsac germanuli kaTolicizmis
`rux kardinals~ uwodebdnen, CemTvis didad sasixarulo ar
iyo. gamaxsenda gaTaxsirebuli boxumeli qosTerTi, romelic
mTeli guSindeli saRamo, albaT, telefonze ekida da gazeTis redaqcias Tavisi werilis teqsts ukarnaxebda, am diliT
ki Cemi oTaxis kars TavmoWril katasaviT fxaWnida da keTil
qristianad mohqonda Tavi.
etyoba, kinkeli Svils, am sityvis pirdapiri mniSvnelobiT,
xelebiTa da fexebiT uwevda winaaRmdegobas, rom telefonTan
ar mosuliyo, misi coli ki _ amas oTaxSi atexili xmaurisa da
moZraobis mixedviT vxvdebodi _ kidev ufro sastiki winaaRmdegi iyo amisa. magram maTi vaJiSvilic sastik uars ambobda,
eTqva CemTvis, Sevcdi, mama Sin ar ariso. uecrad sruli siCume
Camovarda, aseTi siCume icis, roca vinme sisxlisagan icleba.
es siCume marTlac icleboda sisxlisagan. am dros mZime na87

bijebis xma momesma, gavigone, rogor aiRo viRacam magididan


yurmili, magram megona, imwamsve dakidebda. kargad maxsovda,
sad idga kinkelis binaSi telefoni _ barokos stilis sami
madonadan erT-erTis qveS. am madonas kinkeli yvelaze iaffasians eZaxda. lamis vnatrobdi, yurmili daekida. kinkeli mecodeboda, radgan misTvis axla CemTan laparaki saSineleba
iqneboda. piradad me am laparakisagan arafers movelodi, arc
fuls da arc sasargeblo rCevas. Cemamde rom aqoSinebul xmas
moeRwia, kinkeli Semecodeboda, magram misi xma axlac iseTive
mWeqare da energiuli iyo, rogoric yovelTvis. erTxel viRacam misi xma mebukeTa mTel batalions Seadara.
_ alo, Snir, _ aroxroxda igi, _ didebulad moiqeciT,
rom damirekeT.
_ alo, doqtoro, _ vuTxari me, _ Sav dReSi var.
gesli me mxolod sityva doqtorSi Cavaqsove, radgan igi
iseTive axalgamoCekili doqtori honoris causa1 iyo, rogoric
mamaCemi.
_ Snir, _ miTxra man, _ gana Cven iseTi urTierToba gvaqvs,
rom batoni doqtori miwodoT?
_ warmodgena ara maqvs, rogori urTierToba gvaqvs, _ vuTxari me.
man metismetad mWeqared gaicina: vitalurad, energiulad,
kaTolikurad, `barokos sixalise~ meniSna.
_ Zveleburad momwonxarT, _ miTxra man.
Zneli dasajerebeli iyo. misi azriT, albaT, ise Zalian daveci, rom xeliskvra aRar Rirda _ meti raRa unda momsvloda.
_ Tqven axla kriziss ganicdiT, _ miTxra man, _ magram
eg araferia. jer axalgazrda xarT, moerieT sakuTar Tavs da
yvelaferi mogvardeba.
sityvebma `moerieT sakuTar Tavs~ Cveni mosamsaxure ana da
mecxre qveiTi polki gamaxsena.
_ ras gulisxmobT? _ vkiTxe rbilad.
honoris causa (h.c.) (laT.) _ gansakuTrebuli damsaxurebisaTvis disertaciis daucvelad doqtoris samecniero xarisxis miniWeba.
1

88

_ ras da, Tqvens xelovnebas, Tqvens karieras _ miTxra man.


_ amaze sul ar mifiqria, _ vuTxari me, _ rogorc mogexsenebaT, xelovnebaze principulad ar vlaparakob, karieraze
ki miT umetes. me sxva ram mainteresebs... me minda... me veZeb
maris.
mas raRacnairi gaurkveveli bgerebi aRmoxda Rrutunisa da
boyinis magvari. binis siRrmidan kvlav moisma sisini, magram
ufro yrud. kinkelma yurmili magidaze dado da mcire xnis
Semdeg isev aiRo, misi xmac ufro dabali da yru momeCvena.
mivxvdi, pirSi sigara Caido.
_ Snir, _ miTxra man, _ gadausviT warsuls xazi, Tqveni
awmyo Tqvens xelovnebaSia.
_ warsuls? _ vkiTxe me. _ erTi scadeT da warmoidgineT,
rom Tqveni coli sruliad moulodnelad sxvasTan gaiqca.
igi dumda da ratomRac momeCvena, TiTqos meubneboda, netav,
gaqceuliyoo. Semdeg ki tuCebis wklapuniT sigara moqaCa da
miTxra.
_ jer erTi, mari Tqveni coli ar iyo, meorec, masTan Svidi
Svili ar gagiCeniaT.
_ maSasadame, Cemi coli ar iyo, ara? _ vkiTxe me.
_ nu ahyvebiT anarqistul romantizms, kaci ara xarT? _
miTxra man.
_ dalaxvros eSmakma, _ vTqvi mwyralad, _ swored imitom
miWirs, mamrobiT sqess rom vekuTvni... rac Seexeba Svilebs,
Svidi Svilis gaCenas ra daudgeba win. mari mxolod ocdaxuTi
wlisaa...
_ Cemi azriT, kaci is aris, _ miTxra man, _ vinc yvelafers
uZlebs.
_ es azri metismetad qristianulia, _ vuTxari me.
_ RmerTo, nuTu Tqven unda maswavloT, ra aris qristianuli?
_ diax, _ vupasuxe me, _ ramdenadac vici, kaTolikuri
eklesiis TvalsazrisiT, coli da qmari suliT da xorciT
erTni arian.
_ marTali brZandebiT.
89

_ vTqvaT, qal-vaJi orjer da samjerac daqorwinda samoqalaqo Tu saeklesio wesebis dacviT, magram suliT da xorciT
erTni ar arian, gamodis, col-qmari ar yofilan.
_ hm, _ aRmoxda mas.
_ momismineT, batono doqtoro, _ vuTxari me, _ Tu ar gagiZneldebaT, sigaras xom ar gamoiRebdiT piridan. yvelaferi
ise JRers, gegoneba, aqciebis kursze vsaubrobT. Tqveni tuCebis wklapuni ratomRac amazrzenad moqmedebs Cemze.
_ es ukve metismetia, _ miTxra man, magram sigara piridan
mainc gamoiRo. _ daixsomeT, am saqmeze rogorc gindaT, ise
ifiqreT, es Tqveni saqmea, magram froilain derkumi sxvagvarad
fiqrobs da ise iqceva, rogorc sakuTari sindisi ukarnaxebs.
SemiZlia isic giTxraT, rom sworadac iqceva.
_ Tu asea, Tqve bilwo kaTolikeebo, ratom arc erTi Tqvengani ar meubneba, sad aris mari, ratom mimalavT?
_ Tavs sasacilod nu ixdiT, Snir, Sua saukuneebSi rodi
vcxovrobT.
_ jobda Sua saukuneebSi gvecxovra, _ vuTxari me, _ maSin
me mas xasad davisvamdi da sindisis marwuxebiT suls ver amoxdidiT, magram araferia, mari mainc dabrundeba CemTan.
_ Tqvens adgilas me ase Tavdajerebuli ar viqnebodi, Snir,
_ miTxra kinkelma. _ cudia, rom metafizikuri azrovneba
TqvenTvis organulad ucxoa.
_ maris araferi uWirda manamde, sanam mxolod Cems sulze zrunavda, magram Tqven STaagoneT, rom sakuTar sulzec
unda izrunos da mas Semdeg yvelaferi Setrialda. axla me,
e. i. kaci, visTvisac organulad ucxoa metafizikuri azrovneba, mis sulze vzrunav. namdvil codvilad mxolod maSin
iqceva, roca ciupfners gahyveba colad. Tqveni metafizikisa
amdeni mainc gamegeba: rasac axla mari sCadis, uzneoba da
mruSobaa, xolo prelati zomervildi maWanklis rols TamaSobs.
kinkelma gacineba ki SeZlo, magram ara ise mWeqared.
_ Tu gaviTvaliswinebT imas, rom heriberTi germanuli kaTolicizmis saerTo mRvdelmTavaria, xolo prelati zomer90

vildi _ saeklesio, Tqveni sityvebi marTlac sasacilod


JRers.
_ Tqven ki kaTolicizmis sindisi xarT, _ vuTxari gacofebulma, _ amave dros, kargad iciT, rom me marTali var.
erTxans dumda, Tavis saxlSi, venusbergze, barokos yvelaze
iaffasiani madonas qveS idga da qSinavda.
_ Tqven gansacvifreblad axalgazrda xarT da mSurs Tqveni...
_ moeSviT Cems axalgazrdobaze laparaks, doqtoro, nu
gancvifrdebiT da nurc gSurT Cemi. Tu mari ar damibrundeba,
Tqvens yvelaze macdunebel prelats sicocxles gamovasalmeb,
ubralod movklav, _ ganvucxade pirdapir, _ radgan dasakargi aRaraferi maqvs.
mas araferi upasuxia da me mivxvdi, sigara isev Caido pirSi.
_ CemTvis gasagebia, _ vuTxari me, _ rom axla Tqveni sindisi gamalebiT muSaobs. me rom ciupfneri movkla, kmayofili
darCebiT: mas ar uyvarxarT, Tanac TqvenTvis metismetad memarjvenea. samagierod, prelati zomervildia Tqveni sayrdeni
romSi, sadac ratomRac Tqven memarcxened gTvlian, rac, Cemi
arakompetenturi azriT, usamarTlobaa.
_ amoigdeT Tavidan eg sisuleleebi, Snir, ra dagemarTaT
aseTi?
_ kaTolikeebi nervebs miSlian, _ vupasuxe me, _ sindisnamusi ar gaaCniaT.
_ protestantebi? _ mkiTxa man siciliT.
_ sakuTar sindis-namusze imdens mied-moedebian, dagaoseben.
_ aTeistebi? _ igi isev icinoda.
_ aTeistebi mosawyeni xalxia, mudam RmerTze laparakoben.
_ Tqven, Tqven viRa xarT, Snir?
_ me klouni gaxlavarT da Tanac imaze ukeTesi, vidre amJamad saxeli maqvs. amqveynad arsebobs erTi kaTolike arseba,
romelic aucileblad mWirdeba, _ es gaxlavT mari da maincdamainc is wamarTviT.
_ sisulelea, Snir, _ miTxra man, _ eg `motacebis Teoriac~ amoigdeT Tavidan. Cven meoce saukuneSi vcxovrobT.
91

_ saqmec egaa, _ vuTxari me, _ mecameteSi rigiani karis


masxara viqnebodi da kardinalebsac ki ar SeawuxebdaT is ambavi, SevirTavdi maris Tu ara. axla yvela kaTolike eriskaci
mis sabralo sindiss qenjnis da suleluri faratina qaRaldis gamo Ralatisa da garyvnilebisaken ubiZgebs. marTla, doqtoro, Tqveni madonebisaTvis mecamete saukuneSi SegaCvenebdnen da eklesiisagan mogkveTdnen. Zalian kargad mogexsenebaT,
rom isini bavariisa da tirolis eklesiebidan moipares. Cemgan
ar geswavlebaT, rom eklesiis gaZarcva dResac sakmaod mZime
danaSaulad iTvleba.
_ momismineT, Snir, _ miTxra man, _ Tqven ukve Cems pirovnebas exebiT, amas ki ar movelodi.
_ Tqven wlebis ganmavlobaSi afaTurebT xels Cems pirad
cxovrebaSi. axla ki, roca me, sxvaTa Soris, ufleba miveci Cems
Tavs, mcire ram SemeniSna da TqvenTvis arasasiamovno simarTle
meTqva _ cofdebiT. aba, damacadeT, fuls viSovi, daviqiraveb
kerZo deteqtivs da igi uTuod daadgens, saidan moxvda Tqvens
xelSi madonebi.
kinkeli aRar icinoda. mxolod Caaxvela da mivxvdi, jer
kidev ar sjeroda, rom ar vexumrebodi.
_ dadeT yurmili, kinkel, _ ganvagrZe me, _ dadeT yurmili, Torem saarsebo minimums gagixsenebT. Tqven da Tqvens sindiss karg saRamos gisurvebT.
magram igi mainc verafers mixvda da yurmilis dadebam isev
me momiwia pirvels.
10
mSvenivrad vicodi, kinkeli uaRresad Tavazianad momeqca, me
mgoni, fuls Tu vTxovdi, momcemda kidec. me mxolod is mirevda guls, rom, pirSi sigaragaCrili, metafizikaze melaybeboda, madonebis xsenebaze ki xelad ganawyenda. aRaraferi mesaqmeba masTan, arc frau fredeboilTan. momwydnen Tavidan! xolo
Tu fredeboils sadme gadaveyrebodi, raime sababs gamovZebnidi
da silas gavawnavdi. mis winaaRmdeg `sulieri iaraRiT~ brZola uazroba iqneboda. zogjer mwyins, rom duelebi aikrZala.
92

ciupfnerisa da Cems davas maris gamo mxolod dueli gadawyvetda. amazrzeni is iyo, rom orTabrZolaSi isini ereodnen TavianTi wesrigis principebiT, werilobiTi gancxadebebiT da
ramdenime dRe hanoveris sastumroSi saidumlo molaparakebasac ki awarmoebdnen marisTan. roca maris muceli meored
moeSala, saSinlad gawvalda, ganerviulda, waramara eklesiaSi garboda da, Tu Tavisufal saRamos TeatrSi, koncertze an
moxsenebaze ar mivyvebodi, Riziandeboda. kidev ufro Riziandeboda, roca vTavazobdi, riC-raCi viTamaSoT, Tan Cai davlioT
da loginSi gulaRma viwveT-meTqi. yvelaferi imiT daiwyo,
rom bolo dros mari xaTriT meTamaSeboda riC-raCs, mxolod
imitom, an davemSvidebine, anda CemTvis Tavisi keTilganwyoba
egrZnobinebina. bolo dros aRarc kinoSi damyveboda Cemi sayvareli filmebis sanaxavad _ am filmebze eqvsi wlis bavSvebic daiSvebian.
vfiqrob, amqveynad aravin moiZebneba, klouns rom gaugos.
klounebsac ki ar esmiT erTmaneTisa. maT Soris mudam iCens
Tavs Suri an ukeTuroba. maris TiTqos esmoda Cemi, magram bolomde verc man gamigo. maris azriT, me, `rogorc Semoqmeds~,
`mZafri interesi~ unda mibiZgebdes, rac SeiZleba met kulturas veziaro. rogor cdeboda! cxadia, Tavisufali saRamo rom
mqonoda da mcodnoda, aqa da aq bekets dgamen, maSinve taqsiT
gavemgzavrebodi. xandaxan kinoSic davdivar, SeiZleba sakmaod
xSiradac, magram mxolod iseT filmebze, eqvsi wlis bavSvebsac rom uSveben. maris arasodes esmoda es. kaTolikurad aRzrdilma, zogi ram yurmokvriT icoda fsiqologiidan, zogic
mistikiT Seferadebuli racionalizmidan: `sjobs fexburTi
iTamaSon, vidre gogoebze ifiqron~. me ki yovelTvis siamovnebiT vfiqrobdi gogoebze, bolos ki mxolod da mxolod marize. zogjer Tavi gadagvarebul kacad mimaCnda, radgan siamovnebiT davdiodi sabavSvo filmebze, sadac ver naxavT mozrdilTa
uxamsobas, mruSobasa da gayra-gamoyras. iseT filmebSi, sadac
mruSobasa da gayras uCveneben, yovelTvis did rols TamaSobs
viRacis bedniereba: `modi, sayvarelo, gamabedniere~ anda `Sen
ginda xeli SeuSalo Cems bednierebas?!~ araferi mesmis bed93

nierebisa, romelic erT wamze metxans, vTqvaT, or-sam wams,


grZeldeba. meZavebze gadaRebul namdvil filmebs siamovnebiT
vuyureb, magram amgvari filmebi Zalze cotaa. umravlesoba
iseTi pretenziulia, gaviwydeba kidec, meZavs rom exeba. arsebobs qalebis kidev erTi kategoria. isini arc meZavebi arian
da arc meuRleebi, ubralod, gulkeTili qalebi arian, magram
maTze ar iReben filmebs. sabavSvo filmebi, romelTa sanaxavad eqvsi wlis bavSvebsac ki uSveben, metwilad meZavebiT aris
savse. ver gamigia, ras fiqroben filmebis damxarisxebeli komitetebi, roca aseT filmebs bavSvebisaTvis arCeven. am filmebSi qalebi an bunebiT arian meZavebi, an socialuri pirobebis
gamo. gulkeTilni ki arasodes arian. veluri dasavleTis kafeSantanebSi qera qalebi kankans cekvaven, xolo uxeSi kovboebi,
oqros maZieblebi da monadireebi, romelTac mTeli ori weli
myrali skunsebis meti araferi unaxavT, Tvals ar aSoreben
am axalgazrda, qera, lamaz qalebs. mere ki, roca kovboebi,
oqros maZieblebi da monadireebi qaliSvilebs ukan mihyvebian
da oTaxSi SeSvebas sTxoven, maT metwilad cxvirwin uketaven
kars an vinme tlanqi Rori iseTs uTavazebs xolme, nokauti
zeda aqvT. Cemi azriT, amgvarad gamoxataven isini saTnoebas. ra
saqme aqvs gulqvaobas iq, sadac erTaderTi adamianuri grZnoba gulkeTiloba unda iyos. ra gasakviria, rom sabralo kovboebi erTmaneTis cema-tyepasa da revolverebis baTqabuTqze
gadadian. maTTvis es igivea, rac internatis moswavleebisaTvis
fexburTis TamaSi. gansxvaveba mxolod isaa, rom isini mozrdili mamakacebi arian da amitom ufro Seubralebelnic. veraferi gamigia amerikuli moralisa. Cemi azriT, amerikelebi
kudianiviT dawvavdnen koconze gulkeTil qals, romelic fulisa da vnebis gamo ki ar emorCileba mamakacs, aramed imitom,
rom mamakacis bunebas TanaugrZnobs.
gansakuTrebiT mawamebs xelovnebaze gadaRebuli filmebi.
umetes SemTxvevaSi, xelovnebaze isini iReben films, vinc van
gogis suraTSi erT kolof Tambaqos ki ara, mxolod naxevars
gaiRebdnen da Semdeg amasac inanebdnen, radgan mixvdebodnen,
rom Tavad mxatvari mas erT saCibuxe Tambaqos fasad daTmob94

da. amgvar suraTebSi xelovanis sulieri tanjva, gaWirveba da


demonTan brZola mudam warsulSia gadatanili. kinomuSakebs ar ainteresebT cocxali xelovani, romelsac sigaretis
fuli ar aqvs da colisaTvis fexsacmeli ver uyidia, radgan
molaybeTa samma Taobam jer ver daarwmuna, rom is geniosia.
molaybeTa erTi Taoba maT dasarwmuneblad aSkarad ar kmara.
marimac ki daijera `xelovanis sulis daucxromeli Zieba~.
ucnauria, raRac amgvari marTlac arsebobs, oRond sxva ram
unda ewodebodes. klouns marto simSvide sWirdeba, Tavis mosatyueblad mainc unda hqondes is, rasac sxvebi `Tavisufal
dros~ uwodeben. sxvebs ar esmiT, rom moCvenebiTi Tavisufali dro klouns Tavisi saqmianobis dasaviwyeblad sWirdeba.
ar esmiT, radgan egreT wodebuli xelovnebisaTvis isini mxolod maSin moiclian xolme, roca Tavisufali dro aqvT, rac
savsebiT bunebrivia. sul sxva xalxia xelovnebas mitmasnili.
isini xelovnebis garda araferze fiqroben da Tavisufali
droc ar sWirdebaT, radgan ar muSaoben. did gaugebrobas
iwvevs, roca cas da miwas edebian da amboben, xelovnebas mitmasnili igive xelovaniao. xelovnebas mitmasnilni swored
maSin iwyeben xelovnebaze laparaks, roca xelovans hgonia,
Tavisufali dro maqvso. im or, sam an xuT wuTSi, roca xelovans xelovneba aviwydeba, xelovnebas mitmasnilni iwyeben
laparaks van gogze, kafkaze, Caplinze an beketze. im dros
mzad var, Tavi movikla. rogorc ki viwyeb im saqmeze fiqrs,
romelsac marisTan vakeTeb, ludze an Semodgomis Camocvenil
foTlebze, riC-raCis TamaSze an raime motkbo, sentimentalur sisuleleze _ fredeboilis an zomervildis msgavsi
adamianebi xelovnebaze swored maSin Camoagdeben sityvas.
sakmarisia, dameuflos uCveulod amaRelvebeli grZnoba,
rom me sruliad normaluri, filisterulad normaluri
adamiani var, iseTive, rogoric karl emondsia, fredeboili
an zomervildi maSinve iwyeben laqlaqs klodelze an ioneskoze. TiTqmis aseve iqceoda maric, uwin _ naklebad, bolo
dros ki mouxSira. pirvelad es maSin SevamCnie, roca vuTxari, gitaraze dakvra da simRera unda viswavlo-meTqi. ama95

ze marim momigo, es Cems esTetikur instinqts Selaxavso. is,


rac araxelovanisaTvis Tavisufali saRamoa, klounisaTvis
samuSao droa. Tu ras hqvia Tavisufali dro, es yvelam icis
_ impresariomac da yvelaze ubralo muSamac, sulerTia,
isini luds svamen Tu alaskaze daTvebze nadiroben, markebs
agroveben Tu impresionistebis an eqspresionistebis suraTebs (erTi ram cxadia, vinc xelovnebis nawarmoebebs agrovebs,
xelovani ar aris). SeiZleba marto iman gamagiJos, rogor
ukideben Tavisufal dros sigarets _ ra mixra-moxra aqvT,
ra gamometyveleba, magram CemTvis es grZnoba nacnobia da,
ra didxansac unda nebivrobdnen, maTi mainc ar mSurs. zogjer klounic axerxebs, ramdenime Tavisufali wami wahglijos dros, magram igi maSinve mxar-TeZoze wamowveba da, sanam
sigarets naxevramde daiyvans, Tavisufali drois fasi ukve
icis. is, rasac Svebuleba hqvia, momakvdinebelia. sami, oTxi
Tu eqvsi kvira yvela yofila SvebulebaSi. marim ramdenjerme
scada Svebulebis gemo megrZno. Cven xan zRvaze mivemgzavrebodiT, xan qveynis SuagulSi mineralur wylebze, xanac mTaSi,
magram me meore dResve avad vxdebodi. tanze muwukebs mayrida
da suls mkvlelobaze fiqri mimRvrevda. mgoni Surisgan vxdebodi avad. amis Semdeg maris saSineli azri mouvida TavSi
_ dagvesvena iq, sadac mxolod xelovanni isvenebdnen. TavisTavad cxadia, rom im kurortze mxolod xelovnebas mitmasnilni aRmoCndnen. erT ugunur kacs pirvel saRamosve waveCxube. is kaci kinos dargSi didi vinme brZandeboda, kamaTi
wamoiwyo grokze, Carli Caplinze, masxaras rolze Seqspiris
dramebSi, mec amiyolia da iseTi Savi dRe mayara (xelovnebas
mitmasnilni xelovnebismagvari saqmianobis wyalobiT kargad
cxovroben, arsad ar muSaoben da jan-RoniT savseni arian),
rom siyviTlec damemarTa. magram rogorc ki im saSinel bunags davaRwieT Tavi, maSinve gamovkeTdi.
Tu rame maforiaqebs, isev sakuTari uunarobaa. vera da ver
viswavle Tavis SezRudva an, rogorc Cemi agenti conereri
ityoda, koncentrireba. Cems nomrebSi metismetad areulia
pantomima, estrada da klounada _ kargi piero viqnebodi,
96

magram SemeZlo kargi klounic vyofiliyavi. garda amisa, Zalian xSirad vcvli nomrebs. im programiT, me rom movamzade,
wlebis ganmavlobaSi SemeZlo gametana Tavi. aseTia: `kaTolikuri qadageba~, `evangelisturi qadageba~, `sameTvalyureo sabWos sxdoma~, `quCaSi siaruli~ da ramdenime sxva nomeri, magram aTi an oci warmodgenis Semdeg nomeri ise mbezrdeba, rom, arc meti arc naklebi, scenaze mTqnareba amitydeba xolme. didi Zala mWirdeba imisaTvis, rom piris kunTebi
davimorCilo. am dros sakuTari Tavic ki mosawyeni meCveneba.
roca warmovidgen klounebs, romlebic erTsa da imave nomrebs ocdaaTi weliwadi asruleben, ise miRondeba guli, TiTqos viRacas moesajos erTi tomara fqvilis kovziT SeWma.
Tu rames vakeTeb, unda mixarodes, Torem avad vxdebi. xandaxan
vfiqrob, SemeZlo Jonglioric da momReralic vyofiliyavi,
magram es mxolod yoveldRiuri varjiSisagan Tavis dasaZvreni fandia. dReSi, sul cota, oTxi saaTi mainc unda ivarjiSo,
Tu SegiZlia eqvsi, umjobesia metic, me ki bolo eqvs kviraSi
saerTod mivatove varjiSi. yoveldRe erTi-orjer davdgebodi xelebze da Tavze, yiraze gadavidodi, rezinis leibze _
am leibs yvelgan Tan davaTrev _ cotaTi wavivarjiSebdi da
morCa. axla, roca muxli daSavebuli maqvs, mSvenieri sababi
meZleva, rom taxtze wamovwve, sigareti movwio da sakuTari
Tavis sibraluliT davtkbe. sul axali pantomima `ministris
sityva~ sakmaod kargi iyo, magram gasaSarJeblad ar memeteboda. miuxedavad amisa, garkveul zRvars mainc ver gavcdi.
yvela Cemi lirikuli nomeri Caflavda. aqamde ver movaxerxe
adamianuri grZnobebis ise gamoxatva, rom saSineli ugvanoba
ar gamomsvloda. `mocekvave wyvili~, `skolaSi wasvla da Sin
dabruneba~ artistuli nomrebi iyo da amdenad ara uSavdaT
ra. magram, roca vcade adamianis mier ganvlili cxovrebis
gza warmomedgina, karikaturuli gamomivida. mari marTali iyo, roca Cems survils _ gitaraze dakvra da simRera
meswavla _ sinamdvilidan gaqcevis cda uwoda. yvelaze metad
yoveldRiuri cxovrebis absurdulobis warmodgena mexerxeboda: vukvirdebi, dakvirvebebs vajameb, Semdeg xarisxSi amya97

vs da vxsni fesvebs, magram ara im maCveneblebiT, romlebiTac


xarisxSi aviyvane, aramed sxvebiT. yoveldRe, dilaobiT, sadgurze qalaqSi momuSave aTasobiT adamiani Camodis, qalaqidanac aTasobiT qalaqgareT momuSave miemgzavreba. sakiTxavia,
ratom ar ucvlian es adamianebi erTmaneTs samuSao adgilebs?
amas daumateT erTmaneTis sapirispirod mqrolavi avtomobilebis usasrulo nakadis jaxiri pikis saaTebSi. adamianebs
samuSao an sacxovrebeli adgilebi rom gaecvalaT, SeiZleba
Tavidan agvecilebina zedmeti areul-dareuloba da policielebis mier xelebis dramatulad qneva: quCebsa da gzajvaredinebze iseTi siCume damyardeboda, rom policielebi iq
riC-raCsac ki iTamaSebdnen. ai, amgvari dakvirvebis safuZvelze Seiqmna pantomima, sadac gamalebiT vmuSaobdi xelebiT da
fexebiT, xolo Cemi uZravi, TovliviT TeTri saxe SuaSi rCeboda. oTxi kiduriT vaxerxebdi Semeqmna uamravi gamvlelis
fusfusis STabeWdileba. Cemi mizania, saTqmeli vTqva rac
SeiZleba Zunwi saSualebebiT, TiTqmis urekvizitod. nomrisaTvis, romelsac hqvia `skolaSi wasvla da Sin dabruneba~,
zurgCanTac ki ar mWirdeba. sakmarisia xeli, romliTac CanTa
gviWiravs. tramvai zars rekavs, sadacaa daiZvreba da swored
imwams gadavrbivar quCaze, vaxtebi avtobuss, Semdeg vxtebi
avtobusidan. vitrinebi Tvals mtaceben, saxlis kedlebze
vwer orTografiulad mcdar sityvebs, vigvianeb gakveTilze
da gamwyrali maswavleblis win vdgavar, Semdeg mxridan CanTas vixsni da merxisaken miviparebi. sakmaod kargad mexerxeba
bavSvis arsebobis lirizmis gadmocema. bavSvisaTvis xom banaluric ki mniSvnelovania. bavSvi martoa, gaurbis wesrigs,
igi tragikuli arsebaa. bavSvs, rogorc aseTs, arasodes aqvs
Tavisufali dro. Tavisufali dro mxolod maSin iCens Tavs,
roca `wesrigis principebs~ eziareba. fanatikuri gulmodginebiT vakvirdebi Tavisufali drois yovelgvar gamovlenas:
ai, muSa xelfass jibeSi idebs da motociklze jdeba, birJis makleri sabolood kidebs telefonis yurmils da ubis
wignaks ujraSi ketavs, gastronomiuli maRaziis gamyidveli
qali ixsnis winsafars, ibans xelebs, sarkis win isworebs
98

Tmas, iRebavs tuCebs, iRebs xelCanTas da quCaSi gadis. yovelive es imdenad adamianuria, rom sakuTari Tavi xSirad araadamianadac ki meCveneba, radgan ra aris Tavisufali dro, es
mxolod scenaze SemiZlia warmovadgino. erTxel me da mari
vsaubrobdiT, aqvT Tu ara cxovelebs Tavisufali dro, magaliTad, Zroxas, roca icoxneba, an virs, roca RobesTan
Tvlems. maris azriT, mkrexelobaa Tavisufali dro hqondeT
im cxovelebs, romlebic muSaoben. Tavisufali dro Zilsac
SeiZleba ewodos da didebulia swored imiT, rom adamians
da cxovels aTanabrebs, magram Tavisufal dros maSin aqvs
fasi, roca amas Segnebulad ganicdi. Tavisufali dro eqimebsac aqvT, am bolo dros ki _ mRvdlebsac. me es mabrazebs,
mRvdlebs ar SeiZleba hqondeT Tavisufali dro, yovel SemTxvevaSi is mainc unda esmodeT, rom xelovani amas moklebulia. srulebiTac araa saWiro, xelovnebaSi erkveodnen,
esmodeT xelovanis mowodeba, daniSnuleba da sxva amdagvari
sisuleleebi, magram xelovanis bunebas ki unda icnobdnen.
me da maris xSirad gvikamaTia, aqvs Tu ara RmerTs, mas rom
swams, Tavisufali dro. mari marwmunebda, aqvso. gadmoiRebda
Zvel aRTqmas da xmamaRla mikiTxavda samyaros Seqmnis ambavs: `da ganisvena dResa meSvidesa RmerTman~. me mis naTqvams
vupirispirebdi axal aRTqmas da vamtkicebdi, Zvel aRTqmaSi
SeiZleba RmerTs marTlac hqonda Tavisufali dro, magram
verafriT warmomidgenia, qristes Tavisufali dro hqonodameTqi. roca me amas vambobdi, mari fiTrdeboda da meTanxmeboda. imis warmodgena, rom qristes Tavisufali dro hqonda,
mkrexeloba iqneboda _ is ki isvenebda, magram, albaT, Tavisufali dro arasdros hqonia.
mZinavs cxoveliviT, sizmrebs TiTqmis ar vxedav. zogjer ramdenime wuTiT CavTvlem, magram mainc mgonia, TiTqos samaradisod movwydi cxovrebas, TiTqos gavyavi Tavi kedelSi, romlis
miRmac bneli usasruloba, daviwyeba da maradiuli Tavisufali dro sufevs, ganvicade is, razedac henrieTe fiqrobda
xolme, roca anazdad Cogans xelidan agdebda, kovzi wvnianSi
uvardeboda an swrafi moZraobiT karts cecxlSi Seagdebda
99

_ sruli sicariele. erTxel vkiTxe, roca mogivlis, raze


fiqrob-meTqi da man mipasuxa:
_ Sen es marTla ar ici?
_ ar vici, _ vupasuxe me da man CurCuliT miTxra:
_ araferze, araferze ar vfiqrob.
_ araferze fiqri ar SeiZleba, _ vuTxari me.
_ ratom ar SeiZleba, am dros iseT sicarieles vgrZnob,
Tan nasvamiviT var, ise mindeba fexsacmeli da tansacmeli gaviZro, yovelgvari tvirTi moviSoro.
man isic miTxra, am didebul gancdas yovelTvis velodebi,
magram arasodes mewveva maSin, roca velodebi, mudam moulodneli stumaria, maradisobis dari gancdaao. ramdenjerme aseTi ram skolaSi mouvida. magondeba aRSfoTebuli dedaCemis
saubrebi telefoniT misi klasis damrigebelTan da es fraza:
`diax, diax, marTali brZandebiT, es mxolod isteriaa da mkacrad dasajeT~.
didebuli sicarielis msgavsi grZnoba me maSin meufleba,
roca riC-raCs vTamaSob da TamaSi sam-oTx saaTze metxans grZeldeba. am dros araferi mesmis, garda kamaTlebis tkacunisa,
figurebis gadaadgilebisa da msubuqi wkrialisa, roca figuras moaxvedreb. maris Wadrakis TamaSi ufro itacebs, magram
riC-raCis TamaSi marisac Sevayvare. riC-raCi Cvenze narkotikiviT moqmedebda. zogjer xuTi, eqvsi saaTi gadabmulad vTamaSobdiT, kelnerebsa da moaxleebs, romelTac CvenTvis Cai an
yava mohqondaT, saxeze iseTive SiSnarevi risxva eweraT, rogoric dedaCems, roca henrieTes Tavisi mouvlida. zogjer Cailaparakebdnen: `daujerebelia~, zustad ise, avtobusis mgzavrebma rom Cailaparakes, roca marisTan gatarebuli pirveli
Ramis Semdeg Sin vbrundebodi. marim qulebis Caweris Zalze
rTuli sistema gamoigona, qulebi iwereboda imis mixedviT,
Tu sad waiqceoda Seni an mowinaaRmdegis figura. cxrili
saintereso gamodga da maris oTxferi fanqari vuyide imisaTvis, rom pasiuri da aqtiuri monacemebi (es misi gamoTqmaa)
ukeT CaeniSna. xandaxan riC-raCs matarebliT xangrZlivad mogzaurobis drosac vTamaSobdiT, riTac seriozul mgzavrebs
100

vaocebdiT. da ai, sruliad moulodnelad SevamCnie, rom mari


riC-raCs Cemi xaTriT, Cems dasamSvideblad TamaSobda _ `xelovanis suls~ xom sWirdeba ganmuxtva. am dros ki Turme sul
sxva raRacebze fiqrobda. yvelaferi am oriode Tvis win daiwyo. maSin xuTi dRe Tavisufali viyavi, warmodgenebi ar mqonda, magram bonSi Casvlaze mainc uari vTqvi _ meSinoda maTi
`wris~, maSinebda leosTan Sexvedra. mari ki wamdauwum gaiZaxoda, erTxel kidev unda visunTqo `kaTolikuri haerio~.
movagone, im wreSi gatarebuli saRamos Semdeg ra daRlilebi,
gasacodavebulebi, ganadgurebulebi vbrundebodiT bonidan
kiolnSi, rogor meubneboda gauTaveblad matarebelSi: `Sen
iseTi sayvareli, iseTi sayvareli xar~. Semdeg ki Cems mxarze CamoeZina da mxolod maSin krTeboda, roca konduqtori
sadguris saxels wamoiZaxebda: zextemi, valberbergi, briuli, kalSoireni... yoveli aseTi wamoZaxilis Semdeg mari SekrTeboda, wamoxteboda da Semdeg isev damadebda Tavs mxarze.
roca matareblidan kiolnis dasavleT sadgurze gadmovediT,
marim miTxra: `jobda kinoSi wavsuliyaviT~. yvelaferi es maSin gavaxsene, roca `kaTolikuri haeris~ sunTqvaze daiwyo
laparaki da SevTavaze, an kinoSi wavsuliyaviT, an sacekvaod,
an riC-raCi gveTamaSa, magram man Tavi gaaqnia da bonSi marto
wavida. `kaTolikuri haeri~ piradad CemTvis arafris mTqmeli sityvebia. bolos da bolos, Cven maSin qalaq osnabriuqSi
viyaviT da iq haeri arafriT ar SeiZleboda yofiliyo mTlad
arakaTolikuri.
11
saabazanoSi gavedi, abazanaSi monika zilvsis motanili
surnelovani fxvnili Cavyare da cxeli wyali movuSvi. dabana iseve sasiamovnoa, rogorc Zili, xolo Zili iseve sasiamovno, rogorc `im saqmis~ keTeba. mari amas ase uwodebda
da mec misi sityvebiT vlaparakob. verafriT Sevguebivar im
azrs, rom mari ciupfnerTanac `im saqmes~ akeTebs. aseTi warmodgenisaTvis Cems fantazias iseve ar moeZebneba kunWulebi,
rogorc ver mZlia cdunebam, maris TeTreulSi xeli mefaTu101

rebina. me mxolod imis warmodgena ZalmiZs, rogor TamaSobs


mari ciupfnerTan riC-raCs, magram esec maSmagebs: nuTu marTla SeuZlia maris igive akeTos masTan, rasac CemTan akeTebda,
da Tavi moRalated da meZavad ar igrZnos. imis uflebac ki
ar aqvs, imas purze karaqi wausvas. rogorc ki warmovidgendi,
ai, mari saferflidan mis sigarets iRebs da bolomde swevs,
lamis goneba mekargeboda. arc is mgvrida nugeSs, rom ciupfneri ar eweoda da maris, albaT, Wadraks eTamaSeboda. raRac xom unda ekeTebinaT erTad, an ecekvaT, an karti eTamaSaT,
an erTmaneTisTvis rame ekiTxaT. bolos da bolos, fulze
an amindze elaparakaT. raRa rCeboda, sadils Tu mouxarSavda mxolod _ am dros ganuwyvetliv Cemze ver ifiqrebda,
radgan sadils ise iSviaTad mixarSavda, rom es RalatSi an
kaxpobaSi ar CaeTvleboda. yvelafers merCia, dauyovnebliv
damereka zomervildisaTvis, magram jer adre iyo. gadawyvetili mqonda, Ramis sam saaTze damefrTxo misTvis Zili da
xelovnebaze saubriT guli mejerebina. saRamos rva saaTi
Zalze normaluri dro iyo imisaTvis, rom masTan damereka da
mekiTxa, wesrigis ramdeni principiT amouyora maris muceli
da ra gasamrjelo miiRo ciupfnerisagan: mecamete saukunis
abatis jvari Tu meToTxmete saukunis Suarainduli madona. vfiqrobdi imazec, rogor momekla zomervildi. esTetis mokvla xelovnebis Zvirfasi qmnilebebiT jobs, ise, rom
sulis amosvlisas brazi axrCobdes, xelovnebis nimuSs ase
mkrexelurad ratom moeqcneno. madonas qandakeba am miznisaTvis arc ise Zvirfas qmnilebad meCveneboda, Tanac gamZle masalisagan iyo Camosxmuli, zomervildi ki guldamSvidebuli
mokvdeboda, madona xom gadarCao. rac Seexeba suraTs, suraTi
arc ise mZimea, SeiZleba, saamisod CarCo ufro gamomdgariyo,
magram esTets kvlav sanugeSod darCeboda, suraTs araferi
dauSavdao. SeiZleboda, agreTve, romelime Zvirfasi naxatidan saRebavebi Camomefxika da tiloTi damexrCo an CamomexrCo igi. Tumca arc ise advilia iseTi jan-RoniT savse kacis
saiqios gastumreba, rogoric zomervildia _ maRali, tanadi, `warmosadegi garegnobis~, TmaSeWaRaravebuli, amasTanave,
102

`keTili~, alpinizmiT gatacebuli pirovneba, romelic amayobs imiT, rom or omSi monawileobda da sportul SejibrebebSi vercxlis medali aqvs miRebuli. kargad gawvrTnili
mowinaaRmdegea, amitomac sadRac aucileblad unda viSovo
oqros an brinjaosagan Camosxmuli, sulac marmarilosagan
gamokveTili xelovnebis Zvirfasi qmnileba. magram, aba, ras
emsgavseboda, winaswar romSi wavsuliyavi da vatikanis muzeumidan raime nivTi amewapna.
sanam abazana wyliT gaivseboda, maTi wris kidev erTi wevri _ bloTerti gamaxsenda, romelic sul orjer myavda
nanaxi. igi kinkeliviT politikaSi Caxeduli da misi `memarjvene mowinaaRmdege~ iyo, magram mas `sxva faruli zraxvebi
amoZravebda da sxva garemodan iyo mosuli~. bloTertisTvis
ciupfneri imasve warmoadgenda, rasac fredeboili kinkelisaTvis _ erTgvar TanaSemwesa da `sulier memkvidres~. magram bloTertTan darekva iseTive ugunureba iqneboda, rogoric sakuTari binis kedlebisaTvis Semweobis Txovna. erTaderTi, rac mas cotaTi gamoacocxlebda xolme, kinkelis
barokos stilis madonebi iyo. igi am madonebs ise adarebda
Tavisas, rom CemTvis cxadi gaxda, ra uzomod sZuldaT masa
da kinkels erTmaneTi. bloTerti raRac iseTis prezidenti
iyo, ris prezidenti kinkelic siamovnebiT gaxdeboda. isini
SenobiT imitom elaparakebodnen erTmaneTs, rom erT skolaSi swavlobdnen. bloTerti orjer vnaxe da orjerve SiSis grZnoba gamiCnda. igi saSualo tanis mamakaci iyo, Ria
qera Tma hqonda, garegnulad ocdaxuTi wlisa gegonebodaT.
roca vinme Sexedavda, Caicinebda, sanam laparaks daiwyebda,
naxevar wuTs kbilebs akraWunebda. Tu oTxi sityva dascdeboda, aqedan ori `kancleri~ da `kaToloni~ iyo da maSinve cxadi xdeboda, rom ormocdaaT wels iyo gadacilebuli,
Tanac faruli biwierebebiT motexil abiturients hgavda.
erTi sityviT, saSineli tipi iyo. zogjer krunCxva emarTeboda, ramdenime sityvis Semdeg ena ebmeboda, ambobda `Cveni ka...
ka...ka~... da, sanam darCenil `nclers~ an `Tolons~ amoRerRavda, mebraleboda. mari meubneboda, misi inteligentoba
103

pirdapir sensaciuriao, magram amis damamtkicebeli sabuTi


xelT arasodes mqonia. mxolod erTxel gavigone misgan ocze
meti sityva. maT wreSi sikvdiliT dasjaze Camovarda saubari.
bloTerti sikvdiliT dasjas `yovelgvari SezRudvis gareSe~ uWerda mxars da me gamaoca iman, rom ar TvalTmaqcobda
da sawinaaRmdegos ar amtkicebda. am dros misi saxe sazeimo
kmayofilebas gamoxatavda, magram uecrad kvlav daeba ena da
misi `ka... ka~... ise JRerda, TiTqos am bgerebis warmoTqmisas
viRacas Tavs kveTda. zogjer me Semavlebda Tvals, Tanac iseTi gaocebiT, TiTqos sadacaa wamoscdeba `daujerebeliao~,
magram mxolod Tavs aqnevda aqeT-iqiT. Cemi azriT, is, vinc
kaTolike ar iyo, misTvis saerTod ar arsebobda. Tu Cvens qveyanaSi sikvdiliT dasjas SemoiReben, igi, albaT, yvela arakaTolikes sikvdiliT dasjas moiTxovs. mas colic hyavs da
Svilebic, telefonic aqvs, magram vamjobine, kidev erTxel
damereka dedaCemTan. bloTerti maSin gamaxsenda, roca marize
vfiqrobdi. igi xom raRaciT centralur gaerTianebasTan iyo
dakavSirebuli da xSiri misvla-mosvla eqneboda maTTan. maSinebda imis warmodgena, rom bloTerti, SeiZleba, maT mudmiv
stumarTa Sorisac ki aRmoCeniliyo. mari Zalian miyvarda da
misi boiskauturi sityvebi _ `me unda wavide im gziT, romliTac unda viaro~ _ SeiZleboda gamego, rogorc im pirveli
qristianis gamosaTxovari sityvebi, mtacebeli cxovelebis
SesaWmelad rom imetebs Tavs. vfiqrobdi monika zilvsze da
vicodi, misi gulkeTilobiT odesme visargeblebdi. igi iseTi
lamazi da mimzidvelia, rom kidev ufro naklebad Seefereboda maT wres, vidre mari. monikas yvelaferi bunebrivad gamosdioda, samzareuloSi trialic (erTxel buterbrodebis damzadebaSi mivexmare), cekvac da xatvac, Tumca misi naxatebi ar
momwonda. zomervildma imdeni ram STaagona `gamocxadebisa~
da `xilvis~ Sesaxeb, rom mxolod madonebsRa xatavda. vecdebi, movaSlevino. mainc araferi gamouva, kidec rom swamdes da
kargad xatavdes. madonebis xatva unda dauTmon bavSvebsa da
RvTismosavebs, rameTu maT Semoqmedad ar moaqvT Tavi. damafiqra iman, SevZleb ki movaSlevino monikas madonebis xatva. igi
104

diletanti ar aris, jer axalgazrdaa, ocdaori Tu ocdasami


wlisa, udavod ubiwoa da es faqti SiSsa mgvris. uecrad saSineli azri damebada, kaTolikeebs gadawyvetili xom ara aqvT,
monikas zigfridis roli me damakisron-meTqi. es ambavi imiT
damTavrdeba, rom monika CemTan ramdenime weliwads icxovrebs da manamde momepyroba kargad, sanam wesrigis principebi
ar amoqmeddeba. amis Semdeg igi bonSi dabrundeba da fon zevernze gaTxovdeba. am azris TavSi gavleba da Cemi gawiTleba
erTi iyo, amitom moveSvi amaze fiqrs. monika imdenad kargi
iyo, raRa imaze unda meyara javri aseTi boroti azrebiT. Tuki
Sevxvdebodi, jer unda vcdiliyavi, zomervildze amecruebina misTvis guli. salonebis lomi lamis mamaCemiviT gamoiyureba. gansxvaveba maT Soris mxolod is aris, rom mamaCems
didi pretenziebi ara aqvs, cdilobs, rac SeiZleba humanuri
eqsploatatori iyos da am moTxovnilebas akmayofilebs. zomervilds ki, Cemi azriT, Tanabari warmatebiT SeuZlia iyos
kurzalis direqtoric, impresarioc, fexsacmlis fabrikis
sareklamo biuros gamgec, eleganturi Slagerebis Semsrulebelic da `ostaturad~ SeTiTxnili moduri Jurnalebis
redaqtoric. yovel SabaTs wminda korbinianis eklesiaSi qadagebs. marim orjer wamaTria im eklesiaSi. sanaxaoba imdenad
arasasiamovno iyo, mikvirs, sada aqvs Tvalebi zomervildis
uwyebas, ramdenis nebas aZlevs. bevrad mirCevnia rilke, hofmanstali da niumeni cal-calke vikiTxo, vidre am samis narevi Tafliani wyaliviT momarTvan. qadagebis dros oflma
damasxa. Cemi vegetatiuri nervuli sistema arabunebriobis
gamovlenis garkveul formebs ver itans. meSinia, roca mesmis
gamoTqma: `dae, yovelma arsebulma iarsebos da molivlivem
ilivlivos~. amas mirCevnia, vusmino umweo, Casuqebul pastors, romelic eklesiis kaTedridan religiis gaugebar WeSmaritebebs borZikiT warmoTqvams da sulac ara hgonia, rom
misi nalaparakevi `dasabeWdad mzadaa~. mari nawyeni iyo, rom
zomervildis ori qadagebidan arc erTi ar momewona. magram
yvelaze gamawamebeli mere iyo: qadagebis Semdeg eklesiis maxloblad mdebare kafeSi SevediT. mTeli kafe im `xelovnebas
105

mitmasnilebiT~ gaivso, zomervildis qadagebas rom eswrebodnen. bolos TviTonac gamocxadda. mis irgvliv wre Seikra
da am wreSi Cvenc Cagvabes. arabunebrivi nabodvari, romliTac
zomervildi eklesiis kaTedridan gagvimaspinZlda, aqac orsamjer Tu oTxjer gadaReWes. erTi kalmiT naxati axalgazrda msaxiobi qali, romelsac grZeli Tma da angelozis saxe
hqonda da romelzedac marim CamCurCula, `sami meoTxediT~
moqceuliao, mzad iyo zomervildisaTvis fexebi daekocna. me
mgoni, zomervildic ar etyoda uars amaze.
abazanis onkani davkete, pijaki gavixade, perangi da qveda sacvali gaviZre, iqve kuTxeSi mivyare da is iyo, abazanaSi
Cawolas vapirebdi, rom telefonma dareka. qveyanaze mxolod
erT kacs vicnob, romelsac SeuZlia telefonis zari ase
energiulad da vaJkacurad aawkrialos. es gaxlavT conereri, Cemi agenti. yurmili ise axlos miaqvs pirTan da ise sulmouTqmelad laparakobs, rom meSinia, ar damdorblos. roca
unda, raime sasiamovno miTxras, laparaks ase iwyebs: `guSin
didebuli iyaviT~. amas ise, tyuilad meubneba, radgan warmodgena ara aqvs, marTla didebuli viyavi Tu ara. roca rame
usiamovno unda mauwyos, meubneba: `gamigoneT, Snir, Tqven Caplini ara xarT~, magram amiT imis Tqma ki ar unda, rom Caplins bevrad Camovuvardebi, aramed mxolod imis, rom naklebad saxelmoxveWili var da amitom Cems Tavs iseTi raRacebis
neba ar unda mivce, rac conerers aRizianebs. vicodi, rom
axla conereri arc raime arasasiamovnos metyoda da arc
qveynis daqceviT SemaSinebda, rogorc yovelTvis maSinebda,
roca warmodgenis gamarTvaze uars vambobdi. amjerad arc
imaSi damdebda brals, isteriis gamo warmodgenas Slio. iqneb ofenbaxma, bambergma da niurnbergmac ukve uari Tqves Cems
warmodgenebze da amitom telefonSi miangariSebda, ramodena
zarali mivayene. telefoni ganagrZobda gaSmagebiT, energiulad, vaJkacurad wkrials. erTi piroba gadavwyvite, aparatisaTvis baliSi damefarebina, magram saSinao xalaTi gadavicvi, saerTo oTaxSi gavedi da awkrialebuli telefonis win
gavCerdi. impresarioebs magari nervebi aqvT da mtkiced dga106

nan fexze: iseTi sityvebi, rogorebicaa `xelovanis mgrZnobiare suli~, maTTvis iseve JRers, rogorc `dortmundis meludeTa saaqcio sazogadoeba~. maTTan laparaki xelovansa da
xelovnebaze wylis nayvaa. maT isic kargad ician, rom yvelaze usindiso xelovansac ki aTasjer meti sindisi aqvs, vidre
yvelaze patiosan impresarios. garda amisa, xelT aqvT iaraRi, romlis winaaRmdegac veravin verafers gaawyobs _ cxadi
Segneba imisa, rom xelovans ar SeuZlia, ar akeTos is, rasac
akeTebs: xatos, Tu klounia, ixetialos qalaqidan qalaqSi,
imReros an qvisa Tu granitisagan `maradiuli faseulobani~
gamoaqandakos. xelovani qals hgavs, usiyvarulod arseboba
rom ar SeuZlia da pirvelive Semxvedri mamali viris xelSi
aRmoCndeba. yvelaze advili qalisa da xelovanis eqspluataciaa da yvela impresarios, erTidan oTxmocdacxramet procentamde, raRac scxia suteniorisa. es rekvac namdvili sutenioris rekva iyo. conererma, etyoba, qosTerTisagan gaigo,
rodis wamovedi boxumidan, da danamdvilebiT icoda, Sin rom
viyavi. sabanao xalaTi zonriT Sevikari da yurmili aviRe.
cxvirSi ludis suni meca.
_ dalaxvros eSmakma, Snir, _ miTxra man, _ ra moxda, ratom malodinebT amden xans?
_ es wuTia yovlad Tvinierad abazanis miRebas vapirebdi,
_ vupasuxe me. _ nuTu amgvari ram kontraqts ewinaaRmdegeba?
_ Tqveni iumori CamosaxrCobad ganwiruli kacis iumoria,
_ miTxra man.
_ mereda, Toki sadaa, _ vkiTxe me, _ nuTu ukve Camobmulia?
_ moeSviT simbolikas, _ miTxra man, _ umjobesia, saqmeze
vilaparakoT.
_ simboloebiT laparaki me ar damiwyia, _ vuTxari me.
_ ra mniSvneloba aqvs, vin daiwyo, _ miTxra man, _ etyoba,
mtkiced gaqvT gadawyvetili SemoqmedebiTi TviTmkvleloba.
_ Zvirfaso batono conerer, _ vuTxari Cumad, _ Zneli
xom ar iqneba, piri cotaTi moaSoroT yurmils, ludis suni
pirdapir cxvirSi mcems.
107

man qurdebis Jargonze Cailaparaka TavisTvis ori sityva,


raRac `arifisa~ da `mayuTis~ magvari.
_ siTavxedes veravin mogaSlevinebT, _ miTxra siciliT, _
raze vsaubrobdiT?
_ xelovnebaze, _ vupasuxe me, _ magram Tu sawinaaRmdego
araferi geqnebaT, mirCevnia saqmeze vilaparakoT.
_ maSin salaparako araferi gvqonia, _ miTxra man, _ magram icodeT, Tqvenze me xels ar viReb, gaigeT?
gaocebulma pasuxis gacema ver movaxerxe.
_ naxevari wliT mimoqcevidan amogiRebT, Semdeg ki isev kacad gaqcevT. imedi maqvs, im boxumelma RvTis glaxam didad ar
gaganawyenaT.
_ rogor ara, _ vupasuxe me, _ man erTi boTli arayi wamRlita da im Tanxis sxvaobac, boxumidan bonamde pirveli da
meore klasis vagoniT mgzavroba rom iZleva.
_ ugunuroba gamoiCineT, honoraris Semcirebaze rom daTanxmdiT. xelSekruleba xelSekrulebaa da radgan fexi itkineT, ufleba gqondaT warmodgena SegewyvitaT.
_ conerer, _ vTqvi Cumad, _ marTla aseTi adamianuri
xarT, Tu...
_ sisulelea, _ mipasuxa man, _ Tqven me miyvarxarT da Tu
amas aqamde ver mixvdiT, ufro briyvi yofilxarT, vidre megoneT. garda amisa, Tqveni meSveobiT jer kidev SeiZleba fulis
gakeTeba, oRond moeSviT loTobas, es xom bavSvobaa...
conereri marTals ambobda _ rasac me vakeTebdi, marTlac
bavSvoba iyo.
_ rom mSvelis, _ vupasuxe me.
_ ra mxriv? _ mkiTxa man.
_ sulierad.
_ sisulelea, _ miTxra man, _ modiT, moeSviT am suls.
Cven, ra Tqma unda, SegveZlo gveCivla mainisaTvis, xelSekruleba rom daarRvies da, albaT, am saqmes movigebdiT, magram
ar girCevT. naxevari weli daisveneT da Semdeg isev dagayenebT
fexze.
_ mereda, riT vicxovro naxevari weli? _ vkiTxe me.
108

_ hoo, _ miTxra man, _ imedi maqvs, mamaTqveni jibeze xels


gaikravs.
_ rom ar gaikras?
_ maSin ipoveT keTili megobari qali, romelic amden xans
SeginaxavT.
_ mirCevnia jambazoba daviwyo, _ vuTxari me, _ soflebsa
da patara qalaqebs velosipediT davivli.
_ cdebiT, _ miTxra man, _ gazeTebs soflebSic da patara
qalaqebSic kiTxuloben da jerjerobiT axalgazrdul kavSirebsac ki ver SevaCeCeb Tqvens Tavs TiToeul gamosvlaSi oc
markad.
_ scadeT ki? _ vkiTxe me.
_ diax, _ mipasuxa man, _ Tqven gamo mTeli dRe telefonze
vekide, magram veraferi gavawyve, xalxs aravin ufuWebs gunebas ise, rogorc Sesabralisi klouni. es igivea, rom gorgolaWebian savarZelSi Camjdarma oficiantma ludi mogarTvaT.
iluziebiT ityuebT Tavs.
_ Tqven ara? _ vkiTxe me, magram igi dumda da amitom ganvagrZe: _ mxedvelobaSi maqvs Tqveni varaudi, rom naxevari
wlis Semdeg kvlav SevZleb gamosvlas.
_ SeiZleba, asec moxdes, _ miTxra man, _ magram es erTaderTi gamosavalia. ukeTesi iqneboda, mTeli weliwadi dagvecada.
_ mTeli erTi weli _ vTqvi me, _ iciT, ramden xans grZeldeba erTi weliwadi?
_ samas samocdaxuT dRes, _ mipasuxa man da isev mourideblad miitana piri yurmilTan. ludis sunma guli amiria.
_ saxeli rom gamovicvalo? _ vkiTxe me, _ gavikeTeb sxva
cxvirs, movamzadeb sxva nomrebs, gitaraze davamRereb, Jongliorobasac vcdi.
_ sisulelea, _ miTxra man, _ Tqveni simRera gulis gamawvrilebelia, xolo JongliorobaSi diletanti xarT da
meti araferi. yvelaferi es sisulelea. Tqven yvela monacemi
gaqvT imisa, rom gvariani klouni iyoT da manamde nurafers
mTxovT, Tavsac ki nu SemaxsenebT, sanam mTeli sami Tve dReSi
109

rva saaTs ar ivarjiSebT. maSin gestumrebiT da Tqvens axal da,


SeiZleba, Zvel nomrebsac vnaxav. oRond moeSviT mag tutucur
loTobas da ivarjiSeT. dadumebuls momesma misi qoSini, Tan
sigarets qaCavda.
_ monaxeT iseTive erTguli arseba, rogoric is qaliSvili
iyo, yvelgan rom Tan dagyvebodaT, _ miTxra man.
_ erTguli arseba, _ gavimeore me.
_ diax, _ miTxra man, _ yvelaferi danarCeni sisulelea.
nurc imas ifiqrebT, rom uCemod gaxvalT fons da ubadruki
adamianebis winaSe ijambazebT. ase SeiZleba mxolod sami kvira
gaitanoT Tavi. isic SegiZliaT, Snir, rom mexanZreTa iubileebze imaimunoT da mayurebels qudiT xelSi CamouaroT, magram
Tu raime amdagvarma Cems yuramde moaRwia, maSinve mogixazavT.
_ ZaRliSvilo, _ mivaZaxe me.
_ diax, _ miTxra man, _ ukeTesi ZaRliSvilis povna gagiWirdebaT. magram Tqven Tu TviTneburad moiqceviT da moxetiale jambazi gaxdebiT, or TveSi sruliad mogeRebaT bolo.
gesmiT? am saqmeSi raRac-raRacebi gamegeba.
xmas ar viRebdi.
_ gesmiT? _ mkiTxa man.
_ diax, _ vupasuxe me.
_ Tqven me miyvarxarT, Snir, TqvenTan muSaoba siamovnebas
mgvris, Torem telefoniT laparakSi amden fuls ar davxarjavdi.
_ Svids gadascilda, _ vuTxari me, _ da, Cemi varaudiT, es
siamovneba or-naxevari marka dagijdebaT.
_ diax, _ miTxra man, _ SeiZleba, samic, magram amJamad arc
erTi agenti ar gaimetebda TqvenTvis amodena Tanxas. maS ase:
sami Tvis varjiSis Semdeg kvlav vxvdebiT erTmaneTs da Tqven,
sul cota, eqvsi uzado nomeri mainc unda gqondeT momzadebuli. dascincleT Tqvens berikacs imdeni, ramdensac SeZlebT.
naxvamdis.
man marTla dakida yurmili, me ki yurmili xelSi meWira,
mesmoda telefonis tutuni, raRacas velodi da mxolod xangrZlivi yoymanis Semdeg davde. conererma ramdenjerme gama110

cura, magram arc erTxel ar movutyuebivar. im dros, roca


Cemi gamosvla oras ormocdaaTi marka Rirda, igi xelSekrulebas as oTxmoc markaze midebda da, Cemi wyalobiT, aSkarad
karg fuls akeTebda. yurmilis dadebis mereRa mivxvdi, rom
igi erTaderTi kaci iyo, visac kidev didxans vesaubrebodi
siamovnebiT. mas CemTvis raRac Sansi unda moeca. naxevar wels
ra momacdevinebda. nuTu ar moiZebneboda akrobatTa jgufi,
sadac CemisTana kaci gamoadgebodaT. tanad msubuqi var, Tavbrusxvevisa ar meSinia da cotaodeni varjiSis Semdeg gvarianad SevZlebdi an sxva akrobatebTan erTad muSaobas, anda
sxva klounebTan erTad sketCebis gaTamaSebas. mari yovelTvis
meubneboda, partniori gWirdeba, maSin sakuTari nomrebi ise
ar mogbezrdebao. darwmunebuli viyavi, rom conerers jer kidev ar hqonda yvela SesaZlebloba amowuruli. gadavwyvite,
misTvis mogvianebiT damereka. saabazanoSi davbrundi, sabanao
xalaTi gavixade, danarCeni Cvrebi kuTxeSi mivyare da abazanaSi Cavweqi. cxeli abazanis miReba TiTqmis iseve sasiamovnoa,
rogorc Zili. mogzaurobis dros yovelTvis abazanian oTaxs
vqiraobdi, maSinac ki, roca fuli gvaklda. mari mudam meubneboda, Seni mflangvelobis Tavi da bolo Senive warmoSobaao,
magram cdeboda. Cvens saxlSi Tbil wyals iseve ufrTxildebodnen, rogorc yvelafer danarCens. civi Sxapis miReba yovelTvis SegveZlo, magram cxeli abazanis miReba Cvens saxlSic
mflangvelobad iTvleboda da anac ki, romelic sxva dros
raRac-raRacebze Tvals xuWavda, am sakiTxSi ulmobeli iyo.
mis mecxre qveiT polkSi cxeli abazanis miReba momakvdinebel
codvad iTvleboda.
mari rom gverdiT ar myavda, amas abazanaSic vgrZnobdi. zogjer, roca cxel wyalSi viweqi, igi sawolze ijda da xmamaRla mikiTxavda rames. erTxel Zveli aRTqmidan solomonisa da
sabas dedoflis1 ambavi wamikiTxa bolomde, meored _ maka1

saba _ samxreT arabeTis erT-erTi uZvelesi saxelmwifo, dasaxlebuli


sakuTari damwerlobis mqone semituri tomebiT. bibliis Tanaxmad, sabas dedofali mdidruli ZRveniT ewvia israelSi solomon mefes.

111

belTa brZola. zogjer mikiTxavda Tomas vulfis romansac


`angelozo, moixede saxlisaken~. axla ki yvelasagan mitovebuli viweqi am sulelur Jangisfer abazanaSi. saabazanos kedlebi Savi kafeliT iyo mopirkeTebuli, xolo TviT abazana,
sasapne, Sxapis saxeluri da unitazis sajdomi ficari Jangisferi iyo. maklda maris xma. Tu Cavufiqrdebi, igi ciupfnerTan erTad bibliasac ki ver waikiTxavs, maSinve eniSneba, rom
moRalate an kaxpaa. aucileblad moagondeba diuseldorfis
sastumro, sadac solomonisa da sabaeli dedoflis ambavs
mikiTxavda xmamaRla, sanam, moTenTils, abazanaSi ar CameZina. vxedavdi diuseldorfis sastumros mwvane xaliCebs, maris
muq Tmas, mesmoda misi xma. bolos man mokidebuli sigareti
momitana da me vakoce.
kisramde sapnis qafSi viweqi da marize vfiqrobdi. ciupfnerTan an misi TandaswrebiT mari verafers gaakeTebda ise,
rom me ar gavxsenebodi. mis gverdiT kbilis pastis tubsac
ki ver moaxraxnida saxuravs. Cven mravaljer gvisauzmia erTad, Raribuladac da mdidruladac, naucbadevadac da nairnairi kerZebiT gawyobil sufrasTanac, dilaadrianac da TiTqmis SuadRezec, uzomod bevri jemic gvqonia da ujemodac
gavsulvarT iolas. imis warmodgena, rom mari yovel diliT
erTsa da imave dros sauzmobs ciupfnerTan erTad, sanam igi
manqanaSi ar Cajdeba da Tavis kaTolikur biuroSi ar wava,
TiTqmis RvTismosavs mxdida. vloculobdi, rom arasdros
esauzmaT erTad, vcdilobdi warmomedgina ciupfneri: misi
wablisferi Tma, TeTri kani, gamarTuli weli _ ciupfneri,
germanuli kaTolicizmis erTgvari alkibiade, magram naklebad Tavqariani. kinkelis azriT, ciupfneri `centrSi idga,
magram mainc ufro marjvniv ixreboda, vidre marcxniv~. maTi
saubris erT-erTi mTavari Tema marjvniv da marcxniv dgoma
iyo. gulze xels Tu davideb, ciupfneri unda mivaTvalo im
oTx pirovnebas, namdvil kaTolikeebad rom mimaCnia. eseni
arian: papi ioane, alek ginesi, mari, gregori... da ciupfneri. garda imisa, rom mari Zalian uyvarda, mTavari roli
mainc iman iTamaSa, rom ciupfnerma moindoma, mari codvebis
112

gzidan ucodvelobis gzaze gaeyvana. maTi xelixelCakidebuli siaruli ki, etyoba, arafers niSnavda. erTxel vkiTxe
kidec maris amis Taobaze. mas rogorRac sayvarlad gadahkra
siwiTlem da miTxra: Cvens megobrobas `bevrma ramem Seuwyo
xeli~, Cvens mamebs faSistebi sdevnidnen, orive kaTolikeebi
varTo da kidev: `xom ici, rogor uWiravs Tavi, igi me axlac
momwons~.
abazanidan cotaodeni gacivebuli wyali gamovuSvi, cxeli
davamate da surnelovani fxvnili peSviT movafrqvie. gamaxsenda mamaCemi, romelsac surnelovani fxvnilis warmoebaSic edo wili. rac unda viyido _ sigaretebi, saponi, saweri
qaRaldi, wkiriani eskimo Tu sosisi _ mamaCems yvelaferSi
udevs wili. ra vici, iqneb, im or-naxevar santimetr kbilis
pastaSic ki aqvs wili, romelsac xandaxan vxmarob. magram
Cvens saxlSi fulze laparaki dauSvebelia. yovelTvis, roca
ana cdilobda dedaCemisaTvis angariSi Caebarebina da davTrebi eCvenebina, deda eubneboda: `fuli zizRs iwvevs CemSi~. drodadro mas mainc uxdeboda `u~ warmoeTqva, magram
es `u~ yovelTvis `e~-saviT JRerda. jibis fuls Zalian cotas gvaZlevdnen. samagierod, bevri naTesavi gvyavs da, roca
yvelas erTad moiwvevdnen, roca ormocdaaTi Tu samoci biZa
da deida-mamida-bicola moiyrida Tavs, maT Soris erTi-ori
keTili naTesavi zogjer cota fuls mainc Cagviyrida xolme
jibeSi, radgan dedaCemis momWirneoba andazad iyo qceuli.
yovelive amas isic daumateT, rom dedaCemis deda STamomavlobiT didgvarovani, fon hoenbrode iyo da mamaCems dResac
miaCnia, didi pativi damdes, siZed rom mikadreso. Tumca mamaCemis simamri gvarad Tuleri iyo da mxolod misi sidedris
qaliSvilobis gvari iyo hoenbrode. germanelebi dRes kidev
ufro etanebian da eloliavebian gvariSvilobas, vidre 1910
wels. iseTi adamianebic ki, inteligentebad rom iTvlebian,
didgvarovanTa nacnobobisaTvis Tavs iklaven. am ambavs yuradReba unda miaqcios dedaCemis centralurma komitetma, radgan esec rasobrivi sakiTxia. iseT gonier kacsac ki, rogoric
babuaCemia, ver mounelebia, rom 1918 wels, roca, `ase vTqvaT~,
113

yvela saWiro sabuTi mzad iyo da SnirebisTvis aznauroba


unda eboZebinaT, swored gadamwyvet momentSi, kaizerma, romelsac dekretze xeli unda moewera, Tavs uSvela, germaniidan
gaiqca _ albaT, sxva sazrunavi gauCnda. Tuki saerTod odesme sazrunavi hqonia. Snirebis `TiTqmis gaaznaurebis~ ambavs
dResac, naxevari saukunis Semdegac ki, roca SemTxveva moecemaT, hyvebian Cvens ojaxSi. `dekreti misi udidebulesobis
saqaRaldeSi ipoves~, _ imeorebs mamaCemi yovelTvis. mikvirs,
dorSi rom aravin gaemgzavra da kaizers qaRaldze xeli ar
moawerina. me iq cxenze amxedrebul Sikriks gavgzavnidi, maSin
es saqme sakadrisad mainc mogvardeboda.
gamaxsenda, mari swored maSin iwyebda Cemodnebis amolagebas, roca me ukve abazanaSi viweqi. vigonebdi, rogor idga sarkis win, rogor ixdida xelTaTmanebs, isworebda Tmas, rogor
iRebda karadidan sakidrebs, Camoacmevda zed kabebs, dakidebda
karadaSi da gaasrialebda TiTbris lartyaze. Semdeg fexsacmelebs miuCenda adgils, mesmoda quslebis bakuni, lanCebis
sriali. bolos tualetis magidis minis zedapirze alagebda
tubebs, momcro qilebs, mozrdil ferumarilian qilebs, frCxilebislaqian wvril SuSas, sapudres. am dros Cemamde liTonis mWaxe xma aRwevda. pomadas Sveulad dgamda.
uecrad mivxvdi, rom cremli RapaRupiT Camomdis da saocari fizikuri movlena aRmovaCine: abazanaSi mwoliares sakuTari cremlebi civi meCveneboda. Cveulebriv, megona, cremli
yovelTvis cxelia-meTqi. bolo TveebSi, simTvraleSi ramdenjerme mitiria mduRare cremliT. momagonda henrieTe, mama,
rjulSecvlili leo da gamikvirda, Zmam rom aqamde xma ar
momawvdina.
12
pirvelad osnabriuqSi miTxra, Seni meSiniao. maSin me bonSi Casvlaze uari ganvacxade, mas ki Zalian undoda mSobliur
qalaqSi Casvla da `kaTolikuri haeris~ sunTqva. gamoTqma ar
momewona da vuTxari, osnabriuqSic sakmaod bevri kaTolikeameTqi. mari marwmunebda, Cemi ar gesmis da arc ginda, gaigoo.
114

Cven ukve ori dRe vcxovrobdiT osnabriuqSi, or warmodgenas


Soris Tavisufali dro gamogveria da win kidev sami dRe gvedo. dilidanve wvimda, kinoebSi araferi gadioda iseTi, CemTvis saintereso rom yofiliyo, arc riC-raCis TamaSi SemiTavazebia marisaTvis, radgan winadRes riC-raCis xsenebaze iseTi
saxe gauxda, rogoric aqvT xolme metismetad TavdaWeril bavSvebis momvlel qalebs.
mari sawolze iwva da kiTxulobda, me ki fanjarasTan videqi, sigarets veweodi da xan hamburgis quCas gavcqerodi, xanac
vagzlis moedans. wvimda. tramvai jer kidev ar iyo gaCerebuli,
rom sadguris mosacdeli darbazidan misken xalxi morboda.
Cven arc `im saqmis~ gakeTeba SegveZlo, radgan mari avad iyo,
muceli ar moSlia, magram raRac amdagvari mouvida. xeirianad ar mesmoda, ra, da verc veravin amixsna. yovel SemTxvevaSi, maris egona, fexmZimed varo, axla ki aRar iyo. im diliT
mxolod ramdenime saaTi dayo saavadmyofoSi. gafiTrebuli,
daRlili da gaRizianebuli Canda. vuTxari, SenTvis axla ar
ivargebs matarebliT amsigrZe gzis gavla-meTqi. Zalian mindoda, dawvrilebiT mcodnoda, ra stkioda, magram man araferi
miTxra. mxolod es iyo, rom drodadro tiroda da Tanac raRacnairad ucxod, avad tiroda.
Tvali movkari patara biWs, romelic marcxena mxares, vagzlis moednisaken mohyveboda quCas da, kokispirul wvimaSi
Tavidan fexebamde galumpuls, CanTa win hqonda gawvdili. CanTisaTvis saxuravi aexada da iseTi saxiT mohqonda, rogorc
erT suraTze minaxavs, sadac sam wminda mefes yrma iesosaTvis
sakmeveli, oqro da gundruki moaqvT. saxelmZRvaneloebis sveli, TiTqmis daSlili ydebic davinaxe. biWis gamometyvelebam
henrieTe momagona _ saxeze iseTive Tavganwiruloba, uniadagoba da aRmafrena aRbeWdvoda.
_ raze fiqrob? _ mkiTxa marim sawolidan.
_ araferze, _ vupasuxe me.
biWma vagzlis moedani neli nabijiT gadaWra da sadguris
SenobaSi gauCinarda. misi Semyure SiSma Semipyro. am laRad
gatarebul meoTxed saaTs akivlebuli deda da Sewuxebuli
115

mama xuTwuTiani axsna-ganmartebis Semdeg mwared amoadendnen


cxvirSi. jibegafxekilebma, saidan uyidon axali wignebi da
rveulebi.
_ raze fiqrob? _ mkiTxa marim xelmeored.
mindoda, isev mepasuxa, araferze-meTqi, magram Semdeg biWi
gamaxsenda da vuambe, razec vfiqrobdi: rogor mivida saxlSi
biWi, romelic sadRac aqve, maxlobel sofelSi cxovrobs,
rogor moigona tyuili, radgan simarTles aravin daujerebda. rogor ityoda, fexi damicda da CanTa gubeSi Camivarda
an erTi wuTiT CanTa saxuravis Raris qveS davde da uecrad
iseTi Tavsxma wamovida, CanTaSi wyali Cavidao. yovelive amas
Cumi, monotonuri xmiT vyvebodi, marim ki sawolidan momaZaxa:
_ ras niSnavs es, ratom miyvebi aseT sisuleleebs?
_ radgan swored amaze vfiqrobdi, roca mkiTxe.
marim ar daijera biWze moyolili ambavi da me gavbrazdi.
aqamde Cven arasodes mogvityuebia da arc tyuili dagviwamebia erTmaneTisaTvis. me ise aRvSfoTdi, rom vaiZule, amdgariyo, fexsacmeli Caecva da CemTan erTad sadgurze wamosuliyo.
siCqareSi qolga damaviwyda. erTianad gavilumpeT. biWi, ki ver
vipoveT. gaviareT mosacdeli darbazi da sadguris qristianul
misiaSic ki SevixedeT. bolos baqnis kontroliors vkiTxe, am
cota xanSi matarebeli Tu gavida-meTqi. diax, mipasuxa man,
ori wuTis win bomTes mimarTulebiT gavida matarebelio. Semdeg vkiTxe, baqanze Tavidan fexebamde galumpuli qeraTmiani
biWi xom ar daginaxavT, ai, amsimaRle-meTqi. rkinigzels raRac eWvi aReZra da mkiTxa:
_ ra moxda, rame daaSava?
_ ara, _ vupasuxe me, _ minda mxolod vicode, im matarebels xom ar gahyva.
me da mari galumpulebi videqiT da man Tavidan fexebamde
eWvis TvaliT SegvaTvaliera.
_ rainis mxridan xarT? _ iseTi toni hqonda, TiTqos mekiTxeboda, nasamarTlevi xom ar xarTo.
_ diax, _ vupasuxe me.
116

_ amgvari cnobis gacema mxolod zemdgomi pirebis nebarTviT SemiZlia, _ miTxra man.
etyoba, romeliRac rainispirelma jarSi yofnis dros
mwared moatyua. erT scenis muSas vicnobdi. jarSi samsaxuris
dros viRac berlinelma moatyua da mas Semdeg yvela berlineli, kacian-qalianad, pirad mtrad miaCnda. erTxel, roca
scenaze berlineli akrobati qali gamodioda, man uecrad sinaTle gamorTo. sabralo qalma waiforxila da fexi moitexa.
marTalia, misi mzakvroba verafriT daamtkices, yvelaferi
`mokle CarTvas~ daabrales, magram me darwmunebuli var, im
scenis muSam gangeb gamorTo sinaTle mxolod imitom, rom gogona berlineli iyo, igi ki jarSi viRac berlinelma mwared
moatyua. osnabriuqis sadguris kontroliori ise miyurebda,
rom guli gamiskda.
_ me da es qalbatoni davnaZlevdiT, _ vuTxari me, _ saqme
sanaZleos exeba.
es ar unda meTqva, radgan vtyuodi, tyuili ki maSinve memCneva saxeze.
_ ra Tqma unda, danaZlevdiT. vici, rogorc naZlevdebian
rainispirelebi, _ miTxra rkinigzelma.
erTi sityviT, verafers gavxdi. uecrad gavifiqre, taqsis daviWer, bomTeSi Caval, matarebels sadgurSi davxvdebi
da davinaxav, rogor gadmova biWi vagonidan-meTqi, magram
xom SeiZleboda, an bomTemde Camosuliyo romeliRac miyruebul sadgurze, an piriqiT bomTes Semdeg. sastumroSi
Tavidan fexebamde galumpulni da gaToSilni davbrundiT.
maris qveda sarTulis barisken vubiZge, daxlTan miviyvane,
mxarze xeli movxvie da koniaki moviTxove. barmenma, romelic sastumros patronic iyo, ise Semogvxeda, saxezeve etyoboda, siamovnebiT gamoiZaxebda policias. winadRes Cven
saaTobiT vTamaSobdiT riC-raCs da loriani purebi da Cai
oTaxSi amovatanineT. diliT mari saavadmyofoSi wavida da
ukan gafiTrebuli dabrunda. barmenma koniaki ise udierad
mogvawoda, rom naxevari daiqca. igi gamomwvevad gvaridebda
Tvals.
117

_ ara gjera Cemi? _ vkiTxe maris, _ im ambavs vgulisxmob,


biWze rom mogiyevi.
_ rogor ara, mjera, _ mipasuxa man.
magram ase imitom mipasuxa, rom Sevebrale, da ara imitom, rom marTla sjeroda Cemi. acofebda isic, vaJkacoba
rom ar myofnida, barmenisTvis pasuxi momeTxova koniakis
daRvrisaTvis. Cven gverdiT viRac Semzaravi axmaxi idga da
piris wklapuniT wrupavda luds. yoveli mowrupvis Semdeg
tuCebze modebul qafs ilokavda da ise gadmomxedavda xolme,
vfiqrobdi, sadacaa gamomelaparakeba-meTqi. yovelTvis meSinia garkveuli asakis nasvami germanelis gamolaparakebisa,
radgan mudam omze laparakoben da didebul ramed miaCniaT.
mkvlelebi rom arian, mxolod maSin irkveva, roca uzomod
Tvrebian da imasac ki amboben, `amiT qveyana ar daqceulao~.
siciveatanili mari kankalebda da, roca koniakis Wiqebi monikelebul daxlze gavacure, Semomxeda da Tavi gaaqnia. madloba RmerTs, amjerad barmenma Wiqebi frTxilad mogvawoda da araferi dauRvria. gulze momeSva. Tavs laCrad aRar
vgrZnobdi. axmaxma erTi Wiqa arayi gadakra da sakuTar Tavs
gamoelaparaka.
_ ormocdaoTxSi arays da koniaks vedroebiT vsvamdiT...
ormocdaoTxSi vedroebiT... rasac ver movereodiT, quCaSi vRvridiT da cecxls vukidebdiT... arc erTi wveTi im yeyeCebs, _
kacs gaecina, _ arc erTi wveTi...
me kidev erTxel mivuCoCe Wiqebi barmens. man mxolod
erTi Wiqa gaavso da sanam meores gaavsebda, ise Semomxeda,
TiTqos raRacis kiTxva undoda. me maSinRa SevamCnie, rom
mari gverdiT aRar medga. barmens Tavi davuqnie da vaniSne,
meore Wiqac gaevso. orive martom gadavkari da dResac kmayofili var, rom maSinve gavecale iqaurobas. mari sawolze
iwva da tiroda. xeli Sublze davade. man Cemi xeli moiSora,
nela, nazad, magram mainc moiSora. iqve, sawolze Camovjeqi da roca misi xeli xelSi aviRe, ar waurTmevia. gareT
Camobnelda. mTeli saaTi vijeqi maris gverdiT, sawolze,
misi xeli meWira da mxolod amis Semdeg daviwye laparaki.
118

kidev erTxel vuambe Cumi xmiT im biWis ambavi. man ise momiWira xeli, TiTqos undoda eTqva, ho, mjera Senio. vTxove,
dawvrilebiT aexsna, ra gaukeTes saavadmyofoSi, magram man
mipasuxa: `qaluri ambavia, uwyinari, magram saSineli~. `qaluri ambavi~ SiSs mgvris, es sityvebi raRacnairi boroti
idumalebiTaa moculi, radgan amgvar ambebSi sruliad umecari var. me da mari ukve sami weliwadi vcxovrobdiT erTad,
roca pirvelad gavige raRac `qaluri ambebis~ Sesaxeb. ra
Tqma unda, is ki vicodi, rogor uCndebodaT qalebs bavSvebi, magram detalebisa araferi gamegeboda. maSin ocdaoTxi
weli Semisrulda, mari ukve sami weliwadi iyo Cemi coli
da amgvari rameebi mxolod im asakSi gavige. roca mari mixvda, ra umecaric var, gaecina, Cemi Tavi mkerdze miido da
ramdenjerme miTxra: `ra sayvareli, ra Zvirfasi xar~. meore
adamiani, vinc am ambebSi gamacnobiera, Cemi skolis amxanagi,
karl emondsi iyo. TavSi mas mudam Casaxvis sawinaaRmdego
amazrzeni tabletebi utrialebda...
mogvianebiT afTiaqSi wavedi, maris dasaZinebeli wamali vuyide da manamde vejeqi sasTumalTan, sanam ar CaeZina. dRemde
ar vici, ra daemarTa maSin, ra garTulebebi gamoiwvia misma
`qalurma ambebma~. meore diliT qalaqis biblioTekas vewvie
da enciklopediaSi amovikiTxe yvelaferi, risi amokiTxvac ki
am sakiTxis Sesaxeb SeiZleboda. gulze momeSva. SuadReze mari
marto gaemgzavra bonSi. samgzavro CanTis meti Tan araferi
wauRia. aRarc imaze Camougdia sityva, bonSi gamomyevio.
_ zeg frankfurtSi SevxvdebiT erTmaneTs, _ miTxra man.
naSuadRevs, roca zneobis damcvelma policiam momakiTxa,
gamixarda, mari rom aq ar daxvdaT, Tumca misi wasvla saCoTiro mdgomareobaSi mayenebda. Cemi varaudiT, sastumros patronma damabezRa. cxadia, yvelgan vambobdi, mari Cemi coliameTqi, amis gamo mxolod or-samjer Tu gvqonda usiamovneba,
magram osnabriuqSi Savi dRe damadga. mestumra ori moxele,
samoqalaqo tansacmelSi gamowyobili qali da kaci. meqceodnen uaRresad zrdilobianad, metismetadac ki. ase, albaT,
imitom gawvrTnes, rom `sasiamovno STabeWdileba~ moexdinaT,
119

magram me yovelTvis maRizianebda policielebis xazgasmuli


zrdiloba.
qali lamazi da zomierad SeRebili iyo. igi mxolod maSin
dajda, roca skami SevTavaze, bolos sigaretic ki gamomarTva.
misi kolega ki am dros `SeumCnevlad~ aTvalierebda oTaxs.
_ froilain derkumi TqvenTan aRar aris? _ mkiTxa man.
_ ara, _ vupasuxe me, _ adre gaemgzavra frankfurtSi, sadac zeg erTmaneTs SevxvdebiT.
_ msaxiobi brZandebiT?
me vupasuxe, ki-meTqi. es ar Seesabameboda simarTles, magram
saqmis gasaadvileblad Tanxmoba varCie.
_ unda gagvigoT, _ miTxra qalma, _ Cven valdebuli varT,
SerCeviT SevamowmoT Cvens qalaqSi gaCerebuli mgzavrebi, roca
samkurnalo dawesebulebas abortisaTvis mimarTaven.
_ yvelaferi mesmis, _ vupasuxe me, Tumca enciklopediaSi
abortze araferi wamikiTxavs.
mamakacsac SevTavaze, damjdariyo, magram uari Tavazianad
miTxra da SeumCnevlad ganagrZobda oTaxis Tvalierebas.
_ Tqveni saxlis misamarTi? _ mkiTxa qalma. me bonis misamarTi miveci. qali wamodga. misma kolegam Tvali Seavlo tansacmlis Ria karadas.
_ froilain derkumis kabebia? _ mkiTxa man.
_ diax, _ vupasuxe me.
man mravlismetyveli TvaliT Sexeda qals. qalma mxrebi
aiCeCa, mxrebi aiCeCa mamakacmac, kidev erTxel daxeda noxs,
Semdeg dalaqavebuli adgilisaken daixara da ise Semomxeda,
TiTqos moeloda, imwamsve gamovtydebodi mkvlelobaSi. bolos, rogorc iqna, wavidnen. mTeli am scenis dasasrulamde
uaRresad zrdilobianad meqceodnen. rogorc ki kari gaixures, yvela Cemodani Cavalage, angariSi oTaxSi amovatanine,
sadguridan mebarguli gamovaZaxebine da pirvelive matarebliT gavecale iqaurobas. sastumros patrons dawyebuli
dRis qirac ki gadavuxade. sadgurSi bargi frankfurtSi gadasagzavnad Cavabare da samxreTisken mimaval pirvelive matarebels gavyevi. meSinoda da amitom mindoda aqedan gaqceva.
120

Cemodnebis Calagebis dros maris pirsaxocze wiTeli laqa


aRmovaCine. baqanze gasuls, sanam matarebelSi Cavjdebodi,
jer kidev mqonda imis SiSi, uecrad vinmes mxarze xeli ar
daedo da zrdilobianad ar ekiTxa uknidan: `aRiarebT danaSauls?~ me mzad viyavi, yvelaferi meRiarebina. roca bons
Cavuare, SuaRame gadasuli iyo, matareblidan gadmosvla arc
ki mifiqria.
mgzavroba ganvagrZe da daaxloebiT dilis oTx saaTze
frankfurtSi Cavedi, usaSvelod Zvir sastumroSi gavCerdi da
maris davureke bonSi. meSinoda, vaiTu, saxlSi ar iyos-meTqi,
magram igi maSinve movida telefonTan da miTxra:
_ hans, madloba RmerTs, rom dareke, Zalian vwuxdi.
_ wuxdi? _ vkiTxe me.
_ ho, vwuxdi. osnabriuqSi davreke da miTxres, sadRac gaemgzavrao. axlave movdivar frankfurtSi, axlave!
abazana miviRe, sauzme oTaxSi amovatanine da daviZine. Tormet saaTze marim gamaRviZa. gamocvlili meCvena. Zalze xalisiani da alersiani iyo.
_ sakmarisad isunTqe kaTolikuri haeri? _ vkiTxe me.
marim gaicina da makoca. policielebze araferi miambia.
13
mindoda, kidev erTxel Camematebina cxeli wyali abazanaSi, magram wyali aRar vargoda da vigrZeni, dro iyo, amovsuliyavi. abazanam muxli ver damiama, isev gasivebuli mqonda
da TiTqmis veRar vxridi. abazanidan amosuls fexi damicurda
da kinaRam lamaz, kafelis iatakze gaviSxlarTe. gadavwyvite,
imwamsve damereka conererisaTvis da meTxova, damxmareboda,
romelime akrobatul jgufs mivtmasnebodi. abazanidan amosulma, tani SevimSrale, sigarets movukide da Cemi Tavi sarkeSi SevaTvaliere. gamxdari vCandi. uecrad telefonma dareka.
SeiZleba leo mirekavda.
_ alo.
_ o, _ momesma zomervildis xma, _ vimedovneb, ormagi
saltos SesrulebaSi TqvenTvis xeli ar SemiSlia?
121

_ me klouni var da ara akrobati, _ vuTxari gacofebulma, _ da gansxvaveba am or profesias Soris iseTive didia,
rogoric iezuitebsa da dominikelebs Soris, xolo Tu me
raime ormagis gakeTeba gadavwyvite, es iqneba ormagi mkvleloba.
zomervilds gaecina.
_ Snir, Snir, _ miTxra man, _ Tqveni mdgomareoba seriozulad mawuxebs. nuTu imisaTvis CamoxvediT bonSi, rom telefoniT yvelas mtroba gamoucxadoT?
_ me dagirekeT? _ vkiTxe zomervilds, _ Tu Tqven damirekeT?
_ ah, _ Tqva man, _ gana amas amxela mniSvneloba aqvs?
araferi mipasuxia.
_ Zalian kargad vici, _ ganagrZo man, _ rom ar giyvarvarT,
magram nu gagikvirdebaT da me miyvarxarT. amitom ufleba unda
momceT, davnergo cxovrebaSi is principebi, romlebic mwams da
romelTac vicav.
_ Tu dagWirdaT, ZaliTac, ara?
_ ara, ZaliT ara, magram energiulad ki, _ mipasuxa man.
zomervildi sityvebs mkafiod warmoTqvamda, _ ise, rogorc
saWiroa im saqmeSi, CvenTvis cnobil pirovnebas rom exeba.
_ ratom TqviT pirovneba da ara mari?
_ imitom, rom CemTvis mTavaria, am saqmeze rac SeiZleba
obieqturad vimsjeloT.
_ didad cdebiT, batono prelato. es saqme imdenad subieqturia, meti rom ar SeiZleba.
sabanao xalaTSi mcioda, sigareti danestianda da xrColavda.
_ Tu mari ar damibrundeba, marto Tqven ki ara, ciupfnersac movklav.
_ o, RmerTo, _ miTxra brazmoreulma, _ heriberTs mainc
daanebeT Tavi.
_ xumroba gyvarebiaT, _ vuTxari me, _ viRacam coli
wamarTva, me ki mas Tavi unda davanebo, ara?
_ jer erTi, ciupfneri viRac ar aris, meorec, froilain
122

derkumi Tqveni coli ar iyo. garda amisa, ki ar wagarTvaT,


qalma TviTon daganebaT Tavi.
_ Tavisi nebiT, ara?
_ diax, _ mipasuxa man, _ mxolod da mxolod Tavisi nebiT,
Tumca, SeiZleba, amas bunebrivisa da zebunebrivis Sejaxebamac
Seuwyo xeli.
_ eriha, _ wamoviZaxe me, _ mainc ra migaCniaT zebunebrivad?
_ Snir, _ Semawyvetina gabrazebulma, _ miuxedavad yvelafrisa, me mainc mjera, rom Tqven kargi klouni xarT, magram
Teologiisa araferi gagegebaT.
_ imdeni ki gamegeba, rom mivxvde, Tqven, kaTolikeebi, me,
urwmuno kacs, iseve sastikad meqceviT, rogorc iudevelni
eqceodnen erT dros qristianebs, qristianebi ki _ warmarTebs. yurebi gamomiWedeT erTisa da imaves ZaxiliT _ kanoni, Teologia. sinamdvileSi ki amas akeTebdiT qaRaldis erTi
idioturi naglejis gamo, romelic saxelmwifom unda gasces,
gesmiT? saxelmwifom.
_ Tqven mizezsa da Sedegs erTmaneTSi urevT, Snir, magram me
Tqveni mesmis, kargad mesmis.
_ araferic ar gesmiT, _ vuTxari me, _ da amas, iciT, ra
mohyveba? ormagi colqmruli Ralati. pirvelad mari Ralats
Caidens, roca Tqvens heriberTs misTxovdeba, meored ki maSin, roca erT mSvenier dRes isev CemTan gamoiqceva. albaT, me
ara var iseTi daxvewili grZnobebis patroni, iseTi didi xelovani da, rac mTavaria, imdenad kargi qristiani, rom viRac
prelatma miTxras: `Snir, nuTu jvardauwerlad cxovreba ar
SegeZloT~.
_ Tqven ver xedavT Zireul gansxvavebas Tqvens SemTxvevasa
da im SemTxvevas Soris, romelzedac maSin vdavobdiT.
_ ra gansxvavebas? _ vkiTxe me. _ imas xom ara, rom bezevici
Cemze ufro mgrZnobiarea da Tqveni kavSirisaTvis angariSgasawev rwmenis lokomotivs warmoadgens.
_ ara, ara, _ zomervilds marTla gaecina, _ am SemTxvevaSi
saqme gvaqvs saeklesio-samarTlebriv gansxvavebasTan. bezevici
qmargayril qalTan cxovrobda da amitom eklesiaSi jvars ver
123

daiwerda, Tqven ki... froilain derkumi qmars ar gahyria da


amitom Tqvens daqorwinebas win araferi eRobeboda.
_ me xelis mowerazec Tanaxma viyavi da sarwmunoebis gamocvlazec, _ vupasuxe me.
_ aseTi Tanxmoba amazrzeni iyo.
_ Tqven ra, gindaT viTvalTmaqco, iseTi grZnobebi da rwmena gamovamJRavno, rogoric ar gamaCnia? Tuki Tqven uflebebisa
da kanonebis _ yovlad formaluri raRacis _ dacvas iTxovT,
ratomRa msayvedurobT, rom raRac grZnobebi CemTvis ucxoa?
_ me Tqven arafers gsayvedurobT.
araferi mipasuxia. zomervildi marTals ambobda da amis
Segneba mTrgunavda. marim marTla TviTon mimatova. cxadia,
maT igi sixaruliT miiRes, magram maris rom CemTan darCena
ndomoda, veravin aiZulebda, mivetovebine.
_ alo, Snir, mismenT?
_ diax, gismenT, _ vupasuxe me.
masTan laparaki sul sxvagvarad mqonda warmodgenili, mindoda, Ramis sam saaTze gameRviZebina, kargad gameTaTxa da davmuqrebodi.
_ riT SemiZlia dagexmaroT? _ mkiTxa man wynarad.
_ arafriT, _ mivuge me, _ erTaderTi, risi gakeTebac SegiZliaT, damarwmuneT, rom hanoveris sastumroSi Tqveni marisTan molaparakebis mizezi Cemdami erTgulebis ganmtkiceba iyo,
da dagijerebT.
_ ar gindaT SeignoT, Snir, _ miTxra man, _ rom Tqvensa da
froilain derkumis urTierTobaSi krizisma iCina Tavi.
_ da Tqvenc maSinve isargebleT am ambiT, ara? _ mivuge
me, _ ganumarteT maris, rogor SeeZlo gamoeyenebina kanonebi
da saeklesio samarTali imisaTvis, rom damSoreboda. me ki
yovelTvis vfiqrobdi, kaTolikuri eklesia gayris winaaRmdegia-meTqi.
_ RmerTo Cemo, Snir, _ wamoiZaxa man, _ rogor SegiZliaT
momTxovoT me, kaTolike mRvdels, rom qals xeli Sevuwyo,
jvardauwerlad ganagrZos cxovreba mamakacTan.
_ ratomac ara? _ vupasuxe me, _ Tqven xom mas uzneobisa
124

da qmris Ralatisken ubiZgebT. da Tuki, rogorc mRvdels, SegiZliaT pasuxismgebloba ikisroT amis gamo, Tqveni nebaa.
_ Tqveni antiklerikalizmi maocebs. aseTi ram mxolod kaTolikeebs axasiaTebT.
_ araviTari antiklerikali me ara var. eg ram gafiqrebinaT.
me mxolod antizomervildeli var, radgan usindiso da orpiri kaci brZandeba.
_ RmerTo Cemo, _ wamoiZaxa man, _ es rogor gaivleT TavSi?
_ Tqveni qadagebis momsmens egoneba, am kacs afrasaviT farTo guli aqvso, magram Semdeg sastumroebis salonebSi CurCulze gadadixarT da bnel fandebs xlarTavT. im dros, roca
me lukmapuris saSovnelad ofls vRvridi, Tqven Cems colTan
saidumlo molaparakebas awarmoebdiT ise, rom CemTvis erTxelac ar mogismeniaT. diax, usindiso da orpiri brZandebiT.
Tumca sxvas ras unda moelodes kaci esTetisagan?
_ kargi, mlanZReT, _ mipasuxa man, _ rac gindaT, is miwodeT. me mSvenivrad mesmis Tqveni.
_ araferic ar gesmiT. Tqven maris wveTwveTobiT SeuSxapuneT sazizRari, arabunebrivi narevebisagan Sezavebuli mRvrie
siTxe. me ki naturaluri sasmelebis sma mirCevnia. wyalnarev
koniaks kartofilis sufTa arays vamjobineb.
_ ilaparakeT, ilaparakeT, _ miTxra man, _ gulze mogeSvebaT. etyoba, am ambavma Zlier SegaryiaT Sinaganad.
_ yvelaferi, rac marisTanaa dakavSirebuli, prelato, me
Sinaganadac mexeba da gareganadac.
_ dadgeba dRe, Snir, roca mixvdebiT, rom usamarTlod
momeqeciT am saqmesTan dakavSirebiTac da saerTodac. _ igi
iseTi xmiT laparakobda, TiTqos cremli adga Tvalze, _ rac
Seexeba mRvrie sasmels, Tqven gaviwydebaT, rom arseboben adamianebi, romelTac swyuriaT, namdvilad swyuriaT da sul arafris dalevas, isev mRvrie sasmlis daleva urCevniaT.
_ magram Tqvens saRmrTo sjulSi mTeli ambavia moTxrobili sufTa, kamkama wyalze. ratom aseT wyals ar asmevT mwyurvalT?
_ iqneb, imitom, _ miTxra man, xmaakankalebulma, _ am125

jerad Tqvens Sedarebas moviSvelieb _ iqneb imitom, rom


im grZeli jaWvis boloSi vdgavar, romlis meSveobiTac Widan wyals iReben. SeiZleba, me mease an meaTase rgoli var da
amitom Cemamde aumRvreveli wyali ar aRwevs. da kidev erTi,
Snir, mismenT?
_ gismenT, _ vupasuxe me.
_ SegiZliaT giyvardeT qali ise, rom masTan ar cxovrobdeT?
_ ai, Turme ra yofila, _ vupasuxe me, _ axla qalwul
mariamze damiwyebT laparaks.
_ nu xumrobT, Snir, es Tqven ar gixdebaT.
_ ra mexumreba, _ vuTxari me, _ savsebiT Semwevs unari angariSi gavuwio imas, rac ar mesmis. magram sabediswero Secdomad mimaCnia, rom roca axalgazrda qali uarzea, monasterSi
wavides, aiZuleben qalwul mariams mihbaZos. am Temaze erTxel
moxsenebac ki wavikiTxe.
_ ras ambobT, sad? _ mkiTxa man.
_ aq, bonSi, _ vupasuxe me, _ maris jgufel axalgazrda gogonebTan. im saRamoze dasaswrebad sagangebod Camovedi
kiolnidan. maT jer ramdenime fokusi vuCvene, Semdeg ki qalwul mariamze vesaubre. hkiTxeT monika zilvss, prelato. me,
ra Tqma unda, ar SemeZlo imaze melaparaka gogonebTan, rasac
Tqven `xorciel Jins~ eZaxiT. mismenT?
_ gismenT, _ mipasuxa man, _ da mikvirs, TandaTan sul
ufro da ufro uxeSi xdebiT.
_ dalaxvros eSmakma, prelato, _ vuTxari me, _ is procesi, romlis Sedegadac bavSvi Cndeba, sakmaod uxeSia. Tumca, Tu
girCevniaT, SegviZlia TeTr yaryatze visaubroT. yvelaferi,
rasac am uxeS saqmeze amboben, qadageben da aswavlian, TvalTmaqcobaa. gulis siRrmeSi Tqven es saqme migaCniaT qorwinebiT dakanonebul Rorobad bunebisagan Tavdacvis mizniT...
anda iluziebs iqmniT da xorciels mijnavT imisagan, rac am
saqmesTanaa dakavSirebuli. magram rTulia swored is, rac am
saqmesTanaa dakavSirebuli. is colic ki, romelic qmars Zlivs itans, marto sxeuli rodia, mxolod fizikur siaxloves
126

ubinZuresi loTic ki ar eZebs meZav qalTan, iseve rogorc meZavi ar eZebs mxolod amas. im saqmes Tqven ise eqceviT, rogorc
saaxalwlo SuSxunas, sinamdvileSi ki dinamitia.
_ Snir, _ miTxra man uxalisod, _ gaocebuli var, ramdeni
gifiqriaT am saqmeze.
_ gaocebuli, _ vuyvire me, _ gaocebuli im gonebaClungi
ZaRlebis gamo unda iyoT, TavianTi colebi kanonier sakuTrebad rom miaCniaT. hkiTxeT monika zilvss, raze vesaubre im saRamos gogonebs. mas Semdeg, rac Sevigne, rom mamrobiT sqess
vekuTvni, araferze vfiqrob imdens, ramdensac am saqmeze da
Tqven es gaocebT?
_ Tqven mciredi warmodgenac ki ara gaqvT samarTalsa da
kanonze. ra rTulic unda iyos, is, razec vsaubrobT, rogorRac mainc unda mowesrigdes.
_ diax, _ vupasuxe me, _ Tqvens wesebSi cotaTi mec gaverkvie _ bunebas Tqven TviTon ubiZgebT iqiTken, rasac colqmrul Ralats eZaxiT, xolo roca adamianis buneba qorwinebaSi iWreba, SiSi gipyrobT. hoda, codvebs inaniebT, Cadenils
mogiteveben, kvlav scodavT da ase Semdeg. erTi sityviT, yvelaferi kanonierad gaqvT mowesrigebuli.
zomervilds gaecina. mis sicilSi uxamsoba igrZnoboda.
_ Snir, _ miTxra man, _ vxvdebi, rac gWirT. aSkarad, viriviT Tqvenc monogami yofilxarT.
_ rom araferi vTqvaT homo sapiens-ze, etyoba, verc zoologiaSi erkveviT xeirianad. virebi garegnulad Canan Tvinierni, magram monogamebi srulebiT ar arian. virebSi sruli promiskuitetia gavrcelebuli. monogamebi arian mxolod yornebi, Wkebi, samnemsa maxaTebi da, nawilobriv, martorqebi.
_ magram, cxadia, ara mari, _ miTxra man. etyoba, imwamsve
mixvda, es sityvebi rom gulSi momxvdeboda, radgan xmadabla
ganagrZo: _ vwuxvar, Snir, damijereT, bevrad ufro kmayofili
viqnebodi, amis Tqma rom ar damWirveboda.
xma ar amomiRia. Cauqrobeli sigaretis namwvi xaliCaze
gadmovafurTxe. vxedavdi, rogor gaifanta naperwklebi da xaliCaze Savi, patara naxvretebi datova.
127

_ Snir, _ wamoiZaxa man mudariT, _ nuTu ar gjeraT, rom


yovelive amis Tqma miWirs.
_ ra mniSvneloba aqvs, mjera Tu ara? _ vupasuxe me, _ Tu
Tqven es gindaT, mjera.
_ Tqven bevrs laparakobdiT bunebaze, _ miTxra man, _ amitom bunebis Zaxils unda damorCilebodiT, maris dadevnebodiT da mis gamosaxsnelad gebrZolaT.
_ mebrZola, _ vuTxari me, _ gana Tqvens wyeul saqorwino
kanonebSi es sityva weria?
_ Tqvensa da froilain derkumis urTierTobas qorwineba
ar erqva.
_ keTili, _ vupasuxe me, _ ase iyos. nu davarqmevT qorwinebas, magram me TiTqmis yoveldRe vcdilobdi, davkavSirebodi
telefoniT maris da yoveldRe vwerdi.
_ vici, _ miTxra man, _ vici, magram axla ukve gviania.
_ axla isRa damrCenia, rom aSkarad colqmruli Ralatis
gzas davadge.
_ Tqven amis unari ar SegwevT, _ miTxra man, _ ukeT gicnobT, vidre ggoniaT. mlanZReT, damemuqreT, ramdenic gnebavT,
magram mainc getyviT: yvelaze saSineli Tqvens arsebaSi isaa,
rom ucodveli, metsac getyviT, sufTa kaci xarT. iqneb, SemiZlia, dagexmaroT... mxedvelobaSi maqvs...
zomervildi gaCumda.
_ fuls gulisxmobT? _ vkiTxe me.
_ fulsac, _ miTxra man, _ magram ZiriTadad Tqvens profesiul saqmianobas.
_ SeiZleba, mogvianebiT marTlac momixdes TqvenTan saubari fulsa da profesiul saqmianobaze. sad aris mari?
misi sunTqva momesma da siCumeSi pirvelad vigrZeni wveris
saparsi siTxis, wiTeli Rvinis da rbili sigaris msubuqi suni.
_ romSi gaemgzavrnen, _ mipasuxa man.
_ Taflobis Tve aqvT, ara? _ vkiTxe xmaCaxleCilma.
_ amas ase eZaxian, _ mipasuxa man.
_ raTa kaxpoba srulyofili iyos, _ vTqvi me.
yurmili ise davde, arc madloba miTqvams da arc davmSvido128

bebivar. xaliCas davxede, sigaretis cecxliT amomwvari patara


wertilebi jer kidev bolavda, magram ise viyavi daRlili,
rom fexis dadgma da Caqroba damezara. mcioda, muxli mtkioda. etyoba, didi xani davyavi abazanaSi.
romSi CemTan erTad gamgzavreba maris arasodes mousurvebia. roca SevTavaze, gawiTlda da miTxra: italiaSi wamogyvebi,
magram romSi arao. vkiTxe, ratom-meTqi? kiTxvaze kiTxviTve
mipasuxa, nuTu marTla ar gesmiso? ara-meTqi. aRaraferi
upasuxia. marisTan erTad siamovnebiT gavemgzavrebodi romSi
papis sanaxavad. me mgoni, papis molodinSi ramdenime saaTsac
ki vidgebodi wminda petres moedanze, xolo roca fanjaraSi gamoCndeboda, taSs davukravdi da evviva-s SevZaxebdi. Cemi
survilebi maris gavuziare, kinaRam gacofda da miTxra, ukuRmarTobad mimaCnia SenisTana agnostikosi paps aRtacebuli SeZaxilebiT miesalmoso. mari marTlac eWvianobda. aseTi ram
xSirad SemimCnevia kaTolikeebisaTvis: isini ZunwebiviT icaven
TavianT ganZeulobas _ salocavebs, paps. garda amisa, adamianTa im jgufebs Soris, romlebsac vicnob, kaTolikeebs yvelaze qedmaRlurad uWiravT Tavi, didi warmodgena aqvT TavianTi
eklesiis rogorc Zlier, aseve sust mxareebze da, amave dros,
yoveli cotad Tu bevrad inteligenti adamianisagan moelian,
rom sul cota xanSi rjuls Seicvlis. iqneb, mari imitom ar
momyveboda romSi, rom iq ufro mZafrad igrZnobda CemTan
codvili cxovrebiT gamowveul sircxvils. zog rameSi gulubryvilo iyo da arc didi inteligentobiT gamoirCeoda.
imiT ki, rom ciupfners wahyva romSi, didi simdable gamoiCina.
audiencias, cxadia, miiReben da sawyal paps, romelic maris
mimarTavs sityvebiT `asulo Cemo~, xolo ciupfners _ `sayvarelo Svilo Cemo~, ar ecodineba, rom mis win uzneo da moRalate wyvilia muxlmoyrili. iqneb, ciupfners imitomac gahyva
romSi, rom Cems Tavs iq araferi moagonebs. Cven vyofilvarT
neapolSi, veneciaSi, florenciaSi, parizSi, londonSi da uamrav germanul qalaqSi. romSi ki marTlac araviTari mogoneba
ar Seawuxebs. iq `kaTolikuri haeric~ sakmaod eqneba.
gadavwyvite zomervildisaTvis kidev erTxel damereka
129

da meTqva, rom mis yvelaze did siflided Cemi monogamuri


bunebis abuCad agdeba mimaCnia, magram amgvari uxamsoba TiTqmis yvela ganaTlebul kaTolikes axasiaTebs. Cveulebriv,
isini qristianuli dogmebis sangarSi imalebian, iqidan esvrian yvelas dogmebisagan Sekowiwebul principebs. roca maT
`uryev WeSmaritebas~ seriozulad daupirispirdebi, iRimebian da Tavis gasamarTleblad `adamianis bunebas~ imowmeben,
xolo Tu dasWirdaT, saxeze ise moirgeben damcinav Rimils,
TiTqos inaxules papi, romelmac maT ucodvelobis pawawina
natexi gamoatana Tan. erTi sityviT, roca seriozulad udgebi im aRmaSfoTebel WeSmaritebebs, romlebiTac gulgrilad
gimaspinZldebian kaTedrebidan, an `protestanti~ xar, anda
iumoris grZnobas moklebuli adamiani. roca seriozulad
msjelob maTTan qorwinebaze, isini maSinve henri merves iSvelieben _ am qvemexebidan ager ukve sami saukunea isvrian,
raTa gvamcnon, Tu ra Zlieria maTi eklesia, xolo roca
surT dagvanaxvon, ra mowyale da didi gulis patronia, maSin bezevicze anekdotebs hyvebian da episkoposTa nakvesebs
igoneben, isic mxolod `saqmeSi CaxedulTa~ wreSi. aseTebad
`ganaTlebulebi~ da `inteligentebi~ miaCniaT _ am SemTxvevaSi araviTari mniSvneloba ara aqvs, memarcxeneobas iCemeben Tu memarjveneobas. am ramdenime xnis winaT zomervilds
vTxove, kaTedridan moeyola prelatisa da bezevicis ambavi.
igi gacofda. roca saqme qalisa da kacis urTierTobas exeba,
eklesiis kaTedras isini TavianTi mZime qvemexis gasasrolad
iyeneben. henri merve _ samefos viZlevi qorwinebaSi! ufleba! kanoni! dogma!
sxvadasxva mizezis gamo guli mereoda. fizikurad imitom,
rom boxumSi waxemsebis Semdeg pirSi, koniakis meti, araferi Camsvlia, mxolod sigarets veweodi, sulierad ki imitom,
rom warmovidgine, rogor uyurebda ciupfneri maris Cacmas
romis sastumroSi. albaT, mis sacvlebSic iqeqeba. am sworad Tmagayofil, inteligent, samarTlian da ganaTlebul
kaTolikeebs gulkeTili qalebi sWirdebaT. mari ar iyo ciupfneris Sesaferisi. ciupfneri unaklod icvamda, sakmaod
130

modurad, raTa Zvelmoduroba ar daewamebinaT, magram arc


zedmiwevniT modurad, frantad rom ar gamoCeniliyo. yovel
diliT saguldagulod civi wyliT ibanda tans da ise gamalebiT ixexavda kbilebs, TiTqos rekordis damyarebas apirebso. aseTi kacisaTvis mari naklebad inteligenturi qali
iyo. dilaobiT zedmet gulmodginebasac ki iCenda morTvamokazmvaSi. ciupfnerisTana tipi, papTan audienciaze Seyvanis
win, swrafad gadaisvams cxvirsaxocs fexsacmelze. mecodeboda papic, romlis winaSec isini muxls moiyrian. papi guliT gaixarebs da keTilad gauRimebs am lamaz, simpaTiur,
kaTolike germanel wyvils. arada, kidev erTxel motyuvdeba
_ aba, ras warmoidgens, rom locva-kurTxeviT Seegeba or
mruSs.
saabazanoSi davbrundi, tani kargad gavimSrale, isev Cavicvi, Semdeg samzareuloSi gavedi da wyali asaduReblad
davdgi. monikas araferi daviwyebia. asanTi gazis quraze ido,
dafquli yava mWidrod Tavdaxurul qilaSi eyara, iqve ido
filtris qaRaldi, kvercxebi da lori, xolo bostneulis
konservebi macivarSi Seewyo. samzareuloSi fusfusi mxolod
maSin mixaria, roca amiT Tavs varideb mozrdilTa ybedobis
garkveul formebs. roca zomervildi `erosze~ iwyebs laparaks, bloTerTi Tavis ka... ka... kanclers amoRerRavs, xolo
fredeboili ostaturad kompilebul moxsenebas kiTxulobs
koktoze, maSin, cxadia, samzareuloSi gasvla, tubebidan maionezis gamoWyleta, zeTisxilis Suaze gaWra da puris naWrebze RviZlis Zexvis dadeba mirCevnia. magram roca marto var
da minda, samzareuloSi CemTvis rame movimzado, usaSvelod
vibnevi. martoobisagan xelidan araferi gamomdis. Tu aucilebelia konservis qilis gaxsna an tafaze kvercxebis daxla,
Rrma melanqolia mipyrobs. ucolo ar meTqmis. roca mari avad
iyo an samsaxurSi midioda _ erTxans kiolnSi qaRaldis maRaziaSi msaxurobda gamyidvelad _ samzareuloSi fusfusi
sulac ar miZneldeboda, xolo roca maris muceli pirvelad
moeSala, Cveni diasaxlisis kinodan dabrunebamde loginis TeTreulic ki gavrecxe.
131

lobios konservis qila, rogorc iqna, gavxseni, Tanac ise,


rom xeli ar gamikawravs, aduRebuli wyali filtrze davasxi
da Tan im saxlze vfiqrobdi, ciupfnerma rom aiSena am oriode
wlis winaT. erTxel mec viyavi masTan stumrad.
14
cxadad vxedavdi, rogor brundeba mari Sebindebisas im
saxlSi. mokled gadakreWili gazonebi mTvaris Suqze TiTqmis
lurji Cans. garaJis gverdiT mebaRes moWrili totebi dauxvavebia. kurdRliscocxasa da kunelis buCqebs Soris gasatanad
gamzadebuli nagvis yuTi dgas. paraskevi saRamoa. maris ukve
ecodineba, risi suni trialebs samzareuloSi _ Tevzis. isic
ecodineba, visi baraTebi daxvdeba. ciupfneris baraTi televizorze devs: `aucileblad unda vnaxo f... gkocni. heriberTi~. meore, moaxlisa _ macivarze: `wavedi kinoSi, aTze davbrundebi. greTe (luize, brigiT)~.
mari garaJis kars aRebs da sinaTles rTavs. TeTrad SeRebil kedelze motorolerisa da gadagdebuli sakeravi manqanis
Crdili Cans. boqsSi gaCerebuli mersedesi imaze metyvelebs,
rom ciupfneri fexiT wavida. `saWiroa isunTqo sufTa haeri,
xandaxan mainc unda isunTqo sufTa haeri, haeri~. manqanas talaxian saburavebsa da frTebze etyoba, rom ciupfneri xSirad miemgzavreba eifelze, sadac, naSuadRevs, axalgazrda kaTolikeTa kavSiris sxdomaze moxsenebebs kiTxulobs (vidgeT
mxardamxar, vibrZoloT erTad, vitanjoT erTad).
mari zeda sarTulisaken iyureba, magram sabavSvo oTaxSic
bnela. mezobel saxlebs erTmaneTisagan manqanis saburavebis
kvali da yvavilnaris farTo kvlebi yofs. saxlebidan gamokrTis televizorebis mimqrali anarekli. aseT dros meuRlisa
da mamis Sin dabruneba xelis SemSlel movlenad miaCniaT, xelis SemSlelad miiCneven uZRebi Svilis Sin dabrunebasac da
xbos ki ara, variasac ar dauklavdnen. saswrafod macivarze
miuTiTebdnen, sadac RviZlis Zexvis mcire narCenebi devs.
SabaTs, naSuadRevs, es saxlebi erTmaneTs uZmobildebian.
badmintonis burTebi aqeT-iqiT cviva, katis knutebi da le132

kvebi mezoblis ezoebSi iparebian. badmintonis burTebs ukanve isvrian, katis knutebs da lekvebs ki WiSkridan an sxltis
xvrelidan awvdian patronebs: `ra mSvenieri knutia~ an `ra sayvareli lekvia~. xmaze aravis etyoba gaRizianeba, aravin exeba
pirovnebas. gaRizianeba mxolod zogjer arRvevs Tanazomier
mruds da mezoblobis mowmendil caze qongurebs jRabnis. da es
mudam xdeba sruliad umniSvnelo, da ara _ namdvili, mizezebis
gamo: sadRac wkrialiT tydeba lambaqi, nasroli burTi yvavilebs Telavs, bavSvis xeli gakrialebul manqanas kenWebs esvris,
viRac SlangiT baRis morwyvis dros mezoblis axalgarecxil
da gauToebul sarecxze aSxefebs wyals _ ai, swored maSin gaereva xolme xmebSi gamyinavi bgerebi. arada, igive xmebi sicruis,
mruSobis, muclis moSlis dros viTomc araferiao, ise JReren:
_ ah, Sen zemgrZnobiare yurebi gaqvs, dalie rame damamSvidebeli.
araferi ar dalio, mari.
mari saxlis kars aRebs. saxlSi siCumea gamefebuli da sasiamovnod Tbila. zemoT patara marihens sZinavs. dro swrafad
garbis. qorwili bonSi, Taflobis Tve romSi, fexmZimoba, mSobiaroba da, ai, ukve bavSvis wablisferi kululebi TovliviT
qaTqaTa baliSzea dafenili. gaxsovs, rogor dagvaTvalierebina sakuTari saxli? ra xalisianad gveubneboda: am saxlSi Tormeti bavSvi daetevao. axla ki, roca erTad sauzmobT, gamomcdelad gakvirdeba da tuCebze uTqmeli kiTxva dasTamaSebs: `aba,
rao?~, xolo misi primitiuli, rwmeniTa da partiiT gaerTianebuli megobrebi mesame Wiqa koniakis dalevis Semdeg amboben:
`adam rizes mixedviT, erTs Tormetamde TerTmeti aklia~.
qalaqSi miTqma-moTqmaa. Sen isev kinoSi yofilxar. gareT
mziani, gakaSkaSebuli dRea, kinoSi ram Segiyvana. isev kino, kidev da kidev kino.
wina saRamo gaatare bloTertis saxlSi mowyobil `wris~
sxdomaze da ka... ka... kas meti araferi mogismenia, magram amjerad sityva `ncleriT~ ki ar daabolova, aramed `ToloniT~. es
sityva Sens yurSi ucxo sxeuliviT dagoravs da xan saTamaSo
burTula ggonia, xanac Cirqovani muwuki. bloTerts yvelgan
133

Tan daaqvs raRac gaigeris mTvlelis magvari, riTac `kaTolons~ agnebs: `am kacs aqvs, imas _ ara, am qals aqvs, imas _
ara~. es akaciis foTlebiT marCielobas hgavs _ `vuyvarvar,
ar vuyvarvar, vuyvarvar~. kaTolons eZeben fexburTis gundebSi, partiis wevrebSi, mTavrobasa da opoziciaSi, `kaTolonis~
Semcvelobas iseve eZeben da iseve ver pouloben, rogorc rasobriv niSnebs _ Crdilouri cxviri, dasavluri piri. Tumca erTi kaci yelamdea savse am didad sasurveli, sanTliT
saZebneli `kaToloniT~. es TviT bloTerti gaxlavT. mari,
moeride mis Tvalebs _ maTSi dagvianebuli avxorcoba da meeqvse cnebis seminaristuli gageba gamosWvivis, xolo roca
garkveuli saxis codvebze laparakobs da laTinur sityvebs
in sexto-s da de sexto1-s warmoTqvams, es, cxadia, zustad iseve
JRers, rogorc seqsi. rac Seexeba mis sayvarel Svilebs, _
ufrosi, huberTi, Tvrameti wlisaa, margareTi _ Cvidmetis,
_ maT ufleba aqvT cota xans kidev darCnen ufrosebTan da
sasargeblo saubari moisminon `kaTolonze~, wodebriv saxelmwifoze, sikvdiliT dasjaze, ris xsenebazec frau bloTerts
Tvalebi ucnaurad gaubrwyindeba xolme, gaRizianebul xmas
ki ise uwevs, rom, grZnobamoreuls, sicili da tirili erTad
eZaleba. mari, Sen cdilobdi nugeSi fredeboilis daxavsebul
memarcxenul cinizmSi gepova, magram amaod. aseve amao aRmoCnda Seni cda, aRSfoTebuliyavi bloTertis memarjvenuli cinizmiT. arsebobs mSvenieri sityva `arara~. ifiqre araraze, nu
fiqrob kanclerze da kaTolonze, ifiqre klounze, romelic
abazanaSi tiris da fostlebze yava esxmeba.
15
xmauri mecno, magram ar vicodi, rogor movqceuliyavi.
amgvari bgerebi xSirad momismenia, magram arasodes gamovxmaurebivar. roca Cvens saxlSi zars rekavdnen, kars moaxleebi
aRebdnen. marTalia, derkumis duqanSi xSirad mesmoda zaris
rekva, magram karis gasaRebad arasodes wamovmdgarvar fexze.
1

134

in sexto, de sexto (laT.) _ meeqvseSi, meeqvsedan.

kiolnSi me da mari pansionatSi vcxovrobdiT, xolo sastumroebSi mxolod telefonis rekva ismis. cxadad mesmoda,
rom zari rekavda, magram ver aRviqvamdi, raRacnairi ucxo
meCveneboda.
am binaSi mxolod orjer darekes: erTxel, roca biWma rZe
amomirbenina da meored, roca ciupfnerma maris Cais vardebi gamougzavna. vardebi rom moitanes, loginSi viweqi. mari
CemTan Semovida, vardebi maCvena da aRtacebulma cxviri TaigulSi Cargo. saCoTiro viTareba Seiqna, megona, yvavilebi me
gamomigzavnes. zogjer Cemi Tayvanismcemeli qalebi sastumroSi yvavilebs migzavnidnen.
_ ra mSvenieri vardebia, Seni iyos, _ vuTxari maris.
marim Semomxeda da miTxra:
_ ras hqvia Cemi iyos, Taiguli me gamomigzavnes.
gavwiTldi. Tavi uxerxulad vigrZeni da gamaxsenda, rom marisaTvis arasdros gamigzavnia yvavilebi. marTalia, yvavilebs scenaze rom mawvdidnen, mTlianad misTvis mimqonda, magram
yidviT arasodes miyidia. xSirad Cemi gadasaxdeli iyo im yvavilebis fuli, scenaze rom momarTmevdnen xolme.
_ vin gamogigzavna yvavilebi? _ vkiTxe me.
_ ciupfnerma, _ mipasuxa man.
_ daswyevlos eSmakma, ras niSnavs es? _ wamoviZaxe me da
gamaxsenda, rogor modiodnen quCaSi xelixelCakidebulni.
mari gawiTlda da miTxra:
_ ki magram, ratom ar unda gamoegzavna?
_ kiTxva sxvanairad unda dagesva, _ vuTxari me, _ ratom
unda gamoegzavna?
_ Cven ukve didi xania vicnobT erTmaneTs, _ mipasuxa man,
_ iqneb, Cemi Tayvanismcemelia.
_ keTili, _ vupasuxe me, _ iyos Seni Tayvanismcemeli, magram amdeni Zvirfasi yvavilis gamogzavna Tavxedoba da uzrdelobaa.
marim Tavi Seuracxyofilad igrZno da oTaxidan gavida.
roca rZis damtarebelma biWma dareka, saerTo oTaxSi
visxediT. mari gavida, biWs kari gauRo da fuli gadauxada. am
135

binaSi mxolod erTi kaci gvestumra _ leo. es moxda manamde,


sanam rjuls Seicvlida. magram leos ar daurekavs, marisTan
erTad amovida zeviT.
zari ucnaurad rekavda _ moridebuladac da jiutadac.
`monika xom ar aris~, _ gavifiqre SeSinebulma, _ `iqneb zomervildma gamogzavna raime sababiT~. CemSi imwamsve gaiRviZa
nibelungebis kompleqsma. erTianad dasvelebuli fostlebiT
winkarSi gavvardi, magram verafriT vipove Rilaki, romelzec
TiTi unda dameWira. sanam Rilaks veZebdi, gamaxsenda, rom monikas Cemi binis gasaRebi aqvs. rogorc iqna, Rilaki vipove,
TiTi davaWire da qvevidan fanjris minaze mimjdari futkris
zuzunis magvari bgerebi momesma. derefanSi gasuli, liftis
gverdiT gavCerdi. jer ainTo wiTeli naTura `dakavebulia~,
Semdeg `erTiani~, `oriani~. ganerviulebuli, manamde mivCerebodi cifrebs, sanam ar SevamCnie, rom Cem gverdiT viRac dgas.
SeSinebuli, uecrad movtrialdi da davinaxe qera, zomierad
tanwyobili, saTno da Ria nacrisferTvalebiani, lamazi qali.
mxolod es iyo, qudi Cemi gemovnebisaTvis metismetad wiTeli
momeCvena. me qals gavuRime, manac gamiRima da miTxra:
_ Tqven albaT batoni Sniri brZandebiT, me ki Tqveni mezobeli gaxlavarT, gvarad grebseli. mixaria, erTxel mainc
rom gixileT.
_ mec mixaria, _ vupasuxe me da marTlac mixaroda. miuxedavad metismeti wiTeli qudisa, frau grebseli mSvenieri Sesaxedavi qali iyo. iRliaSi gazeTi `bonis xma~ hqonda amoCrili. man Cemi mzera SeniSna, gawiTlda da miTxra:
_ nu miaqcevT yuradRebas.
_ mag ZaRls silas gavawnav, _ vuTxari me. _ rom icodeT,
ra sulmdabali mliqvnelia... garda amisa, erTi boTli aryis
fuli damcancla...
qals gaecina.
_ me da Cems qmars didad gagvaxarebs Cveni mezoblis axlos
gacnoba. didxans darCebiT bonSi? _ mkiTxa man.
_ diax, _ vupasuxe me, _ Tu nebas momcemT, erTxel rogorme gestumrebiT. Tqvens binaSic yvelaferi Jangisferia?
136

_ ra Tqma unda, Jangisferi xom mexuTe sarTulis ganmasxvavebeli niSania.


lifti mcire xans mesame sarTulze SeCerda, Semdeg wiTlad
ainTo `oTxiani~, mere `xuTiani~ da, roca kari gaiRo, gaocebulma erTi nabijiT ukan davixie. liftidan mamaCemi gamovida,
frau grebsels xeli SeaSvela, liftSi SeuSva da mxolod amis
Semdeg Semobrunda Cemken.
_ RmerTo Cemo, mama, _ wamoviZaxe. arasodes damiZaxia misTvis mama, yovelTvis `mamis~ veZaxdi.
_ hans, _ miTxra man da rogorRac uxerxulad scada xeli
moexvia CemTvis. Semdeg binaSe SevuZexi, palto da qudi CamovarTvi, saerTo oTaxis kari gavaRe da taxtze mivuTiTe. mama
darbaislurad dajda.
oriveni Secbunebulebi viyaviT. Secbuneba, albaT, aucilebeli pirobaa imisaTvis, rom mSoblebma da Svilebma erTmaneTTan saubari SeZlon. etyoba, Cemi misalmeba `mama~ Zalze
paTetikurad JRerda da aman kidev ufro gaamZafra Cveni isedac gardauvali Secbuneba. mamam, romelic erT-erT Jangisfer
savarZelSi ijda, Tavi gadaaqn-gadmoaqnia: aTvalierebda Cems
erTianad dasvelebul fostlebs, metismetad grZel sabanao
xalaTs, romelic ratomRac cecxliviT wiTeli iyo.
mamaCemi simaRliT ar gamoirCeva, magram imdenad saxieri,
moxdenili da eleganturia, rom telemuSakebi erTmaneTs xelidan glejen, roca televiziaSi ekonomikis sakiTxebze diskusia imarTeba. ekranidan pirdapir sikeTesa da gonivrulobas
afrqvevs, amitom gasakviri ar aris, rom televarskvlavis saxeli ufro advilad moipova, vidre amas mura naxSiris mwarmoebeli Sniri SeZlebda. sZags simxecis yovelgvari gamovlena.
roca uyureb, varaudob, rom amgvari garegnobis kaci sigaras
unda eweodes, msxvils ki ara, wvril, msubuq sigaras. magram is
ambavi, rom samocdaaT wels mitanebuli kapitalisti sigarets
eweva, saocrad uSualo da progresuli adamianis iers aniWebs.
kargad mesmis, ratom iwveven yvela im diskusiaSi monawileobis
misaRebad, sadac fulzea laparaki. etyoba, igi marto keTili
kacis STabeWdilebas ki ar tovebs, aramed marTlac keTilia.
137

mamaCems sigareti mivawode da, roca misken daxrili cecxls


vukidebdi, miTxra:
_ klounebze bevri araferi vici, magram cota ram mainc
gamigia. is, rom isini yavaSi banaoben, CemTvis axali ambavia.
zogjer mama Zalze enamoswrebulia.
_ yavaSi ar vbanaob, mamaCemo, _ vuTxari me, _ mindoda damesxa, magram ver movaxerxe.
am winadadebaSi mainc unda meTqva `mami~, magram gvian movisazre.
_ rames xom ar dalev? _ vkiTxe me.
man gaiRima, undoblad Semomxeda da mkiTxa:
_ gaqvs rame saxlSi?
samzareuloSi gavedi. macivarSi koniaki, ramdenime boTli
mineraluri wyali, limonaTi da erTi boTli wiTeli Rvino
aRmoCnda. TiTo boTli yvelaferi aviRe, saerTo oTaxSi gavitane da mamaCemis win, magidaze Cavamwkrive. man jibidan saTvale amoiRo da etiketi SeaTvaliera. Tavi gadaaqnia da yvelaze uwin koniakis boTli gadado gverdze. vicodi, koniaki rom
uyvarda da ganawyenebulma vuTxari:
_ me mgoni, kargi markaa.
_ kargi markis kia, magram saukeTeso koniakic ki ufasurdeba, roca macivarSi gayinav.
_ o, RmerTo Cemo, _ wamoviZaxe me, _ nuTu koniakis macivarSi Sedgma ar SeiZleba?
man ise Semomxeda saTvalis zemodan, TiTqos es-es aris cxovelTmavlobaSi mamxiles. mamaCemi Taviseburad esTetic iyo.
diliT, sauzmis dros sam-oTxjer daabrunebda samzareuloSi
tostebs, manamde, sanam ana ise ar dabrawavda, rogorc saWiroa. es Cumi brZola Cvens saxlSi yovel diliT Tavidan iwyeboda, radgan puris dabrawva anas `anglosaqsur sisuleled~
miaCnda.
_ koniakis macivarSi Sedgma... _ Tqva mamaCemma zizRiT, _
marTla ar icodi Tu TvalTmaqcob. Sensas kaci ras gaigebs.
_ marTla ar vicodi, _ vupasuxe me. man gamomcdeli TvaliT Semomxeda da ise gamiRima, TiTqos daijera.
138

_ me ki Sens aRzrdaze uamravi fuli davxarje, _ miTxra


man. mamam am sityvebSi ironia Caaqsova, aqaoda, samocdaaT wels
mitanebuli mama Tavis davaJkacebul Svils elaparakeboda, magram ironia ar gamouvida, sityva `fulma~ gaToSa. man Tavis
qneviT limonaTzec uari Tqva da wiTel Rvinozec.
_ amgvar viTarebaSi yvelaze saimedo sasmeli mineraluri
wyalia.
servantidan ori Wiqa gamoviRe da mineraluri wyliT savse
boTli gavxseni. amjerad marcxi ar momsvlia. mama Tvals madevnebda da gulkeTilad miqnevda Tavs.
_ xom ar gexamuSeba, sabanao xalaTSi rom davrCe? _ vkiTxe
me.
_ diax, mexamuSeba, _ miTxra man. _ wesierad Caicvi, geTayva. Seni morTuloba da yavis suni situacias sasacilos xdis,
rac sruliad uadgiloa, radgan seriozulad unda mogelaparako. garda amisa, _ mapatie, ase gulaxdilad rom geubnebi, _
mZags yvela juris feTxumi. imedia, Sen es gaxsovs.
_ sifeTxume aq arafer SuaSia, _ vupasuxe me, _ es mxolod
ganmuxtvis erTgvari formaa.
_ ar vici, ramdenjer iyavi Sens sicocxleSi damjere Svili, axlac ar xar valdebuli, damijero. me mxolod imas
gTxov, rom pativi damdo.
gavocdi. adre mamaCemi morcxvi da sityvaZunwi kaci iyo. etyoba, `momxibvleli damajereblobiT~ msjeloba da kamaTi telestudiaSi iswavla. me metismetad daRlili viyavi imisaTvis,
rom am `momxibvlelobisaTvis~ winaaRmdegoba gamewia.
saabazanoSi gasulma, yaviT dasvelebuli windebi gaviZvre,
perangi, Sarvali da pijaki Cavicvi, Semdeg fexSiSveli samzareuloSi Sevvardi, gacxelebuli TeTri lobio TefSze davaxvave, Toxlod moxarSuli kvercxebi pirdapir lobioSi
Cavaxale, naWuWebidan kvercxis narCenebi kovziT amovfxike,
puris naWeri da kovzi Tan gaviyole da saerTo oTaxSi gavedi. mamaCems saxeze gamoexata gaocebisa da zizRis ostaturi
narevi.
_ mapatie, _ vuTxari me, _ dilis cxra saaTidan pirSi
139

araferi Camidvia. me mgoni, ar gWirdeba, Sens fexebTan gulwasuli rom gaviSxlarTo.


mamam naZaladevad gaicina, Tavi gaaqnia da Tqva:
_ ho, kargi, magram icode, marto cilovani nivTierebebi
janmrTelobisaTvis mavnebelia.
_ Semdeg vaSls davayoleb, _ vuTxari me. lobio da kvercxi erTmaneTSi avTqvife, puri CavkbiCe da erTi kovzi salafavi
pirSi Cavide; kerZi gemrieli momeCvena.
_ cotaodeni pomidvris wveni mainc dagesxa zed, _ miTxra
mamaCemma.
_ Cems saxlSi aseTi ram ar moipoveba, _ vupasuxe me.
metismetad xarbad vWamdi da, etyoba, mamaCems ar siamovnebda piris wklapuni _ vfqvlefdi da, aba, ra iqneboda. igi
cdilobda zizRi daemala, magram aSkarad ar gamosdioda. bolos fexze wamovdeqi, samzareuloSi gavedi da macivarTan gaCerebulma TefSi movasufTave. vWamdi da Tan macivris zemoT
dakidebul sarkeSi vicqirebodi. ramdenime kviraa, rac yvelaze aucilebel varjiSzec ki aviRe xeli _ saxis kunTebis
varjiSze. klouni, romlis ostatobis mTeli efeqti saxis
uZraobazea damyarebuli, unda ecados, rom Zalian moZravi
saxe hqondes. pirvel xanebSi, varjiSis dawyebamde Cems Tavs
sarkeSi enas vuyofdi, raTa jer dameaxloebina sakuTari Tavi,
sanam isev SevZlebdi, CemTvisve ucxo gavmxdariyavi. Semdeg moveSvi amas da Cems Tavs yoveldRe mTeli naxevari saaTi ise vaCerdebodi saxeSi, rom araviTar fands ar mivmarTavdi. bolos
mTlianad veTiSebodi Cemsave mes da, radgan ar SemeZlo narcisiviT davmtkbariyavi sakuTari Tavis cqeriT, zogjer meCveneboda, rom Wkuaze viSlebodi. am dros sruliad maviwydeboda, rom is, visac sarkeSi vumzerdi, me var. roca varjiSs
davamTavrebdi, sarkes kedlisaken Sevabrunebdi da, Tu im dRes
saabazanoSi an sapirfareSoSi SemTxveviT sarkeSi Cavixedavdi,
SiSi mipyrobda: sarkidan ucxo kaci mimzerda da aRar vicodi,
es grZelcxvira, gafiTrebuli moCveneba seriozuli iyo Tu
sasacilo; maSinve Tavqudmoglejili gavrbodi marisTan, raTa
mis TvalebSi Cemi saxe damenaxa. magram mas Semdeg, rac marim
140

mimatova, saxis kunTebs veRar vavarjiSeb, meSinia, ar gavgiJde.


roca varjiSs vamTavrebdi, saxe sul axlos mimqonda marisTan
da mis TvalebSi vxedavdi pawawina, odnav damaxinjebul, magram
nacnob saxes. es me viyavi, is saxe iyo, romlisac sarkeSi meSinoda. rogor amexsna conererisaTvis, rom maris gareSe sarkis
win varjiSi aRar SemeZlo. axla, roca Cems Tavs Wamis dros
vakvirdebodi, SiSi ki ara, mWmunvareba mipyrobda. cxadad vxedavdi kovzs, lobios, romelSic kvercxis guli da cila iyo
adRvebili, puris naWers, xelSi rom TandaTan meleoda. sarke
iseT gulis amaCuyebel realobas ireklavda, rogoricaa mosufTavebuli TefSi, dapataravebuli puris naWeri da odnav
moTxupnili piri. piri pijakis saxeloTi moviwminde. varjiSs
ar Sevdgomivar, radgan irgvliv aravin meguleboda iseTi,
sarkisagan rom mixsnida. danayrebulma, nela gavwie saerTo
oTaxisaken.
_ ase Cqara morCi? _ miTxra mamaCemma, _ metismetad Cqara
Wam. axla mainc dajeqi. saWmels arafers daayoleb?
_ ara, _ vupasuxe me, _ mindoda yava momexarSa, magram araferi gamomivida.
_ xom ar mogimzado? _ mkiTxa man.
_ SegiZlia?
_ Cemze amboben, karg yavas xarSavso.
_ ar Rirs, _ vuTxari me, _ cota mineralur wyals davayoleb, ra mniSvneloba aqvs amas.
_ yavis moxarSva mexaliseba, _ miTxra man.
_ ara, gmadlob, _ vuTxari me, _ samzareuloSi ar Seixedeba: iatakze yavis gube dgas, konservis carieli qila agdia
da kvercxis naWuWebi yria.
_ rogorc gnebavs, _ miTxra man. iseTi Seuracxyofili Canda, gagecineboda. Semdeg mineraluri wyali damisxa da portsigari gamomiwoda. sigareti gamovarTvi. man cecxli momikida
da erTad gavaboleT. mama Semecoda. TefSze daxvavebuli lobioTi, albaT, mTlad avubnie Tavgza. cxadia, igi fiqrobda,
CemTan is daxvdeboda, rasac TviTon bohemas eZaxda _ sagangebo areul-dareuloba, Wersa da kedlebze yovelgvari mo141

dernistuli maimunoba, magram Cems binaSi araviTari stili ar


igrZnoboda, SemTxveviT naSovni nivTebiT iyo gawyobili, TiTqmis mdabiurad gamoiyureboda da vamCnevdi, rom mas es Trgunavda. servanti avejis maRaziis katalogis meSveobiT viyideT,
kedlebze reproduqciebi davkideT, maT Soris, mxolod oria
abstraqtuli. yvelaze metad momwons komodis zemoT dakidebuli monika zilvsis ori akvareli. `rainis landSafti III~
da `rainis landSafti IV~, romlebic TeTrad Seferadebul
muqnacrisfer tonebSia Sesrulebuli. ramdenime lamazi nivTi
_ skamebi, vazebi da kuTxeSi mdgari gorgolaWebiani patara
magida _ marim iyida. mamaCemi im adamianTa ricxvs ekuTvnoda,
romelTac garkveuli atmosfero sWirdebaT, Cveni binis atmosferom ki gaaRiziana, daamunja.
_ dedam giTxra, rom aqa var? _ vkiTxe bolos, radgan meore sigaretis mokidebamde sityva arc erTs ar dagvcdenia.
_ ki, _ mipasuxa man, _ nuTu ar SegiZlia moeSva dedaSens
da ise daelaparako, rom kbili ar gahkra.
_ mas rom sakomiteto xmiT ar epasuxa, yvelaferi sxvanairad warimarTeboda.
_ ra gaqvs am komitetis sawinaaRmdego? _ mkiTxa man mSvidad.
_ araferi, _ vupasuxe me. _ misasalmebelic kia, rasobriv
winaaRmdegobaTa morigeba rom surT, magram me rasebze sxvanairi warmodgena maqvs, vidre komitets. magaliTad, zangebi
modis ukanaskneli yiJinia... minda dedaCems vurCio, erTi Cemi
nacnobi zangi Seifaros, saSobao samkaulad gamoadgeba. amave
dros, Tu davfiqrdebiT, zangTa asobiT rasa arsebobs. amitom
komiteti usaqmod arasodes darCeba. garda amisa, amqveynad
boSebic cxovroben. dedas erTxel mainc unda SeepatiJebina
zogierTi maTgani Caize pirdapir quCidan. ase rom, jer kidev
bevri saqmea gasakeTebeli.
_ me aq amaze salaparakod ar movsulvar, _ Tqva mamam.
gavCumdi. man Semomxeda da wynarad miTxra:
_ SenTan fulze salaparakod movedi.
xma ar amomiRia.
142

_ me mgoni, sakmaod giWirs. mipasuxe rame.


_ `giWirs~ mSvenieri sityvaa. me, albaT, mTel weliwads ver
SevZleb scenaze gamosvlas. Sexede amas!
Sarvlis toti aviwie, gasivebuli muxli vaCvene, Semdeg
toti gaviswore da marjvena xelis saCvenebeli TiTi mkerdis
marjvena mxares davide. _ da ai, aqac, _ vuTxari me.
_ RmerTo Cemo, _ wamoiZaxa man, _ guli?
_ diax, _ vupasuxe me, _ guli.
_ dromerTs davurekav, vTxov, migiRos. gulis ukeTesi specialisti Cven ara gvyavs.
_ ver gamige, _ vuTxari me, _ dromerTis konsultacia ar
mWirdeba.
_ aki Tqvi, gulio.
_ albaT, unda meTqva suli, xasiaTi, guneba, _ vupasuxe me,
_ magram guli ufro Sesaferisi momeCvena.
_ ai, Turme ra yofila, _ miTxra man civad, _ Sen `is ambavi~ gaqvs mxedvelobaSi?
`is ambavi~, albaT, zomervildma uambo keTilSobilTa kavSirSi skatis TamaSis dros, vidre kurdRlis gul-RviZlis
pilpilian ragus miirTmevdnen da luds svamdnen, roca viRacas xelSi SerCa gulis koziri usamianod.
mama wamodga da bolTis cemas mohyva, Semdeg savarZlis ukan
gaCerda, sazurges daeyrdno da zemodan damxeda.
_ cxadia, sulelurad JRers da maRalfardovan sityvebad
mogeCveneba, magram ici, ra gaklia? _ miTxra man, _ is, rac
mamakacs mamakacad xdis, garemosTan Seguebis unari.
_ dRes me es erTxel ukve movismine, _ vupasuxe me.
_ maSin mesamedac moismine. unda Seeguo garemos.
_ Tavi damanebe, _ vupasuxe daRlilma.
_ rogor ggonia, ra xasiaTze davdgebodi, roca leo momadga da gamomicxada, kaTolike unda gavxdeo. es ambavi CemTvis
iseve mtkivneuli iyo, rogorc henrieTes sikvdili. rom eTqva,
komunisti vxdebio, guli naklebad metkineboda. axalgazrda
kaci rom ahyveba mcdar ocnebas socialur samarTlianobasa
da msgavs raRacaze, amis warmodgena SemiZlia. magram es, _ igi
143

savarZlis sazurges CaeWida da Tavi Zlier gadaaqnia, _ es ara,


ara.
etyoba, ar xumrobda, radgan erTianad gafiTrda da bevrad
ufro xnieri gamoCnda, vidre sinamdvileSi iyo.
_ dajeqi, mama, da erTi Wiqa koniaki dalie.
igi dajda da TaviT koniakis boTlze maniSna. servantidan
Wiqa gamoviRe da davusxi. koniaki ise dalia, rom arc madloba
uTqvams da arc gagimarjoso.
_ Sen es, albaT, ar gesmis, _ miTxra man.
_ ara, _ vupasuxe me.
_ maSinebs yvela axalgazrda kaci, visac aseTi ram swams,
_ miTxra man. _ amitomac momxvda ase mwared gulSi, magram
mainc Sevegue... Sevegue. ratom miyureb ase?
_ SenTan bodiSi maqvs mosaxdeli, _ vuTxari me, _ roca
televizoris ekranze gxedavdi, vfiqrobdi, didebuli msaxiobi iqneboda, klounisac ki scxia raRac-meTqi.
man undoblad Semomxeda, cotaTi Seuracxyofilic ki momeCvena da amitom swrafad davZine:
_ ara, mami, marTla sworupovari iyavi.
mixaroda, rom kvlav vipove `mami~.
_ ubralod, maT Tavs momaxvies es roli, _ miTxra man.
_ Senzea zedgamoWrili, _ vuTxari me, _ didebulad TamaSob.
_ me arasodes vTamaSob, _ miTxra man seriozulad, _ arasodes, ar mWirdeba TamaSi.
_ ikiTxon Senma mtrebma, _ vuTxari me.
_ mtrebi ar myavs, _ miTxra man aRSfoTebiT.
_ miT uaresi Seni mtrebisaTvis, _ vuTxari me.
kvlav undoblad Semomxeda, magram Semdeg gaecina da miTxra:
_ me marTla ar vTvli maT mtrebad.
_ kidev ufro cudad yofila saqme, vidre vfiqrobdi, _
vupasuxe me. _ gana imaT, visac mxolod fulze elaparakebi,
ar ician, rom yvelaze mniSvnelovans malavT, an, iqneb, ekranze
gamoCenamde winaswar uTanxmdebiT erTmaneTs?
man koniaki daisxa da gakvirvebulma Semomxeda.
144

_ mindoda SenTan momavalze melaparaka.


_ erTi wamiT momiTmine, _ SevaCere me, _ ubralod mainteresebs, rogor axerxebT amas. yovelTvis asaxelebT procentebs _ xuTi, aTi, oci, ormocdaaTi procenti, magram arasodes
ambobT, ra Tanxis procentebia es.
man Wiqa aswia, koniaki dalia da Semomxeda. sakmaod briyvuli gamometyveleba hqonda.
_ ariTmetikaSi didad ganswavluli ara var, _ ganvagrZe me,
_ magram vici, rom naxevari pfenigis asi procenti naxevari
pfenigia, xolo erTi miliardis xuTi procenti _ ormocdaaTi milioni... gesmis?
_ RmerTo Cemo, _ miTxra man, _ nuTu Sen imdeni dro gaqvs,
rom televizors uyureb?
_ diax, _ vupasuxe me, _ im ambis Semdeg, rogorc Sen
uwode, xSirad vuyureb televizors, didebulad macarielebs, mTlianad macarielebs... Tanac, roca sakuTar mamas
sam weliwadSi erTxel xedav, gixaria, televizoris ekranze
mainc rom dainaxe. am dros sadRac naxevrad bnel ludxanaSi vzivar da luds vwrupav... zogjer marTlac vamayob SeniT.
ra marjved arideb Tavs imas, uecrad rom vinmem gkiTxos, ra
Tanxidano...
_ cdebi, _ miTxra man civad, _ me arafers varideb Tavs.
_ gana mosawyeni ar aris, kacs rom sul ar hyavs mtrebi?
igi wamodga da gabrazebiT Semomxeda. mec wamovdeqi. Cven-Cveni savarZlebis ukan gavCerdiT da xelebi sazurgeze davawyveT.
me gamecina:
_ ra gasakviria, _ vuTxari me, _ rom, rogorc klouns,
pantomimis Tanamedrove formebi mainteresebs. erTxel, roca
ludxanis ukana oTaxSi marto vijeqi, televizorma xma dakarga, didebuli ram vixile: l art pour lart1-is SeWra xelfasis politikasa da ekonomikaSi. samwuxaroa, rom arasodes ginaxavs
Cemi nomeri `sameTvalyureo sabWos sxdoma~.
_ ai, ra unda giTxra, _ daiwyo man, _ Sen Sesaxeb gene1

lart pour lart (fr.) _ xelovneba xelovnebisaTvis.

145

holms velaparake. vTxove Seni ramdenime nomeri enaxa da CemTvis erTgvari recenzia warmoedgina.
uecrad damamTqnara. uzrdeloba iyo, magram ra gaewyoboda. kargad mesmoda, rogori saCoTiro mdgomareoba Seiqmna.
Rame cudad meZina, dRec mZime mqonda. magram roca sami wlis
unaxav mamas pirvelad xvdebi da cxovrebaSi pirvelad elaparakebi seriozulad, mTqnareba veraferi Tavazianobaa. me Zalian vRelavdi, amave dros, saSinlad daRlili viyavi da vnanobdi, rom maincdamainc axla amityda mTqnareba. geneholmis
gvarma dasaZinebeli wamaliviT imoqmeda Cemze. mamaCemisTana
adamianebi fiqroben, rom yvelaferi saukeTeso amqveynad maTi
wilxvedria: gulis saukeTeso eqimi msoflioSi _ dromerTi,
federaciuli respublikis saukeTeso kritikosi _ geneholmi,
saukeTeso mkeravi, saukeTeso Sampanuri, saukeTeso sastumro,
saukeTeso mwerali... ra mosawyenia. Cemi mTqnareba krunCxvebSi gadaizarda, ybebs tkacani gahqonda. geneholmi homoseqsualisti iyo, magram es faqti arafers cvlida. misi gvari mainc
mowyenilobas iwvevda CemSi. arian Semaqcevari homoseqsualistebic, magram me swored aseTebi mimaCnia mosawyen adamianebad,
gansakuTrebiT maSin, roca isini eqscentrikulnic arian. geneholmi ki homoseqsualistic iyo da eqscentrikulic. igi dedaCemis TiTqmis yvela wveulebas eswreboda da mosaubres ise
etmasneboda, rom Zalauneburad mis amonasunTqs sunTqavdi da
icodi, ra Wama im dRes. oTxi wlis winaT, roca ukanasknelad
Sevxvdi, kartofilis salaTis suni udioda da am sunis gamo
misi moiisfro-wiTeli Jileti da Taflisferi mefistofeluri ulvaSebi eqstravaganturi aRar meCveneboda. geneholmi enamoswrebuli kaci iyo da, radgan es yvelam icoda, iZulebuli
iyo mudam exumra. ase cxovreba damqancvelia.
_ mapatie, _ vuTxari mamas, roca davrwmundi, rom mkrunCxveli mTqnareba momeSva, _ mainc ras ambobs geneholmi?
mamaCemi Seuracxyofili iyo. ase emarTeba yovelTvis, roca
misi TandaswrebiT zedmetis uflebas aZleven Tavs. Cemma mTqnarebam subieqturad ki ara, obieqturad atkina guli. Tavi ise
gadaaqnia, rogorc maSin, roca lobios salafavi dainaxa.
146

_ geneholmi Sens zrdas didi interesiT adevnebda Tvals,


piradad Sendami ki Zalze keTiladaa ganwyobili.
_ homoseqsualistebi arasodes kargaven imeds, _ vupasuxe
me, _ jiuti xalxia.
_ moeSvi magas, _ miTxra mamaCemma ukmexad, _ gixarodes,
rom aseTi gavleniani da kompetenturi mfarveli gyavs.
_ didad bednieri var, _ vTqvi me.
_ magas imis sawinaaRmdegoc bevri ram aqvs, rac Sen aqamde
gikeTebia. Tumca arlekinisaTvis saWiro niWi ar gaklia, saamisod mainc ar emetebi da fiqrobs, yvelafer pieroseuls unda
moerido _ rogorc klouni arafrad vargixar. misi azriT,
dauyovnebliv pantomimaze gadasvla Seni erTaderTi saSvelia.
mismen? _ misi xma sul ufro da ufro mkveTrad JRerda.
_ rogor ara, _ mivuge me, _ mesmis yoveli Seni sityva,
yoveli Seni brZnuli da marTebuli sityva. yuradRebas nu miaqcev, Tvalebi rom maqvs daxuWuli.
sanam igi geneholmis sityvebs imeorebda, Tvalebi daxuWuli
mqonda. aman Cemze damamSvideblad imoqmeda da mixsna mamaCemis
ukan, kedelTan dadgmuli komodis cqerisagan. sazizRari nivTi
iyo da raRaciT skolas magonebda. muqyavisfrad SeRebil komods Savi saxelurebi da zeda waxnagTan yviTeli dekoratiuli
Tamasa hqonda. komodi maris ojaxidan gvergo wilad.
_ ganagrZe, _ vTxove wynarad, _ ilaparake.
daRlilobisagan cocxal-mkvdari viyavi, mtkioda kuWi,
Tavi da ise daZabuli videqi savarZlis ukan, rom muxli kidev
ufro gamisivda. daxuWul quTuToebs miRma sakuTar saxes vxedavdi, swored iseTs, rogoric sarkidan miyurebda aTasobiT
saaTis varjiSis dros _ sruliad umoZraos, TovliviT TeTri
umariliT dafaruls. arc wamwamebi iZvrian, arc warbebi, mxolod Tvalebs vamoZraveb nela aqeT-iqiT SemkrTali bocveriviT da swored amiT vaRwev im did efeqts, rasac geneholmisTana kritikosebi `animaliuri melanqoliis gamoxatvis saocar
unars~ uwodeben. axla mkvdari viyavi da aTasi saaTis varjiSi
Cems saxeSi iyo gamoketili, radgan araviTari SesaZlebloba
ar mqonda maris TvalebSi CavZiruliyavi da Tavi gadamerCina.
147

_ ilaparake, _ vTxove kvlav.


_ mirCia, erT-erT saukeTeso maswavlebels migabaro erTi
an ori wliT, SeiZleba naxevari wliTac. geneholmis azriT,
SenTvis aucilebelia erT rameze koncentrireba, swavla.
TviTSegrZnebis iseT dones unda miaRwio, rom uSualoba dagibrundes... da varjiSi, varjiSi, varjiSi... mismen?
madloba RmerTs, amjerad misi xma ufro rbilad JRerda.
_ diax, _ vuTxari me.
_ me mzad var, xeli gagimarTo.
iseTi grZnoba mqonda, TiTqos muxli gazometriviT mrgvali
da sqeli gamixda. savarZlis irgvliv xelebi ise movafaTure,
rom Tvalebi ar gamixelia, savarZelSi Cavjeqi da magidaze dadebuli sigaretis kolofi brmasaviT xelis faTuriT movZebne.
mamaCems sazareli yvirili aRmoxda. me ise kargad vbaZav brmas,
rom marTlac hgoniaT, TiTqos moulodnelad davbrmavdi. Cemi
sibrmave meve davijere da vifiqre, iqneb, marTlac brmad davrCe-meTqi. brma kacs ki ar ganvasaxierebdi, aramed kacs, romelic es wuTia dabrmavda. roca sigareti pirSi Cavide, vigrZeni
mamas sanTeblis ali da isic, Tu rogor TrToda.
_ Cemo biWo, _ miTxra SeSinebulma, _ avad xar?
_ diax, _ vupasuxe wynarad, sigareti movqaCe da kvamli
Rrmad CavisunTqe. _ sasikvdilod gadadebuli avadmyofi var,
magram ara brma. mtkiva kuWi, Tavi, muxli, mWams Savi melanqolia, magram yvelaze cudi is aris, rom geneholmi marTalia
daaxloebiT samocdaTxuTmeti procentiT. me isic ki vici, kidev ra giTxra. klaistze Camogigdo sityva, ara?
_ marTalia, _ miTxra mamam.
_ isic xom giTxra, jer suli unda davkargo, mTlianad
davcarielde, raTa Semdeg kvlav movipovo igi. giTxra Tu ara?
_ ki, miTxra, _ mipasuxa mamam, _ Sen saidan ici?
_ RmerTo Cemo, _ vupasuxe me, _ yvela mis Teorias vicnob
da vici, visganac isesxa. magram sulis dakargvis araviTari
survili ara maqvs, me misi ukan dabruneba minda.
_ ki magram, dakarge?
_ diax.
148

_ sad aris?
_ romSi, _ vupasuxe me, Tvalebi gavaxile da gavicine.
mamas marTlac SeeSinda, erTianad gafiTrda da daberda. mis
sityvebSi SvebasTan erTad sibraze igrZnoboda.
_ lawirako, _ miTxra man, _ gamaTamaSe?
_ samwuxarod, ara bolomde da arc ise ostaturad, _
vupasuxe me, _ geneholmi ityoda: `jer kidev metismetad naturalisturia~, da marTalic iqneboda. homoseqsualistebi
metwilad marTals amboben, radgan mdidari intuicia aqvT, magram meti araferi gaaCniaT. ra gaewyoba.
_ lawirako, _ gaimeora mamaCemma. _ rogor gamacure.
_ ara, _ vupasuxe me, _ ara, namdvil brmaze metad ar gamicurebixar. aucilebeli ar aris, xelebi afaTuro da sayrdeni
eZebo. zogi marTla brmaa da mainc brmas TamaSobs. ginda ai,
axla, Sen Tvalwin koWlobiT mival karamde da Sen tkivilisa da TanagrZnobisagan ayvirdebi, maSinve daurekav msoflioSi
saukeTeso qirurgs, freTcers. daviwyo? _ me ukve fexze wamovdeqi.
_ ar minda, moeSvi, _ miTxra gawamebulma da isev davjeqi.
_ Senc dajeqi, _ vTxove me, _ ver visveneb, roca fexze
dgaxar.
mama dajda, mineraluri wyali daisxa da dabneulma Semomxeda.
_ Sensas kaci verafers gaigebs, _ miTxra man, _ gamagebine mainc, ra ginda? sad girCevnia gaemgzavro saswavleblad _
londonSi, parizSi Tu briuselSi, swavlis fuls gadavixdi.
saukeTesos Tu avirCevT, kargia.
_ ara, _ vupasuxe daRlilma, _ swored es iqneboda cudi,
swavla veraviTar sargeblobas veRar momitans. CemTvis mxolod muSaobaa saWiro. vswavlobdi cameti wlisa, ToTxmetisa,
vswavlobdi ocdaerT wlamde. mxolod Tqven ar SegimCneviaT
es. geneholmi Tu marTla fiqrobs, rom me kidev SemiZlia rame
axali viswavlo, ufro briyvi yofila, vidre megona.
_ geneholmi specialistia, _ miTxra mamam, _ yvelaze kargi specialisti imaT Soris, visac ki aq vicnob.
149

_ marTalia, aseTi specialisti Cven ar gvyavs, _ vupasuxe


me, _ magram igi mainc specialistia da meti araferi. gvarianad icnobs Teatrs, erkveva tragediaSi, komediaSi, Commedia
dellarte1-Si, pantomimaSi, magram, aba, Sexede, ras hgavs misi komedianturi cdebi, roca uecrad iisfer perangSi gamowyobili da Savi abreSumis bafTiT yeldamSvenebuli gamogvecxadeba.
aseTi ramisa diletantsac ki Sercxveboda. yvelaze uaresi is
ki ar aris, kritikosebi rom kritikulad arian ganwyobilni,
aramed is, rom sakuTari Tavis mimarT arc kritikul damokidebulebas iCenen da arc iumoris grZnoba gaaCniaT, rac savalaloa. ra Tqma unda, geneholmi kargi specialistia, magram Tu
hgonia, scenaze gatarebuli eqvsi wlis Semdeg kidev swavlas
unda Sevudge _ suleli yofila.
_ maS, fuli ar gWirdeba? _ mkiTxa man.
mis xmaSi raRac Svebis magvari igrZnoboda da aman eWvi aRmiZra.
_ rogor ara, _ vupasuxe me, _ fuli Zalian mWirdeba.
_ raSi unda gamoiyeno. aseT viTarebaSi kvlav apireb scenaze gamosvlas?
_ ra viTarebaSi? _ vkiTxe me.
_ ra da, _ miTxra odnav darcxvenilma, _ xom ici, rasac
weren Senze gazeTebi.
_ gazeTebi? _ vkiTxe me. _ sami Tvea mxolod provinciis
scenaze gamovdivar.
_ me yvela gazeTs movuyare Tavi da geneholmTan erTad Seviswavle.
_ daswyevlos eSmakma, _ vTqvi me, _ ramdeni gadauxade
amaSi?
mama gawiTlda.
_ moveSvaT am ambavs, _ miTxra man, _ amgvarad, ras apireb?
_ varjiSs, _ vupasuxe me, _ naxevari weli, erTi weli,
jerjerobiT ar vici.
_ sad?
1

150

Commedia dellarte (ital.) _ niRbebis komedia.

_ sad da aq, _ vuTxari me, _ aba, sxvagan kidev sad?


man Tavs Zala daatana, rom SiSi ar gamoemJRavnebina.
_ arc SegawuxebT da arc SegarcxvenT, Tqvens Jurfiqszec ki
ar moval, _ vuTxari me.
igi gawiTlda. ramdenjerme maT Jurfiqsze, Sinaurulad ki
ara, ucxosaviT gamovcxaddi. stumariviT vsvamdi koqteils,
vatandi zeTisxils, vsvamdi Cais, xolo gamomSvidobebisas sigaretebs ise mourideblad vitenidi jibeSi, rom mosamsaxureebi amas xedavdnen, wiTldebodnen da pirs maridebdnen.
_ ah, _ Tqva mamaCemma da savarZelSi Setrialda. yvelafers
erCia amdgariyo da fanjarasTan gaCerebuliyo, magram amis
nacvlad Tvalebi daxara da miTxra:
_ merCia ufro saimedo gzas dasdgomodi, im gzas, geneholmi rom girCevs. saeWvo saqmis dafinanseba miWirs. nuTu Sen araferi dazoge? bolo wlebSi mgoni, kargi Semosavali gqonda.
_ pfenigi ar damizogavs. jibeSi mxolod erTi marka midevs.
jibidan marka amoviRe da mamas vuCvene. igi marTla daixara
da ise dauwyo Tvaliereba markas, rogorc ucnaur mwers.
_ dajereba miWirs, _ miTxra man, _ yovel SemTxvevaSi,
mflangvelad me ar gamizrdixar. ra Tanxa dagWirdeba yovelTviurad, rogora gaqvs mTeli es ambavi warmodgenili?
guli Zlier amiCqrolda. ar megona, ase pirdapir Tu SemomTavazebda daxmarebas. davfiqrdi, arc Zalian bevri unda
momeTxova da arc Zalian cota. erTi sityviT, imdeni, rom sacxovreblad myofnoda. magram warmodgena ar mqonda, ramdeni
damijdeboda. ise avReldi, oflma damasxa.
_ upirveles yovlisa, _ vTqvi me, _ mWirdeba rezinis sqeli leibi, daaxloebiT am oTaxis sigrZe-siganisa, Svidi metri
xuTze. SegiZlia ufro iafad SeiZino rezinis damamzadebeli
fabrikidan, rainze rom gaqvT.
_ keTili, _ miTxra man RimiliT, _ Semomiwiravs leibi _
Svidi metri xuTze, magram geneholmi fiqrobs, rom akrobatikaze ar unda daxurdavde.
_ arc vapireb, mami, _ vuTxari me, _ leibis garda, TveSi
aTasi marka damWirdeba.
151

_ aTasi marka, _ gaikvirva man da wamodga. mamaCems marTla


SeeSinda, tuCebi ukankalebda.
_ ho, kargi, _ vuTxari me, _ Sen ramdens varaudobdi?
warmodgena ar mqonda, sinamdvileSi ramdeni fuli hqonda mamaCems. imdeni angariSi ki vicodi, TveSi aTasi marka weliwadSi rom Tormeti aTas markamde avidoda, magram aseTi
Tanxa mas ar gaakotrebda. igi marTlac milioneri iyo. es maris mamam erTxel miangariSa da dawvrilebiTac amixsna. axla
zustad aRar maxsovs, magram mamaCems aqciebi yvelgan hqonda
da yvelaferSi `eria xeli~, sabanao fxvnilebisa da siTxeebis
fabrikaSic ki.
mama Tavisi savarZlis ukan sruliad mSvidad scemda bolTas
da tuCebs ise amoZravebda, TiTqos raRacas angariSobso. iqneb,
marTlac angariSobda, magram es Zalian didxans gagrZelda.
kvlav gamaxsenda, rogor iZunwes Cemma mSoblebma, roca me
da mari bonidan gaviqeciT. mamam momwera, moraluri mosazrebebis gamo verafriT dagexmarebio, vimedovneb, sakuTar Tavs
da `Sen mier Secdenil wesier, gaubedurebul qaliSvils gamrje marjveniT Seinaxav~. rogorc ici, me yovelTvis vafasebdi
moxuc derkums, rogorc mowinaaRmdeges da rogorc adamians,
da amitom Seni saqcieli samarcxvinod mimaCniao.
Cven kiolnis erT-erTi raionis, erenfeldis pansionatSi
vcxovrobdiT. is Svidasi marka, marim rom dedisgan miiRo memkvidreobiT, erT TveSi gaqra. me ki megona, did momWirneobas
viCendi da Zalze gonivrulad vxarjavdi fuls.
pansionati erenfeldis sadguris maxloblad mdebareobda. Cveni oTaxis fanjridan rkinigzis miwayrili da aguris
wiTeli kedeli moCanda. qalaqSi mura naxSiriT datvirTuli matareblebi Semodiodnen da ukan carieli brundebodnen. sanugeSo sanaxaoba iyo, borblebi gulis amaCuyeblad
raxraxebdnen. modi da nu ifiqrebdi Cveni ojaxis gawonasworebul qonebriv mdgomareobaze. saabazanodan TuTiis taStebi
da Tokze gakidebuli sarecxi moCanda. zogjer sibneleSi mesmoda, rogor isrodnen fanjridan ezoSi malulad konservis
152

kolofs an nagviT savse parks. abazanaSi Cawolili, xSirad


vmRerodi liturgiul simRerebs. diasaxlisma jer simRera amikrZala: xalxi ifiqrebs, gakreWil mRvdlebs vmalavo,
Semdeg ki _ abazaniT sargeblobac. misi azriT, metismetad
xSirad vbanaobdi, rasac zedmet fufunebad Tvlida. zogjer
diasaxlisi ezoSi Cadioda da nagvis gadmomyrelis vinaoba
rom daedgina, nagviT savse parkebs qeqavda: xaxvis nafcqvenebi,
yavis naleqi, dabegvili katletebis Zvlebi didZal masalas
aZlevda fiqrisa da varaudisaTvis, sayasboebsa da bostneulis duqnebSic gamoikiTxavda xolme, iqneb, rame sagulisxmo
dascdeTo, magram uSedegod.
nasufraliT verc erTxel ver miakvlia, vin iyo es individi. amitom wyevla-krulva, romelsac igi sarecxiT dafarul
zecas ugzavnida, ise iyo Camoyalibebuli, rom yvelas egona,
piradad me mgulisxmobso.
_ veravin momatyuebs, RdinSi Cavyvebi da mainc gavigeb.
dildilaobiT fanjris rafaze gadayudebulni vudarajebdiT fostalions, romelsac CvenTvis zogjer maris megobari
qalebis, leosa da anas amanaTebi mohqonda. drodadro, Zalze
araregularulad, babuaCemic gvigzavnida Ceks. Cemi mSoblebi
ki mxolod imas moiTxovdnen, rom Cemi bedis gamgebeli Tavad
vyofiliyavi da sakuTari Zal-RoniT gavmklavebodi gaWirvebas.
mogvianebiT dedam isic ki momwera, Svilad ar gcnobo. misi
ugemovnoba zogjer idiotur ukiduresobamde midioda. werilSi CaCxira citata Snicleris romanidan `gaorebuli guli~.
am romanSi mSoblebi ar cnoben TavianT qaliSvils, romelmac
uari Tqva gaeCina Svili `keTilSobili, magram uvargisi xelovanisagan~, mgoni, msaxiobisagan. dedam sityvasityviT amowera
citata romanis merve Tavidan: `sindisi mkarnaxobs, ar gcno~.
dedaCemis azriT, es citata zustad gamoxatavda Cemdami mis
damokidebulebas. asea Tu ise, `Svilad aRar mcnobda~.
darwmunebuli var, dedaCemma es imitom gaakeTa, rom `arcnoba~ zedmet usiamovnebas aaridebda rogorc mis sindiss, aseve
mis pirad angariSze Caricxul fulsac. Cemianebi moelodnen,
153

rom me gmiruli cxovrebis gzas davadgebodi: fabrikaSi an mSeneblobaze daviwyebdi muSaobas, raTa satrfo merCina, magram
ase ar moviqeci da yvelas imedi gaucruvda. leom da anamac
aSkarad magrZnobines, rogor gavucrue maT imedebi. fiqrebSi
isini ukve mxedavdnen, rogor gamovdiodi uTenia saxlidan iRliaSi amoCrili TunuqaTi da buterbrodebiT, rogor vugzavnidi xeliT maris oTxas kocnas da saRamoobiT rogor vbrundebodi Sin `daRlili, magram kmayofili~, rogor vkiTxulobdi
gazeTebs da Sevcqerodi qsoviT garTul maris. magram me odnavadac ar vcdilvar, maTi es warmodgena realobad meqcia. sul
marisTan viyavi da marisac erCia, mis gverdiT vyofiliyavi.
Tavs `xelovnad~ vgrZnobdi (gacilebiT metad, vidre odesme
migrZnia Semdeg) da oriveni xorcs vasxamdiT Cvens bavSvur
ocnebas bohemaze: oTaxSi `kiantis~ boTlebi gvedga, kedlebs
jvaloTi da aWrelebuli xis qerqebiT vrTavdiT. roca kiolnSi gatarebul wels vigoneb, ise miCuydeba guli, rom dResac
vwiTldebi. kviris bolos mari diasaxliss estumreboda da
rogorc ki binis qiris gadavadebas sTxovda, diasaxlisi erT
qoTqoTs atexda, Cemze eubneboda, ratom ar iwyebs muSaobaso.
_ Cemi qmari xelovania, diax, xelovani, _ eubneboda mari
didebuli paTosiT.
erTxel gavigone, rogor SesZaxa WuWyian kibeze gaCerebulma
marim diasaxliss karRia oTaxSi:
_ diax, xelovani!
diasaxlisma ki pasuxad xrinwiani xmiT miayvira:
_ rao, xelovani? Tanac qmaria? ras gaixareben qorwinebis
saregistracio biuroSi!
yvelaze ufro diasaxliss is axelebda, rom Cven TiTqmis
yoveldRe aT an Tormet saaTamde loginSi viweqiT. aba, sad
hqonda am qals imdeni fantazia, mimxvdariyo, rom am gziT yvelaze moxerxebulad vzogavdiT erTi sauzmisa da refleqtorisaTvis saWiro denis fuls, arc is icoda, Tormet saaTamde
rom ar miSvebdnen savarjiSod samrevlos patara darbazSi,
radgan im darbazSi SuadRemde yovelTvis raRac RonisZieba
imarTeboda: konsultacia dedebisaTvis, mecadineoba imaTT154

vis, vinc pirveli ziarebisaTvis emzadeboda da mzareulTa


mosamzadebeli kursebis anda sadabo kaTolikuri kooperativis kreba. Cven im eklesiis maxloblad vcxovrobdiT, romlis
kapelani hainrih beleni iyo. swored man miSova oTaxi pansionatSi da patara sceniani darbazic damiTmo savarjiSod.
maSin bevri kaTolike gulTbilad gvepyroboda. qali, romelic mzareulTa mosamzadebel kursebze mecadineobas atarebda, yovelTvis gvimaspinZldeboda morCenili kerZebiT, umetes
SemTxvevaSi wvnianiTa da pudingiT, zogjer xorcsac gvimatebda, xolo roca mari dalagebaSi exmareboda, erT Sekvra
karaqs an erT park Saqars imetebda. zogjer darbazSi Cemi
varjiSis dawyebamde rCeboda, siciliT kvdeboda da nasadilevs yavas gviduRebda. Cven maSinac kargad gvepyroboda, roca
gaigo, rom jvardawerilebi ar viyaviT. me mgoni, is sulac ar
fiqrobs, rom xelovani `wesierad qorwindeba~. civ dReebSi
ufro adre mivdiodiT samrevlo saxlSi. mari mzareulobas
swavlobda, me ki garderobSi vijeqi eleqtrorefleqtorTan
da vkiTxulobdi. Txeli kedlis miRma jer xiTxiTi ismoda
darbazSi, Semdeg ki seriozuli moxsenebebi kaloriebze, vitaminebsa da kalkulaciaze. erTi sityviT, mTeli es ambavi Zalian marTobda.
Cven mxolod dedaTa konsultaciis dRes gvikrZalavdnen iq
misvlas, sanam yvelaferi ar moTavdeboda. axalgazrda eqimi
qali, romelic konsultacias atarebda, Zalze koreqtuli da
Tavaziani iyo, magram Tu rames daiCemebda, Tavisas gaitanda.
scenaze rom davxtodi, mtvris buRi dgeboda da SiSiT guli
uskdeboda. imasac amtkicebda, mtvris korianteli meore dResac trialebs darbazSi da Cvil bavSvebs vnebso. bolos imas
miaRwia, rom konsultaciamde ocdaoTxi saaTis ganmavlobaSi
ar mqonda ufleba, scenaze fexi Semedga. amis gamo hainrih belens Selaparakebac ki mouvida mRvdelTan. mRvdelma ar icoda, me rom yoveldRe vvarjiSobdi darbazSi da hainrihs mosTxova: moyvasisadmi siyvarulSi maincdamainc Sors nu Sestopavo. zogjer maris eklesiaSic davyvebodi, iq Zalian Tbiloda,
radiators gadavajdebodi xolme, irgvliv siCume sufevda. qu155

Cis xmauri saidanRac Soridan ismoda. carieli eklesia guls


esalbuneboda: Svidi-rva kaci Tu Canda aqa-iq. zogjer iseTi
grZnoba meufleboda, TiTqos mec vekuTvnodi am wynar, sevdian
sakrebulos, romelic mistiroda iseT saqmes, uZlurebaSic
ki didebul STabeWdilebas rom axdenda. Cemsa da maris garda
eklesiaSi mxolod dedabrebi dadiodnen. wiravda hainrih beleni da misi arapaTetikuri xma kargad exameboda bnel, usaxur
eklesias. erTxel diakoni ar movida da hainrihs wirvis damTavrebaSic ki davexmare, swored maSin, roca saxareba marjvnidan
marcxniv gadaaqvT. SevamCnie, uecrad hainrihi daibna, ritmi
dakarga, imwamsve wamovxti, marjvena mxares dadebuli saxareba
aviRe, Sua sakurTxevelTan daviCoqe da saxareba marcxena mxares davde. im dRes rom hainrihs ar davxmarebodi da uxerxuli
mdgomareobidan ar gamomeyvana, Cems Tavs uzrdelad CavTvlidi.
mari usaSvelod gawiTlda, hainrihs ki gaeRima. erTmaneTs didi
xania vicnobdiT, ramdenime wliT Cemze ufrosia, internatSi
fexburTis gundis kapitani iyo. wirvis Semdeg hainrihs saeklesio samoselis sacavTan velodi. igi Cveulebriv sauzmeze
gvpatiJebda. sawvrilmano duqanSi nisiad yidulobda kvercxs,
lors, yavas, sigaretebs da bavSviviT uxaroda, roca misi ekonomi qali avad xdeboda.
momagonda yvela adamiani, vinc maSin dagvexmara, am dros ki
Cvenebi WuWyian milionebs gadaefofrnen, xeli mkres da TavianTi moraluri safuZvlebiT tkbebodnen.
mamaCemi isev bolTas scemda savarZlis ukan da, angariSiT
garTuli, tuCebs acmacunebda. erTi piroba davapire meTqva
misTvis, ar mWirdeba Seni fuli-meTqi, magram gadavifiqre _
mgoni, mqonda ufleba, rame mimeRo misgan, Tanac jibeSi erTi
marka medo da ar mindoda, iseTi gmiroba gamomeCina, Semdeg
sananeblad rom gamixdeboda. fuli marTlac mWirdeboda,
usaSvelod mWirdeboda, xolo mas Semdeg, rac saxlidan wamovedi, mamas CemTvis pfenigic ar moucia. leom mTeli Tavisi
jibis fuli mogvca, ana zogjer sakuTari xeliT gamomcxvar
TeTr purs gvigzavnida, mogvianebiT babuaCemic gvigzavnida
156

drodadro fuls, TxuTmet, ocmarkian Ceks, xolo erTxel


ratomRac ocdaormarkiani Ceki miviReT da dRemde ver mivmxvdarvar, ra iyo amis mizezi. am Cekebis gamo yovelTvis namdvili
speqtaklebi imarTeboda. arc Cvens diasaxliss da arc hainrihs bankSi angariSi ar hqondaT gaxsnili. saerTodac, Cveni
ar iyos, verc hainrihi erkveoda CekebSi. pirveli Ceki Tavisi mrevlis saqvelmoqmedo fondis angariSze Caricxa, mere ki
Semnaxvel salaros miakiTxa da iq auxsnes saCeko operaciebis
mizani da nairsaxeoba. amis Semdeg Tavis mRvdelTan gamocxadda da mosTxova TxuTmeti markis Ceki. mRvdeli lamis gagiJda,
veraviTar Ceks ver mogcemo, ganucxada hainrihs, mere momkiTxaven, ra mizniT gaecio. saqvelmoqmedo fondi saCoTiro saqmea, xSirad amowmebeno. Tu Cavwere: `mieca sesxad kapelanbelens kerZo angariSsworeba Cekis sakompensaciod~, Semomedavebian, mrevlis saqvelmoqmedo fondis angariSi Savi birJa ar
gaxlavT, sadac `bneli warmoSobis~ Cekebs axurdavebeno. mxolod is SeuZlia, angariSsworebis Ceki SemosavalSi Caweros
garkveuli Semosawiris saxiT, rogorc Snirisagan SnirisaTvis daxmareba, Semdeg ki momces fuli, rogorc saqvelmoqmedo
fondis daxmareba. marTalia, mTlad swori araa, magram aseTi
ram mainc dasaSvebiao, gviTxra man. erTi sityviT, am TxuTmeti
markis miRebas mTeli aTi dRe dasWirda. hainrihs aTasi sxva
saqmec hqonda mosagvarebeli da Cemi Cekis ganaRdebas xom ver
Seswiravda yvelafers. mas Semdeg SiSi mipyrobda, roca babuaCemisagan Ceki momdioda. is dasawvavi Ceki fulic iyo da arc
iyo, arasodes ar iyo is, rac marTla gvWirdeboda _ naRdi
fuli. imisaTvis, rom angariSsworebis Cekebis nacvlad CvenTvis gasanaRdebeli Cekebi moeca, bolos da bolos, hainrihma bankSi angariSi gaxsna, magram xSirad igi sami-oTxi dRiT
sadRac miemgzavreboda. maSin ki, roca ocdaormarkiani Ceki
miviReT, samkvirian SvebulebaSi iyo da me ris vai-vaglaxiT
movnaxe kiolnSi Cemi erTaderTi bavSvobis megobari edgar
vinekeni. mas raRac Tanamdeboba eWira germaniis social-demokratiuli partiis aparatSi, mgoni, referenti iyo kulturis dargSi. misamarTi telefonis wignSi vipove, magram
157

rom damereka, ocpfenigiani ar mqonda. kioln-erenfeldidan


kioln-kalkamde fexiT viare, edgari Sir ar damxvda. saRamos
rva saaTamde saxlTan velode, radgan diasaxlisma ar isurva,
SeveSvi mis binaSi. edgari cxovrobda Zalian didi da Zalian
bneli eklesiis maxloblad, engelsis quCaze (dRemde ar vici,
rogorc germaniis social-demokratiuli partiis wevri,
valdebulad grZnobda Tu ara Tavs, engelsis quCaze dasaxlebuliyo). saSinlad gavwvaldi, Zalze daviRale, mSioda, sigareti ar mqonda, Tanac vicodi, rom mari Sin ijda da wuxda.
melanqoliiT daavadebuli kacisaTvis veraferi samkurnalo
sanaxaobaa kiolni-kalki, engelsis quCa da maxloblad mdebare qimiuri qarxana. bolos safunTuSeSi Sevedi da gamyidvel
qals vTxove, funTuSa maCuqeT-meTqi. qali axalgazrda iyo,
magram gonji. davelode im wuTs, roca safunTuSe erTi wamiT
dacarielda, swrafad SevaRe kari da gamyidvels ise mivmarTe,
rom saRamo mSvidobisac ki ar miTqvams:
_ maCuqeT erTi funTuSa.
meSinoda, aravin Semomswreboda. qalma Semomxeda, isedac
Txeli, uJmuri tuCebi jer ufro gauTxelda, Semdeg daumrgvalda da amoeburca, bolos parkSi sami funTuSa da nazuqi Cado da uxmod momawoda. mgoni, madlobac ki ar miTqvams,
parks xeli davtace da gareT gamovvardi. Semdeg im karis zRurblze Camovjeqi, sadac edgari cxovrobda, funTuSasa da
nazuqs vnTqavdi da drodadro im jibes visinjavdi, sadac ocdaormarkiani Ceki medo. ocdaori ucnauri ricxvi iyo, saidan
gaCnda, iqneb, romelime sabanko angariSis naSTia-meTqi, vfiqrobdi CemTvis. iqneb, gamexumra an SemTxvevis bralia, magram
ucnauri is iyo, rom 22 ricxviTac ewera da sityvieradac da
roca werda, babua uTuod raRacas fiqrobda. ras _ verafriT
mivxvdi. Semdeg aRmoCnda, rom kalkis raionSi, engelsis quCaze edgars mxolod saaT-naxevari velodi, me ki es dros mWmunvarebiT aRsavse usasrulobad momeCvena. mTrgunavda Carigebuli bneli saxlebi da qimiuri qarxnis kvamli. edgars ise
gauxarda Cemi danaxva, rom saxe gaubrwyinda. mxarze xeli damkra da oTaxSi Semiyvana. kedelze brextis didi suraTi ekida,
158

mis qveS _ gitara. sakuTari xeliT Sekowiwebul Taroze jibis gamocemebi elaga. gavigone, gareT gasuli rogor gauwyra
diasaxliss imisaTvis, rom oTaxSi ar SemomiSva. Semdeg arayi
moitana da saxegabrwyinebulma miambo, rogor mougo brZola Teatralur saqmeTa komitetSi qristian-demokratiuli
partiis aqoTebul ZaRlebs. mere mTxova, meambna yvelaferi,
rac Tavs gadamxda Cveni ukanaskneli Sexvedris Semdeg. bavSvobaSi sul erTad vTamaSobdiT. mamamisi jer sacurao auzis
zedamxedveli iyo, Semdeg ki Cveni saxlis maxloblad mdebare
sportuli moednis daraji. moyolis Tavi ar mqonda, Sevexvewe,
momeSvi-meTqi. oriode sityviT gavacani Cemi mdgomareoba da
Cekis sanacvlod fuli vTxove. man yvelaferi gaigo, didi keTilSobileba gamoiCina da maSinve ocdaaTi marka naRdi fuli
momca. arafriT ar undoda Cekis aReba, magram TiTqmis cremlmoreuli Sevexvewe, gamomarTvi-meTqi. bolos, roca didi
xvewna-mudaris Semdeg Ceki gamomarTva, cota nawyeni darCa.
vTxove, gvwveoda, enaxa, rogor vvarjiSobdi. bolos fostasTan rom tramvais gaCerebaa, iqamde mimacila, magram am dros
moedanze gaCerebuli Tavisufali taqsi davinaxe, misken gavqandi da Cavjeqi. roca manqana daiZra, edgaris gaognebul, nawyen,
gafiTrebul farTo saxes ZlivsRa movkari Tvali. maSin pirvelad miveci Tavs taqsiSi Cajdomis ufleba da Tu odesme romelime adamians taqsiT mgzavroba daumsaxurebia, im saRamos
aseTi kaci me viyavi. ver gavuZlebdi mTel kiolnSi tramvaiT
jayjays da kidev erTi saaTiT maris unaxaobas. taqsiT mgzavroba rva markamde damijda, mZRols ocdaaTi pfenigi vaCuqe,
da Cveni pansionatis kibeze avirbine. atirebuli mari kiserze
Camomekida da mec avtirdi. orivem didi SiSi vWameT, mTeli
saukune viyaviT daSorebuli erTmaneTs da uzomod sasowarkveTilebs erTmaneTisaTvis arc ki gvikocnia. mxolod gauTaveblad vCurCulebdiT, rom aRarasodes, aRarasodes, aRarasodes davSordebiT erTmaneTs. `sanam sikvdili ar gagvyris~, CamCurCula marim. Semdeg marim `wesrigSi moiyvana Tavi~, _ ase
uwodebda amas, _ tuCebi SeiReba, loyebi Seiferada da Cven
dasanayreblad venloeStrases erT-erT budruganaSi SevediT.
159

or-ori ulufa guliaSi geaxeliT, Semdeg erTi boTli wiTeli Rvino viyideT da Sin davbrundiT.
edgarma taqsiT mgzavroba bolomde verafriT mapatia. mas
Semdeg xSirad vxvdebodiT erTmaneTs, xolo roca maris muceli moeSala, kidev erTxel dagvexmara fuliT. marTalia, Cems
imdRevandel taqsiT gamgzavrebaze araferi uTqvams, magram
erTgvari undobloba Cem mimarT mainc gauCnda da dRemde ver
moiSora.
_ o, RmerTo, _ Tqva mamaCemma xmamaRla da imgvari toniT,
rom Zalze meucxova, _ gaaxile Tvalebi da xmamaRla ilaparake. msgavsi fandebi CemTan aRar gagiva.
Tvalebi gavaxile da mamas Sevxede. gabrazebuli iyo.
_ gana vlaparakobdi? _ vkiTxe me.
_ diax, _ miTxra man, _ raRacas luRluRebdi SenTvis,
magram me veraferi gavige, garda `WuWyiani milionebisa~.
_ es aris erTaderTi ram, risi gagebac SegiZlia da gesmis
kidec.
_ kidev gavigone `angariSsworebis Ceki~.
_ diax, diax, _ vuTxari me, _ axla ki Camojeqi da miTxari, ra Tanxas varaudobdi, roca erTi wlis ganmavlobaSi
yovelTviur daxmarebas mpirdebodi?
mamas mivuaxlovdi, xeli frTxilad movkide mxrebSi da
savarZelSi Cavsvi. igi maSinve wamodga da Cven Zalian axlos
aRmovCndiT erTmaneTis pirispir.
_ es saqme yovelmxriv avwon-davwone, _ miTxra man, _ Tu ar
mogwons Cemi piroba, Tu ar ginda kontrols daqvemdebarebuli
soliduri ganaTleba miiRo da aq gsurs muSaoba... maSin, ase
vTqvaT, TveSi orasi marka sakmarisi iqneba.
darwmunebuli viyavi, rom oras ormocdaaTis an samasis SemoTavazebas apirebda, magram sul bolo wamSi orasi Tqva. etyoba, Cemma gamometyvelebam SeaSina, radgan ise swrafad daiwyo
laparaki, mis darbaislur garegnobas sul rom ar Seefereboda.
_ geneholmi ambobs, pantomimis safuZveli asketizmiao.
160

xma arc amjerad amomiRia. mamas klaistis TojinasaviT `carieli TvalebiT~ vucqerodi. gulic ki ar momdioda, imdenad
gaocebuli viyavi, rom carieli Tvalebi, ris miRwevac varjiSis dros Zalian miWirda, axla bunebriv gamometyvelebad
meqca. mama nerviulobda, zeda tuCi oflma daunama. pirvel
wuTebSi arc gabrazebas vgrZnobdi da arc siZulvils. carieli Tvalebi nel-nela TanagrZnobiT amevso.
_ Zvirfaso mami, _ daviwye wynarad, _ orasi marka sulac
ar aris iseTi cota, rogoric Sen ggonia, sakmaod mozrdili
Tanxaa, amaze ar minda gedavo, magram ici ki, rom asketizmi
sakmaod Zvirad Rirebuli siamovnebaa, yovel SemTxvevaSi, asketizmis is saxe, geneholms rom aqvs mxedvelobaSi. aseTi asketizmis safuZveli mkacri dietaa... saWiroa bevri mWle xorci,
nair-nairi salaTebi. asketizmis yvelaze iafi forma SimSilia,
magram mSieri klouni... Tumca mTvral klouns isev mSieri
sjobia.
ukan davixie. ar msiamovnebda masTan ise axlos dgoma, rom
damenaxa, rogor umsxvildeboda tuCebze oflis wveTebi.
_ mismine, _ vuTxari me, _ fulze nuRar vilaparakebT,
vilaparakoT sxva rameze, rogorc jentlmenebs SeSveniT.
_ me marTla msurs dagexmaro, _ miTxra sasowarkveTili
xmiT, _ siamovnebiT mogcem samas markas.
_ fulze sityvis gagoneba aRar minda. mirCevnia is giTxra,
ris aRmoCenam gamakvirva yvelaze metad bavSvobaSi.
_ mainc? _ mkiTxa man da ise Semomxeda, TiTqos sasikvdilo
ganaCens eloda. darwmunebuli iyo, sityvas Camovagdebdi mis
sayvarelze, romelsac godesbergSi vila auSena.
_ damSviddi, damSviddi, _ vuTxari me, _ SeiZleba gagikvirdes, magram bavSvobaSi yvelaze metad is gvakvirvebda, rom
saxlSi saxeTqi arasodes gvyofnida.
sityva `saxeTqis~ gagonebaze SekrTa, nerwyvi gadaylapa,
xrinwianad gaicina da miTxra:
_ albaT, imis Tqma ginda, rom saWmeli ar gqondaT saZRomad.
_ zustad, _ vupasuxe mSvidad, _ saWmeli arasodes gvqon161

da saZRomad, yovel SemTxvevaSi, saxlSi _ arasodes. dRemde


ar vici, ra iyo amis mizezi _ principi Tu siZunwe. netav, Tu
ici, ras grZnobs bavSvi, romelmac naxevari dRe velosipediT
inavarda, fexburTi iTamaSa da rainSi icurava?
_ albaT, mglis mada eRviZeba, _ miTxra man.
_ ara, _ vupasuxe me, _ mSieria. daswyevlos eSmakma, bavSvobidanve vicodiT, rom mdidrebi viyaviT, Zalian mdidrebi,
magram am simdidridan Cven araferi gvxdomia wilad, rigianad
verc ki vWamdiT.
_ gakldaT rame?
_ diax, _ vupasuxe me. _ xom giTxari, saWmeli-meTqi. garda amisa, jibis fuli. ici, ra menatreboda bavSvobaSi?
_ RmerTo Cemo, _ wamoiZaxa SeSinebulma, _ ra?
_ kartofili, _ vupasuxe me, _ magram deda maSin gaxdomis maniam Seipyro, _ xom ici, mudam uswrebda dros, _
Cvens saxlSi yovelTvis fuTfuTebdnen ugunuri ybedebi, TiToeuls gansxvavebuli kvebis Teoria hqonda da, samwuxarod,
am TeoriebSi kartofili araviTar didebiT rols ar TamaSobda. roca Sin ar iyaviT, moaxleebi samzareuloSi kartofils
ixarSavdnen, kanianad xarSavdnen da Semdeg karaqiT, mariliTa
da xaxviT kazmavdnen. zogjer Cvenc gvaRviZebdnen, uflebas
gvaZlevdnen piJamebiani CavsuliyaviT dabla da muceli kartofiliT amogveyora. aseTi gamaspinZlebisaTvis erTi piroba
unda dagvecva: krinti ar unda dagveZra aravisTan. paraskeobiT
vinekenebTan davdiodiT. maT yovelTvis hqondaT kartofilis
salaTa da frau vinekeni sagangebod gvivsebda TefSebs. garda
amisa, Cvens ojaxSi yovelTvis cota puri gamohqondaT sufraze, mxedvelobaSi maqvs Cveni puris kalaTi, o, is dawyevlili
Wvavis kverebi, pirSi rom xraSaxruSi gahqonda, anda TiTqosda `janmrTelobisaTvis sasargeblo~ naxevrad gamxmari puris
naWrebi... vinekenebs ki yovelTvis hqondaT axali puri, edgars
TviTon mohqonda safunTuSidan. frau vinekeni marcxena xeliT
mTel purs gverdze miidebda, marjveniT ki did, gafumfulebul naWrebs gviWrida. Cven maT vitacebdiT da zemodan vaSlis
fafas vusvamdiT.
162

daRlili mama Tavs miqnevda. sigaretebi gavuwode, erTi


cali aiRo da me cecxli movukide. mecodeboda. mamisaTvis,
albaT, Znelia pirvelad esaubros gulaxdilad Svils, romelic ocdarva welsaa mitanebuli.
_ da kidev aTasi sxva ram gvaklda, _ ganvagrZe me, _ magaliTad, Zirtkbila an sahaero buStebi. dedas sahaero buStebis yidva mflangvelobad miaCnda. sworia, marTlac, namdvili mflangvelobaa, magram mTeli Tqveni WuWyiani milionebis
sahaero buStebiT caSi gasafrenad Cveni mflangvelobisadmi
ltolva ar ikmarebda. an Tundac iaffasiani sawuwni kanfetebi. amaze dedas yovlad Semzaravi gonivruli Teoriebi hqonda, romelTa mixedviTac es kanfetebi Sxamia, namdvili Sxami.
magram Sxamianis nacvlad ukeTes kanfetebs ar gvirigebda da,
saerTod, aranairs ar yidulobda. internatSi yvelas ukvirda, _ ganvagrZe wynarad, _ erTaderTi mowafe me viyavi, romelic arafers iwunebda, rasac maZlevdnen, yvelafers vnTqavdi,
Tanac gemrieli meCveneboda.
_ xom xedav, _ miTxra mamam gulgrilad, _ Tavisi kargi
mxare Turme amasac hqonia. _ misi sityvebi arc damajereblad
JRerda da arc xalisianad.
_ ra Tqma unda, _ vupasuxe me, _ CemTvis savsebiT gasagebia
amgvari aRzrdis Teoriul-pedagogiuri mniSvneloba, magram
yovelive es mxolod Teoria, pedagogika, fsiqologia, qimia
iyo da momakvdinebeli uxamsoba. me vicodi, rodis iRebdnen
fuls vinekenebi _ paraskeobiT, Snaivindebs da holareTebs yoveli Tvis pirvelsa da TxuTmet ricxvebSi uCndebodaT fuli
_ ojaxis yovel wevrs raRac gansakuTrebiT gemrieli ergeboda xolme, Zexvis didi naWeri an namcxvari. frau vinekeni
paraskev dilas yovelTvis parikmaxerTan midioda, radgan saRamos... Sen, albaT, ityodi, veneras msxverpls swiravdnen.
_ ra Tqvi? _ wamoiZaxa man, _ Sen imas xom ar gulisxmob...
_ diax, _ vupasuxe me, _ swored imas vgulisxmob...
paraskeobiT, naSuadRevs, bavSvebs kinoSi uSvebdnen, manamde
imis uflebasac ki aZlevdnen, nayini eWamaT. ase rom, sul cota
sam-naxevari saaTi ar iyvnen Sin. am droisaTvis edgaris deda
163

saparikmaxerodan brundeboda, mama ki samuSaodan da jibeSic


xelfasiani konverti edo. xom ici, muSebs maincdamainc farTo
binebi ara aqvT.
_ maS, _ Tqva mamaCemma, _ Tqven icodiT, ratom gzavnidnen
bavSvebs kinoSi?
_ zustad, cxadia, ar vicodi, _ vupasuxe me, _ bevr rames
mxolod mogvianebiT mivxvdi, maSin, roca am ambebze daviwye
fiqri. kidev ufro mogvianebiT mivxvdi, ratom wiTldeboda
gulis amaCuyeblad frau vinekeni, roca kinodan vbrundebodiT da kartofilis salaTas SeveqceodiT. Semdeg ki, roca misi
qmari sportuli moednis daraji gaxda, yvelaferi Seicvala,
ufro xSirad iyo saxlSi. bavSvebi mxolod imas vamCnevdiT,
rom im dRes qali rogorRac uxerxulad grZnobda Tavs da
mxolod mogvianebiT mivxvdi _ ratom. patara bina hqondaT,
_ erTi didi oTaxi da samzareulo, _ Tan sami bavSvi hyavdaT,
hoda, col-qmarsac sxva gza ar hqonda.
mamaCemi iseTi Tavzardacemuli iyo, rom SemeSinda, yovelive
amis Semdeg fulze laparaki uadgilod ar mieCnia. Cvens Sexvedras igi tragikulad aRiqvamda, magram cotaTi ukve tkbeboda am tragizmiTac da Tavisi keTilSobiluri tanjviTac. erTi
sityviT, yovelive es moswonda da amitom gaWirdeboda misi Semobruneba samasi markisaken, romlis yovelTviurad mocemasac
dampirda. fulze laparaki iseve saCoTiroa, rogorc `xorciel Jinze~. fulze aravin laparakobs ise, rogorc saWiroa,
aravin fiqrobs ise, rogorc saWiroa. fuls _ rogorc marim
Tqva mRvdlebis xorciel Jinze _ an `sublimirebulad~ aRiqvamen, an vulgarulad da arasodes esmiT, rom ama Tu im wuTSi
is aris: saWmeli, taqsi, erTi kolofi sigareti Tu abazaniani
oTaxi.
aSkarad Canda, rom mamaCemi itanjeboda da es SemaZrwuneblad moqmedebda Cemze. fanjrisaken Semobrunebulma jibidan cxvirsaxoci amoiRo da oriode cremli SeimSrala.
atirebuli mama aqamde arasodes menaxa, arc is minaxavs, cxvirsaxoci daniSnulebisamebr gamoeyenebina odesme. or sufTa cxvirsaxocs yovel diliT miarTmevdnen, xolo saRamos
164

odnav daWmuWnulsa da TiTqmis gaWuWyianebuls saabazanoSi


dadgmul sarecxis kalaTSi yrida. iyo dro, roca sarecxi
fxvnilebis Sovna Wirda da xelmomWirne dedaCemi didxans
edaveboda, nuTu ar SegiZlia cxvirsaxocebi or-sam dRes
mainc ataroo.
_ Sen xom maT ar svri, ubralod, jibeSi gidevs. nu iviwyeb
movaleobas eris winaSe. _ dedas mxedvelobaSi hqonda ori
mowodeba: `gamovucxadoT brZola yovelgvar uyairaTobas~ da
`wyalSi nu gadayri nurc erT pfenigs~. magram mamam _ ramdenadac maxsovs, erTaderTxel _ gamoiCina cxovrebaSi simtkice
da Tavisi gaitana. yovel diliT or gaqaTqaTebul cxvirsaxocs
miarTmevdnen.
mis saxeze arc mtveri minaxavs arasodes, arc risime wveTi da arc araferi iseTi, cxvirsaxociT rom unda moiwmindo. axla ki fanjarasTan idga da marto cremls ki ara, iseT
vulgarul raRacasac iwmendda, rogoric aris zeda tuCze
gamosuli ofli. me samzareuloSi gavedi, radgan mama isev tiroda, zluqunic ki gavigone. amqveynad cotaa iseTi adamiani,
visi TandaswrebiTac tirilis ar mogerideba da me gavifiqre,
sakuTari vaJiSvili, romelsac rigianad arc ki icnob, am
dros yvelaze Seuferebeli mowmea-meTqi. piradad me mxolod
erT adamians vicnobdi, visi TandaswrebiTac SemeZlo metira _ es iyo mari. samagierod, warmodgena ara mqonda, iyo
Tu ara mamaCemis sayvareli im yaidisa, rom misi TandaswrebiT mamas tirili SesZleboda. is qali mxolod erTxel vnaxe
_ lamazi, momxibvleli da sasiamovnod suleli aRmoCnda,
Tumca masze manamdec bevri ram gamegona. naTesavebi ambobdnen, fuls daxarbebuli qaliao, magram Cvens naTesavebs fuls
daxarbebul adamianebad miaCndaT yvela, vinc utifrobas gamoiCenda da Segvaxsenebda, rom adamians drodadro Wama, sma
da fexsacmlis yidva sWirdeba. xolo Tu vinme ganacxadebs,
sigareti, cxeli abazana, yvavilebi da arayi CemTvis sasicocxlod aucilebeli ram ariso, giJad gamoacxadeben da Snirebis ojaxis qronikaSi `mflangveli maniakis~ saxels daimkvidrebs. mSvenivrad warmomidgenia, sayvarlis yola rom Zvirad
165

Rirebuli siamovnebaa _ unda iyidos windebi, kabebi, gadaixados binis qira da mudam karg xasiaTzec iyos, rac mamaCemis
TqmiT, mxolod `sruliad gawonasworebuli finansuri mdgomareobis dros~ xerxdeba. roca mama sameTvalyureo sabWos
momakvdineblad mosawyeni sxdomebis Semdeg masTan midioda,
qali xalisiani, parikmaxerTan Tmadavarcxnili da surnelovani unda daxvedroda. ara mgonia, is qali angarebiani iyos,
ubralod, sayvarlis Senaxva Zviri ujdeba mamaCems, magram
Cveni naTesavebisaTvis igi mainc fuls daxarbebuli qalia.
erTxel mebaRe henkelsma, romelic zogjer moxuc meetles
exmareboda, Zalze mokrZalebiT ganacxada, damxmare muSebis
xelfasi `ager ukve sami welia~ gaizarda, Tqven ki isev Zveleburad cotas mixdiTo. dedaCemma wikvin-wikviniT waikiTxa
samsaaTiani moxseneba `zogierTi adamianis sixarbeze~. isic
maxsovs, dedam fostalions saaxalwlo misaloci baraTebis
motanisaTvis jildod ocdaxuTi pfenigi misca, xolo meore
dRes is fuli safosto yuTSi ipova. fostalions konvertSi
fulTan erTad baraTic Caedo, sadac swerda: `mowyaleo qalbatono, Tavs nebas ver mivcem, gagZarcvoT~. dedaCemi saSinlad aRSfoTda. igi, ra Tqma unda, icnobda kavSirgabmulobis
saministros romeliRac mdivans da swored masTan uCivla am
`angarebiansa da utifar kacs~.
samzareuloSi gasulma yavis Sav gubes swrafad Semovuare,
derefanSi gaviare da saabazanoSi Sevedi. roca abazanas sacobs vaZrobdi, uecrad gamaxsenda, mravali wlis ganmavlobaSi
pirvelad vinebivre abazanaSi ise, rom `litania lauretanac~
ki ar mimReria. abazana wylisagan icleboda. sanam SxapiT abazanis kedlebze darCenil qafs vrecxavdi, RiRiniT Tantum Ergo
wamoviwye, Semdeg `litania lauretanac~ wavimRere. yovelTvis
miyvarda es ebraeli qalwuli miriami da zogjer mwamda kidec
misi. magram Sveba verc `litania lauretanam~ momgvara. albaT
imitom, rom metismetad kaTolikuri iyo, me ki gabrazebuli
viyavi kaTolicizmzec da kaTolikeebzec. gadavwyvite, hainrih
belenisa da karl emondsisaTvis damereka. karl emondss ar
166

davlaparakebivar im saSineli Cxubis Semdeg, ori wlis winaT


rom mogvivida, miwer-mowera ki erTmaneTTan arasodes gvqonia.
raRac suleluri mizezis gamo igi saSinlad momeqca. karli da
sabine kinoSi wavidnen, mari Tavis `wris~ sxdomaze iyo, colqmarma TavianTi umcrosi vaJis, erTi wlis gregoris movla me
momandes, me ki rZeSi umi kvercxi Cavuxale. sabinem damibara,
aT saaTze rZe gaaTbe, boTlSi Caasxi da gregors miecio, magram me bavSvi Zalian fermkrTali da dauZlurebuli momeCvena (tirilis Tavic ki ar hqonda, sacodavad Rnaoda), amitom
vifiqre, rZeSi Caxlili umi kvercxi argebs-meTqi. sanam rZe
SeTbeboda, xelSi aviyvane, samzareuloSi aqeT-iqiT vatarebdi
da Tan velaparakebodi:
_ aba, mixvdi, ras miirTmevs axla Cveni biWuna, ras da kvercxs, _ da ase Semdeg. mere kvercxi gavtexe, miqserSi avTqvife
da rZeSi gavurie. karlis ufros Svilebs magrad eZinaT, bavSvTan erTad samzareuloSi mSvidad vgrZnobdi Tavs. gregors
rZiani boTli mivawode. iseTi STabeWdileba Semeqmna, rom kvercxiani rZe bavSvma kargad Seirgo, man gamiRima da ise daiZina
imwamsve, aRar uRnavlia. roca kinodan dabrunebulma karlma
samzareuloSi kvercxis naWuWebi aRmoaCina, saerTo oTaxSi gamovida, sadac sabinesTan erTad vijeqi, da miTxra:
_ gonivrulad moqceulxar, SenTvis rom kvercxi mogixarSavs.
me vuTxari, kvercxi CemTvis ki ar movxarSe, gregors vaWamemeTqi. imwamsve atyda jojoxeTuri vai-uSvelebeli da lanZRva-gineba. sabines namdvili isterika daemarTa da `mkvlels~
meZaxda, karli miyviroda: `Se mawanwala, Se kaxpebis kuro~. am
sityvebma ise gamacofa, rom karls vuyvire, `Se dakrunCxulo
maswavlebelo~-meTqi, Semdeg paltos xeli davtace da maTi
binidan ganrisxebuli gamovvardi. karlma esec ar makmara da
kibeze CamomZaxa:
_ upasuxismgeblo vigindarav!
me ki qvemodan avZaxe:
_ isterikiT Sepyrobilo filistero, tvingaxevebulo
bato!
167

bavSvebi marTla mTeli suliTa da guliT miyvars, isic


vici, rogor unda movepyra, gansakuTrebiT Cvilebs. verafriT
warmomedgina, rom erTi wlis bavSvs kvercxi awyenda, magram
karlma ufro Seuracxmyo, vidre sabines `mkvlelma~. sabines
aRSfoTeba gasagebi iyo, ras ar apatieb da ras ar mouTmen
aRelvebul dedas, magram karlma kargad icis, rom `kaxpebis
kuro~ ara var. saerTod Cveni urTierToba Tavidanve rogorRac idioturad daiZaba. gulis siRrmeSi mas Cemi Tavisufali cxovreba `didebuli~ eCveneboda, me ki gulis siRrmeSi
misi filisteruli cxovreba mizidavda. verafriT gavagebine,
rogori awonil-dawonili cxovreba mqonda, xolo qalaqidan
qalaqSi matarebliT mogzauroba, sastumroebi, varjiSi, scenaze gamosvla, riC-raCis TamaSi da ludis sma ra momakvdineblad mosawyeni iyo... da rom me mizidavda iseTi cxovreba, rogoriTac igi cxovrobda, swored filisteruli arsis gamo.
igi ki, ra Tqma unda, sxvebiviT fiqrobda, rom Cven ganzrax
ar vaCendiT Svilebs da maris muclis moSla mudam `saeWvod~
miaCnda. netav, scodnoda, ra siamovnebiT viyoliebdiT bavSvebs.
miuxedavad amisa, mainc gavugzavne depeSa, daereka CemTvis,
magram ara imitom, rom fuls davsesxebodi. axla maT ukve
oTxi Svili hyavdaT da fuli ar hyofnidaT.
abazana kidev erTxel gavrecxe, Semdeg auCqareblad gavedi
derefanSi da karRia saerTo oTaxSi Sevixede. mamaCemi isev magidisaken iyo pirSeqceuli, magram aRar tiroda. gawiTlebuli cxviri da sveli, danaoWebuli loyebi ucxo berikacis
iers aZlevda _ sicivisagan akankalebuli, saocrad dacarielebuli, TiTqmis briyvi berikacis iers. koniaki davusxi da
Wiqa mivawode. gamomarTva da dalia. saocrad briyvuli gamometyveleba mainc ar Camoscilda mis saxes, raRac Steruli
iyo imaSic, Wiqa rogor dacala da momawoda mudariT savse
TvalebiT, rac aqamde arasodes SemimCnevia. iseTi gamometyveleba hqonda, TiTqos kriminaluri romanebis, garkveuli markis Rvinisa da suleluri anekdotebis meti marTlac araferi ainteresebda amqveynad. sveli da daWmuWnili cxvirsaxoci
168

magidaze ubralod daagdo da stilis es gasaocari darRveva ise aRviqvi, rogorc gaugonari bavSvis sijiute, aTasjer
rom eubnebian, cxvirsaxocis magidaze dadeba ar SeiZlebao
da mainc debs. kidev davusxi cota koniaki. man dalia da xeli
iseTnairad gaiqnia, am moZraobas mxolod ase Tu avxsnidi:
`geTayva, palto momawode~. magram me TiTqos veraferi davinaxe. raRac unda meRona, rom mas kvlav Camoegdo fulze sityva. jibidan marka amoviRe da monetiT Jonglioroba daviwye.
jer zeviT aSveril marjvena mklavze Camovigore, Semdeg imave
gziT ukanve davabrune. amgvarma jambazobam xasiaTze ver moiyvana, gawamebuli saxe hqonda. Semdeg moneta TiTqmis Weramde
avisrole da isev daviWire. man ganmeorebiT maniSna: `geTayva,
momawode palto~. marka kidev erTxel avagde zeviT, marjvena
fexis ceriT daviWire, maRla avwie, TiTqmis cxvirTan mivutane, ris gamoc, gajavrebulma, xeli Caiqnia da buzRuniT miTxra: `moeSvi amas!~
mxrebi aviCeCe, winkarSi gavedi da sakididan palto da qudi
Camovxseni. igi ukve Cem gverdiT idga. jer paltos CacmaSi davexmare, Semdeg qudidan amovardnil, iatakze dacvenil xelTaTmanebs davavle xeli da mivawode. cxviri da tuCebi ise sacodavad moeRrica, rom atirebas aRaraferi aklda.
_ nuTu kargs arafers metyvi? _ wamCurCula man.
_ rogor ara, _ vuTxari Cumad, _ Zalian kargi iyo, mxarze
rom xeli damade, roca is idiotebi masamarTlebdnen, xolo
gansakuTrebiT kargi is iyo, frau vinekeni rom ixseni, roca
WkuanaRrZobi maiori daxvretas upirebda.
_ ah, me TiTqmis damaviwyda es ambebi, _ Tqva man.
_ Zalian kargia, rom dagaviwyda, me ki araferi damviwyebia,
_ vuTxari me.
man Semomxeda da uxmod Semevedra, henrieTes saxeli ar axsenoo. arc mixsenebia, Tumca ganzraxuli mqonda mekiTxa, ratom ar moiqca maSin kargad da ratom ar aukrZala henrieTes
skolidan samxedro nawilSi eqskursiaze wasvla. Tavi davuqnie mxolod da igi mixvda, rom henrieTeze arafers vityodi.
raRa Tqma unda, roca sameTvalyureo sabWos sxdomebze ijda
169

da mowyenilobisagan qaRaldze kacunebs jRabnida, zogjer


albaT aso `h~-c gamohyavda. erTxel, meored, xandaxan, albaT, sruli saxelic: `henrieTe~. igi ar iyo damnaSave, raRacnairi ugunuri kaci iyo, rasac tragizmTan araferi aqvs
saerTo anda, piriqiT, tragizmis wina pirobas qmnis. ar vici,
ra rogoraa. mamaCemi zrdili, daxvewili, TmaSevercxlili
kacia da uaRresad keTili gamometyveleba aqvs, magram roca
marisTan erTad kiolnSi vcxovrobdi, CemTvis erTi groSic
ki ar gamougzavnia. ra matebda mamaCems, am xaTrian berikacs
amden Zalasa da simtkices? ratom laparakobda televizoris
ekranidan sazogadoebriv valdebulebaze, mamuliSvilobaze,
germaniasa da qristianobazec ki, rac misi piradi aRiarebiT,
odnavadac ar swamda, Tanac laparakobda ise, rom SeuZlebeli
iyo, ar dagejerebina? yovelive amas safuZvlad edo fuli,
magram ara konkretuli fuli, riTac rZes yidulob, taqsis
qiraob, sayvarels inaxav an kinoSi dadixar, aramed abstraqtuli fuli. me misi meSinoda, mas ki Cemi, radgan orivem
vicodiT, rom realistebi ar viyaviT, orives gvezizReboda
isini, vinc `realur politikaze~ layboben. am ambavs gacilebiT Rrma fesvebi hqonda _ is briyvebi amas verasdros
mixvdebodnen. mamaCemis TvalebSi cxadad amovikiTxe: fuls
ver miscemda klouns, romlisTvisac fuli imitom arsebobs,
rom daxarjos, rac pirdapir ewinaaRmdegeba fulis daniSnulebas. winaswar vicodi, erTi milionic rom moeca, imasac
davxarjavdi, misTvis ki fulis yovelgvari xarjva mflangveloba iyo.
sanam samzareulosa da saabazanoSi vicdidi, _ mindoda,
mamaCems marto gamoetira gamosatirebeli, _ imedi mqonda,
amgvari SeZrwunebis Semdeg sakmaod did Tanxas gamoimetebda
yovelgvari suleluri pirobis gareSe, magram axla mis TvalebSi cxadad amovikiTxe, rom ase ver moiqceoda. realisti
arc is iyo da arc me da orivem vicodiT, rom sxvebi mTeli
TavianTi uxamsobiT mxolod realistebi iyvnen, briyvi TojinebiviT aTasjer ikidebdnen sayeloze xels da mainc ver amCnevdnen Zafs, romelzedac farTxalebdnen.
170

sabolood rom damemSvidebina, _ fulsa da henrieTeze laparaks ar Camovagdeb-meTqi, _ kidev erTxel davuqnie Tavi, magram piradad me henrieTeze sul sxva ram gavifiqre, rac umarTebulo momeCvena. warmovidgine, rogori iqneboda axla igi:
ocdacameti wlis qali, albaT, romeliRac mrewvelis nacolari iqneboda ukve. ver warmomedgina, rom henrieTe Cabmuliyo iaffasian ferxulSi, gaeba flirti, gaemarTa wveulebebi,
`CabRauWeboda qristianobas~, usaqmod mjdariyo komitetebSi
da zedmeti gulTbiloba gamoeCina germaniis social-demokratiuli partiis wevrebis mimarT, raTa ar gamZafrebuliyo maTi
kompleqsebi. henrieTe warmomedgina mxolod Seupovar qalad,
romelic raRac iseTs Caidenda, rasac fantazias moklebuli
realistebi snobizmad miiCnevdnen. mas SeeZlo romelime sazogadoebis prezidentisaTvis, bolo dros rom ase momravldnen,
koqteili Caesxa sayeloSi anda kbilebdakreWili zeTvalTmaqcis mersedesisaTvis manqana daejaxebina. sxva ra unda ekeTebina, peizaJebis xatvas an keramikis sakaraqeebis gakeTebas Tu ar
aswavlidnen. albaT, imasve igrZnobda, rasac me vgrZnob yvelgan, sadac cxovreba Cqefs _ uxilav kedels, romlis miRma
fuli imisaTvis ki ar arsebobs, rom xarjo, aramed sxva daniSnuleba aqvs: xeli ar unda axlo da cifrebis saxiT skivrebSi
Seinaxo.
mamaCems gza davuTme. saxeze isev daasxa oflma da Semecoda.
swrafad Sevvardi saerTo oTaxSi, magidaze dadebul WuWyian
cxvirsaxocs xeli davavle da paltos jibeSi Cavude. dedaCemi
yovelTviur TeTreuls rom gadaTvlida, Tu TvalSi rame daakldeboda, erT ambavs atexda xolme, moaxleebs qurdobas an
daudevrobas abralebda.
_ taqsi xom ar gamogiZaxo? _ vkiTxe mamas.
_ ara, _ mipasuxa man, _ cotas fexiT gavivli, furmani
sadguris maxloblad melodeba.
man gverdi amiara. kari gavuRe, liftamde mivacile da Rilaks xeli davaWire. jibidan kidev erTxel amoviRe marka. gaSlil marcxena xelisgulze davide da davxede: mamaCemma zizRiT
gaixeda gverdze da Tavi gaaqnia. megona, safules amoiRebda da
171

ormocdaaT an as markas mainc damitovebda, magram tkivilma,


keTilSobilebam da tragikuli situaciis Segnebam igi sublimaciis im donemde aiyvana, sadac fulze gafiqrebac ki amazrzenad miaCnda, xolo Cemi cdebi, kvlav Semexsenebina fuli _
mkrexelobad. roca liftis kari gavuRe, gadamexvia, Semdeg aqSutunda, CaixiTxiTa da miTxra:
_ namdvilad yavis suni agdis, dasanania, siamovnebiT mogixarSavdi saucxoo yavas _ es marTla vici.
xeli gamiSva, liftSi Sevida da sanam lifti daiZvreboda,
swored maSin, roca Rilaks TiTs aWerda, mis eSmakur Rimils
movkari Tvali. lifti daiZra, me ki videqi da cifrebis anTebaCaqrobas Tvals vadevnebdi. oTxi, sami, ori, erTi... da bolos
Suqi gamoirTo.
16
roca binaSi Sevbrundi da kari davkete, mivxvdi, rom suleli var _ ratom ar movaduRebine yava da cota xans kidev
ar davtove aq. gadamwyvet wamSi, swored maSin, roca yavas Semoitanda da amayad damisxamda, vetyodi, `aba, dayaWe fulebi~ anda `aba, amoalage fuli~. gadamwyvet wamSi yvelaferi
primitiulad, barbarosulad xdeba. am dros amboben: `Tqven
gergebaT naxevari poloneTi, Cven _ naxevari rumineTi, sileziis or mesameds isurvebT Tu naxevars? Tqven miiRebT oTx
saministro savarZels, Cven Wapantransportis koncerns davepatronebiT~.
sisulele Cavidine, rom Cemsa da mis ganwyobilebas avyevi
da jibeze xeli ar gavakvrevine. Tavidanve fulze unda damewyo laparaki, unda memsjela am mkvdar, abstraqtul, borkildadebul fulze, mravali adamianisaTvis sikvdils an sicocxles rom udris. `sul fuli da fuli~, aRmoxdeboda xolme
SeZrwunebul dedaCems, roca rveulisaTvis ocdaaT pfenigs
vTxovdi. maradiuli fuli. maradiuli siyvaruli.
samzareuloSi Sevedi, puri moviWeri, karaqi wavusvi, isev
saerTo oTaxSi davbrundi da bela brozenis nomeri avkrife. imis imedi mqonda, rom Tavzardacemuli da akankalebuli
172

mamaCemi Sin ki ara, sayvarelTan wavidoda, qali mas uTuod


sawolSi Caawvenda, saTburs Caudebda da Taflian cxel rZes
daalevinebda. dedaCems sazizRari Cveuleba hqonda: roca vinme
SeuZlod iyo, maSinve WirTaTmenasa da nebisyofaze mohyveboda
laparaks, am bolo dros ki `erTaderT samkurnalo saSualebad~ civi wyali miaCnia.
_ brozeni gismenT, _ miTxra man da mesiamovna. cxvirSi
araviTari suni rom ar meca. saocari xma hqonda _ Tbili,
sasiamovno alti.
_ Sniri gaxlavarT, hansi, gaxsovarT?
_ maxsovxarT, _ miTxra man gulTbilad _ da ise... ise
TanagigrZnobT...
ver mivxvdi, risi Tqma undoda, mere gavige, roca laparaki
ganagrZo.
_ damijereT, yvela kritikosi briyvi, pativmoyvare da
egoistia.
me amovioxre.
_ amis dajereba rom SemeZlos, cota ukeT vigrZnobdi Tavs.
_ hoda, daijereT, daijereT, meti araferi gindaT. Tqven,
albaT, ar iciT, rogor Svelis adamians Zlieri survili, rom
raRac sjerodes.
_ vTqvaT da, romelime kritikosma Semaqo, maSin raRa vqna?
_ oh, _ gaecina mas, bgera `o~-Si mSvenieri koloratura
JRerda, _ maSin unda daijero, rom kritikosi erTxel SemTxveviT patiosnebis gzas daadga da egoizmi daiviwya.
me gamecina. ar vicodi, rogor mimemarTa _ bela dameZaxa
Tu qalbatoni brozeni. Cven erTmaneTs TiTqmis ar vicnobdiT.
iseTi cnobari ki, romelsac gadaSli da amoikiTxav, rogor
unda mimarTo mamis sayvarels, jer ar arsebobs. bolos `frau
belaze~ SevCerdi, Tumca es sasceno saxeli metismetad suleluri meCveneboda.
_ frau bela, _ vuTxari me, _ Sav dReSi var. mama iyo CemTan, aTas raRacaze visaubreT, magram ver movaxerxe, kvlav
fulze Camomegdo sityva, Tumca...
vigrZeni, gawiTlda. me igi Zalian keTilsindisierad mimaCn173

da, mjeroda, rom mamaCemisadmi misi damokidebuleba `WeSmarit siyvaruls~ emyareboda da `fulTan dakavSirebul saqmeebze~ laparaki eCoTireboda.
_ gTxovT, misminoT, _ ganvagrZe me, _ daiviwyeT yvelaferi,
ramac axla TavSi gagielvaT. nu grcxveniaT. me mxolod imas
gTxovT, roca mama TqvenTan Cemze Camoagdebs sityvas... iqneb,
SeagnebinoT, rom usikvdilod mWirdeba fuli, naRdi fuli da
Tanac axlave. usaxsrod davrCi. mismenT?
_ diax, _ mipasuxa man ise Cumad, rom SiSma Semipyro, Semdeg momeCvena raRac srutunis magvari.
_ Tqven, cxadia, cudi qali ggonivarT, hans, _ miTxra man,
axla ukve aSkarad tiroda, _ sxeuliT movaWre arseba. Cvens
droSi aseTi uamravia. Tqven unda mTvlideT aseT qalad, oh!
_ rogor gekadrebaT, _ vupasuxe xmamaRla, _ me arasodes
mimaCndiT aseT arsebad, marTla arasodes.
meSinoda sakuTar da mamaCemis grZnobebze ar daewyo laparaki. zluqunis mixedviT, igi sakmaod sentimentaluri Canda.
arc is iyo gamoricxuli, rom marize Camoagdebda sityvas.
_ marTals geubnebiT, _ ganvagrZe me arc ise mtkiced, radgan saeWvod momeCvena, sxeuliT movaWre qalebi rom zizRiT
moixsenia, _ marTals geubnebiT, yovelTvis darwmunebuli viyavi Tqvens keTilganwyobaSi da gulSi cudi arasodes araferi
gamivlia. _ da es marTlac ase iyo. _ garda amisa, _ ganvagrZe
me da siamovnebiT mivmarTavdi kidev erTxel saxeliT, magram es
saSineli saxeli bela ver amovRerRe, _ garda amisa, me TiTqmis ocdaaTi wlis var. mismenT?
_ diax, _ igi iq, godesbergSi, Tavis vilaSi ise oxravda da
zluqunebda, TiTqos saaRsareboSi iyo muxlmoyrili.
_ Tqven mxolod is STaagoneT, rom usaSvelod mWirdeba
fuli.
_ Cemi azriT, _ miTxra uxalisod, _ ar ivargebs am sakiTxze pirdapir davelaparako... yvelaferi, rac mis ojaxs exeba...
gesmiT, ras vambob, CvenTvis tabua... magram arsebobs sxva gza.
xma ar amomiRia. qali aRar zluqunebda, Cumad qsutunebda
mxolod.
174

_ drodadro igi fuls maZlevs gaWirvebuli kolegebis dasaxmareblad, _ miTxra man, _ am fuls me TviTon vanawileb da
igi saqmeSi ar ereva. rogor fiqrobT, marTebuli xom ar iqneboda, es mcire Tanxa gadmogceT, rogorc gaWirvebul kolegas?
_ me marTlac gaWirvebuli kolega var da ara marto amJamad, sul mcire naxevari wliT mainc. miTxariT, geTayva, ras
gulisxmobT mcire TanxaSi?
man Caaxvela, kidev erTxel aRmoxda `o~, magram amas koloraturasTan saerTo aRaraferi hqonda, da miTxra:
_ am fuls, Cveulebriv, viyenebT konkretuli gaWirvebis
SemTxvevaSi, roca vinme kvdeba, avad xdeba an qals bavSvi uCndeba. me imis Tqma minda, rom saqme exeba ara xangrZliv daxmarebas, aramed erTgvar xelis gamarTvas.
_ mainc ramdenia es Tanxa? _ vkiTxe me.
pasuxi maSinve ar gaucia da vcade warmomedgina, rogori
SeiZleboda yofiliyo imwams. bela brozeni xuTi wlis winaT
vnaxe pirvelad, roca marim manamde ar moisvena, sanam operaSi
ar SemaTria. frau brozeni mReroda grafis mier Secdenili
glexi gogonas partias da me gamaoca mamaCemis gemovnebam. bela
saSualo tanis, sakmaod janiani qera qali aRmoCnda, mkerdi
ise uRelavda, rogorc jer ars. xan qoxis kedels, xan forans
miyrdnobili, bolos ki fiwalze dayrdnobili bela lamazi,
Zlieri xmiT mReroda da yvelaze ukeT umartives sulier gancdebs gamoxatavda.
_ alo, _ viyvire me, _ alo!
_ o, _ aRmoxda mas. amjerad bgera isev koloraturulad
JRerda, magram odnav sustad. _ Tqven isev pirdapir damisviT
kiTxva.
_ iseT dReSi var, esRa damrCenia, _ vuTxari me da SiSma
Semipyro. vicodi, rac ufro didxans dumda, miT ufro mcire
Tanxas daasaxelebda.
_ ra gaewyoba, _ miTxra man bolos, _ Tanxa aTidan daaxloebiT ocdaaT markamde meryeobs.
_ vTqvaT da romelime Tqveni kolega uaRresad mZime mdgomareobaSi aRmoCnda, magaliTad, katastrofaSi moyva da ramde175

nime Tvis ganmavlobaSi as-asi marka sWirdeba fuladi daxmarebis saxiT?


_ Cemo kargo, _ miTxra man Cumad, _ nuTu ggoniaT, rom
tyuils vikadreb?
_ ara, _ vupasuxe me, _ magram me marTla momivida marcxi
da, bolos da bolos, gana Cven kolegebi ara varT, msaxiobebi?
_ Sevecdebi, _ miTxra man, _ magram ara mgonia, ankess
wamoegos.
_ rao? _ viyvire me.
_ ar vici, SevZleb Tu ara, ise davusuraTo saqme, rom damijeros. me arc ise mdidari fantazia maqvs.
amis Tqma saWiro ar iyo. me ukve vfiqrobdi, igi yvelaze
briyvi dedakacia, visTanac ki odesme saqme mqonia-meTqi.
_ ra moxdeba, _ vuTxari me, _ scadoT da aqaur TeatrSi
angaJementi momiwyoT. cxadia, meorexarisxovan rolebs vgulisxmob, patara, saxasiaTo rolebs kargad vasruleb.
_ ara, ara, Zvirfaso hans, _ mipasuxa man, _ me isedac cudad vgrZnob Tavs imis gamo, rom am intriganul TamaSSi vebmebi.
_ keTili, _ vupasuxe me, _ bolos isic minda giTxraT,
rom sul mcire Tanxazec ar vityodi uars. naxvamdis da didi
madloba.
sanam ramis Tqmas moaxerxebda, yurmili davkide.
gumaniT vgrZnobdi, am wyarodan araferi gamodindeboda.
qali uaRresad briyvi aRmoCnda. Cemi undobloba gamoiwvia
kilom, roca Tqva `ankess wamoegos~. ratom iyo SeuZlebeli
`gaWirvebuli kolegebisaTvis gaRebuli Tanxa~ jibeSi Caedo.
mamaCemi Semecoda. me misTvis lamaz da inteligent sayvarels
vinatrebdi. kvlav mwydeboda guli, rom yava ar movaduRebine. es briyvi dedakaci, albaT, iRimeboda da malulad Tavs
aqnevda maswavlebeliviT, _ aqaoda, xeli SemiSaleo _ roca
mama yavis mosaxarSad mis samzareuloSi gadioda, Semdeg ki
farisevlurad saxegabrwyinebuli yavas ise uqebda, rogorc
ZaRls Seaqeben qvis motanisaTvis. gacofebuli movSordi telefons, fanjarasTan mivedi, gamovaRe da quCaSi gadavixede.
SemeSinda, vaiTu, ise gamiWirdes, rom erT mSvenier dRes zo176

mervilds mivadge daxmarebisaTvis. uecrad jibidan markiani


amoviRe, quCaSi gadavagde da imwamsve vinane. Tvali gavayole,
magram veRar davinaxe. mxolod momeCvena, TiTqos gavigone,
rogor daeca Cavlili tramvais saxuravze. magididan buterbrodi aviRe da, sanam quCaSi viyurebodi, SevWame. rvas aRaraferi aklda, TiTqmis ori saaTi viyavi bonSi, eqvs egreT
wodebul megobars davureke, dedasa da mamas velaparake da
jibeSi araTu meti, erTi markiT naklebi medo imasTan SedarebiT, rac Camosvlisas mebada. siamovnebiT Cavirbendi dabla
da Cems markas quCaSi davuwyebdi Zebnas, magram dro cxris
naxevrisken miiwevda da leos yovel wams SeeZlo daereka an
mosuliyo.
maris ra uWirda, romSi iyo, Tavisi eklesiis wiaRSi da
axla, albaT, imaze fiqrobda, ra Caecva papTan audienciis
dros. ciupfneri Jaklin kenedis suraTs uSovida, espanur mantiliasa da ridesac aucileblad uyidda, radgan, kargad Tu
CavukvirdebiT, amJamad mari germanuli kaTolicizmis erTgvari `First Lady~ iyo. gadavwyvite mec gavmgzavrebuliyavi romSi
da papisaTvis audiencia meTxova. albaT, papsac scxia raRac
beberi, brZeni klounis da, bolos da bolos, arlekinis saxec
bergamoSi Caisaxa. amis dadastureba SeuZlia geneholmsac. man
xom yvelaferi icis. paps avuxsnidi, Cemi da maris colqmroba
imitom CaiSala, rom oficialurad xelmowerilni ar viyaviT,
da vTxovdi, henrih merves erTgvar antipodad miveCnie: henrih
merve poligami da morwmune kaci iyo, me ki monogami da urwmuno. vuambobdi, ra qedmaRalni da uxamsni arian germanuli
kaTolicizmis `mesveurebi~ da vurCevdi, Tavi ar moetyuebina. vuCvenebdi ramdenime nomers, lamaz, msubuq scenebs, rogoricaa `skolaSi wasvla da Sin dabruneba~, `kardinals~ ki
_ ara. aman SeiZleba guli atkinos, erT dros xom TviTonac
kardinali iyo. yvela-yvela da, swored misTvis ar mindoda
dameSavebina rame.
mudam sakuTari fantaziis msxverpli vxdebi. cxadad warmovidgine papTan audiencia: ai, ukve muxlmodrekili vdgavar
177

mis win da vTxov, makurTxos urwmuno kaci. karTan gaSeSebuli


Sveicarieli gvardieli dgas, xolo iqve romeliRac monsiniori Semwynareblurad, magram mruded iRimeba. yvelaferi es ise
naTlad damidga Tvalwin, rom marTlac davijere, TiTqos ukve
viyavi papTan. vicodi, cdunebas ver gavuZlebdi da leos vuambobdi, papis sanaxavad gavemgzavre da audiencia mqonda masTanmeTqi. im wuTSi marTlac papTan viyavi, vxedavdi mis Rimils,
vismendi mis sasiamovno, glexur xmas, vuambobdi, rogor gaxda
Wkuasusti bergamoeli arlekini. magram leos aseTi xumroba
ar uyvarda, mudam matyuaras meZaxda, cofdeboda, roca Sexvedris dros vkiTxavdi:
_ gaxsovs, rogor gadavxerxeT erTad mori?
_ mori Cven erTad ar gadagvixerxavs, _ yviroda igi.
leo marTals ambobda, magram misi simarTle Cirad ar
Rirda. igi eqvsi-Svidi wlisa iqneboda, me ki rvisa Tu cxris,
roca man sajiniboSi Robis monarCeni mori ipova, iqve Jangmokidebuli xerxic gamoCxrika da mTxova, mori erTad gadavxerxoTo. me vkiTxe, ra saWiroa aseTi usargeblo moris
gadaxerxva-meTqi. mizezi ver damisaxela, ubralod, xerxva
mounda, rac me srul uazrobad momeCvena. leo mTeli naxevari saaTi tiroda. me mxolod didi xnis, TiTqmis aTi wlis Semdeg _ pater vunibaldis germanuli enis gakveTilze, roca
lesings gavdiodiT _ yovelgvari asociaciis gareSe mivxvdi,
Tu ras mTxovda leo: undoda exerxa, im wuTSi sxva araferi
undoda ise, rogorc CemTan erTad xerxva. yvelafer amas aTi
wlis Semdeg mivxvdi da ise Zalumad ganvicade misi sixaruli,
mouTmenloba, mRelvareba, rom Sua gakveTilze xelebi ise
avamoZrave, TiTqos marTlac vxerxavdi. Tvalwin medga leos
bavSvuri, gabrwyinebuli saxe. Jangmokidebul xerxs rigrigobiT veqaCebodiT da ase grZeldeboda manamde, sanam pater
vunibaldma TmaSi ar wamavlo xeli da `gons ar momiyvana~.
mas Semdeg mgonia, TiTqos me da leom marTla gadavxerxeT
mori, magram leos amis gageba ar SeuZlia. igi realistia da
dRes aRar esmis, rom Tu rame agekviata, Tundac suleluri,
aucileblad unda gaakeTo. raRac wamieri survilebi deda178

sac ki uCndeboda, magaliTad, buxris win kartis TamaSi, samzareuloSi Sesvla da vaSlis yvavilis Cais sakuTari xeliT
dasxma. uecrad moeprianeboda lamaz, gaprialebul, wiTeli
xis magidasTan dajdoma, kartis TamaSi, bednieri ojaxis diasaxlisoba, magram yovelTvis, roca mas amgvari ram moenatreboda, arc erT Cvengans ar hqonda amis xalisi. maSin atydeboda erTi ambavi, dedaCemi manWva-grexiT gvisayvedurebda, Cemi
ar gesmiTo, Semdeg ki Cvengan morCilebas moiTxovda, meoTxe
mcnebas iSveliebda. bolos rwmundeboda, rom Tu Svilebi
mxolod morCilebis grZnobis karnaxiT geTamaSebian karts,
veraferi garTobaa, da atirebuli Tavis oTaxSi midioda. zogjer cdilobda moveqrTameT, gvpirdeboda `gansakuTrebiT~
gemriel saWmels an sasmels, bolos ki isev morigi uxvcremliani saRamo dgeboda. ramdeni aseTi saRamo gagvitarebia
dedas wyalobiT. mas ar esmoda, ratom veubnebodiT ase TavgamodebiT kartis TamaSze uars _ kartSi jer kidev eria gulis Svidiani da yoveli TamaSi henrieTes gvagonebda. magram
pirSi amas aravin eubneboda. mogvianebiT, roca vigonebdi mis
amao cdebs, bednieri ojaxis garemocvaSi mjdariyo agizgizebul buxarTan, warmovidgendi, TiTqos marto veTamaSebodi
karts. Tumca yovelgvari kartis TamaSi, roca masSi mxolod
ori monawileobs, mosawyenia. me marTla veTamaSebodi dedaCems `samocdaeqvss~ da `omobanas~, vsvamdi vaSlis yvavilis
Cais, Tanac Taflians, dedaCemi ki am dros xumrobiT TiTs
miqnevda da sigarets mTavazobda, kedlis miRma leo etiudebs
ukravda da am dros saxlSi yvelam, moaxleebmac ki icodnen, rom mamaCemi `im qalTan~ wavida. etyoba, marim viRacisgan gaigo, amgvari `tyuilebis~ mogoneba rom memarjveba, da
roca rames vuyvebodi, mudam eWvis TvaliT miyurebda. magram
osnabriuqSi is biWi namdvilad davinaxe fanjridan. zogjer
piriqiTac memarTeba: is, rac namdvilad ganvicade, aranamdvili, ararealuri mgonia. axla arafriT ar mjera, rom odesRac kiolnidan bonSi Cavedi da maris jgufel qaliSvilebs
qalwul mariamze vesaubre. yvelaferi, rasac sxva adamianebi
realobad Tvlian, me fiqciad meCveneba.
179

17
sabolood Caviqnie xeli qvemoT, mtverSi gagorebul erTmarkianze, fanjaras movcildi da kidev erTi buterbrodis
gasakeTeblad samzareuloSi gavedi. sanovage cotaRa damrCa:
kidev erTi qila lobio, erTi qila qliavi (qliavs ver vitan,
magram monikam es saidan unda icodes), naxevari puri, naxevari boTli rZe, daaxloebiT meoTxedi girvanqa yava, xuTi
kvercxi, sami naWeri Ronis qoni da erTi tubi mdogvi. saerTo
oTaxis magidaze dagdebul kolofSi oTxi sigaretiRa iyo.
Tavs Zalze cudad vgrZnobdi, aRar mqonda imis imedi, rom
kvlav SevZlebdi varjiSs. muxli gamisivda, Sarvali lamis
miWerda, Tavis ganuwyveteli, mburRavi tkivili TiTqmis zemiwieri gaxda, sulSi uSavesma sibnelem daisadgura. garda
amisa, mawuxebda `xorcieli Jini~, mari ki romSi iyo. umisod
miWirda, menatreboda misi kani, mindoda, mkerdze misi xelebi
megrZno. rogorc erTxel zomervildma Tqva, mec maqvs `qmediTi da WeSmariti damokidebuleba fizikuri silamazisadmi~. msiamovnebs, roca Cem irgvliv lamazi qalebi trialeben,
magaliTad, iseTebi, rogoric Cemi mezobeli frau grebelsia,
magram am qalebisadmi araviTar `xorciel Jins~ ar vgrZnob.
amis gamo ki bevri maTgani nawyeni rCeba, Tumca maT mimarT rom
amgvari ram megrZno da Cemi survilis dakmayofileba momeTxova, albaT, policias dauZaxebdnen. rTuli da saSinelia
`xorcieli Jini~, aramonogami mamakacebisaTvis es, albaT,
mudmivi wamebaaa, CemisTana monogamebisaTvis ki _ faruli
uzrdelobis mudmivi wyaro, radgan qalebi, umetes SemTxvevaSi, Seuracxyofilni rCebian, Tu ar grZnoben imas, rasac maT
enaze erosi hqvia. frau bloTertic ki, wesieri da RvTismosavi qali, mudam cotaTi Seuracxyofilad grZnobda Tavs.
zojer im avxorci adamianebisac ki mesmis, romlebzedac amdens weren gazeTebSi. roca warmovidgen, rom arsebobs raRac
iseTi, rasac `colqmruli movaleoba~ hqvia, SiSi mipyrobs.
amazrzeni unda iyos colqmroba, roca qals saxelmwifo da
eklesia aiZulebs, `is saqme~ xelSekrulebis Tanaxmad akeTos.
ar SeiZleba adamiani iZulebiT gaxado gulmowyale. Sevecde180

bi am sakiTxze romis paps velaparako, mas, albaT, araswor


informacias awvdian.
kidev erTi buterbrodi gavikeTe, winkarSi gavedi da paltos
jibidan saRamos gazeTebi amoviRe, kiolnSi matareblis fanjridan rom viyide. zogjer saRamos gazeTi Svebas mgvris, iseve
macarielebs, rogorc televizoris yureba. gazeTi gadavfurcle da manamde vaTvalierebdi msxvili asoebiT awyobil saTaurebs, sanam ar wavawydi SeniSvnas, romelmac sicili momgvara. `federaluri respublikis winaSe damsaxurebisaTvis doqtori herberT qaliki daajildoes `jvris ordeniT~. qaliki
swored is vaJbatoni gaxldaT, romelmac damasmina, dezertiri
miwoda da gasamarTlebis dros simkacres, ulmobel simkacres
moiTxovda. mas daebada maSin genialuri azri, mterTan saboloo SebrZolebisaTvis obolTa TavSesafris mobilizacia
moexdinaT. me vicodi, rom axla igi indauriviT gafxorili
`didi kaci~ iyo. gazeTSi ewera: jvris ordeniT daajildoes
`axalgazrdebs Soris demokratiuli ideebis gavrcelebisaTvis~.
erTxel, ori wlis win, Sin dampatiJa, Serigeba undoda.
rogor unda mepatiebina misTvis, rom oboli biWi, georgi,
tanksawinaaRmdego yumbaris tyorcnaSi varjiSis dros sasikvdilod daiWra, anda is, aTi wlis biWs rom dezertiroba damabrala da simkacris, ulmobeli simkacris gamoCenas moiTxovda? magram mari marwmunebda, ar SeiZleba uari uTxra miwvevaze
im kacs, visi mizanic Serigebaao. Cven yvavilebi viyideT da qaliks vestumreT. igi aRmoCnda mSvenieri vilis mflobeli TiTqmis zed eifelze, hyavda lamazi coli da bavSvi, romelsac
amayad `erT bavSvebs~ eZaxdnen. misi colis silamaze imgvari
iyo, rom ver gaigebdi, cocxali adamiani iyo Tu momarTuli
Tojina. mTeli im xnis ganmavlobaSi, rac mis gverdiT vijeqi,
ar masvenebda survili, misTvis mklavebSi, mxrebSi an fexebSi
wamevlo xeli, raTa davrwmunebuliyavi, rom Tojina ar iyo.
misi monawileoba saubarSi mxolod ori fraziT ganisazRvreboda: `o, ra mSvenieria~ da `o, ra sisaZaglea~. Tavidan mosawyeni qali momeCvena, Semdeg ki davinteresdi da ise vuyvebo181

di aTasgvar ambavs, rogorc avtomatSi yrian fuls _ mindoda


gamego, ra reaqcia eqneboda. roca vauwye, es-esaa bebia gardamecvala-meTqi, rac sruliad ar Seefereboda simarTles,
radgan bebia Tormeti wlis win gardaicvala, man wamoiZaxa:
`o, ra sisaZaglea~. Cemi azriT, roca adamiani kvdeba, bevr sisuleles amboben, magram `o, ra sisaZaglea~ aravis dascdenia.
Semdeg movuyevi, viRac humelos (romelic saerTod ar arsebobda da imisaTvis movigone saswrafod, rom avtomatSi rame
dadebiTi CameSva) sapatio doqtoris xarisxi mianiWes-meTqi.
man wamoiZaxa: `o, ra mSvenieria!~, xolo roca vuambe, Cemma
Zmam, leom, rjuli Seicvala-meTqi, erT wams Seyoymanda. me es
yoymani sicocxlis niSanwylad momeCvena, magram man metismetad didi, Tojinas carieli TvalebiT Semomxeda da cdilobda mimxvdariyo, piradad me rogor kategorias vakuTvnebdi am
ambavs. mere ki Tqva: `sisaZaglea, ara?~. is mainc movaxerxe, rom
gamoTqmis cotaTi gansxvavebuli varianti davacdenine, vurCie,
`o, ra~ gamoetovebina da marto `mSvenieria~ da `sisaZaglea~
eTqva. Caikiskisa, kidev gadmomiRo satacuri da mxolod amis
Semdeg Tqva: `o, ra mSvenieria~. im saRamos miwuruls is `erTi
bavSvebic~ gavicaniT, maTi xuTi wlis lawiraki. misTvis SeiZleboda egreve daevloT xeli da televiziis sareklamo gadacemebSi gamoeyvanaT, rogorc bavSvi. biWunam kbilis pastis
sareklamo RimiliT gaiRima da Tqva: `Rame mSvidobisa, mamiko,
Rame mSvidobisa, dediko~, Semdeg maris daukra Tavi, bolos
ki me. gamikvirda, aqamde rogor ver aRmoaCina es biWi televiziis sareklamo ganyofilebam. mogvianebiT, roca buxarTan
yavasa da koniaks SeveqceodiT, herberTma laparaki gaaba im
diad droze, Cven rom vcxovrobT, Semdeg Sampanuri moitana,
paTetikurad momixada bodiSi, muxlic ki moiyara Cem winaSe
da mTxova, `ueklesiod Semendo misTvis codvebi~. mzad viyavi
panCuri amomekra, magram nacvlad amisa, magididan yvelis dasaWreli dana aviRe da sazeimod vakurTxe demokratad. `o, ra
mSvenieria!~ _ wamoiZaxa misma colma. roca gulaCuyebuli
herberTi dajda, me mTeli moxseneba wavikiTxe `ebrael iankebze~.
182

_ didxans egonaT, _ vTqvi me, _ rom Cemi gvari Sniri warmodgeba sityvisagan `Snorren~1, magram bolos damtkicda, rom
mas araferi aqvs saerTo am sityvasTan. is warmoiSva gvarisagan
Snideri, romlis Ziri aris sityva `Snaider~2. ase rom, me arc
ebraeli var da arc ianki, magram... _ uecrad herberTs sila
gavawani, radgan gamaxsenda, rogor mosTxova erT Cvens skolis
amxanags, gioc buxels, cnoba ariuli warmoSobis Sesaxeb. gioci mZime dReSi Cavarda. dedamisi samxreT italiis romeliRac soflidan iyo da iqidan raime cnobis miReba, rac cotaTi
mainc daasabuTebda dedamisis ariul warmoSobas, SeuZlebeli aRmoCnda. is sofeli, sadac giocis deda daibada, am dros
ukve ebraeli iankebis xelSi iyo. gioci da dedamisi ramdenime
kvira saSinel dReSi iyvnen, maT sicocxles safrTxe emuqreboda, sanam giocis maswavlebels azrad ar mouvida, biWi bonis
universitetis rasizmis erT-erT specialists Seemowmebina da
daskvna daewera. profesorma daadgina, rom gioci `arielia~,
`wminda wylis arieli~. herberT qalikma raRac sisulele moCmaxa, yvela italieli moRalateao, da giocs omis damTavrebamde erTi mSvidi wuTi aRar hqonia. yvelaferi es maSin gamaxsenda, roca vcade `ebraeli iankebis~ Sesaxeb moxseneba wamekiTxa. herberTs erTi gvariani sila gavawani, Sampanuris Wiqa
buxarSi Sevagde, zed yvelis saWreli danac mivayole, maris
mklavSi xeli Cavavle da iqidan wamovaTrie. zeviT, eifelze, taqsi ver viSoveT da avtobusis gaCerebamde sakmaod didi manZili
fexiT gaviareT. mari tiroda da mTeli am xnis ganmavlobaSi
mimtkicebda, araqristianulad da araadamianurad moiqecio.
me vupasuxe, qristiani ara var da Cemi saaRsarebo jer Ria ar
aris-meTqi. marim mkiTxa, nuTu eWvi gepareba, rom herberTi
axla sxva kaci gaxda, demokratiao?
_ ara, ara, _ vupasuxe me, _ sruliad ar mepareba eWvi,
piriqiT; ubralod, ar miyvars es kaci da arc arasodes Semiyvardeba.
1
2

Schnorren (germ.)

_ maTxovroba.
Schneider (germ.) _ mkeravi.
183

telefonis wigni gadavSale da qalikis nomeri movZebne.


iseT gunebaze viyavi, rom swored masTan mindoda telefoniT
mesaubra. gamaxsenda, mogvianebiT kidev erTxel Sevxvdi Cvens
saxlSi, Jurfiqsze. man mudariT Semomxeda da Tavis gadaaqngadmoaqnia, radgan am dros erT rabins `ebraelTa inteleqtze~ elaparakeboda. rabini Semecoda. Zlier moxucebuli
iyo da TeTri wveri da keTili gamometyveleba hqonda. misma
gulubryvilobam SemaSfoTa. cxadia, herberTi yvelas, visac
ki gaicnobda, arwmunebda, nacisti da antisemiti viyavi, magram `istoriam Tvali amixilao~. arada, amerikelebis bonSi
Semosvlamde erTi dRiT adre, Tavis biWebs parkSi wvrTnida
da eubneboda: `rogorc ki pirvel ebrael Rors dainaxavT,
maSinve esroleT xelyumbara~. dedaCemis Jurfiqsze yvelaze
metad samSobloSi dabrunebuli emigrantebis gulubryviloba maRelvebda. sayovelTao monanieba da demokratiis saqveynod aRiareba maT ise uCuyebda guls, rom daZmobilebasa da
gulSi Cakvras bolo ar uCanda. maT ar esmodaT, ukeTurobis
saidumloeba rom wvrilmanebSia Caqsovili. advilze advilia
moinanio raRac didi politikuri Secdoma, colqmruli Ralati, mkvleloba, antisemitizmi, magram vin Seundobs adamians, vin erkveva wvrilmanebSi? ra damaviwyebs imas, rogor
Sexedes briulma da herberT qalikma mamaCems, roca mxarze
xeli damado; rogor akakunebda gacofebuli qaliki mokakul
TiTebs magidaze, miyurebda mkvdari TvalebiT da gaiZaxoda:
`simkacre, ulmobeli simkacrea saWiro~; anda rogor swvda
sayeloSi gioc buxels, miuxedavad maswavleblis Cumi protestisa, mTeli klasis win daayena da wamoiZaxa: `aba, SexedeT,
riT ar aris ebraeli?~
Cems mexsierebaSi uamravi amgvari wami, uamravi detali da
wvrilmani aRibeWda... da herberTs Tvalebi ar Sescvlia. SemeSinda, roca davinaxe, rogor idga igi moxuci, cota gamoCerCetebuli, mSvidobianad ganwyobili rabinis gverdiT, rogor
umaspinZldeboda koqteiliT da ebraelTa inteleqtze elaparakeboda. emigrantebma arc is ician, rom frontze nacistebs
iSviaTad gzavnidnen da, amgvarad, iRupebodnen ara isini, ara184

med sxvebi, iseTebi, rogoric iyo huberT qnipsi, vinekenebis


mezobel saxlSi rom cxovrobda, da xabazis Svili giunTer
qremeri. Tumca isini hitleriugendis xelmZRvanelebi iyvnen,
mainc gagzavnes im frontze, radgan `politikuri alRo akldaT~, mTel im binZur TvalTvalSi ar monawileobdnen. qaliks
arasodes gagzavnidnen frontze, radgan politikuri alRo
hqonda, iseve, rogorc dRes aqvs. dabadebiTve swori alRo
dahyva. yvelaferi sul sxvagvarad xdeboda, vidre emigrantebs
hgoniaT. maT mxolod amgvari kategoriebiT SeuZliaT azrovneba: damnaSave _ udanaSaulo, nacisti _ aranacisti.
gaulaiTeri1 qirenhani zogjer maris mamis duqanSi Sedioda,
sigaretis kolofs daukiTxavad iRebda yuTidan, arc talons
tovebda da arc fuls, Semdeg maris mamis cxvirwin, daxlze
jdeboda da eubneboda:
_ martin, ra moxdeba, patara, arc ise saSinel sakoncentracio banakSi rom gikra Tavi?
maris mama upasuxebda:
_ Rori Rorobas ver moiSlis, Sen ki yovelTvis Rori iyavi.
isini erTmaneTs eqvsi wlis asakidan icnobdnen. gacofebuli
qirenhani afrTxilebda:
_ Tavs nu gadixar, martin, metismetad Sors nu Setopav.
maris mama eubneboda:
_ Tu damWirda, ufro Sorsac Sevtopav, aba, gaeTrie aqedan!
_ vecdebi, kargSi ki ara, yvelaze saSinel sakoncentracio
banakSi amogayofino Tavi.
ase davobdnen dausruleblad. maris mamas usaTuod daiWerdnen, gaulaiTers raRac gaugebari mizezis gamo misTvis `mfarveli xeli~ rom ar gadaefarebina. magram yvelas rodi afarebda am mfarvel xels. man arc tyaviT movaWre marqsi daicva da
arc komunisti krupe. orive mokles. dRes yofili gaulaiTeri mSvenivrad cxovrobs, samSeneblo masalebis maRazia aqvs
gaxsnili. erTxel qirenhani maris Sexvda da uTxra: sawuwuno
araferi maqvso.
1

gaulaiTeri (Gauleiter _ germ.) _ olqis nacisti xelmZRvaneli faSistur


germaniaSi.

185

_ ra saSineli iyo nacistebis batonobis xana, iqidanac


Cans, rom sicocxles unda vumadlode iseT Rors, rogoric
yofili gaulaiTeria. Tan es werilobiTac unda davadasturo,
_ gveubneboda xSirad maris mama.
amasobaSi qalikis telefonis nomeri vipove, magram vyoymanobdi, damereka Tu ara. gamaxsenda, rom xval dedaCems Jurfiqsi aqvs, SemeZlo Sin mivsuliyavi, jibeebi Cemi mSoblebis
fuliT nayidi sigaretebiTa da mariliani nuSiT gamometena,
parkSi Cayrili zeTisxili da yvelis kverebi momemaragebina,
Semdeg stumrebisaTvis qudiT xelSi Camomevlo da `ojaxis
gaWirvebuli wevrisaTvis~ fuli Semegrovebina. erTxel,
TxuTmeti wlisam, amgvari ram ukve gavakeTe. `gansakuTrebuli saWiroebisaTvis~ fuli vimaTxovre da as markaze meti
Sevagrove. es fuli TviTon movixmare yovelgvari sindisis
qenjnis gareSe da, Tu xval `ojaxis gaWirvebuli wevrisaTvis~ fuls Sevagroveb, es ar iqneba tyuili: me marTlac var
ojaxis gaWirvebuli wevri. wamosvlis win ki samzareuloSi
Seval, anas mkerdze avtirdebi da Zexvis narCenebs gamovtyueb.
dedaCemis Jurfiqsze Tavmoyrili idiotebi Cems saqciels didebul xumrobad miiCnevdnen. dedaCemic iZulebuli iqneba, naZaladevi RimiliT Cems saqciels xumrobis xasiaTi mianiWos
da aravis ecodineba, rom es momakvdineblad seriozuli simarTlea. im xalxs araferi esmis. TiToeulma maTganma icis,
rom klouni melanqoliki unda iyos, Torem kargi klouni ver
iqneba. magram ar ician, rom misTvis melanqolia momakvdineblad seriozuli ram aris. dedaCemis Jurfiqsze Sevxvdebi yvelas: zomervilds da qaliks, liberalebs da socialdemokratebs, eqvs sxvadasxva juris prezidents da atomuri
yumbaris mowinaaRmdegeebsac ki (erTxel dedaCemi sami dRe monawileobda antiatomur moZraobaSi, magram roca romeliRac
firmis prezidentma ganumarta, Tanamimdevruli antiatomuri
moZraoba aqciebis radikalur dacemas gamoiwvevso, maSinve
miirbina telefonTan da komitets daureka, moZraobas `veTiSebio~). bolos, roca yvelas qudiT xelSi Camovuvli, qaliks
sajarod silas gavawnav, zomervilds gamovlanZRav, mliqvnel
186

mRvdels vuwodeb, xolo kaTolikeTa centraluri kavSiris


iq myof warmomadgenlebs imaSi davadanaSauleb, rom garyvnilebasa da mruSobas uwyoben xels.
diskos TiTi movacile da qaliks aRar davureke. misTvis
mxolod is mindoda mekiTxa, am xnis ganmavlobaSi warsuli
Tu moinela, isev daaxloebulia Tu ara xelisuflebasTan da
xom ar SeuZlia gamanaTlos ebraelTa inteleqtis sakiTxSi.
erTxel qalikma hitleriugendis saRamoze moxseneba waikiTxa
Temaze: `makiaveli, anu xelisuflebasTan daaxloebis cda~.
misi moxsenebidan veraferi gavige, garda imisa, rom igi aSkarad emxroboda xelisuflebas da es pirdapir ganacxada.
hitleriugendis mesveurT saxeze SeetyoT, rom man gadaamlaSa.
makiavelize TiTqmis araferi uTqvams, laparakobda mxolod
sakuTar Tavze, anu qalikze, da sxva xelmZRvanelebs saxeze
eweraT, rom misi moxseneba sajarod gamotanil utifrobad
miaCndaT. xom arseboben iseTi vaJbatonebi, romelTa Sesaxeb
gazeTebi weren, namusgarecxilebio. qaliki pirwavardnili namusgarecxili politikosi iyo da sadac unda gamosuliyo,
yvela sircxviliT iwvoda.
xvalindeli Jurfiqsi sixaruls mgvrida. Cemi mSoblebis
qonebidan cota ram mec mxvdeboda wilad: zeTisxili, mariliani nuSi, sigaretebi... sigarebis ramdenime Sekvrasac wamoviReb da Semdeg fasdaklebiT gavyidi, qaliks mkerdidan ordens
Camovglej da silas gavawnav. masTan SedarebiT dedaCemic ki
adamianad meCveneba. roca Cemi mSoblebis sagarderoboSi ukanasknelad Sevxvdi, naRvlianad Semomxeda da miTxra:
_ yvela adamians aqvs erTi Sansi. qristianebi amas Sendobas
uwodeben.
pasuxi ar gamicia. me xom qristiani ara var. gamaxsenda, im
moxsenebaSi qaliki `sisastikis erotikulobasa~ da `seqsualur makiavelizmze~ rom laparakobda. roca mis seqsualur makiavelizmze vfiqrobdi, iseve mecodebodnen meZavebi, visTanac
igi dadioda, rogorc colebi, romlebic xelSekrulebis Tanaxmad iZulebulni arian, romelime nadirs ekuTvnodnen. vfiqrobdi uamrav lamaz ymawvilqalze, romelTac an fulis gamo
187

unda ekeTebinaT `is saqme~ qalikisTana vaJbatonebTan, anda


ufulod da uxalisod _ sakuTar meuRleebTan.
18
imis magivrad, rom qalikis nomeri amekrifa, isev im dawesebulebaSi davreke, sadac leo cxovrobs. odesme xom unda
daemTavrebinaT vaxSami, STaenTqaT TavianTi vnebebis damTrgunveli salaTebi. gamixarda, isev im tipma rom mipasuxa, berikaci axla sigaras eweoda da kombostos suni ise mZafrad aRar
igrZnoboda.
_ Sniri gaxlavarT, _ vuTxari me, _ gaxsovarT?
_ ra Tqma unda, _ mipasuxa man, _ imedi maqvs, Cemi sityvebi pirdapiri mniSvnelobiT ar gaigeT da Tqveni avgustine ar
dawviT.
_ rogor ara, _ vupasuxe me, _ zustad ase moviqeci, wigni
davxie da furcel-furcel cecxls miveci.
erT wuTs xma ar amouRia.
_ xumrobT, _ miTxra xrinwiani xmiT.
_ sruliadac ara, _ vuTxari me, _ aseT saqmeSi Tanamimdevrobas viCen.
_ RmerTo Cemo, nuTu Tqven marTlac naTlad dainaxeT dialeqtikuri sawyisebi Cems naTqvamSi?
_ vera, ver davinaxe. me ubralo, patiosani kaci var. ras
Svreba Cemi Zma? _ vkiTxe me, _ rodis inebeben batonebi vaxSmis damTavrebas?
_ es wuTia maT Carozi miarTves, _ miTxra man, _ didxans
aRar gagrZeldeba.
_ ras miirTmeven? _ vkiTxe me.
_ Carozad?
_ diax.
_ amis Tqmis ufleba ara maqvs, magram Tqven getyviT: qliavis kompots naRebiT. kargi ramaa, giyvarT qliavi?
_ ara, _ vupasuxe me, _ qliavis mimarT yovlad gaugebari
da dauZleveli zizRi maqvs.
_ unda waikiTxoT hobereris Sroma idiosinkraziis Sesaxeb.
188

yvelaferi dakavSirebulia adreul, xSirad dabadebamde gancdebTan, sainteresoa. hobererma rvaasi SemTxveva zustad gamoikvlia. melanqoliki brZandebiT.
_ Tqven ra iciT?
_ xmaze getyobaT. iloceT da abazana miiReT.
_ abazana ukve miviRe, locva ki ar SemiZlia, _ vupasuxe me.
_ samwuxaroa, _ miTxra man. _ axal avgustines SemogwiravT an kierkegors.
_ kierkegori jerjerobiT maqvs, _ vuTxari me, _ SegiZliaT Cems Zmas kidev erTi ram gadasceT?
_ siamovnebiT, _ mipasuxa man.
_ uTxariT, fuli wamomiRos, ramdensac iSovis.
man raRac Caiburtyuna, Semdeg ki xmamaRla miTxra:
_ mxolod CaviniSnav, imdeni fuli wamoiRos, ramdensac iSovis. sxvaTa Soris, Tqven marTlac unda waikiTxoT bonaventura. didebuli sakiTxavia. metismetad nu aigdebT mecxramete
saukunes. Tqveni xma ise JRers, TiTqos mecxramete saukune
gZulT.
_ marTalia, _ vupasuxe me, _ mZuls.
_ cdebiT, _ miTxra man, _ sisulelea. arqiteqturac ki
ar iyo iseTi cudi, rogorc laparakoben. _ mas gaecina. _
daelodeT meoce saukunis damlevs, sanam mecxrametes SeiZulebdeT. winaaRmdegi xom ar iqnebiT, Tqvenc gelaparakoT da
Carozic mivirTva?
_ qliavi? _ vkiTxe me.
_ ara, _ mipasuxa man da odnav Caicina: _ Cemze gamwyralni arian da batonebis kerZebiT ar mimaspinZldebian. mxolod
msaxurTa kerZs imeteben. dRes Carozad moxaluli Saqriani
pudingia. Tumca, _ etyoba man kidev erTi kovzi pudingi Caido
pirSi, gadaylapa da xiTxiTiT ganagrZo: _ Tumca me maT samagieros vuxdi, saaTobiT velaparakebi telefoniT Cems yofil
TanamoZmes miunxenSi, isic Seleris mowafe iyo. zogjer ki hamburgSi vrekav, kinos cnobaTa biuroSi, anda berlinis amindis
biuros vukavSirdebi da amas vakeTeb mxolod SurisZiebis mizniT. axlandel satelefono qselSi, roca saqalaqTaSoriso
189

nomers TviTon kref, vin ras mixvdeba. _ man isev daiwyo ReWva,
Semdeg CaixiTxiTa da CamCurCula: _ eklesia xom mdidaria,
Semzaravad mdidari, ise yars fuliT, rogorc mdidari kacis
gvami. iciT, Raribi kacis gvams rom kargi suni udis?
_ ara, _ vupasuxe me da vigrZeni, rom Tavis tkivili cotaTi momeSva. saswavleblis telefonis nomeri wiTeli wriT
Semovxaze.
_ Tqven urwmuno kaci xarT, xom marTalia? ar miTxraT,
arao, xmaze gatyobT, rom urwmuno kaci xarT. xom asea?
_ diax, _ vupasuxe me.
_ es arafers niSnavs, sruliad arafers, _ miTxra man. _
winaswarmetyvel esaias wignSi aris erTi adgili, romelic
mociqul pavles romaelTa mimarT epistoledan momaqvs. mismineT yuradRebiT: `romelTa ara mieTxra misTvis, ixilon da,
romelTa ara esma, gulisxma-yon~. _ man borotad CaixiTxiTa.
_ mixvdiT?
_ diax, _ vupasuxe uxalisod.
uecrad momesma xmamaRla naTqvami sityvebi:
_ saRamo mSvidobisa, batono direqtoro, saRamo mSvidobisa, _ da man yurmili dado. mis xmaSi gagulisebuli maamebloba igrZnoboda.
fanjarasTan mivedi da saaTs Sevxede, quCis kuTxeSi rom
ekida. cxris naxevari xdeboda. CemTvis gavifiqre, sakmaod bevrs Wamen-meTqi. siamovnebiT davelaparakebodi leos, magram
axla mxolod im fulis dardi mqonda, mas rom unda esesxebina CemTvis. nel-nela vxvdebodi, ra seriozul mdgomareobaSi
aRmovCndi. zogjer Tavad ar vici, ra ufro marTalia _ is,
rac ase cxadad, ase xelSesaxebad warmovidgine, Tu is, rac
sinamdvileSi ganvicade. yvelaferi erTmaneTSi mereva. daficebiT ver davificebdi, marTla davinaxe is biWi osnabriuqSi
Tu ara, magram imis daficeba ki SemeZlo, rom leosTan erTad mors vxerxavdi. verc imaze vageb pasuxs, marTla fexiT
wavedi edgar vinekenTan kalkSi, babuaCemis ocdaormarkiani
Ceki rom naRd fulad meqcia, Tu ara. marTalia, detalebi
zustad maxsovs, im qalis mwvane kofTac, funTuSebi rom ma190

Cuqa, axalgazrda muSis daglejili windebic _ muSam win


Camiara, roca edgaris karis zRurblze vijeqi da velodebodi, magram es arafers niSnavs. bolomde darwmunebuli var,
rom roca mors vxerxavdiT, leos zeda tuCi ofliT daenama,
sakuTari TvaliT davinaxe. zustad maxsovs, agreTve, im Ramis
yoveli wvrilmani, roca maris kiolnSi pirvelad moeSala
muceli. hainrih belenma momixerxa, rom ramdenime saRamo gamemarTa axalgazrdebisaTvis _ yovel gamosvlaSi oc markas
mixdidnen. mari metwilad Tan mimyveboda, magram im saRamos
Sin darCa, radgan ar iyo kargad. gvian saRamos, roca jibeSi
cxrameti marka medo da Sin davbrundi, oTaxi carieli damxvda. areul sawolze sisxliani zewari davinaxe, komodze ki
baraTi vipove: `saavadmyofoSi var, saSiSi araferia, hainrihma
yvelaferi icis~. imwamsve gaviqeci hainrihTan da pirquS ekonom qals vaTqmevine, romel saavadmyofoSi iwva mari. Semdeg
saavadmyofos mivaSure, magram SigniT ar SemiSves. monazonma
qalma manamde ar gamiRo WiSkari, sanam hainrihi ar movaZebnine saavadmyofoSi da telefoniT ar gamovaZaxebine. bolos,
Ramis Tormetis naxevarze, rogorc iqna, SemiSves marisTan,
magram yvelaferi ukve damTavrebuli iyo. gafiTrebuli mari
loginSi iwva da tiroda. mis gverdiT Camomjdari monazoni loculobda da krialosans marcvlavda. sanam me maris
xeli meWira da hainrihi Cumad uxsnida, ra mouva im arsebis
suls, romelic man ver gaaCina, monazoni mSvidad ganagrZobda locvas. mari, etyoba, mtkiced iyo darwmunebuli, rom
bavSvi _ ase eZaxda mas _ verasodes moxvdeboda zecaSi, radgan ar monaTlula. mari dausruleblad imeorebda, bavSvi
gansawmendelSi darCebao, da im Rames pirvelad mivxvdi, ra
saSinel abdaubdas aswavlian kaTolikeebs saRmrTo rjulis
gakveTilebze. hainrihi sruliad umweo aRmoCnda, ver ganuqarva maris SiSi da swored is, rom igi aseTi umweo iyo, me
sanugeSod miviCnie. hainrihi laparakobda RvTis mowyalebaze,
rac `ufro yovlismomcvelia, vidre Teologebis iuridiuli
mosazrebebi~. mTeli am xnis ganmavlobaSi monazoni loculobda da krialosans marcvlavda. religiis sakiTxebSi mari
191

ukiduresad jiuti iyo _ hainrihs ekiTxeboda, sad aris gavlebuli diagonali kanonsa da RvTis mowyalebas Soriso. me
sityva diagonali damamaxsovrda. bolos oTaxidan gavedi da
Tavi sruliad zedmet, gariyul adamianad vigrZeni. derefanSi fanjarasTan gavCerdi, sigarets movukide da kedlis miRma
mdebare avtomobilebis sasaflaos mivaCerdi. kedeli TiTqmis
mTlianad saarCevno plakatebiT iyo dafaruli. `gamoucxade
ndoba germaniis social-demokratiul partias~, `xma mieciT
qristianul-demokratiul kavSirs~. maT aSkarad undodaT,
am auwereli sibriyviT guli daemZimebinaT avadmyofebisaTvis, romlebsac, iqneb, TavianTi palatebidan kedlisaTvis SeexedaT. `gamoucxade ndoba germaniis social-demokratiul
partias~. pirdapir genialuria! TiTqmis literaturul
mowodebasaviT JRerda im siClungesTan SedarebiT, meore
plakatze rom ewera: `xma mieciT qristianul-demokratiul
kavSirs~. Ramis ori saaTi xdeboda. mogvianebiT me da mari
vkamaTobdiT, marTla moxda Tu ara is, rac davinaxe. marcxnidan gamoCnda upatrono ZaRli, romelmac jer farani daynosa,
Semdeg germaniis social-demokratiuli partiis plakati,
mere qristianul-demokratiuli kavSiris plakati da swored
am plakats miaSarda. amis Semdeg quCas ZunZuliT gahyva marjvniv, iqiTken, sadac quCa mTlianad ikargeboda sibneleSi.
yovelTvis, roca am savalalo Rames movigonebdiT, maris an
is ar sjeroda, rom marTla davinaxe ZaRli, an _ Tu ZaRlis
arsebobaSi meTanxmeboda _ ar sjeroda, rom qristianul-demokratiuli kavSiris plakats miaSarda. mari meubneboda, mamaCemma iseTi didi gavlena moaxdina Senze, rom qvecnobierad
icruebdi, WeSmaritebas uRalatebdi da, ZaRls rom socialdemokratiuli partiis plakati waebilwa, ecdebodi dagerwmunebine, rom qristianul-demokratiuli kavSiris plakati
wabilwao. amave dros, mamamiss social-demokratiuli partia
ufro sZulda, vidre qristianul-demokratiuli kavSiri.
asec rom ar iyos, rac vnaxe, vnaxe, morCa da gaTavda.
xuTi saaTi iqneboda, roca hainrihi saxlamde mivacile. sanam erenfelds mivyvebodiT, igi yoveli saxlis karze maniSneb192

da da luRluRebda: `aq Cemi samwysos cxvrebi cxovroben~.


hainrihis buzRuna, yviTelwvivebianma ekonomma qalma anCxlad
mogvaZaxa: `ras niSnavs es?~ me saxlSi wavedi, diasaxliss rom
ar daenaxa, saabazanoSi Sevipare da zewari civi wyliT gavrecxe.
erenfeldi, mura naxSiriT datvirTuli matareblebi, sarecxis Tokebi, abazana, romliTac sargebloba agvikrZales...
Rame Cveni fanjris win zogjer yumbarasaviT Caiqrolebs nagviT savse parki, magram afeTqebis magier tyapuni ismis, didididi gamskdari parkidan kvercxis naWuWi gadmocvivdes da irgvliv gaifantos.
hainrihi Cven gamo isev waeCxuba mRvdels, radgan undoda
saqvelmoqmedo fondidan CvenTvis fuli esesxebina. me isev edgar vinekins mivakiTxe. amave dros, leom saaTi gamogvigzavna
dasagiraveblad. edgarma cotaodeni fuli gamogvitana muSaTa
socialuri dazRvevis salarodan. erTi sityviT, Cven SevZeliT
wamlisa da taqsis fulis gadaxda da samkurnalo xarjebis
sanaxevrod dafarva.
gamaxsenda mari, monazoni, romelic loculobda da krialosans marcvlavda, sityva `diagonali~, ZaRli, saarCevno
plakatebi, avtomobilebis sasaflao da Cemi civi xelebi,
zewars rom vrecxavdi. miuxedavad amisa, danamdvilebiT mainc
ver vityodi, rom yvelaferi marTlac ase moxda. verc imis
mtkicebas daviwyebdi, TiTqos is berikaci, leos internatidan
rom melaparakeboda, marTla urekavda berlinis amindis biuros im mizniT, rom eklesiisaTvis finansuri zarali mieyenebina. magram me xom marTla gavigone es sityvebi, iseve, rogorc
misi piris wklapuni da lukmis gadaylapva, roca Saqrian pudings miirTmevda.
19
ise avkrife monika zilvsis nomeri, didxans ar mifiqria.
isic ki ar vicodi, ra unda meTqva. zari jer kidev rekavda,
roca man yurmili aiRo da Tqva:
_ alo.
193

misi xmis gagoneba mesiamovna. monikas Zlieri da Wkviani xma


aqvs.
_ hansi var, mindoda...
magram monikam sityva Semawyvetina da miTxra:
_ ah, Tqvena xarT... _ misi xma Seuracxmyofelad an usiamovnod ar JRerda, oRond aSkarad igrZnoboda, rom sxvis zars
eloda da ara Cemsas. iqneb, megobar qals unda daereka an dedamiss... magram mainc guli damwyda.
_ mxolod madlobis gadaxda mindoda, _ vuTxari me, _
iseTi gulkeTiloba gamoiCineT. _ aSkarad mcemda misi sunamos
suni, _ taiga Tu rac hqvia, _ misTvis metismetad mZafri rom
aris.
_ mwyins, rom yvelaferi ase moxda, _ miTxra man, _ albaT,
Zalian giWirT. _ ver mivxvdi, ras gulisxmobda: qosTerTis
kritikul werils, romelic, albaT, mTel bons hqonda wakiTxuli, maris daqorwinebas Tu orives erTad.
_ xom ar SemiZlia riTime dagexmaroT? _ mkiTxa man Cumad.
_ diax, _ vupasuxe me, _ mestumreT da Cemi suli SeibraleT, agreTve, muxlic, romelic gvarianad gamisivda.
monika dumda. megona, maSinve metyoda `kargio~, maRelvebda
imis gafiqreba, vaiTu, marTla movides-meTqi, magram monikam
ubralod miTxra:
_ dRes vera, stumars velodebi.
SeeZlo euwyebina, vis elodeboda, anda ubralod eTqva, megobar qals an mamakacso. sityva `stumarma~ cud gunebaze damayena.
_ kargi, xval iyos. me, albaT, sul cota, erTi kvira mainc
momiwevs loginSi wola.
_ iqneb, SemiZlia sxva ramiT dagexmaroT, me vgulisxmob
iseT rames, risi mogvarebac telefoniT xerxdeba.
es sityvebi iseTi xmiT warmoTqva, rom imedi momeca _ xom
SeiZleba, megobar qals elodebodes.
_ diax, _ vupasuxe me, _ damikariT Sopenis mazurka sibemol maJori, meSvide opusi.
monikas gaecina da miTxra:
194

_ ra ar mogivaT azrad. Sopenis didi moyvaruli ara var.


garda amisa, mis nawarmoebebs cudad vukrav. _ misi xmis gagonebam monogamiisadmi Cami midrekileba pirvelad Searyia.
_ o, RmerTo, _ vuTxari me, _ amas ra mniSvneloba aqvs,
notebi gaqvT?
_ sadRac maqvs, _ miTxra man, _ erTi wuTiT...
yurmili magidaze dado da gavigone, rogor gaiara oTaxSi.
ramdenime wuTi gavida, sanam telefonTan dabrundeboda da me
gamaxsenda, rom erTxel marim miTxra, megobari qali zogierT
wmindansac ki hyavdao. cxadia, mxolod sulieri megobari, magram etyoba, im wmindanebs yvelaferi hqondaT, rasac qali sulierad iZleva, me ki esec ar mqonda.
monikam isev aiRo yurmili.
_ mazurkebi, ai, ageraa, _ miTxra man oxvriT.
_ Cemo kargo, _ vuTxari me, _ damikariT mazurka sibemol
maJori, opusi meSvide, nomeri pirveli.
_ saukunea Sopeni ar damikravs, cota unda wavivarjiSo.
_ iqneb, ar gindaT, Tqvenma stumarma gaigonos, Sopens rom
ukravT?
_ o, _ Tqva man siciliT, _ gaigonos Tu unda, ra menaRvleba.
_ zomervildma? _ vkiTxe Zalian Cumad. gaocebisagan monikas yvirili aRmoxda, me ki ganvagrZe: _ Tu marTla is aris,
roialis saxuravi TavSi CascxeT.
_ mas es ar daumsaxurebia, _ miTxra man, _ Tqven Zalian
uyvarxarT.
_ vici, _ vupasuxe me, _ mjera kidec, magram me mainc mirCevnia, imis vaJkacoba meyos, rom sicocxles gamovasalmo.
_ cotas wavivarjiSeb da mazurkas dagikravT, _ miTxra man
swrafad, _ dagirekavT.
_ keTili, _ vupasuxe me, magram yurmili arc erTs ar dagvidvia. cxadad mesmoda monikas sunTqva, ar vici, ramden xans,
magram mesmoda. bolos man yurmili dado. me ki didxans ar
gavuSvebdi yurmils xelidan, oRond misi sunTqva gamegona.
RmerTo Cemo, Tundac qalis sunTqva...
195

lobio jerac mZimed mawva kuWze da Cems melanqolias amZafrebda. miuxedavad amisa, mainc gavedi samzareuloSi, meore
qila gavxseni, lobio imave qvabSi Cavasxi, raSic pirveli ulufa gavacxele da gazqura avanTe. Semdeg yavisnaleqiani qaRaldis filtri sanagve vedroSi Cavagde, sufTa filtri aviRe,
Sig oTxi kovzi yava Cavyare, wyali cecxlze Sevdgi da Sevecade
samzareulo damelagebina. iatakis sawmendi Cvari yavis gubeze
davagde, konservis carieli qilebi da kvercxis naWuWebi vedroSi Cavyare. mZuls daulagebeli oTaxebi, magram me TviTon
dalagebis Tavi ara maqvs. Semdeg saerTo oTaxSi gavedi, WuWyiani Wiqebi gamovitane da samzareuloSi wylis bakanSi Cavyare.
bina TiTqos davalage, magram mainc daulagebeli Canda. mari
swrafad da marjved axerxebda, oTaxi dalagebuls damsgavseboda. Tumca amisaTvis arafers gansakuTrebuls, TvalnaTliv
dasanaxs ar akeTebda. es yvelaferi, etyoba, mis xelebze iyo
damokidebuli. maris xelebis gaxsenebam _ mxolod imis warmodgenam, rom SeeZlo xelebi ciupfnerisaTvis mxrebze daewyo
_ Cemi melanqolia sasowarkveTilebamde gaamZafra. qalis xelebs imdeni ram SeuZlaT gamoxaton an mogaCvenon, rom maTTan
SedarebiT mamakacis xelebi mxrebze miwebebul jirkvebad
meCveneba. mamakacis xelebi xelis CamorTmevisa da cema-tyepis,
srolisa da xelis moweris xelebia. xelis CamorTmeva, cematyepa, srola da angariSsworebis Cekebze xelis mowera _ ai,
yvelaferi, risi gakeTebac mamakacis xelebs SeuZliaT, cxadia,
Sromac. qalis xelebi ki TiTqos xelebadac ki ar mimaCnia, maSinac ki, roca purze karaqs usvamen an Sublidan Tmas iyrian.
arc erT Teologs ar mosvlia azrad, eqadaga saxarebaSi naxsenebi qalebis xelebze: veronikasa da magdalinas, mariamisa da marTas xelebze. ramdeni qalis xelia saxarebaSi da ra
saTuTad eferebodnen isini qristes. nacvlad amisa, sulieri
mamebi qadageben kanonebze, wesrigis principebze, xelovnebasa
da saxelmwifoze. sinamdvileSi ki, ase vTqvaT, piradad qristes TiTqmis mxolod qalebTan hqonda saqme. ra Tqma unda,
mamakacebic sWirdeboda, radgan isini qalikiviT xelisuflebasTan arian dakavSirebulni, erkvevian organizaciebsa da sxva
196

amgvar sisuleleebSi. qristes mamakacebi mZime samuSaosaTvis


sWirdeboda, rogorc binis gamocvlis dros avejis SemfuTvelebi sWirdebaT uxeSi samuSaos Sesasruleblad. petre da ioane iseTi xaTrianebi iyvnen, rom vaJkacobis TiTqmis araferi
ecxoT, samagierod, pavle iseTi vaJkaci iyo, romaels rom Seefereboda. saxlSi, rogorc ki dros ixelTebdnen, xmamaRla
gvikiTxavdnen biblias. Cvens naTesaobaSi uamravi pastoria, magram arc erTs arasodes ulaparakia saxarebaSi naxseneb qalebze anda iseT gaugebar ambavze, rogoricaa araki usamarTlo
mamonaze. usamarTlo mamonaze kaTolikur `wreSic~ ki aravis
surda laparaki, roca amaze sityvas Camovagdebdi. kinkeli da
zomervildi ise morcxvad iRimebodnen, TiTqos qriste raRac saCoTiro lafsusSi gamoiWires, fredeboili ki ambobda,
istoriis msvlelobaSi es gamoTqma gacvdao. Turme nu ityviT da, mas ar moswonda am gamoTqmis `iracionaluroba~. ise
gamodioda, TiTqos fuli raRac racionaluri iyos. Tumca
maris xelSi fulic ki kargavda saeWvo Sinaarss, radgan maris
erTi saocari Tviseba hqonda _ fulis xarjvaSi uyairaTobasac iCenda da did yairaTianobasac. piradad me principulad
uarvyof rogorc Cekebs, aseve `unaRdo angariSsworebis~ sxva
saSualebebsac. honorars yovelTvis naRdi fuliT viRebdi
adgilze da amitom xarjebis winaswari dagegmva or an sam
dReze meti xniT ar gvWirdeboda. mari yvelas aZlevda fuls,
vinc ki sTxovda, zogjer ki imasac, vinc ar sTxovda. saubarSi
Tu vinmes dascdeboda, viRacas uWirso, igi mzad iyo, daxmareboda.
gioTingenSi erT oficiants, romlis Svili im wels skolaSi unda wasuliyo, bavSvisaTvis zamTris paltos sayideli fuli aCuqa. matarebelSi yovelTvis ixdida damatebiT
Tanxas im dabneuli bebiebis nacvlad, romlebic dakrZalvaze miemgzavrebodnen da SemTxveviT pirveli klasis vagonSi
aRmoCndebodnen xolme. qveyanaze uamravi bebiaa, matarebliT
Svilebis, SviliSvilebis, rZlebisa da siZeebis dasaflavebaze rom miemgzavreba. zogjer isini TavianTi bebruli umweobiT keklucoben, didis ambiT Cabargdebian pirveli klasis
197

vagonSi Sebolili ZexviT, Roris qoniTa da namcxvrebiT gamotenili mZime CanTebiT da parkebiT. Tumca kupeSi yvelam
icoda, rom bebias jibeSi meore klasis bileTi edo, mari
mainc maiZulebda, mZime Cemodnebi da parkebi sabargo badeSi
momeTavsebina. Semdeg derefanSi gadioda da am saqmes vagonis
gamyolTan `agvarebda~, sanam bebias Secdomaze miuTiTebdnen. zedmeti Tanxa rom ar gadaexada, mari winaswar hkiTxavda
moxucs, sad miemgzavreboda da vis dasaflavebaze. madlierebis grZnobas bebiebi Semdegi Tavaziani sityvebiT gamoxatavdnen: `arc ise cudi axalgazrdoba gvyavs, rogorc laparakoben~ da gasamrjelod maris uSvelebel lorian buterbrods
awvdidnen. yovelTvis meCveneboda, rom yvelaze meti bebia
dorTmundsa da hanovers Soris miemgzavreboda dasaflavebaze. maris rcxvenoda xolme, Cven rom pirveli klasis vagoniT
vmgzavrobdiT, da ver aitanda Cveni kupedan vinme gaeZevebinaT
mxolod imis gamo, rom meore klasis bileTi hqonda. uzomo
moTminebiT ismenda gaWianurebul axsna-ganmartebas, vin visTan ra naTesaur kavSirSia da aTvalierebda sruliad ucxo
adamianebis fotosuraTebs. erTxel mTeli ori saaTi visxediT biukerbergeli xnieri glexi qalis gverdiT, romelsac
ocdasami SviliSvili hyavda da TiToeulis fotosuraTs
Tan atarebda. Cven movismineT ocdasami biografia, ocdasami axalgazrda mamakacisa da qalis suraTi vnaxeT. ocdasamivem raRacas miaRwia cxovrebaSi. erTi miunsterSi qalaqis
inspeqtori iyo, meore rkinigzis mosamsaxuris coli, mesame
saxerxi qarxnis gamge, meoTxes im partiaSi ekava Tanamdeboba, romelsac yovelTvis virCevT _ Tavad iciTo, xolo im
SviliSvilze, romelic bundesverSi msaxurobda, dedaberma
gviTxra: `yovelTvis myari mdgomareobis momxre iyo~. mari
didi yuradRebiT ismenda am ambebs. sainteresod miaCnda da
marwmunebda, `namdvili cxovreba~ es ariso. me ki mRlida es
erTferovani ambebi. dorTmundsa da hanovers Soris uamravi
bebia mgzavrobs, romelTa SviliSvilebi rkinigzis momsaxureni arian da romelTa rZlebi naadrevad ixocebian imis gamo,
rom `axlandel qalebs bavSvebis Soba ar undaT... asea es~.
198

mari metismetad xaTriani da gulTbili iyo yvela moxucis


mimarT, visac daxmareba sWirdeboda. Tu saWiro iyo, igi maT
telefoniT darekvaSic ki exmareboda. erTxel vuTxari, kargi iqneboda, sadguris qristianul misiaSi dagewyo samsaxuri-meTqi, razedac man odnav geslianad momaxala:
_ ratomac ara?
es rom vuTxari, arc boroti zraxva medo gulSi da arc
misi abuCad agdeba mindoda. axla ki mari raRacnairad mainc
aRmoCnda sadguris qristianul misiaSi. Cemi azriT, ciupfnerma imitom SeirTo mari, rom `gadaerCina~, maric imitom gahyva
ciupfners, rom `gadaerCina~. magram ara mgonia, ciupfneri
dasTanxmeboda maris, bebiebis magivrad gadaexada misi fuli
Cqari matarebliT mgzavrobisa da pirveli klasis vagonSi gadayvanisaTvis. ciupfneri namdvilad ar iyo Zunwi, magram leosaviT isic gulis gamawyaleblad mcirediT kmayofildeboda.
igi ar hgavda francisk asizels, romelic mcirediT kmayofildeboda, magram, amave dros, kargad esmoda imaTi, vinc mcires ar sjerdeba. imis warmodgena, rom axla maris safuleSi
ciupfneris fuli edo, autaneli meCveneboda. aseve autaneli
meCveneboda sityvebi `Taflobis Tve~ da idea, rom marisaTvis unda mebrZola. brZola xom mxolod fizikur mxares gulisxmobs. iseT cudad navarjiSeb klounsac ki, rogoric me
viyavi, didi upiratesoba mqonda rogorc ciupfnerTan, aseve
zomervildTan SedarebiT. sanam isini sabrZolo pozicias miiRebdnen, me samjer gadavidodi yiraze, maT zurgSi moveqceodi,
Zirs davcemdi da yelSi xelebs wavuWerdi. vin icis, iqneb, isini
namdvil Cxubs gulisxmobdnen. maTgan yvelaferia mosalodneli, `nibelungebze Tqmulebis~ aseTi gaukuRmarTebuli variantebic ki. an, iqneb, sulier brZolas gulisxmobdnen? me arc
am SemTxvevaSi meSinoda maTi. ratom ar misces maris ufleba,
pasuxi gaeca Cems werilze, rac erTgvari sulieri brZolis
gamocxadebas udrida? TviTon usircxvilod warmoTqvamen
iseT sityvebs, rogorebicaa `Taflobis Tve~, `saqorwino mogzauroba~, me ki uzneobaSi mdeben brals. farisevlebi arian,
aba ra. netav, erTi moasmeninaT, ras hyvebian oficiantebi da
199

moaxleebi `Taflobis Tveze~ da `saqorwino mogzaurobaze~.


sadac unda gamoCndes wyvili _ matarebelSi Tu sastumroSi,
_ yvela vigindara CurCulebs `Taflobis Tve~ aqvTo da yovelma bavSvma icis, rom isini dausruleblad `im saqmes~ akeTeben. Tanac viRaca xom ucvlis maT TeTreuls da recxavs. roca
mari ciupfners mxrebze xelebs daadebs, nuTu ar gaaxsendeba,
yinuliviT gaToSil xelebs rom iRliebqveS vuTbobdi.
maris xelebi saxlis kars aReben, zeviT mZinare patara maris sabans usworeben, qveviT, samzareuloSi, tosters rTaven,
wyals asaduReblad cecxlze dgamen, kolofidan sigarets
iReben. moaxlis baraTi amjerad samzareulos magidaze ki ara,
macivarze xvdeba: `wavedi kinoSi, aTze davbrundebi~. saerTo
oTaxSi televizorze ciupfneris baraTi devs: `saswrafod momixda f-sTan wasvla. gkocni bevrs. heriberTi~. samzareulos
magidis nacvlad _ macivari, `gkocnis~ nacvlad _ `gkocni bevrs~. samzareuloSi dabrawul purs sqlad usvam karaqs
da zemodan RviZlis Zexvis sqel naWrebs adeb, finjanSi oris
nacvlad sam kovz Sokoladis fxvnils yri da pirvelad grZnob, ra gamaRizianebelia gasaxdomi dieta. gagondeba, frau
bloTertma rogor daiwripina, roca meore naWeri namcxvari
gadaiRe!
_ saboloo jamSi es xom aTas xuTas kaloriaze metia, nuTu
SegiZliaT amis ufleba misceT Tavs?
Semdeg Sens wels yasbis Tvali Seavlo da am mzeraSi Zneli
ar iyo uTqmeli daskvnis amokiTxva: `ara, Tqven ar gaqvT amis
ufleba~.
o, uwmindeso `ka-ka-ka~, `Sen _ nclero da _ Tolono!~
diax, diax, TandaTan suqdebi. qalaqSi CurCuleben, WorikanaTa
qalaqSi Worikanoben, ratom ver isveneb, ratom eZeb martoobas
sibneleSi, kinoebsa da eklesiebSi, ratom miirTmev Sokoladsa
da dabrawul purs Cabnelebul saerTo oTaxSi? ra upasuxe im
ymawvils, cekvis dros rom swrafad gkiTxa: `Cqara miTxariT,
mowyaleo qalbatono, ra giyvarT am qveyanaze, Cqara!~ Senc simarTle uTxari:
200

_ bavSvebi, saaRsarebo, kino, gregorianuli qoralebi da


klounebi.
_ kacebi ar giyvarT, mowyaleo qalbatono?
_ rogor ara, magram mxolod erTi, _ upasuxe Sen, _ sxva
kaci CemTvis ar arsebobs, isini briyvebi arian.
_ momcemT nebas, Tqveni pasuxi gamovaqveyno?
_ ara, ara, RvTis gulisaTvis, ara!
raki Tqvi, erTi kacio, ratom ar daamate, Cemio? roca erTi
kaci giyvars da ambob erTio, SeuZlebelia mxolod Sens kanonier qmars gulisxmobde. o, ra mniSvnelovania es patara,
daviwyebuli, uTqmeli sityva `Cemi~.
moaxle Sin brundeba. gasaRebs budeSi aCxakunebs, kars aRebs, Semdeg ketavs da kvlav ismis gasaRebis Cxakuni. winkarSi
sinaTle inTeba da isev qreba. Semdeg sinaTles samzareuloSi
anTebs, macivris kars aRebs da ketavs. bolos samzareuloSic
qreba sinaTle da Sens karze moridebiT akakunebs:
_ Rame mSvidobisa, qalbatono.
_ Rame mSvidobisa, patara mari kargad iqceoda?
_ diax, Zalian kargad.
derefanSi sinaTle qreba. ismis kibeze amavali nabijebis xma
(maSasadame, mari sruliad marto ijda bnel oTaxSi da saeklesio musikas ismenda).
im xelebiT, zewari rom garecxe da Semdeg iRliebqveS gagiTbe, axla yvelafers exebi: firsakravs, firfitebs, saxelurs,
Rilaks, finjans, purs, bavSvis Tmas da CogburTis Cogans.
_ ho, marTla, ratom aRar dadixar CogburTis saTamaSod?
mxrebs iCeC, ar gexaliseba, ubralod, aRar gexaliseba. arada, CogburTi xom politikosebisa da xelmZRvanel kaTolikeTa
colebis Sesaferisi TamaSia. ara, ara, es cnebebi jerjerobiT
mTlad identuri rodia. CogburTis TamaSiT inarCuneben formas, moqnilobasa da mimzidvelobas.
_ f-s Zalian uyvars SenTan CogburTis TamaSi, Sen ki igi ar
mogwons.
_ rogor ara, rogor ara!
201

_ f... gulTbili kacia. Tumca masze amboben, ministris posts brtyel-brtyeli laparakiT da muSti-kriviT
miaRwiao. mas aramzadad da intriganad Tvlian, magram heriberTis mimarT marTlac keTiladaa ganwyobili. unamusoebsa
da mosyidulebs zogjer uyvarT namusiani da mousyidveli
adamianebi. heriberTma ise keTilsindisierad aiSena saxli,
kacs guli auCuydeba, arc sagangebo kreditiT usargeblia
da arc daxmareba uTxovia samSeneblo saqmeSi gamocdili
partiuli da erTmorwmune kaTolikeebisaTvis. erTi kia _
baRis gaSeneba moindoma ferdobze. ai, aq ki zedmeti fulis
gadaxda dasWirda, rac `TavisTavad~ uzneo saqcielad miaCnia. axla ki ra gamovida, baRi ferdobze mouxerxebeli ram
yofila.
vinc baRs ferdobze aSenebs, ori variantidan SeuZlia airCios erT-erTi _ an aRmavali, an daRmavali: heriberTma daRmavali airCia. swored es qmnis uxerxulobas. male patara mari
burTis TamaSs daiwyebs da burTi yovelTvis mezoblis baRis
meseramde Cagordeba, zogjer ki RobeSic gaZvreba, totebs
daamtvrevs, yvavilebs gaTelavs, naz, Zvirfasi jiSis xavss gaaoxrebs, rac, bolos da bolos, daZabul, sabodiSo situacias Seqmnis. `rogor SeiZleba gaubrazde aseT patara, momxibvlel gogonas~. ar SeiZleba. mxiaruli, wkriala xmebi viTomc
udardelobas gamoxataven, gasaxdomi dietisagan damanWuli
tuCebi _ sixaruls, daZagruli, ZarRvebdaWimuli kisrebi _
sixalises. arada, erTi rigiani Cxubi da magari lanZRva-gineba
pirdapir cxoneba iqneboda maTTvis. raRac garkveul dromde
rogorRac axerxeben grZnobebis daokebas, keTilmezobluri
Rimilis miRma damalvas, magram rodisme, zafxulis erT wynar
saRamos, gaigonebT, Caketili karebisa da CamoSvebuli Jaluzebis ukan ra lawaluwi autydeba faifuris Zvirfas WurWels,
embrionis landebs rom uSenen: `me ki mindoda Svili myoloda,
Sen, Sen ar gindoda~. Zvirfasi WurWeli iaffasiani xmauriT
miefSvneba samzareulos kedlebs. saswrafo daxmarebis manqana
yuriswamRebi wiviliT auyveba aRmarTs. gadatexila krokusi,
gaTelila xavsi, bavSvis xeliT nasroli burTi mezoblis baR202

Si migoravs. manqanis yuriswamRebi wivili xalxs gamoucxadebeli omis dawyebas auwyebs. oi, netav sxvanairad gagveSenebina
baRi.
telefonis zarma SemakrTo. yurmili aviRe da gavwiTldi,
monika zilvsi sul gadamaviwyda.
_ alo, hans, _ miTxra monikam.
_ diax, _ vupasuxe me, magram jer kidev ver momesazrebina,
risTvis damireka. mazurka mxolod maSin gamaxsenda, roca
miTxra, `imedi gagicruvdebaT~. ukan dasaxevi gza moWrili
mqonda, ver vetyodi, gadavifiqre-meTqi, Zalauneburad im saSineli mazurkisaTvis unda gagveZlo. gavigone, rogor dado
monikam yurmili roialze da daiwyo dakvra. ukravda SesaniSnavad, bgera didebuli iyo, magram mosmenisas ise cudad gavxdi, rom avtirdi. rogor gavbede da vcade im wamis ganmeoreba,
marisagan wamosuli Sin rom davbrundi da samusiko oTaxSi
leo am mazurkas ukravda. ara, ar SeiZleba gancdili wamis
ganmeoreba da misi sxvisTvis gaziareba. Semodgomis erT saRamos Cvens parkSi edgar vinekenma 100 metri 10,1 wamSi gairbina.
Tavad gavzome manZili, meve vakvirdebodi wammzoms. im saRamos man marTla gairbina 100 metri 10,1 wamSi. maSin saukeTeso
formaSi iyo, erTgvar aRmafrenas ganicdida, magram Cven, ra
Tqma unda, aravin dagvijera. SevcdiT, rom yovelive es sxvebs vuambeT da im wamis gaxangrZliveba movindomeT. nuTu ar
SeiZleboda davmtkbariyaviT imis SegnebiT, rom man 100 metri
10,1 wamSi gairbina. Semdeg edgari am manZils Zveleburad 10,9
da 11,0 wamSi faravda da Cveni, ra Tqma unda, aravis sjeroda, masxrad gvigdebdnen. aseT momentebze laparaki TavisTavadaa Secdoma, maTi ganmeorebis cda ki _ TviTmkvleloba.
cxadia, erTgvari TviTmkvleloba iyo monikas dakruli Sopenis mazurkis mosmena. arsebobs ganmeorebaze dafuZnebuli
ritualuri momentebi, Tundac vinekenebis ojaxSi puris
daWra. erTxel gadavwyvite, es rituali gamemeorebina, maris
vTxove, puri daeWra frau vinekeniviT, magram muSis ojaxis
samzareulo arafriT hgavs sastumros oTaxs, xolo mari ar
iyo frau vinekeni _ dana xelidan gausxlta, marcxena mklavi
203

gaiWra da am SemTxvevam sami kviriT amogvagdo kalapotidan.


aseTi ukuRmarTi Sedegi SeiZleba mohyves sentimentalobas.
unda SeaSfoTo gardasuli wamebi, arasodes ar unda scado
maTi ganmeoreba.
rodesac monikam dakvra daamTavra, ise cudad viyavi, tirilis Tavic aRar mqonda. etyoba, man es igrZno, roca yurmili
aiRo, da Cumad miTxra:
_ ai, xom xedavT.
_ Cemi bralia da ara Tqveni, _ vupasuxe me, _ mapatieT.
ase megona, TiTqos galeSili, aqoTebuli, sakuTar narwyevSi
amogangluli vegde wumpeSi, uwmawurad viginebodi da viRac,
Cem mierve dabarebuli, suraTs miRebda, raTa Semdeg foto monikasaTvis gamegzavna.
_ SeiZleba kidev erTxel dagirekoT? _ vkiTxe Cumad, _
Tundac ramdenime dRis Semdeg. saZaglad viqcevi da gasamarTleblad mxolod erTi ram SemiZlia giTxraT: ise cudad var,
verc ki gadmogcemT.
ramdenime wams misi sunTqvis meti araferi mesmoda, bolos
miTxra;
_ ori kviriT sxvagan mivemgzavrebi.
_ sad? _ vkiTxe me.
_ minda RvTismetyvelebaSi wavimecadino, cotac vxato.
_ rodis mestumrebiT? _ vkiTxe me, _ rodis gamikeTebT
sokoian omlets da Tqvenebur salaTas?
_ ver moval, _ miTxra man, _ axla ver moval.
_ mere?
_ mere ki, _ miTxra monikam da, sanam yurmils dadebda, misi
tirili gavigone.
20
gavifiqre, abazana Tu miSvelis-meTqi. iseTi gabinZurebuli
meCveneboda sakuTari Tavi, megona, lazaresaviT1 vyardi. ara1

lazare _ qristes mier mkvdreTiT aRdgenili mariamisa da marTas Zma,


avadmyofTa mfarveli. aqedan _ saxelwodeba lazareTi.

204

da, sruliad sufTa viyavi da arc arafris suni mdioda. samzareuloSi Sevlaslasdi, gamovrTe qura, romelzec wyali da
lobio cxeldeboda, Semdeg isev saerTo oTaxSi davbrundi da
koniaki pirdapir boTlidan movsvi _ veraferma miSvela. telefonis zarmac ki ver gamomiyvana gaognebidan, yurmili aviRe
da vTqvi:
_ diax.
sabine emondsi aRmoCnda.
_ hans, ra gemarTeba? _ me vdumdi, man ganagrZo: _ depeSebs
gvigzavni, es iseT dramatul STabeWdilebas axdens, marTlac
ase cudad gaqvs saqme?
_ sakmaod cudad, _ vupasuxe daRlilma.
_ bavSvebs vaseirnebdi, _ Tqva man, _ karlma ki Tavisi
klasi soflis skola-internatSi waiyvana erTi kviriT. SenTan rom damereka, vinme unda dametovebina bavSvebTan. _ xmaze
etyoboda, gasavaTebuli da cotaTi gaRizianebulic ki iyo,
Tumca misi xma yovelTvis ase JRerda. verafriT movaxerxe,
fuli meTxova misTvis. mas Semdeg, rac karlma coli SeirTo,
mudam saarsebo minimumis gamoangariSebaSi iyo. roca masTan
Cxubi momivida, ukve sami Svili hyavda da meoTxes elodeboda. ver gavbede, mekiTxa sabinesaTvis, meoTxe Tu daibadameTqi. maT ojaxSi yovelTvis sufevda SeuniRbavi, gamaRizianebeli daZabuloba. yvelgan eyara karlis dawyevlili ubis
wignakebi, sadac angariSobda, rogor gaetana Tavi xelfasiT.
roca martoni vrCebodiT, karli Semzaravad mixsnida guls,
iwyebda mamakacur saubars bavSvebis gaCenaze, sayvedurobda
kaTolikur eklesias (saamisod raRa me amirCia) da bolos
dgeboda wuTi, roca aymuvlebuli ZaRliviT Semomxedavda da
umetes SemTxvevaSi swored am dros Semodioda oTaxSi sabine da karls gaborotebuli miaCerdeboda, radgan fexmZimed
iyo. CemTvis imaze saSineli araferia, roca coli qmars imis
gamo uyurebs gaborotebiT, rom fexmZimedaa. bolos erTad
Camosxdebodnen da wyvilad iwyebdnen ymuils, radgan maT
marTla uyvardaT erTmaneTi, kedlis miRma ki bavSvebs erTi
Jivil-xivili hqondaT, siamovnebiT ayiravebdnen Ramis qoT205

nebs da svel Cvrebs axalSpalergakrul kedlebs uSendnen.


am dros karli dauRalavad gaiZaxoda `disciplina~ da `absoluturi, usityvo morCileba!~. me iZulebuli vxdebodi,
bavSvebis oTaxSi gavsuliyavi da patarebis dasawynareblad
ramdenime fokusi meCvenebina, magram dawynarebis nacvlad
siamovnebisagan wiodnen da fokusebis gameorebas lamobdnen.
yvelaferi es imiT Tavdeboda, rom yvelani mivusxdebodiT magidas, bavSvebs saTiTaod SevisvamdiT muxlze da nebas vaZlevdiT, Cveni Wiqidan cotaodeni Rvino maTac moewrupaT. karli da sabine im wignebsa da kalendrebze iwyebdnen saubars,
sadac weria, rodis ar uCndeba qals bavSvi. miuxedavad amisa,
bavSvebi mainc uCndebodaT da maT azrad ar mosdiodaT, rom
amgvari saubari gansakuTrebiT gamawamebeli iyo CemTvis da
marisaTvis, radgan bavSvebi ar gvyavda. mogvianebiT, roca
karli SezarxoSdeboda, wyevla-krulvas uTvlida roms, qoqolas ayrida kardinalebs da papebs. yvelaze sasacilo ki
is iyo, rom papis dacva me mixdeboda. mari am ambebSi gacilebiT ukeT erkveoda da cdilobda, aexsna karlisa da sabinesaTvis, rom roms ar SeuZlia am sakiTxs sxvagvarad miudges.
maSin karli da sabine eSmakurad gadaxedavdnen erTmaneTs da
amiT TiTqos ambobdnen: `viciT, ra Svilebic xarT... ra uebar saSualebas ar mimarTavT, albaT, imisaTvis, rom Svili
ar geyoloT~. bolos uZilobisagan daRlili romelime bavSvi maris, me, karls an sabines xelidan Wiqas gamogvtacebda da Rvinos saklaso samuSaoebis rveulebze gadaasxamda.
rveulebi yovelTvis dastebad ewyo karlis sawer magidaze.
karli cofdeboda, radgan mowafeebs mudam disciplinasa
da wesrigze elaparakeboda da, amave dros, iZulebuli iyo
maTTvis RviniT dasvrili rveulebi daebrunebina. damnaSaves
mityepdnen, iwyeboda Rriali, sabine ki ise dagvgeslavda
mzeriT, TiTqos ambobda: `ris maqnisebi xarT mamakacebi~ da
marisTan erTad gavidoda samzareuloSi yavis mosaxarSad. aq
isini dedakacur saubars gaabamdnen, rasac mari iseve ver
itans, rogorc me mamakacur saubars. amasobaSi karli da me
marto vrCebodiT da igi isev iwyebda laparaks fulze, xan206

daxan sayvedursac gamourevda, rac niSnavda: guls imitom


gixsni, rom kargi biWi xar, Torem Sen Cemsas ras gaigebo.
_ sabine, _ vuTxari oxvriT, _ sruliad gakotrebuli var
_ sulieradac, fizikuradac, profesionaluradac da finansuradac.
_ Tu marTla gSia, _ miTxra man, _ imedia ici, rom quraze
yovelTvis dagxvdeba qvabi wvnianiT.
xma ver amoviRe. misi sityvebi ise gulwrfelad da saqmianad
JRerda, rom guli amiCuyda.
_ gesmis? _ mkiTxa man.
_ mesmis, _ vupasuxe me, _ da ara ugvianes xvalisa, moval
sadilad da Cems wil wvnians Sevxvrep. ai, kidev ra, Tu odesme
dagWirdebaT vinme, vinc bavSvebs unda mixedos, me... me... me... _
ena dameba: aba, ras emgvaneboda, axla rom fuli meTxova imis
sanacvlod, rac mudam ufasod gamikeTebia maTTvis, Tanac is
idioturi SemTxveva gamaxsenda, gregors rom kvercxi vaWame.
sabinem gaicina da miTxra:
_ Tqvi, Tqvi, ra ginda?
_ me mxolod imis Tqma mindoda, _ vuTxari me, _ iqneb, SegiZliaT Tqvens nacnobebTan rekomendacia gamiwioT. telefoni
maqvs da safasurs sxvebze mets ar gamovarTmev.
sabine dumda da me vigrZeni, Tu ra Zlier iyo aRelvebuli.
_ mismine, _ miTxra man, _ didxans laparakis dro ar maqvs, gamagebine, ra moxda?
etyoba, sabine erTaderTi adamiani iyo mTel bonSi, romelsac qosTerTis kritikuli werili wakiTxuli ar hqonda. mivxvdi imasac, rom man ar icoda, ra moxda Cemsa da maris Soris.
im `wridan~ is aravis icnobda.
_ sabine, _ vuTxari me, _ marim mimatova. colad gahyva
viRac ciupfners.
_ RmerTo Cemo, _ wamoiZaxa man, _ ar mjera.
_ daijere, _ vuTxari me.
sabine dumda da me gavigone, rogor akakunebda viRac telefonis jixuris karze. es, albaT, erTi im idiotTagani iyo,
207

romelsac surda partniorisaTvis emcno, rom Sansi hqonda


skatSi moego partia gulis koziriT usamvaletod.
_ unda SegerTo, _ miTxra sabinem Cumad, _ imis Tqma minda... oh, kargad ici, ris Tqmac minda.
_ vici, _ vupasuxe me, _ vapirebdi kidec, magram Semdeg
gamoirkva, rom xelT unda mqonoda is wyeuli mowmoba qorwinebis saregistracio biurodan da unda damedo werilobiTi
piroba, gesmis, werilobiTi piroba, rom bavSvebs kaTolikurad aRvzrdidi.
_ ki magram, amis gamo xom ar gaCenila Tqven Soris bzari,
_ miTxra man. telefonis jixurze kidev ufro Zlier daakakunes.
_ ar vici, _ vupasuxe me, _ mTavari mizezi es iyo, magram
amas kidev bevri iseTi ram erTvis, raSic ver gavrkveulvar. dakide yurmili, sabine, Torem eg gacofebuli germaneli jixuris karTan bolos mogiRebs. Cvens qveyanaSi nadirebi jer kidev
ar gadaSenebulan.
_ dampirdi, rom gvestumrebi, _ miTxra man, _ da icode, Seni wili wvniani yovelTvis cecxlze iqneba Sedgmuli.
_ uecrad xmas dauwia da CurCuliT miTxra: _ ra sulmdablobaa, ra sulmdablobaa... _ sabine ise iyo gaognebuli, rom
yurmilis dakidebac ki daaviwyda da im Taroze dado, sadac
telefonis wigni devs. am dros gavigone im idiotis sityvebi:
`rogorc iqna~, magram sabine, etyoba, ukve gaecala iqaurobas.
yurmilSi gamyinavi xmiT CavZaxe:
_ miSveleT, miSveleT!
axalgazrda kaci ankesze wamoego, yurmili aiRo da miTxra:
_ riT SemiZlia dagexmaroT? _ misi xma seriozulad, darbaislurad da vaJkacuradac ki JRerda da me vigrZeni, rom
raRac mJave hqonda naWami, damJavebuli qaSayi an raRac amdagvari.
_ alo, alo, _ miTxra man.
_ germaneli brZandebiT? _ vkiTxe me, _ principulad mxolod germanelebs velaparakebi.
_ mSvenieri principia, _ miTxra man, _ ra giWirT?
208

_ qristianul-demokratiuli kavSiris bedi mawuxebs.


Tqvenc xom mxolod am partias aZlevT xmas?
_ TavisTavad cxadia, _ miTxra ganawyenebulma.
_ Tu asea, aRaraferi miWirs, _ vuTxari me da yurmili
davde.
21
is vigindara sakadrisad unda gamelanZRa, unda mekiTxa,
sakuTari coli Tu gaaupatiura ukve, skatSi partia Tu moigo
ori valetiT da ilaqlaqa Tu ara samsaxurSi kolegebTan
ori saaTi omze. namdvili meuRlisa da patiosani germanelis
xma hqonda, xolo misi `rogorc iqna~ ise JRerda, TiTqos
brZanebas iZleoda: `mizanSi amoiReT~. sabine emondsis xmam
cotaTi damamSvida. marTalia, xmaSi daRliloba da odnavi
gaRizianeba igrZnoboda, magram darwmunebuli viyavi, maris
saqcieli marTlac unamusobad miaCnda da mis quraze CemTvis
yovelTvis idgmeboda qvabiT cxeli wvniani. sabine gemriel
kerZebs amzadebda. roca fexmZimed ar iyo da roca mamakacebs TvalebiT ar gveubneboda, ris maqnisebi xarTo, uaRresad
mxiaruli qalic iyo da ukeTesi kaTolikec, vidre karli,
romelmac `seqsze~ Tavisi ucnauri, seminaristuli warmodgena SeinarCuna. sabines momduravi mzera sinamdvileSi mTel
sakaceTs exeboda, xolo roca uyurebda karls, romlis mizeziTac am mdgomareobaSi aRmoCnda, misi Tvalebi araCveulebrivad muqdebodnen da mrisxanebas akvesebdnen. me yovelTvis
vcdilobdi, sabine gamerTo, romelime scenas gaviTamaSebdi
da isic didxans, gulianad icinoda, sicilisagan cremlebi
sdioda, mere ki tirils morTavda da sicili aRar axsovda.
maris sabine gareT gahyavda dasamSvideblad, karli ki, romelsac am dros saxeze danaSaulis grZnoba aRebeWdeboda,
erTxans warbSekruli ijda Cem win da bolos sasowarkveTili iwyebda rveulebis gasworebas. zogjer rveulebis gasworebaSic vexmarebodi, Secdomas wiTeli avtokalmiT vusvamdi
xazs, magram karli ar mendoboda, yvelafers Tavidan gadaxedavda da yvelaze metad is acofebda, rom SeumCneveli arc
209

erTi Secdoma ar mrCeboda, wiTeli xazi yovelTvis sworad


iyo gasmuli. ver egueboda im azrs, rom amgvari samuSao mec
SemiZlia normalurad Sevasrulo da am saqmeSi mas tols ar
vudeb. karls mxolod erTi problema awuxebda _ es gaxldaT fuli. mas rom SvidoTaxiani bina hqonoda, arc gaRizianebuli iqneboda da arc gasavaTebuli. erTxel kinkels
misi amoCemebuli cnebis `saarsebo minimumis~ gamo SevekamaTe.
kinkels amgvari sakiTxebis erT-erT genialur specialistad
miiCnevdnen. mgoni, swored man gamoiangariSa _ did qalaqSi
mcxovrebi martoxela mamakacis saarsebo minimumi, binis qiris gamoklebiT, oTxmocdaoTx markas udriso. mogvianebiT
cota waamata _ oTxmocdaeqvsso. aRar Sevdavebivar, radgan
Tu im uxamsi anekdotis mixedviT vimsjelebT, man rom gviambo, TviTon mas sakuTar saarsebo minimumad dasaxelebul
Tanxaze ocdaTxuTmetjer meti sWirdeboda. aseT gamodavebas
piradi siZulviliT axsnidnen da utaqtobaSi CamiTvlidnen,
Tumca imaze meti utaqtoba ra SeiZleboda yofiliyo, roca
kinkelisTana adamianebi sxvebis saarsebo minimums gansazRvravdnen. oTxmocdaeqvsi marka iTvaliswinebda kulturuli
moTxovnilebebis dasakmayofilebel xarjebsac, albaT, kinos da gazeTs gulisxmobda. me vkiTxe, am fuliT martoxela
kaci karg, aRmzrdelobiTi xasiaTis films Tu naxavs-meTqi.
am kiTxvam kinkeli gaacofa. Semdeg vkiTxe, rogor unda gavigoT punqti `TeTreulis maragis ganaxleba~. es imas xom
ar niSnavs, saministrom sagangebod iqiraos erTi gulkeTili
berikaci, romelic bonSi irbens imisaTvis, rom qveda sacvali gacviTos da Semdeg saministros moaxsenos, ramdeni xani
sWirdeba nifxvis gacveTas. aq ukve saqmeSi kinkelis coli
Caeria da saxifaTo subieqturoba damwama. CemTvis, ase Tu
ise, gasagebia, roca komunistebi adgenen sursaT-sanovagis
aTvisebis an cxvirsaxocebis gacveTis normebs, radgan isini
ar pirferoben da zebunebriv sawyisebs ar eZeben, magram roca
aseTi qristianebi, rogoric Tqveni qmaria, aseT utifar sigiJemde midian, aRar vici, ra vTqva-meTqi. kinkelis colma
miTxra, pirwavardnili materialisti xarT da araferi ga210

gegebaT msxverplis gaRebis, tanjvis, bediswerisa da siRatakis sidiadiso. karl emondsis ojaxSi ar igrZnoba msxverplis gaRebis, tanjvis, bediswerisa da siRatakis sidiade.
karls sakmaod kargi xelfasi aqvs da Tu rame bediswerisa da
siRatakis sidiadis gancdas iwvevda, es iyo mudmivi ukmayofileba imis gamo, rom, misi gamoangariSebiT, arasodes eqneboda
Sesaferisi binis dasaqiravebeli Tanxa.
roca davrwmundi, rom karl emondsi erTaderTi kacia, visac SemiZlia fuli davesesxo, cxadze ucxadesad damidga Tvalwin, ra dReSi viyavi, jibeSi pfenigic ki aRar medo.
22
winaswar vicodi, arafers movimoqmedebdi _ arc romSi
gavemgzavrebodi da arc papTan meqneboda saubari, dedaCemis
xvalindel Jurfiqsze arc sigaretebs moviparavdi da arc
miwis TxiliT avivsebdi jibeebs. Zala aRar mqonda, yvelaferi es iseve damejerebina, rogorc is mjeroda, rom me da
leom mori gavxerxeT. yoveli cda, isev gameskvna Zafebi da
marionetiviT Camovkonwialebuliyavi, CasafuSavad iyo ganwiruli. odesme, albaT, iqamdec mival, rom fuls kinkelsac
davesesxebi, zomervildsac da im sadist fredeboilsac, romelic xuTmarkian qaRalds cxvirwin amifrialebs da maiZulebs, aba, Sexti, Tu miswvdebio. gamixardeba, monika zilvsi
yavaze Tu dampatiJebs da ara imitom, rom monika zilvsia,
aramed imis gamo, rom yavas ufasod davlev. kidev erTxel davurekav im gonebaClung bela brozens, mivelaqucebi da aRar
davuwyeb gamokiTxvas, ra Tanxis gaReba SeuZlia. vetyvi, sul
mciresac sixaruliT miviReb-meTqi. sul bolos ki, erT mSvenier dRes, vewvevi zomervilds, `damajereblad~ davumtkiceb,
vnanob, rac moxda, gons movege, sarwmunoebis gamosacvlelad
movmwifdi-meTqi. yvelaze sazarelic swored am dros moxdeba: zomervildi marisTan da ciupfnerTan Cemi Semrigeblis
rols gaiTamaSebs. magram sarwmunoebis gamocvlis Semdeg mamaCemi, albaT, sul aiRebs xels Cemze _ es xom misTvis yvelaze saSineli ramaa. saWiro iyo dafiqreba. arCevani rouge
211

et noir-s1 Soris ki ar unda momexdina, aramed muqyavisfersa


da Savs Soris: mura naxSirsa da eklesias Soris. bolos da
bolos, gavxdebi iseTi, rogoric maT ukve didi xania surT,
rom viyo: subieqtivizmisagan Tavisufali, obieqturi, mowifuli mamakaci, romelsac SeeZleba keTilSobilTa kavSirSi
azartulad Caebas skatis TamaSSi. Tumca SesaZlebloba jer
kidev ar iyo amowuruli. mrCebodnen: leo, hainrih beleni,
babuaCemi da conereri, romelsac SeeZlo gitaris akompanementze sentimentaluri simRerebis Semsruleblad gadaveqcie. vimRerebdi `roca qari Sens Tmas eTamaSeba, vici, Cemi
xar~. erTxel es simRera maris vumRere. man yurebi daico da
miTxra, ufro saSineli araferi momismeniao. Tu Zalian gamiWirdeba, ukanasknel xerxs mivmarTav _ waval da im nomrebs,
romlebic SeiZleba antikapitalisturad miiCnion, komunistebs vuCveneb.
erTxel erfurtSi gavemgzavre, kulturisaTvis Tavdadebulma tipebma mimiwvies. me da maris didi zeimiT Segvxvdnen
sadgurze, uzarmazari Taigulebi mogvarTves, sastumroSi
moxarSuli kalmaxiT, xizilaliT, nayinian-naRebiani tortiT
da SampanuriT gagvimaspinZldnen, gvkiTxes, ris naxvas isurvebTo erfurtSi. me vupasuxe, siamovnebiT vnaxavdi im adgils,
sadac luTerma sadoqtoro disertacia daicva-meTqi, marim
ki Tqva, gamigonia erfurtSi kaTolikur-Teologiuri fakulteti arsebobs da minda aqaur religiur cxovrebas gavecnoo. Cveni maspinZlebi moiRuSnen, magram ras izamdnen. yvelani uxerxul mdgomareobaSi aRmovCndiT: kulturis qomagnic,
Teologebic da Cvenc. Teologebi fiqrobdnen, TiTqos Cven raRac saerTo gvqonda im idiotebTan da gulaxdilad arc erTi
ar elaparakeboda maris, maSinac ki, roca erT profesors rwmenis sakiTxebze esaubreboda. profesori rogorRac mixvda,
me da mari rom jvardauwerelni viyaviT, da maris partiuli
muSakebis TandaswrebiT hkiTxa:
_ ki magram, Tqven xom namdvili kaTolike xarT?
1

212

rouge et noir (fr.) _ wiTeli da Savi.

mari sircxvilisagan gawiTlda da upasuxa:


_ diax, maSinac ki var kaTolike, roca codvil cxovrebas
vewevi.
mdgomareoba kidev ufro gaamZafra iman, rom Cveni jvardauwerloba, Cans, arc partiul muSakebs moewonaT. mogvianebiT, roca yavis dasalevad sastumroSi davbrundiT, erTma maTganma laparaki wamoiwyo wvrilburJuaziuli anarqiis
garkveuli formebis arsebobaze, rac ar moswonda. Semdeg mkiTxes, ris Cvenebas vapirebdi laifcigsa da rostokSi, xom ar
vapirebdi iqaurebisaTvis `kardinalis~, `bonSi Casvlis~ da
`sameTvalyureo sabWos sxdomis~ Cvenebas (verafriT mivxvdi,
saidan gaiges, kardinalze rom pantomima mqonda Seqmnili.
am nomerze bevri vimuSave da, maris garda, aravisTvis miCvenebia. marim mTxova, is mainc ar meCvenebina scenaze, kardinalebi xom isedac wamebulTa darad sisxliviT wiTel mantiaSi
arian gaxveulnio). me Cvens maspinZlebs uari vuTxari, jer
cotaTi mainc unda Seviswavlo aqauri cxovrebis pirobebi,
komizmis azri xom is aris, adamianebs abstraqtuli formiT
warmovudgino maTi cxovrebis sinamdvilidan aRebuli situaciebi da ara ucxo cxovreba. aq arc bonia, arc sameTvalyureo sabWoebi da arc kardinalebi-meTqi. Cveni maspinZlebi
mousvenrobam Seipyro. erTi gafiTrda kidec da miTxra, Cven
es yvelaferi sxvagvarad gvqonda warmodgenilio. mec-meTqi,
vuTxari. mZime mdgomareoba Seiqmna. amitomac vTqvi, cotas
mivixed-movixedav da Semdeg warmogidgenT romelime nomers:
`saraiono komitetis sxdoma~, `kulturis sabWos Sekreba~,
an `partiis yriloba prezidiums irCevs~, anda `erfurti yvavilebis qalaqia~. am dros ki erfurtis sadguris irgvliv
yvavilebis mets yvelafers dainaxavda kaci. maSin maTi ufrosi wamodga da miTxra, Cven ver avitanT propagandas muSaTa
klasis winaaRmdego. igi gafiTrebuli ki aRar iyo, aramed
miwisferi edo. ramdenime maTgans mainc eyo imdeni vaJkacoba,
rom iRriWebodnen. me maT vupasuxe, veraviTar propagandas
ver vxedav muSaTa klasis winaaRmdeg imaSi, rom warmovadgino saxeldaxelod daswavlili nomeri `partiis yriloba
213

prezidiums irCevs~. sisulele momivida, `bardiis yriloba~


wamomcda. amis gagonebaze im fanatikosma, miwisferi rom edo,
ise magrad dahkra xeli magidas, rom namcxvris aTqvefili
naRebi TefSidan Camomicurda, da Tqva:
_ SevcdiT, SevcdiT, rom mogiwvieT.
_ Tu asea, SemiZlia gavemgzavro.
_ diax, SegiZliaT pirvelive matarebliT gaemgzavroT.
me maT ganvucxade, SemiZlia Cems nomers _ `sameTvalyureo
sabWo~ _ `raionuli komitetis sxdoma~ davarqva, radgan iqac,
albaT, iseT sakiTxebs wyveten, adreve rom iyo ukve gadawyvetili-meTqi. axla ki swored rom uzrdelad moiqcnen, patara
darbazi ise datoves, Cveni yavis safasuric ki ar gadaixades.
mari tiroda, me mzad viyavi vinmesaTvis sila gamewna, xolo
roca sadguris gzas davadeqiT, raTa pirvelive matarebliT
gavmgzavrebuliyaviT erfurtidan, verc bargis wamRebi viSoveT
da verc momxmare biWi. Cemodnebis Treva Cven mogvixda. aseTi ram ki WiriviT mezareba. sabednierod, sadguris moedanTan
erT-erTi im axalgazrda TeologTagani Segvxvda, visTanac maris diliT saubari hqonda. Cvens danaxvaze Teologi gawiTlda da atirebul maris xelidan mZime Cemodani gamoarTva. mari
mTeli gza eCurCuleboda, Cven gamo mZime mdgomareobaSi nu
CaigdebT Tavso. es iyo saSineleba. erfurtSi sul eqvsi Tu
Svidi saaTi davyaviT, magram urTierToba yvelasTan gagvifuWda, TeologebTanac da partiul muSakebTanac.
bolos bebraSi CamovxtiT da sastumros mivaSureT, mari
mTeli Rame tiroda. diliT grZeli werili miswera Teologs,
magram Cven verafriT gavigeT, miiRo man es werili Tu ara.
vfiqrobdi, marisTan da ciupfnerTan Serigebaze uaresi ra
iqneba-meTqi, magram gafiTrebuli fanatikosis zedamxedvelobis qveS cxovreba da iqaurebisaTvis `kardinalis~ Cveneba kidev ufro uaresi iqneboda. mTlad wyalwaRebuli jer kidev
ar viyavi; myavda leo, hainrih beleni, monika zilvsi, conereri, babuaCemi da sabine emondsi, visTanac Cemi wili wvniani
meguleboda. garda amisa, bavSvebs mivxedavdi da cota fuls
am gziTac viSovidi. xelwerils davdeb, rom bavSvebs kvercxs
214

aRar vaWmev. etyoba, germaneli dedisaTvis es autanelia. fexebze mkidia, rasac sxvebi xelovnebis obieqtur mniSvnelobas
uwodeben, magram iq, sadac araviTari sameTvalyureo sabWo
ar arsebobs, sameTvalyureo sabWos masxrad agdeba uxamsobad
mimaCnia.
erTxel sakmaod grZeli pantomima `generali~ SevTxze.
nomerze didxans vmuSaobdi da, roca warmovadgine, imas mivaRwie, rasac Cvens wreebSi warmatebas eZaxian _ ese igi, xalxis is nawili icinoda, visac unda ecina, da is nawili brazobda, vinc unda gagulisebuliyo. warmodgenis Semdeg amayad
gaveSure sapirfareSosaken, sadac Cia dedaberi damxvda. am
dros yovelTvis gaRizianebuli viyavi da maris mets veravis
vitandi, magram dedaberi swored marim SemouSva Cems sapirfareSoSi. sanam kars bolomde mivxuravdi, dedaberma laparaki daiwyo. gamomicxada, Cemi qmaric generali iyo, omSi
daiRupa da sikvdilis win werili momwera, mTxova, pensiaze
uari Tqvio.
_ Tqven jer Zalian axalgazrda xarT, magram sakmaod mowifuli, rom es gaigoT, _ miTxra dedaberma da sapirfareSodan gavida. im dRidan `generali~ aRar warmomidgenia. presa,
romelic Tavis Tavs memarcxenes ewodebs, amis Semdeg werda,
TiTqos reaqciam SemaSina, xolo presa, Tavis Tavs memarjvened
rom moixseniebs, werda, TiTqos mivxvdi, amiT aRmosavleTs
rom vuwevdi samsaxurs. damoukidebeli presa ki yovelgvar
radikalizmsa da valdebulebaze xelis aRebas misayvedurebda. yovelive es wminda wylis sisulele iyo. am nomris warmodgena imitom veRar SevZeli, rom uneburad magondeboda
is Cia dedaberi, gaWirvebiT rom irCenda Tavs da romelsac,
albaT, yvela masxrad igdebda da dascinoda. roca esa Tu is
saqme siamovnebas aRar mgvris, Tavs vanebeb _ albaT, Zalian
rTulia, es Jurnalistebs auxsna. isini mxolod TavianT `alRos~ endobian da yvelgan raRacis `suni scemT~. arsebobs
gaborotebuli Jurnalistis friad gavrcelebuli nairsaxeoba, romelic ver xvdeba, rom piradad is xelovani ar aris
da arc araviTari monacemi gaaCnia saamisod; raki asea, raRa
215

Tqma unda, alRo RalatobT da sisuleleebs roSaven, gansakuTrebiT, axalgazrda, lamazi gogoebis TandaswrebiT, jer
kidev sakmaod miamitebi rom arian da yvela mjRabnelisaTvis
Wkuas kargaven, aqaoda, romeliRac gazeTSi Tavisi `tribuna~ aqvs da `zegavlenas~ axdenso. arsebobs prostituciis
ucnauri, jer kidev amouxsneli formebi. maTTan SedarebiT
Cveulebrivi prostitucia keTilsindisieri xelobaa. yovel
SemTxvevaSi, fulis sazRaurad raRacas mainc iZlevian.
magram CemTvis xsnis is gzac daxSuli iyo, sadac gulmowyale siyvaruls yidian. fuli ar mqonda. am dros ki, albaT, mari
romis sastumroSi espanur mantilias irgebs tanze _ germanuli kaTolicizmis first lady-s warmomadgenlobiTi ieri unda
hqondes! xolo roca bonSi dabrundeba, miva yvela saRamoze,
sadac Caize dapatiJeben, yvelas RimiliT Sexvdeba, gaxdeba
aTasgvari komitetis wevri, gaxsnis `religiuri xelovnebis~
gamofenebs da daiwyebs `rigiani mkeravis~ Zebnas. yvela qali,
vinc bonSi oficialur pirze Txovdeba, `rigiani mkeravis~ Zebnas iwyebs.
maris, germaneli kaTolicizmis first lady-s, xelSi Cais finjani an koqteiliT savse Wiqa uWiravs da ambobs: `Tu naxeT patara, momxibvleli kardinali, romelic xval kriogerTis mier
daproeqtebul mariamis svets akurTxebs? ah, italiaSi kardinalebic ki kavalrebi arian. saocrad momxibvleli kacia~.
me ukve wesierad koWlobac ki aRar SemeZlo. xoxvas ukeT
vaxerxebdi da ase, xoxva-xoxviT, gavedi aivanze mSobliuri qalaqis sufTa haeris SesasunTqad, magram verc aman miSvela.
bonSi ukve didxans davyavi, TiTqmis ori saaTi, bonis haeri ki
amdeni xnis Semdeg Tavis keTilismyofel gavlenas kargavs.
mari rom kaTolike darCa, amas isini me unda mimadlodnen,
gavifiqre uecrad. misma rwmenam ramdenime mZime krizisi gadaitana, radgan kinkelma da zomervildma imedi gaucrues, xolo
rac Seexeba bloTertisTana tips, igi wminda francisksac ki
aTeistad gadaaqcevda. marim erTxans eklesiaSi siarulic ki
miatova, TavSi aRar gauvlia, eklesiaSi jvari dagvewera. maSin igi raRacnairma sijiutem Seipyro da, Tumca ganuwyvetliv
216

epatiJebodnen, maT wres mxolod bonidan Cveni wamosvlidan


sami wlis Semdeg daubrunda. maSin me maris vuTxari: imedgacrueba jer kidev arafers niSnavs. Tu es saqme WeSmaritebad migaCnia, aTasi fredeboilic ki ver aqcevs mas saeWvod.
dabolos, xom arsebobs ciupfneri. marTalia, amgvari tipebi
me ar momwons, cota ucxvirpiroa, magram rogorc kaTolike,
ndobas imsaxurebs. maT Soris uTuod moiZebneba bevri iseTi
kaTolike, ndobas rom imsaxurebs-meTqi, da CamovuTvale yvela pastori, visi qadagebac erTad mogvismenia, movagone papi,
hari kuperi, alek ginesi. mari xviarasaviT CaeWida pap ioanesa
da ciupfners da kvlav igrZno fexqveS niadagi. gasaocaria,
im dros hainrih beleni aRar moswonda, piriqiT, marwmunebda,
binZuriao, da roca masze Camovagdebdi sityvas, ise Secbundeboda, eWvi mepareboda, maris rame xom ar `gaubeda~-meTqi.
cxadia, marisTvis es arasodes mikiTxavs, magram safuZvliani
eWvi mqonda. sakmarisi iyo, kacs hainrihis ekonomi qali warmoedgina, rom mimxvdariyo _ axalgazrda qalebisaTvis SeeZlo
marTlac `gaebeda~ rame. amis gafiqrebac ki mzaravda, magram
gagebiT ki iseve mesmoda, rogorc mravali sisaZagle, rac Cvens
internatSi xdeboda.
mxolod axla gamielva fiqrma, rom me viyavi is kaci, romelmac maris religiuri eWvebis gasafantavad papi da ciupfneri SesTavaza. kaTolicizms uaRresad wesierad moveqeci,
rac Secdomad mimaCnia, magram maris kaTolikoba imdenad bunebrivi meCveneboda, rom mindoda es bunebrioba SeenarCunebina. amitom, roca Zils Tavs ver arTmevda da eklesiaSi agviandeboda, vaRviZebdi. wirvisTvis rom mieswro, xSirad taqsiT
vistumrebdi. roca iseT mxareSi vxvdebodiT, sadac protestantizmia fexmokidebuli, telefoniT vrekavdi yvelgan, rom
wminda mesa aRmomeCina misTvis. aseT SemTxvevebSi meubneboda,
`saocrad~ mixaria, amas rom akeTebo, magram Semdeg momTxova,
xeli momewera im wyeul qaRaldze da werilobiTi piroba damedo, rom Svilebs kaTolikeebad aRvazrdevinebdi. Svilebze
xSirad gvilaparakia. mixaroda, rom bavSvebi gveyoleboda. bevrjer SvilebTanac misaubria, xelSi amiyvania, maTTvis rZeSi
217

umi kvercxi Camixlia. mxolod is mawuxebda, rom sastumroSi


vcxovrobdiT, sadac kargad mxolod milionerebisa da mefeebis Svilebs epyrobian, xolo imaT Svilebs, vinc arc milioneria da arc mefe, gansakuTrebiT ki biWebs, imTaviTve uyvirian:
`aq Seni saxli nu ggonia~. es ki aRzrdis TvalsazrisiT sammagad mcdaria: jer erTi, igulisxmeba, rom bavSvi Tavis saxlSi
RoriviT iqceva; meore, bavSvi mxolod maSin grZnobs Tavs kargad, roca RoriviT iqceva da mesamec, bavSvma arasodes unda
igrZnos Tavi kargad. gogonebs xSirad bedi swyalobT, `momxibvlel~ arsebebad miaCniaT da kargadac epyrobian, magram
biWebs, Tu mSoblebi iqve ar trialeben, yovelTvis uyvirian.
germanelebisaTvis yvela biWi uzrdelia. zedsarTavs `uzrdeli~ xmamaRla arc ki warmoTqvamen _ is ubralod am arsebiT
saxelTanaa Serwymuli. vinmes rom moafiqrdes da Caukvirdes,
ra sityvebs xmarobs mSobelTa umetesoba SvilebTan saubarSi,
darwmundeba, rom maT leqsikasTan SedarebiT ilustrirebuli
gazeTis leqsika lamis Zmebi grimebis leqsikons utoldeba.
ar gaivlis didi dro da germaneli mSoblebi TavianT bavSvebs
qalbatoni qalikis eniT daelaparakebian: `o, ra mSvenieria~,
`o, ra sisaZaglea~. SeiZleba zogjer ufro daxvewili azric
wamoscdeT, magaliTad: `krinti ar daZra!~ anda `amisi araferi
gagegeba!~. me da mari imazec vlaparakobdiT, ras CavacmevdiT
bavSvebs. maris `Ria feris labadebi~ moswonda. me anorakebis1
momxre viyavi. Cemi azriT, Tu bavSvs eleganturi labada acvia,
gubeSi ver iTamaSebs, xolo sportuli kurtaki am saqmisaTvis zedgamoWrilia. garda amisa, Tbilad Cacmul bavSvs _ me
yovelTvis gogona myavda mxedvelobaSi _ mxolod fexebi eqneboda daufaravi. roca gubeSi qvebs Cayrida, Sxefebi mxolod
kanWebs dausvelebda da anoraks ar moxvdeboda, xolo roca
Tunuqis kolofiT gubidan WuWyian wyals amoxapavda da piramde gavsebuli kolofidan wyals gadmoRvrida, aucilebeli ar
iyo anorakze gadaesxa, yovel SemTxvevaSi, ufro savaraudoa,
rom fexebs daisvelebda. maris azriT ki, roca gogona Ria fe1

218

anoraki (germ.) _ qarSi Casacmeli kapiuSoniani kurtaki.

ris labadaSi iqneboda gamowyobili, met sifrTxiles gamoiCenda. gadauwyveteli mxolod is sakiTxi darCa, mivcemdiT Tu
ara Svilebs gubeSi TamaSis uflebas. maris mxolod eRimeboda, pasuxs Tavs aridebda da meubneboda, jobia davicadoTo.
Tu maris ciupfnerisagan eyoleba Svilebi, verc anoraks Caacmevs da verc Ria feris elegantur labadas, radgan me da
marim dawvrilebiT visaubreT ukve bavSvis yovelgvar zeda
tansacmelze. amitom misi Svilebi upaltood da ukurtakod
irbenen. vilaparakeT, agreTve, grZel da mokle Sarvlebze, sacvlebze, windebze, fexsacmelze da, Tu surda Tavi arc
meZavad egrZno da arc moRalated, bavSvebi titlikana unda
etarebina bonSi. arc is vicodi, ra unda eWmia bavSvebisaTvis:
Cven dawvrilebiT vmsjelobdiT yovelgvar sursaTze, kvebis
yvela meTodze da am daskvnamde mivediT: ar CavasxamdiT bavSvebs pirSi fafas da ar gavWyepdiT rZiT. araviTari survili
ar mqonda bavSvebisaTvis saWmeli dagveZalebina. guli mereoda, roca vuyurebdi, rogor atenida sabine emondsi saWmels
pirvel or Svils, gansakuTrebiT ufross, romelsac karlma
saocari saxeli edelTrudi daarqva. im dawyevlili kvercxis
gamo marisac ki SevekamaTe. mari kvercxis winaaRmdegi iyo da,
roca vkamaTobdiT, uecrad wamoscda, kvercxi mdidari xalxis
saWmeliao. Semdeg gawiTlda da meve momixda misi damSvideba.
miCveuli viyavi imas, rom adamianebi sxvagvarad mepyrobodnen _ sxvagvarad miyurebdnen imis gamo, rom mura naxSiris
mrewvelTa STamomavali viyavi. marim mxolod orjer ver Seikava Tavi da amis Sesaxeb raRac sisuleleebi Tqva: pirvelad im
dRes, roca samzareuloSi Sevedi, da meored, roca kvercxis
gamo vdaobdiT. saSinelebaa, roca mdidari mSoblebi gyavs, magram kidev ufro meti saSinelebaa, roca am simdidreSi wili
ar gidevs. kvercxebs saxlSi iSviaTad gvaWmevdnen _ dedaCemi
maT `uaRresad mavnebel produqtad~ Tvlida. edgar vinekeni ki, piriqiT, imis gamo grZnobda uxerxulobas, rom yvelgan dahyavdaT da yvelas acnobdnen, rogorc muSis Svils, is
ki arada, zogierTi mRvdelic ki ase acnobda edgars xalxs:
namdvilze namdvili muSis Sviliao. maT sityvebSi faruli
219

azri ido: SexedeT am biWs, arc rqebi aqvs da inteligenturadac gamoiyurebao. es ambavic rasobriv sakiTxs ganekuTvneba
da mis gadasawyvetad dedaCemis centralurma komitetma unda
imtvrios Tavi. am mxriv Cem mimarT mxolod vinekenebi da maris
mama iCendnen miukerZoeblobas, arasodes mayvedridnen, mura
naxSiris mwarmoebeli Snirebis STamomavali rom viyavi da arc
gvirgviniT mamkobdnen amis gamo.
23
bolos mivxvdi, isev aivanze videqi da bons gadavyurebdi.
muxli ise Zlier mtkioda, rom moajirs magrad CaveWide, magram im erTi markis dardi, fanjridan rom gadavisrole, mainc
ar masvenebda. siamovnebiT movZebnidi, magram axla Zirs ver
Cavidodi. leos yovel wams SeeZlo mosuliyo, odesme xom unda
moeRoT bolo qliavis, aTqvefili naRebisa da sufraze RmerTis xsenebisaTvis. ver iqna da ver davinaxe Cemi marka quCaSi.
trotuaridan sakmaod didi manZiliT viyavi daSorebuli, monetebi ki mxolod zRaprebSi brwyinaven ise sagangebod, rom maTi
povna SeZlo. es pirveli SemTxveva iyo, roca menaneboda raRac
iseTi, rac fulTanaa dakavSirebuli. menaneboda dakarguli
marka _ Tormeti sigareti, tramvais ori bileTi an sosisiani
puris naWeri. amave dros, usinanulod, magram erTgvari gulis
tkiviliT vfiqrobdi, ramdeni fuli gadagvixdia qvemosaqsoneli dedabrebis magivrad pirveli klasis vagonebsa da Cqar
matareblebSi. albaT, amgvari gulistkiviliT fiqrobs kaci
im gogonaze, romelsac uamravi kocna miuZRvna, is ki sxvaze
gaTxovda. leos imediT ver viqnebodi, mas ucnauri warmodgena hqonda fulze, daaxloebiT iseTi, rogoric monazons aqvs
`colqmrul siyvarulze~.
Tumca irgvliv yvelaferi gakaSkaSebuli iyo, quCaSi araferi brwyinavda, araviTari varskvlava taleri. vxedavdi mxolod avtomanqanebs, tramvais, avtobusebs da bonel moqalaqeebs. vimedovnebdi, rom Cemi marka tramvais saxuravze daeca da
depoSi vinme ipovis.
cxadia, SemeZlo evangelisturi eklesiis kalTas amovfare220

bodi, magram roca es kalTa warmovidgine, gamaJrJola. luTeris kalTas siamovnebiT amovefarebodi, `evangelisturi eklesiis kalTas~ ki vera. Tu mliqvneli gavxdebi, jobia, am mliqvnelobisagan raime sargebloba vnaxo da rac SeiZleba meti
siamovneba miviRo. nasiamovnebi ki maSin viqnebi, roca sxvebs
kaToliked movaCveneb Tavs. eqvsi Tve `aravis davenaxvebi~, Semdeg ki saRamoobiT zomervildis qadagebebze daviwyeb siaruls
da CemSi iseve afuTfuTdebian kaTolonebi, rogorc iaraSi
matlebi. magram amiT mamaCemis gulis mogebis ukanasknel SesaZleblobas da mura naxSiris trestis romelime filialSi
Cekze xelis moweris uflebas davkargav. iqneb dedaCemma Tavis
centralur komitetSi momawyos, sadac SesaZlebloba meqneba Cemi rasobrivi Teoriebi davicva. gavemgzavrebi amerikaSi,
qalTa klubebs gamovecxadebi, rogorc germaneli axalgazrdobis monaniebis cocxali magaliTi da moxsenebebs wavikiTxav.
mxolod erTi ram mawuxebs: piradad me mosananiebeli araferi maqvs, sruliad araferi da amitom iZulebuli viqnebi,
viTvalTmaqco. Tumca SemiZlia movyve, rogor Sevayare CogburTis kortze herberT qaliks saxeSi mTeli muWa nacari, rogor Camketes tirSi da rogor warvdeqi sasamarTlos winaSe,
romlis SemadgenlobaSic Sediodnen qaliki, briuli da liovenihi. magram amis moyolac TvalTmaqcoba iqneba. ar SeiZleba
amgvari momentebis aRwera da kiserze ordeniviT Camokideba.
yvela cdilobs, Tavisi cxovrebis gmiruli momentebi ordeniviT ataros. warsuls rom CaebRauWebi, esec farisevlobaa,
radgan kaciSvilma ar uwyis is momentebi: aba, vis ecodineba,
lurjqudiani henrieTe tramvaiSi rom Cajda da leverkuzenSi
gaemgzavra wminda germanuli miwis ebraeli iankebisagan dasacavad.
ara, yvelaze saimedo farisevloba, Tanac friad rom gamarTobda, mainc `kaTolikuri kartiT TamaSia~. aq naRdi mogeba
gaqvs xelSi.
kidev erTxel gadavxede universitetis saxuravebs da sasaxlis parkis xeivnebs: mari icxovrebs maT miRma, mTis ferdobze, bonsa da godesbergs Soris. keTili da patiosani. amitom
221

jobs, aq viyo. ar aris saWiro, gavuadvilo cxovreba. ratom


unda fiqrobdes, TiTqos mudam gzaSi var? jobs axsovdes, rom
yovel wuTs SeiZleba Semxvdes. dae, daiwvas sircxvilisagan
imis gafiqrebaze, rom mTeli misi cxovreba uzneoba da qmris
Ralatia. xolo Tu bavSvebTan erTad Semxvdeba da bavSvebs anorakebi da lodenis paltoebi ecmevaT, sakuTari bavSvebi maSinve
SiSvlebi moeCveneba.
mowyaleo qalbatono, qalaqSi xmebi dadis, TiTqos Tqvens
bavSvebs dediSobila arbeninebT. es ukve metismetia. garda
amisa, erTi didi Secdomac dauSviT, gadamwyvet wuTSi sityva
`Cemi~ gamogrCaT. roca ambobT, mxolod erTi kaci miyvarso,
unda TqvaT `Cemi kaci~. iseTi xmebic dadis, rom Tqven geRimebaT im yru siZulvilze, yvelani rom grZnoben imisadmi, visac
moxucs eZaxian. Tqveni azriT, yvelani amazrzenad hgvanan mas.
bolos da bolos, im moxuci kancleriviT maTac hgoniaT, rom
Seucvlelni arian, da Tanac yvelani xom kriminalur romanebs
kiTxuloben. ra Tqma unda, kriminaluri romanebis ydebi ar
Seefereba gemovnebiT mowyobil binebs. danielebs daaviwydaT,
TavianTi stili kriminaluri romanebis ydebzec gaevrcelebinaT. finelebs ki, albaT, eyofaT imdeni eSmakoba, rom ydebi skamebs, savarZlebs, minasa da keramikas Seufardon. kriminaluri
romanebi bloTertsac ki uyria saxlSi. im saRamos, mis binas
rom vaTvalierebdi, lamis TvalSi gveCxirebodnen utifrad.
mudam sibneles efarebiT, mowyaleo qalbatono, kinoebsa
da eklesiebSi dadixarT, Cabnelebul oTaxSi saeklesio musikas ismenT, xolo dRis sinaTles, iseTs, rogoric CogburTis
kortebzea, ufrTxiT. didi miTqma-moTqmaa. taZarSi aRsareba
ocdaaT, ormocdaaT wuTs grZeldeba. momlodineTa TvalebSi
aRSfoTeba igrZnoba: `RmerTo Cemo, ra aqvs amdeni mosananiebeli am qals: hyavs ulamazesi, usaTnoesi da uwesieresi meuRle,
namdvilad znemaRali adamiani da mSvenieri gogona, aqvs ori
avtomanqana~.
saaRsarebos miRma mdgari, mouTmenlobiT Sepyrobili xalxi gaRizianebulia, ori xma ki dausruleblad CurCulebs
222

siyvarulze, qorwinebaze, movaleobaze, isev siyvarulze da bolos ismis aseTi kiTxva.


_ rwmenaSi arasodes daeWvebulxarT, maS, raRa gindaT, Svilo Cemo?
Sen xmamaRla ar SegiZlia imis Tqma, gafiqrebac ki giWirs
imisi, rac me vici. Sen ginda klouni, oficialurad: profesionali komikosi msaxiobi, arc erT eklesias rom ar uxdis
xarks.
saxeze rom grimi damedo, aivnidan saabazanoSi koWlobiT
gavedi.
Secdoma davuSvi, mamas rom ugrimod davxvdi, magram mis
stumrobas arafriT velodi. leo yovelTvis mowadinebulia,
Cemi namdvili fiqri, Cemi namdvili saxe, Cemi namdvili `me~
dainaxos. dae, dainaxos. magram roca saxeze grimi ar medo,
leos yovelTvis eSinoda Cemi `niRbebis~, TamaSis, yovelive
imisa, rasac igi `fuqsavaturs~ eZaxis. im wuTebSi ki Cemi Cemodani grimiT sadRac boxumsa da bons Soris mixriginebda.
saabazanoSi kedlis patara, TeTri karada gamovaRe da SevkrTi,
magram gvianRa iyo. rogor damaviwyda, rom nivTebs momakvdinebeli sentimentaloba axasiaTebT. karadaSi aRar iyo maris
tubebi, qilebi, SuSebi, aRaraferi... karadaSi rom aRaraferi
damxvda, aman ise amaforiaqa, TiTqos misi romelime tubi an
qila damenaxos. yvelaferi Tan wauRia. iqneb, monika zilvsma
gamoiCina gulkeTiloba, yvelafers Tavi mouyara da aqaurobas moaSora. sarkeSi Cemi Tavi SevaTvaliere: Tvalebi sruliad
carieli mqonda. es iyo pirveli SemTxveva, Tvalebis dacarieleba rom ar damWirvebia. adre amisaTvis naxevari saaTi vaSterdebodi sakuTar Tavs da saxis kunTebs vavarjiSebdi. sarkidan TviTmkvlelis saxe miyurebda, xolo roca grimis dadeba
daviwye, saxe mkvdris saxed meqca. kani jer vazeliniT davizile, Semdeg naxevrad gamxmar umarilis tubs Tavi movaglije da
saxe ise gaviTeTre, rom arc erTi Savi xazi, arc erTi wiTeli
wertili ar damimatebia. saxe erTianad TeTri mqonda, warbebzec ki gadavisvi umarili. Tma parikiviT medo Tavze, SeuRebavi
223

tuCebi Camuqebuli, TiTqmis lurji ferisa iyo, Tvalebi gaqvavebul casaviT cisferi da im kardinalis TvalebiviT carieli, romelmac didi xania dakarga rwmena da es ambavi sakuTari
TavisTvisac ki ver gaumxelia. Cemi anareklisa aRar meSinoda. aseTi saxis patronisaTvis Zneli ar aris `karieris gakeTeba~, aseTi saxiT im saqmis dacvac SeiZleba farisevlurad,
romelic, miuxedavad mTeli misi absurdulobisa da uazrobisa, SedarebiT mimzidvelia. im saqmes vgulisxmob, edgar vinekens rom swams. yovel SemTxvevaSi, am saqmes arafris gemo ar
dahkravs, yvelaze patiosnuria sayovelTao upatiosnebaSi da
yvelaze mcire borotebaa umcires borotebaTa Soris. amgvarad, garda Savisa, muqi yavisfrisa da lurjisa, arsebobs kidev erTi SesaZlebloba. wiTels ver vuwodebT mas _ metismetad evfemisturi da optimisturi iqneboda. esaa nacrisferi,
romelsac gariJraJis sxivi dahkravs. mwuxare feria, mwuxare
saqmis Sesaferisi, magram SeiZleba swored aq gamoinaxos adgili klounisaTvis, romelmac yvelaze saSineli codva Caidina:
sxvebSi sibralulis grZnoba gamoiwvia. cudi mxolod is iyo,
rom yvelaze naklebad edgaris motyueba mindoda, yvelaze metad masTan miWirda TvalTmaqcoba. me erTaderTi mowme viyavi
imisa, rom man marTlac gairbina asi metri 10,1 wamSi, xolo igi
erTaderTi iyo im mcirericxovan adamianTa Soris, vinc iseTad
micnobda, rogoric viyavi, iseTi vegone, rogoric var. edgars
araferi swamda, garda garkveuli adamianebisa. sxvebs meti
ram swamT: RmerTi, abstraqtuli fuli da is, rasac `saxelmwifo~ da `germania~ hqvia. edgars ki araferi amdagvari ar
swamda. amitomac daeca Tavzari, me rom maSin taqsi daviqirave.
axla guli mwydeba, ratom ar avuxseni yvelaferi, Torem ise
sul ara var valdebuli, vinmes rame avuxsna. sarkes movcildi.
Zalian momewona is saxe, sarkidan rom mimzerda. wuTiTac ar
momsvlia azrad, rom is, visac vumzerdi, me viyavi. es klouni
ki ara, mkvdari kaci iyo, romelic mkvdarsave ganasaxierebda.
saZinebel oTaxSi koWlobiT Sevlaslasdi. aqamde am oTaxSi
jer fexi ar Semidgams maris kabebis SiSiT. kabebs misTvis metwilad me vyidulobdi da, Tu kaba gadasakeTebeli iyo, mkera224

vTanac me mivdiodi mosalaparakeblad. garda wiTlisa da Savisa, TiTqmis yvela feri uxdeboda, nacrisferic ki ar ukargavda
iers. gansakuTrebiT uxdeboda vardisferi da mwvane. qalebis
modis saqmes rom gavyolodi, albaT, fulsac gavakeTebdi, magram iseTi kacisaTvis, romelic monogamia da homoseqsualisti ar aris, es saSineli wameba iqneboda. mamakacTa umravlesoba cols Ceks aZlevs da urCevs, `modis karnaxs~ daemorCilos.
roca modaSi iisferi Semodis, CekiT gamokvebili colebi iisfers icvamen. da roca qalbatonebi, romelTac `Tavebi moaqvT~, uklebliv yvelani, romelime wveulebaze iisfer kabebSi
gamowyobilni mimodian, iseTi grZnoba geufleba, TiTqos mdedrobiTi sqesis episkoposebis generalur asambleaze aRmoCndi, im episkoposebisa, romelTa sxeulebSi Zlivs feTqavs sicocxle. mari maT ricxvs ar ekuTvnis. jer kidev Cems saxlSi
vcxovrobdi, roca modaSi tomara-kabebi Semovida da yvela
batistvina dedakaci, romelTac qmrebma `mdgomareobis Sesabamisad~ Semosva ubrZanes, Cvens Jurfiqsebze tomaraSi gaxveuli
daZunZulebda. zogi marTla mecodeboda, gansakuTrebiT, erTerTi prezidentis (Cvens saxlSi prezidentebs ra gamolevda)
ZonZroxa coli. siamovnebiT mivuaxlovdebodi im qals da ise
movaxuravdi rames, sufras an fardas, rogorc gulmowyalebis mosasxams. misi briyvi da xvadagi qmari verafers amCnevda,
yru da brma iyo. SeeZlo coli vardisferi Ramis perangiT
Semosili gaegzavna bazarSi, Tuki romelime homoseqsualisti
ganacxadebda _ es modaSiao. meore dRes ki ormocdaaT evangelist pastors leqcias waukiTxavda Temaze: `Secnobis roli
qorwinebaSi~. man, albaT, isic ki ar icoda, rom mis cols
wyvetiani muxlebi hqonda da mokle kaba ar uxdeboda.
sarkisaTvis rom Tvali ameridebina, tansacmlis karadis
kari swrafad gamovaRe. maris araferi, araferi daetovebina
karadaSi, arc fexsacmlis kalapoti da arc qamari, rac qalebs xSirad rCebaT xolme. jer ar gamqraliyo misi sunamos
suni. SeeZlo meti lmobiereba gamoeCina, Cemi tansacmelic Tan
waeRo an viRacebisTvis eCuqebina, anda daewva, magram Cemi Cvrebi karadaSi isev ise ekida: mwvane velvetis Sarvali, romelic
225

arasodes mcmia, tvidis Savi pijaki da ramdenime yelsaxvevi.


qveviT ki, fexsacmelebis Taroze, sami wyvili fexsacmeli elaga. albaT, patara ujraSic yvelaferi Tavis adgilas ido _
manJetebis sakinZeebi, sayeloebis TeTri kuTxedebi, windebi da
cxvirsaxocebi. winaswar unda mcodnoda, rom kerZo sakuTrebis mimarT qristianebi Seurigeblad patiosnebi arian. ujrebis gamoReba saWiro ar iyo: yvelaferi, rac me mekuTvnoda,
adgilze ideboda. ar iqneboda mxolod is, rac misi sakuTreba
iyo. udides sulgrZelobas gamoiCenda, Cemi Cvrebic rom Tan
waeRo, magram tansacmlis karadaSi samarTlianoba da momakvdinebeli koreqtuloba batonobda. roca maris karadidan gamohqonda yvelaferi, rac mis arsebobas momagonebda, albaT,
TanamigrZnobda, SeiZleba tiroda kidec im qalebiviT, colqmris gayris amsaxvel filmebSi rom amboben: `SenTan gatarebuli dReebi arasodes damaviwydeba~.
yvelaze cudi, rac marim damitova, es iyo sufTa da dalagebuli karada (viRacas mtveric ki gadaewminda). man yvelaferi
samarTlianad gayo, karadaSi Cemi tansacmeli ekida, misi ki
ara. karada im saoperacios hgavda, sadac operacia warmatebiT
Caatares. marisi aq arsad araferi Canda, kofTaze awyvetili
Rilic ki. sarkeSi rom Cemi Tavi ar damenaxa, karadis kari Ria
davtove, samzareuloSi koWlobiT gavedi, koniakis boTli pijakis jibeSi Cavide, saerTo oTaxSi taxtze wamovweqi da Sarvlis toti avikapiwe. muxli kidev ufro gamsiveboda, magram
wamowolils naklebad mtkioda. kolofSi oTxi sigaretiRa
iyo. erTs movukide.
vfiqrobdi, ra iqneboda uaresi _ maris rom kabebi daetovebina, Tu is, rac gaakeTa: pirwmindad gamoacariela karada, daasufTava da baraTic ki ar damitova: `SenTan gatarebuli dReebi arasodes damaviwydeba~. albaT, ase jobda, magram SeeZlo,
awyvetili Rili an qamari mainc daetovebina, anda mTeli karada waeRo Tan da daewva.
roca henrieTes daRupvis cnoba miviReT, swored im dros
Cvens saxlSi sufras Slidnen da anam yviTel saxelsaxoce
226

rgolSi gayrili henrieTes naxmari xelsaxoci servantze datova. yvela mivaCerdiT xelsaxocs _ mas cotaodeni muraba
ecxo da wvnianisa Tu saweblis patara yavisferi laqebi aCnda. pirvelad vigrZeni, ra saSinelebaa im adamianis kuTvnili
nivTebi, romelic samudamod midis saxlidan an kvdeba. dedam
arc acia, arc acxela, Wamas Seudga. amiT undoda eTqva: cxovreba grZeldebao an rame amdagvari, magram me zustad vicodi,
rom es ase ar iyo. cxovreba ki ara, sikvdili grZeldeboda.
dedas sufris kovzi xelidan gavagdebine. baRSi gavvardi, Semdeg ukanve SemoviWeri saxlSi, sadac saSineli wivil-kivili
da wyevla-krulva iyo amtydari. dedaCems cxelma wvnianma saxe
dauwva. me henrieTes oTaxSi avvardi, fanjara farTod gavaRe
da yvelaferi, rac xelSi momyva, baRSi gadavyare: patara kolofebi, kabebi, Tojinebi, qudebi, fexsacmelebi da beretebi.
gamovaRe ujrebi. Sig TeTreuli ewyo. TeTreuls Soris ucnauri, albaT, misTvis Zvirfasi patara nivTebi elaga _ xorblis
gamxmari TavTavebi, qvebi, yvavilebi, qaRaldis naglejebi da
vardisferi bafTiT Sekruli werilebis mTeli dasta. xelis
erTi mosmiT baRSi gadavuZaxe CogburTis fexsacmelebi, Cognebi, sportul jildoebi. mogvianebiT leom miTxra, `giJs~
hgavdio. yvelaferi es ise swrafad momimoqmedebia, rom xelis
SeSla veravin gabeda. ujrebs erTianad vapirqvavebdi baRSi. Semdeg garaJSi Sevvardi, benziniT savse mZime baloni gamovitane,
henrieTes nivTebs gadavasxi da cecxli wavukide. yvelaferi,
rac irgvliv iyo mimobneuli, avardnil alSi fexiT Sevyare.
Semdeg movxvete nakuwebi, nafleTebi, gamxmari yvavilebi, werilebis dasta da isic cecxls miveci. bolos sasadilo oTaxSi
Sevvardi, servantidan henrieTes rgolSi gayrili xelsaxoci
aviRe da isic cecxlSi gadavuZaxe. mogvianebiT leom miTxra,
mTeli es ambavi xuT wuTze metxans ar gagrZelebula da sanam vinme mixvdeboda, ra moxda, cecxli ukve gizgizebda da
yvelafers nTqavdao. am dros saidanRac amerikeli oficeri
gamoCnda. mas egona, saidumlo masalebs vwvavdi, didi germaniis `vervolfis~ masalebs, magram roca baRSi gavida, TiTqmis
yvelaferi damwvari daxvda. gaSavebuli muguzlebi sazarlad
227

yarda. amerikelma oficerma moindoma cecxlisTvis gamoetaca


werilebis dasta, magram xelidan gavagdebine da balonSi darCenili benzini cecxlze davasxi. cota xnis Semdeg saxanZro
razmic mogrialda Tavisi sasacilo, didi SlangebiT, baRSi
ki erTma mexanZrem xmamaRla gasca yvelaze sasacilo brZaneba,
rogoric ki odesme msmenia: `wyalo, iar!~ isini usircxvilod
asxamdnen SlangebiT wyals am ubadruk kocons, xolo roca
erTma mexanZrem SeamCnia, cecxli odnav fanjris rafasac moedoo, Slangi fanjrisaken mimarTa: oTaxSi yvelaferi ativtivda, parketis iataki daibrica da dedaCemma wivil-kivili atexa.
daiwyo rekva yvela damzRvev sazogadoebaSi, undoda gaego, ra
erqva amas _ cecxlisagan dazaraleba, wylisagan dazaraleba
Tu dazRveuli qonebis dazianeba.
erTi ylupi koniaki pirdapir boTlidan movsvi, Semdeg boTli isev jibeSi Cavide da muxli movisinje. wamowolils fexi
naklebad mtkioda. damSvideba Tu movaxerxe da goneba movikribe, muxli swrafad damicxreba da tkivili momeSveba. sxva Tu
araferi, erTi ram mainc SemiZlia: sadme cariel forToxlis
yuTs viSovi, sadguris win Camovjdebi, gitaras davukrav da
`litania lauretanas~ vimRereb. quds an keps, TiTqosda SemTxveviT, gverdiT davdeb safexurze da Tu vinmes azrad mouva
qudSi fulis Cagdeba, maSin sxvebic gaTamamdebian da mas mihbaZaven. fuli Tundac imitom mWirdeboda, rom sigareti gamomelia. yvelaze ukeTesi iqneba, qudSi erTi aTpfenigiani da ori
xuTpfenigiani Cavagdo. mets Tu ara, amden fuls mainc iSovis
leo. Cems Tavs ukve vxedavdi sadguris kibeze Camomjdars, vxedavdi fer-umariliT dafarul Cems TeTr saxes sadguris Savi
fasadis fonze _ macvia lurji triko, Savi tvidis pijaki,
mwvane velvetis Sarvali da quCis xmauri rom davfaro, xmamaRla viwyeb: `Rosa mystica _ ora pro nobis, turris Davidica _ ora
pro nobis, virgo fidelis _ ora pro nobis~1. sadgurTan im saaTebSi
Rosa mystica _ ora pro nobis, turris Davidica _ ora pro nobis, virgo fidelis _ ora
pro nobis (laT.) _ vardo idumalo, iloce CvenTvis, daviTis simagrev, iloce
CvenTvis, erTgulo qalwulo, iloce CvenTvis _ mimarTva qalwul mariamisadmi.
1

228

Camovjdebi, roca romidan matareblebi Camodis da ase gagrZeldeba manamde, sanam ar Camova Cemi coniux infidelis1 Tavis kaTolike qmarTan erTad. maT jvrisweras, albaT, usiamo sazrunavic axlda Tan: mari arc qvrivi iyo, arc qmarTan gayrili
da (rac SemTxveviT zustad vici) arc qalwuli. zomervildi,
albaT, Tmas iglejda, patarZali saqorwilo leCaqis gareSe am
saqmis mTel esTetikur mxares aufasurebso, magram, SeiZleba,
maT sagangebo liturgiuli miTiTebebic ki aqvT znedacemuli
qaliSvilebisa da klounebis yofili xasebisaTvis? netav, ra
ifiqra im episkoposma, maT rom jvari daswera? episkoposze
dabla mdgom saeklesio pirs isini, ra Tqma unda, ar ikadrebdnen. erTxel marim episkoposis rezidenciaSi SemaTria. Cemze
didi STabeWdileba moaxdina mTelma iq atexilma fusfusma _
mitris daxurvam da moxdam, TeTri bafTis Semoxvevam da Semoxsnam, kverTxis aqeT-iqiT gadatanam da TeTri bafTis wiTliT Secvlam... me xom xelovanis mgrZnobiare suli maqvs da
ganmeorebis esTetikuri fasi vici.
isev daviwye fiqri Cems pantomimaze `gasaRebebi~. SemeZlo
plastilini meSova, gasaRebebis anabeWdebi ameRo, an yalibebSi wyali Camesxa da macivarSi ramdenime gasaRebi `gamomecxo~.
albaT, portatuli macivris Sovnasac SevZleb da yovel saRamos, scenaze gasvlis win, imden gasaRebs gamovacxob, ramdenic
warmodgenis msvlelobaSi dadneba. SeiZleba am Canafiqridan
marTlac gamosuliyo raRac, magram es varaudi imav wuTSi
uarvyavi, radgan uaRresad rTuli momeCvena. garda amisa, ar
mindoda damokidebuli vyofiliyavi metismetad bevr rekvizitze da teqnikur faTerakebze: xom SeiZleboda aRmoCeniliyo
iseTi scenis muSa, romelic erTxel omSi romelime rainispirelma moatyua da xom SeeZlo im muSas macivris kari gaeRo
da CemTvis warmodgena CaeSala? pirveli azri ufro momwonda.
Camovjdebi bonis sadguris kibeze iseTi, rogoric var, oRond
saxeze umarilwasmuli, da gitaris akompanementze `litania
lauretanas~ vimRereb. gverdiT davideb quds, im dros rom
1

coniux fidelis (laT.) _ moRalate meuRlev.

229

mexura, roca Caplins vbaZavdi. axla mxolod misatyuebeli


monetebi maklda: ukidures SemTxvevaSi aTpfenigianic ikmarebda, umjobesi iqneboda aT da xuTpfenigiani, xolo yvelafers
ajobebda, qudSi rom sami moneta eyaros _ aTpfenigiani, xuTpfenigiani da orpfenigiani. maSin gamvlelebs ecodinebodaT,
rom me religiuri fanatikosi ki ara var, romelic arafrad
agdebs mcire mowyalebas, aramed is kaci, romlisTvisac yovelgvari mowyaleba, Savi fulic ki sasurvelia. Semdeg davumateb vercxlis fuls. dae, gamvlelebma dainaxon, did mowyalebas ki ar vufrTxi, viReb kidec. qudSi sigaretsac Cavdeb.
adamianebis umravlesobas safulis gaxsnas sigaretis kolofis gaxsna urCevnia.
erT mSvenier dRes ki, albaT, an wesrigis damcveli gamomecxadeba da quCaSi simReris nebarTvas momTxovs, anda RvTismgmoblobis winaaRmdeg mebrZoli centraluri komitetis romelime wevri da Cems simReras mkrexelobad miiCnevs. im SemTxvevisTvis, Tu mowmobas momTxoven, gverdiT yovelTvis meqneba
qvanaxSiris briketi warweriT: `Sniri gagaTbobT~. am warweras
yvela bavSvi icnobs, me ki wiTeli carciT xazs gavusvam Savi
asoebiT daweril `Snirs~. SeiZleba win Cemi iniciali `h~ mivuwero. es iqneba arapraqtikuli, magram araorazrovani savizito baraTi: neba momeciT gagecnoT _ Sniri gaxlavarT. mamaCems marTla SeuZlia erT rameSi damexmaros _ da es araferi
ar daujdeba _ quCis momRerlis nebarTva miSovos. amisaTvis
sakmarisia, oberburgomistrs daurekos anda piradad moelaparakos klubSi, skatis TamaSis dros.
mama movalea am saqmeSi damexmaros. maSin Tavisuflad Camovjdebi sadguris kibeze da davucdi romidan matareblis Camosvlas. Tu maris eyofa imis Zala, kibeze Caiaros da ar gadamexvios, Tavis mokvlis meti araferi damrCenia. amaze _ mere.
TviTmkvlelobaze fiqrs mxolod erTi mizezis gamo ver vbedav.
SeiZleba sxvebs es qedmaRlobad moeCvenoT, piradad me ki minda,
Tavi marisaTvis Sevinaxo. xom SeiZleba ciupfners gaeyaros?
maSin Cven bezeviciviT idealur mdgomareobaSi aRmovCndebiT _
maris SeeZleba samudamod darCes Cemi sayvareli, radgan, ka230

Tolikuri eklesiis kanonebis Tanaxmad, veRarasodes gaeyreba


ciupfners. am SemTxvevaSi isRa damWirdeba, televiziis yuradReba miviqcio, kvlav movixveWo saxeli da Cvens erTad cxovrebaze eklesia Tvals daxuWavs. araviTari survili ara maqvs,
marisTan eklesiaSi daviwero jvari da aRarc maT dasWirdebaT
mesrolon TavianTi gacveTili qvemexi _ henrix merve.
Tavs ukeT vgrZnobdi, muxli damicxra, TiTqmis aRar mtkioda. mawuxebda mxolod Tavis tkivili da melanqolia, magram
maT ise SeveCvie, rogorc sikvdilze fiqrs. namdvil xelovans
sikvdili yovelTvis gverdiT udgas da iseve ar iSorebs mas,
rogorc kargi mRvdeli _ locvans. zustad vici, ra moxdeba
Cemi sikvdilis Semdeg: Snirebis saojaxo akldamas ver avcdebi,
dedaCemi atirdeba da imis mtkicebas daiwyebs, rom erTaderTi adamiania, visac Cemi esmoda. Cemi sikvdilis Semdeg yvelas
mouyveba, `rogori iyo Cveni hansi sinamdvileSi~. dRemde ase
fiqrobs da, albaT, darwmunebuli iqneba ukuniTi ukunisamde,
rom me `vnebiani~ da `xarbi~ kaci var.
_ diax, _ ityvis igi, _ Cveni hansi niWieri iyo, magram,
samwuxarod, Zlier vnebiani da xarbi. samwuxarod, sruliad
udisciplinoc... Tumca niWieri, uaRresad niWieri.
zomervildi ityvis:
_ didebuli kaci iyo Cveni keTili Sniri... samwuxarod,
klerikalebisadmi zizRi sisxlSi hqonda gamjdari da metafizikisadmi gulgrilobas iCenda.
bloTerts sananebeli is eqneba, rom droze ver miaRebina kanoni sikvdiliT dasjis Sesaxeb da sajarod ar damsajes
sikvdiliT.
fredeboilisaTvis viqnebi is `ganumeorebeli tipi~, romelsac `araviTari sociologiuri Tanamimdevroba ar gaaCnda~.
kinkeli gulwrfelad, cxare cremliT atirdeba. mas marTla daecema Tavzari, magram vai rom, metismetad gvian.
monika zilvsi ise aqviTindeba, TiTqos dameqvrivebinos, da
inanebs, im saRamos maSinve CemTan rom ar gamoiqca da omleti
ar gamikeTa.
231

mari, ubralod, ar daijerebs, rom movkvdi. igi ciupfners


miatovebs. sastumrodan sastumroSi ivlis da yvelgan me mikiTxavs, magram amaod.
mamaCemi bolomde datkbeba Tavisi tragikuli gancdiT da
didad inanebs, im saRamos ramdenime qaRaldis fuli rom ar
dado malulad sakidis zemo Taroze.
karli da sabine ise TavSeukaveblad itireben, rom samgloviaro procesiis yvela monawiles araesTetikuradac ki
moeCveneba. sabine malulad karlis paltos jibeSi Cayofs
xels, radgan Tavisi cxvirsaxoci amjeradac Sin darCeba.
edgari Tavs movaled CaTvlis, cremli aravis daanaxvos. magram dakrZalvis mere SeiZleba kidev erTxel gaiaros Cvens
parkSi is asmetriani manZili, Semdeg isev sasaflaoze dabrundes da henrieTes memorialur dafasTan vardebis didi Taiguli dados. Cem garda, arc erTma sulierma ar icis, edgars
rom henrieTe uyvarda, arc is icis vinmem, rom im werilebis
dastaze, cecxlSi rom davwvi, ori aso ewera, werilebis gamomgzavnis inicialebi: e. v. me kidev erT saidumloebas Cavitandi saflavSi: erTxel Seveswari, rogor Cavida deda sardafSi, sakuWnaoSi Seipara, Camokidebul lors didi naWeri CamoaWra da iqve, zezeurad, udanaCanglod, xarbad SeWama. CemSi
aman zizRis nacvlad gancvifreba gamoiwvia da me gulaCuyebuli ufro viyavi, vidre SeZrwunebuli. Cven sardafSi Casvlas
gvikrZalavdnen, magram me mindoda iq, sadac Cemodnebi elaga,
CogburTis Zveli burTebi momenaxa. roca fexis xma gavigone,
sinaTle Cavaqre. sakuTari TvaliT davinaxe, rogor aiRo Tarodan vaSlismurabiani qila, Semdeg isev adgilze dado da
swored im dros Sevatyve idayvebze, rom raRacas Wrida. Semdeg
loris daxveuli naWeri pirSi Caitena. es ambavi aravisTvis
momiyolia da arc aravis movuyvebi. Cemi saidumlo Snirebis
akldamis marmarilos filis qveS daimarxeba. ucnauria, magram miyvars im jiSis suldgmulebi, me rom vekuTvni _ miyvars adamianebi.
roca Cemi jiSis suldgmuli kvdeba, mwuxareba mipyrobs.
dedaCemis saflavzec vitirebdi. moxuci derkumis dasaflave232

bis dros Tavi ver Sevikave _ vayridi da vayridi kubos SiSvel


ficrebs niCbiT miwas da gavigone, rogor CurCulebda viRac Cem
ukan: `ase ar iqcevian~. magram me mainc manamde vayridi miwas,
sanam marim niCabi ar gamomtaca xelidan. arafris danaxva ar
mindoda _ aRarc misi saxlis, aRarc misi duqnis, arafris,
rac mas momagonebda. mari ufro gonivrulad moiqca, duqani
gayida da fuli `Cveni SvilebisaTvis~ gadainaxa.
roca winkarSi gitaris gamosatanad gavedi, aRar vkoWlobdi. gitara SaliTidan amoviRe, saerTo oTaxSi ori savarZeli erTmaneTis pirispir davdgi, telefoni Cemken gadmovitane,
savarZelSi Cavweqi da gitara avawyve. guls pirvelive bgerebi esalbuna, xolo roca simRera daviwye, Tavs TiTqmis kargad vgrZnobdi: Mater amabilis, Mater admirabilis1; sityvebs opa
pro nobis gitaris akordebi Sevuwyve da momewona, mSvenivrad
gamomdioda. ai, ase, axla rogoric var, iseTi davelodebi
romidan Camosul matarebels _ gitariT xelSi da gverdze
dadebuli qudiT. Mater boni consilii2. roca edgar vinekenisagan
fuliani davbrundi, marim xom miTxra: aRarasodes, aRarasodes davSordebiT erTmaneTs, `sanam sikvdili ar gagvyris~. me
jer kidev ar viyavi mkvdari. frau vinekeni yovelTvis ambobda: `vinc mReris, is jer kidev cocxalia~ da `visac saWmeli
egemrieleba, jer kidev ar daRupula~. me ki kidec vmRerodi
da kidec mSioda. verafriT warmomedgina, rom mari mudmivad
sadme icxovrebda. Cven mudam erTad davxetialebdiT qalaqidan
qalaqSi, sastumrodan sastumroSi da, Tu sadme ramdenime dRe
SevyovndebodiT, meubneboda:
_ Ria Cemodnebi xaxadafCenilni momCerebian da sazrdos
mTxoven.
da Cvenc maSinve amovutenidiT dafCenil xaxebs Cemodnebs,
xolo, roca me ramdenime kviriT mixdeboda sadme darCena,
mari ise daborialebda quCebSi, rogorc naqalaqevSi. kinoebi,
eklesiebi, bulvaruli gazeTebi, riC-raCi... nuTu maris marTla
mater amabilis _ mater admirabilis (laT.) _ Rirso dedao, saocaro dedao.
2
mater boni consilii (laT.) _ dedav, keTilo mrCevelo.
1

233

surs, monawileoba miiRos did sazeimo ceremonialSi, roca


ciupfners maltis raindTa ordenis wevrad akurTxeben! nuTu
marTla mohgvris siamovnebas kanclerebisa da koncernebis
prezidentebis gverdiT jdoma, xolo Semdeg saxlSi ordenis
wevris anaforaze cxeli uToTi cvilis laqebis amoyvana. marTalia, es gemovnebis sakiTxia, mari, magram Sen rom aseTi gemovneba ar gaqvs! ukeTesia miendo urwmuno klouns, romelic
adre gagaRviZebs, raTa eklesiaSi ar dagagviandes da, Tu saWiro iqneba, eklesiaSi gasamgzavreblad taqsisac dagiqiravebs.
arc Cemi lurji trikos garecxva dagWirdeba arasodes.
24
telefonma dareka da ramdenime wams gons ver movedi. mTeli
yuradReba iqiTken mqonda mipyrobili, binis zaris darekva ar
gamomrCenoda da leosaTvis droze gameRo kari. gitara gverdze gadavde, mowkriale telefons davaCerdi, Semdeg yurmili
aviRe da vTqvi:
_ alo.
_ hans, Sena xar? _ mkiTxa leom.
_ me var, ra kargia, rom moxval.
leo gaCumda da Caaxvela. Tavidan misi xma ver vicani.
_ SenTvis fuli maqvs gadmosacemi, _ miTxra man.
sityva fuli ucnaurad JRerda. saerTod, leos ucnauri
warmodgena hqonda fulze. piradad mas TiTqmis araviTari moTxovnileba ar hqonda _ Tambaqos ar eweoda, Rvinos ar svamda,
saRamos gazeTebs ar kiTxulobda da kinoSi mxolod maSin dadioda, roca suraTs, savsebiT rom endoboda, iseTi sul cota
xuTi kaci mainc naxavda da am suraTis naxvas masac urCevda.
aseTi ram or-sam weliwadSi erTxel xdeboda. tramvaiT mgzavrobas fexiT siaruli erCia da, roca man sityva fuli warmoTqva, isev cud xasiaTze davdeqi. rom eTqva, cotaodeni fuli
maqvso, mecodineboda, es iqneboda ori an sami marka. rogorc
iqna, SiSs vZlie da xmaCaxleCilma vkiTxe:
_ ramdeni?
_ o, _ mipasuxa man, _ eqvsi marka da samocdaaTi pfenigi.
234

misTvis es didi Tanxa iyo. Cemi azriT, imisTvis, rasac piradi moTxovnilebebi ewodeba, leos es Tanxa or weliwads eyofoda; zogjer baqanze gasasvlel bileTs da erT park pitnis
kanfets iyidis, aTi pfenigic maTxovrisaTvis. asanTi ra aris,
asanTic ki ar sWirdeba. xolo Tu erT kolofs imisTvis iyidda, rom `ufrosebisaTvis~ saxeldaxelod cecxli moekidebina, is erTi kolofi mTel weliwads eyofoda da, ramdenic unda
etarebina jibiT, mainc axaliviT iqneboda. marTalia, drodadro sadalaqoSi Sesvla sWirdeboda, magram Tmis gasakreW
fuls igi, albaT, mamaCvenis mier swavlisaTvis dawesebuli `mimdinare angariSidan~ iRebda. adre xandaxan koncertis bileTis SesaZenad xarjavda fuls, Tumca metwilad dedaCemi xelSi
kontramarkebs aCeCebda. mdidrebi xom Raribebze bevrad met
saCuqars iReben yovelTvis da yidviTac ufro iafad yiduloben yvelafers. dedaCems biTumad movaWreTa mTeli sia hqonda
Sedgenili. Cemi varaudiT, igi safosto markebsac ki ufro iafad yidulobda. eqvsi marka da samocdaaTi pfenigi leosaTvis
didi Tanxa iyo, Tumca amjerad _ CemTvisac. magram leom, etyoba, jer ar icoda, rom me, rogorc amas Cvens saxlSi ambobdnen, `amJamad arsebobis yvela wyaro momspari mqonda~.
_ kargi, leo, _ vuTxari me, _ didi madlobeli var, roca
aqeT wamoxval, erTi kolofi sigareti wamomiRe.
leos pasuxi ar gaucia, me kvlav gavigone misi Caxveleba da
vkiTxe:
_ gesmis Cemi Tu ara?
iqneb, is ewyina, rom im fulidan maSinve sigaretis yidva
vTxove.
_ mesmis, mesmis, _ miTxra man enis borZikiT, _ mimZims amis
Tqma, magram mosvla ar SemiZlia.
_ raa? _ viyvire me, _ ar SegiZlia?
_ axla cxras TxuTmeti wuTi uklia, me ki cxraze saswavlebelSi unda viyo.
_ gvian rom dabrunde, ras gizamen, eklesiidan mogkveTen?
_ vkiTxe me.
_ kargi erTi, _ miTxra nawyenma.
235

_ gana ar SeiZleba, mcire xniT daeTxovo an raime aseTi


moaxerxo?
_ am dros ara, es dRisiT unda gamekeTebina.
_ vTqvaT da daigviane?
_ mkacr gafrTxilebas miviReb, _ miTxra Cumad.
_ Tu laTinuri jer kidev maxsovs, amas raRac kavSiri unda
hqondes baRTan.
leom Caicina.
_ ufro sworad, baRis makratelTan, _ miTxra man. _ sakmaod usiamo ramea.
_ kargi, _ vuTxari me, _ ar minda Cem gamo usiamo dakiTxva
mogiwyon, leo, magram CemTvis aucilebelia Tundac erTi cocxali adamiani myavdes gverdiT.
_ rTuli saqmea, _ miTxra man, _ unda gamigo. mkacr gafrTxilebas ar moveridebodi, magram am kviraSi rom kidev erTi
mkacri gafrTxileba miviRo, amas Cems pirad saqmeSi Seitanen
da iZulebuli viqnebi, skrutiniumis1 winaSe warvdge axsnaganmartebiT.
_ vis winaSe? _ vkiTxe me, _ gaimeore, Cemo kargo, es sityva
nela.
leom amoioxra, raRac CaibuzRuna da Zalian nela miTxra:
_ skrutiniumi.
_ daswyevlos eSmakma, leo _ vuTxari me, _ es Wriala
sityva ise JRers, TiTqos mwerebs nawil-nawil kuwaven. xolo,
roca Seni `piradi saqme~ axsene, anas `mecxre polki~ gamaxsenda. maTTanac yvelaferi ise SehqondaT pirad saqmeSi, TiTqos
nasamarTlobis mqoneni yofiliyvnen.
_ RmerTo Cemo, hans, _ miTxra man, _ nuTu es ramdenime
wuTi aRzrdis sistemaze kamaTs unda movaxmaroT?
_ Tu ar gsiamovnebs, ki batono, nu vikamaTebT, magram xom
arsebobs sxva gzebic, mxedvelobaSi maqvs araswori gzebi, magaliTad, kedelze gadaZroma da sxva amdagvari, rogorc es me1

skrutiniumi (laT.) _ sasuliero samsaxuris kandidatTa niWisa da unaris


Semowmeba, romelic faruli kenWisyriT mTavrdeba.

236

cxre qveiT polkSi xdeboda. Cemi azriT, yvela mkacr sistemaSi


SeiZleba gasaZromi xvrelis aRmoCena.
_ SeiZleba, CvenTanac SeiZleba, _ miTxra man, _ iseve, rogorc samxedro samsaxurSi, magram me mezizReba amgvari gzebi,
swori gziT minda viaro.
_ nuTu ar SegiZlia, Cemi gulisaTvis zizRi dasZlio da
erTxel mainc gadmoZvre kedelze.
man amoioxra da me warmovidgine, rogor gaaqnia Tavi.
_ nuTu xvalamde dacda ar SegiZlia? xval leqcias gavacden da
cxra saaTze SenTan viqnebi. axlave xom ar miemgzavrebi bonidan?
_ ara, _ vupasuxe me, _ bonSi karga xans davrCebi. hainrih belenis misamarTi mainc momeci, davurekav. iqneb, Camovides
kiolnidan an iqidan, sadac axla imyofeba. saqme is aris, rom
muxli vitkine, jibecarieli var, aravisTan aRar maqvs dadebuli kontraqti da aRarc mari myavs. ra Tqma unda, xvalamde
arc muxli momirCeba, arc fuli gamiCndeba, arc kontraqts
damidebs vinme da arc mari damibrundeba. magram, iqneb, am xnis
ganmavlobaSi hainrihi mRvdlad ekurTxa da motoroleri an
rame amdagvari SeiZina. mismen?
_ diax, _ miTxra man uxalisod.
_ gTxov, momce misi misamarTi da telefonis nomeri.
leo dumda da mis oxvras bolo ar uCanda. SeiZleba kacs
efiqra, asi weli saaRsareboSi ijda da axla oxravda im codvebisa da sisuleleebis gamo, rac kacobriobam Caidina.
_ kargi, getyvi, _ miTxra man bolos da Sevatyve, rom Tavs
Zalas atanda. _ etyoba, Sen erTi ram ar ici.
_ ra ar vici, _ viyvire me, _ RmerTo Cemo, garkveviT miTxari, leo!
_ hainrihi sasuliero piri aRar aris, _ miTxra man Cumad.
_ me ki megona, sasuliero pirad manamde rCebian, sanam pirSi suli udgaT.
_ es asecaa, _ miTxra man, _ me imis Tqma minda, rom hainrihma sasuliero samsaxurs Tavi daaneba da ager ukve ramdenime
Tvea, ukvalod gaqra. _ leom es sityvebi Zlivs amoRerRa.
_ eg araferi, _ vuTxari me, _ hainrihi isev gamoCndeba.
237

uecrad erTma azrma gamielva TavSi da vkiTxe:


_ marto gaiqca?
_ ara, viRac qaliSvilTan erTad, _ mipasuxa leom mkacrad
da es sityvebi ise JRerda, TiTqos meubneboda: `hainrihs Savi
Wiri Seeyara~.
qaliSvili Semecoda. igi, ra Tqma unda, kaTolikea da, albaT, Zalian uWirs gakreWil, qoxSi TavSefarebul mRvdelTan
cxovreba da `xorciel JinTan~ dakavSirebuli detalebis atana _ aqa-iq mimoyrili TeTreuli, qveda sacvlebi, sabeWurebi,
sigaretis namwvavebiT savse lambaqi, kinos kontrolmoxeuli
bileTebi da Segneba imisa, Tu ra male ileva fuli. xolo roca
qaliSvili puris, sigaretis an Rvinis sayidlad kibeze Cadis
da buzRuna diasaxlisi farTod aRebs Tavisi oTaxis kars, mas
isic ki ar SeuZlia, diasaxliss Ria karSi SesZaxos: `Cemi qmari
xelovania, diax, xelovani!~ orive Semecoda, magram qaliSvili
ufro metad. roca hainrihisTana kapelandi aseT mdgomareobaSi aRmoCndeba, ara marto ubadruki xdeba, aramed Tavgzac ereva da aseTebis mimarT saeklesio xelisufalnic met simkacres
iCenen. amgvari ram rom zomervilds daemarTos, albaT, Tvals
daxuWaven, magram zomervilds arc eyoleba yviTelkanWebiani
ekonomi qali. misi ekonomi qali, romelsac madalenas eZaxis,
lamazi, ferxorciT savse, kargad movlili mxiaruli dedakacia da, amasTanave, SesaniSnavi mzareulic.
_ ras izam, _ vuTxari leos, _ amgvarad, droebiT igi CemTvis gamousadegaria.
_ RmerTo Cemo, _ miTxra leom, _ ra gulcivad miiRe es
ambavi.
_ me arc hainrihis eparqiis episkoposi var da arc am saqmiT
seriozulad dainteresebuli piri, _ vupasuxe me, _ mawuxebs
mxolod detalebi. edgaris misamarTi an telefonis nomeri
mainc Tu ici?
_ vinekenze mekiTxebi?
_ diax, _ vupasuxe me, _ xom gaxsovs edgari? kiolnSi CvenTan SexvedrixarT erTmaneTs, xolo bavSvobaSi yovelTvis vinekenebTan vTamaSobdiT da kartofilis salaTas vWamdiT.
238

_ rogor ara, maxsovs, _ mipasuxa man, _ kargad maxsovs, magram ramdenadac vici, vinekeni ar unda iyos germaniaSi.
viRacam miambo, romeliRac komisias samecniero mivlinebaSi
gahyva indoeTSi Tu tailandSio, zustad ar vici.
_ darwmunebuli xar? _ vkiTxe me.
_ TiTqmis, _ mipasuxa man, _ ho, gamaxsenda, heriberTma
miTxra.
_ vin, vin giTxra? _ viyvire me.
leom ise Caiwyvita xma, rom misi oxvrac ki ar mesmoda.
axla ki mivxvdi, ratom ar undoda CemTan mosvla.
_ vin giTxra? _ vkiTxe kidev erTxel, magram leos pasuxi
ar gaucia. saaRsarebo Caxveleba ukve Cvevad qceoda. aseTi Caxveleba xSirad gamigonia, roca eklesiaSi maris velodebodi.
_ ukeTesi iqneba, _ vuTxari Cumad, _ xvalac rom ar moxvide, ar Rirs leqciis gacdena. barem isic Tqvi, rom mari naxe.
_ etyoba, am xnis ganmavlobaSi oxvrisa da Caxvelebis meti
araferi aswavles. dadumebulma kidev erTxel amoioxra Rrmad, xangrZlivad da sawyaloblad.
_ pasuxisaTvis Tavs nu Seiwuxeb, _ vuTxari me, _ mxolod
momikiTxe is sasiamovno kaci, dRes rom orjer velaparake telefoniT.
_ STriuderi? _ mkiTxa man Cumad.
_ ar vici, ra gvaria, magram misi xma sasiamovnod JRers
telefonSi.
_ saTvalavSi aravin agdebs, _ miTxra man, _ mas... mas xom
samadlod aWmeven purs, _ leom raRac sicilis magvari dastyua sakuTar Tavs. _ zogjer telefonTan miipareba da sisuleleebs roSavs.
fexze wamovdeqi da odnav gadaweuli fardidan moedanze dakidebul saaTs Sevxede. cxras sami wuTi aklda.
_ axla jobia movrCeT, _ vuTxari me, _ Torem pirad saqmeSi rames Cagiweren. nu gaacden xval leqcias.
_ gamige, rogorme gamige, _ Semevedra igi.
_ daswyevlos eSmakma, _ vuTxari me, _ mesmis, mesmis Seni,
Tanac Zalian kargad.
239

_ bolos da bolos, ra kaci xar Sen? _ miyvira man.


_ klouni var da wamebs vagroveb. kargad iyavi, _ vupasuxe
me da yurmili davde.
25
damaviwyda mekiTxa, rogor moewona jarSi samsaxuri, magram imedi mqonda, amis saSualeba odesme kidev momecemoda.
darwmunebuli var, saWmel-sasmels qebiT moixseniebda _
saxlSi ase kargad arasodes kvebavdnen. yovelgvar gaWirvebas `aRmzrdelobiTi TvalsazrisiT uaRresad sasargeblo
gamocdilebad~ CaTvlida, xolo xalxidan gamosul adamianebTan urTierTobas `friad Wkuis saswavleblad~. Tumca, SeiZleba araferic ar vkiTxo. konviqtis sawolSi igi
Rames TeTrad gaaTenebs, sindisis qenjniT Sewuxebuli, Tavs
gaiwvalebs SekiTxviT, sworad moiqca Tu ara, CemTan rom ar
movida. me ki misTvis imdeni ram mqonda saTqmeli: leosaTvis ukeTesi iqneboda Teologia samxreT amerikaSi, moskovSi
an msoflios nebismier mxareSi eswavla da ara bonSi. bolos da bolos, xom unda Seignos, rom bonSi ar arsebobs
is, rasac igi WeSmarit rwmenas eZaxis. aq zomervildsa da
bloTerts Soris gaCxirulia rjulSecvlili Sniri, igi
pastoric ki gaxda da lamis saimisodac vargoda, birJis
kursi ganemtkicebina. saWiro iyo am sakiTxze leos movlaparakebodi da uTuod Cvens saxlSi, dedaCemis Jurfiqsze.
ojaxis moRalate orive Svili samzareuloSi davsxdebodiT anasTan, yavas davlevdiT, Zvel ambebs movigonebdiT, im
diad dros, roca parkSi tanksawinaaRmdego xelyumbarebis
tyorcnaSi vvarjiSobdiT. erT dRes ki Cvens WiSkarTan vermaxtis manqanebi gaCerdnen da saxlSi samxedroebi Cagviyenes mdgmurebad. manqanebidan gadmovidnen oficeri _ mgoni maiori iyo, feldfebeli da jariskacebi. erTi manqaniT
moitanes droSa. arc oficers da arc jariskacebs araferi
ainteresebdaT, garda erbokvercxisa, koniakisa, masxrobisa
da samzareuloSi moaxleebTan Rlabucisa. xandaxan ki oficialurni xdebodnen, ufro sworad, ibRinZebodnen. Cveni
240

saxlis win Camwkrivdebodnen. oficeri gaijgimeboda, xels


kitelis qveS im iaffasiani moxetiale msaxiobiviT amoidebda, polkovnikis rols rom TamaSobs, da raRacas gahyviroda `saboloo gamarjvebaze~. mTeli es sanaxaoba yalbi, sasacilo da uazro iyo. erTxel ki, roca gamoaSkaravda, rom
frau vinekenma, or sxva qalTan erTad, malulad gaiara tyetye germanelebisa da amerikelebis frontis xazi mxolod
imisaTvis, frontis xazs iqiT mcxovrebi ZmisaTvis _ puris
sacxobis patroni rom iyo _ puri gamoerTmia, maTi gabRenZiloba sicocxlisaTvis saxifaTo gaxda. oficers undoda
frau vinekeni da is ori qali SpionaJisa da sabotaJisaTvis
daexvrita (dakiTxvaze frau vinekenma aRiara, rom frontis
xazs iqiT erT amerikel jariskacs elaparaka), magram mamaCemma _ Tu mexsiereba ar mRalatobs, es ukve meored cxovrebaSi _ vaJkacoba gamoiCina, qalebi improvizebuli cixidan,
patara sauToebeli oTaxidan, gamoiyvana da qvemoT, mdinaris
piras, navebis fardulSi damala. maSin man gamoiCina namdvili simamace, uyvira oficers, oficermac uyvira. yvelaze
sasacilo is iyo, rom aRSfoTebisagan oficers mkerdze ordenebi uTamaSebda, dedaCemi ki am dros nazi xmiT mamaCemsac
amSvidebda da oficersac:
_ batonebo, batonebo, yvelafers aqvs zRvari.
am ambavSi dedaCems yvelaze metad is eCoTireboda, rom ori
`batoni~ uyviroda erTmaneTs.
_ sanam am qalebze xels aRmarTavdeT, me unda damxvritoT... gTxovT... _ ganacxada mamaCemma, pijakis Rilebi marTlac Seixsna da oficers mkerdi miuSvira. magram am dros
jariskacebi iqaurobas gaecalnen, radgan rainis gorakebze
amerikelebi gamoCndnen da qalebs ukve Tavisuflad SeeZloT
navebis fardulidan gamosuliyvnen. yvelaze arasasiamovno,
rac am oficers, mgoni maiors, hqonda, misi ordenebi iyo. SeiZleba uordenebod rogorme SeenarCunebina cotaodeni Rirseba. roca dedaCemis Jurfiqsze aqa-iq dayudebul, ordenebiT
mkerddamSvenebul, ubadruk filisterebs vxedav, yovelTvis
is oficeri magondeba da maSin zomervildis ordenic ki, Pro
241

Ecclesia1 Tu raRac amdagvari, asatani meCveneba. zomervildi


Tavisi eklesiisaTvis mainc akeTebs saSviliSvilo saqmes. yvela Tavisi `msaxiobi~ xelSi uWiravs da imdeni gemovneba aqvs,
rom gulze dabneuli ordeni eCoTiros. ordens igi mxolod
saeklesio procesebisa da televiziiT gamosvlis dros ibnevs gulze. Cemi azriT, televizia masac arTmevs sindisis im
natamals, jer kidev rom SerCenia. Tu Cveni saukune gansakuTrebul saxelwodebas imsaxurebs, mas prostituciis saukune
unda ewodos. xalxi ukve eCveva meZavTa leqsikas. erTxel zomervilds telediskusiis (SeiZleba Tu ara Tanamedrove xelovneba religiuri iyos?) Semdeg Sevxvdi da man mkiTxa:
_ rogor mogewoneT, vvargodi?
zustad ase ekiTxebian meZavebi TavianT klientebs gastumrebisas. isRa aklda eTqva:
_ sxvebTanac gamiwieT rekomendacia.
maSin me vuTxari:
_ Tqven me saerTod ar momwonxarT da, cxadia, arc guSin
momewonebodiT.
marTalia, Cemi azri uaRresad frTxilad gamovTqvi, magram
zomervilds mainc gulze moxvda. is sazizRari iyo. Tavisi
ganaTleba da enamWevroba rom sxvebisTvis daenaxvebina, man
`mokla~, `yeli gamosWra~ an, rbilad rom vTqvaT, `gaTela~
mowinaaRmdege, erTi umweo socialisti, roca mzakvrulad
hkiTxa:
_ maSasadame, adreuli pikaso Tqven abstraqcionistad migaCniaT?
Semdeg ki aTi milioni mayureblis winaSe TmagaWaRaravebuli kaci, romelmac raRac CailuRluRa valdebulebis Sesaxeb,
aseTi kiTxviT mospo:
_ ah, Tqven, ra Tqma unda, socialistur xelovnebas gulisxmobT... iqneb, socialistur realizmsac?
meore diliT, quCaSi rom Sevxvdi da vuTxari, ar momewoneTmeTqi, kaci gaTavda. misi pativmoyvareoba didad Selaxa im am1

242

Pro Ecclesia (laT.) _ eklesiisaTvis.

bavma, aT milion mayurebelSi erTs rom ar moewona. magram Cemi


armowoneba askecad aunazRaura kaTolikur gazeTebSi atexilma `qebis koriantelma~. gazeTebi werdnen, gamarjveba `keTili
saqmisaTvis~ moipovao.
darCenili sami sigaretidan erTs movukide, xelSi gitara
aviRe da simebs odnav Camovkari. gamaxsenda, ramdeni ram mindoda meambna leosaTvis, ramdeni ram mqonda sakiTxavi. yovelTvis, roca masTan seriozulad vapirebdi laparaks, leo
gamosaSveb gamocdebs abarebda anda Tavisi skrutiniumisa
eSinoda. vfiqrobdi agreTve imaze, marTla memRera `litania
lauretana~ Tu ara; ra saWiro iyo; vinmes SeiZleba hgoneboda,
rom kaTolike var. Semdeg isini `erT-erT Cvenganad~ gamomacxadebdnen da am ambavs TavianTi saqmis propagandisaTvis gamoiyenebdnen. isini xom yovelTvis yvelafers TavianT sasargeblod
`iyeneben~. is, rom me kaTolike ar viyavi da `litania lauretana~ momwonda, xalxSi gaugebrobasa da dabneulobas gamoiwvevda. isic ki ar ecodinebodaT, rom me im ebrael gogonas
TanavugrZnob, romelsac es litania miuZRvnes. kaTolikeebi
raRacas mikib-mokibavdnen, CemSi ramdenime milion kaTolons
aRmoaCendnen, Semdeg teleekranze gamomaWenebdnen da TavianTi
aqciebis kurss kidev ufro maRla aswevdnen. saWiro iyo sxva
simReris gamonaxva. samwuxarod, yvela simReras mainc `litania lauretana~ merCia. magram am simReris wamowyeba bonis
sadguris kibeze gaugebrobas gamoiwvevs. mwyinda. simReras TiTqmis daveufle, xolo sityvebs Ora pro nobis gitaraze moxdenili akompanementi SevurCie.
xalxis winaSe gamosasvlelad rom movmzadebuliyavi, fexze
wamovdeqi. ra Tqma unda, rogorc ki Cemi agenti conereri gaigebsa, rom gitaris akompanementze quCaSi simRerebs vmReri, maSinve `zurgs Semaqcevs~. magram, litaniebi, Tantum Ergo da sxva
saeklesio simRerebi rom vimRero, _ maT didi siamovnebiT
vmRerodi wlebis ganmavlobaSi abazanaSi, _ SeiZleba `TamaSSi
Caebas~, radgan es kargi ankesi iqneba, daaxloebiT iseTi, rogoric madonebis jRabnaa. sxvaTa Soris, darwmunebuli viyavi,
rom conerers vuyvardi, _ miwis Svilebi ufro gulkeTilni
243

arian, vidre zecis Svilebi, _ magram sakmarisi iyo, bonis sadguris kibeze Camovmjdariyavi, rom `biznesis~ TvalsazrisiT
misTvis ukve gaTavebuli kaci viqnebodi.
siarulis dros SesamCnevad aRar vkoWlobdi. amitom forToxlis yuTi aucilebeli aRar iyo. marcxena iRliaSi taxtis
baliSs amoviCri, marjvenaSi gitaras da ase waval samuSaoze.
kolofSi jer kidev ori sigareti ido. erTs movwev, meores ki
Tan waviReb, Sav qudSi Cavagdeb da misatyueblad gamoviyeneb.
kargi iqneboda, sigaretis gverdiT erTi moneta mainc damegdo.
Sarvlis jibeebi movisinje, gadmovabrune kidec: jibeebSi kinoTeatris ramdenime Zveli bileTi, riC-raCis patara wiTeli
figura da qaRaldis WuWyiani cxvirsaxoci aRmoCnda, fuli
ki ara. amis Semdeg swrafad gamovwie sakidris qveda ujra.
ujraSi iyo tansacmlis jagrisi, bonis saeklesio gazeTis gamoweris qviTari, erTi boTli ludis taloni, magram fuli
arc am ujraSi Canda. samzareuloSi yvela ujra gadavaqoTe,
Semdeg sawol oTaxSi gavvardi, sayeloebi, manJetebis sakinZeebi, windebi da cxvirsaxocebi gadavqeqe, xeli mwvane velvetis
Sarvlis jibeebSic vafaTure. veraferi aRmovaCine. amis Semdeg
muqi Sarvali gavixade, gamocvlili kaniviT iatakze davtove,
iqve davagde TeTri perangic, momolisfro-mocisfro triko
Cavicvi, karadis sarkiani kari gamovaRe da sakuTari Tavi SevaTvaliere. didebulia, aseTi kargi arasodes vyofilvar.
ferumarili metismetad sqlad mqonda saxeze dadebuli _ im
xnis ganmavlobaSi, rac uqmad ido, cximi gamoscloda da axla
sarkeSi davinaxe, rom grimi alag-alag damskdariyo. saxe miwidan amoTxril qandakebas mimigavda. muqi Tma parikiviT medo
Tavze. simReris teqsti, am dros rom momivida TavSi, CemTvis
CaviRiRine: `sawyal papsa da ioanes qdp-s ar eyureba, arc miuleris viria, arc misi Zroxa sWirdeba~. dawyeba amiTac SeiZleba, RvTis gmobasTan mebrZoli centraluri komiteti simReris
teqstSi ver gamomedaveba. amgvar strofs kidev bevrs SevTxzav
da baladasaviT vimRereb. siamovnebiT vitirebdi, magram ferumarili ise kargad mqonda wasmuli saxeze, Camosarecxad ar memeteboda, momwonda bzarebic, aqerclili adgilebic, cremli
244

ki yvelafers gaafuWebda. cremli Semdegac SemeZlo meRvara,


Tavisufal dros, Tuki tirili isev momindeboda. profesionaluri habitusi saukeTeso safarvelia, mwuxareba samkvdrosasicocxlod mxolod wmindanebsa da diletantebs gmiravs.
sakuTar Tavs rom ufro Rrmad Cavwvdomodi da, amave dros,
davSorebodi, sarkes movcildi. Tu mari am mdgomareobaSi
mixilavs da Semdeg mainc SeZlebs ciupfneris maltis raindis
tansacmelze cvilis laqebis uToTi amoyvanas, maSin is CemTvis
mkvdari iqneba da Cven gayrilebi viqnebiT. maSin isRa damrCeba,
mis saflavze viglovo. imedia, yvela maTgans, vinc win Camivlis,
jibeSi xurda fuli eqneba: leos aT pfenigze cota meti, tailandidan dabrunebul edgar vinekens SeiZleba Zveli oqros
fulic ki aRmoaCndes, babuaCemi ki, roca iskiadan dabrundeba,
Ceks mainc gamomiwers. amasobaSi Cekis ganaRdeba viswavle. deda
or an xuT pfenigze mets ar gaimetebs, monika zilvsi, albaT,
daixreba da makocebs, xolo zomervildi, kinkeli da fredeboili, aRSfoTebulni Cemi ugemovnobiT, sigaretsac ki ar Camigdeben qudSi. im saaTebSi, roca samxreTidan matarebeli ar
Camodis, sabine emondsTan gavemgzavrebi velosipediT Cemi wili
wvnianis Sesaxvrepad. SeiZleba zomervildma ciupfners romSi
daurekos da urCios, matareblidan godesbergSi Camovides. Tu
ase moxda, maSin maTi vilisaken gavemgzavrebi, ferdobze gaSenebuli baRis win Camovjdebi da Cems simRerebs vimRereb: mova
mari, Sevxedav da mivxvdebi, mkvdaria Tu cocxali. erTaderTi
adamiani, vinc mecodeboda, mamaCemi iyo. didebulad moiqca,
roca qalebi daxvretas gadaarCina, maSinac kargad moiqca,
roca mxarze xeli damado. Tumca saxeze fer-umarili medo,
sarkeSi aSkarad Canda, rom mainc wavagavdi mamas, ki ar wavagavdi, saocrad vgavdi da mivxvdi imasac, ratom ver Seurigda
verafriT leos gakaTolikebas. leo ar mecodeboda, mas rwmena
asuldgmulebda.
aTis naxevaric ar iyo, liftiT rom qveviT Cavedi. gamaxsenda qristiani vaJbatoni qosTerTi, romelsac Cemi erTi boTli
arayi da pirvel da meore klass Soris samgzavro bileTis fasis sxvaoba emarTa. gadawyvetili mqonda, umarko werili gameg245

zavna misTvis da sindisze Semegdo. mas CemTvis bargis qviTaric


unda gamoegzavna. gamixarda, Cemi karis mezobeli, lamazi frau
grebseli rom ar Semxvda, Torem iZulebuli viqnebodi, misTvis yvelaferi amexsna. im SemTxvevaSi ki, Tu sadguris kibeze
daminaxavda, arafris axsna ar damWirdeboda. maklda mxolod
Cemi savizito baraTi _ qvanaxSiris briketi.
gareT griloda, namdvili martis saRamo idga. pijakis sayelo aviwie, qudi davixure da xelis faTuriT jibeSi Cemi
ukanaskneli sigareti movsinje. damaviwyda koniakis boTli,
friad dekoratiul STabeWdilebas moaxdenda, magram mowyalebis gamRebT daafrTxobda, radgan Zvirfasi markisa iyo,
rac sacobzec ki emCneoda. marcxena iRliaSi baliSamodebuli,
marjvenaSi ki gitaraamodebuli, kvlav sadgurisaken daviZari.
mxolod gzad mimavalma SevamCnie drois damaxasiaTebeli niSnebi, aq `takimasxruls~ rom uwodeben. nasvam Wabuks, fidel
kastros rom damgvaneboda, undoda Cxubi aetexa CemTvis, magram gaveride. sadguris kibeze espanel matadorebad da senioritebad gadacmuli axalgazrdebi taqsis elodebodnen.
sul gadamaviwyda, qalaqSi rom karnavali tardeboda. mec swored es mWirdeboda _ moyvarulTa brboSi yvelaze saimedod
profesionali msaxiobia SeniRbuli. baliSi qvemodan mesame
safexurze davde, davjeqi, qudi movixade, Sig sigareti Cavagde,
arc mTlad SuaSi da arc mTlad kuTxeSi, aramed ise, qudSi
Cagdebuls rom damsgavseboda, da simRera daviwye: `sawyal papsa ioanes~. yuradRebas aravin maqcevda, magram jerjerobiT
arc iyo saWiro. gaivlida ori-sami saaTi da nel-nela yuradRebasac momaqcevdnen. roca sadguris diqtoris xma gaisma,
simRera Sevwyvite. man gamoacxada, hamburgidan matarebeli
Camovidao. isev ganvagrZe dakvra da uecrad SevkrTi _ qudSi
pirveli moneta Cavarda. aTpfenigiani moneta sigarets moxvda
da gverdze gaswia. sigareti gavaswore da simRera ganvagrZe.

246

50 wigni, romelic unda waikiTxo,


sanam cocxali xar

`kviris palitris~ biblioTeka

wigni 30
redaqtori maia aludauri
koreqtorebi: nana antonova-iluriZe

manana dauSvili

natalia CimakaZe
kompiuteruli uzrunvelyofa daTo mosiaSvili
ydis dizaini eTer gziriSvili
proeqtis menejeri TinaTin asaTiani

gamomcemloba palitra L, 2012


misamarTi: iosebiZis q. 49, tel.: 238-38-71
E-mail: book@palitra.ge
www.50.kvirispalitra.ge
247

seriis wina
wignebi
wigni 1
onore de balzaki
Sagrenis tyavi

wigni 2
jek londoni
martin ideni

wigni 3
SoTa rusTaveli
vefxistyaosani

wigni 4
aleqsandre diuma
sami muSketeri
or tomad

wigni 5
uiliam Seqspiri
hamleti

wigni 6
Jiul verni
80 000 kilometri wyalqveS

wigni 7
mixail bulgakovi
ostati da margarita

wigni 8
oskar uaildi
dorian greis portreti

wigni 9
Carlz dikensi
devid koperfildi

wigni 10
erix maria remarki
triumfaluri TaRi

wigni 11
frederik begbederi
99 franki

wigni 12
edgar po
moTxrobebi

wigni 13
homerosi
odisea

wigni 14
main ridi
uTavo mxedari

wigni 15
Tomas mani
budenbrokebi
or tomad

wigni 16
mark tveni
tom soieris Tavgadasavali

wigni 17
konstantine gamsaxurdia
didostatis marjvena

wigni 18
migel de servantesi
don kixoti
or tomad

wigni 19
o henri
moTxrobebi

wigni 20
Stefan cvaigi
mariam stiuarti

wigni 21
mario piuzo
naTlia

wigni 22
gustav floberi
madam bovari

wigni 23
jorj orueli
1984

wigni 24
stendali
wiTeli da Savi

wigni 25
fiodor dostoevski
Zmebi karamazovebi
or tomad

wigni 26
ernest heminguei
mSvidobiT, iaraRo!

wigni 27
gi de mopasani
lamazi megobari

wigni 28
riunoske akutagava
moTxrobebi

wigni 29
uiliam Tekerei
amaoebis bazari
or tomad

seriis momdevno
wignebi

dante aligieri
RvTaebrivi komedia

Sarlota bronte
jein eari

vaJa-fSavela
poemebi

You might also like