Siyeri Neb

(Hazreti Peygamberin Hayat)

Diyanet leri Bakanl Yaynlar/140

Meslek Kitaplar/19
Tashih:
Mehmet Ali Soy
Altan ap
Bask Kontrol:
Mehmet Ali Soy
Grafik Tasarm:
Recep Kaya
Bask:
(KNV=6=U=OSan Ltd. ti.
Tel: (0312)  2 
201-06-Y-0003-140
ISBN 975-19-0229-0
Sertifika No: 12930
Diyanet leri Bakanl
letiim
Dini Yaynlar $AJAH*@NH
%DVO<D\QODU'DLUH%DNDQO
niversiteler Mah. Dumlupnar Bulvar No: 147/A
06 ankaya/ANKARA
Tel: (0312) 295 72 93 94
Faks: (0312) 284 72 88
e.posta: diniyayinlar@diyanet.gov.tr
Datm ve Sat
Dner Sermaye letme Mdrl
Tel. (0312) 295 71 53 - 295 71 56
Faks: (0312) 285 18 54
e-posta:dosim@diyanet.gov.tr

Siyeri Neb
(Hazreti Peygamberin Hayat)

Osman Keskiolu

2. Bask

Ankara 201

Bu eser, Din leri Yksek Kurulunun 26.05.1972 gn ve 825 sayl

kararyla baslmtr.

NDEKLER

Birinci Blm
MEKKE DEVR
ISLAMYETTEN NCE ARABSTAN .13
a) Araplarn durumu . . . . . . . . . . . . . . . . .13
b) Mekke ve Kbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
c) Kbedeki vazfeler . . . . . . . . . . . . . . . . .14
d) Zemzem Kuyusunun temizlenmesi . . . . . .15
e) Ebrehenin Kbeye saldrmas . . . . . . . . .16
II- PEYGAMBERLKTEN NCEK
HAYATI HZ. PEYGAMBERN
OCUKLUK DEVR . . . . . . . . . . .18
a) Hz. Peygamberin doumu . . . . . . . . . . . .18
b) Hz. Peygamberin soyu (Nesebi) . . . . . . . .19
c) Hz. Peygamber st annesi yannda . . . . . .19
d) Medineyi ziyret . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
III- HZ. PEYGAMBERN GENL . . . .22
a) Hz. Muhammed Eb Tlibin
himayesinde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
b) Eb Tlib sze kart . . . . . . . . . . . . . . .23
c) Suriyeye ticaret kafilesiyle gitmesi . . . . . .23
d) Ficar harbi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
e) Ticaret hayatna atlmas . . . . . . . . . . . . .25
f) Hz. Hatice ile evlenmesi . . . . . . . . . . . . .25
g) Hz. Peygamberin ocuklar . . . . . . . . . . .26
h) Kbenin tamirinde hakemlii . . . . . . . . .27
) Putperestliin sonuna doru . . . . . . . . . .28

Siyer-i Neb

Okuma: Kuss b. Saidenin hutbesi . . . . . . . .29

IV- PEYGAMBERLK DEVRNDE
HZ. MUHAMMED, VAHYN
BALAMASI . . . . . . . . . . . . . . .31
a) Hirada nzivas . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
b) lk vahyin gelii . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
c) Varakann dedikleri . . . . . . . . . . . . . . . .34
V- LK MSLMANLAR . . . . . . . . . .36
a) lk Mslman olanlar . . . . . . . . . . . . . . .36
b) Hz. Alinin slm kabul etmesi . . . . . . .36
c) Hz. Eb Bekirin Mslman olmas . . . .37
d) Aikre davet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
e) lk Mslmanlarn uradklar ez ve
cefalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
f) Mriklerin elebalar . . . . . . . . . . . . . . .40
VI- SLM DAVETNN GELMES . . .42
a) Fazilet yarna davet . . . . . . . . . . . . . . . .42
b) Kureyin Ebu Tlibe ikyetleri . . . . . . .43
c) lh vazifeye devam . . . . . . . . . . . . . . . .44
d) Hz. merin Mslman olmas . . . . . . .45
e) Kbede aikre ibadet . . . . . . . . . . . . . .49
VII- HABESTANA HCRET . . . . . . . .50
a) Habeistana hicret edenler . . . . . . . . . . .50
b) Necnin Mslmanlara ho
muamelesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50
VIII- MRKLERN BOYKOT LANI . . .53
a) Mslmanlarn muhasaraya alnmas . . . .53
b) Skntl gnler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53
c) Boykot andlamasnn yrtlmas . . . . . . . .55
d) Hz. Hatice ve Eb Tlibin veftlar . . . . .56
IX- TAF YOLCULUU . . . . . . . . . . .59

Osman Keskiolu

a) Hz. Peygamberin Taifte karlan . . . . .59

b) Mekkeye dn . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61
c) Kabileleri slma davet . . . . . . . . . . . . . .62
X- MRAC . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
Hz. Peygamberin Mirac . . . . . . . . . . . . . . .63
Okuma: Miracta ter klnan hkmler . . .67
XI- MEDNEYE DORU . . . . . . . . . .69
a) Medinelilerden ilk Mslman olanlar . . .70
b) I. Akabe biat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70
c) II. Akabe biat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72
XII- MEDNEYE HCRET . . . . . . . . . .74
a) Mslmanlarn Medineye hicreti . . . . . .74
b) Drn-Nedvenin korkun karar . . . . . . .75
c) Hz. Peygamberin maarada kalmas . . . . .76
d) Mrikler Hz. Peygamberin peinde;
Srakann at srnce . . . . . . . . . . . . . .77
Okuma: Kubada ilk hutbe . . . . . . . . . . . . .79
kinci Blm
MEDNE DEVR
IMEDNEDE LK GNLER . . . . . . .83
a) Hz. Peygamberin Medinede karlan . .83
b) Mescidin inas . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
c) Ezn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
d) Ashab- Suffa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85
e) Hane-i Saadetin inas ve Hz. ie
ile evlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85
f) Muhacirler ile ensar arasnda kardelik . .86
g) alp kazananlar . . . . . . . . . . . . . . . . .87
h) Yahudilerle andlamalar . . . . . . . . . . . . . 87
) Hicretin birinci ylnn nemli olaylar . . .87

II-

Siyer-i Neb

LK SERYELER ve BEDR SAVAI .88

a) lk Seriyeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88
b) Abdullah ibni Cah Seriyyesi . . . . . . . . .88
c) Savaa msaade . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
d) Bedir sava . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
e) Mekkelilerin bitmeyen znts . . . . . . .91
f) Esir hakkndaki muamelesi . . . . . . . . . . .91
g) Kaynuka Yahudilerinin Medineden
karlmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92
h) Sevik gazas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93
) Hicretin ikinci yl olaylar . . . . . . . . . . . .93
III- UHUD SAVAI . . . . . . . . . . . . .94
a) Kureyin fkesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
b) Abbasn mektubu . . . . . . . . . . . . . . . . .94
c) Hz. Hamzann ehit edilmesi . . . . . . . . .95
d) Fakat dnyalk peine dnce . . . . . . . .96
e) llere saldr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97
f) Hezimetten zafere . . . . . . . . . . . . . . . . . .98
g) Hicretin nc yl olaylar . . . . . . . . . . .98
IV- UHUDDAN HENDEK SAVAINA
KADAR . . . . . . . . . . . . . . . . .100
a) Raci olay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100
b) Biri mane fcias . . . . . . . . . . . . . . . .100
c) Beni Nadir gazas . . . . . . . . . . . . . . . . .101
d) Beni mustalik gazas . . . . . . . . . . . . . . .102
e) fk hadisesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102
V- HENDEK SAVAI . . . . . . . . . . .103
a) Mrikler ve Yahudiler birleiyor . . . . . .103
b) Muhasara uzaynca . . . . . . . . . . . . . . . .105
c) Dmanlar yere seren kuvvet . . . . . . . .105
d) Kurayzaoullarnn hyanetine

Osman Keskiolu

verilen ceza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106

VI- HUDEYBYE BARII . . . . . . . . .108
a) Mslmanlarn Kbeyi ziyaret arzusu . .108
b) Hudeybiye bar mzkereleri . . . . . . . .108
c) Andlamann yazlmas . . . . . . . . . . . . .109
d) Aleyhte sanlan hkmlerin lehte
olduu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110
e) slma davet iin eliler gndermek . . .110
Okuma: a) slma davet mektuplar . . . . . 111
b) Necran Hristiyan heyeti . . . . . . . . . . . .112
VII- HAYBER FETH . . . . . . . . . . . .114
a) Hayberin fethi . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114
b) Hz. Alinin kahramanl . . . . . . . . . . . .115
c) Yahudilerin tutumu . . . . . . . . . . . . . . .115
VIII- KBEY ZYARET . . . . . . . . . .116
a) Kbeyi ziyret . . . . . . . . . . . . . . . . . . .116
b) Mslmanlarn yksek ahlk . . . . . . . .117
c) Halid b. Velid ve Amrn Mslman
olmalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117
IX- MUTE SAVAI . . . . . . . . . . . . .119
a) Mslmanlarn kuzeye hareketi . . . . . . .119
b) Halidin askeri dehas . . . . . . . . . . . . . .120
c) Cafer Tayyrn ailesini teselli . . . . . . . .121
X- MEKKENN FETH . . . . . . . . . .122
a) Mriklerin andlamay bozmalar . . . . .122
b) Ebu Sfyann Medineden bo dn .123
c) Fetih hazrl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123
d) Ebu Sfyann slm karargahnda
slm kabul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124
e) Fetih Hutbesi, slmda Eitlik . . . . . . . .125
f) Kadnlarn biat . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126

10

Siyer-i Neb

g) Umumi af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126
h) Huneyn ve Evtas sava . . . . . . . . . . . . .127
) Tif muhasaras . . . . . . . . . . . . . . . . . .129
i) Bir vefakarlk rnei . . . . . . . . . . . . . . .129
j) Vicdanlara tahakkm yok . . . . . . . . . . .130
k) air Kabn Mslman oluu . . . . . . . .131
l) Hatem-i Tinin kz . . . . . . . . . . . . . . .131
XI- TEBK SAVAI . . . . . . . . . . . .133
a) Tebk Sava . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .133
b) Mnafklarn bozgunculuu . . . . . . . . . .134
c) Mescid-i Drrn yaklmas . . . . . . . . . .134
d) Hz. brahimin vefat . . . . . . . . . . . . . . .135
e) Necanin lm . . . . . . . . . . . . . . . . .136
f) Etrafa mritler gnderilmesi . . . . . . . .136
g) Hz. Ebu Bekirin hac emirlii . . . . . . . .136
XII- VEDA HACCI . . . . . . . . . . . . .138
a) Medineden hareket . . . . . . . . . . . . . . .138
b) Arafattaki hutbe . . . . . . . . . . . . . . . . . .138
Okuma: Veda Hutbesi . . . . . . . . . . . . . . . .139
XIII- SON GNLER VE RTHALLER . .142
a) Hastal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142
b) Nesi varsa sadaka veriyor . . . . . . . . . . .143
c) Kerimeleri Hz. Fatma ile babaa . . . . . .143
d) Refik-i Alaya=Yce Dosta . . . . . . . . . .144
e) Son vazifenin ifas . . . . . . . . . . . . . . . . .144
XIV- HZ. PEYGAMBERN FAZLET
DOLU YKSEK AHLKI . . . . . . .146
Asr- Saadetin kronoloji cetveli . . . . . . . . . .148

Birinci Blm
MEKKE DEVR

Osman Keskiolu

13

NTE-I
SLAMYETTEN NCE
ARABSTAN

Konular:
Araplarn Durumu
Mekke ve Kbe
Kbedeki Vazifeler
Zemzem Kuyusunun Temizlenmesi
Ebrehenin Kbeye Saldrmas
a) ARAPLARIN DURUMU
slamiyetten nce Arabistan yarmadas karanlk bir
cehalet devri yaamaktayd. Araplar, birbirleriyle uraan, bouan kabilelere ayrlmlar, Hak dini unutmular, trl adlarla andklar putlara tapmaa balamlard; koyu bir cehalet vard. nsan haklarna riayet yoktu.
Kleler, esirler acnacak bir halde idiler. Kadnlar birok haklarndan mahrumdu. Kz ocuklarn diri diri
topraa gmme adeti kklemiti. Dier lkelerde yaayan insanlarn hali de Arabistandan pek farkl deildi.
Hasl, cihan pek kark ve karanlk bir durumda idi.
nsanl bu hallerden kurtarmak iin bir Peygamberin
gelmesi bekleniyordu. Yahudilerin ve Hristiyanlarn kitaplar byle bir Peygamberin geleceini mjdelemiti.
te Mekkede doan ahir zaman peygamberi Muhammed Aleyhisselam, O beklenen son Peygamberdir.

14

Siyer-i Neb

b) MEKKE VE KBE
Arabistan Yarmadasnn eskiden beri en nemli ve
kutsal ehri Mekkedir. Mekke, Kzldenizden 80 km.
kadar ieride bulunur. Dalarn ve yollarn kavadr.
Kbeyi bugnk bulunduu yere Hz. brahim ile olu
smail bina etmilerdi. Kbe ibadet evi olarak kullanlrd. Ancak sonralar Araplar oraya taptklar putlar doldurdular. Etraftan gelen ziyaretiler bunlara kurban takdim ederlerdi. Mekke ayn zamanda yava yava bir ticaret merkezi de oldu. Kbeyi ziyaret iin gelenler ticaret de yaparlard. Mekkeden Yemene ve Suriyeye ticaret kervanlar gidip gelirdi.
c) KBEDEK VAZFELER
Kbe, Araplarca kutsal olarak tanndndan oradaki
vazifelerde o derece nemli saylrd. Kbeye bakma vazifesi Hz. smailin slalesine aitti. Bu vazifeler unlardr:
1 Hicabet: Yani Kbenin anahtarlarn elinde bulundurmak.
2 Sikaye: Kbeyi ziyarete gelen haclarn suyunu
tedarik etmek Zemzem suyuna bakmak.
3 Rifade: Gelen haclar konuklayp arlamak,
onlar barndrmak.
4 Nedve: Toplantlara bakanlk etmek: Kilbn
olu Kusay, Darun-Nedve adl bir dernek kurdu. Kureyliler burada toplanrlar, nemli ileri burada grp konuurlar, bar ve sava meselelerine burada karar verirlerdi. Hatta nikah burada kylr, tren burada
yaplrd. Uzun yola kacak ticaret kervanlar buradan

Osman Keskiolu

15

hareket ederdi. O zamann tresine gre erginlik ana

giren bir kza burada gmlek giydirme treni yaplr, eski gmlei zerinden karmadan yrtlr, yenisi giydirilirdi.
5 Liva: Bayraktarlk vazifesi, sava zamanlarnda
bayra tayan vazifeliler bulunurdu.
6 Kyade: Kumandanlk, demektir.
Bu saylan vazifelerin hepsi bir eref saylrd ve bunlar Hz. Muhammed (s.a.s.) in soyunda toplanmt.
d) ZEMZEM KUYUSUNUN
TEMZLENMES
Haclar sulama ve konuklayp arlama ilerine Muttalib bakyordu. Onun lmnden sonra bu i Abdlmuttalibe kald. Sulama ii gt. nk Zemzem kuyusu dolduundan su alnamyordu. Mekkenin etrafndaki kuyulardan su getirmek lazm geliyordu. Onun
iin Abdlmuttalibin Zemzem kuyusunun yerini bulup
temizlemesi icabediyordu. nk vaktiyle Crhm kabilesinden mutat, Mekkeye dman saldrnca kymetli
eyay Zemzem kuyusuna atmlar, zerine de ta toprak
doldurup yerini belirsiz etmilerdi. Nice yllar bylece
kald. Abdlmuttalib, olu Harisle kuyuyu temizledi.
inden kllar, zrhlar, altndan yapma geyik suretleri
kt. Kuyu temizlenince eskisi gibi bol bol su kaynamaa balad. Abdlmuttalibin bu hizmeti ok makbule
geti.
Abdulmttalibin 13 olu vard. lerinden bei tarihte mehurdur: Ebu Talib, Abdullah, Hamza, Abbas
ve Ebu Leheb.

16

Siyer-i Neb

e) EBREHENN KBEYE SALDIRMASI

Kbenin Araplar arasnda nemli yeri vard. Dince
kutsal saylmasndan baka bulunduu Mekke, Arabistann ticaret merkezi olmutu. Her taraftan insanlar
akn akn buraya geliyor, burada panayrlar kuruluyordu. Halk buraya eken Kbe-i Muazzama idi. Yemene
hakim olan Habe Valisi Ebrehe, Sanada bir tapnak
yaparak Araplar oraya ekmek istediyse de muvaffak
olamad. Nihayet Kbeyi ortadan kaldrmaa karar verdi. Habelilerden toplad bir ordu ile Mekkeye yolland. Ordunun nnde byk bir fil bulunuyordu. Savata fil kullanmak adeti eskidir. Ebrehenin Kbeyi ykmaa geldii haberi Araplar arasnda duyuldu. Yer yer
Ebreheye kar durmak isteyenler kt. Fakat dayanamadlar. Bu derme atma gruplar Ebrehenin ordusuna
esir oldular. Ebrehe Mekkeye yaklat zaman svarilerinden birini keif iin ileri gnderdi. Bunlar Kureylilerin mallarndan ne buldularsa yama edip Ebreheye
getirdiler. Yama edilen mallar arasnda Abdlmuttalibin 100 devesi de vard.
Mekkelilerden bir heyet Ebreheye ricac gitti. Bata
Abdlmuttalib bulunuyordu. Ebrehe niin geldiklerini
sordu. Abdlmuttalib alnan mallarn geri verilmesini
istediklerini syledi. Bunun zerine Ebrehe:
Ben sandm ki Kbeyi ykmayaym diye ricaya geldiniz. Siz ise develerinizin derdinde!..
Abdlmuttalib Ebreheye u cevab vermi:
Ben develerin sahibiyim ve onlar istiyorum. Kbenin sahibi var. Onu, O korur.
Ebrehe mallar iade etti. Sonra ordusuna yr, emrini verdi ve koca fili ordunun nne katt. Bu srada

Osman Keskiolu

17

beklenmedik bir olay oldu. Havay Ebabil kular kaplad. Azlarnda ve ayaklarnda tadklar ufak talar askerlerin zerine atyorlard. Danelerin isabet ettii yerler
yara bere iinde kald. Askerler perian olup dald. Ebrehe cann zor kurtarp Yemene dnd ve orada ld,
Kuran- Kerim Fil Sresinde bu olay anlatr.

18

Siyer-i Neb

NTE-II
PEYGAMBERLKTEN NCEK
HAYATI
HZ. PEYGAMBERN OCUKLUK DEVR

Konular:
Hz. Muhammedin Doumu
Hz. Muhammedin Soyu (Nesebi)
Hz. Peygamber St Annesi Yannda
Medineyi Ziyaret
a) HZ. PEYGAMBERN DOUMU
Ebrehenin olay Miladn 571 inci ylnda olmutu.
Bundan 50 gn sonra Nisan aynda Rebilevvel aynn
12nci gecesi Hz. Muhammed Aleyhisselam dnyaya
geldi. Onun doduu sabah, lem baka bir lem oldu.
Cihan nurla doldu. Babas Abdullah, az zaman nce vefat etmi olduundan biricik olunu gremedi. Anas,
mine, nur topu gibi bir olan dourunca dedesi Abdulmuttalib, byk bir ziyafet verdi. Kurey ulularn davet etti. Sevgili torununa ne ad koyduunu soranlara:
Muhammed ismini verdim, dedi.
Onlar:
Atalarn arasnda bu ad tayan yoktur, bu ad koymaktan maksadn nedir? diye sordular.
Umarm ki, Onu gkte Hak, yerde halk pek ok
medhedip vecektir, diye cevap verdi.

Osman Keskiolu

19

Peygamber Efendimizin doduu gece birok olaanst haller meydana geldi. Tarihiler unlar kaydederler: O gece randa Kisrann saraynda stunlar
ykld. Mecusilerin tapnmak iin yanan ate
ocaklar snd, Sava gl batt... Gerekten. lerde rann saltanat yklacak, Bizansn mparatorluu
dalacak, putperestlik snecektir.
b) HZ. PEYGAMBERN SOYU (NESEB)
Hz. Muhammed, Kureyin kkl ailesindendir. Soyu, Hz. brahime dayanr. Babas Abdullah, Him-oullarndan olup Abdlmuttalibin en sevgili olu idi. Annesi mine, Zhreoullarndandr. Her ikisi de Mekkeli olup birka gmlek sonra soylar birleir.
c) HZ. PEYGAMBER ST ANNES
YANINDA
Mekke ulularnn bir adeti vard. ocuklarn etraflardaki kabilelerden st annelere verip baktrrlard.
nk Mekkenin havas scak olduundan kklere
pek yaramazd. Mekke civarnda yaayan kabileler zaman zaman gelip emzirmek iin ocuk alrlard. Sad kabilesinden Halime adnda bir kadn, emzirmek iin Muhammedi almak istedi. Fakat yetim olduunu renince tereddt etti. nk bir yetimi emzirmenin pek o kadar krl bir i olmayacan dnd. Fakat sonradan
bu yetimi aldna ok sevindi. nk bu yetim ocuk
ona ok uur getirdi. Halime Onu z evladndan ok
sevdi. eyma adndaki kz da, Hz. Muhammedi ok severdi. Onunla karde karde geinirdi. Daima beraber

20

Siyer-i Neb

oynarlard. Btn aile halk bu yetim ocuktan memnundu. Halimenin kocas Haris bir defa yle dedi:
Halime, bu ocuun aya ok uurlu geldi bize. O
evimize ayak basalberi davarmzn st, stmzn ya oald. Evimize betbereket geldi. Elimiz geniledi.
Ben bu ocukta bir bakalk seziyorum.
Peygamberimiz lde bu aile yannda be yl kadar
kalmt.
Hz. Peygamber st annesini ok sayard. Halime
kendisini ziyaret ettii zaman, onu Anacm diyerek
karlar, ok hrmet gsterirdi. Bu aileye daima yardm
etmitir. Hz. Peygamber, Hatice ile evlendikten sonra
Mekke civarnda ktlk olmutu. Halime, Mekkeye gelerek Hz. Peygamberi buldu. Yannda bir deve, 40 ba
koyun olduu halde le, kabilesine dnd. Bunlar
ona Peygamberimiz balamt.
Hz. Muhammed Aleyhisselam, st annesini brakp
Mekkeye ailesi yanna geldi. Annesi mine ile sadk
hizmetileri mm Eymen Onun stne titriyorlard.
Onu esen rzgardan bile saknyorlard.
d) MEDNEY ZYARET
Peygamber Efendimizin annesinin Medinede akrabalar vard. Hem onlar ziyaret etmek, hem de yetim
yavrusuna, yzn grmek nasib olmad babasnn
mezarn ziyaret ettirmek maksadyla yavrusunu yanna
alarak Medineye gitti. Peygamberimiz o zaman alt yanda idi. Daylar yannda bir ay kadar misafir kaldlar.
Babasnn mezarn ziyaret ederken, ksz kalmann acs tazelendi.

Osman Keskiolu

21

Misafirlik bitince annesiyle ocuu, yanlarnda sadk

hizmetileri mm Eymen olduu halde Mekkeye
dnmek zere yola ktlar. Kzgn lleri aarak ata yurduna dneceklerdi. Bir akam yine ufuktan gne batarken Medinenin 23 mil cenubuna den Ebva kyne
geldiler. Geceyi orada geirdiler. Burada anne hastaland. Son dakikalarn yaadn anlad. Biricik yavrusunu
efkat dolu gzlerle szdkten sonra pt, pt; paralanan barna basarak analn btn duygularyla Onu
okad. Btn duygularn Ona vermek istiyordu. Daha
anakarnnda iken babasn kaybeden bu yavrucak, imdi de anneden mahrum kalacakt. Bu acy btn varlyla hisseden anne, olunun masum yzne baka baka
u anlamda bir iir syledi.
Her yeni eskiyecek ve her ey yok olup gidecektir.
Ben de leceim, fakat buna gam yemem,
nk temiz bir ocuk dourdum, dnyaya bir
byk hayrl varlk brakyorum.
Bu szlerden sonra gzlerini yumdu. mm Eymen, ocuu alarak Mekkeye dnd.

22

Siyer-i Neb

NTE-III
HZ. PEYGAMBERN GENL

Konular:
Hz. Muhammed Ebu Talibin Himayesinde
Suriyeye Ticaret Kafilesiyle Seyahati
Ficar Harbi
Ticaret Hayatna Atlmas
Hz. Hatice ile Evlenmesi
Hz. Peygamberin Evlatlar
Kbenin Tamirinde Hakemlii
Putperestliin Sonuna Doru
a) HZ. MUHAMMED EBU TALBN
HMAYESNDE
Bundan sonra Hz. Muhammedi dedesi Abdlmuttalib yanna ald ve o bakt. Peygamberimiz iki sene
onun yannda kald. 8 yana gelmiti. Abdlmuttalibin son gnleri yaklat. O da ocuu, oullarndan
birine teslim etmek zere onlar hasta deinin etrafna toplad. Ebu Lehebe yle dedi:
Sen zenginsin, fakat kalbinde merhamet yok. ocuk yetim yrecii zaten yaral. Sen Onu ho tutamazsn. Senin kaba muamelenden incinir, zlr. Onu sana teslim edemem.
htiyar dede bu szlerinde hakl idi. Peygamberimiz
hayat boyunca bu kat kalbli, ta yrekli adamdan ne-

Osman Keskiolu

23

ler ekti. Ebu Leheb ile Ebu Cehil Onun en sert dmanlar oldular.
htiyar dede, sonra olu Abbasa dnd:
Sen bu ie layksn, fakat ailen kalabalk...
b) EBU TALB SZE KARITI
Babacm, benim servetim az, fakat efkatim var.
Kardeim Abdullahn oluna bakmaa ben sana minnet bilirim, dedi ve bylece Hz. Muhammed, amcas
Ebu Talibin himayesine girdi.
Ebu Talib Ona kszln hissettirmemek iin
elinden geleni yapyor, Onu z evlad gibi seviyordu.
Peygamberimiz 12 yalarnda iken bir mddet Ebu
Talibin koyunlarn gtt. Krlarn temiz havasn teneffs ederek amcasna yardmda bulunmay bir eref bildi. Bu hayat Onun temiz ftratn korudu ve gelitirdi.
Bir defa koyunlarn arkadalarna brakarak Mekkeye
indi. Akranlar gibi elencelere katlmak istedi. Yolda
bir dne rastlad. Dn seyrederken zerine bir
uyku geldi, orada uyuya kald. Bylece elenceden zevk
alamad. O, cahiliyet adetlerinden zaten holanmazd.
Onun holand eyler ok stn nitelik tard. Koyun otlatrken, kurtlarn srye dalp koyunlar kaptn grd. Bundan ibret ald.
c) SURYEYE TCARET KAFLESYLE
GTMES
Amcas Ebu Talib, ticaretle meguld. Bir seferinde
yannda Hz. Muhammedi de gtrd. amn yaknndaki Bsra kasabasna uradlar. Burada Bahira adnda

24

Siyer-i Neb

bir papazla karlatlar. Bahira gen ocuu grnce

Onun Son Peygamber olacan sezdi ve Ona.
Sana bir eyler soracam. Lat ve Uzza hakk iin
doru syle, dedi.
O da:
Lat ve Uzzaya yemin verme, zira benim dnyada
en nefret ettiim ey putlardr, dedi.
Bahira soracaklarn sordu. Ald cevaplar, sezdiklerine uygun dyordu. Ebu Talibe dnerek:
Bu ocuk, son Peygamber olacaktr. am Yahudileri arasnda Onun vasflarn bilen, alametlerini tanyanlar vardr. Olabilir ki Ona hyanet ederler. Sen
Onu ama gtrme, dedi.
Bunun zerine Ebu Talib al-veriini burada yapp
ama gitmekten vazgeti. Bu olay Siyer kitaplarnda trl ekillerde anlatlmaktadr. Batl yazarlar, bundan yle bir ey karmak isterler: Gya Peygamberimiz, dini
malumat bu ksa grme srasnda Bahiradan alm
imi! Bu, gln bir eydir. slamiyet gibi en mkemmel bir dinin birka dakikalk bir grme srasnda bir
papazdan alnmasn akl hi almaz. Sonra o papazda bu
bilgiler varsa, onlar neden kendi aklayp da bir din
kurmad da, bunlar bakasna aktard?
Batl yazarlarn bu szleri her bakmdan rktr.
d) FCAR HARB
Araplar arasnda kan gtme davas vard. En basit
bir ey yznden kavga ederlerdi. Aralarnda sava hi
eksik olmazd. Bunlarn iinde en etinlerinden biri Ficar harbi idi. Haram aylardan olan Muharrem, Recep,

Osman Keskiolu

25

Zilkade ve Zil-hicce aylarnda sava yapld iin buna

Ficar harbi denildi. Bu savalardan birine Hz. Peygamber de katld. nk Kurey hakl idi. Drt yl sren
bu sava Kurey kazanm ve bir andlama imzalanmtr.
e) TCARET HAYATINA ATILMASI
Kureyin itibarl kadnlarndan olan Hatice, baz
kimselere sermaye verip onlarla ortaklk yapyordu. Ebu
Talibin teklifi ile Hatice, Hz. Muhammede sermaye vererek klesi Meysere ile Suriyeye byk bir kervanla ticarete yollad.
Hz. Muhammed, 13 yanda iken Suriyeye ticaret
kervanyla gelmiti. Bu defa Bsra kasabasna uradklarnda Bahira yoktu. Yerinde Nestura isminde baka bir
rahip vard.
Bu seyahatte ticaret, midin stnde ok krl oldu.
ay sren bir yolculuktan dndkleri zaman, Mekkeye yaklatklarnda Hz. Muhammed kervann nnde geliyordu. Hatice Onu karlad, yaplan ticaretin neticesinden ok memnun kald. O sralarda bu kadar kr
yapan olmamt. Haticenin Onun ticaret ilerinde
emanetine gveni tamd. Akrabalar vastasiyle Haticenin Hz. Muhammed ile evlenmesi kararlatrld.
f) HZ. HATCE LE EVLENMES
Hz. Peygamber o zaman 25 yanda idi. Haticenin
ya krka yaknd. Nikah, adet zere Haticenin evinde
kyld. Haticenin vekili Varaka b. Nevfel, Hz. Peygamberin de, amcas Ebu Talib idi. Ebu Talib, ayaa kalka-

26

Siyer-i Neb

rak yle sze balad.

Allaha krler olsun, bizi brahim ve smail neslinden kld. Bizi Kbenin bekisi, halkn ulusu yapt.
Kardeimin olu Muhammed ile Kureyten hangi gen
mukayese olunabilir? Btn eref ve fazilet Onda toplanmtr. Ayn ekilde eref ve an sahibi olan Haticeye
talibdir.
Bundan sonra Hatice tarafndan Varaka sz ald ve
Haticenin Hz. Muhammed ile nikahn akdetti. Develer kesilerek davetlilere mkemmel bir ziyafet ekildi.
Yeni kurulan bu yuvada mesut bir hayat balad. Hz.
Peygamberin kavmi arasnda itibar ok ykseldi. Mekkeliler Ona Muhammedl-Emin adn vermilerdi.
Gerek aile ve gerekse cemiyet hayatnda Onun faziletten, ereften ayrld asla grlmemitir.
g) HZ. PEYGAMBERN OCUKLARI
Hz. Peygamberin aile saadeti, doan ocuklaryla
birkat daha artt. olan, drd kz olmak zere yedi ocuu dnyaya geldi. brahimden maada hepsi Haticeden dodu.
Erkek ocuklar: Kasm, Abdullah ve brahimdir.
Kz evlatlar: Zeynep, Rukkiyye, mm Glsm ve
Fatmatz-Zehradr. Kasm ilk ocuudur. Onu pek severdi. Ondan dolay Peygamberimizin knyesi Ebl-Kasmdr. Kasm ile Abdullah kk yata vefat ettiler.
Kzlarnn hepsi byd ve onlar kendi eliyle gelin etti.
En byk kz Zeynebi Ebu As ile evlendirdi. Hicretten
sonra Zeynebi, kocas salmadndan Mekkede kald.
Sonradan o da Medineye alnd. Rukkiyye, Hz. Osman

Osman Keskiolu

27

ile evlendi, o lnce mm Glsm de. Hz. Osmana

vard. Bundan dolay Ona Zinnureyn denir. Kk kz
Hz. Fatma, hicretten sonra Medinede Hz. Ali ile evlendi. Hz. Peygamberin slalesi, Ehlibeyt onun neslinden gelmedir. Hz. Fatmadan baka btn evlatlar,
Hz. Peygamberden nce vefat ettiler. Allah cmlesinden raz olsun.
h) KBENN TAMRNDE HAKEML
Kbeyi Hz. brahim ile olu smail bina etmilerdir.
zerinde tavan yoktu. Yamurlu gnlerde sel sular binay basard. Buna mani olmak iin bir set yaplmsa
da bu ykldndan sellerin tahribat nlenememiti.
Peygamberimizin atalarndan Kusay, Kbenin stne
tavan atmsa da zamanla bu da yklmtr. Bir olay Kbenin tamirine sebep oldu: Kbenin kymetli eyas,
iinde muhafaza olunuyordu. Selden baz yerleri ykldndan bir hrsz ieri girmi, baz eyalar almt. Bunun zerine Kbeyi yeniden yapmaa karar verdiler.
Bu srada Cidde sahilinde bir Rumun gemisi kazaya
uramt. Bunun kerestelerini satn alp Kbenin inasnda kullandlar. Hacer-i Esvedi yerine koymaa sra
gelince anlaamadlar. Her kabile bu erefi almak istedi.
Bu anlamazlk yznden aralarnda kavga kt. Kureyin en yals olan Ebu meyye yle bir teklifte bulundu: Sabahleyin Safa kapsndan gelen ilk zatn bu ite hakem olmas. Bunu yerinde buldular.
Ve o sabah Hz. Muhammedin geldiini grnce sevindiler. nk Onun doruluunda, drstlnde asla
pheleri yoktu. Ona El-Emin diyorlard. Ona duru-

28

Siyer-i Neb

mu anlattlar. O da yle makul bir tutumla meseleyi

tatllkla halletti: Ortaya bir yayg yayd, Hacer-i Esvedi
yaygnn zerine koydu, her kabile ulularndan birer kiinin, yaygnn kenarndan tutmasn syledi. Bylece
ta yukar yerine kalknca, mbarek elleriyle alp yerine
yerletirdi. Bu suretle her kabile bu ereften payn alm
oldu ve memnun kald. Byle bir hal tarz baka kimsenin aklna gelmemiti.
Hz. Peygamberin Kbenin bir tamiri srasnda Kureyle birlikte alt, ta tad, hatta bu yzden
omuzlarnn yara olduu, tarihin rivayetleri arasndadr.
Amcas Abbas, Ona elbisesini omuzuna koymasn syledi. Hz. Peygamber amcasnn bu szne uyarak elbisesini toplayp omuzuna koyunca vcudu aldnda yere
derek kendinden geti ve sonra bu hali Ebu Talibe
anlatarak, o zaman: Ya Muhammed, sen Peygambersin, sana yakmaz diye bir ses duyduunu syledi. O srada Hz. Peygamber 35 yalarnda idi.
1) PUTPERESTLN SONUNA DORU
Cahiliyet anda Araplar putlara tapmaa balamlard. Hz. brahimin dininden ayrlmlard. Kbeyi
putlarla doldurmulard. Burada toplanrlar, ierler,
zevk ve sefa iinde elenirlerdi. Geceleri toplanrlar, iir okurlar, masal anlatrlard. Araplarda kan davalar eksik olmaz, apulculuk yaparlard. Ancak: Muharrem,
Recep, Zil-kade ve Zil-hicce aylarnda kan dkmezler,
kavga yapmazlard. Bunlara Ehuru Hurum derlerdi.
Bunlar bar aylar idi. Bunlarda silahlar atarlar, keyiflerine bakarlard. O zaman bu elence alemleri daha ar-

Osman Keskiolu

29

tard. Ancak ilerinden baz kimseler bu zevk ve sefa

alemlerinin bataklndan kendilerini kurtarmt. Varaka b. Nevfel, Kuss b. Saide, Ubeydullah bn-i Cah,
Osman bn-il Huveyris puta tapmaktan vazgemilerdi.
Varaka b. Nevfel Tevrat ve ncili okurdu. Kuss ibn-i
Saide son Peygamberin gelecei vaktin yaklatn haber verenlerdendi. Araplarn mehur panayr Suk-
Ukazda, bir kzl deve zerinde syledii bir hutbesini
Hz. Muhammed Aleyhisselam genliinde dinlemiti.
O hutbeyi asl kadar gzel tercme yapan Cevdet Paadan dinleyelim:
OKUMA:
Ey insanlar, geliniz, dinleyiniz, belleyiniz, ibret alnz.
Yaayanlar lr, len fena bulur. Olacak olur. Yamur yaar, otlar biter. ocukar doar. Analarnn babalarnn yerini tutar. Sonra hepsi mahvolup gider. Vukuatn ard aras kesilmez, hemen birbirini kovalar. Kulak tutunuz. Dikkat ediniz. Gkte haber var. Yerde ibret alacak eyler var.
Yeryz bir yaygn eyvan. Gkyz bir yksek tavan. Yldzlar yrr. Denizler durur. Gelen kalmaz. Giden gelmez.
Acaba vardklar yerden honut olup da m kalyorlar? Yoksa orada braklp da uykuya m dalyorlar? Yemin ederim.
Allahn indinde bir din vardr ki; imdi bulunduunuz
dinden daha sevgilidir. Ve Allahn bir gelecek Peygamberi
vardr ki; gelmesi pek yakn oldu. Glgesi banzn stne
geldi. Ne mutlu o kimseye Ona iman edip de o dahi ona
hidayet eyleye. Vay o bedbahta, kim Ona isyan ve muhalefet eyleye. Yazklar olsun mrleri gaflet ile geen mmetlere.
Ey cemaat! Hani, aba ve ecdad? Hani mzeyyen kaa-

30

Siyer-i Neb

neler ve tatan haneler yapan Ad ve Semud? Hani, dnya

varlna marur olup da kavmine Ben, sizin en byk
Rabbinizim diyen Firavun ile Nemrud? Onlar, size nisbetle daha zengin ve kuvvet, kudretce sizden stn deil midirler? Bu yer, onlar deirmeninde tt, toz etti, datt.
Kemikleri bile ryp dald. Evleri yaklp ssz kald.
Yerlerini, yurtlarn imdi kpekler enlendiriyor. Sakn onlar gibi gaflet etmeyin. Onlarn yoluna gitmeyin. Her ey fanidir. Baki ancak Cenaba Hakdr ki, birdir, erik ve naziri yoktur. Tapacak ancak Odur. Domam dourmamtr. Evvel gelip geenlerde bize ibret alacak ey oktur.
lm rmann girecek yerleri var, ama kacak yerleri yoktur. Byk kk hep gp gidiyor. Giden geri gelmiyor.
Cezmettim ki kamuya olan bana da olacaktr.
(Cevdet Paa, Kssas-l Enbiya, c.1, s.72)

Kuss, Bisetten nce ld. Kabilesi Mslman oldu. O

zaman kabile reisine Hz. Peygamber sordu:
inizde Kussu tanyan var m?
Hepimiz tanrz, ya Resulallah, dediler.
Resul-i Ekrem:
Kussun Ukaz panayrnda deve zerinde syledii konumasnda: Yaayan lr, len fena bulur, olacak olur
dedii hi hatrdan kmaz, buyurdu.
Orada bulunanardan Hz. Ebu Bekir de:
Ya Resulallah, o gn ben de Ukaz panayrnda bulunuyordum. Kussun syledii szler hep hatrmdadr, diyerek yukarki hutbeyi bandan sonuna kadar okudu.

Osman Keskiolu

31

NTE-IV
PEYGAMBERLK DEVRNDE
HZ. MUHAMMED (VAHYN BALAMASI)

Konular:
Hirada nzivas
lk Vahyin Gelii
Varakann Dedikleri
a) HRADA NZVASI
Hz. Muhammed Aleyhisselam, 40 yana geldii zaman, halinde bir bakalk sezilmee balad. Bilhassa
inziva hayatn sever oldu. Mekkenin mil yukarsndaki Hira danda bir maaraya gider. Ramazan ayn
orada geirir, ibadet ederdi. Ramazan ay gelince yanna
azn alr, oraya ekilirdi. Yannda az bitince, yine
Mekkeye Hz. Haticenin yanna dner, biraz kalr, sonra maaraya dnerdi. Kendisini orada ruh skunetine
verir, dnceye dalard. Cenab- Hak Onu byk vazifeyi kabule hazrlyordu. Kulana gaipten sesler geliyor; Sen Allah Elisisin diyordu. Ryalar olduu
gibi kyordu. O, Allahu Tealann peygamberleri vastasiyle mjdeledii son Peygamber olacakt...
Miladn 610uncu ylnda Ramazan- erif aynda
Hz. Peygamber, adet zere yine Hiradaki maaraya ekilmiti. Halkn sevgi ve saygsn kazanan, doruluk ve
emanete riayetinden dolay kavminin Muhammedl-

32

Siyer-i Neb

Emin adn verdii bu yce ahsiyet btn insanln

dt dalalet ve sefahetten son derece uzakt. O, yce
hakikat aryordu. Dnyay kaplayan dalalet kasrgas, insanl krp eziyordu. O, bundan kurtuluun yolunu
dnyordu. Araplar kz ocuklarn diri diri topraa
gmer, Mecusiler hatta ana ve kz kardele nikah mbah sayar, barbarlar lkeleri tahip edip insanlara ikence yapar dururken bu halin sonu nereye varacaktr? te Onun diman bunlar megul ediyordu. Etrafnda
uzanm ller sralanm dalar, serilmi vahalar, vadiler var. Gkyznde saysz yldzlar ve ay parlyor. Sabah olunca yine gne doup kainata k saacak. Bunlarn hepsi gzel ve tatl eyler. Fakat insanln saadet
ve mutluluk gnei acaba ne zaman doacak?
Hira danda hangi din zere ibadet ediyordu? Hz.
brahimin veya Hz. Musann veya sann dini zere
ibadet yapard, diyenler var. Byle bir keye ekilip ibadet etmee tahanns denir. Ayn mdetl-Kari adl
Buhari erhinde bu kelimeyi izah ederken yle demektedir: Peygamberimizin ne suretle ibadet ettii
sorulacak olursa, bunun tefekkr ve ibretten ibaret olduunu syleriz.
b) LK VAHYN GEL
Peygamberliinin balangc olarak Hz. Peygambere
yce hakikat rya aleminde kefolunmaa balad.
Onun ryada grd her ey aydnlk bir sabah gibi
aynen vaki oluyordu. Bir gn Hira dandaki maarada
vahiy getiren melek Cebrail Aleyhisselam kendisine grnd ve:

Osman Keskiolu

33

Oku dedi.
Hz. Peygamber:
Ben okumak bilmem, dedi.
Melek, ayn emri tekrarlad; Hz. Peygamber yine:
Ben okumak bilmem, cevabn verdi. Bunun zerine melek Onu batan ayaa takati kesilinceye kadar
skt.
Hz. Peygamber:
Ne okuyaym, diye sordu.
O zaman melek, Mverdan gelen seslerin en tatl
ahengiyle unlar okudu:

Yaratan Rabbinin ismiyle oku. O, insan yapkan maddeden yaratt. Oku! O, ok kerim
olan Rabbinin hakk iin ki, O, kalemle tlim
etti, insana bilmediklerini retti.
Alak Sresinin banda bu ayet-i kerimeler ilk gelen
vahiydir. Hz. Peygamber bunlar kalbine naketti ve melein sesini takibederek, aynen okudu ve derhal evine
dnd. lk vahiy haletinin verdii endienin titreyii
iinde ei Hz. Haticeye:
Beni rtn, beni rtn dedi. Ve derin bir
uykuya dalp uyandktan sonra grd hali eine anlatt. Sadk ei Onu teselli etti:
Mjdeler olsun, sebat et. Hayatm elinde bulunduran Allaha yemin ederim ki, sen bu mmetin peygamberi olacaksn; Yce Allah seni asla brakmaz. Zira
sen, akrabalk haklarna riayet edersin. Sznde dorusun. Glklere dayanrsn. Misafirleri arlarsn, fela-

34

Siyer-i Neb

kete urayanlarn yardmna koarsn. Byle olan kulunu Allah yalnz brakmaz...
Bu szler, Hz. Haticenin ne kadar yksek ruhlu bir
kadn olduunu gstermektedir. Yce Allah, son Peygamber olarak setii Hz. Muhammede e olarak da
byle yksek fazilet sahibi bir kadn nasib etmitir. Bu
da Allahn bir ltfudur.
c) VARAKANIN DEDKLER
Hz. Hatice bu olaanst hal hakknda bilgi edinmek zere akrabasndan olan Varaka b. Nevfele kotu.
O, dinler hakknda bilgi sahibi idi. Haticeye:
Kuddus, kuddus, dedi. Eer hal, anlattn gibi ise Ona gelen, Hz. Musaya gelen Namus-u Ekberdir. Yani byk Melektir.
Hz. Peygamber Kbeyi tavaf etmek zere evinden
ktnda Varakaya rastlad ve Haticenin anlatt gibi
bandan geenleri tekrar anlatt. Varaka:
Sen bu mmetin Peygamberi olacaksn.
Sana grnen Musaya gelen byk Melektir,
sana yalanc diyecekler, eziyyet edecekler, yurdundan karacaklar, seninle sava yapacaklar.
Bu ayet o gnlere eriirsem sana Allah iin yardm ederim dedi.
Varakadan bu szleri duyunca:
Onlar beni doup bydm yurdumdan karacaklar m ki, diye sordu.
Varaka:
Evet, dedi. Sen gibi hibir Peygamber yoktur ki, kavmine gnderilsin de ona yalanc de-

Osman Keskiolu

35

mesinler, eziyet etmesinler, onu yurdundan karmasnlar.

Varaka bu sylediklerini gemi peygamberlerin hayatndan renmiti. Hz. Muhammede onlar haber veriyordu. O zaman ok yal olan, hatta gzleri grmez
bir hale gelen bu ihtiyarn dedikleri doru idi.

36

Siyer-i Neb

NTE-V
LK MSLMANLAR

Konular:
lk Mslman Olanlar
Hz. Alinin slam Kabul Etmesi
Hz. Ebu Bekirin Mslman Olmas
Aikare Davet
lk Mslmanlarn Uradklar Eza ve Cefalar
Mriklerin Elebalar
a) LK MSLMAN OLANLAR
Hz. Peygambere vahyin gelmesiyle insanlar Hak
Dine davet vazifesi balam oldu. nce sadk ei Hatice iman etti. Azadl klesi Zeyd de iman edenlerdendir.
b) HZ. ALNN SLMI KABUL ETMES
Ebu Talibin ailesi pek kalabalk olduundan olu
Aliyi, Hz. Muhammed yanna almt. Ali o zaman be
yanda bir ocuktu. Hz. Muhammede Peygamberlik
verilip insanlar Hak Dine davete memur olduu zaman Ali Onun evinde yayordu. Hz. Hatice Mslman olmutu. Ei ile beraber ibadet edip Kuran okurken onlar Ali gryordu. ocuk safiyeti ile bunlar sordu.
Hz. Peygamber de ona slamiyeti anlatt. O da slamiyeti kabul etti.

Osman Keskiolu

37

c) HZ. EBU BEKRN MSLMAN

OLMASI
Hz. Ebu Bekir (Allah Ondan raz olsun), Hz. Muhammed Aleyhisselamn en candan dostu idi. Ebu Bekirin Mekkede itibar ve erefi bykt. Zengin bir tccard. Hz. Muhammedi arayan, Ebu Bekirin, dkkannda bulurdu. Aralarndaki bu itenlik sebebiyle Hz.
Peygamber, aile dndaki kiilerden ilk nce Ebu Bekiri slama davet etti. Oda kendisine ok gveni olduundan Onun davetini tereddtsz kabul etti. Hz. Ebu
Bekirin slamiyeti kabul etmesiyle Hz. Peygamber kendisine byk bir destek bulmu oldu. Onun himmetiyle baz nemli kiiler Mslman oldular. nk Ebu
Bekirin kendilerini yanl yola gtrmeyeceinden
emin idiler. Affan olu Hz. Osman, Avf olu Abdurrahman, Talha, Ebu Vakkas olu Sad, Avvam olu Zbeyr, hep onun delaletiyle Hak Dini kabul ettiler. Allah cmlesinden raz olsun.
d) AKRE DAVET
lk Mslmanlar, Kureylilerin slamiyete kar dmanlklarn bildikleri iin, dinlerini gizli tuttular. Bu
durum yl devam etti. Artk aktan slama davet etmee sra gelmiti. u mealdeki ayet-i kerimeler vahyolundu:
Yakn akrabalarn uyar, mminlerden sana
tabi olanlara rahmet ve himaye kanatlarn indir. ayet sana si olup kar dururlarsa, onlara: Ben sizin ilediklerinizden tamamiyle uzam,
de. (uara Sresi, Ayet: 214-216)

38

Siyer-i Neb

Sana emrolunan aktan aa beyan et.

Mriklerden yz evir. (Hcr Sresi, Ayet: 94)
Hz. Peygamber vahyin bu emrine uyarak: Abdlmuttalib ailesini, amcas Ebu Talib, Abbas, Hamza, Ebu Leheb de dahil olmak zere evine ziyafete davet etti. Yemekten sonra sohbet balad. Sras gelince Hz. Peygamber Allahdan ald emri akrabasna tebli ederek onlar Hak dine slamiyete davet etti. Hrn bir adam olan
amcas Ebu Leheb hemen ortaya atld ve onun szn
keserek cemaat datt. Bylece ilk davetinde daha amcas Ebu Leheb Hz. Peygamberin karsna dikildi.
Bir mddet sonra Hz. Peygamber davetini daha geniletti. Bir gn Safa tepesine karak:
Ey Kurey halk, diye seslendi. Onun sesini duyanlar oraya kotular ve etrafnda toplandlar. Hz. Peygamber onlara:
Size u tepenin arkasnda bir dman ordusunun
bulunduunu haber versem bana inanr msnz? diye
sordu.
Evet inanrz, nk senin yalan sylediini hi
duymadk, dediler.
Hz. Peygamber onlara:
O halde sizi uyaryorum. Siz eer, Allaha inanmazsanz, byk bir azaba urarsnz, dedikten sonra kabile adlarn ayr ayr syledikten sonra; haberiniz olsun
ki, Allah bana yakn kabilemi uyarmay emrediyor. Ben
sizin iin ne dnya menfaati salamaa, ne de ahirette
bulacanz nasibi hazrlamaa sahip deilim. Bunlar sizin bir sznze baldr. O da, Allahdan baka ilah
yoktur, demenizdir, dedi.

Osman Keskiolu

39

Dinleyiciler arasnda bulunan Ebu Leheb hemen

ayaa kalkarak:
Gnmz zehir ettin. Bizi buraya bunun iin mi
topladn, dedi.
Bunun zerine bu toplant da bir sonu vermedi.
e) LK MSLMANLARIN URADIKLARI EZA VE CEZALAR
lk Mslmanlarn iinde kimsesiz olanlar, kendilerine arka kacak kuvvetli adam bulunmayanlar, mriklerin takibine uramlardr. Mrikler, Ebu Bekir,
Osman gibi byk ve zengin zatlara bir ey demiyorlard, fakat zayf grdkleri fakirlere etmedik ey brakmyorlard; onlar a, susuz tutarlar, derler, kzgn kumlarn stne yatrp ikence yaparlard. En ok eza ve cefaya urayanlar unlard:
Bilal-i Habei: Habeli bir zencidir. meyye bn-i
Halefin klesiydi. mmeyye slamn en byk dmanlarndan olduundan, klesine yapmadk eziyet brakmazd. Onu kzgn kumlarn stne yatrp, gsne
kzgn talar kor, saatlerce gne altnda tutard. Bilal,
iman hazznn verdii kuvvetle bunlara dayanr; Allah
birdir, diyerek bunlara katlanrd. Nihayet Hz. Ebu Bekir Onu alarak azad etti. Bilal yank sesiyle ezan okuduu zaman herkes zevkle dinlerdi.
Ammar bn-i Yasir: lk Mslman olanlardandr.
Kurey bu gibi hamisi olmayan acizlere, her trl insanlk d eza yapmaktan ekinmeyecek kadar soysuzlamt. Ammar kumlara yatrrlar, bayltncaya kadar derlerdi. Ammarn babas Yasir, anas Smeyye de ayn
muamelelere uruyorlard.

40

Siyer-i Neb

Sheyb Rumi: Rumi denirse de asl ranldr. Bizansllara esir dtnden, orada yetitiinden Rumi
denilmitir. Kle olarak Arabistana satlmt. Hz. Peygamberin slama davetini duyunca Mslman oldu.
Mrikler ona da ok ikence yaparlard.
Habbab b. Eret: Temin kabilesindendir. Mslmanlarn says 7 iken Mslman oldu. kenceye maruz
kald. Bir defa Habbab kzgn kmrler zerine yatrdlar, st ba yara iinde kald. Aradan yllar getikten
sonra Habab bu olay Hz. mere anlatarak srtn gsterdi yank yerlerin izi belli idi. Habbab demircilik yapard.
Ebu Fkeyhe: Safvan bn-i meyyenin klesiydi.
Safvan ona ikence yapar, slamiyetten kmas iin zorlard. Fakat o btn bunlara dayand ve dininde sebat
gsterdi.
Lbeyne, Nehdiyye, Zinnire, mm Abis adndaki
cariyeler Mslman olduklarndan eza ve cefaya uramlard. Hz. Ebu Bekir bu drdn satn alarak azad
etmitir.
f) MRKLERN ELEBAILARI
Mrikler, Hz. Osman gibi mslmanlarn ileri gelenlerine bile elden gelen ezay yapmaktan ekinmiyorlard. Hatta ellerini ve dillerini slamn byk Peygamberine uzatmak creti gstermilerdi. Hz. Peygambere
en ok dmanlk edenler unlardr:
Ebu Leheb: Hz. Peygamberin z amcasdr. slamn
en byk dmandr. Kars mm Cemil ki, Ebu Sfyann kz kardeidir, kocas gibi o da eliyle ve diliyle

Osman Keskiolu

41

Peygambere eza verenlerdendir. Bu ikisi hakknda Tebbet Sresi inmitir. Bedir zaferi yreine indi ve ld.
Ebu Cehil: Bu da mslmanlarn en byk dmandr. Mslmanlar onun elinden ve dilinden neler
ekmediler. slama dmanlk yapanlarn ou mmeyyeoullar idi. nk Emevi ve Haimi rekabeti eskidir. Ebu Cehil ise Mahzum kabilesindendir. Onlar
da reislik iddiasnda idi.
Velid bn-i Muire, Ebu Sfyan, meyye bn-i Halef, As bn-i Vail, slama dmanlkta ileri gidenlerdendir. Hz. Peygamberin olu Kasm vefat ettii zaman,
As; Muhammedin soyu kesildi, diyerek alay etmitir.
Evlat acsyla yrei szlayan bir babay teselli yerine byle incitmek insanlk d bir harekettir.
Kurey ulular Hz. Peygamberin Allah Elisi olduunu biliyorlard. Fakat hased yznden Ona kar kyorlard. Bunu Ebu Cehilin u szlerinden anlamak
kolaydr:
Bir defa Ahnes, Ebu Cehile, slamiyet hakkndaki
dncesini sordu. O da yle cevap verdi:
Bizimle Haimiler arasnda eskiden beri rekabet
vardr. erefi paylaamayz. Onlar ziyafet verirse biz de
veririz, onlar cmertlik gsterirse biz de gsteririz; onlardan aa kalmayz. Byle atba beraber giderken
imdi onlardan biri kendisine gkten vahiy geldiini
haber veriyor. Biz buna nereden ulaacaz. Vallahi biz
onlarn Peygamberine inanmayz!..

42

Siyer-i Neb

NTE-VI
SLM DAVETNN GELMES

Konular:
Fazilet Yarna Davet
Kureyin Ebu Talibe ikayetleri
lh Vazifeye Devam
Hz. merin Mslman Olmas
Kbede Aikare badet
a) FAZLET YARIINA DAVET
Hz. Muhammed, gzel ahlak tamamlamak in gnderilmi bir peygamberdir. Kuran- Kerim Onun en
yksek ahlk zere olduunu haber verir.

Msteriklerden William Muir (Muhammedin Hayat) adl eserinde yle der:

Hz. Muhammed hakkndaki btn dediklerimiz bir nokta zerinde toplanr. O da: Onun seciyesinin ykseklii, ahlknn temizliidir. Bunlar yle faziletlerdir ki, o zamann Mekkelileri
arasnda pek nadirdi.
Gerekten Kurey o ada birok gnahlara dalmt. Ahlkszlk bataklklarnda yuvarlanp gidiyordu. ki,
kumar, zina, riba, kan davalar alm yrmt. timai hastalklar Araplarn bnyesini kemiriyordu. Kut-

Osman Keskiolu

43

sal saydklar Kbenin etrafnda Haremde bile zevk ve

sefa alemi yapyorlar, iki ve kumar alemleri tertib ediyorlard. Kureyin ileri gelenleri yz kzartc davranlardan saknmyorlard. Haimilerin balarndan saylan Ebu Leheb Kbede eskiden beri muhafaza olunan
altndan yapma bir geyik heykelini alm ve satp yemiti. Hz. Peygamber bunlara kar fazilet mcadelesi bayran at. slamiyet bu gibi ktlklerin hepsinin karsna dikiliyordu. Onun iin Kureyliler, balangtan
slamiyete kar ktlar. Kuran- Kerim ayetleri nazl
olarak onlarn bu davranlarn ktledi, onlar iddetle knad. Onlar da dmanlklarn artrdlar.
b) KUREYN EBU TALBE KAYETLER
Kureyin ileri gelenleri bu halden ikayet iin Ebu
Talibe giderek:
Kardeinin olu bizim putlarmz ktlyor, babalarnz da, dedeleriniz de dalalette idi, diyor. Ya Onu
bu iten vazgeir, yahut Onu himayeden vazge, dediler.
Ebu Talib onlar mlayim szlerle bandan savd.
Aradan bir mddet geince Ebu Talibe yine geldiler:
Biz artk daha fazlasna sabredemeyiz, ne olacaksa
olsun, eer sen Onu himayeden vazgemezsen biz senden vazgeeriz, dediler.
Ebu Talib, iin bu kadar zor bir hal aldn grnce, Hz. Muhammede:
Kavmin yle yle diyor, diyerek olanlar anlatm,
aktan aa artk seni himayeden vazgeiyorum demedi
ise de, szn geliinden yle bir ey anlalyordu.

44

Siyer-i Neb

Bu szler, Hz. Peygamberin mahzun kalbine pek

dokundu:
Ben, Allah tarafndan Hak Dini teblie memurum, ben Allah elisiyim; kendiliimden bir ey yapmyorum, dedi. Bir elime gnei tekine ay verseler, bu
vazifeden ayrlmam, cevabn verirken, gzleri dolu dolu
oldu.
Ebu Talib, Onu evladndan ok severdi. Onun incinmesine hi dayanamazd. Bu hale zld ve kendini
toplayarak:
Sen iine bak olum, ben sa olduka onlar sana
dokunamazlar, diye teminat verdi. Mehur bir kasidesini syledi.
c) LH VAZFEYE DEVAM
Hz. Peygamber lahi vazifesine devam etti. Mslman olanlar gnden gne artyordu. Peygamberliinin
altnc ylnda idi. Hz. Peygamber bir gn Safa tepesinde otururken Ebu Cehil oradan geti. Ortada hibir sebep yokken Resul-i Ekreme kfr etti, edeb ve terbiye
d bu gibi kk davranlardan uzak olan Peygamberimiz, buna cevaba tenezzel bile etmedi. Bunu bir kadn duydu. Hz. Peygamberin amcas Hamza o gn avda imi. Dnte, cahiliyet adeti zere okunu, yayn
omuzundan brakmadan Kbeyi tavafa geldi. Kadn o
gnk olay Hamzaya anlatt. Hamza henz Mslman
olmamt. Fakat kardeinin oluna aka kfr edilmesine fena halde kzd ve Kureyin meclisine giderek Ebu
Cehile hitaben:
Benim kardeimin oluna svp Onu inciten sen

Osman Keskiolu

45

misin? diyerek yay ile Ebu Cehilin bana vurdu. Oradakiler Kureyin ulusu Ebu Cehile byle muamele
eden Hamzaya saldracak oldular. Fakat byle bir iin
sonunun nereye varacan ok iyi bilen cin fikirli Ebu
Cehil:
Dokunmayn, Hamzann hakk var. Zira ben, kardeinin olu hakknda fena szler syledim, dedi. Hamza gittikten sonra kendi adamlarna dnerek:
Aman, ona ilimeyin, hiddet neticesi varp Mslman olur, onunla da mslmanlar kuvvet bulur, dedi.
nk Hamza, deerli, yiit bir adamd, gzn budaktan saknmazd... Hz. Hamza bu olaydan sonra Mslmanl kabul etti ve kardeinin olunun safna geti.
d) HZ. MERN MSLMAN OLMASI
Hz. Hamzann Mslman oluundan birka gn
sonra idi. Kureyliler, Darn-Nedve dedikleri kulplerinde bir toplant yaparak durumu gzden geirdiler. Hz. Hamzann Mslman oluu, onlar telaa drmt. Mslmanlar gnden gne kuvvetleniyordu.
Uzun konumalardan sonra, Ebu Cehilin teklifi zerine Hz. Muhammedin vcudunu ortadan kaldrmaya
karar verdiler. Bu korkun karar kim uygulayacakt?
Bunu ilerinden en cesur olan mere verdiler.
Haydi Hattabolu, grelim seni, dediler.
mer o zaman 33 yanda idi. Ailesi Mslmanlk
hakknda fikir sahibi idi. Enitesi Said, kz kardei Fatma Mslman olmulard. merin bunlardan haberi
yoktu. Klcn kuand, Kbeyi tavaf ettikten sonra Safa tepesine yolland. Mslmanlar Darul-erkam da

46

Siyer-i Neb

toplanmlard. Oraya gidip Hz. Muhammedi ldrecekti. Fakat gerekten o, Muhammedi ldrmee deil,
kendini Mslmanlarn arasna katmaa gidiyordu.
Yolda Abdullah olu Nuayme rastlad. Nuaym bakt ki, mer klcn kuanm, hiddetli hiddetli gidiyor.
Hayrola Hattabolu nereye byle diye sordu.
O da:
Araplarn arasna tefrika dren Muhammedin vcudunu ortadan kaldrmaa gidiyorum, dedi.
Nuaym:
Vallahi zor bir ie kalkmsn, Muhammedin ashab Onun etrafnda pervane gibi dolayor. Ona yol
bulmak g. Tutki bir yolunu bulup bu ii becerdin.
Abdlmenafoullar seni yeryznde elini kolunu sallayarak gezmee brakrlar m sanyorsun?
mer bu szlere alnd:
Sen de mi Muhammedden yana oluyorsun, yle
mi? diye kt.
Nuaym:
Ya mer, sen beni brak, evvela kendi ailene bak,
eniten ve amcan olu Said ile ei olan kz kardein Fatma Mslman oldular.
mer buna pek inanmak istemedi. Fakat iine de
bir phe dt. Kz kardeinin evine urayarak kapy
ald ve ieri dald. erdekiler telalandlar. merin slam dmanln biliyorlard mer sordu:
Okuduunuz ne idi?
Enitesi:
Bir ey yok, dedi.
merin hiddeti artt ve enitesinin yakasndan tutup onu yere arpt. Araya kz kardei girdi. mer ona

Osman Keskiolu

47

da bir tokat att. Fena halde can yanan Fatma, kardei

mere yle haykrd:
Allahdan kork, bir kadna yaptklarna bak. Ben
ve eim Mslman olduk. bamz kessen bundan dnmeyiz.
Manzara hazindi, mer yaptna piman oldu. Yreinin iinde bireyler uyand. Ruhunun derinliklerinde bireyler alkandn duydu.
Hele u okuduunuz eyi bana verin, dedi.
Kz kardei Kurandan cmleleri ona uzatt. mer
okumaa balad.

Gklerde ve yerde ne varsa, hepsi Allah
tesbih eder. Aziz ve Hakim olan Odur. Gklerin ve yerin hakimiyeti Onundur. Diriltip yaatan, ldren Odur. O, her eye kaadirdir...
(Hadid Sresi ayet 1-2)
mer, bu ayetleri dinledi* ve derin bir dnceye
dald. Kuran- Kerimin yksek ahengi, manasnn ycelii Onu sarmt. Allah kelamnn tesiri, ruhun iine
ilemiti. Mrik mer yerine, ortaya Mmin mer kyordu. Kz kardeine sordu:
Btn gklerin ve yerin hkmdarl ve uygarl
sizin taptnz Allahn m?
* Baz rivayetlerde, Hz. merin kz kardeinin evinde Ta-Ha Sresinin
ba taran dinledii geer. Biz, Hadid Sresinden ayetleri zikrettik. Her
ikisi de dorudur.

48

Siyer-i Neb

Kz kardei tereddtsz cevap verdi:

Evet, onda phe yok.
mer utanarak sylendi:
Bizim taptmz putlarn hibir eyi yok, yazk!
Bu yazk kelimesi btn putlar alemine frlatlm
bir tat. merin kalbi artk slamiyete akt.
Hz. Peygamber: Ya Rab! Bu dini iki merden
biriyle kuvvetlendir diye dua etmiti. ki merden
maksat, Hattabolu mer ile Ebu Cehil (Amr bn-i Hiam) idi. te duas, Hz. mere nasib olmutu. mer
buna ok sevindi ve beni Peygamberin yanna gtrn,
dedi.
O srada Mslmanlar Safa tepesinin eteinde,
Mslmanlardan Erkamn evinde toplanm bulunuyorlard. meri oraya gtrdler. Gzc, merin silahn kuanm bir halde geldiini grnce, ieri haber
sald. erdekiler, merin adn duyunca telaa dtler. Yalnz Hz. Hamza hi tavrn bozmad:
Korkacak ne var, eer iyilik iin gelmi ise ho geldi, sefa geldi. Yoksa yle deilse, gelecei varsa grecei
de var, dedi.
mer ieri girince, ashabdan biri sandan, biri soluntan tutarak Hz. Peygamberin huzuruna getirdiler.
Hz. Peygamber: Onu serbest braknz dedi. nk merin hali Ona malum idi.
mer Hz. Peygamberin nne diz kt. O hain
mer, imdi kuzu gibi sakin sakin duruyordu. Resul-i
Ekrem mbarek eliyle merin omuzundan tuttu ve:
mana gel, mer dedi. O da hulus-i kalble kelimei ehadeti syledi. slam kabul etti. Orada bulunanlar
buna ok sevindiler ve hepsi yksek sesle tekbir alarak

Osman Keskiolu

49

merin slam kabuln ilan ettiler. Safa tepesinden

ykselen Allahu Ekber sadas, Mekke ufuklarnda
dalgalana dalgalana etrafa yayld. mer:
Yaranmz ka kiidir diye sordu.
Seninle krka bali olduk, dediler.
yle ise ne duruyoruz, haydi Kbeye gidelim, dedi.
e) KABEDE AKRE BADET
Hz. Muhammed nde, sanda mer, solunda
Hamza ve dier ashab- gzin hep birlikte Kbeye yollandlar. Darun-Nedve de mrikler toplanm
merin dnn bekliyorlard. Kardan gelenleri grnce:
mer hepsini toplam getiriyor, dediler. Ebu Cehil, cin fikirli bir adam olduundan bu iten kukuland:
Ben bu geliten pek holanmyorum ama, dedi ve az
sonra gerek anlald; Hz. merin Mslman olduu
her tarafa yayld. Mriklerin arasnda byk bir aknlk bagsterdi. Mslmanlar, Harem-i erifte saf
olup aikre namaz kldlar. Bylece slamiyet kuvvet kazand ve kendini aikre tantt.
Hz. Hamzadan gn sonra Hz. merin slamiyeti kabul, mrikleri telaa srkledi. Mslmanlar
yldrmak iin daha sert davranmaa baladlar. Mslmanlar bu baskdan kurtulmak iin daha emin bir yer
dndler. Hz. Peygamber Habeistana gitmelerine
msaade etti.

50

Siyer-i Neb

NTE-VII
HABESTANA HCRET

Konular:
Habeistana Hicret Edenler
Necanin Mslmanlara Ho Muamelesi
a) HABESTANA HCRET EDENLER:
Habeistana gitmek isteyen 11 erkek ve 4 kadndan
ibaret olan birinci kafile Mekkeden gizlice karak Kzldeniz yoluyla gitti. Bunlarn iinde: Hz. Osman ve ei
Rukiyye (Hz. Peygamberin kerimesi) Ebu Huzeyfe ve ei,
Avvam olu Zbeyir, Avf olu Abdurrahman, Mesud
olu Abdullah bulunuyordu. Kafilenin reisi, Mazun Olu Osman idi. 15 kiilik bir grup halinde bisetin V. yl
Habeistana gittiler. Bunlar orada ok iyi karland ve
sakin bir hayata kavutular. Bunu duyanlar, bir yl sonra
ikinci bir grup halinde oraya hicret ettiler. Bu kafilenin
banda Ebu Talibin olu Caferi Tayyar bulunuyordu
(Hz. Alinin kardei.) Bunlar da 80 kii vardlar.
b) NECANN MSLMANLARA
HO MUAMELES:
Mrikler, Mslmanlarn Habeistanda huzur iinde yaamalarn ekemediler. Onlar geri evirmek iin teebbse getiler. Bir takm hediyelerle Habe Kralna iki
eli gnderdiler ve Mslmanlar onlara teslim edip geri
gndermesini istediler. Krala, keilere, saray adamlarna

Osman Keskiolu

51

hediyeler verdiler. Necai, Mslmanlar ararak yeni

din hakknda bilgi almak istedi. Mslmanlarn namna
Ebu Talibin olu Cafer-i Tayyar yle konutu:
Ey Hkmdar! Biz cahiliyet zere yaayan bir
kavim idik. Putlara tapardk, le yerdik, fuhu
ilerdik, akrabalara kser, komuluk hakkn gzetmezdik. Kuvvetliler zayflar ezerdi. Biz bu hal
iinde iken Allah iimizden birini Peygamber
gnderdi. Soyu yksek, doruluu belli, erefi
meydanda. O bizi Allaha ibadete aryor, atalarmzn taptklar putlar brakmamz istiyor.
Bize doru sylemeyi, emaneti gzetmeyi, akrabalk haklarn korumay, komularla gzel gzel
geinmeyi, haramdan, kan dkmekten kanmay
bildiriyor. Fuhutan, yalandan, yetim mal yemekten, namuslu kadnlara iftira etmekten sakndryor; Allaha ibadet etmeyi, namaza, oruca, bakalarna yardm yapmaa aryor. (O zaman Ramazan orucu farz deildi, aure orucu vard.) Biz Ona
inandk, Onun hak davetine uyduk. Onun gsterdii tarzda Allaha ibadet ettik. Haram dediini haram bildik. Helal dediini helal tandk.
Bundan dolay kavmimiz bize dman kesildi. Bize ikence yapmaa kalktlar. Bize zulmettiler.
Dinimizden evirmee altlar. Biz de onlardan
kaarak sizin lkenize sndk. Sizi bakalarndan
daha iyi bildiimiz iin buray tercih ettik. Burada hakszla uramayacamz umduk...
Caferin bu szlerini dinleyen Necai, Peygambere
gelen ayetleri dinlemek istedi. Cafer de Meryem Sresinin 29-33. ayetlerini okudu:
Hz. Meryem, saya iaret etti. Onlar: Beik-

52

Siyer-i Neb

te olan bir ocukla nasl konuabiliriz, dediler,

sa dedi ki: Ben Allahn kuluyum. O, bana kitap verdi, beni Peygamber yapt her nerede olursam olaym beni mbarek kld. Sa olduum
mddete bana namaz, zekat tavsiye etti. Anama kar hayrl davranmam emretti. Beni takn ve bedbaht klmad. Doduum gn, leceim
gn ve tekrar bas olunacam gn, benim zerimde selamet vardr.
Bu ayet-i kerimeler, onlarn ncilden rendiklerine
uygundu. Onun iin Necai:
Bunlar saya gelen kelam ile ayn yerden coan, ayn nurdan fkran klar... dedi.
Elilere, kendisine snan Mslmanlar geri evirmeyeceini bildirdi. Akam olunca elilerden biri olan
Asolu Amr arkadalarna: Bunlar Necainin gznden yle bir dreceim ki diye bir hile dnd. Ve Onlar sa hakknda acaib eyler sylyorlar diyerek Necaiye gammazlad. Necai Mslmanlara bu hususu sorunca yine Cafer:
Biz Mslmanlar; Hz. sa Allahn kulu ve Peygamberidir. Ruhullahtr, Meryeme sunduu kelimesidir,
diye inanrz, yollu cevap verdi.
Bunun zerine Necai, bir ubukla yere bir izgi izerek: Bizimle sizin aranzda bu izgi kadarck bir
fark var dedi. Ve Mslmanlar eskisinden daha ok
himayeye balad. Mslmanlar Habeistanda yerli halkla ok iyi geindiler. Bir aralk mriklerle Mslmanlarn anlatklarn duydular ve bunun zerine Mekkeye
dndler. Fakat Mekkeye gelince bu haberin asl olmad anlald. Bu mesele Garanik kssasdr.

Osman Keskiolu

53

NTE VIII
MRKLERN BOYKOT LANI

Konular:
Mslmanlarn Muhasaraya Alnmas,
Skntl Gnler,
Boykot Andlamasnn Yrtlmas,
ki Byk Keder: Hz. Hatice'nin ve Ebu Talib'in Vefatlar.
a) MSLMANLARIN MUHASARAYA
ALINMASI:
Kurey'in basksna ve engellemesine ramen, slamiyet gnden gne yaylyor ve kuvvetleniyordu. Hz.
Hamza ve Hz. mer gibi iki byk kahramann Mslman olmas, Kureylileri hayli dndrd. Nihayet
Haimoullarna boykot ilan ederek onlar zorlama yoluna gitmei kararlatrdlar. Karara gre: Haimoullar ile her nevi mnasebeti kesecekler kz alp vermeyecekler, al-veri yapmayacaklar, grp bulumayacaklar, andlamay imzalayp Kbe duvarna astlar. Bylelikle ona kutsal bir nitelik vermek istediler. Bu anlamay Mansur b. krime yazmtr.
b) SIKINTILI GNLER:
Kureyliler, bu kararlaryla Haimoullarn adeta a
ldrmee niyet etmi oluyorlard. Haimoullar yl

54

Siyer-i Neb

boykot altnda kaldlar. Pek skntl gnler geirdiler.

Gn oluyordu ki, Mslmanlar yiyecek bir ey bulamadklarndan aa yapraklar yemek zorunda kalyorlard.
Sa'd b. Ebi Vakkas, bir gece bir deri paras bulmu,
onu suda slatm, sonra atete kavurarak yemiti. ocuklarn alktan feryatlar etraf tutard. Yrekler acs
bu hal, mriklerin merhametsiz kalbine zerre kadar
acma duygusu vermezdi.
Zaman getike mrikler bundan da bir netice alamyacaklarn anlamaa baladlar. Bu insanlk d davrantan dnmeyi dnenler oldu. Bir defa Hz. Hatice'nin kardei olu olan Hakim, klesiyle ona biraz
buday yollamt. Kleye yolda Ebu Cehil rastlad. Ebu
Cehil buday klenin elinden almak istedi. Mriklerden Ebu'l-Buhteri ie kararak:
Halasna bir miktar buday gtren bir insana mani olmak doru deil, dedi.
Ebu Leheb, z kardelerinin, hsm ve akrabasnn
alktan lmelerini, istercesine muhasara enberini skyordu. Mekke'ye yiyecek getiren kervanlar kenarda karlar. Haimoullarna birey satmayn, pahal isteyin,
onlar alamasn, derdi. Bu hal bi'setin 7'inci ylndan
10'uncu ylna kadar yl srd. Fakat mrikler bundan da bir sonu alamadlar. slamiyet etrafa yaylmakta devam etti. Ukaz, Mecenne, Zlmecaz gibi mehur
panayrlara gelen halk, slamiyet hakknda bilgi alyor ve
Mslman oluyordu. Onun iin Kurey ileri gelenleri,
Mslmanlarla bunlar temas ettirmiyorlar; Kur'an dinlemelerine engel oluyorlard. Bir defa Velid b. Mugire'nin bakanlnda bir toplant yaparak gelen kabilelere Muhammed hakknda diyeceklerini kararlatrmlar,

Osman Keskiolu

55

bu konuda szbirlii etmilerdi. Muhammed, bycdr, diyeceklerdi. nk; kahin, yalanc, mecnun, sihirci dedikleri zaman kimseyi inandramyorlard. "Sz
bycs" deyince inandracaklarn sanyorlard. Devs
kabilesinin airi olan Tufeyl, bir defa Mekke'ye geldi.
Kureyliler ona Muhammed hakknda sylemedik iftira
brakmadlar. Tufeyl diyor ki: "Bana Muhammed
hakknda yle korkutucu eyler sylediler, o kadar ok eyler anlattlar ki, onlara inandm ve
Muhammed'i dinlememeye karar verdim. Bir
gn Kbe'de bulunuyordum. Orada Peygamber'e
tesadf ettim. Kur'an okuyordu kendime dedim
ki: Ben, iyiyi kty ayrdedemeyecek bir adam
deilim. Szn gzelini ktsnden semee gc yeten, akl banda bir insan, neden O'nu
dinlemekten kansn. Bir defa dinlerim. Szleri
gzelse kabul ederim deilse brakrm dedim.
O'nu Kur'an okurken dinledim. Houma gitti.
Mslman oldum."
Tufeyl, kabilesi yanna dndkten sonra onlara da
anlatt. Bir ksm Mslman oldular. Bylece kabileler
arasnda slamiyet'in yayldn gryoruz.
c) BOYKOT ANDLAMASININ
YIRTILMASI:
Haim oullar Mekke kenarnda i'bi Ebu Talib denilen vadide yl ablukada kaldlar. Ancak araplarca
kutsal saylan Ehur'u-Hurum'-da yani Muharrem, Receb, Zilkade ve Zilhicce aylarnda Mslmanlara kar
muameleleri yumuad. nk bu aylarda her trl sa-

56

Siyer-i Neb

va, kavga, tecavz yasakt. Baz kiiler bu ablukann kaldrlmas iin harekete getiler. nk bu zalimce tutum, insanlk duygularna dokunmaa balamt. Bunlarn banda Amr olu Hiam gelmektedir. Hiam bir
gn Abdulmuttalib'in kz Atike'nin olu Zheyr'in yanna geldi.
Zheyr, dedi, sen gzel gzel yiyorsun, giyiniyorsun ama daylarnn halini hi dnmyor musun?
Onlar neler ekiyor biliyor musun? Yemin ederim ki,
Ebu Cehil'in daylar hakknda byle bir eye karar verilse o buna asla yanamazd, diyerek kabile gayretine
dokundu.
Zheyr:
Tek bama ben ne yapabilirim? deyince, Hiam:
Ben senden yanaym, ikinci ben olurum, dedi.
Zheyr bu fikrini daha birka kiiye at. Onlar da ibirlii yapmaa hazr olduklarn sylediler. Sz birlii
eden be kii Kbe'ye geldiler. Zheyr orada bulunanlara yle hitab etti:
Ey Mekkeliler! Hepimiz istediimiz gibi rahat iinde yayoruz. Fakat Haimoullar her eyden mahrum.
Onlarn byle alktan krlmalar reva mdr? Andolsun
ki, zalim andlama, u ldrc sahife yrtlmadka
ben duramyacam!
Ebu Cehil bu ie kar durmak istediyse de mani olamad. Andlama yrtld. Boykot kalkt. Haim-oullar
Mekke iine evlerine dndler. Halk arasna katldlar.
d) K BYK KEDER: HZ. HATCE'NN
VE EBU TALB'N VEFATLARI.
Mslmanlar ablukadan kurtuldular. Biraz rahat ne-

Osman Keskiolu

57

fes aldlar. Boykotun kalkmasndan birka ay sonra Hz.

Peygamber, iki byk kederle karlat: Birka gn ara
ile Hamisi olan seksenlik amcas Ebu Talib ile kendisine en byk teselli kayna olan zevcesi Hz. Hatice vefat ettiler. Bu iki lm Hz. Peygamber'e ok hzn ve
elem verdi. Bundan dolay bu yla "Hzn yl = senet'l-Hzn" denildi.
Ebu Talib ld zaman 80 yanda idi. Onun ardndan Hz. Hatice bu fani alemden gt. Hatice; sevgisiyle, ince kalbiyle fedakrl ile Hz. Peygamber'in en
byk destei ve hamisi idi. Hz. Peygamber'i ilk tasdik
eden, en skntl zamanlarda O'na teselli veren o olmutur. Hz. Peygamber bu ilk eini candan severdi. Hazreti Aie diyor ki:
Hz. Hatice'yi grmediim halde Peygamber'in dier zevcelerinden fazla onu kskanrdm. Hz. Peygamber
onu daima hatrlard. Hatta bir gn ondan bahsetmesi
yznden gcendirici szler sylemi. O da: "Cenab-
Hak, benim kalbime O'nun sevgisini koymutur"
cevabn vermitir.
Bir gn Hatice'nin kz kardei Hle ziyarete gelmiti.
Huzura girmek iin izin istedi. Sesi, kzkardei Hatice'nin sesine pek benzediinden Hz. Peygamber, Hatice'yi hatrlayarak O'nu and, Aie:
len bir kadn bu kadar hatrlamakta mana ne?
Cenab- Hak sana daha iyi zevceler verdi, demiti.
Hz. Peygamber, Aie'ye u cevab verdi:
Hayr, senin dediin gibi deil. Herkes bana inanmad zaman, bana inanan o idi. Herkes mrik iken
o Mslmanl kabul etti. Benim hibir yardmcm yok
iken o bana yardm etti.

58

Siyer-i Neb

Ebu Talib'in ve Hatice'nin lmnden sonra Kurey'in eza ve cefas daha artt. Bir gn Hz. Peygamber
sokaktan geerken, kendini bilmezlerden biri stne
toprak att. Peygamberimiz o haliyle eve gelince, Fatma
ii szlayarak stn ban hem temizliyor, hem de alyordu. Hayatta ocuklarmzn zlerek alamas kadar
insan iinden yaralayan bir ey yoktur. Hele kzlarmzn alamasn grmek ne acdr. Masum yavrularn gzlerinden akan yalar, iimizde bir alev olup bizi yrekten yakar. Onlarn hkrklar bizim cierlerimizi paralar. Az zaman nce anasn kaybeden Fatma, babasnn
bu haline alyordu.
Hz. Peygamber'in btn babalk hisleri cotu. Fakat
elden ne gelir. Her zamanki gibi btn gnlyle Allah'na snd. O'nun yardmna dayand. Alayan kznn scack gzyalarn mbarek eliyle silerek:
Alama yavrum yce Allah baban koruyacak dedi
ve o anda hamisi olan amcas Ebu Talib'i hatrlad.
Ebu Talib lnceye kadar Kurey bana pek dokunamazd, dedi.

Osman Keskiolu

59

NTE IX
TAF YOLCULUGU

Konular:
Hz. Peygamber'in Taif'de Karlan,
Mekke'ye Dn,
Kabileleri slam'a Davet.
a) HZ. PEYGAMBER'N TAF'DE
KARILANII:
slam Tarihi'nin en ackl olaylarndan birisi de Taif
yolculuudur. Hz. Peygamber, amcas Ebu Talib'in lmnden sonra Kureylilerin adice saldrlarna uramtr. Taif halkn Hak dine davet etmek iin ilk Mslman olanlardan sadk klesi Zeyd'i yanna alarak Taif'e
gitti. Taif'de birok nfuzlu reisler, itibarl aileler vard.
Bunlar Mslman olurlarsa, slamiyet'in yaylmas kolaylard. Bu mitle oraya gitti. Taifliler, slam'a daveti
kabul etmediler. Yalnz bununla kalmadlar, kendilerine gelen bir Allah misafirine, insanlk kaidelerini ineyerek hakaret ettiler; ayak takmn, kopuk alayn kkrtarak Hz. Peygamber'e saldrttlar. Bunlar, O'nun geecei yolun iki tarafna dizilerek ta attlar. Atlan talardan ayaklar yaraland, kan iinde kald. Takatsz kalarak bir yere otursa bile zorla kaldrarak talamaa devam ettiler. Bir aralk yol kenarnda Utbe ve eybe adndaki kardelerin bana girip snd. Baldrplak alay

60

Siyer-i Neb

Peygamberimizin bu ackl haliyle alay ediyor, glp eleniyorlard. Klesi Zeyd ise, vcudunu atlan talara siper etmee alyordu. Hz. Peygamber bada biraz dinlendi, ellerini ge aarak Cenab- Hakk'a yle yalvard.
"lahi! Kuvvetimizin za'fa uradn, aresizliimi, halk nazarnda hor grldm ancak
Sana arz ederim! Niyazm ancak Sanadr. Ey
merhametlilerin en merhametlisi! Herkesin hor
grp de dalna bindii biarelerin Rabbi Sensin. Allahm! Huysuz ve yzsz dman eline
beni drmeyecek kadar esirgersin, hayatmn
dizginlerini eline verdiin akrabadan bir dosta
bile brakmayacak kadar beni korursun. Ya Rab!
Gazabna uramyaym da ektiim bu mihnetlere, belalara aldrmam. Fakat Senin af ve himayen bana, bunlar da gstermeyecek kadar genitir. Ya Rabbi! Gazabna uramaktan, rzandan
mahrum kalmaktan, Senin, karanlklar parlatan, dnya ve ahiret ilerinin dengesi olan yznn nuruna snrm! Senin affn dilerim!
Her kuvvet, her kudret Seninle durur."
Rabiaoullar sylenenleri dinliyor, olanlar, dikkatle
gzlyorlard. lerinde bir merhamet duygusu uyand.
Hristiyan bir kle olan Addas ile O'na biraz zm gnderdiler. Hz. Peygamber: "Bismillah" diyerek zm
yemee balad. Addas ard:
Bu sz lke halk sylemezler, Onlar Allah adn
anmazlar, dedi.
Hz. Peygamber Addas'a nereli olduunu sordu. Ninoval bir Hristiyan olduunu anlaynca:

Osman Keskiolu

61

Demek sen iyi bir insan olan Yunus Peygamber'in

diyarndansn! dedi.
Addas:
Sen Yunus Peygamber'i nereden biliyorsun? diye
sordu. O da:
O benim kardeim demektir. O Peygamberdi, ben
de Peygamberim; Peygamberler kardetirler, dedi.
Bunun zerine Addas, Hz. Peygamber'in elini pt.
b) MEKKE'YE DN
Hz. Peygamber Taif'den dnte Mekke kenarna
geldiinde Mut'im b. Adiyy'e haber salarak onun himayesini istedi. Mut'im, mrik olduu halde O'nu himayesine ald. Hz. Peygamber bylece Mekke'ye girdi. Kbe'yi tavaf edip Harem-i erif'te namaz klarken Ebu Cehil O'nu grnce Mut'im'e sordu:
Himayende mi, yoksa tesadfen mi arkana dt?
Mut'im kendi himayesinde olduunu syleyince
Ebu Cehil ses karmad.
Mut'im'in bu iyiliini Mslmanlar hibir zaman
unutmadlar. Mut'im Bedir Harbinde mriklerle beraberdi ve orada ld. O zaman Peygamber'in airi Hassan onun hakknda gzel bir mersiye yazd, onun bu iyiliklerini sayp dkt. Bu, Mslmanlarn ahlkn gsterme bakmndan dikkate deer. Mslmanlar yaplan
iyilii unutmazlar, bunu yapan kim olursa olsun, bizzat
Hz. Peygamber, Mut'im'in bu iyiliini unutmadn zafer kazand gnlerde gstermitir. Bedir esirleri hakknda konumak iin Mut'im'in olu Cbeyr Medine'ye
gelmiti. Hz. Peygamber onu kabul etti ve arzusunu dinledikten sonra yle dedi:

62

Siyer-i Neb

Eer baban Mut'im sa olup da o gelseydi, u kokmu herifleri ona balardm!...

c) KABLELER SLAM'A DAVET
Taif yolculuundan dnte Hz. Peygamber Mekke'ye gelen kabilelerle buluur, onlar slam'a davet
ederdi. Ukaz, Mecenne, Zulmecaz panayrlarna gider,
oralarda grd kimselere Kur'an okur, slam' yaymaa alrd. Yalnz bununla da yetinmez, le gider, kabileleri dolard. Kinde, Kelb, Hanifeoullar,
Amiroullar kabilelerine gitti, onlar dine davet etti.
Bunlar eitli nedenlerle bu Hak davete katlmadlar.
Mesela: Taif balk, bahelik bir yerdi, havas gzeldi.
Mekkelilerin sayfiye yeriydi. Mslman olurlarsa Mekkeliler oraya gelmezdi. Bir de Lat putu oradayd. Mslman olunca put ortadan kalkacak, onun ziyaretileri gelmez olacak, maddi istifade bozulacakt.

Osman Keskiolu

63

NTE X
MRAC

Konular:
Hazret-i Peygamberin Mirac,
Miracda Teri Klnan Hkmler.
HZ. PEYGAMBERN MRACI:
Mekkede iken Hz. Peygamber Miraca kt. Mirac;
yksee kmak, yceltmek demektir. Buna sra da denir
ki, geceleyin yol almak manasnadr. Hz. Peygamber geceleyin Mekkeden Kudsteki Mescid-i Aksaya geldiinden bu olaya sra denir.
Kuran- Kerimde yle buyurulmutur:
Kulunu geceleyin Mescid-i Haramdan alarak
ayetlerimizi gstermek iin civarn mbarek kldmz Mescid-i Aksaya gtren Allahn an
ne ycedir. Her eyi Hakkyla iiten ve gren
Odur. (sra Sresi, Ayet: 1)
Mirac, bazlarna gre Hicretten , baz rivayetlere
gre ise bir buuk yl nce vuku bulmutur. Hz. Peygamber Mekkede Harem-i erifte iken Cebrail Aleyhisselamn rehberlii ile geceleyin Kudse Mescid-i
Aksaya gelmi, oradan gklere ykselmi, melekt lemini seyretmitir.
Hz. Muhammed Mirac gecesi, birinci gkte Hz.
Ademi grd. kinci gkte Hz. Yahya ve saya, n-

64

Siyer-i Neb

c gkte Hz. Yusufa drdnc gkte Hz. drise, beinci gkte Hz. Haruna tesadf etti. Bu Peygamberlerin
hepsi Onu sevinerek karladlar ve:
Merhaba ey Salih Peygamber ve Salih karde, diye
selamladlar.
Altnc gkte Hz. Musay grd. Yedinci gkte Hz.
brahimi grd. Oradan Sidretl-Mntehaya ulat.
Buras ilahi nurlar ile donatlmt. Cenab- Hak kulu
Muhammede burada neler vahyetti neler. Burada esrar
perdesi kalkt.
Bu makamda Hz. Peygambere ey verildi.
1- Bakara Sresinin sonu (Amenerrasul).
2- mmetinden Allaha irk komayanlarn Cennete girecei mjdesi.
3- Mirac hediyesi olarak be vakit namaz.
Mirac insan aklnn kavrayamayaca lahti bir olaydr. Bunu kalem anlatamaz. Bunda zaman, mekan kayd, mesafe ortadan silinmitir. Bu Muhammed Aleyhisselamn ilahi ltfa mazhar oluudur.
Mekke mrikleri, Miracdaki yksek manalar anlayacak seviyede deildirler. Bundan dolay Hz. Peygamber Mirac olayn kendilerine anlatnca buna inanmadlar. Kervanlarn bir ayda gidip bir ayda dnd mesafeyi Muhammed bir gecede nasl alabilecek, dediler. Allah kudretinin hudutsuzluunu ve geniliini dnmekten acizdiler. Mminler, Mirac tereddtsz kabul
ettiler. Hz. Ebu Bekire Mirac sylendii zaman:
Bunu Muhammed sylyorsa dorudur, dedi ve
ilave etti: Ben Onu bundan daha mhiminide tastik
ediyorum. Akam sabah kendisine gklerden vahiy geldiini haber veriyor, ben de inanyorum. Bunu da tas-

Osman Keskiolu

65

dik ederim dedi. Ve kalkp Mescid-i erife gitti. Orada

Peygamberi dinledikten sonra, Anlattklarn dorudur diyerek derhal tasdik etti ve bundan sonra kendisine, tasdik edici manasna, Sddk nvan verildi.
Baz slam bilginleri Miracn ruhen olduunu sylerse de ehl-i snnet bunun, hem cesed, hem ruh ile olduunu kabul ederler. Miracn cesetle vuku bulmasn
akl ile inkara yol yoktur. Bugn ilim nice harikuladelikleri kabul etmektedir. Esir dalgalar ile uzaklara sesin
ve resmin nakledildiini her gn gryoruz. Gemite
hayal sanlan birok eyler bugn gereklemitir. Tabiattaki kuvvetler kefolunmakta, nice hakikatler meydana kmaktadr. lmi hereyi saran Yce Allahn kudretiyle sevgili kulu Hz. Muhammedin Mekkeden Kudse gelmesi, oradan gklere kmas, varln hlasas
olan bu zatn, gkler alemini seyretmesi neden mmkn olmasn?
sra Suresinde Miracdan bahsolunur. Bu sreye
sra sresi ad bunun iin verilmiti. Mirac, Hz. Peygamberin gklere ycelii, zafer mjdeleyen bir olaydr.
Mrikler bunu anlayamadlar, inatlarnda devam ettiler. Kuran- Kerimin fazilet dersi verdii kadar uyarc
olan o ayetlerinin meali yledir:
Muhakkak bu Kuran en doruya hidayet
eder. yi iler ileyen mminlere byk mkafata nail olacaklarn mjdeler ve onlar ki, ahirete inanmazlar. Onlara elim bir azab hazrladk.
nsan da, erri yle davet ediyor ki, hayra dua
eder gibi istiyor. nsan daima acelecidir. Biz gece ve gndz iki ayet, (nian) kldk. Gece niann skunet iin ksz, gndz alametini de

66

Siyer-i Neb

kl kldk, taki, Rabbnzn fazlndan verdiklerini arayasnz, senelerin saysn ve hesabn bilesiniz ve biz her eyi aktan aa tafsil ettik.
Her kiinin amelini boynuna doladk. Kyamet
gn ona kitabn, (amel defterini) karacaz,
onu nne alm bulacak. Kendi kitabn oku!
Bugn kendini hesaba ekmee nefsin sana kafidir, diyeceiz. Kim doru yolda giderse, kendi
nefsi iin hidayette gider, kim saparsa kendi zararna sapar. Hibir gnahkr bakasnn gnahn yklenip vebalini stne almaz. Biz peygamber gndermedike kimseyi azaba dar etmeyiz. Biz bir beldeyi helake maruz brakmak
istediimiz zaman, orann refah ve nimet iinde
yzenlerine emrimizi gndeririz, onlar da fska
dalarlar, azab hakederler, biz de onu alt-st
ederiz. Nuhdan sonra nice nesilleri helak etmiizdir. Rabbin, kullarnn gnahlarna agah olmas, onlar grmesi elverir. Her kim bu imdiki hayat isterse, dilediimize istediimiz kadar
abuk veririz. Sonra Cehenneme yaslanacaktr,
oraya hakir ve zelil olarak girer. Her kim, mmin olduu halde ahireti ister ve ona nasl lazmsa ylece alrsa, onun ve emsalinin emei
mekur ve makbul olur. Biz cmlesine onlara da
bunlara da Rabbinin tsndan yardm ederiz.
Rabbinin ts yasak deildir. Bak, onlarn iinden bazsn dier bazsna nasl tafdil ettik. Muhakkak ahiret ise dereceler itibariyle daha byk, fazilet itibariyle daha yksektir. (sra Sresi, Ayet: 9-12)

Osman Keskiolu

67

OKUMA:
MRACDA TER KILINAN HKMLER
Miracdaki ahkam pek ycedir. O makamdaki lahi
tebliat slam Dininin temelini tekil eder. sra Sresindeki o ayetlerin meali yledir:
Rabbin ferman buyurdu ki, Ondan bakasna asla
tapmayn, ana ve babanza iyilik edin. Onlardan biri, yahut her ikisi kocayarak ihtiyarlk alarnda senin eline
baktklar srada, sakn onlara f bktm, usandm deme,
onlar azarlama, onlara tatl sz syle.
Onlara merhametinden tevazu kanatlarn yerlere kadar indirerek; Ya Rabbi, de, onlar beni kklmde nasl efkatle byttlerse, Sen de onlara ylece merhamet buyur, (ac).
Rabbiniz, sizin iinizde olan en iyi bilendir, eer siz iyi
kimselerseniz Allahda gnahtan dnp tevbe edenleri yarglaycdr.
Hsmlara, yoksullara, yolculara haklarn ver, ama maln israf ile sap savurma. Zira israf edenler, eytanlarn
kardeleridir. eytan ise Rabbine kar nankrdr.
Rabbinden umduun bir rahmeti dileyerek beklerken onlardan yz evirecek olduysan tatl bir sz syleyerek gnllerini al.
Elini boynuna balam gibi ksp skma, bsbtn de
ama, yoksa ya cimri diye levm olunursun veya elin boalr
piman olursun.
Rabbin dilediinin rzkn geniletir de, daraltr da.
nk O, kullarnn her halinden haberdardr, onlar grcdr.
Evlatlarnz fukaralk korkusuyla sakn ldrmeyin, biz

68

Siyer-i Neb

onlara da size de rzklarnz veririz. Onlar ldrmek hakikaten byk bir sutur.
Zinaya katiyyen yaklamayn. Zira o fuhutur ve pek
kt bir yoldur.
Allahn haram kld can ldrmeyin. Meer ki hak
ile ola. Her kim nhak yere ldrldyse onun velisine salahiyet verdik, o da katilde haddi tecavz etmesin. nk
o bir kere yardma ermitir.
kszn erginlik ana varncaya kadar malna el srmeyin. Meer ki en iyi vehile ola. Verdiiniz sz yerine
getirin. Zira szden ve ahidden mesulsnz.
ltnz zaman, tam ln ve doru terazi ile tartn.
Bu daha hayrldr, akbeti daha iyidir.
Bilmediin bir eyin peine, dme (ardsra gitme).
nk kulak, gz, kalb bunlarn hepsi, ondan mesuldr.
Yeryznde azamet taslayarak gururla yrme; nk
sen, yeri yaramazsn, uzanan yksek dalara eremezsin.
Btn bunlarn fena ciheti, (kts), Rabbn nezdinde istenmeyerek kerih eylerdir.
te bunlar, Rabbinin sana vahyettii hkmlerdendir.
Allah ile beraber baka bir ilah edinme yoksa yerinerek (kovularak) Cehenneme atlrsn. (sra Sresi Ayet: 23-39)

Osman Keskiolu

69

NTE XI
MEDNEYE DORU: AKABE BATLARI

Konular:
Medinelilerden lk Mslman Olanlar,
I. Akabe Biat,
II. Akabe Biat.
Hz. Peygamber, Mekkede 13 sene Araplar slama
davet etti. Fakat mriklerin kfr ve inatlar slamiyeti
kabul etmelerine mani oluyordu. Hz. Peygamberin
Hak dini yaymas iin Cenab- Hak yeni bir muhit hazrlad. Oda: Medine (eski adyla Yesrib)dir.
Hz. Peygamber Medineyi tanyordu. Babasnn mezar orada idi. Dedesi Abdlmuttalibin daylar olan
Neccaroullar akrabas demekti. Alt yanda bir ocukken annesiyle Medineye gittiklerinde orada bir mddet
kalmlard.
Medinede Araplar ve Yahudiler yayordu. Araplar,
Evs, Hazrec kabileleri olmak zere iki byk kavme ayrlmt. Bunlar putperest idi. Aralarnda kavga eksik olmazd. Yahudilerle de geinemezlerdi. Yahudiler ekonomi bakmdan hakim durumda idiler. Araplar, putperest olduklarndan dolay aa gryorlar, kendilerinin
Allah dininde olduklarn sylyorlard. Madem ki imdi Araplardan bir Peygamber gelmiti. yleyse Medine
Araplar bu Hak Peygambere uymay eref bilmeliydi-

70

Siyer-i Neb

ler. te bylece Medine slamiyeti kabule hazrlanyordu.

a) MEDNELLERDEN LK MSLMAN
OLANLAR:
Medinelilerden ilk Mslman olan Samit Olu Sveyddir. Bir air bir zatt. Hac mevsiminde Mekkeye
geldiinde Kuran dinledi ve Mslan oldu. Kureyten
yardm istemek zere Mekkeye gelen Hazrelilerden
Muaz olu yasdan Kuran dinledikten sonra slamiyeti kabul etti. Bu srada Medinede Hazre ile Evs arasnda bir kavga balad ki, tarihte buna BUAS sava denir. Bundan her iki taraf da ok zarar grd. Onun iin
iki taraf da yorgun dtklerinden kendilerini anlatracak ve birletirecek bir el gzetliyorlard. Bu el Mekkeden uzanan slam eli idi. Hac mevsiminde Mekkeye
gitmi olan Hazrelilerden bir grup Hz. Peygamber ile
bulutular. Onlar slamiyete davet etti. Medineliler,
Yahudilerden son zaman Peygamberinin geleceini duyarlard. te beklenen Peygamber bu olacak, dediler ve
Mslman oldular.
Mslman olanlar unlardr:
Esad b. Zurare, Rafi b. Malik, Avf b. Haris, Kutbe
b. Amir, Ukbe b. Amir, Haris b. Abdullah.
Bunlar Medineye dnnce halk arasnda slamiyet
duyulmu oldu.
b) I. AKABE BATI
Ertesi yl Hac zaman Evs ve Hazrec kabilelerinden
Mekkeye gidenler oldu. Aralarnda nce Mslman ol-

Osman Keskiolu

71

mu kimselerden be kii vard. Reisleri Esad b. Zurare idi. Bunlardan 12 kiilik bir grup Mekke kenarnda
Akabe denen yerde Hz. Peygamberle gizlice grtler
ve Ona biat ettiler. Buna Birinci Akabe Biat denir. Biat esaslar unlardr: Allaha irk komamak, hrszlk
yapmamak, zina etmemek, ocuklar ldrmemek, yalan ve iftiradan saknmak, Peygambere kar gelmemek.
Bu biat, slam esaslarna uyacaklarna and imekti, Medineliler, kendilerine dini retecek bir mrid istediler. Hz. Peygamber de Musab gnderdi. Musab, ilk
Mslman olanlardand. Gayet gzel k temiz giyinirdi; nazik bir zatt, herkese ho muamele ederdi. Medinede evlere giderek Mslmanl retirdi. Kabile reislerinden olan seyd b. Hudayr bir defa Musaba rastladnda:
Maksadnz nedir? nsanlar atalarnn yolundan
saptryorsunuz, diye sylendi. Musab ona gayet nazikane:
Hele biraz oturun, szm dinleyin, maksadmz
anlarsnz, dedi. Ona slamiyeti anlatt, biraz Kuran
okudu. seyd, Kuran- Kerimi dinleyince onun tesiri
altnda kald ve:
Bu ne gzel ey, dedi.
slamiyeti kabul etti. Giderken de:
Size birini gndereyim, o da Mslman olursa bu
diyarda iman etmedik kimse kalmaz, dedi ve Sad b.
Muaz gnderdi. Sad hiddetle geldi. Musab ona da gayet yumuak davranarak:
Durun canm, byle hiddet edecek ne var, otursanz da sizinle biraz konusak olmaz m? Evvela dinleyin,
ona gre hkm verin. Beenirseniz kabul edersiniz,

72

Siyer-i Neb

beenmezseniz yine siz bilirsiniz. Kimseyi zorlayan yok,

dedi. Musab slamiyeti anlatt ve biraz Kuran okudu.
Sad orackta Mslmanl kabul etti. Kavminin yanna
dnnce:
Beni nasl bilirsiniz? diye sordu.
Onlar da:
Sen bizim ulumuzsun, dediler.
yle ise siz de, ben gibi Allah ve Peygamberine
iman etmelisiniz. man etmedike hibirinizle grmem, dedi. Onlar da Mslmanl kabul ettiler.
Musabn gzel ve tatl muamelesi sayesinde Medinede Mslmanlk abucak yayld.
c) II. AKABE BATI
Bisetin 13nc ylnda Medineden Mekkeye ziyarete gidenler oktu. Aralarnda 75 Mslman vard.
Bunlarn ikisi kadnd. Hz. Peygamber bunlarla grp
konutu. Mslmanlarn elele verip anlamalar kararlatrld. akabe denen yerde toplandlar. Hz. Peygamber, amcas Abbas ile geldi. Abbas sze balad:
Ey Hazreliler! Muhammed (S.A.S.) in aramzda
mevkii yksektir. Biz Onu dmanlarndan koruduk.
Sizinle bir anlama yapmak istiyor, Ona vereceiniz sz tutmak, Ona muhalif olanlara kar durmak hususunda gcnz kuvvetli ise buna bir diyecek yok. Fakat
Onu ele verecek, yannza geldikten sonra yalnz bana
brakacaksanz, bunu daha imdiden syleyiniz, dedi.
Buna Medineliler u cevab verdiler:
Sznz dinledik, ya Resulallah! Siz buyurun.
Kendiniz namna, Allah namna istediiniz and aln.

Osman Keskiolu

73

Biz hazrz, dediler. Bundan sonra and itiler; Peygambere biat ettiler. And ime tamamlannca, Hz. Muhammed (S.A.S.) aralarndan 12 kii temsilci semelerini
syledi. Onlar da Hazreten 9, Evsten 3 olmak zere
12 kii temsilci setiler. Hepsi de Hz. Peygambere: Darlk ve genilik zamannda, her hal krda itaata, szn
daima dorusunu sylemee ve Allah yolunda herhangi bir eyden korkmamaa sz verdiler.
Akabe biat ile Mslmanlarn nnde yepyeni bir
ufuk ald. Medine, slama kucak am oldu. Mslmanlar oraya gidip yerleecekler, dinlerini ekinmeden
yayacaklard.

74

Siyer-i Neb

NTE XII
MEDNEYE HCRET

Konular:
Mslmanlarn Medineye Hicreti,
Darun-Nedvenin Korkun Karar,
Hz. Peygamberin Maarada Kalmas,
Mrikler, Peygamberin Peinde: Srakann At Srnce,
Kubada lk Hutbe.
a) MSLMANLARIN MEDNEYE
HCRET
Hz. Peygamber, ashabna Medineye hicret edebileceklerini bildirdi.
Onlar da birer ikier Medine yolunu tuttular. Kureylilerin dikkatini ekmemek iin grup halinde hicretten ekindiler. Frsat bulduka Mekkeliler, Mslmanlarn hicretini engellemee alyorlard. Anlama Zilhicce aynda olmutu. Muharrem ve Safer aylarnda
Mekkedeki Mslmanlarn ou bir yolunu bulup Medineye gtler. Hz. Osman, arkasndan da Hz. mer
hicret etti. mer hicret edecei zaman klcn kuand.
Kbeyi tavaf etti ve orada bulunan Kureylilere:
te ben de Allah yolunda hicret ediyorum. Karsn dul, ocuklarn ksz brakmak isteyen varsa, u va-

Osman Keskiolu

75

dide nme ksn, dedi ve kimseden ekinmeden hicret yolunu tuttu.

Mekkede, hicret etme imkannndan yoksun olan
yoksullarla bizzat Hz. Peygamberin kendisi ve bir de
Hz. Ebu Bekir kalmt. Ebu Bekir, Hz. Peygambere
hicret etmek arzusunda olduunu syledi. O da:
Acele etme bakalm, Allah belki sana bir arkada
verir, dedi.
Kureyliler, Hz. Peygamberin niyetini bilmiyorlard.
Mslmanlar Habeistana hicret ettikleri zaman O, gitmemiti. Acaba yine yle mi yapacakt? Maksad ne idi?
Bunu bilmediklerinden telalar daha da artt. Hele
Mslmanlarn Medinede oalmalar onlar kayglandrmaa balamt.
b) DARUN-NEDVENN KORKUN
KARARI
Mekkeliler, slam Cereyann kknden kurutmaa
karar verdiler. slam Peygamberi henz Mekkede ellerinde demekti. yleyse Onu ortadan kaldrmak bu ii
hallederdi. Bu hain emellerle Darun-Nedvede toplandlar. Bir ksm, Onu zincire vurup zindana atalm dediler. Araplarn byle eyler yaptklar vakiydi.
Mesela Zheyr ve Nabiga gibi airlerin bana bu gelmiti. Yeni fikirleri nlemek iin Araplar bu areye bavuruyordu. Bazlar uzak bir yere srgn edelim
dediler. Nihayet en cin fikirlileri saylan Ebu Cehil, ortaya bir teklif att: Onun vcudunu ortadan kaldralm dedi. Fakat bu hain ii kim yapacakt? Araplarda kan davas adeti vard. Abd-i Menaf oullar Onun

76

Siyer-i Neb

kan davasndan vazgemezlerdi. Nihayet her kabileden

katlacak bir grubun elini kana bulamas kabul edildi.
Katiller her kabileden olunca, Abd-i Menafoullar kan
davasna kalkamaz, diye raz olurdu. Onlar da diyetini
derlerdi. Bu kararlarn tatbik iin geceleyin Hz. Peygamberin evini ablukaya aldlar.
Hz. Peygamberi, Cebrail (a.s.) haberdar etti. lahi vahiy gelerek Hicret etmesine izin verildi. Hz. Ebubekirin
evine gelerek Hicret edeceklerini haber verdi. Derhal
yolculuk hazrl yapld.
Evi saran mrikler, Hz. Peygamberin, evinden dar kn beklediler. nk Araplarca bir adam evinin iinde ldrmek korkakln en irkini saylrd.
Evinden knca toptan vuracaklard. Hz. Peygamber bunu bildii iin kendi yatana, Hz. Aliyi yatrarak sabaha kadar mrikleri oyalad. Hz. Peygamber Mekkenin
en emin adam olduundan, kendisine verilmi birok
emanetler vard. Bunlar, sahiplerine teslim etmek zere Hz. Aliye verdi. Allahn korumas sayesinde gafil
dmanlar arasndan onlar grmeden kt. Hz. Ebu
Bekire daha nce haber verdii zere Onu alp hicret
yolunu tuttular. Gecenin karanlnda Mekkenin gney tarafndaki birbuuk saatlik Sevr Dana gittiler ve
orada bir maaraya gizlendiler.
c) HZ. PEYGAMBERN MAARADA
KALMASI
Maarada kaldklar mddete, Ebu Bekirin olu
Abdullah onlara yiyecek iecek getirdi. Burada gn
gece kaldlar.

Osman Keskiolu

77

Mrikler, ellerindeki adam kardktan sonra her

taraf aramaa baladlar. Kim Muhammedi bulursa
ona 100 deve vadettiler. Kureyin eli sopal, beli hanerli genleri Onu aramaa koyuldular. Fakat bouna.
Bir ara gizlendikleri maaraya kadar geldiler. Fakat Allah tarafndan ieri girmeden geri dndler. nk maarann azndaki aaca gvercinler yuva yapm, rmcekler a rmt. Dardaki konumalar ieriden duyuluyordu. Hz. Ebu Bekir endieye kapld. Hz. Peygamber Ona:
zlme Allah bizimle beraberdir, O bizi korur, dedi.
Mrikler, maaraya girmeden geri dndler.
Mriklerin, etraf arama ii gevedikten sonra Ebu
Bekirin olu Abdullah, bir gece iki deve getirdi. ki hicret arkada, onlara binerek Medine yolunu tuttular.
Hz. Ebu Bekirin kz Esma onlara yol az tedarik etmiti. Bunlar develere asmak iin bir ey bulamad. Hemen belindeki kemerini zd, onu iki para yapt; birisiyle yiyecekleri deveye ast, dierini beline sard. Bundan dolay ona Zatn-Nitakayn = ifte kemerli
denir. Hz. Peygamber, kendisine Cennette bunun mkafat olarak ift kemer verileceini mjdelemitir.
d) MRKLER, PEYGAMBERN
PENDE; SRAKANIN ATI
SRNCE
Mekkeliler, Hz. Peygamberi bulana 100 deve vadetmilerdi. Kendine gvenenler, Onu aramaa koyulmutu. Sraka adndaki pehlivan da atna binmi Onu

78

Siyer-i Neb

aryordu. Nihayet izlerini buldu ve onlara yaklat. Var

kuvvetiyle atn mahmuzlayarak zerlerine srd. Fakat
at srerek kuma batt. Birka defa bu hareketi tekrarlad ise de bir gizli kuvvet at geri ekiyordu. Sraka
korktu, yaptna piman oldu. Hz. Peygamberden af
dileyerek geri dnd. Sonra Mslman oldu. Bu olay
duyulduunda Ebu Cehil, Sraka ile alay etmek istemi, o da:
Eer atmn nasl yuvarlandn, kuma nasl battn grse idin sen derhal Muhammedin peygamberliini tasdik ederdin, cevabn verdi.
Hz. Muhammedin, hicret yoluna kt haberi Medinede duyuldu. Medineliler, kymetli misafiri beklemee baladlar. Her sabah ehir kenarna kp leye
kadar bekliyorlard. Bir gn kale zerinde duran bir Yahudi kz, uzaktaki yolcular grd.
Beklediiniz geliyor! mjdesini verdi.
Medineye bir saat mesafede Kuba denen bir yer vard. Medinenin ileri gelenleri burada yerlemilerdi. Hz.
Peygamber, buraya gelince bu aileler Onu tekbirlerle
karladlar. Yazn scanda kzgn lde bir hafta sren
yolculuktan yorulmulard. Burada istirahat arzu ettiler.
Ashabdan bazlar zaten burada kalmlard. Hz. Peygamberden gn sonra Hz. Alide Mekkeden ayrlmt. Bu yiit arslan tek bana lleri aarak burada
Hz. Peygambere ulat.
Peygamberimiz Kubada bir mescid bina ettirdiler.
Kuran- Kerim slamda ilk kurulan bir mescidden yle bahseder:
lk gnnden takva temeli zerine kurulan
bu mescidde namaza durmak, daha dorudur.

Osman Keskiolu

79

Orada temizlii ve nezaheti pek seven insanlar

var. Allah da zaten temiz olanlar sever (Tevbe
Sresi Ayet: 108)
Burada 10 gnden fazla kaldktan sonra byk Peygamberimiz Cuma gn Medineye hareket ettiler. Beni Salim yurdundan geerken, le vakti olmutu. Hz.
Peygamber, Cuma namaznn farz klndn ashabna
tebli buyurdular ve burada ilk Cuma namazn kldlar.
Orada u gzel hutbeyi okudular:
OKUMA:
KUBADA LK HUTBE
Allaha hamd ve senadan sonra yle buyurdular:
Ey Mminler! lmezden evvel Allaha dnnz ve
araya bir mani girmeden iyi iler ileyiniz ve Allaha yaknlanz. Biliniz ki Allah, u gnde burada Cuma namazn zerinize farz kld.
Ey ahali! Salnzda Ahiretiniz iin tedarik grnz.
Muhakkak bilmi olunuz ki, kyamet gnnde birinin bana vurulacak ve obansz brakt koyunundan sorulacak.
Sonra Cenab- Hak ona diyecek ama nasl diyecek. Tercman yok, perdedar yok. Bizzat diyecek ki Sana benim Peygamberim gelip de tebli etmedi mi? Ben sana mal verdim.
Sana ltuf ve ihsan ettim. Sen, kendin iin ne tedarik ettin? Dnyada iken ahiretin iin hangi hayr ve hasenat,
hangi fazileti yaptn? O kimse dahi sana soluna bakacak,
bir ey gremeyecek. nne bakacak, cehennemden baka
bir ey gremeyecek. yleyse her kim ki, kendisini velev ki
yarm hurma ile olsun ateten kurtarabilecek ise, hemen o
hayr ilesin. Onu da bulamazsa bari kelime-i tayyibe ile

80

Siyer-i Neb

(gzel szle) kendisini kurtarsn. Gerek Mslman, dilinden ve elinden bakalar zarar grmeyen kimsedir. Zira
onunla bir hayra on mislinden yediyz misline kadar sevap
verilir. Allahn selam ve rahmet ve bereketi zerinize olsun!
Birinci hutbeyi bylece tamamladktan sonra ikinci hutbeye yle devam etti:
Allaha hamd olsun, Ona laykyla hamd eder ve
Ondan yardm isterim. Nefislerimizin erlerinden ve kt
amellerimizden Allaha snrz. Allahn hidayet ettiini
kimse dalalete dremez. Allahn dalalete drdne
de kimse hidayet veremez. Allahdan baka lah olmadna ben ahadet ederim. O birdir, eriki yoktur. Kelamn en
gzeli, Allahn kitabdr. Kimin ki, Allah kalbini Kuran
ile tezyin ederse, kafir iken slama girip Kuran- dier szlere tercih ederse, ite o kimse felah bulur. Dorusu Allah
kitab, szlerin en gzeli ve en beliidir. Allahn sevdiini
seviniz. Allah can-u gnlden seviniz. Allahn kelamndan ve zikrinden asla usanmaynz. Allah kelamndan kalbinize kasvet gelmesin. Zira Allah kelam, hereyin alasn
ayrp seer. Amellerin hayrlsn ve kullarn gzidesi olan
Peygamberlerin ve kssalarn iyisini zikreder. Helal ve haram beyan eyler. Artk Allaha ibadet ediniz ve Ona hibireyi erik, komaynz. Ondan hakkyla saknnz. yi iler
yapnz; sznz, znz dahi Allaha doru olsun. Aranzda Allah kelam ile seviiniz. Muhakkak, bilmelisiniz
ki, Allah ahdini bozanlara, sznden dnenlere gazab
eder. Allahn selam sizin zerinize olsun.

Osman Keskiolu

kinci Blm
MEDNE DEVR

81

Osman Keskiolu

83

NTE I
MEDNEDE LK GNLER

Konular:

Hz. Peygamberin Medinede Karlan,

Mescidin nas, Ezan, Ashab- Suffa,
Hane-i Saadetin nas ve Hz. Aie le Evlenme,
Muhacirler ile Ensar Arasnda Kardelik,
alp Kazananlar,
Yahudilerle Andlamalar.

a) HZ. PEYGAMBERN MEDNEDE

KARILANII:
Hz. Peygamber, Kubada Cuma namazn kldktan
sonra Medineye hareket etti. Yolun iki taraf sevgili
Peygamberlerini karlamak iin sralanm halkla dolu
idi. Medineliler adeta bir bayram havas iindeydiler. O
byk misafiri, anna layk ekilde karlyorlard. Peygamberimiz geerken sadan soldan, Buyurun Ya
Resulallah diyorlard. Minimini masum yavrular Peygamberi ven iirler okuyorlard. Herkes bu erefli misafiri evinde konuklamak istiyor, devesinin yularndan
tutup buyurun diyordu. Hz. Peygamber, kimsenin
gnl krlmasn, mahzun olmasnlar diye arada bir tercih yapmad glmseyerek, Deveyi kendi haline braknz dedi.
Deve nce Neccaroullarndan iki yetime ait bir ar-

84

Siyer-i Neb

saya kp hemen kalkt. kinci defa olarak Hz. Halid

Ebu Eyyub Ensarinin evinin yannda kt. Hz. Peygamberde Onun misafiri oldu. (Halid Hazretleri stanbul muhasarasnda ehit dmt. Fetihte Akemseddin tarafndan mezar bulundu. stanbuldaki Eyp Sultan trbesi budur) medineliler akn akn gelerek Hz.
Peygamberi ziyaret ettiler.
b) MESCDN NASI:
Hz. Peygamber, devenin kt arsay satn ald.
Arsann bedelini Hz. Halid verdi. Buraya Mescid-i erif
ve Hz. Peygamberin ikametine has odalar ina olundu.
Mescid-i erif bina olunurken gerek Muhacirler ve gerek Ensar canla bala i grdler. Bizzat Peygamberimiz
ta tayarak bu ite yardmc oldu. Mescid sade bir tarzda yapld. zerine hurma aalarndan bir tavan atld. O zaman kble Kudsteki Beyt-i Mukaddes olduundan kaps gney tarafna braklmt. Sonra kble
Kbeye evrilince mescidde tadilat yaplm, kuzey tarafndan kap alm, mihrap kble duvar olmutur.
c) EZAN:
Medinede mescid ina olundu. Mslmanlar namaz vakti cemaate davet etmek iin bir are dnld.
Hz. Peygamber ashabiyle bu hususta mavere yapt.
Bazlar boru alnmasn, bazlar an alnmasn ileri
srdler. Bunlar uygun grlmedi. Ashab- Kiramdan
Zeyd olu Abdullah, ezan eklini ryasnda grdn
syledi. Hz. mer de buna benzer bir rya grmt.
Bu suretle Hz. Peygamber ezan eklini Bilal-i Habeiye

Osman Keskiolu

85

reterek, ona ezan okuttu. Bylece ezan, namaz vaktinin girdiini ilandr ve ayn zamanda din zgrlnn
bir alametidir.
Bilaln sesi gayet gzeldi. Mescidin yanbanda yksek evin damna kar, tatl sesiyle ezan okur, Allahn
birliini ilan ederdi.
Bilal, Hz. Peygamberin irtihalinden sonra amda
kald. Bir aralk Medineyi ziyarete gitti. Hz. Hseyinin ricas zerine o yank sesiyle bir sabah ezan okumu. Bilalin sesini duyan Medineliler; Peygamber tekrar aralarnda imi gibi heyecanl dakikalar yaamlar, eski gnleri anarak gzyalarn tutamamlardr.
d) ASHAB-I SUFFA:
Mescid-i erifin bir tarafna, evsiz fakirlerin barnmas iin bir glgelik yapld. Bunun st kapal ise de, etraf akt. Kimsesiz garipler burada yatar, kalkard.
bulduklar zaman alr, kazanrlard. Bunlar daima Hz.
Peygamberin yannda bulunduklarndan Kuran ve Hadis dinler, renirlerdi. Buras adeta bir ilim yuvas idi.
Ashabn zenginleri bunlar gzetirler, yardm ederlerdi.
e) HANE- SAADETN NASI VE
HZ. AE LE EVLENME:
Mescidin inas bittikten sonra bitiiindeki odalar
yapld. Hane-i Saadet budur. Bunlarn yaplmas tamamlannca Hz. Peygamber, Eyyub Ensarinin evinden buraya tand. Hz. Peygamber klesi Zeydi Mekkeye gndererek orada kalm olan zevcesi Sevde ile kk kz Hz.
Fatmay Medineye aldrd. Kz Rukiyye Hz. Osman ile

86

Siyer-i Neb

hicret etmiti. Kz Zeynebin kocas mrik olduundan

o gelemedi. Ebu Bekirin ailesini de olu Abdullah getirdi. Bylece Mekkede nianlanm olduu Hz. Aie de
Medineye gelmi oldu. Mescidin yanndaki odalarn yaplmas tamamlannca bunlardan birini, Hz. Aieye tahsis etti ve Hicretten 7-8 ay sonra onunla evlendi. Hz. Aie o zaman gelinlik ana girmi bir gen kzd. ok zeki idi. Mkemmel bir aile terbiyesi almt. Hz. Ebu Bekirin kz olduunu her suretle sbat etmitir. Peygamberimizle geirdii 9 senelik hayatnda Ondan pek ok dini meseleler almtr. Fkhta yeri stndr.
f) MUHACRLER LE ENSAR ARASINDA
KARDELK:
Mekkeden g ederek Medineye yerleen Mslmanlara Muhacir, Medinenin yerli halk bunlara elden gelen her trl yardm yaptklarndan, onlara da
yardm ediciler anlamna Ensar denildi. Tarihte
Muhacirler ile Ensar arasndaki kardelik kadar kuvvetli
bir balant kurulduu grlmemitir. Medineliler, yerlerini, yurtlarn brakarak gelen Muhacirlere karde elini uzatmlar mallarna bile ortak yapmlardr. Onlar
evlerinde misafir olarak barndrdlar, ekmeklerini onlarla paylatlar, i buldular. Bylece onlara, yurtlarndan
ayrlmann acsn ektirmediler. Muhacirler ve Ensar slam Tarihinde hrmetle anlan iki gruptur. Allah cmlesinden raz olsun. Bu dine onlar ok hizmet ettiler.
Hz. Peygamber, Muhacirlerden her birini, Ensardan bir kiiye karde olarak tayin etti. Bu kardelik
kan ve neseb kardeliinden daha kuvvetli oldu. htiyar

Osman Keskiolu

87

tarih, bu kadar birbirine candan kaynaan insanlar grmemitir. (Enfal Sresi, Ayet 72, bu hususu aklar.)
g) ALIIP KAZANANLAR:
Yaplan kardelikte Sad b. Rabia, Abdurrahman
bn-i Avfa dmt. Sad malnn yarsn Ona teklif
etti ise de o:
Kardeim, Allah malna bereket versin. Sen bana
ar pazarn yolunu gster, dedi.
Abdurrahman ya, peynir al-veriine balad ve
zengin oldu. O derece ki, 700 develik kervan kard
oldu. Hz. Ebu Bekir elbise, Hz. Osman hurma ticareti
yapt.
h) YAHUDLERLE ANDLAMALAR:
Medinede, Kaynuka, Nadir ve Kurayzaoullar Yahudileri yaard.
Bunlar Mslmanlarn kuvvetlenmesini istemediler.
Hz. Peygamber ilk zamanlar onlarla andlamalar yaparak medeni haklar tand. Fakat Yahudiler frsat kollayarak andlamay bozdular.
) HCRETN BRNC YILININ
NEML OLAYLARI:
Cuma namaz farz klnd. Mescid-i Nebevi yapld.
Ezan meru klnd.
Muhacirlerle Ensar arasnda kardelik kuruldu, andlama yapld.
Yahudilerle andlama imzaland.
Hz. Aienin dn yapld.

88

Siyer-i Neb

NTE II
LK SERYELER VE BEDR SAVAI

Konular:
lk Seriyeler ve Abdullah bni Cah Seriyyesi,
Savaa Msaade,
Bedir Sava,
Mekkelilerin Bitmeyen znts,
Esirler Hakkndaki Muamele,
Kaynuka Yahudilerinin Medineden karlmas,
Sevik Gazas.
a) LK SERYELER:
Mekke mrikleri, Mslmanlarn Medinede kuvvetlenmelerini hi ekemiyorlard. Mslmanlar orada
da takipten geri durmadlar. Arasra Medineye baskn
yapacaklar duyuruluyordu. Mrikler slam dmanlndan bir trl vazgemi deildiler. Mslmanlar buna kar Kureyin ticaret yolunu keserek onlar iktisaden drmeyi dndler. Bu maksatla etrafa seriyeler
(mfrezeler) gnderildi. Bunlar asla kan dkmediler, silahl bir atma olmad. Bunlardan maksat, Kureye
gzda vermek, bizim de elimiz silah tutmasn bilir, demekti.
b) ABDULLAH BN CAH SERYYES:
Hicretin II. Ylnda Abdullah 10 neferle Mekke ile

Osman Keskiolu

89

Taif arasndaki Nahleye gitti. Buras Mekkeye 24 saattir. Abdullah Kureyin harekatn gzetleyecektir. Suriyeden dnen bir kervana rastladlar. Kervann ba
olan bn-i Nadramiyi ldrdler ve iki esir aldlar. Bu,
Recep ayna rastlamt. Hz. Peygamber, Abdullaha
Sana byle bir ey yap demedim diye kt ise
de, olan olmutu. Bundan sonra savaa da msaade
edildi. Mslmanlar artk kendilerini koruyabileceklerdi.
c) SAVAA MSAADE:
Hz. Peygamber, dini irad yoluyla yaymaa alm
zorlama yoluna gitmemitir. Mslmanlar, mriklere
mukabele etmek iin defalarca msaade istemilerse de!
Biz bununla emrolunmadk diyerek msaade etmemitir. Peygamberliinin 15 yl byle geti.
Gzel szle, nasihatla dine davet etti. Nihayet tecavzleri nlemek iin msaade edildi. Nefsi mdafaa da meru bir haktr.
70 kadar ayetle sava yasaklanp sonradan savaa
izin verilmitir. (Hac Sresi, 39-40, Enfal Sresi ve dier ayetler)
d) BEDR SAVAI:
(Hicretin 2nci yl, Ramazan ay)
Bedir, Medineye 80 mil mesafedeki bir kydr. Suriyeye giden kervan yolunun zerindedir. Mriklerle
Mslmanlar arasnda ilk harb ite burada oldu.
Kurey, Medine yaknlarna kadar sarkarak yamacla balamt; Abdullah bn-i beyye haber gndere-

90

Siyer-i Neb

rek Muhammedi ldrtmesini istemiti. Demek Kurey, slam dmanlnda ileri gitmee balamt. Bu
defa Ebu Sfyan Suriyeye byk bir ticaret kervan ile
gitmiti. Bu servetle harbe hazrlk yaplacakt. Ebu Sfyann kervannda btn Mekkelilerin mallar vard.
Ebu Sfyan, Mslmanlarn kervan takibettikleri haberini ald. Damdan adnda birini cretle tutarak feryat
olarak Mekkeye yollad. Bu adam, korkun bir klkla
Mekkede barmaa balad:
Ey Kurey, yetiin! Mslmanlar kervan yama
ediyorlar! mdat! mdat!
Kurey harekete geti. Ebu Cehil ii kztrd. Ebu
Leheb hasta olduundan yerine bedel gnderdi. Mekke
ordusu 100 atl, 700 develi, kalan yaya olmak zere
1.000 kiiydi Bedir kyne gelip su ban tuttular.
Mslmanlar 8 Ramazanda Medineden ktlar.
Hepsi 300 neferdi. 83 Muhacirlerden, 61 Evsten, kalan Hazrectendi. Yanlarnda 3 at ile 70 deve vard. Kureyin hazrlndan haberleri yoktu. Safra yaknna geldiklerinde Mekkeden byk bir ordunun ktn duydular. Hz. Peygamber, ashabiyle itiare yapt ve geri
dnmek mriklere ve Yahudilere cesaret vereceinden
dmanla karlamaa karar verdiler. Dman daha
nce gelip su ban tuttuundan kumluk sahaya indiler. Su yoktu. O gece Allah tarafndan bol yamur yad. Mslmanlar da su tedarik etmi oldular ve ashabdan Habbabn ricas zerine daha emin bir yere yerletiler.
Ertesi sabah iki ordu birbiriyle karlat. Ebu Cehil
boyuna harbe tevik ediyordu. Mslmanlar diri diri

Osman Keskiolu

91

yakacaz, diyordu. O, sayca okluuna gveniyordu.

Manevi kuvveti hesaba katmyordu.
Harb mbareze ile balad. Hz. Hamza, Hz. Ali yek
hamlede hasmlarn yere serdiler. Sonra umumi bir
hamle balad. Mslmanlar arslanlar gibi ileri atldlar.
Kureyin elebalar birer birer yere dyordu. Ebu
Cehil de bunlarn arasndayd. Kureyten 70 l vard.
Mslmanlar 14 ehit verdiler. Kurey bozulup 70 kii
esir brakarak kat. yle bir bozguna uramt ki, llerini bile toplamadan kat. Peygamberimiz burada da
insani vazifesini yapt; onlar toplayp bir kuyuya defnettirdi.
e) MEKKELLERN BTMEYEN
ZNTS:
Kurey, ummadklar bir bozguna uramt. nk
bu ite hakszdlar. Onlar kervan kurtarmak iin harekete gemilerdi. Kervan kurtulmutu. Ebu Sfyan kendilerine haber gndermi; ben sapa yollardan kervan
kurtardm, geri dnn demiti. Buna ramen Ebu Cehil byle bir atmadan vazgememiti; Mslmanlar
ise, hak davas yolunda idiler. Zafer daima hak urunda
savaanlarndr.
f) ESR HAKKINDAK MUAMELES:
Mslmanlar Medineye zaferle dndler. Alnan
esirleri, kurtulu akesi karl serbest braktlar. Bu paray bulamayanlar, Mslmanlardan 10 kiiye okuyup
yazma retmek artyle serbest brakld. Byk Peygamber, esirlere iyi muamele yaplmasn ashabna ten-

92

Siyer-i Neb

bih etti. Esirler arasnda Ebu zze adnda bir air vard.
Be kzm var, benden baka kimseleri yok. Beni
onlara bala, ya Muhammed, dedi. Hz. Peygamber de
onu fidye almakszn brakt.
Mekkeliler, nce bu kara habere inanmadlar. Bir
avu Mslmann koca bir orduyu yeneceini havsalar
almad. Fakat gerek bu idi. Ebu Leheb teessrnden
ld. Kadnlar siyahlara brnerek yas tutmaa baladlar. Ebu Sfyann kars Hind, matem tutarsam Medine kadnlar sevinir, diye alamyordu, fakat koku srnmedi. Ebu Sfyan da ayn ekilde hareket etti. almak sevdasna dt ve Uhud harbini hazrlad.
g) KAYNUKA YAHUDLERNN
MEDNEDEN IKARILMASI:
Bedir zaferi Medinedeki Yahudileri de kukulandrd. Mslmanlarn gc onlarn gzne batt; Mslmanlarn aleyhine frsat kollamaya baladlar. Yahudiler, daha nce Mslmanlarla andlama yapmlard.
Fakat imdi szlerinden dnyorlard. lk dnen de
Kaynuka Yahudileri oldu. Bunlar sava idiler, kendilerine gveniyorlard. Mslmanlara:
Muharebenin ne olduunu bilmeyen Mekkelilerle
karlamaya aldanmayn, eer bizimle harb ederseniz,
harbin tadn alrsnz, diyorlard.
Onun iin Mslmanlar, Yahudilerin zerine yrdler. Onlar kalelerine ekildi. Nihayet teslim oldular
ve bunlar Medineden karlp am tarafna srgn
edildiler. Bylece Medineden bir bela defedilmi oldu.

Osman Keskiolu

93

h) SEVK GAZASI:
Bu arada Ebu Sfyan 200 kiilik bir, svari ile Medine civarna gelmi ise de, taraftar bulamadndan,
Mslman kuvvetleriyle karlamaktan kanm kaarken de arlk olmasn diye un uvallarn yere atmtr.
Onun iin buna Sevik (Kavut, kavrulmu un) gazas denir.
) HCRETN KNC YIL OLAYLARI:
Kblenin deiimi: Mslmanlar, Medinede namazarn Kudsteki Beyt-i Mukaddese doru klarlard.
Yahudiler bunu dile doladlar. Hz. Peygamber Kbenin
kble olmasn iten dilerdi. Hicretin ikinci yl kble
Mescid-i Aksadan, Mescid-i Harama evrildi. Bu husus Bakara Sresinin 144nc ayetinde bildirilmitir.
Ayrca bu ylda:
Savaa izin verildi,
Oru farz klnd,
Zekat farz klnd, Sadaka-i Ftr emrolundu,
Bayram namazlar vacip klnd.
Hazret-i Fatma ile Hz. Ali evlendi. Hz. Ali 21, Fatma 18 yalarnda idi. O zamana kadar Hz. Peygamberin yannda bulunan Hz. Ali, evlenince eiyle baka
bir eve tand.

94

Siyer-i Neb

NTE III
UHUD SAVAI

Konular:

Kureyin fkesi,
Abbasn Mektubu,
Hz. Hamzann ehit Edilmesi,
llere Saldr,
Hezimetten Zafere.

a) KUREYN FKES:
Kureyliler, Bedir harbinde yedikleri ar darbenin
cn almak sevdasndan bir an bile vazgemediler.
Ebu Sfyan, Kureyin ba olmutu. ldeki kabilelerden 2.000 asker topladlar. Buna Mekkeliler de katld,
bylece 3.000 kiilik bir ordu kuruldu. Orduda 700
zrhl svari, 200 at, 3.000 deve vard. Bata Hind olmak zere kadnlar da orduya katldlar. Ordu giderken
Ebva kyne vard. Bazlar burada medfun olan Hz.
Peygamberin annesi Aminenin mezarn emek adiliini dndler, fakat kt bir adet olur diye bazlar buna mani oldu.
b) ABBASIN MEKTUBU:
Hz. Peygamberin amcas Abbas henz Mslman
olmamt. Fakat kardeinin olunu seviyordu. Kureyin Medineye yrd haberini, Medineye ulatrd. Hz. Peygamber mektubu alnca istiare yapt d-

Osman Keskiolu

95

man Medine kenarna gerekten yaklamt. Baz Ashab- Kiram, ehri ierden mdafaa edelim, diyordu.
Genler ise dmanla darda karlamak istiyorlard.
Neticede bu gr kabul edildi.
Cuma namazndan sonra Medineden ktlar. Kurey Uhud danda karargahn kurmutu. Mslmanlar da oraya hareket ettiler. Mslmanlar 1000 kiiydi.
Mnafklarn reisi Abdullah 300 kadar adamiyle geri
dnnce Mslmanlar 700 nefer kaldlar.
Mslmanlar Uhuda vardklarnda mrikleri orada yerlemi buldular. Bunun zerine arkalarn Uhud
dana vererek Medineye kar saf aldlar. Dmann
cephe gerisinden saldrsn nlemek iin Hz. Peygamber, sol taraftaki dan boazn beklemek zere 50 nefer brakt ve bunlara: Dman ister galip, ister
malup olsun, benden emir almadka buradan
asla ayrlmayacaksnz, dman svarisi gelirse
atlarna ok atn, nk at oku yedi mi ilerlemez! diye sk sk tenbih etti.
Dmann sa kanadnda Halid, sol kanadna Ebu
Cehilin olu krime, svarilerin banda Safvan bulunuyordu. Kadnlar def alarak askerleri kztryorlard.
Harb mbareze ile balad. Hz. Ali ve Hz. Hamza hasmlarn yere serdiler. Ebu Dcane de emsalsiz kahramanlklar gsterdi. Kureyliler, Bedirin cn almak
iin var kuvvetleriyle saldryorlard.
c) HZ. HAMZANIN EHT EDLMES:
Ebu Sfyann kars Hind, Bedirde babas ldnden onun intikamn almak iin Vahi namnda bir zen-

96

Siyer-i Neb

ciye klliyetli para vadederek Hz. Hamzay ldrmesini tembih etmiti. Vahi, Hz. Hamzann erkeke karsna kmaa korktuundan, bir pusuya yatt. Habe
usul ok atarak onu karnndan yaralayp ehit etti.
ok iddetlenen harb Mslmanlarn lehine dnmt. Dman saflar bozulmu kadnlar daa doru
kamaa balamlard. Hz. Peygamber ordusunu yle
tertib etmiti ki, dman svarisine kar duracak svarisi yokken, svari hcum edebilecek yalnz bir yer kalmt, oray da okularla kapatmt ve onlara buradan
asla ayrlmamalarn tenbih etmiti. Bu sayede de ilk anda zafer kazanmt.
d) FAKAT DNYALIK PENE
DNCE:
Fakat burada bazlar gaflete dtler. Dman takibedecek yerde ganimet toplamaa koyuldular. Okular
da, dman nasl olsa bozuldu diyerek yerlerini braktlar. Bunu frsat bilen Halid, svarisiyle hcum etti.
Mslmanlarn iine dald. Bunu gren mrikler tekrar hcuma getiler. ki hcum arasnda kalan Mslmanlar neye uradklarn bilemediler bir kargaalk balad. Bir ara Hz. Peygamberin ehit edildii duyuldu.
Mslmanlar da ok ardlar, mitsizlie dtler. Bir
grup Mslman Hz. Peygamberin etrafna halka olmutu. Onu koruyorlard. Yaplan saldrlar srasnda
Hz. Peygamberin zrh yanana batm, mbarek dii
krlmt. O byk Peygamber dmann att ok yamuru altnda bile metanetini kaybetmiyor:
Ya Rab, kavmimi affet, nk onlar ne
yaptklarn bilmiyorlar, diye dua ediyordu.

Osman Keskiolu

97

Mslmanlar ok zor duruma dmlerdi. mm

Umare denen Nesibe Hatun, Mslmanlara su datyordu. Bu zor durumda kalnca su kabn elinden brakt ve bir kl alarak Hz. Peygamberi korumaa balad.
Hcum edenlerden birini atndan drd, yere yuvarlad.
Hz. Peygamber yanndakilerle bir tepeye kt. Ebu
Sfyan, Muhammed aranzda m? diye seslendi.
Ebu Bekir ve mer orada m? diye sordu. Bir
cevap alamaynca, Demek bunlarn hepsi lm
diye sylendi. Bunun zerine mer:
Bunlarn hepsi sadr ve buradadr, diye haykrd.
Ebu Sfyan:
Muharebe nbetledir, bugn Bedirin karldr,
dedi.
e) LLERE SALDIRI:
Kurey kadnlar, bu harbde insanla asla smayan
vahice hareketlerde bulunmular, ehit den Mslmanlarn burunlarn, kulaklarn keserek gerdanlk gibi
boyunlarna asmlardr. Hatta Ebu Sfyann kars
Hind, Hz. Hamzann gsn deerek onun cierini
dilemitir. Tarihte ona nsan cieri yiyen kadn
denir.
Uhud Harbine Mslmanlar kadnlar da katlmt.
Fakat bunlar askere su datmak, yaral sarmak gibi insani vazifeler grmlerdir.
Uhud Harbinde Mslmanlar 70 ehit verdiler. Byk bir znt iinde Medineye dndler. Fakat buna
kendileri sebebiyet vermiler, Hz. Peygamberin emirle-

98

Siyer-i Neb

rini dinlememilerdi. Medinedeki Yahudiler ve mnafklar bu malubiyete sevinmilerdi. Bu, Hz. Peygambere ar geldi. Yaral ve yorgun olduu halde dman
takibetmee karar verdi. Mslmanlarn zayf dmediini hem Yahudilere, hem mriklere gstermek bakmndan bu karar mhimdir. 16 evval, harbin ertesi
Pazar gn mnadi haykrarak Mslmanlar takibe ard.
f) HEZMETTEN ZAFERE:
Mekkeliler, Uhuddan ekilmiler. Revhaya gelmilerdi. Hz. Peygamber arkalarndan bir gzc gndermi,
Git bak, eer develere biniyorlarsa Mekkeye gidiyorlar, yok atlara biniyorlarsa Medineye saldracaklar demektir dedi. Haberci develere bindiklerini syledi. Fakat Mekkelilerde bir tereddt vard: kimisi geri dnmek istiyordu. Hz. Peygamber bunu haber
aldndan sanca Hz. Aliye vererek dman takibe
yollad ve Hamraul-Esede kadar geldi. Orada gece
sndrmeksizin ate yakarak tereddt iinde olan dmana kar kuvvetli ve kalabalk olduklarn gsterdi.
Ebu Sfyan, tekrar bir atmaya girmekten kand.
Mslmanlar Uhudda malup olmuken, bylece galip duruma getiler.
g) HCRETN NC YILI OLAYLARI:
Hz. Alinin olu Hz. Hasan dnyaya geldi.
Hz. Peygamber, merin kz Hafsa ile evlendi.
Hz. Osmann birinci zevcesi Rukkiye vefat ettiinden, yine Peygamberimizin kz mm Glsm ile ev-

Osman Keskiolu

99

lendi. Bylece Peygamber Hulefa-i Raidinden ikisine

kz verdi, ikisinin de kz ile evlenerek shriyet balar
kurdu.
Hz. Peygamberin zevcelerinin adlar yledir: Hatice, Sevde, Aie, Hafsa, Huzeyme kz Zeynep, mm
Seleme, Cah kz Zeynep, mm Habibe (Ebu Sfyann kz), Cveyriye, Safiyye (Yahudi asll), Meymune.

100

Siyer-i Neb

NTE IV
UHUDDAN
HENDEK SAVAINA KADAR

Konular:

Raci Olaylar,
Bir-i Maune Facias,
Beni Nadir Gazas,
Beni Mustalk Gazas,
fk Hadisesi.

a) RAC OLAYI:
Hicretin 4nc ylnda Lihan kabilesi komularndan birka kii gelerek, kendilerine din retecek mridler gnderilmesini istediler. Hz. Peygamber, alt kii
gnderdi. Bunlar Raci denen yere vardklarnda hyanete kurban olduklarn anladlar. Yanlarndakiler bunlar
mrik olan Lihanllara teslim ettiler. Onlar da bunlardan drdn ehit ettiler, ikisini mekkeye gtrp
Mriklere sattlar. Mrikler de onlar Bedirde lenlere bedel olarak ldrdler.
Mslmanlar bu alt zatn alaka bir hyanete uramalarna ok zldler. Hz. Peygamberin airi Hasan
b. Sabit ackl mersiyeleriyle bu eleme tercman oldu.
b) BR- MAUNE FACASI:
Yine Hicretin 4nc ylnda idi. Kilab kabilesinden
Ebu Bera, Peygamberimize gelerek kabilesine birka din

Osman Keskiolu

101

reticisi gnderilmesini istedi. Peygamberimiz: Ben

Necidlilere gvenmem dedi de, Bera Ona teminat
verdi. Peygamberimiz bunun zerine Ashab- Suffadan
40 kadar zat gnderdi. Bunlar Maune kuyusu denen
yere vardklarnda, ilerinden birini Tufeyl olu Amire
gndererek, Peygamberin mektubunu sundular. Amir
Mektubu okumad bile. Etrafndaki kabilelerden adam
toplayarak, Ebu Berann szne ramen bu mridleri
ldrmlerdir. lerinden yalnz biri sa olarak kurtulmu ve Medineye gelmitir. te baz kabileler verdikleri szden dnerek byle hyanet ederlerdi. nk mrikler ve Yahudiler onlar kkrtrd.
c) BEN NADR GAZASI:
Yahudiler, Uhuddan sonra Mslmanlar kmsemee baladlar. Mslmanlarla yaptklar andlamalara riayet etmez oldular. Kuba yaknnda Nadir-oullar Yahudileri yayordu. Hz. Peygamber bunlara giderek
denmesi gereken iki kiinin diyetinden den pay,
andlamalar gereince vermelerini istedi. Aralarnda bir
dedikodu balad. Meer Peygambere bir suikast hazrlyorlarm Peygamberimiz bundan haberdar oldu ve
Medineye dnd. Yahudiler her vesile ile Mslmanlar rahatsz ediyorlard. Onun iin Hz. Peygamber, Muhammed b. Meslemeyi gndererek 10 gn zarfnda
memleketi terkedip baka yere gitmelerini emretti. Onlar buna raz oldular. nk suluydular. Fakat mnafklarn reisi olan bn-i bey onlara haber salarak kendilerine yardm edeceini bildirdi. Bunun zerine Yahudiler kmamaa karar verdiler. Mslmanlar onla-

102

Siyer-i Neb

rn kalelerini muhasara ettiler. Nihayet teslim oldular.

Silahlarndan mada mallarn develerine ykleyip gitmelerine msaade olundu. Nadiroullarndan kalan araziyi Hz. Peygamber Muhacirlere tevzi etmitir. Ensardan
fakir olan iki kiiye de vermitir. Dierleri muhta olmadklarndan almamlardr.
Bu ylda Hz. Alinin olu Hz. Hseyin dodu.
Hz. Peygamber, Zeyd b. Sabite brani dilini renmesini emretmitir. nk Yahudilere gveni kalmadndan onlar tercman olarak kullanmaktan vazgemiti.
d) BEN MUSTALIK GAZASI:
Medineye dokuz konak mesafede yaayan Mustalkoullar, Medineye saldrmak niyetinde idi. Hz. Peygamber bu hareketi yerinde bastrmak iin oraya gitti.
Bunlarn bir ksm dald, bir ksm savaa girdi. 600
esir alnd, 2.000 deve, 5.000 koyun ele geti.
e) FK HADSES:
Bu harbden dnte Hz. Aie Validemiz, irkin bir
iftiraya maruz kalmtr. Emaneten taknd bir gerdanl yolda drdnden onu ararken kervandan geri
kalm, ona rastlayan, onu devesine alarak kervana yetitirmitir. Frsat arayan Mnafklar bunu dillerine dolamlar, Hz. Peygambere Hz. Aieye ve Mslmanlara incitici szler uydurmulardr. Nihayet Hz. Aienin
bu iftiradan temiz olduuna dair ayetler inmi, Mslmanlar da sevinmitir. Kuran- Kerim bunu, ak bir
bhtan olarak niteler.

Osman Keskiolu

103

NTE V
HENDEK SAVAI
(Hicr 5. yl)

Konular:

Mrikler ve Yahudiler Birleiyor,

Muhasara Uzaynca,
Dmanlar Yere Seren Kuvvet,
Kurayzaoullarnn Hyanetine Verilen Ceza.

a) MRKLER VE YAHUDLER
BRLEYOR:
Mslmanlar geni bir nefes alma devrine girmilerdi. Mekkeliler ylm, kabileler sinmi, Yahudiler temizlenmiti. Tam skun iinde tatl bir hayat geirecekleri
zaman gelmiti.
Araplar kan davas gtmekten vazgemezler. Yahudilerin de Mslmanlara hnc vard. Bu ikisi aralarnda
anlaarak ldeki kabilelerin bazlarn kandrdlar. Mesela, Hayberin yar gelirini Gatafan Araplarna vadettiler. Kurey 4.000 asker, 300 svari, 1.000 deve verdi.
Fezareoullar birok piyade ve 1.000 develi gnderdi.
Dier kabileler de ellerinden geleni yaptlar. Bylece
10.000 kiilik bir ordu topland ve Ebu Sfyann kumandasnda Medineye yrd.
Mslmanlar, bunu haber aldlar. Hz. Peygamber,
adeti zere ashab toplayp durumu istiare etti. Medi-

104

Siyer-i Neb

neyi ieriden mdafaa etmee karar verildi. Fakat bu

kafi deildi. Selman Farisinin teklifi zere ehrin etrafna hendek kazlarak dmann gemesine engel olunmas uygun grld. Bata Peygamberimiz olmak zere
ashab, canla bala alarak alt gnde hendek kazld.
Hendek kazlrken byk bir kaya kt. Kayay kimse paralayamad. Hz. Peygamber, taa bir vurdu, byk
bir para koptu, Allah-u Ekber, amn kklerini gryorum dedi. Bir kere daha vurdu. rann
beyaz saraylarn gryorum dedi. Bir defa daha
vurdu, Sanann kaplarn gryorum dedi. Bunlar gelecei aydnlatan mjdelerdi ve bylece gerekleti.
Kurey ordusu, Medine nne geldiinde hendekle
karlanca ard. Bu, onlarn tanmad bir mdafaa
tarz idi. Karargah kuruldu, beklemeye baladlar. Mslmanlar 3.000 mcahitle mdafaaya koyuldular. Muhasara uzayp gidiyordu. Araplar byle eylere alm
deildi. Onlar baskn yapp ne bulurlarsa yama yaparak gtrmee alkndrlar. Dman arasnda szldamalar balad. Bu srada Nadir Yahudilerinin reisi ve
bu harbin ba kundaks olan Heyey, Kurayza Yahudilerini kandrarak onlar kendi taraflarna ekti: Deniz gibi bir ordumuz var, Mslmanlarn iini bitireceiz bu
defa dedi. Durum gerekten kt oluyordu. Medineyi
her taraftan vuracaklard.
Kuran- Kerim bu olay mealen yle anlatr:
Hani dmanlar, st tarafnzdan ve alt tarafnzdan gelerek hcum etmilerdi. O hengmede gzler dnp kalm, yrekler grtlaa (can
boaza) dayanmt. eitli zanlara kaplmlar. -

Osman Keskiolu

105

te o zaman mminler denenmi ve iddetli bir

sarsntya uramt. (Ahzab Sresi, Ayet: 10-11)
b) MUHASARA UZAYINCA:
Muhasara 20 gndr devam ediyor, dman bir netice alamyordu. Kurayza Yahudilerinin dman tarafna gemesi de bir netice vermedi. Hava souktu, yiyecekleri kalmamt. Ne olursa olsun hendei gemek
iin hcuma getiler. Birka kii atlaryla hendei atladlar. Abdivedolu adndaki pehlivann karsna Hz. Ali
kt ve bir ahin gibi dalarak, elindeki kalkann paralamasna ramen, onu yere serdi. Dierleri geri ekilmek zorunda kaldlar. Ebu Cehilin olu krime kaarken mzran bile drd... Ertesi gn ayn iddetli
hcum yaplm ise de, netice alnamad.
c) DMANLARI YERE SEREN KUVVET:
Harbde her areye bavurulur. Dman enberini
krmak iin Kurayza ile mttefiklerini birbirinden ayrmak kafi idi. ki taraf birbirinden kukulanmaa balamt. Nuaym Sekafi adndaki itibarl bir zat, henz
Mslman deilken, iyilik yapmak maksadyla Kurayza
ile mrikler arasnda phe drerek onlarn arasn
at, birbirlerine gvenleri kalmad. Ebu Sfyann kafasnda bir korku frtnas kopmutu. te o gece darda
kopan mthi bir frtna dman perian etmee kafi
geldi. Korkun bir kasrga aalar koparyor, tozu topra dmann yzne gzne arpyor, adrlar skp
atyordu. Gk grlts bu hale korkun bir dehet veriyor bardaktan dklrcesine yaan yamur selleri her

106

Siyer-i Neb

eyi silip spryordu. Dmann iine yle bir korku

sinmiti ki, her ey onlara saldryor sanyorlard. Allah
tarafndan verilen bu afet dman bozguna uratt. Allahn nice ordular vardr. Kuran- Kerim bunu mealen
yle aklar:
Ey man edenler! Allahn o nimetini annz
ki, hani size kar askerler geldii zaman biz onlarn zerine rzgar ve sizin grmediiniz askerler gndermitik (Ahzab Sresi, Ayet-9)
Bu durum karsnda dman daha fazla dayanamad, o gece ekilip gitti hem o kadar telal gitti ki, bakumandan Ebu Sfyan devesinin dizinin ban zmee
bile vakit bulamamt!
Sabahleyin frtna dinmi, dman kamt. Mslmanlar kendilerini bu felaketten kurtaran Allaha sonsuz hamd- senalar ettiler. Hz. Peygamber mminlere
u mjdeyi verdi:
Artk nbet bizdedir, bundan sonra Kurey bize
saldramaz.
d) KURAYZAOULLARININ
HIYANETNE VERLEN CEZA:
Kurayza Yahudileri, en nazik zamanda ahitlerini bozarak dmanla ibirlii yapmlard. Allahn yardm
orada yetimese, mriklerle birleip Medineyi kltan
geireceklerdi. imdi onlarn hesabn grme sras gelmiti. Hz. Peygamber, Hz. Aliye sanca verip Kureyza
Yahudileri zerine yrd. Yahudiler kalelerine ekildiler. 25 gn muhasara altnda kaldlar. Nihayet teslim oldular. Hakem olarak Sad bn-i Muaz gsterdiler. O

Osman Keskiolu

107

da: Harbe katlanlarn idam edilmesi, kadnlarn, ocuklarn esir alnmas, mallarn ganimet
saylmas hkmn verdi. Yahudiler, Tevrata da uygun bulduklarndan bunu kabul ettiler.

108

Siyer-i Neb

NTE VI
HUDEBYBYE BARII

Konular:

Mslmanlarn Kbeyi Ziyaret Arzusu,

Hudeybiye Bar Mzakereleri,
Andlamann Yazlmas,
Aleyhte Sanlan Hkmlerin Lehte Olduu,
slama Davet in Eliler Gndermek,
Necran Hristiyan Heyeti.

a) MSLMANLARIN KBEY
ZYARET ARZUSU:
Mslmanlar Mekkeden ayrlal 6 yl olmutu. Anababa yurtlarn zlemilerdi. Neleri varsa orada kalmt. Kutsal olan Kbe-i Muazzama Mekkede idi. Onu ziyaret etmek byk bir arzu halinde ilerinde yaamaktayd. Fakat imdiye kadar buna imkan bulamamlard.
Hz. Peygamber, Hicretin altnc yl ashabna Kbeyi ziyaret edeceklerini bildirdi. Mslmanlar buna ok sevindiler. 1.400 kadar Mslman bu ziyarete hazrland.
hramlarna brndler, kurbanlk develerini aldlar.
Silah almak yasak edildi. nk harbe deil, Hacca gidiyorlard. Hz. Peygamber Kasva adndaki devesiyle nde gidiyordu.
b) HUDEYBYE BARII MZAKERELER:
Kureyliler, bunu duyunca telaa dtler. Msl-

Osman Keskiolu

109

manlar Mekkeye sokmama karar aldlar. Mekke kenarnda tertibat kurdular. Hz. Peygamber bunu renince:
Bu Kureye ne oluyor ki, harbden bkp usanmad m? dedi.
Mslmanlar Hudeybiyeye gelip durdular. Arada eliler gelip giderek Kbeyi ziyarete msaade salamaa
alldysa da, mrikler buna bir trl yanamadlar.
Nihayet Hz. Osman eli olarak gnderildi. Hz. Osman,
Mslmanlarn ziyaret iin geldiklerini anlatt. Kurey
Ona da:
Eer istersen kendin ziyaret et, dediler.
O da:
Peygamber tavaf etmedike, ben yapamam. Biz hepimiz Onu tavaf etmee geldik. Kurbanlarmz da yanmzda, dedi.
Fakat Kurey bunu kabul etmedi. Bu grme biraz
uzad. Hz. Osman dnmeyince, onun hapis veya katledildii ayias yayld. Haram aylarda (Muharrem, Recep, Zilkade, Zilhicce) Harem-i erifte bir eliye byle
bir muamele, ok irkin bir ey olurdu. Onun iin
Mslmanlar, slam davas urunda canlarn feda etmekten ekinmeyeceklerine dair Hz. Peygambere biat
ettiler, and itiler. Bu biat bir aacn altnda yapld. Buna Rdvan Biat denir.
Kurey, Mslmanlarn ziyaret iin geldiini anlad,
fakat inadnda devam etti. bu duruma geldikten sonra msaade vermeyi kibrine yediremedi. Bunu gelecek
seneye brakmak istedi.
c) ANDLAMANIN YAZILMASI:
Kurey bu grnde direnince, Mslmanlar feda-

110

Siyer-i Neb

karlk gstererek kan dklmesin diye ertesi sene ziyarete raz oldular. Sra andlamann yazlmasna geldi. Hz.
Ali yazmaa balad. Mrikler, baa Bismillahirrahmanirrahim yazlmasna raz olmadlar. Sadece Allah adyla yazlmasn kabul ettiler.
Kararlatrlan artlar unlardr:
1- Mslmanlar bu yl ziyaretten vazgeerek, Medineye dnecekler.
2- Gelecek yl Mekkeye gelecekler, fakat gnden
fazla kalmayacaklar.
3- Mslmanlar silahsz gelecekler.
4- Mslmanlar Mekkedeki Mslmanlardan hibirini gtremiyecekler. Medinelilerden kalmak isteyen
olursa kalacak.
5- Mekkeli Mslmanlardan veya mriklerden biri
Medineye gidecek olursa geri evrilecek, Mslmanlardan biri Kureye gelirse o teslim edilmeyecek.
d) ALEYHTE SANILAN HKMLERN
LEHTE OLDUU:
Bu artlar ok ard. Fakat Hz. Muhammed (s.a.s.)
bunu kabul etmi ve buna Feth-i Mbin demiti.
Hakikaten olaylarn gelimesi, Hz. Peygamberin uza
grdn gsterdi. Bu andlama sonra Mslmanlarn lehine iledi. Dnte yolda Fetih Sresi nazil
olarak mslmanlara byk fetih ve zaferi mjdeledi.
e) SLAMA DAVET N ELLER
GNDERMEK:
Hudeybiye andlamasyla Mslmanlar varlklarn

Osman Keskiolu

111

etrafa duyurmu oldular. Bir skunet devri balad. Hz.

Peygamber bu srada Bizansa, rana, Msra, Habeistana ve uzaktaki Arap kabileleri reislerine mektuplar
gndererek onlar slama davet etti. Tevhid dinini her
tarafa duyurmu oldu. Gmten bir mhr kazdrd,
zerine Muhammedn-Resulullah yazlyd.
OKUMA:
a) SLMA DAVET MEKTUPLARI:
Genceli Nizami Hsrev ve irin adl eserinde bu olay yle anlatr:
Vakta ki O (Hsrev Perviz) dnyaya hakimdi; nam
arkta ve Garpta tannmt. Peygamberimiz kafi hccetlerle Nbvvetinin doruluunu isbat ediyor, bazan yalnkayalara srlar tevdi ediyor, bazan kavimler Onun menkbelerini sylyordu. O, btn Dnya milletlerini hakka aryor, her tarafa davetler gnderiyordu. Peygamberimizin
emriyle her hkmdara nameler yazld. Necaiye name yazldktan sonra Hsreve de bir name yazld. Peygamberimizin elisi bu mektubu takdim ettii zaman Hsrevin yz hiddetle, gazabla bozuldu; fkesinden sann her teli bir
ok gibi dikildi. Hiddet ateinden her damar bir volkan gibi oldu. Hsrev, Muhammed (s.a.s.) in kendisine gnderi
o heybetli yazya baknca, btn dnyay aydnlatan o nvan grnce, diyebilirsiniz ki, su grm kuduz insan gibi
oldu. Saltanat gururu onu doru yoldan saptt. Hsrev; bana kar bu kstahla cret eden kimdir. Kimdir o adam
ki, ismini benim ismimden evvel yazmak cesaretini gsteriyor? dedi. O, hiddetinden kpkrmz, ate gibi yanyor, fena
eyler dnyor ve yanlyordu. Hsrev bu mektubu yrtar-

112

Siyer-i Neb

ken kendi ismini de paralyordu. Peygamberin elisi onu

bu kadar hiddetli grnce hemen geri dnd ve kainatn era olan o byk Peygambere bu dumansz atei, Hsrevi
anlatt. O parlayan nurun scaklnda dualar, pervaneler
gibi pervaz ediyordu. rann Kisralar bundan dolay dt ve Kisralarn talar yerlere yuvarland. Peygamber, ne
yksek bir ahlar ahdr ki, korku saarak ve mit vererek
Feridun emidlere hakim oldu.
Bunlarn iinde ran hkmdar eliyi iyi karlamam,
mektubu yrtm dierleri gayet ho karlamlardr. Bizans
Kayserine mektup vard zaman Ebu Sfyan ticaret kervaniyle Suriyede bulunuyordu. Kayseri, Ebu Sfyandan
Hz. Muhammed (s.a.s.) hakknda bilgi almtr.
Msr hakimi Mukavkis, nazik bir cevap vermi iki cariye hediye gndermitir ki, bunlardan biri Mariye dir.
b) NECRAN HIRSTYAN HEYET:
Yahudiler, Mslmanlara kar cephe almlard. Hristiyanlarn durumu ise bakayd. Bir aralk Yemen tarafndaki Necran Hristiyanlarndan bir grup Medineye gelerek
Hz. Peygamberle grtler. Bunlarn iinde din hakknda
bilgi sahipleri vard. Hz. Peygamberin getirdii dinin hak
olduunu ilerinde anlayanlar oldu. Bunlardan Ebu Harise bir arkadana, Muhammedin sylediklerinin doru olduunu kanaat getirdiini syledi. Arkada:
yleyse neden ekiniyorsun? diye sormas zerine u
cevab verdi:
Sebebi, bizimkilerin bize yaptklardr. Bize mevki verdiler, servet verdiler. Eer Muhammede uyarsam bunlar
geri alrlar!

Osman Keskiolu

113

te bylece adi eyler yznden yce hakikatten nasiplerini alamadlar, sapklkta devam ettiler.

114

Siyer-i Neb

NTE VII
HAYBER FETH

Konular:
Hz. Alinin Kahramanl,
Yahudilerin Tutumu.
a) HAYBER FETH:
Hayber; Medine ve Suriye yolu zerindedir. Buras
balk bahelik bir yer olup, Yahudiler yerlemitir. 7
kale vardr. Medineden srlen Yahudilerin bir ksm
buraya gelmiti. Hayber Yahudilerin reisi olan Yesir,
Medineye hcum etmek iin bir plan hazrlamt. Hz.
Peygamber, Abdullah b. Revahay gndererek Hayber
ile bir anlama teklif etti. Fakat onlar buna yanamadlar. Mslmanlara hcum iin Gatafan Araplaryla anlatlar. Onlar harekete gemezden nce dman yatanda bastrmak amacyla Mslmanlar 1.600 kiilik
mcahidle Medineden yola ktlar ve 150 kmlik mesafeyi gnde alarak Haybere gelip dayandlar. Yolda
ashab, yksek sesle bararak tekbir getiriyorlard. Peygamberimiz onlara: Yava syleyiniz. Siz uzak veya sar bir varla hitab etmiyorsunuz. Allah size ok yakndr buyurdu.
Karlarnda Mslmanlar gren Hayberliler, kalelerine kapandlar.
Orduya baz kadnlar da katlmt. Hz. Peygambere:

Osman Keskiolu

115

Askere yardm etmek, hastalara ila vermek, harb

meydannda su datmak iin geliyoruz, demilerdi.
Bunlar adeta seyyar hastane vazifesi grmlerdir.
Hz. Peygamber, Haybere girerken yle dua etmitir:
Ya Rab! Biz senden bu lkenin ahalisinin,
bu lkedeki her eyin iyiliini istiyoruz. Onun,
ahalisinin ve iindeki hereyin errinden sana snrz.
b) HZ. ALNN KAHRAMANLII:
Hz. Peygamber anlama teklif etti. Reisleri olan Mikem olu Sallam reddetti. Bundan sonra harb balad.
Araplarn bin yiite bedel sandklar mehur Yahudi
pehlivan Merhab vard. arpmalar ok iddetli oluyordu. Hz. Ali burada ok byk kahramanlk gstermi, elinden kalkan dnce eline geen bir kapy kalkan gibi kullanarak dmeye devam etmi ve kaleyi
almtr. Kaleler birer birer dyordu. En etin kale
olan Kamus kalesine sra gelince, yine Hz. Ali burann
kumandan olan Merhab yere sererek Hayber Fatihi nvanna hak kazand. (Allah Ondan ve cmlesinden raz olsun)
c) YAHUDLERN TUTUMU:
Yahudiler, bar istediler. Burada ifti gibi oturacaklar ve mahsullerinin yarsn Mslmanlara verecekler.
Bu kabul olundu. Yahudilere iyi muamele yapld. Hayberde Yahudilerin bir ziyafet vererek Hz. Peygamberi
zehirlemee kalktklarn tarihler yazmaktadr.

116

Siyer-i Neb

NTE VIII
KBEY ZYARET
(Hicr 7. yl)

Konular:
Mslmanlarn Yksek Ahlk,
Halidin ve Amrn Mslman Olmalar.
a) KBEY ZYARET:
Bir yl nce yaplan anlama gereince Mslmanlar
bu yl Mekkeye gidecekler, Kbei Muazzamay ziyaret
edeceklerdi. Zilkade ay girince, Hz. Peygamber Mslmanlara Kbeyi ziyaret iin hazrlanmalarn syledi.
Btn Mslmanlar buna sevindiler. Muhacirler, doup bydkleri yurtlarna gideceklerdi. Anlama gereince Mekkeye silahl girmeyecekler, yalnz yol iin lazm olan kllar knlarnda sokulu bulunacakt. 2.000
Mslman bylece yola kt.
Kureyliler, Mslmanlarn geldiklerini duyunca
ehri tahliye ettiler, etraftaki tepelere adr kurdular.
Uzaktan mslmanlar seyrediyorlard. Levha hazindi:
7 yl nce Kurey ulularnn ldrmee and itikleri o
zat, tek bana lm emberini yararak aralarndan km, uzak bir diyara gitmiti. Balad kutsal davasnda
byk Allahn desteine nail olarak devam etmi,
Onun hak davetine uyan koca bir tevhid kitlesinin
nne dm, ite ehre giriyordu!..

Osman Keskiolu

117

b) MSLMANLARIN YKSEK AHLKI:

Mekkeliler, Mslmanlara Medine havas yaramadndan zayf dtklerini sylemiler; bunu yalanlamak
iin Hz. Peygamber ba dimdik durarak koa koa yrd, Mslmanlar da ayn hareketi tekrarladlar. Mriklere parmak srttlar. Ziyaret ve tavaf ii tamamlannca kurbanlarn kestiler.
c) HALD B. VELD VE AMRIN
MSLMAN OLMALARI:
Mslmanlarn Mekke ziyareti, Kurey, zerinde
ok iyi tesir brakt. Mslmanlarn temizliini, ahlklarnn, gzelliini, slam Dininin yceliini gzleriyle
grdler. Velid olu Halid Mslman olmaa karar
verdi ve bu kararn Kureyten gizlemee hi lzum grmeyerek Kureylilere:
Akl banda olan herkes anlad ki, Muhammed
sahir veya air deil, O hak Peygamberdir. Ona vahyolunan Allah kelamdr, dedi.
Ebu Cehlin olu krime, Halidin bu szlerine yle mukabele etti:
Sen de mi atalarnn dininden dnyorsun? Sabii
oluyorsun?
Ben Sabii olmuyorum, Mslman oluyorum.
Kurey iinde bu sz sylememesi gereken biri
varsa o da sensin!
Neden?
Neden olacak, Mslmanlar babann erefini yktlar, amcan, amcann olunu ldrdler. Ben, senden

118

Siyer-i Neb

byle eyler beklemezdim.

Bunlar cahiliyet eseri eylerdir. Ben gerei anladktan sonra Mslman oluyorum.
Halidin bu kararn Ebu Sfyan duyunca hemen
Halidi buldu ve bu haberin doru olup olmadn sordu. Halid; bunu dorulaynca Ebu Sfyan kzd ve:
Eer bunun doruluuna inansaydm, Muhammedden nce seni haklardm dedi.
Halid buna u cevab verdi:
Doru sylyorum ve sana ramen Mslman
oluyorum.
Halid, bir pervane gibi slama kotu ve Medinenin
yolunu tuttu. Yolda As olu Amra rastlad, ona Mslmanl kabule gittiini syledi. O da ayn dncede olduunu, slamiyeti kabul etmee karar vermi olduunu syledi. kisi beraber Medineye gittiler ve Hz. Peygamberin huzuruna girerek Mslmanl kabul ettiler.
Halid, Kureyin svari kumandan idi. Uhud Harbinde Kureyi galip karan o idi. Bu deerli kumandan bundan byle slama hizmet edecek Mute
Harbinde askeri maharetini gstererek Mslmanlar
dmana yendirmeyecektir. Hz. Peygamber Ona Seyfullah - Allahn Klc - nvann verdi.

Osman Keskiolu

119

NTE IX
MUTE SAVAI

Konular:
Mslmanlarn Kuzeye Hareketi,
Halidin Asker Dehas,
Cafer Tayyarn Ailesini Teselli.
a) MSLMANLARIN KUZEYE
HAREKET:
Mute, Suriyededir. Rumlarla yaplan ilk harb burada oldu. Suriyedeki Hristiyan Araplar, Hz. Peygamberin gnderdii adamlara kt muamele etmilerdi.
slamiyeti o tarafa duyurmak lazmd. Hicretin 8. ylnda Hz. Peygamber 3.000 kiilik bir orduyu, Haris olu
Zeydin kumandasnda Suriyeye gnderdi. Zeyd azadl
bir kle idi. Ashabn ulularnn bulunduu bir ordunun bana onu kumandan geirmek, slamn getirdii
eitliin bir rneidir. Bu, eitlik prensibinin uygulanmasdr. Prensipler mcerret halde kalrsa bir ey kazandrmaz, kuru laftan ibaret kalr. Hz. Peygamber sanca
Zeyde teslim ederken yle dedi:
ayet Zeyd ehit olursa, Cafer Tayyar kumanday
alsn, o da ehit olursa, Abdullah bn-i Ravaha yerine
gesin.
Bundan sonra Hz. Peygamber, askerlere u talimat
verdi:

120

Siyer-i Neb

Kadnlar, ocuklar, ihtiyarlar ve krleri

sakn ldrmeyin, evleri yakp harab etmeyin;
aalar kesip tahribatta bulunmayn.
slam Ordusunun hareketini haber alan Kayserin
Suriyedeki valisi, 100.000 kiilik kuvvetli bir ordu toplad. Bunun banda Kayserin kardei Teodor bulunuyordu.
slam ordusu, karsnda byle kuvvetli bir ordu bulunca tereddt etti. Dman tam tehizatl idi. Fakat geri dnmek olamazd. Onun iin Mutede savaa girdiler
100.000 kiinin karsnda 3.000 mcahid lm hie
sayarak dyordu. Zeyd ehit oldu. Sanca Cafer
Tayyar ald. man dolu gsn dmann oklarna kar gelerek kahramanca ileri atld. Sa eli kesilince sanca sol eline ald. O da kopunca sancaa sarld ve onu
yere drmedi. Bu halde ehit dt. Hz. Peygamber,
onun harbde kesilen kollarna bedel iki kanat verildiini ve bylece meleklerle utuunu mjdeledi. Bu mkil durumda ordunun bana Velid olu Halidi geirdiler. Bozulmak zere olan askeri yksek bir tepeye toplad, onlarn moralini ykseltti. yle kahramanca dt ki, o gn elinde dokuz klcn paralandn sylerler. Dman bu bir avu kahramann bu derece dayanmasna hayret etti ve gz yld. Dmann, Mslmanlarn says hakknda bir bilgisi yoktu.
b) HALDN ASKER DEHASI:
Ertesi gn Halid askeri dehasn gstererek yle
bir tertibat ald: Arka kuvvetleri ne geirdi, sa kanad,
sola, sol kanad saa ald. Dmann her frkas kendi

Osman Keskiolu

121

nnde dn grd askerden baka asker grnce

Mslmanlara taze imdat geldi sandlar. nk arpma onlarn zaten gzn yldrmt. Mslmanlarn says hakknda bir bilginleri olmadndan, biraz geri ekilip durumu gzden geirmei dndler. Tam bu srada Halidin hcum emri vermesi dman bsbtn
korkuttu. Dman geri ekilmeye balad. Halid bunu
frsat bilerek hemen askerini geri ekti. Bylece galip
malub belli olmadan bu sava sona erdi. Dman,
Mslmanlar arkadan takibe cesaret edemedi. Halidin
askeri mahareti sayesinde 3.000 kiilik slam Ordusu,
100.000 kiilik dmandan kurtulmu oldu.
c) CAFER TAYYARIN ALESN
TESELL:
Hz. Peygamber, Caferin lmne ok zld. Bu
msibetli gnlerinde Cafer ailesine yemek yapp gndermelerini, kendi ailesine tenbih etti. Kara gnlerin de
Mslmanlarn komularna bakp gzetmeleri buradan kald. Bu harbde ilk ehit Zeyd idi. Zeydin kzn
grnce gzyalarn tutamad. Zeydin kz:
O ne ya Resulallah, sen de mi alyorsun? deyince:
Bu, dostun dost iin gzya dkmesidir, dedi.

122

Siyer-i Neb

NTE X
MEKKENN FETH
(Ramazan ay, 8 Ocak 630)

Konular:

Mriklerin Andlamay Bozmalar,

Ebu Sfyann Medineden Bo Dn,
Fetih Hazrl,
Ebu Sfyann slam Karargahnda slam Kabul,
Fetih Hutbesi: slamda Eitlik,
Kadnlarn Biat,
Umumi Af,
Huneyn ve Evtas Sava,
Taif Muhasaras,
Bir Vefakrlk rnei,
air Kabn Mslman Oluu,
Hatem-i Tainin Kz.

a) MRKLERN ANDLAMAYI
BOZMALARI:
Muteden Halidin slam Ordusunu yenilmeden
ekmesi, Arap kabileleri arasnda bir zafer havas yaratmt. imalde slamiyet yaylmaa balamt. Mekkeliler, Hudeybiye Andlamasn bozuyorlard. Bizans ile
Harbe girmeden dndkleri iin Mslmanlar kmsyorlard. Bu arada Mslmanlarn mttefiki olan Hu-

Osman Keskiolu

123

zaaya mrikler saldrdlar. Huzza reisi Medineye gelerek Mslmanlardan yardm istedi ve szlerini u mealdeki msralarla bitirdi.
Kurey, sana verdii szden dnd, o baland ahdi bozdu. Bizi rk ve secde halinde
iken, namaz klarken bile vuruyorlar. Allah akna, bize yardm et, imdadmza yeti!
Hz. Peygamber Kureye haber gndererek llerin
diyetini demelerini, yoksa Hudeybiye Andlamasnn
hkmsz saylacan bildirdi.
b) EBU SFYANIN MEDNEDEN BO
DN:
Kurey, durumu grmek zere Ebu Sfyan Medineye gnderdi. Ebu Sfyan, dorudan Hz. Peygamberi
grmee cesaret edemedi. Kz olan Hz. Peygamberin
zevcesi mm Habibeyi grd. Hz. Ebu Bekir, Hz.
merden netice alamad, mitsiz olarak geri dnmek
zorunda kald. Mekkeyi bir szle oturtup kaldran bu
adam, Medinede kimseye sz geirememiti. z kzna
bile meram anlatamad.
c) FETH HAZIRLII:
Hz. Peygamber, orduya sefer hazrl yaplmas emrini verdi. 10.000 kiilik bir ordu toplad. Medine imdiye kadar bu kadar kalabalk bir ordu karmamt. l yararak Mekkeye doru ilerlediler. Kan dklmeden
Mekkeye girmek iin bu harekat gizli tutuldu. Mekkeye yaklatklar zaman amcas Abbasa rastlad. Abbas
Mslman olmu, Medineye yollanmt. Ailesini gn-

124

Siyer-i Neb

dererek kendisi slam ordusuna katld. Mslmanlar

Mekkeye drt fersah mesafeye geldiler. Ordunun kalabalk olduunu mriklere gstermek iin her tarafa
ate yaktlar.
d) EBU SFYANIN SLAM KARARGAHINDA SLAMI KABUL:
Ebu Sfyan, durumdan phelenmiti. Gece etrafta
olup bitenleri renmee kt. Abbasa rastlad. Abbas
ona slam ordusunu gstererek:
Bu ordu yarn Mekkeye zorla girecek olursa, Kureyin ekecei var, dedi.
Ebu Sfyan:
yleyse aresi ne? dedi.
Hz. Peygambere giderek, Ondan eman dilemektir.
Ebu Sfyan Hz. Peygamberin huzuruna gtrd.
Ebu Sfyan orada Mslmanl kabul ettiini syledi.
Artk Mekke kan dklmeden fetholundu demekti. Abbas, Hz. Peygamberden u ricada bulundu:
Ebu Sfyan nmeyi seven bir adamdr, ona bir
ltufta bulun! Peygamberimiz bunu kabul etti ve:
Her kim Ebu Sfyann evine girerse o emniyettedir, ona kimse dokunamaz, kim evine kapanrsa emniyettedir, kim Mescid-i Harama girerse emniyettedir.
Ebu Sfyan Mekkeye dnerek Kureylilere durumu
anlatt. Mslman olduunu aklad. Bunun zerine
Mekkeliler teslim oldu.
Mslmanlar, drt koldan Mekkeye girdiler. Hz.
Peygamber askerlere sk sk tenbih etti: Katiyyen

Osman Keskiolu

125

kan dkmeyiniz, silahl atmaya girmeyiniz.

Kutsal ehre kan dkmeden girmek en byk emeliydi
ve bylece de oldu. Ancak Halidin girdii gney semtinde mrikler saldrya geti ise de, bu bymeden
bastrld.
e) FETH HUTBES, SLAMDA ETLK:
Hz. Peygamber, Harem-i erifte bir hutbe irad etti.
Burada Allahn birliini, Hak Dinin esaslarn anlatt.
Sonra insanlar arasnda eitlik ve Mminler arasnda
kardelik olduunu ilan etti ve Hucurat Sresinin
13nc ayet-i kerimesini okudu.
nsanlarn yakalandklar en byk hastalk birbirine
dmanlk yapmak, kan davas gtmek, eitlii tanmamaktr. slama gre herkes Allahn kuludur ve insanlar eittir. Kuran- Kerim ve hadis-i erif bu gerei daima hatrlatr. Arabn Arap olmayana, Araplardan bakasnn da Araplara bir stnl olmadn Hz. Peygamber beyan etmitir. slamda rk, renk, soy, boy farklar yoktur, insanlk vardr. Meziyet ve eref de takva sahibi, iyi ve olgun insan olmaktadr. En hayrl insan, insanlara yararl iler yapandr. slamn getirdii temel
prensip budur.
te Fetih gn Peygamberimiz, bu gerei bir defa
daha Kbeden ilan etmitir.
Hz. Peygamber, bunlar sylerken Mekkeliler marur balarn emiler, dinliyorlard. Bu adamlarn Mekkede astklar astk, kestikleri kestikti. Mslmanlara
neler yapmamlard. imdi acaba ne olacakt? O byk
Peygamber sordu:

126

Siyer-i Neb

Ey Kurey, Benden ne umarsanz, hakknzda ne

yapacam zannedersiniz?
Cevap verdiler:
Sen kerim ve civanmert bir kardesin!
Hz. Peygamber burada da beerin en byk mridi, tarihin en byk adamdr.
Bugn sizi knamak yok. Gidiniz, hepiniz serbestsiniz!
O, hem Mekkeyi, hem de gnlleri fethetti.
Hz. Muhammed, Kbeyi putlardan temizledi. Hz.
brahimin kurduu gibi, Allaha ibadet edenler iin hazrlatt. Bilal, Kbenin zerine karak o yank sesiyle
ezan okudu. Mminler saf saf olarak namazlarn kldlar.
f) KADINLARIN BATI:
Yeni Mslman olanlar Hz. Peygambere biat ettiler.
Erkeklerden sonra kadnlar da biat ettiler. Bunlarn
nnde Hz. Alinin kz kardei mm Hani, Halidin
kz kardei Fahite vard. Kadnlar biat ederken yle diyorlard. Allaha ortak komayacaz, hrszlk ve
zina etmeyeceiz, ocuklarmz ldrmeyeceiz,
iftira ve bhtandan saknacaz. Hak olan her
eyde Hz. Peygambere itaat edeceiz. Darlk ve
varlk zamannda Peygambere sadk kalacaz.
g) UMUM AF:
Hz. Peygamber, bata Hz. Hamzann lsne bile
hakaret eden Hind olmak zere btn dmanlar affetti. Ebu Cehilin olu krimeyi-Safvan, Hz. Hamzann

Osman Keskiolu

127

katili Vahiyi bile affetti. Yalnz, Vahi gzme grnmesin, sevgili amcam hatrlaynca iim paralanyor dedi.
Hz. Peygamber 15 gn Mekkede kald. Bu mddet
iinde Onun yksek ahlkn temiz kalbliliini grenler
hemen Mslman oluyorlard.
h) HUNEYN VE EVTAS SAVAI:
Mekkenin fethinden sonra Mslmanlar, byk
bir sevin iinde idiler. Allahn yardmyla Kbe putlardan temizlenmiti. slam Dini, etrafa yaylyordu. Ancak
Mekke yaknnda oturan Hevazin kabilesi vard. Bunlar
kalabalkt, putperestlie bal idiler. Onun iin slamiyetin Arabistana yaylmasn istemezlerdi. Reisleri olan
Malik 20 bin kiilik byk bir ordu toplad. Dreyd isminde bir ihtiyar vard, tecrbesinden yararlanmak iin
onuda harb meydanna getirdi. Askerler, Huneyn vadisinde toplandlar. htiyar, burada hayvan sesleri ve ocuk alaylar duyunca, Bunlar ne? diye sordu. Malik askerlerin dnp kamamas iin karlarn, mallarn da beraber getirdiini syledi. htiyar kurt:
Bozulan orduyu byle eyler tutamaz. Eer yenilirseniz kadnlarnz kendi elinizle esir vermek erefsizliine dersiniz, dedi.
Fakat genler, Bu adam bunam dediler. Askerler vadinin dar bir boazn iki taraftan tutmutu.
Mslmanlar, 12.000 kiilik bir ordu ile buraya geldiler. Banda Ebu Sfyan olmak zere yeni Mslman
olanlar da beraberdiler. Hatta mriklerden 70 kadar
kii katlmt. nk Kureyten ayrlmak istemiyorlar-

128

Siyer-i Neb

d. Sabahn alacakaranlnda dmann pusuda olduundan habersiz darboazdan geerken iki taraftan hcuma uradlar. Boaz dar olduundar serbest askeri
harekata msait deildi. Mslmanlar neye uradklarn anlayamadlar ve ardlar. Bir bozgun balad. Bunun sebebi bir de udur: Ordu mtecanis deildi. Yeni
Mslman olanlar, hatta mrikler vard. Bunlar beinci kol gibiydi; nasl ki, o durumda syledikleri szler bunu gstermektedir. Ebu Sfyan manal bir glmseme
ile:
Bu bozgunun denize kadar n alnmaz, demiti.
Talha olu Osman:
Bugn Muhammedden alyoruz, demiti.
Dier biri:
Bugn sihir bozuldu, diye haykrmt.
Safvan ise buna karlk olarak:
Sus, azn kurusun, bana Hevazinden bir adam
hakim olacana varsn Kureyden bir adam hakim olsun, cevabn vererek, kabile gayreti gtmt.
Bu kark durumda Hz. Peygamber kaanlar durdurmaa alyor;

Ben Peygamberim, bundan phe yok, ben

Abdlmuttalib oullarndanm diyor, Ensar ve Muhacirleri, etrafna toplamaa urayordu. Amcas Abbasn gr sesi dalanlar Muhammedin etrafna toplamaa aryordu. Mslmanlar yine kendilerini topladlar ve dmana iddetle saldrdlar. Dman bozguna
urayp kamaa balad. Mslmanlar, batan biraz

Osman Keskiolu

129

malubiyet acsn tattktan sonra kazandklar bu zafere

ok sevindiler. Kuran- Kerim Tevbe Sresinin 25-28.
ayetleride bunu anlatmaktadr.
Bu harbde, imdiye kadar hibir harbde ele gemeyen ganimet alnmtr: 22 bin deve, 40 bin koyun, 4
bin okka gm, 6 bin esir harb meydannda kald. htiyarn dedii gibi bunlar askerin kamasna mani olamad. Dman Evtasa kadar kovaladlar ve ilerde bir
daha belini dorultamayacak ekilde yere serdiler.
) TAF MUHASARASI:
Hevazin reisi Malik, Taife kap snmt. Ylan
kovuundan, tilkiyi ininden karmak gerekti. Buras
irkin son yuvas halinde kalamazd. Onun iin Taifi
sardlar. Taifliler kalelerine kapandlar. Muhasara uzun
srd. Selman Farisinin tarifi zerine Mslmanlar
mancnk kullandlar, aatan yaplm tanklarla kaleye
saldrdlar. Fakat kale salam olduundan yklmad. Bir
ay kadar sren muhasaradan sonra Mslmanlar vazgetiler, geri dndler. Taifliler daha sonra Mslmanl kabul ettiler ve putlarn paraladlar.
i) BR VEFAKARLIK RNE:
Hevazinden alnan ganimet taksim olunurken, esirler arasndan bir kadn:
Ben Muhammedin st kardeiyim, dedi. Beni
Ona gtrn.
Getirdiler Hz. Peygamber onu grnce tand. Bu,
st kardei eyma idi. Onunla geirdii ocukluk gnlerini hatrlad ve gzlerinden yalarn tutamad. Hrka-

130

Siyer-i Neb

sn yere serdi. eymay onun stne oturttu. Ona izaz

ve ikramda bulundu. Onu serbest brakt ve ona bir kle, bir cariye, iki deve, bir miktar koyun vererek ailesi
yanna gnderdi.
Hevazinden bir heyet ricac gelmiti. Onlara sordu:
Malnz m istersiniz, yoksa karlarnz, ocuklarnz m?
Onlar da:
Tabii karlarmz ve ocuklarmz, dediler.
Bunun zerine: Kendisine ve Abdlmuttaliboullarna ait olan esirlerin hepsini serbest braktn syledi.
Dier ashab da bunu grnce, Peygamberlerinin yaptna uydular ve onlar da ellerindeki esirleri serbest braktlar. Bylece 6.000 insan hrriyetine kavumu oldu. Mslmanlar daima byle byklk gstermitir.
Hz. Peygamber, Hevazin reisi Malike haber gnderdi. Eer gelip Mslman olursa, onun da ailesi ve mallar kendisine verilecektir. Malk bunu duyunca geldi ve
Mslman oldu. Hz. Peygamber ailesini serbest brakt,
mallarn iade etti. stelik 100 deve de verdi. O, insanlar byle iyilikle kendine balyordu.
j) VCDANLARA TAHAKKM YOK:
Evtas harbindeydi. Muhallim adnda bir Mslman,
Amr adnda birine rastlad. Amr, Mslman olduunu
syledii halde onu ldrd. Hz. Peygamber Muhallimi sorguya ekerek:
Mslman olduunu syledii halde niye ldrdn? dedi.

Osman Keskiolu

131

O da:
Onun Mslmanm demesi, lmden kurtulmak
iindi, deyince:
Ya sen onun kalbini yardn m ki, doru mu, yalan m sylediini bilesin?
Kalbi bir et paras, yarlsa sanki ne anlalr?
Kalbini bilmezsin, sylediine inanmazsn, ya ne
yapmal, dedi ve onu lanete mahkum etti.
k) AR KABIN MSLMAN OLUU:
Kab adndaki air, Hz. Peygamberi hicvederdi. Bu
yzden korkusundan kamt. Mslmanlk her tarafta
yaylnca snacak bir yer bulamad. Mslman olan
kardei Kaba mektup yazarak Hz. Peygambere gelip af
dilemesini bildirdi. Kab gelip Mslman olduunu
aklad ve kurtuldu. Kab bu defa Hz. Peygamberin huzurunda Onu metheden mehur kasidesini okudu. Kasidenin bir yerinde:
Peygamber dnyay aydnlatan bir ledir.
irki kesip atmak iin ekilmi Allah kllarndan biridir beyitini syleyince bu Hz. Peygamberin houna gitti ve yannda verecek birey olmadndan srtndaki hrkasn karp ona hediye etmitir.
Bundan dolay bu kasideye Kaside-i Brde denir.
l) HATEM- TANN KIZI:
Bu srada Tayy kabilesi mslmanlara kar vaziyet
almt. Hz. Ali bunlarn zerine gnderildi. Reisleri
kat. Hz. Ali ald esirleri Medineye getirdi. Cmertlii ile mehur Hatemn kz da esirler arasnda idi. Hz.

132

Siyer-i Neb

Peygambere gelerek:
Ya Resulallah! Babam ld. Tek akrabam olan
kardeim de kat. Hrriyetimi satn alacak fidye param
yok. Senin mrvvetine snrm. Babam cmert bir
adamd, esirleri kurtarr, kadnlar korur, fakirleri besler, dmlere yardm ederdi dedi. Ben yle bir adamn kzym.
Hz. Peygamber:
Senin baban, slam fazileti zere bir adamd, dedikten sonra etrafndakilere:
Hatemin kz serbesttir, babas insanlk sever bir
adamd. Allah merhametli olanlar sever ve mkafatlandrr, dedi. Kza giyecek ve yol harl vererek onu kardeinin yanna gnderdi.

Osman Keskiolu

133

NTE XI
TEBK SAVAI

Konular:

Mnafklarn Bozgunculuu,
Mescid-i Drarn Yaklmas,
Hz. brahimin Vefat,
Necainin lm,
Etrafa Mridler Gnderilmesi,
Ebu Bekirin Hac Emirlii.

a) TEBK SAVAI:
Tebk, Medine ile am arasndadr. Bizans bu sralarda rana kar zafer kazannca sratle yaylmakta olan
slamiyetin nne durmak istedi. Hristiyan olan Araplar da ona uydu. imalde hazrlanmak istenen bu kuvvetleri datmak iin Mslmanlar harekete geti. Gnlller toplanmaa balad. O sene Hicazda mthi
ktlk olmutu. Ashabn zenginleri byk mali fedakarlkta bulundular. Hz. Ebu Bekir, elinde avucunda nesi
varsa ordunun donatmna verdi. Zengin olan Hz. Osman koca bir gnll alayn kendi hesabna hazrlad.
Kadnlar bile ss eyalarn orduya balayarak bu vatan hizmetine katldlar. Ktlk yznden glklerle hazrlanan bu orduya Ceyl-Usre denir. Mnafklar,
eitli bahanelerle bu harbe katlmak istemiyorlard.
Hz. Peygamber, 30 bin kiilik ordusuyla Medi-

134

Siyer-i Neb

neden hareket etti. Yazn scanda l aarak Tebke

geldiler. Karlarna dman kmad Dman kalelerine kapanp dmekten kand. Bizans o sralarda i
meseleleriyle meguld. Mslmanlar da bir harp yapmadan geri dndler. nk maksat hasl olmutu;
Dman kuvvetleri sindirilmiti.
Bazlar buraya kadar gelmiken daha ileri gidelim.
Suriyeye hcum edelim, dedilerse de, Hz. Peygamber,
bunu kabul etmedi. O zaman amda taun hastal vard. Hz. Peygamber taun olan yere girmekten men ederdi.
b) MNAFIKLARIN BOZGUNCULUU:
Mnafklar, her frsattan istifade ederek Mslmanlar birbirine drmeye alrlard. Tebk Harbine katlmak istememilerdi. Harp yapmadan dndkleri iin
askerlerle alay etmilerdi.
c) MESCD- DIRARIN YAKILMASI:
Mnafklar, Mslmanlar paralamak iin, Kuba
mescidine kar olmak zere Medine yaknnda kendilerine bir mescid yaptlar. Mescid-i Nebeviye gelmeyerek
burada toplanmak istediler. Bir Hristiyan olan Abu
Ami de, mnafklar bu ie tevik etti. Tam Tebk seferine klaca srada Hz. Peygambere gelerek yaptklar
bu mescidi amasn rica ettiler. Maksatlar belli idi. Hz.
Peygamber, onlar bandan savd ve Tebk dnnde
bu mescidi yaktrd. nk buras mnafklarn yuvas
olmutu. Zahirde mescid, fakat iyz Mslmanla
suikastla dolu idi. Kuran- Kerim bu olaydan bahseder.

Osman Keskiolu

135

d) Hz. BRAHMN VEFATI:

Hz. Peygamberin en son doan olu brahim, 18 aylk olmutu. Onu kalbindeki babalk sevgisiyle okayarak
bytrd. ocuklarnn bir ksmn kkken kaybetmi, bir ksm da evlenip anne olduktan sonra lmlerdi. Hayatta yalnz sevgili kz Fatma kalmt. Bir de brahim vard. Fakat o da imdi hastala yakalanmt. Hasta yavrucuun solgun yzne baktka: Allahn takdirine kar elden ne gelir, ya brahim! diyerek iten duygularn ifade ederdi. Nihayet emr-i Hak vaki oldu. brahimin masum ruhu, gklere utu. Babann gzlerinden yalar boand.
Gz yaarr, kalb mahzun olur, Allahn rzasna
uygun olandan baka bir sz sylemeyiniz. Ey brahim!
Seni kaybetme yznden derin bir hzn iindeyiz.
Yanndakiler, lye alamaktan nehyettiini sylediler. O da:
Ben zlmeyi men etmedim, bara ara alamay yasak ettim. Kalb yanar, gz yaarr. Bu yalar kalbdeki merhametin eseridir.
Hz. Peygamber, olunun namazn klarak topraa
verdi. Mezara nian dikip:
Faydas da yok, zarar da. Fakat geride kalan tatmin eder, buyurdu.
Bu srada gne tutulmutu. Bazlar bunu brahimin lm iin tutuldu sandlar. Hz. Peygamber bu
yanl dnceyi yle dzeltti:
Gne veya ay Allahn ayetlerinden iki niandr.
Bunlar kimsenin lm iin tutulmazlar, buyurarak bu
konuda insana akln yolunu gsterdi.

136

Siyer-i Neb

e) NECANN LM:
Hicretin 9uncu yl Habe Hkmdar Necai ld.
Necai oraya hicret eden Mslmanlara ok iyi muamele etmiti. Hz. Peygamber Necai iin uzaktan da olsa
cenaze namaz klmtr.
f) ETRAFA MRDLER
GNDERLMES:
Hicretin 9uncu yl sulh ve skun yldr. Hz. Peygamber, halka slam retmek iin etrafa mridler
gnderdi. Bunlar gler yz, tatl sz ile halkn gnln
fethederdi. Peygamberimiz bunlara u talimat vermitir:
Kolaylatrn, sakn gletirmeyin, mjdeleyin, nefret uyandrp korkutmayn. Uyuunuz,
anlanz, ayrlmaynz; halka yumuak davrann,
iddet gstermeyin.
Mekkenin fethinden sonra Arap kabilelerinden heyetler gelip Mslman olduklarn bildirmilerdir. Bu
heyetlere Hz. Peygamber ok ho muamele ederdi. Bunlarn iinde en nazik olan Yemenden gelen Earilerdi.
g) HZ. EBU BEKRN HAC EMRL:
Hicretin 9uncu yl slamn zafer yl olmutu. Nasr
Sresinde verilen o byk mjdeler gereklemitir.
Hac zaman gelmiti. Mekke fetholunduundan bu sene btn menasikiyle ilk serbest hac yaplacakt. Hacca
gitmek zere toplanan 300 kii ile Hz. Ebu Bekiri hac
emiri olarak Mekkeye gnderdi. Arkasndan da tebli-

Osman Keskiolu

137

gat olarak Hz. Aliyi gnderdi. Kbeyi tavaf ve ziyaret

ilerinin ne ekilde olacan Hz. Ali aklad. Putperestlerin haccetmesi, Kbenin plak tavaf edilmesi yasakland. O zamana kadar mrikler kadn-erkek plak tavaf yapyorlard.

138

Siyer-i Neb

NTE XII
VEDA HACCI
(Zilhicce, 10 ubat 632 Mildi)

Konular:
Medineden Hareket,
Arafatdaki Hutbe.
a) MEDNEDEN HAREKET:
slamiyet, btn Arabistan yarmadasna yaylmt.
Mekke fetholunmu, Kbe putlardan temizlenmi, Tevhid Dini yerlemiti. 10uncu Hicri yln Zilkade aynda, Hz. Peygamberin hacca gidecei duyuruldu. Onunla haccetmek isteyenler hazrlandlar. Zilkadenin 25nci
Cumartesi gn Hz. Peygamber, ihrama girdi ve le
namazn kldktan sonra Mekkeye hareket edildi. Mekkeye vardnda hac merasimini ifaya baladlar. Bu sene hacca gelenler oktu. Hz. Peygamber Arafatta
100.000 hacya hitaben mehur hutbesini irad buyurdu
ki buna Veda Hacc Hutbesi denir. Artk cahiliyet
devri tamamen kapanm, yeni aydnlk bir devir almt. Din tamamlanm, insanlar nimetin en mkemmeline kavumulard. O da slam nimeti idi...
b) ARAFATTAK HUTBE:
Bu hutbesinde Hz. Peygamber, eski cahiliyet adetlerini ayaklarnn altna alp iniyor, kan davalarn, riba-

Osman Keskiolu

139

cl kaldryordu. nsanlar mutlu hayata kavuturacak

temelleri bildiriyor, cemiyete huzur verecek aile haklarn aklyor, insanlarn eitliini bildiriyor, can ve mal
emniyetini salayacak esaslar ilan ediyordu. Bu hutbedeki hkmler Hukuk- Beer Beyannamesi, nsan Haklar Evrensel Beyannamelerinden ok nce insanlarn haklarn korumutur. Bu hutbeden sonra u
mealdeki ayet-i kerime nazil oldu: Bugn sizin dininizi kemale erdirdim, size verdiim nimetleri tamamladm ve size Din olarak Mslmanl (verip ondan) honut oldum. (Maide Sresi, Ayet: 3)
OKUMA :
VEDA HUTBES
Hz. Peygamber, Arafattaki hutbesinde, Allah-u Tealaya hamd- senadan sonra yle buyurdular:
Ey insanlar! Beni dinleyin. Belki bu yldan sonra burada sizinle bir daha buluamam. slamiyetten nceki zamana ait btn cahiliyet adetlerini ayamn altna alp iniyorum.
Arabn Arap olmyan (yabancya) bir yabancnn da
Araba stnl yoktur. nk btn insanlar
Ademdendir. Adem de topraktandr.
Ey insanlar! Szlerimi dinleyin ve anlayn! Her Mslman, dier Mslmann kardeidir.Btn mminler kardetir. Bir kimseye kardeinin mal helal olmaz. Meer ki
gnl rzasiyle vermi ola. Kendinize zulmetmeyin.
Klelere gelince; onlara kendi yediklerinizden yedirin ve
giydiklerinizden giydirin. Onlar da Allahn kullardr ve
kt muameleye layk deildirler.

140

Siyer-i Neb

Cahiliyet adetlerini ayamn altna alp iniyorum.

Btn kan gtme davalar tamamiyle kaldrlmtr. Bunlar
yalan ve uydurma eylerdir.
Her trl riba (faiz) de kaldrlmtr. Ortadan kaldrdm ilk riba, amcam Abdlmuttalib olu Abbasn ribasdr. Sermayeleriniz yine sizindir, ne zulmediniz, ne de zulm grnz. Borlular, alacakllara ancak aldklar paray iade edecektir.
Ey insanlar, sizin kadnlarnz zerinde bir takm haklarnz vardr. Onlar sizin haklarnza riayet etmelidirler.
Onlarn da sizin zerinizde haklar vardr. Onlara kar iyi
davrannz. Elerinize efkatle muamele edin. Siz, onlar
Allah emaneti olarak aldnz. Onlar size Allah ahdiyle helal olmutur.
Ey insanlar! Allahnza kavuacanz zamana kadar,
bugn nasl kutsal bir gnse, bu ay nasl mukaddes bir ay
ise ve bu belde nasl mbarek bir belde ise, kanlarnz ve
mallarnz da yle kutsaldr. Herbirinizin kan ve mal tekine haramdr. Kyamet gnnde Allahnzn huzuruna kacaksnz. O da size yaptklarnz bir bir soracak ve ona
gre mkafat ve mcazat verecektir. Sakn benden sonra
kafirler gibi blk blk olup birbirlerinizin boynunu vurmaynz. Nezdinde bir emanet bulunan kimse bu emaneti
kime aitse ona vermelidir.
Ey ahali! Size yle bir ey brakyorum ki, ona smsk sarldka yanl yola sapmazsnz. O da Allahn kitab ve
Resulnn snnetidir.
Ey insanlar! Bir kadn, kocasnn izni olmadka onun
malndan bir eyi bakasna vermesi caiz deildir. Bor
denmelidir. Kiralanan mal geri verilmelidir. Hediyeye hediye ile mukabele etmek yarar. Bakalarna kefil olan

Osman Keskiolu

141

kimse, kefaletin sorumluluunu yklenmi demektir. Ey insanlar! eytan sizin bu yurdunuzda taplmaktan midini
kesmitir. Fakat, hor, nemsiz grdnz bir takm amellerle honut olur. Dininiz hususunda ondan saknn.
Ey insanlar! Ar gitmekten, ifrattan saknn, evvelkilerin mahvolmalarna sebep, dinde ar olmalardr. Nesi
kfrn yarsdr. Kfredenler onunla saptlar. Zaman dnd dolat, nice devirler yapt. Yine Allahn yeri, g yaratt sradaki hali zere geldi. Allah nezdinde aylarn says onikidir. Drd haram aylardr, ardarda gelir. Recep ise tektir.
Her katil, suundan kendisi mesuldr. Hi bir katilin
iledii su ocuklarna amil olmaz. Hibir olun ve kzn
suu babay sorumlu etmez.
Mslmanlar doru yola yneten adam, kesik burunlu
bir zenci de olsa, ona itaat ediniz. Emirlerime itaat edin ki,
Cennete giresiniz.
Burada hazr bulunan, bulunmayanlara szlerimi tebli etsinler. Olabilir ki, burada bulunmayanlar iinde, bulunanlardan daha fazla bunlar hatrlayacak olanlar bulunur.
Tebli ettim mi?
Orada bulunanlar hepsi
Evet ya Resulallah, dediler.
Bunun zerine
ahid ol ya Rab! buyurdu.

142

Siyer-i Neb

NTE XIII
SON GNLER VE RTHALLER

Konular:

Hastal,
Nesi Varsa Sadaka Veriyor,
Kerimeleri Hz. Fatma le Babaa,
Refik-i Alaya: Yce Dosta,
Son Vazifesini fas.

a) HASTALII:
Veda Haccndan Medineye dndkten bir mddet
sonra Hz. Peygamber hastaland. Zaten Maide Sresinin 3nc ayeti nazil olduu vakti, ashabdan bir ksm Onun hayatnn sona yaklatn sezmilerdi. nk din tamam olunca, Peygamberin vazifesi de son buluyor demekti. Hz. Peygamberin hayat gayet muntazamd, shhat kurallarna son derece riayet ederdi. Temizlie ok nem verirdi. Btn tlerinde bunlar ashabna rettii gibi, kendisi de titizlikle uygulard. Fakat bu dnya hayat bir gei yeridir.
Hz. Peygamber, bu fani alemden gecei zamann
yaklatn anlad. Hicretin 11inci yl girmiti. Safer
aynn 19uncu gecesi kimseye sezdirmeden Baki mezarlna giderek orada yatan ashabn selamlad ve; yaknda biz de aranzda olacaz, dedi. Mezarlktan dnte hastal artt. Hz. Aie Ona, Vah bam di-

Osman Keskiolu

143

yerek bann ardn syledi. Buna u karl verdi:

Senin deil Aie, asl benim vah bam!
Hastalk gnden gne artyordu. Buna ramen Mescide kp namazda imam oluyordu. Bir gn dermansz
kalnca Hz. Ebu Bekirin cemaate imam olmasn emretti. Ebu Bekir gn imamlk yapt.
b) NES VARSA SADAKA VERYOR:
Hastal srasnda yannda 7 dirhem paras vard.
Bunlar sadaka olarak dattrd. ldnde nakit olarak hi paras kalmad. Biraz ev eyas ve mal vard. Zevcelerine hisselerini ayrdktan sonra kalann yoksullara,
yolculara sarfolunmak zere vasiyyet etti; geriye mal brakmad.
c) KERMELER HZ. FATIMA LE
BABAA:
Hz. Fatma her gn gelerek, Hz. Aienin odasnda
yatmakta olan babasn ziyaret ederdi. Hayatta kalm
tek evlad o idi. Bir defasnda Fatma:
Kimbilir ne aclar ekiyor babacm, deyince:
Babasnn sevgili kuzusu, bugnden sonra babacn hi ac ekmeyecek, cevabn verdi.
Bu sz, bu elem dnyasndan geceine iaretti.
Hastal esnasnda birka defa ashabna nasihatlarda bulundu. Ensar ile Muhacirlerin kardee geinmelerini tavsiye etti.
Benim irtihalimi dnp tela ediyormusunuz! Hibir Peygamber, mmeti iinde ebedi kald m ki, ben de kalaym? Ben Hak Tealaya

144

Siyer-i Neb

kavuacam ve buna hepinizden ziyade laykm... Ben size efkatli ve merhametliyim. Sizler yine bana kavuacaksnz. Buluacamz yer,
Havz- Kevser kenardr. Her kim orada benimle bulumak isterse, elini ve dilini tutsun! Ben
haberimi aldm, Allaha kavuuyorum...
d) REFK- ALAYA: YCE DOSTA:
8 Hazirana rastlayan Rebiul-Evvel aynn Pazartesi
sabah, Peygamber, Hastalnn biraz hafiflediini hissetti. Sabah namazn Mescidde Ebu Bekirin ardnda
kld. Odasna dnnce dermanszl artt. Kuluk vakti oldu: Ya Rab! lm iddetine kar bana kolaylk ver, canm tatllkla al diye dua ediyordu.
Ba Hz. Aienin kucanda duruyordu. Yannda bir
kabda souk su vard. Elini suya batrp mbarek yzn serinletiyordu. Hazirann scak gnlerinden biri,
gkyz saf, her taraf sakin, ilk hilkat gnnde olduu
gibi her ey durgun. Mbarek parmayla yukar doru
iaret etti: Refik-i AlayaYce Dosta diyerek gzlerini semaye evirdi ve ruhu ebedi aleme utu.
Mematn (lmn) de hayatn gibi temiz ve pak ya
Resulallah!
e) SON VAZFENN FASI:
Ashab- Kiram ac haberi gzyalar iinde rendiler. Medine-i Mnevvereyi matem havas kaplad. Bazlar buna inanmak istemiyordu. Hz. Ebu Bekir:
Kim ki Muhammede taparsa bilmi olsun
ki, Muhammed lmtr. Kim ki Allaha tapar-

Osman Keskiolu

145

sa bilsin ki, Allah daim ve bkidir diyerek yce

gerei aklad ve Al-i mran Sresinin 144nc ayeti kerimesini okudu.
Hz. Ali, Abbas ve olu Fazl, Zeydin olu same cenazesinin gasli ile megul oldular. Hz. Ali ykad, dierleri yardm ettiler. Nereye defnedilecei mzakere edildi. Bazlar Mekkeye bazlar da Hz. Peygamberin makam olan Kudse defnolunmasn ileri srdler. Hz.
Ebu Bekir:
Peygamberler ldkleri yere defnolunurlar, dedi.
Hz. Aienin odasna mezar kazlarak Sal gn akam Ravza-i Mutahharaya konuldu. Cenaze namaz
gruplar halinde klnd. Evvela erkekler, sonra kadnlar,
sonra ocuklar saf saf olarak sevgili Peygamberlerine dini vazifelerini ifa ettiler.
(O Yce Peygambere, Onun Al ve Ashabna salat
ve selam olsun.)

146

Siyer-i Neb

NTE XIV
HZ. PEYGAMBERN FAZLET DOLU
YKSEK AHLKI

Hz. Peygamber, gzel ahlk tamamlamak iin gnderilmitir. Onun iin, Onun her rettii fazilettir. nsana gerek deerini retti. slamiyet, insanlar arasna
kardelik koydu. Sevgi, sayg, fazilet, eitlik, adalet, iyilik, doruluk getirdi. nsanlarn birbirleriyle anlap bar iinde yaamalar, hakkna raz olup kimsenin elindekine gz koymamalar ne gzel eydir. Hayat ancak o
zaman manalar ve gzelleir. te bunu gerekletirmek iin Hz. Peygamber insanla hayr ve fazilet rnei olmutur. O ashabiyle konuur. Tatl tatl sohbet
eder, hatta akalard. Kkleri okayp sever, onlar
sevindirirdi. Zengin, yoksul, kle demez herkesin hatrn sorar, gnln alrd. Kimsenin kalbini krmazd. En
kenar mahallelerden bir kimse hastaland m, gider ziyaret eder hatrn sorard. Herkese selam verir, karlat kimselerin elini skard. Herkese tatl sz syler, gler yz gsterirdi. Hibir zaman arl sevmezdi, tevazu sahibiydi. Bir gn adamn biri ziyaretine geldiinde,
huzurunda titremiti. Ona:
Arkada, korkma, ben hkmdar deilim! Ben,
Kureyten kuru ekmek yiyen bir kadnn oluyum, demiti.
Sade, fakat temiz giyinirdi. Temizlii severdi. Temizlik imandandr buyururdu. Pislikten ve fena kokulardan asla holanmazd. Camiye temiz gelmelerini

Osman Keskiolu

147

ashabna tenbih ederdi. Aile hayatnda ok geimli idi.

Evinde bo oturmazd. Hz. Hatice:
Ya Ebel-Kasm, yorulma, deyince Ona:
Bu dnyada drt eyden hi holanmam! Onlardan Allaha snrm: Korkaklk, cimrilik, tembellik bir
de pislik, derdi.
Onun hizmetinde bulunan Enes der ki: On sene
yannda hizmetinde bulundum. Bana bir defack
olsun: f aman, dediini iitmedim. O, daima
fazilet rnei olmutur.
Gnl insanlk sevgisiyle dolu idi. En ok efkate
muhta olan yoksullara kszlere, ocuklara ok merhamet gsterirdi. Bir gn bir ocuu severken onu gren
bir bedevi:
Siz kkleri ok seviyorsunuz. Benim on torunum var, bir tanesini bile kucama alp sevmem, deyince Hz. Peygamber ona:
Senin kalbinde merhamet yoksa, ben ne yapaym?
Merhamet etmeyen, merhamet yz grmez buyurdu.
Onun sevgisi hudutsuzdu. Hayvanlara kar bile
merhametli davranmay retmitir. Kapda seslenen
bir kediyi eliyle ieri almt. Hastalanm bir hayvann
tedavisiyle megul olurdu. Susuz kalm bir kpee
ayakkabsyle su ekip veren kimsenin, gnah dahi olsa, onu Cennetle mjdelemiti. Bir kediyi a brakan
kadnn bu yzden azap greceini bildirmiti. Susuz
kalm bir aac sulayana sevap yazldn haber vermitir.
O, alemlere rahmettir.
Rahmetenlil-alemindir Mustafa.

148

Siyer-i Neb

ASR-I SAADETN KRONOLOJ CETVEL

Milad
571

575

577

577

579

583

588

(20 Nisan12 Rebiul Evvel)

Fahr-i Alem Peygamber Efendimizin doumu.
Dodu ol satte ol Sultan-
Din
Nura gark oldu semavat- zemin.
Be sene Sad kabilesinde st annesi Halimenin yannda kaldktan sonra Mekkeye ailesine dn.
Annesi Amine, hizmetileri mm Eymen ile birlikte Medineye
gelip pederinin mezarn ziyaret etmesi ve dn, Ebva kynde
annesinin vefat.
Peygamber Efendimizi, dedesi
Abdlmuttalib himayesine almas.
Abdlmuttalibin vefat zerine
amcas Ebu Talibin himayesinde
kalmas.
Amcas Ebu Talib ile Suriyeye ticaret kervaniyle gitmesi ve Busrada Bahirenin, bu gen ocuun beklenen Son Peygamber olacan sezmesi.
Amcaz Zbeyr ile Yemen seyahati.

Osman Keskiolu

591

595

596
606

149

Kurey ile Kays arasnda 4 yl sren Ficar harbinde bitaraf kalmas

ve Hlful-Fudul anlamasna katlmas ve bununla iftihar buyurmas.
ama ikinci seyahat, Meyserenin Peygamberimize hayranl.
Hz. Hatice ile izdivac
Kbenin tamirinde Hacer-i Esvedi yerine koyma vazifesini Kureyin Muhammedl-Emin dedikleri Peygamberimize ifa ettirmesi.

Mild Bised

610

1 Hirada ilk vahyin gelii (Ramazan aynda)

En yaknlarn slama davete balamas zerine Hz. Hatice, Hz.
Ali, Hz. Zeyd ve Hz. Ebu Bekirin
Mslman olmalar.
613

3 sene gizli davetten sonra Safa

tepesine kp aleni davete balamas.
615

5 Mriklerin basks karsnda baz Mslmanlarn Habeistana

ilk hicretleri,
Mriklerin fakir Mslmanlara
ikencelerini arttrmalar, Msl-

150

Siyer-i Neb

616

617

619

620

10

621

12

Mild

622

manlarn Darul-Erkama snmalar.

Hz. Hamza ve merin Mslman olmalar.
kinci kafilenin Habeistana hicreti.
Mriklerin, muhacirleri geri evirmesi iin Habe Hkmdarna
mracaatlar, Hz. Caferin okuduu ayetlerin tesiriyle bunun neticesiz kald,
Kureyin Haimoullariyle mnasebeti keserek boykot ilan.
Kureyin senelik muhasaray
kaldrmas,
ki byk keder: Hz. Haticenin
ve Ebu Talibin vefatlar (SenetlHzn).
Taiflileri slama davet iin Taife
gitmesi, orada maruz kald glkler Miracin vukuu.
Birinci Akabe Biat: Medineli
oniki kiinin Mslman oluu.
kinci Akabe Biat: Bu defa Mslman olanlar oktu. Hazrecten
9. Evsten 3 kii olmak zere 12
temsilci (Nakib) setiler.

Hicr

1 (Eyll) Mekkeden Medineye hic-

Osman Keskiolu

623

624

151

ret buyurdular.
Hicri takvimin balangc.
Beni Salim yurdunda lk Cuma
Namaznn klnmas.
Ebu Eyyub El-Ensarinin hanesinde misafir kalmalar.
Medinede Mescid-i Nebevinin
ve Hane-i Saadetin inas.
Ezann meru klnmas.
Mslmanlar arasnda kardelik
tesisi (Muahat)
2 Mescidin nnde fakirleri barndrmak iin Suffa yaplmas.
Yahudilerle siyasi mnasebetlerin
kurulmas.
Mekkede nianland Hz. Aie
ile Medinede izdivalar.
Kblenin Kudsdeki Mescid-i Aksadan Mekke-i Mkerremdeki Kbei Muazzamaya evrilmesi
Medine etrafndaki kabilelerle bar andlamalar yaplmas.
2 Ramazan orucunun farz klnmas.
slamda ilk harb olan anl Bedir
Zaferi.
Zekatn ve Sadak-i ftrn farz olmas.
lk bayram namaznn klnmas.
Hz. Peygamberin kerimesi ve Hz.
Osmann zevcesi Rukiyyenin ve-

152

Siyer-i Neb

624

625

625

625

fat.
Hz. Fatma ile Hz. Alinin izdivalar
Yahudilerin Mslmanlara kar
dmanca harekete balamalar
mnafklarn tremesi.
Sevik gazvesi: Mslmanlarn
Ebu Sfyan bozguna uratmalar.
Uhud Harbi, Hz. Hamzann ehadeti.
Hz. Hasann doumu (Ramazan
aynda).
Peygamber Efendimizin Hz.
merin kz Hafsa ile izdivac.
Raci vakas: Dine davet iin kabilelere gnderilen mridlerin
pusuya drlp ehid edilmesi.
Bir-i Mane facias slam mridlerinin ehit edilmesi.
Beni Nadir Gazvesi: maran Yahudilerin srgn edilmesi,
Hz. Hseyinin doumu (aban
aynda).
Terceme ilerinde Yahudilere itimat kalmadndan Hz. Peygamberin, Zeyd b. Sabite brani dilini renmesini emir buyurmas.
Dumetul-Cendel Gazas: Suriye
civarnda toplanan ekiya etelerinin datlmas.

Osman Keskiolu

627

628

153

Beni Mustalk Gazvesi: Bu kabile

Medineye saldrmak istediinden
susturuldu. Dnte ifk ayiasnn
yaylmas.
Teyemmmn meru klnmas.
5 Hendek veya Ahzab Harbi: Mriklerin Medineyi kuatmalar,
Allahn inayetiyle perian olup
dalmalar.
Hendek Harbinde hyanet eden
Beni Kurayza Yahudilerinin cezalandrlmas.
6/7 Hudeybiye Andlamas: Baz
artlar ar grlen bu andlama
islam iin zafer hazrlamtr.
slama davet iin hkmdarlara
mesajlar gnderilmesi,
(Bizans mparatoru Herakliusa,
ran Kisras Hsrev Pervize, Msr Hakimi Mukavksa, Habeistan Necaisine, Umman, Yemame, Bahreyn, Yemen emirlerine).
Hayberin fethedilmesi. Hz.
Alinin dillere destan kahramanlklar gstermesi, Yahudilerin ba
cengaveri Merhab bir hamlede
yere sermesi. Fedek Yahudilerinin
vergiye balanmas. Bir Yahudi
karsnn Hz. Peygamberi zehirleme teebbs.
Safiyye ile izdivac.

154

Siyer-i Neb

629

629

630

Muta nikahnn yasaklanmas.

Mekkeden Habeistana gm
olan mslmanlarn Medineye
dnmeleri. Hz. Alinin Kardei
Cafer-i Tayyarn son kafile ile dn.
7 Hudeybiye Anlamas hkmlerine gre Mslmanlarn Kbeyi
ziyaret etmeleri.
Halid b. Velidin ve Amr bn-i
Asn Mslman olup Medinede
Mslmanlara iltihak.
Yemenden Eari kabilesinin,
Medineye gelip Mslman olmalar. rann Yemen Valisi olan
Bazann Mslmanl kabul.
8 Mute Harbi: Suriyede Bizansla
ilk karlama. Halid bn-i Velidin askeri dirayeti sayesinde
3.000 kiilik slam ordusunun
100.000 kiilik Bizans ordusunun karsnda durmas.
Zats-Selasil gazvesinde Amr
bn-i Asn kumandanlk etmesi.
8 Mekkenin fethi, Kbenin putlardan temizlenmesi. Galibin maluplar toptan affederek cihanmul byklk gstermesi Huneyn, Evtas, Havazin harbi.
Taifin muhasaras, putlarnn
Ebu Sfyan ve Mugirenin eliyle

Osman Keskiolu

630

155

yklmas, Harb esirleri arasna st

kzkardei eymay grnce serbest brakmas ve Havazin heyetine btn esirlerin azad olunduunu bildirmesi. Harb ganimetinden Mellefe-i Kuluba hisse verilmesi.
Kaside-i Brde airi Kab bin Zheyrin Hz. Peygamberin huzurunda gelerek Banet Suadu diye balayan mehur kasidesini
okumas ve Peygamber etraf
aydnlatan bir mealedir, her
fenal kknden kazyan
Allah kllarndan biridir
beytini syleyince, Resul- Ekremin ok memnun kalp Hrkai
erifini vermesi. (Bu kasideye
Brde denir.)
Kerimeleri Hz. Zeynebin vefat.
Olu Hz. brahimin doumu.
9 Tebk Harbi, Suriyede Bizansa
verilen Ders.
Mnafklarn bu harbe katlmaktan kanmalar ve toplandklar
Mescid-i Drarn yaklmas.
Sulh ve skun devresi: Kabilelere
mridler ve muallimler gnderilmesi, btn kabilelerden heyetler
gelip Mslman olduklarn arzet-

156

Siyer-i Neb

631

632

10

632

11

632

11

meleri (Senetl-Vfud).
Sevgili olu Hz. brahimin vefat.
Necai iin salat- gaib klmas.
Hz. Ebu Bekirin Hacc Emirlii.
Mslmanln btn Arabistan
yarmadasna yaylmas.
Veda Hacc, Hccetl-Bela, Hccets-Selam dahi denen Veda
Haccnda 100 bin kiilik bir cemaate hitablar.
Safer aynda Baki mezarlna ani
bir ziyaret yapp ahirete gm
mminleri selamlamas ve ehitlere duas.
rtihallerinden gn evvel Hz.
Ali ve Fadla dayanarak Mescide
gelip cemaate namaz kldrmas,
Ashabna hayr dolu temennilerde ve son tavsiyelerde bulunmas.
(MaysRebiul-Evvel) Fazilet dolu
nurlu bir hayattan sonra bu fani
alemden irtihalleri ve ruhunun
Refik- Alaya ykselmesi.
Yce Allahn Salat-u Selam
Ona ve Onun btn Al- Ashabna olsun.
Vasfnda szn hulasasn al:
nsand, fakat melekten efdal.