*

T
T
t

h
I

T
$'

n
n
i*

faktor penting yang mempengaruhi

kebangkitan gerakan nasionalisme di Tanah Melayu sebelum Perang Dunia
i{siua.Eincangir*n.

6. Bahasa dan kesusasteraan merupakan

A. Pengenalan ( 2l3 markah )

&.

ir.

,.^-,.1'..- -,',.:..-,.1;,"*,'
,,L:
-!:til 1.-,,L,.-,,i..i+-..
ii*iuti3ttJtti!
llLi-aiEirrraer E'yl{rirci

iiilriiiiiuiiEiai

,r

Bahasa dan kesusasteraan rilErupaiian saiair satu fhktor yang penting n1rrtyatukan
orang Melayu untuk menentang peniaiahan British. Penggunaan bahasa Melayu
scbagai mcdia pcrhubungan dan hasil sastcra yang bcrunsur nasionalismc mcniadi
pemangkin terhadap kesedaran sosioekonomi dan politik orang Melayu.
iTaiau 'uirgoi,,ra,,apur, i.rai,asa ..ia,, kniusiriuiar.eri iru'oa,r'lai, sai.u-saiuuyo iai.iu, yo,,g
,l; 'i-"*,.L
st
I siisti 1r,.1...,"
li aLiaij 5 .','L,'1,'*
JllJlll:tlt

I],*-'!*,.
i 'rriiilg

Dunia Kedua terdapat iuga fa}tor-faktor lain seperti agama,kewartawanan,golongan

intclckfual, sistcm pcndidikan dan.iuga pcngaruh luar.
B.Isi-isi ( 20 markah )
Esirasa darr Ksusasaerrra[

:i
i:

Bahasa dan kesusasteraan merupakan faktor penting dalam membangkitkan kesedaran

lir

-*

,r:,
,:a

di kalangan orefig Melayu tentang kemunduran mereka berbanding dengan kaum lain.
b. Bahasa yang digunakan sebagai bahasa perantaraan ialah Bahasa Melayu yang
.

t.

itltrfij {r.ur uc$ti:.4.l u t rllidl Lir i

{Ila:r"i.r lvitritt} u.
i iY:t r;i, \,,,,L,.,,,,:
l,.rit-,,-,,-t,,!, ,.,.-,,
8,.-,.L,.1-,.- },/r,.1,r,,tC,.1;,,- 1,i;,,
r'i5ut*eii
i"r*Lau
t8,.-,...-,,.,JBlxitl
tuirn \ lt.{DCT
Jlvs6sai -,r,.,,r
iiiJnel ta:rt$iatr i:ttlue
6ui*guru di sekolah Melaw memberi sumbangan yang besar dalam kebangkitan
kesedaran nasionalisme.Penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar di
MPSI telah memperkayakan penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu

srlErUsllJ(r ilill..rit.1aa:.tr -giiiu{rB{it PgiP{auu.{r ui r\.aicriErii rridri6 iYrrrr{rJu.rrcF.r5{ril

i*i
..-L,-,-.-; --t,'-,.*,-1,-r.rn
,*,'1,t,r!+
*o1',i,r- ita*ri*,"!,-L
*o-.,o,{.-*l-'',iliffLlsv
llii t-1.'!LLtsii *o*.!,..,.s',
iitLiisuivirS
ULiaillvgla
liiiiiJLusir-l
JLV*6er
S-iaLii

a Ltiuusisi

rc

r
il,

H
ru

lj!rUFUi

masyarakat mercapai kemaiuan.

.{

g.

Golongan nasionalis lulusan MPSI yang banyak membaca buku-buku dari Indonesia
telah menyuarakan rasa tidak puashati terhadap dasar pemerintahan British dengan
or,or,.riio .ii .Lirl"t .i".. ,rroj..i..i..I"'ie.=1,., ,rr=rr.rii" rcui,.i'iil uriiuit rr.or.yo,,i..'t.,rt ut.,,B
tJ-!,-.,',.ratrrlr
uillua
;rrlig,s

trrar.,r,.-ir*
uLi*;*te

*a*,-.t*,-:
iiiliil3iJ*i

l,-*..;.,,r;
eLiri*Jucu.aiiiBaA*i.ir'r

i,rl,,rL
1L'&L'1i Jsi5

iliLiigitJ l;.,:',1,1'h
l*i+li

7,i:8,.!
*iii$i

&.

i"'
,

Abidin bin Ahmad ( ZAABA ) yang mengkritik sikap orang Melayu yang tidak mahu
memaiukan diri.
klain bahasaidea kesedaran dan kemunduran bangsa disebarkan melalui hasil
. r , t ! . rt.r
. I I
..
t
t!cllr5.l5igtrl{Irr sgrgrLr ttuYgr?!glPGitrt}ori PuiSr.rt-igirlilrl rrrr\cirdL i riliLrdi: iidiluiii fldr.}{r
C".",,i C,,,.;i--i.
AI EJ.,,tr; i tiln{
\ ttilllLMlailr
1...,-,.-ri-,,,.- -,.-,I:,Iil--,.-,,.,*r,,,,--,,-..:-,..,:
.JJlrNl
tu
t)LJ
rilis
djilu
LitralrtJiijaaJi
I -,.-,.1..,,-1,,,- rrLlilr:lrri6ar
P'-rtur'lrtilcii
-ilaaui \
wmita.
*{arun Aminurrashid pula menulis novel l\{elur Kuala Lumpr-r yang bertemakan
nunduran orang Melayu yang memerlukan perubahan bagi mencapai kemajuan

',

aii.{ixii U{rrPgrcritdrr .ta:llalttt ttrEltruifftgl\ll.tr.d11 6,g3Eu{i.lAnl ILEUiaitHSd{ilr Llt l\illdrrgit r t,raltr6

;;

FLi*ja

tr;

.tl

22
f,mi"e*-se**,rus{Lsiff*{ r*&$[s#",&esxs&srrsr.&lcgsrsg,s;rr. wJ

t
I

Melayu'selain

itu Putera Gunung Tahan oleh Pak Sako turut

kesedaran di kalangan orang

membangkitkan

Melalu.

Agama

a'

selain daripada bahasa dan kesusasteraan golongan agama juga

memainkan peranan
pentrng daiam l(ebangkitan nasionairsme cii kalangan
orang Melayu.r'erdapat dua
iai+,, tr ^.,_ T,::
^^t^a-^y:::= .n,,^ *^_,--t,^-;;;;;;; ;;:-. :!:r
-.*,, rl^,.* rr.,J.".;-:*;,.
;i:;;:__... aat^_^^e-!ti1-ri-!i1

"*i}g !:etpeearrg kepada i,lea-i,l*i-. larrra ,Jan h*-:r.sifbt k*nserr",atlf yang ller:*lak
sistem pendidikan moden.

T
b'

Manakala Kaum Muda yang menerima pengaruh daripada

retbrmis Islam di Timur
lengah yang menuntut masyarakat lslam kembaii kepada ajaran
Islam yang sebenar

h:rd::s:l:::

c'

:,

e*:* d:: hldii.Tri ::t::s =r:!:l ;'::g gi:i i:r:h s;.cd r;.:ir:h .^-r
Hadi,s!'reik!: Tahir"
da.r
.^-!

!{a,ii A.ba-e }.,tihd rarra-Ialarud,Jin

Kemunduran orang Melayu kerana tidak mengikut ajaran
Islam yang sebenm.Mereka
mengamalkan ajaran Islam yang bercampur aduk dengan
adat dan kepercayaan yang
bercanggah dengan lslam.Kaum Muda menggesa orcng
lslam menggunakan akai

dsl:= ;:l:::*l:t:

l::b::t:::

:l:: *^*L^*: !,^L^r.^-^- t.^_^A^ ,-,^-:+- ,r^r-*

ne*di,{ilrnrr

f,

d'

r
;'

'

E"

Kaum Muda menyampaikan idea-idea ini melalui akhbar,novel

dan majalah
contohnya Al Imam yang me.nyeru umat Islam di timur
supaya membebaskan diri

dari
irclenggu penjalahan.Mereka turut mendirikan macirasah
untut( menyerbarkan lslam
J^- ^^L^^^: ::::::t _^-t:J:t-^- L:li
::=:l^ rrr^t-_-. -:tlll:--,
r\r^J--^^L At Lr^,.: Ji
i_.*.._.*..;;i ;;b. .,-*,.e
l\'{e!aka,&{rdresa!'r A! Mrrs!.r1.,Lrr ,i! p:-rlau p!t-railq ,Jan
}.,fu!rarr:r,ddirl.a1 ,Ji Kota
Bharu'Khutbah dan ceramah dan pendidikan yang diadakan
di madrasah tersebut
telah menyedarkan orang Melalr: unfuk membebaskan
tanah air daripada penjajah.
Pandangan dan penctapat Kaum Muda clitentang
oleh Kaum 'l'ua yang ticiak bersetuju
+^-L^,1^- ^^L--^-^ ^^-.L^L^- +^-L^,1^r^r^,: f:'111-^^- :_: L^*^^^-_ t.,.^+
l*:a'11 lrdat 'lai-'r ager-=a l-qlat-rt"P*nerjtaEqar'! rl:ereka ,Jis.*i:rakar: r:elalui sr:itra
Benar,Lidah Benar dan pengasuh.

ffi{xxrtai;anea

k
'

*'
&,

'

Mereka yang menulis memaparkan dan memuatkan tulisan

dalam pelbagai penerbitan
sama ada sosiar dan poritik kepada pambaca yang
men*rima
1::o*rr_kesedaran
maKumat.
Akhbar Ikhwan yang diterbitkan di Pulau Pinang misalnya
menyedarkan masyarakat
*kan kepentingan gorcngan wanita mendapat pendidikan
tinggi.
Aktrbar saudara yang diterbitkan di Pulau einang pada
tatrun l92g menonjolkan isu':s -e,.'r,a.i.,,r,"r,5i..iilL rr..,,5 i"I"1..3., 1.ari6 r.i.i*L,,,.r1,," r,,s,,uri,,,., ysr,*L.rl,*, .1.r,
}'{ela3'u sispsi+ ri:*riii:g,i: ,r*g-ri ,Jerip*d* ,Jii*$*i
+b}: crang 3sklg.
:*rri-*:-'.-]r*sg
lYarta Malaya yang diterbitkan di Singapura *"nyiurk*
tentang kemunduran sosio
ekonomi orang Melayu yang memerlukan pembelaan.Akhbar
turut menyeru supaya
kerajaatr British memberi peluang dalam prntuaui.*,
kerajaan kepada orang Melayu.

2i
{sfffi*sq.i*{#.effi

_=-ii*rp_J/*e$rs&sw-sr.&ir&css$.r-q.{};J

e'

I
i

Wartawan iuga tidak kurang pentingrya berperanan dalam

menaikkan semangat
nasionalisme di kalangan orang h{elayu antaranya ialah Ibrahim
Haji yaakob dan
Ishak Haji Mohamad yang sering menyebarkan semangat anti
British dalam warta
i"ioio,'o .i*, iriojiir.Al.i,l x.oirl, iioj;
irr,io ,rr.,-,.g..io.*i,.u, LoLo.ol,o ,o.,
ii*r*k3*li:*,4"i:cs"ti:*ii k,;;::*:is,peiiit*.iig*ii iie:*er,jrlia*:r ri,*:
seb;:g*k:i,a :*rli:lxi
akhbar Utusan Melayu.

i'ciiuiutiiaii

a'

' i.

I
d

i'

Penubuhan sekolah menyebabkan ramai yang boleh membaca

dan merasai
kegelisahan .,-ang disu*rakan oleh akhbar.Pada tahun lg20 terdapat
kira-kira 757 badt
Sekolah Melayu di Tanah Melayu dan sudah terdapat Sekolah
lnggeris,Arab dan
y*,rrra"lrL,

b. F*ii:

tah::il 192? l-,'f*ktab pergur'*nn sultil* kiirs ( I-...lDSi ,Ji*bui:ku*

,\
Malim Perak.Kemudiannya lahir golongan rakyat yang meniadi pemimpin

I
i.,

c'

..3i

r*:i;ur:;

mengambil
alih beberapa peranan vang sebelum ini dipegeng oleh gclongan bangsar.van.
Muncul lepasan sekolah Melayu,Arab,lnggeris yang ramai di antara
mereka yang
.
.tro.5o.li F"rr,j;;;L.Iic,gi.ri.r'
_ ___-__--_D-_
,rro..,l,." urr
.rri rlrwrutltr\$il
,rroloirirlor, L^ Els.lLlaittt
^
LJLitLt_ts,UtU
tvi{;t*;i$
C*!ft,r..,__
JLisriiL'i,

*
il

.'

:
.l

Persatuan Guru-guru Melayu Melaka, Persatuan Guru-guru

Melayu Negeri Sembilan.
lahir pula Majalah Guru yang kandungannya banyak **nJ*u*
semangat
mencapai kemajuan ekonomi dan sosiai di kaiangan masyarakat
Melayu.

d' seterusnya

1,,

Selcngan Intclckfual
a' Perkembangan penriidikan telah meiahirkan golongan intelektual yang sererusnya
hlrgilt dl!l::: p::::!!::: d:: pcr*h::h:: ::l::::x: x1::1:::-^+ r.^^^,r^-^a ^^-i_! ,{-p+l itik,Ji kalar"i san or?lis Ir..{ela1,r_t
f' Tokoh-tokoh Kaum Muda seperti syed syeikh Al Hadi,SheiL{r Tatrir Jalaluddin dan
Haji Abas Mohd raha me'mainkan peranan penting dalam
menimbulkan kesedaran di
kaiangan masyarakat.

fr

l:!r"i: i:: rr{ir.^-dr"hi *! r:!::i:: ::l=b:-.-= l::pld: pl::..:hrhrr rr!*

q?9

'

fl

--^:^*^l:-*^

:
:

selangor )'dan rbrahim Haji yaakob ( Kesatuan Merayu

Muda ).

inteiektual di 'lanah Melayu dipengaruhi oleh idea-iciea

,{I" :"'"Tgu1
barat
{^E^t'-A^:
l:L^-^l:-*^
^^^:^l:^*^
J^-

,,:

ir

-^L^^-:-*,^

g*lor,ga-n iri! Lintr.rk nren:!re!:as.k*n ta*alr air,Sar.ipada_pel:ja.iarli_

iH

24
f*&s,Sdsrufu $fffM"- -.". &twJ&q{.e{s&"L{effi.&fusep*rr*emml
a:,
li:

+^t^L

sepertr

*^^,,^J^-1,^6

' **'
intelektual yang mendapat pendidikan Inggeris di Kolej
Melayu Kuala
folonsan
Kangsar dan MPSI membantu dalam meningkatkan kesedaran
nasionalisme di
,
fi-* fl ."T:.*:ff
T::,Tiff,'' m'::3lHy :Hl#'t',T
!ral:
d*r'l
keisii;r're}r.'aai!
cifarg Nfela}e_i t*nnasgklali,lalani peldldlkarr
, :{?xtl}?}l*i;11St-*n

:
:

-D,.:-tl::

)"

t:

Guru-guru MPSI telah menubuhkan parti-parti politk seperti Ikatan Semenaniung

Borneo dan Ikatan Pennuda Pelajar membangkitkan semangat nasionalisme di
kalangan pelajar.
htlt

5.

Pengaruh Luar

a.

di Timur Tengah iaitu dari pengarr.:h Gerakan Pembaharuan

islam cii Mesir terutamanya cti bawah Syeikh Muhammacl Abduh menclokong
Pengaruh perkembangan

t^-

-^;,,^^-^-

r-l^*;-*^

t.^^^n,^F J,,-:^ I^t^*

t'*"t*'

,L: L^,,*

rr,,J^

seneit! Sr,'e,l
$r:e!klr
A-l Ha,li Sheikh T*h!r la!a!Lr,Jd!n,lrrn Ha!i Alraq L,fr,lr,{ r'-t.-.
"J
".;--

Pengaruh Gerakan Turki moden memunculkan gerakan pemulihan Islam iaitu

mengembalikan se.mula zaman kegemilangan Islam dan menyatukan umat Islam di
bawah empayar'lurki mempengaruhi Syeikh Wan Airmaci bin Haji Wan Muhammad
7^:-

*^-^^-:.'-t.^-

t/ ^l^^+^^

-^-:'^#!^6

i-ir,

-'-f--'--

T
:

!r

1\/t',Jlvt9u0.

!.

Yl

akhirnya membawa kepada penangkapan beliau dan pengharaman Kesatuan Melayu

:]

:.

,l

t
I
t
I
, t
.t\Eliitu.ill ivl'Elclju iytl-tt.td
luic.Lllttlt ltdur i ar&il1.lju putar UErJultrrts LritiiiA
.rr+rr,rir,r iiCECIi
i?l+1i-11:*t-ItIJiri! {Fr!rrtrr,1r*nr-1
,"**.1 ;r'rl-,,.,.-,1...-.., i.:fii:r;:
1q-,,-.i iii=i;:UiiiiCUiigl;,i_iii
T}.it..1,,,
iii!iij+Lar-&ir
rLriius u,.rxiit }'-.dp!'1rnr
lr,i=i.:j ii lr"'^',
i.::iii'i,i iiiEiigiii.i
)'ei:g

i ?llltuulidli

l^-

ft-++^6i

.,-+,.1-

m^a56+^-^

l.^1,..^^^--

Siam dan n:**-:bentrrk !-resarE Islanr ,J! !rawa!: l-1r!$-itgai-: Tur.kib. Pada Februari l9lS,pejuang gerakan pemulihan Islam di Singapura seperti Kassim
Ismail Mansor dan Nur Alam Syah menganjurkan supaya askar India yang beragama
lslam bersatu dan bangkit melancarkan dahagi menentang tsritish.
rr^-^--,L

d.

I^-:

r-,l^-^^:-

-..1^ -^l^t..i

I!^*.L,,L^-

Cr^-^|.^+ T\6---^

r-l^-

J^- C^-^t.-+

Islatn vattq -rr1effpeus-.i!"ulii Hq;! Haj! Ibrahinr S!,Jin *:*l-:*!:,-:hkar *rlw4ilgannvs ,j!
Johor tetspi kurang mendapat sambutan.
Pari Komunis Indonesia pula cuba menyebarkan tahaman komunis dalam kalangan
orang Melayu melalui kunlungan Alimin <ian'l'an Malaka yang berkunjung ke'i'anah

l/r^l^.-' +^+--i *^^-t !-^-^-^ f,^L^*-* i*i L^*^-+^--^-

Nasi*rral In,lor-'iesia aj'irr1s c*ba nier'!F*!-tgai'iih! pela,iar MPSI densan

slogannya " Satu bangsa,satu bahas4Satu tanah air " yang menjalankan dasar tidak
beke'rjasama dengan penjajah.Ia menmik minat lbrahim Hj Yaakob dan Ishak Haji
Muhammad yang kemudiannya menubuhkan Kesatuan Melayu Muda I tgjT

: rl

l*

.tl

J^-^^- ^*^*-

r^i^-

Jt"'t,:t-r*rit ;>ulir Parti

Pl:g::*l Chilt ::rll!';:i P.r:'-rl.:! 1911 ;':::g dip*pi::l:h

b*r;; a;,r-

g.

t
T
;

e1i atul:*:a.n ker*j aai: fu!*i-rch

i_i d

! Clr i na.

Pengaruh India pula melalui gerakan yang dipetopori oleh Mahatma Ghandi melalui
Parti Kongres akhirnya berjaya menuntur ke.merdekaan pada
ogos lg47
mendorong nasionalis Metayu bergiat membebaskan negara dan penjalahan.

ls

D^-^^-'L

$"

e,l ! Tzrnali l-.4 e! il Lr ":

Perang Rusia-Jepun 1905 yang dimenangi oleh Jepun menguatkan lagi kepercaya{ul
R:ereka bahawa barat tidak sekuat yang drjangkakan.

;'

).

l: lxt yli t:;1.*:;

-^*t.^-

+ali'

-'-"itri----ir-f- rij Li

n as

i*n,:

l'^-^-l^I.^^!is

*},

l:*r E:t:-:-t

J: L-..,^L

t^^^ rr:-^t

l'l:

25

#fu *t"#qi:*&.-{}.fl &d*::-"&-{$e#/"ee&r"rsfu *s,#m&i$w#-$.e**ru-l

&i6!+ ..^.--^q-^-,L:

t
I
t
:

Kcimpu*rn(2markah)
tsahasa cian iresusasteraan rnernaini<an peranao pentirry daiani mernbangi<itir,:an
kesedaran nasionalisme di Tanah Melayu.Melalui behasa rebagai alat penyatuan dan
karya sastera yang dihasilkan maka idea perjuangan nasionalisrne dapat disebarkan
dengan meluas.
I

U.

i.rll*r*-tli.r, loir, 3,o116 rrr.rrrl.,.i ,..rrrL.",,gorr.f."Lcrr,go,,

fakt+r' inr t+lsh llter:i$lbuiheu k*se.dararl nasio*a! dan p+litik 3,a*g *:earbuhtika:r
1Y..1o., Logoirrrorrolr.rr. i,.r,".lop,"i

menielang Peiang Dunia Ksduatelah wuiud kesedaran kebangsaan di kalangan orang

T
ir

t,
;

t
:.i

*
:l

,i

:'

T
;
'ii

26

ffilsrsgus&gma

;" *[qE /lsssrq&$e]!s,&iq$spq&s0lrtf