Meryem Terhan, Kemal omakl

MAKALE

BACA GAZI ATIK ISISI LE KAZAN YAKMA HAVASININ N

ISITILMASININ FZBLTES
Meryem Terhan

Yrd. Do. Dr.

Kafkas niversitesi,
Makine Mhendislii Blm,
Enerji Anabilim Dal, Kars
meryembalcin@gmail.com

Z
Bu almada, atk baca gazndan s geri kazanm iin bir sistem tasarlanmtr. Geri kazanlan bu
snn, kazan yakma havasnn n stlmas iin kullanm dnlmtr. Bu sebeple, 60 MW'lk
bir blgesel stma sisteminin gerek iletme verileri kullanlmtr. Sistemin tasarm hesaplar ve

Kemal omakl

ekonomik analizi yaplmtr. Hesaplamalar bu sistemin baca gazndan s geri kazanm potansiyelinin

Prof. Dr.,
Atatrk niversitesi,
Makine Mhendislii Blm,
Enerji Anabilim Dal, Erzurum
kcomakli@atauni.edu.tr

%1,3e eriebileceini gstermektedir. Sistemin geri deme sresi 5 ay olarak hesaplanmtr.

Sistemin 20 yllk ekonomik mr boyunca salayaca yakt tasarrufu, Net imdiki Deer Metodu
ile 1.523.208,85 TL olarak bulunmutur.
Anahtar Kelimeler: Is geri kazanm, baca gazndan s geri kazanm, enerji analizi, ekonomik
analiz

FEASIBILITY OF BOILER COMBUSTION AIR PREHEATING WITH FLUE

GAS WASTE HEAT
ABSTRACT
In this study, a system is designed for heat recovery from waste flue gas. The recovered heat is considered to be used for preheating boiler combustion air. For this reason, actual operation data are taken
in a 60 MW district heating system. Design calculations and economic analysis of the system are
done. Calculations shows that this system can be reach to 1,3% potential heat recovery from flue gas.
Systems payback period is calculated as five months. During 20 years economic life fuel savings of
the system are found to be 1.523.208,85 TL with Net Present Value Method.
Keywords: Heat recovery, heat recovery from flue gas, energy analysis, economic analysis
*

letiim Yazar

Geli tarihi

: 22.04.2015

Kabul tarihi

: 26.08.2015

Terhan, M., omakl, K. 2015. Baca Gaz Atk Iss ile Kazan Yakma Havasnn n Istlmasnn Fizibilitesi, Mhendis ve Makina, cilt 56, say 668, s. 56-63.

Cilt: 56
Say: 668

56 Mhendis ve Makina

1. GR

nerjinin daha etkili ve verimli bir ekilde kullanlmasna bugn iin alternatif bir enerji kayna olarak
yaklalmaktadr. zellikle enerji tketimi yksek
olan tesislerde, enerjinin verimli kullanlmas enerji maliyetini drebilecei gibi, kayp enerjiyi geri kazanmak iin
yaplan sistemlerin maliyetlerini de en aza indirmi olacaktr.
Ayrca fosil yakt yaklan sistemlerde enerji dnm srasnda, evreye atlan zararl emisyonlarn minimum miktarda
olmas evreyi de daha az kirletecektir [1].
Genel olarak kazanlar, yaktn kimyasal enerjisini yanma
sonucu s enerjisine dntrp tayc akkana ileten ve
yksek basn altnda alan kapal kaplar olarak tanmlanr
[2]. Gnmzde s ihtiyacn karlamak iin kazanlar kullanlmaktadr. eitli zelliklere sahip bu kazanlar, kullanm
yerlerine gre srekli gelimi ve hemen her yerde s ihtiyac iin kullanlr duruma gelmitir [3].
Endstriyel ilemler asndan bakldnda, verimlilii artrc almalar yakttan tasarruf salar, kaynaklarn verimli
kullanmna ve evre kirliliinin azaltlmasna nemli bir
katkda bulunur. Enerji verimliliinin artrlmas, sl kayp
yerlerinin ve miktarlarnn belirlenmesi ile mmkndr [4].
Sanayi tipi bir kazanda kazan verimi %75 civarnda, kayp
enerji ise borulardan oluan kayplar, radyasyon ve konveksiyon kayb, scak baca gaz kayplar olup, %25 oranndadr.
Geleneksel bir buhar kazannda retilen enerjinin yaklak
%1620 kadar baca gazlaryla sistemden ayrlr. Bu orann
ok yksek olmas nedeniyle, s geri kazanm sistemlerindeki gelimeler iin baca kayplar zerinde durulmaldr [5].
Ekonomizerler ve hava n stclar, kayp sy geri kazanma ekipmanlar olup, ekonomizerler sadece kazanlarda kullanlrken hava n stclar ise kazan ve ocaklarn her ikisinde de kullanlr. Kayp sy geri kazanma da byk bir
potansiyele sahiptirler [6].
Hava n stclarnda, yaklan havann msaade edilebilir
maksimum scakl, brlrn dizaynyla snrldr [7]. Genellikle bu scaklk, doalgaz yaktl kazanlarda kullanlan
brlrler iin 60Cdir.
Enerji fiyatlarndaki art, s geri kazanm ekipmanlarnn
yatrmlarn karl ve ounlukla birka ayla birka yl arasnda deien ksa srelerde kendini geri der hale getirmitir. Bu imkndan yararlanmak iin uygun ve etkili bir s
geri kazanm sisteminin gelitirilmesi nem tamaktadr [8].
Gemi dnemlerde yatrm politikas olarak yatrm maliyeti az, iletme maliyeti yksek sistemler tercih edilmitir. Bu
nedenle, sistemlerin pek ounda nemli lde s geri kazanm potansiyeli mevcuttur. Bu potansiyeli deerlendirmek
zere kurulacak aktif s geri kazanma sistemlerinde ou zaman yatrm geri deme sreleri yukarda sz edilen makul
sreler ierisinde kalabilmektedir [9].

Bu almada, doalgaz yaktl kazanda bacadan atlan kayp

enerjinin geri kazanm teorik olarak aratrlm ve bu kayp
enerjinin geri kazanm iin kazan yakma havasnn n stlmas yntemi incelenmitir. Bunun iin doalgaz yaktl 60
MWlk blgesel stma sistemindeki gerek iletme verileri
alnmtr. Bu sistem iin tasarlanan hava n stcs ile elde
edilebilecek yakt tasarrufu hesaplanm, yntemin enerji ve
ekonomik analizi yaplmtr.

2. ENERJ ANALZ
Doalgaz yaktl kazandan kan atk baca gaz enerjisinin
deerini saptamak, bir hava n stcsyla bunun ne kadarnn geri kazanlabileceini hesaplamak iin enerji analizi
yaplmtr.
Doalgaz, %95 metan, az miktarda etan, propan, btan ve
karbondioksitten oluan renksiz, kokusuz, zehirsiz ve havadan hafif bir gazdr. Metan moleklnn kimyasal yapsnn
basit olmas nedeniyle yanma ilemi kolay olup, yanma, tam
gerekleir. Bu nedenle duman, is, kurum ve kl oluturmaz.
Yanmas en kolay ayarlanabilen ve yanma verimlilii en yksek olan yakttr [10].
Doalgazn kimyasal ierii ve hacimsel yzde deerleri kapal formlnn hesaplanmas iin gereklidir.
Yaktn kuru hava ile tam yanmas reaksiyonu sonucunda
meydana gelen yanma rnleri ve mol miktarlar aada
gsterilmitir.

C(x+2y+3z+4t+5u+6d+ f) H 4x+6y+8z+10t+12u+14d
O2 f N 2 e
CO2

a (O2
H 2O

3,76 N 2 )
N2

(1)

O2

Reaksiyon sonucu yanma rnleri olarak CO2, H2O, O2 ve N2
oluur. Tablo 1'de, doalgazn ierii ve kapal formlnn
hesaplanmas gsterilmitir.
rnlerin mol miktarlar aadaki formllerle kmol cinsinden hesaplanabilir.

= nCO2 = ( x + 2 y + 3z + 4t + 5u + 6d + f )

(2)

= nH 2O = (2 x + 3 y + 4 z + 5t + 6u + 7 d )

(3)

a = (2 x + 3,5 y + 5 z + 6,5t + 8u + 9,5d )

(4)

= nO2 = ( 1) (2 x + 3,5 y + 5 z + 6,5t + 8u + 9,5d ) (5)

= nN2 = (7,52 x + 13,16 y + 18,8 z +
24,
44t + 30,08u + 35,72d ) + e

Mhendis ve Makina

(6)

56
57 Cilt:
Say: 668

Baca Gaz Atk Iss ile Kazan Yakma Havasnn n Istlmasnn Fizibilitesi

E bg

nbg c p

duy

E bg

giz

(nbg

nbg = nO2 + nCO2 + nH 2O + nN2

(7)

eklinde kmol cinsinden hesaplanr.

%ekay

%ekay

duy

giz

E bg
E

E bg
E

ort

x H 2 O ) M H 2O

Toplam baca gaz miktar ise

duy

Meryem Terhan, Kemal omakl

(Tbg To )
h fg

Formlde verilen Qhava, havann hacimsel debisidir. fan ise

pompann verimi olup %80 olarak alnmtr [16].

(14)

100

Baca gaz tarafnda boru demetleri zerinden akan baca gaznn giri ve k arasndaki basn dm aada verilen
formlle hesaplanabilir. Formlde gsterilen deeri, basn
dm katsaysdr ve boru demetlerinin dizililerine gre
farkllk gsterir.

ya

giz

100

(15)

ya

Tablo 1. Doalgazn Kapal Formlnn Hesaplanmas

Kimyasal
Forml

Mol
Kesri

Metan

CH4

Etan

C2H6

Propan

C3H8

Btan

C4H10

Pentan

C5H12

Hekzan

C6H14

Azot

N2

Karbondioksit

CO2

Kayp enerjinin yllk parasal deeri; aadaki formlle hesaplanabilir. Formldeki f, 1 m3 doalgazn birim fiyatdr.

Kapal Forml

Pkay =

x+2y+3z+4t+5u+6d+f

nCO2

nH 2O

xH 2O =

H
2f
O

nbg

nbg

2e

nN 2
nbg

xO2 =

c p H 2O ( x H 2O ) + c p N 2 ( x N 2 )

nO2
nbg

(8)

(9)

Yaktn yanmasyla elde edilen yakt enerjisi aadaki formlden hesaplanabilir.

.

E Ya = VYa H u

(10)

Ktlenin korunumu kanunundan yola karak baca gazlarnn

birim zamandaki ktlesi, yaktn ve havann birim zamandaki
ktleleri toplamna eittir.
.

Ebg

duy

E bg
%ekay

giz

duy

%Cilt:
ekay 56
giz
Say: 668

nbg c p
(nbg
E bg
E

ort

(Tbg To )

x H 2 O ) M H 2O
duy

(17)

Enerji analizinde bulunan baca gazndan geri kazanlabilecek

enerji iin ne byklkte bir s deitiricisine ihtiyacmzn
olduunu hesaplamak iin s transfer analizi yaplmtr. Is
deitiricinin toplam boru says, s transfer yzey alan, boru
taraf ve gvde tarafnn basn dmleri hesaplanmtr. Bu
basn dmn yenmek iin gerekli fan gleri de bulunmutur.
Kazanlardan kan scak atk baca gaz, sisteme eklenecek bir
s deitiricisi sayesinde soutulurken, buradan elde edilecek
syla kazan yakma havas stlabilir. Bunun iin borulu apraz akl bir s deitiricisi dnlmtr. Is deitiricisi
boru demetlerinden meydana gelmektedir. Boru ilerinden
yakma havas, gvdeden boru demetleri zerinden de baca
gaz akmaktadr.
Is deitiricinin boru ii hava tarafnn s transfer katsayn
hesaplamak iin gerekli formller aada verilmitir [12].
Nu = 0,023 Re0,8 Pr 0,4
hhava

Nu k hava
di

(18)

Re > 10000

(19)

(12)
(13)

Nu D = 0, 27 Re max 0,63 Pr 0,36 (Pr Prs )

(11)

0,25

1000 < Re max < 2 10

(20)

ekil 1. Gvde Tarafndaki Boru Demetlerinin Dizilii

Sral dizili iin;

Baca gaz tarafnn s tanm katsays da aada verilen

formlle hesaplanr [13].

Nu D kbg

(21)
h =
bg

do

Toplam s transfer katsays aadaki formlden bulunabilir. Formldeki kboru, s deitirici boru malzemesinin sl
iletkenliidir [14-15].

U0 =

Tlm

ro 1
ro

(22)

1
ro

+
In +
ri hhava kboru
ri hbg

(T
=

Ao =

bg g

) (

Thava Tbg Thava g

(24)

F U 0 Tlm

Boru taraf ve gvde taraf basn dmn hesaplamak iin

aada verilen formllerden yararlanlabilir.

Ltop

2

Vhava

P
f

(25)
boru
hava
2
di

Formlde verilen f srtnme faktr olup, Re saysna ve

trblans aka gre eitli korelasyonlar bulunur. Filonenkonun dz dairesel borular iin bulduu korelasyon ise aadaki gibidir [14].
f = 0,046 Re 0,2

3 104 < Re < 106

(26)

Boru tarafndaki basn dmn yenmek iin gerekli fan

gc ise

Q hava Ptop
=
W
fan hava


(27)

fan

(29)

Basn dmn yenmek iin gerekli olan fan gc ise aada verilen formlle hesaplanr. Formldeki Tbg-g, baca gaz
giri scakln; Pd, basn dm ile atmosfer basncnn
toplamdr. Pi ise atmosfer basnc olup, k, zgl s orandr.
fan ise kompresr verimi olup, bu almada %80 olarak alnmtr [17].
k 1

Pd k

m bg c pbg Tbg g 1
Pi

W fanbg =

(23)

T
Thava
In bg g

Tbg Thava g

0,5

= 2 Y 1 Re 0,5 N Z
d

(30)

fan

m hava c p hava Thava Thava g

(28)

4. EKONOMK ANALZ
Is transfer analiziyle tasarlanan s deitiricinin salayaca
yakt tasarrufu ve geri deme sresini irdelemek iin ekonomik analiz yaplmtr.
Ekonomik analizde karlatrlmas gereken parametreler genellikle unlardr.
lk yatrm maliyeti
Ekonomik mr
Yllk bakm ve iletme giderleri
Yllk tasarruf geliri
Hurda deer
Faiz oran
Geri kazanlan enerjinin yllk parasal deeri, yani tasarruf
miktar da aadaki formlle hesaplanabilir. Formllerdeki f,
1 m3 doalgazn birim fiyatdr.

Fgerikaz =

E gerikaz
4,18 H u

f 60 60 24 30 12

(31)

Ekonomik analizde kullanlan edeer kymet metotlarndan

net bugnk deer metodundan yararlanlmtr.

100

ya

E bg giz
100
E yaMhendis ve Makina

58

h fg

Baca gaz tarafndaki tanm katsaysn bulmak iin boru demetlerinin sral m, artmal m dizildii ve boru arasndaki
mesafeler nem tar. ekil 1de, boru demetlerinin sral ve
artmal dizilii ile borular arasndaki enine adm (Sy) ve
boyuna adm (Sz) mesafeleri gsterilmitir.

mYa + m hava = mbg

(16)

3. ISI TRANSFER ANALZ

eklinde hesaplanr. Baca gazlarnn ortalama zgl ss ise

aadaki formlden yararlanlabilir [11].

c port = c pCO 2 ( xCO 2 ) + c pO2 ( xO2 ) +

f 60 60 24 30 12

E gerikaz = nbg c port (Tbg g Tbg c )

xN 2 =

4,18 H u

Baca gazlarnn soutulmasyla geri kazanlan enerji, ilenme noktasnn zerindeki bir scakla (Tbg-c) soutulmas
durumunda sadece duyulur enerjinin bir ksm geri kazanlabilir. ilenme noktas altna inildii zaman ise hem duyulur
hem de gizli enerji geri kazanlabilir.

4x+6y+8z+10t+12u+14d

Baca gazlarn oluturan bileenlerin her birinin mol kesri ise

xCO2 =

E bg duy + E bg giz

bg Vbg2 ort

Pgvde =

Mhendis ve Makina

56
59 Cilt:
Say: 668

Baca Gaz Atk Iss ile Kazan Yakma Havasnn n Istlmasnn Fizibilitesi

Meryem Terhan, Kemal omakl

Bugnk Deer veya Net Bugnk Deer Metodu:

Gelecekteki alacak ve/veya borlarn imdiki deerini belirlemek iin kullanlr. Bir alternatife ilikin imdiki ve gelecekteki gelirler ile giderler biliniyorsa, uygun bir faiz oran
kullanlarak alternatifin imdiki deeri hesaplanabilir. Bylece alternatife ilikin karar verme ilemi de kolaylam olur.
Aada verilen formlle hesaplanabilir. Formlde F, gelirleri; C ise giderleri; bunlarn alt indisleri olan YM, ilk yatrm
maliyetini; M, iletme giderlerini; TM, byk tamir ve bakm giderlerini; HD; hurda deerini, YK ise yllk kar gelirini
belirtmektedir. Ayrca i, faiz orann; t, byk tamir ve bakm
giderlerinin gerekletii sre ve n ise ekonomik mr gstermektedir [18]. Tablo 2de, baz birleik faiz formllerine ve
bunlarn sembollerine yer verilmitir.
NBD

CYM

CM

(P/A;%i; n) - CTM (P/F;%i; t)

FHD (P/F;%i; n) FYK (P/A;%i; n)

(32)

Tablo 2. nemli Kesikli Birleik Faiz Formlleri ve Sembollerle Gsterimi [19]

Aranan

Verilen

Forml

Sembol

(1+i)

(F/P, %i, n)

1/(1+i)

((1+i) -1)/i

i/((1+i) -1)

(A/F, %i, n)

(1+i)n -1)/(1+i)n.i

(P/A, %i, n)

(1+i)n.i/(1+i)n -1)

(A/P, %i, n)

(P/F, %i, n)

(F/A, %i, n)

5. SONU
Blgesel stma sistemindeki s merkezinde adet
12.000.000 kcal/h kapasiteli 180/110C kzgn sulu alev duman borulu kazan bulunmaktadr. Is merkezindeki otomasyon sisteminden alnan veriler Tablo 3te gsterilmitir.
Doalgaz yaktl bir kazanda yaktn yaklmasyla oluan ktle
ve enerji denkliklerini hesaplamak iin enerji analizi program
yaplmtr. Programn hazrlanmasnda Java paket program
ve Netbeans IDE 7.4 metin editr kullanlmtr. Doalgaz
ierisindeki bileenlerden yola klarak ilk nce doalgazn
kapal forml hesaplanmtr (ekil 2). Doalgazn kimyasal
ierii Doalgaz Datm irketinden alnmtr.
Tablo 3. Is Merkezindeki Otomasyon Sisteminden Alnan Veriler

132Cye sourken, 20C olan yakma havas

da 50Cye kadar stlm olur (ekil 3). Sistemin uygulanmasyla geri kazanlabilecek
enerji %1,3tr. Baca gaz k scakl yaklak 51C olan ilenme noktas scaklnn
zerinde olduundan, baca gaz ierisindeki su
buharnn ilenmesi gibi bir durum sz konusu
olmayacaktr.

ekil 3. Ynteme ait ktle ve Enerji Denliklerinin yer Ald Akm emas
ekil 2. Enerji Analizi Programnda Doal Gazn Kapal Formlnn Hesaplanmas

Doalgaz kapal forml, C1,0576H4,0526N0,046O0,0088, mol ktlesi

17,53 kg/kmol ve younluu ise 0,74 kg/m3 olarak hesaplanmtr. Hava fazlalk katsaysnn 1,15 alnmasyla oluturulan yanma denklemi aada verilmitir.
C1,0576 H 4,0526 O0,0088 N 0,046 + 2,389 (O2 + 3,76 N 2 )
1,058C
O

+ 2,026 H 2 O + 9,007 N 2 + 0,323O2

(33)

Is merkezinden alnan verilere gre, yaplan enerji analizinde toplam baca gaz kayb %16 civarndadr. Bu miktar,
ok yksek bir orandr. Her yl bu miktarda enerji bacadan
dar atlmaktadr. Bunun parasal deeri 3 kazan iin toplam
1.659.294 TLdir. Tablo 4te, yaplan enerji analizinin bir ksm sonular gsterilmitir.
Bu yntemde, hava n stcs vastasyla kazandan kan
baca gazlarn soutup kazana giren yakma havasnn stlmas dnlmektedir. 158C scaklndaki baca gaz

1. Kazan

2. Kazan 3. Kazan

Baca gaz duyulur s kayb (%)

6,82

6,65

6,48

Baca gaz molar kesri H20

0,1619

0,1611

0,1668

Baca gaz gizli s kayb (%)

10,16

10,16

10,16

Baca gaz toplam s kayb (%)

16,98

16,81

16,64

Baca gaz kaybnn bedeli (TL/yl)

558.631

553.115

547.548

2. Kazan

3. Kazan

ilenme scakl (C)

51,16

51,05

51,78

Hava fazlalk katsays

1,16

1,17

1,13

Yakt debisi (kg/s)

0,1

0,1

0,1

Baca gaz k scakl C

161

157

158

Yakt enerjisi (kj/s)

4448

4448

4448

Yakt sarfiyat m /yl

4008087

4008087

4008087

Hava debisi (kg/s)

1,81

1,82

1,75

Yanma havas scakl C

20

20

20

Baca gaz debisi kg/s

1,90

1,92

1,85

Cilt: 56
Say: 668

60 Mhendis ve Makina

Tbg-Giri- 158 C

10 cm Ta Yn zoleli

Th-Giri = 20 C

Th-k =
50 C

Tbg-k = 132 C
n Grn-x/y

Kesit-y/z

ekil 4. Yntem in Tasarlanan Hava n Istcsnn Grnleri

Tablo 4. Alnan Verilere Gre Enerji Analiz Sonular

1. Kazan

st Grn - y/z

Hava n Istcs

Kazan
Brlr
Taze Hava
Vantilatr

Hava Kanal

ekil 5. Yntem in Tasarlanan Hava n Istcsnn Yerleimi

Baca Gaz Aspiratr

Is merkezindeki kazanlarda kullanlan brlrlerin teknik zellikleri incelendiinde, brlre

girecek maksimum hava scaklnn 60C olduu grlmtr. Bundan dolay, hava scakl
50Cye kadar stlacak ekilde hava n stcs
tasarlanmtr. Hava n stcs, 25 mm d apnda 1,2 mm et kalnlnda boru demetlerinden
olumaktadr. ilenme sz konusu olmadndan boru malzemesi karbon elii olarak dnlm olup, boru demeti, sac levha ile evrelenip 10 cm kalnlnda, bir taraf ta yn, dier
taraf levhayla izole edilmitir. y ynnde (en) 28
adet, z ynnde (ykseklik) 9 adet, toplamda 252
adet borudan oluacaktr (ekil 4). Yzey alan
19,79 m2 olup, boru boylar LX, 1 mdir. Borular
aras mesafe, SY ve SZ eit olup, 0,035 ve borular
sral dizilmitir.
Hesaplamalarda s deitirici malzemesi olarak
karbon elii kullanlm olup, sl iletkenlii
k=60,5 W/m.Kdir. Hava n stcsnn ykseklii 3 m ve 0,32 metrelik ksmnda borular yerletirilmitir. Kazandan kan duman borusunun
ap 1100 mm olduu iin, s deitiricinin alt
ve st ksmnda baca gaznn geecei boluklar
oluturulmutur ve uzunluu 1,2 m ve genilii
de 1,25 mdir.
Her bir kazan iin bir tane olmak zere, toplamda adet hava n stcs olacaktr (ekil 5).
Ayrca Tablo 5te, hava n stcsnn tasarm
hesap sonular yer almaktadr.
Bu sistemde hava n stcsndan kan/stlan
havann, brlre gnderildii hava kanal 5 cm
kalnlnda cam yn levha ile yaltlmas ve s
deitiricisindeki boru demetlerinin de 1 mm et
kalnlnda galvaniz sacla kaplanmas ve 10 cm
ta yn levha ile izole edilmesi planlanmtr.
Sistemin ekonomik mr 20 yl olarak alnmtr.
Hesaplamalarda faiz oran %5 olarak alnmtr.
Sisteme ait ekonomik analiz sonularn bir ksm
Tablo 6da verilmitir.
Yukarda verilen Tablodan da grld gibi,

Mhendis ve Makina

56
61 Cilt:
Say: 668

Baca Gaz Atk Iss ile Kazan Yakma Havasnn n Istlmasnn Fizibilitesi

Meryem Terhan, Kemal omakl

SEMBOLLER

Tablo 5. Yntem in Kullanlacak Hava n Istcs Tasarm Hesap Sonular

Boru Taraf-Hava

Tgiri-k C
m

kg/s

m/s

Umax

m/s

Gvde Taraf-Baca Gaz

Fen Bilimleri Enstits, Eskiehir.

Dinamik viskozite (kg/m.s)

YK Yllk kar (TL)

Giri

Giri

a Teorik hava miktar (kmol)

YM lk yatrm maliyeti (TL)

20

50

158,67

132

A Eit taksit miktar

Basn dm katsays

Ao Is transfer alan (m2)

Verim

1,79

1,89
2,27

7,35

7,94

Re

10568,8

7460,9

Nu

33,54

64,76

36,99

91,42

Cp

Sabit basnta s kapasitesi (kj/kg.K)

Kinematik viskozite (m2/s)

E Enerji (kj)

Younluk (kg/m3)

f Srtnme faktr

W/m2.K

do

Ltop

252

h Tanm s transfer katsays (W/m2.k)

W/m.K

60,5

HD Hurda deer (TL)

m2

19,79

hfg Suyun buharlama ss (kj/kg)

kPa

5,82

0,0088

HU Yaktn alt sl deeri (kj/m3)

kW

0,045

0,034

i Faiz oran (%)

0,025

1x0,98x0,32

lk yatrm maliyeti

42.938,40 TL

Yllk tasarruf miktar

125.671,71 TL

Ekonomik mr

F Parann gelecekteki deeri

M letme giderleri

Tablo 6. Yntemin Ekonomik Analiz Sonular

20 yl

k Isl iletkenlik (W/m.K)

L Uzunluk
m Ktle (kg)
MA Mol ktlesi (kg/kmol)

Hurda deeri

0 TL

n Ekonomik mr (yl)

Faiz oran

0,05

n Mol says (kmol)

Basit geri deme sresi

5 ay

Nu Nusselt says

ndirgenmi geri deme sresi

5 ay

P Basn (kPa)

Bugnk deer analizi ile sistemin toplam yakt

tasarrufu

1.523.208,85 TL

bu yntemin geri deme sresi sadece 5 aydr. Bu sre, ok

makul olup, atk s geri kazanm iin dnlen bu tr sistemlerin ne kadar ekonomik olduunu ortaya koymaktadr.
Ayrca bu tr atk s geri kazanm sistemleri yakt tasarrufu
salamasyla birlikte evre kirliliini de azaltmaktadr.

TEEKKR
Bu alma, Tbitak-BDEB 2211-C Yurt i Lisans st
Doktora Tevik Bursu kapsamnda desteklenmitir. Katklarndan dolay Tbitak- BDEBe teekkr ederiz.
Ayrca Bilgisayar Mhendisi Yusuf DKANa almaya katksndan dolay teekkr ederiz.

62 Mhendis ve Makina

Hava fazlalk katsays

d ap (m)

Cilt: 56
Say: 668

x Mol oran

P Parann imdiki deeri

Pr Prandtl says
Q Hacimsel debi (m3/s)
r Yarap (m)
Re Reynolds says
T Scaklk (C)
Ti ilenme noktas scakl (C)
TM Byk tamir ve bakm giderleri (TL)
Ts Yzey scakl (C)
Uo Toplam s transfer katsays (W/m2.K)
V Hz (m/s)
W G (kW)

NDSLER
-(st izgi)

Mol bana miktar

.(st mokta)

Birim zamanda miktar

atm

Atmosferik

Bulk

bg

Baca gaz

ilenme

duy

Duyulur

Giri

geri-kaz

Geri kazanlan

giz

Gizli

lm

Logaritmik

max

Maksimum

ort

Ortalama

top

Toplam

ya

Yakt

KAYNAKA
1. omakl, K., Yksel, B., ahin, B., Karagz, . 2006. Kazan Bacalarnda Meydana Gelen Enerji ve Ekserji Kayplar.
Tesisat Mhendislii Dergisi, say 92, s. 12- 16.
2. anl, A., Sayn, C., Klaslan, . 2006. Buhar Kazanlarnda
Deiken Hzl Src (DHS) Uygulanmasnn Verime Etkisi, 9. Uluslararas Yanma Sempozyumu, 16-17 Kasm 2006,
Krkkale.
3. Aras, H. 1991. Doal Gaz Yakan Sistemlerde Baca Gazndan
Is Geri Kazanm. Yksek Lisans Tezi, Anadolu niversitesi

4. Ertem, G., elik, B., Yeilyurt, S. 2008. Endstriyel Tav

Frnlarnda Is Denklii Hesaplamalar ve Enerji Verimliliinin Belirlenmesi, IV. Ege Enerji Sempozyumu, 21-23 Mays
2008, zmir.
5. Willems, D. 2006. Advanced System Controls and Energy
Savings for Industrial Boilers. Transactions of the Citrus Engineering Conference, vol. 52, p. 11- 22.
6. Sinanolu, U., Esen, D. ., Karaka, E. 1996. Enerji Ekonomisi Asndan Geri Kazanm Sistemleri, TMMOB 1.
Enerji Sempozyumu, 12-14 Kasm 1996, Ankara.
7. Toklu, E., Klaslan ., Yiit K. S., Korkmaz, Y. 1995. Tesisatlarda Ekonomizer Ve Hava n Istclarnn Seimi, II.
Ulusal Tesisat Mhendislii Kongresi, 10-14 Ekim 1995, Kocaeli.
8. Selba, R. 1992. Atk Is Enerjisinden Yararlanma Yntemleri ve Uygulamalar, Yksek Lisans Tezi, Akdeniz niversitesi Fen Bilimleri Enstits, Antalya.
9. Arsoy, A. 2001. Duman Gazlarndan Is Geri Kazanm, Tesisat Mhendislii, say 64, s. 58-61.
10. Brekiolu, S. S. 2009. Doalgaz ve Altyap, TBMOB zmir Kent Sempozyumu, 8-10 Ocak 2009, zmir.
11. engel, Y. A., Boles, M. A. 2006. Thermodynamics An Engineering Approach, McGraw- Hill, USA.
12. Cortina, M. 2006. Flue Gas Condenser for Biomass Boilers, Master of Thesis, Lulea University of Technology, Department of Applied Physics and Mechanical Engineering,
Sweden.
13. engel, Y. A. 2011. Is ve Ktle Transferi, Gven Bilimsel Yaynlar, zmir.
14. Kaka, S., Liu, H. 1998. Heat Exchangers: Selection, Rating
and Thermal Design. CRC Press, New York.
15. Chen, Q., Finney, K., Li, H., Zhang, X., Zhou, J., Sharifi,
V., Swithenbank, J. 2012. Condensing Boiler Applications
in the Process Industry, Applied Energy, vol. 89, p. 30- 36.
16. Goel, N. 2012. Design and Performance Analyses of Condensing Heat Exchangers for Recovering Water and Waste Heat
From Flue Gas, Master of Science, Lehigh University, Department of Mechanical Engineering, Ann Arbor.
17. Hazell, D. D. 2011. Modeling and Optimization of Condensing Heat Exchangers for Cooling Boiler Flue Gas, Master of
Science, Lehigh University, Department of Mechanical Engineering, Ann Arbor.
18. Okka, O. 2006. Mhendislik Ekonomisine Giri Problemler
ve zmleri, Nobel Yayn Datm, Ankara.

Mhendis ve Makina

56
63 Cilt:
Say: 668