Giới thiệu phân tích báo cáo tài chính

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright
Nin kha 2011-2013
Phn tch ti chnh

Bi c
K ton ti chnh 1st ed.

Ch.6: Gii thiu v phn tch bo co ti chnh
Chng 6
GII THIU V PHN TCH BO CO TI CHNH

Stickney & Weil, K ton Ti chnh: Gii thiu v khi nim, phng php v cng dng, Nh xut
bn Dryden, nm 1997. Bn dch ting Vit do Chng trnh ging dy kinh t Fulbright thuc i
hc Kinh t TP.HCM bin son v thc hin. Chng trnh ging dy kinh t Fulbright chu trch
nhim v tnh chnh xc ca vic dch thut. Trong trng hp c khc bit th ti liu nguyn gc s
c s dng lm cn c.
MC CH HC TP
1. Hiu c mi lin h gia mc sinh li v mc ri ro d kin ca hot ng u t v vai
tr ca phn tch bo co ti chnh trong vic cung cp thng tin v mc sinh li v ri ro.
2. Hiu c ch li ca t s sinh li trn tng ti sn (ROA) nh l thc o ca kh nng
sinh li t hot ng sn xut kinh doanh ca cng ty, c lp i vi hot ng huy ng
vn v hiu c cch phn chia ROA thnh hai thnh t l li nhun bin v t s vng
quay ti sn.
3. Hiu c ch li ca t s sinh li trn vn c phn thng (ROCE) nh l thc o ca li
nhun thu c t s phi hp gia kt qu kinh doanh v hot ng huy ng vn, bng
cch phn tch ROCE ra cc thnh phn: li nhun bin, vng quay ti sn, v h s n by
ti chnh
4. Hiu c im mnh v im yu ca thu nhp mi c phiu thng nh l thc o ca
kh nng sinh li.
5. Hiu c s khc bit gia ri ro ca kh nng thanh khon ngn hn v di hn (kh nng
thanh ton). Cc t s s dng trong bng bo co ti chnh c s dng nh gi hai
kha cnh ri ro ny.
6. Pht trin cc k nng din dch mt cch hiu qu cc kt qu ca vic phn tch kh
nng sinh li v ri ro.
7. Pht trin cc k nng thnh lp cc bng d tr ti chnh.
8. Hiu c ch li ca cc bng d tr ti chnh trong vic nh gi mt cng ty.
Chng 1 n Chng 5 tho lun mc ch, cc khi nim c bn, cch lp v s
dng ba bng bo co ti chnh c bn: Bng cn i ti sn, bng bo co thu nhp v bng bo
co ngn lu. Chng 7 n Chng 15 kho st tng qut cc nguyn tc k ton c bn c
tha nhn m cc k ton vin s dng trong vic thnh lp cc bng bo co ny.
Trc khi i su vo nghin cu cc nguyn tc k ton, chng ti s gii thiu trong
chng ny cc cng c v cc k thut phn tch cc bng bo co ti chnh. Hu ht n lc
phn tch bo co ti chnh nhm nh gi kh nng sinh li v ri ro ca mt cng ty. Cc nh
phn tch t c mc ch ny bng cch kho st cc mi lin h gia cc khon mc khc
nhau trong bng bo co ti chnh, th hin di hnh thc cc h s bo co ti chnh. Chng
Clyde P. Stickney, Roman L. Weil
Bn dch: Kim Dung

Hiu nh: Nguyn Minh Kiu, T nh Khi
Phn tch ti chnh

Bi c

ny nghin cu mt vi h s bo co ti chnh thng thng v minh ha ch li ca chng

trong vic nh gi kh nng sinh li v ri ro ca mt cng ty.
Cc kt qu ca mt bn phn tch nh th cho php cc nh phn tch (1) nh gi hot
ng qua v tnh hnh ti chnh hin ti ca mt cng ty (ch yu l hot ng qua) v (2)
d kin tnh hnh hot ng trong tng lai v cc iu kin ca cng ty (ch yu l tnh hnh
hot ng trong tng lai). Ngoi ra, cc kt qu phn tch ni trn s h tr cho nh gi ca
nh qun l v hot ng ca i th cnh tranh, nh gi ca cc c ng v hot ng ca ban
qun tr, v nh gi ca cc t chc chng c quyn ca nh nc v hot ng ca mt cng
ty thng qua cc s liu trong qu kh.
Chng ny tp trung vo cc phn tch nh th. Vic kho st cc bo co ti chnh v
tc ng ca nhng thay i trong chnh sch hoc chin lc, chng hn nh sn xut thm sn
phm mi hoc thay th vic huy ng vn bng cc khon cho vay vi vic huy ng vn bng
vn c phn, nhn mnh n vic phn tch cc d liu k hoch. Cc nh qun tr lp ra mt b
cc bn d tr ti chnh, cn c trn cc chin lc hoc chnh sch mi ny nghin cu cc
tc ng ca n. Cc nh phn tch cng s dng cc bn d tr ti chnh trong vic nh gi
mt cng ty, chng hn nh vic nh gi mt cng ty trc khi c quyt nh sp nhp. Bn ph
lc trong chng ny s tho lun cch thnh lp v s dng cc bn d tr ti chnh.
MC CH CA VIC PHN TCH BO CO TI CHNH
Cu hi u tin m nh phn tch hi khi phn tch mt b bo co ti chnh l: "Ta ang
tm kim iu g? tr li cu hi ny cn c mt s hiu bit v cc quyt nh u t.
minh ha, gi s rng bn c tha hng gia ti l 25 ngn USD v phi quyt nh
lm g vi s tin ny. Bn gii hn quyt nh u t trong vic hoc l mua mt chng ch tin
gi mt ngn hng a phng, hoc mua c phn ti cng ty Horrigan, vi gi bn hin hnh
l 50 USD mi c phiu. Bn s quyt nh trn c s mc sinh li v mc ri ro d kin t mi
loi hnh u t.
Ngn hng hin nay tr li sut l 5% mi nm trn chng ch tin gi. Bi v ngn hng
c l s khng ngng hot ng, bn hu nh chc chn l c mt mc thu nhp l 5% mi nm.
Mc sinh li t u t trong c phiu ca cng ty Horrigan c hai thnh t. u tin,
trong nhiu nm lin cng ty tr c tc bng tin mt l 0,625USD mi c phn, v bn d kin
rng n s tip tc tr c tc nh vy trong tng lai. ng thi gi th trng ca c phiu c
th thay i trong khong thi gian bn mua c phiu n lc bn bn n trong tng lai. S
khc bit gia gi bn v gi mua, thng c gi l li vn (hoc l vn), l thnh t th hai
ca mc sinh li trong vic mua c phiu.
Vic u t vo c phiu thng c nhiu ri ro hn l chng ch tin gi. Kh nng sinh
li trong tng lai ca cng ty c th tc ng n s thay i c tc v gi th trng trong
tng lai. Nu i th cnh trnh gii thiu sn phm mi c sc cnh tranh cao hn so vi sn
phm ca cng ty Horrigan trn th trng, thu nhp trong tng lai c l s t hn d kin hin
nay ca bn. Nu cng ty Horrigan c c nhng khm ph quan trng hoc gii thiu thnh
cng sn phm mi ca h, thu nhp trong tng lai c l s ln hn d kin hin nay ca bn.
Cc yu t kinh t quan trng nh lm pht v nhng thay i trong cc mi quan h
quc t cng s tc ng n gi th trng c phiu cng ty Horrigan. Tng t nh th, cc
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

yu t nh hng n ngnh ngh kinh doanh ca cng ty, chng hn vic thiu thn cc nguyn
liu th hoc cc hot ng can thip ca chnh ph, c th s nh hng n gi th trng ca
c phiu. Bi v c nhn mi ngi thng thch ri ro thp hn ri ro cao, nu bn mua c
phiu ca cng ty Horrigan c l bn s trng i mc sinh li cao hn khi bn u t vo chng
ch tin gi.
Cc nghin cu l thuyt v thc nghim cho thy li nhun d kin trong vic u t
vo mt cng ty c lin h vi kh nng sinh li ca cng ty. Cc nh phn tch nghin cu thu
nhp trong qu kh ca mt cng ty hiu c hot ng ca n v d bo kh nng sinh
li ca n trong tng lai.
Cc quyt nh u t cng yu cu cc nh phn tch nh gi ri ro trong mi quan h
vi li nhun d kin. Mt cng ty c th thy rng n ang thiu tin mt v khng th chi tr
mt khon n ngn hn n hn hoc l mt khon n di hn qu ln n ni cng ty khng
th tr ni tin li v vn gc. Cc bn bo co ti chnh cung cp cc thng tin nh gi cc
yu t ri ro tc ng n li nhun d kin nh th no.
V vy, cc bn phn tch bo co ti chnh kho st mt vi kha cnh v kh nng sinh
li hoc mc ri ro ca mt cng ty. Hnh 6.1 tm tt mi quan h gia bn phn tch bo co ti
chnh v cc quyt nh u t.
CH LI CA CC T S
c gi c th gp kh khn khi tr li cc cu hi t nhng thng tin th trong cc bn
bo co ti chnh. V d, ngi ta khng th nh gi kh nng sinh li ca mt cng ty khi xem
xt lng thu nhp rng. S so snh thu nhp vi ti sn hoc vn c s dng to ra cc
khon thu nhp c th l c ch.
Cc nh phn tch din t mi lin h gia cc khon mc trong bo co ti chnh di
hnh thc cc t s. Mt vi t s so snh cc khon mc trong bn bo co thu nhp; mt vi t
s ch s dng cc d liu trong bng cn i ti sn; nhng t s khc lin kt hai hoc ba bng
bo co ti chnh. Cc t s gip phn tch cc bo co ti chnh bi v n tm tt cc d liu
di mt hnh thc d hiu, d din dch v so snh.
Cc t s, nu ng mt mnh, cung cp rt t thng tin. V d:t s sinh li t vn c
phn thng l 8.6%, iu ny cho thy cng ty hot ng tt hay khng? Sau khi tnh ton
cc t s, cc nh phn tch phi so snh chng vi mt tiu chun no . Danh sch sau y
cung cp vi tiu chun:
1. T s k hoch trong k
2. T s tng ng trong k trc cho cng mt cng ty
3. T s tng ng cho mt cng ty tng t trong cng mt ngnh
4. T s bnh qun cho cc cng ty khc trong cng mt ngnh
Cc phn sau ca chng ny s tho lun nhng kh khn gp phi trong vic s dng
mi tiu chun ny so snh.
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

HNH 6.1
Mi lin h gia phn tch cc bo co ti chnh v cc quyt nh u t
Chiu thi gian
Qu kh
Hin ti
Tng lai
Phn tch bo co ti chnh

Kh nng sinh li
Li nhun d kin
Ri ro (kh nng thanh ton

ngn v di hn)
Ri ro
Quyt nh u t
Cc phn tip theo m t mt vi t s hu dng trong vic nh gi kh nng sinh li v

mt vi kha cnh khc ca ri ro. minh ha vic tnh ton cc t s khc nhau, chng ta s
dng nhng d liu cho cng ty Horrigan t nm th hai cho ti nm th t trong bng 6.1 (bng
bo co thu nhp i chiu), bng 6.2 (bng tng kt ti sn i chiu), v bng 6.3 (bng bo
co ngn lu i chiu). Mc ch ca chng ta l kho st cc thay i trong cc t s khc nhau
trong khong thi gian l ba nm. Chng ta gi bn phn tch nh th l bn phn tch s liu
theo chui thi gian. Hnh thc phn tch ny khc vi phn tch cho, vn lin quan n vic so
snh cc t s ca mt cng ty vi cc t s ca nhng cng ty khc trong mt khong thi gian
c th. Mt vi vn lin quan n vic phn tch cho s c trnh by cui chng (xem
bi tp 11, 12, 13 v 28).
PHN TCH KH NNG SINH LI
Mt cng ty tham gia hot ng sn xut to ra thu nhp rng. Phn ny tho lun ba
cch o kh nng sinh li:
1. T s sinh li trn tng ti sn
2. T s sinh li trn vn c phn thng
3. Thu nhp ca mi c phn thng
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
BNG 6.1
Cng ty Horrigan
Bng bo co thu nhp i chiu
(n v tnh: triu USD)
Ngy cui nm l ngy 31/12
Nm 2
Nm 3
Nm 4
$210
$310
$475
Gi vn hng bn
$119
$179
$280
Chi ph bn hng
36
42
53
Chi ph hnh chnh
15
17
22
Khu hao
12
14
18
10
16
$187
$262
$389
$23
$48
$86
Thu thu nhp
14
26
Thu nhp rng
$16
$34
$60
Doanh thu
Tr chi ph
Li
Tng s
Thu nhp rng trc thu
T S SINH LI TRN TNG TI SN

T s sinh li trn tng ti sn (ROA) o lng hot ng ca mt cng ty trong vic s
dng ti sn to ra thu nhp (c lp vi vic huy ng vn mua cc ti sn ). Cc
chng trc m t ba hot ng kinh doanh ch yu: u t, huy ng vn, v hot ng sn
xut kinh doanh. T s sinh li trn tng ti sn (ROA) ni kt cc kt qu ca hot ng sn
xut kinh doanh vi hot ng u t ca mt cng ty, khng k n vic cng ty dng ngun
vn no phc v cho cc hot ng u t ca mnh. Nh vy, ROA c gng o lng thnh
cng ca mt cng ty trong vic sn xut v bn hng ho cng nh dch v cho khch hng, cc
hot ng ny ch yu l trch nhim ca nhng ngi ph trch sn xut v tip th. T s sinh
li trn tng ti sn khng tnh n vic huy ng vn hn hp (vn vay v vn c phn), mt
hot ng thuc phm vi trch nhim ca nhng ngi lm cng tc ti chnh. Ging nh vic
tnh ton ca hu ht cc t s sinh li, t s ny chia thu nhp hoc kt qu kinh doanh (bng
mt n v o lng) cho cc ti sn hoc vn cn c to ra thu nhp . Cch tnh ton ROA
nh sau:
ROA
Thu nhap rong Chi ph lai vay a khau tr phan tiet kiem thue thu nhap
Tong tai san bnh quan
t s, ROA s dng mt con s thu nhp cho thy thu nhp trc khi phn phi cho
ngi cung cp vn. Bi v cc cng ty tnh ton thu nhp rng sau khi tr chi ph li vay, cc
nh phn tch cn phi cng li chi ph li vay vo thu nhp rng nu phn t s khng tnh n
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

chi ph huy ng vn. Do cc cng ty c th khu tr chi ph li vay khi tnh ton thu nhp chu
thu, chi ph li vay khng lm gim thu nhp rng sau thu bng vi tng s ca chi ph li.
Nh vy, tnh ton t s ca ROA, nh phn tch cng li chi ph li khu tr thu thu
nhp m vic tr li tit kim c.
V d, cng ty Horrigan bo co chi ph li nm th t (xem bng 6.1) l 16 triu la.
Thu sut thu thu nhp l 30% thu nhp trc thu. Bi v Horrigan c th khu tr li khi tnh
ton thu nhp chu thu, nn tit kim c thu thu nhp l 4,8 triu la (= 0,3*16 triu la).
Chi ph li vay sau thu rng l 11,2 triu la (=16 triu la - 4,8 triu la). tnh ton thu
nhp trc khi tr li cho ngi cho vay, nh phn tch cng li vo thu nhp rng 11,2 triu
la. Nh phn tch khng cn cng li c tc tr cho c ng bi v cng ty khng khu tr
chng nh chi ph khi tnh ton thu nhp rng; thu nhp rng th hin s lng c s dng
chi tr cho ngi gp vn c phn.
Bi v chng ta ang tnh ton t sut li nhun cho mt nm, lng u t mu s cn
phn nh lng ti sn trung bnh c s dng trong sut c nm. Mt con s cha hon chnh
Thu nhap rong Chi ph lai vay a khau tr phan tiet kiem thue thu nhap
Tong tai san bnh quan
$60 ($16 - 4,8)
12,2%
0,5($520 650)
nhng c th chp nhn c cho tng ti sn bnh qun l phn na tng s ti sn s dng vo
u nm v na kia vo cui nm. Vic tnh ton t sut sinh li trn tng ti sn cho cng ty
Horrigan vo nm th 04 nh sau:
ROA
Nh vy, vi mi la ti sn s dng, Ban Qun Tr cng ty Horrigan thu c

0,122 la trong sut nm th 4 trc khi tr tin cho ngi cung cp vn. T sut sinh li trn
tng ti sn l 8,9% trong nm 3 v 6% trong nm 2. Nh vy t sut sinh li tng ln n nh
trong sut chu k 3 nm.
T sut sinh li trn tng ti sn c mt mi lin h c bit i vi ngi cho vay, hoc
ch n, ca mt cng ty. Nhng ngi cho vay ny c quyn i hi u tin trn ti sn ca
cng ty trc ngi ch s hu c phn thng. Nhng ngi cho vay nhn c phn thu nhp
ca h theo nh hp ng k kt. Cng ty thng tr li vay trc khi thanh ton cc khon
khc, v d nh tr c tc, cho nhng ngi cp vn khc. Khi gia hn n hoc cung cp cc
khon n cho cng ty, nhng ngi cho vay mun chc chn rng cng ty c th to ra mc sinh
li trn ti sn vt tri hn chi ph ca n.
Cc c ng thng nhn ra rng mc sinh li trn tng ti sn tht hu ch khi s dng
nh gi tc dng n by ti chnh, s c tho lun k cng hn trong chng ny.
PHN TCH T SUT SINH LI TRN TNG TI SN
nghin cu nhng thay i trong t sut sinh li trn tng ti sn, cc nh phn tch c
th tch ROA thnh 2 tch s ca 2 t sut khc nhau. Khi chng ta c th tng 1 trong 2 t s
ny, chng ta c th ci thin t sut sinh li. Vic tch ra nh sau:
T sut sinh li trn tng
ti sn
T sut li nhun bin

(trc khi tr li vay v tr
T sut quay vng

tng ti sn
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

thu)
Hoc l:
Thu nhp rng + Chi ph
li
Thu nhp rng + Chi ph

li vay khu tr thu
=
Tng ti sn bnh qun
vay khu tr thu

Doanh thu
Doanh thu
x
Tng ti sn
bnh qun
T sut li nhun bin cho thy kh nng ca mt cng ty trong vic kim tra mc chi
ph lin quan n doanh thu. Bng cch gi cho ch ph thp, mt cng ty c th tng li nhun
t mt mc doanh thu no , v nh vy c th lm tng t sut li nhun bin. T sut quay
vng tng ti sn o lng kh nng ca mt cng ty to ra doanh thu t mt mc u t
trong ti sn no . Lng ti sn cng ty cn cng b to ra lng doanh thu nht nh th
mc quay vng ti sn cng ln. Mc quay vng tng ti sn o lng kh nng ca cng ty
trong vic kim sot u t trn mt mc doanh thu nht nh.
Bng 6.4 tch ra t sut sinh li trn tng ti sn ca cng ty Horrigan thnh li nhun
bin v t sut quay vng tng ti sn trong nm th 2, nm th 3 v nm th 4. T sut quay
vng trn tng ti sn gia nm th 2 v nm th 3 c ci thin nhiu, phn ln l nh s tng
ln ca t sut li nhun bin t 9,3% n 13,2%. T sut quay vng trn tng ti sn c duy
tr tng i n nh gia 2 nm ny. Mt khc ngi ta c th cho rng phn ln s ci thin
trong t sut sinh li trn tng ti sn gia nm th 3 v nm th 4 l do s tng ln ca vng
quay tng ti sn. Cng ty tng doanh thu t mi la u t trong tng ti sn t 0,67 la trong
nm th 3 n 0,81 la doanh thu trn mi la u t vo ti sn trong nm th 4. T s quay
vng tng ti sn tng ln, cng vi s ci thin trong t sut li nhun bin, cho php cng ty
Horrigan tng t sut sinh li trn tng ti sn trong nm th 4. xc nh chnh xc nhng l
do thay i ca kh nng sinh li ca cng ty Horrigan trong sut thi gian 3 nm ny, chng ta
phi phn tch nhng thay i trong t sut li nhun bin v t sut quay vng tng ti sn.
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
BNG 6.2.
Cng ty Horrigan
Bng tng kt ti sn i chiu
(n v tnh: triu USD)
Nm 1
Nm 2
Nm 3
Nm 4
$10
$14
$8
$12
Cc khon phi thu (rng )
26
36
46
76
Hng tn kho
14
30
46
83
$50
$80
$100
$171
t ai
$20
$30
$60
$60
Nh xng
150
150
150
190
70
192
276
313
(40)
(52)
(66)
(84)
Tng ti sn c nh
$200
$320
$420
$479
Tng ti sn
$520
$400
$520
$650
$25
$30
$35
$50
10
13
15
20
10
20
$40
$50
$60
$90
50
50
100
150
$90
$100
$160
$240
$100
$150
$160
$160
Tin bn c phiu thng d
20
100
120
120
Thu nhp gi li
40
50
80
130
Tng vn c phn
$160
$300
$360
$410
Tng n v vn c phn
$250
$400
$520
$650
Ti sn c
Tin mt
Tng ti sn lu ng
Thit b
Tr khu hao tch ly
N v vn c phn
Cc khon phi tr
Lng phi tr
Thu thu nhp phi tr
Tng n ngn hn
Tri phiu phi tr
Tng n
C phiu thng (mnh gi 10$)
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
BNG 6.3
Cng ty Horrigan
Bo co ngn lu
Nm 2
Nm 3
Nm 4
16
34
60
12
14
18
Tng ca khon phi tr
15
Tng ca lng phi tr
Tng ca thu phi tr
10
Tng ca khon phi thu
(10)
(10)
(30)
Tng ca hng tn kho
(16)
(16)
(37)
12
32
41
(10)
(30)
HOT NG KINH DOANH

Li nhun rng
Cng thm
Chi ph khu hao
Tr i:
Ngn lu t sn xut kinh doanh

HOT NG U T
Mua t
Mua nh
(40)
Mua thit b
Ngn lu t hot ng u t
(122)
(84)
(37)
(132)
(144)
(77)
50
50
HUY NG VN
Pht hnh tri phiu
Pht hnh c phiu thng
Chia c tc
Ngn lu t huy ng vn
Thay i lng tin mt
130
30
(6)
(4)
(10)
124
76
40
(6)
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

Cc cng ty ci thin t sut sinh li trn tng ti sn bng cch tng ln t sut li nhun
bin, t sut quay vng ti sn, hoc c hai. Mt vi cng ty, c nhng s linh ng khi thay
i thnh t ny hoc thnh t khc. V d: mt cng ty bn sn phm hng ha trong mt th
trng cnh tranh cao c l s t c c hi tng li nhun bin. C l cng ty cn phi ci
thin mc quay vng ti sn ca n (v d: kim tra cht ch hng ha tn kho gim n mc
thp nht thi gian hng ha tn kho) tng t sut sinh li trn tng ti sn. Cc hot ng ca
cc cng ty khc c th s yu cu mt mc u t ng k trong ti sn, my mc v thit b.
Nhu cu cho vic u t nh th c l s lm gii hn kh nng ca cng ty trong vic tng t
sut sinh li trn tng ti sn bng cch tng mc quay vng ti sn ca n. Cng ty c l cn
phi c nhng hot ng cn thit tng li nhun bin (v d, to uy tn cho nhn hiu sn
phm ca n).
BNG 6.4
Phn tch t s li nhun trn tng ti sn
Li nhun rng cng
chi ph li vay ( tr
khon thu tit kim
c)
Bnh qun tng ti sn
Nm 1
16 + (5 - 1.5)
Li nhun rng cng

chi ph li vay ( tr
khon thu tit kim
c)
Nm 2
16 + (5 - 1.5)
Nm 3
210
1/2 (250 + 400)
6%
9.3%
0.65
34 + (10 - 3)
34 + (10 - 3)
310
310
1/2 (400 + 520)
8.9%
13.2%
0.67
60 + (16 - 4.8)
60 + (16 - 4.8)
475
1/2 (520 + 650)
Bnh qun tng ti

sn
210
1/2 (400 + 520)
Doanh s
1/2 (250 + 400)
Doanh s
12.2%
475
=
15%
10
1/2 (520 + 650)

x
0.81
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

PHN TCH NHNG THAY I TRONG T SUT LI NHUN BIN

Cc thay i trong chi ph ca mt cng ty lin quan n doanh thu lm cho t sut li
nhun bin thay i. xem xt mi quan h ny, ta cn trnh by cc chi ph v thu nhp rng
nh t l ca doanh thu. Bng 6.5 trnh by mt phn tch nh vy, nh chng 4 m t trong
bng bo co thu nhp tnh theo %, cho cng ty Horrigan. S phn tch ny thay i hnh thc
bo co thu nhp thng l bng cch tr i chi ph li ( khu tr thu) nh l khon chi ph
cui cng. T l % ca li nhun trc li vay v trc khi tr thu tng ng vi cc t sut li
nhun bin (trc li v thu lin quan) trong bng 6.4.
S phn tch trong bng 6.5 ch ra rng vic ci thin t sut li nhun bin ca cng ty
Horrigan trong sut 3 nm ch yu l t vic gim cc chi ph bn hng, chi ph qun l, v chi
ph khu hao theo % ca doanh thu. Cc nh phn tch cn phi kho st k hn cc l do ca
vic gim ny.
BNG 6.5
Cng ty Horrigan
Bn bo co li nhun tnh theo phn trm
Nm 2
Nm 3
Nm 4
100%
100%
100%
Gi vn hng bn
56.7%
57.7%
58.8%
Chi ph bn hng
17.1
13.6
11.2
Chi ph qun l chung
7.1
5.5
4.6
Chi ph khu hao
5.7
4.5
3.8
86.6%
81.3%
78.5%
13.4%
18.7%
21.5%
4.1
5.5
6.5
9.3%
13.2%
15%
1.7
2.2
2.4
7.6%
11.0%
12.6%
Doanh s
Tr chi ph hot ng
Cng chi ph
Li nhun trc thu v li vay
Thu li tc (30%)
Li nhun trc li v nh hng thu ca li vay
Li vay (tr phn nh hng n thu thu nhp)
Li nhun rng
C phi l vic gim chi ph bn hng theo t l % ca doanh thu phn nh vic gim chi
ph qung co c th nh hng xu n doanh thu trong tng lai?
C phi l vic gim chi ph khu hao theo t l % ca doanh thu phn nh vic khng
tng lng my mc v thit b khi doanh thu tng ln?
11
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
Mc khc c phi cc t l % gim ny l bi tng hiu qu kinh t do quy m khi cng ty

tng cc chi ph tip th, chi ph qun l v chi ph khu hao trn mt lng ln sn phm
c sn xut ra?
Khng phi l s lng hoc khuynh hng ca mt t s no , ring mt mnh n,

lm cho cc nh phn tch quan tm. Cc t s ch ra cc phn cn phi c phn tch k cng
hn. V d, cc nh phn tch cn phi kho st t l % tng ln ca gi vn hng bn so vi
doanh thu. Mc tng ny c th phn nh mt chnh sch gi lm gim li gp (gi bn tr i gi
vn hng bn) tng s lng hng bn, mt chnh sch c th thnh cng trong vic tng li
nhun mc d % li gp c th gim. Mt khc, vic gim li gp cn c th l do cng ty mua
hng ha thay th cho hng ha tn kho vi gi c cao hn trong khi gi bn khng thay i.
Hoc l cng ty c th tng lng hng tn kho b hng hoc qu hn.
PHN TCH CC THAY I TRONG T SUT QUAY VNG TNG TI SN
T sut quay vng tng ti sn tng hp cc tc ng ca cc t sut quay vng ca tng
thnh t cu thnh ti sn. Cc nh phn tch thng hay tnh ton 3 t sut quay vng ti sn
ring bit: quay vng cc khon phi thu, quay vng hng tn kho v quay vng nh xng thit
b.
Quay vng cc khon phi thu: T sut quay vng cc khon phi thu ch ra cng ty
thu c tin mt nhanh hay chm. T sut quay vng cc khon phi thu bng doanh thu rng
khng bng tin mt chia cho cc khon phi thu bnh qun. Hu ht cc cng ty u bn hng
ha v dch v khng thu tin mt, ngoi tr mt vi cng ty bn l (cc ca hng bn thc phm
n nhanh) giao dch trc tip vi ngi tiu dng cui cng. i vi cng ty Horrigan, t sut
quay vng cc khon phi thu trong nm th 4, gi nh l khng thu tin mt (tt c doanh thu
u qua ti khon) nh sau:
Doanh thu rng khng bng tin mt
Cc khon phi thu bnh qun
$475
0,5 ($46 + $76)
= 7,8 ln mi nm
Cc nh phn tch thng din t mc quay vng cc khon phi thu di hnh thc ca
bnh qun s ngy trong khong thi gian t lc cng ty bn hng cho n khi n thu c tin
mt, i khi c gi l S ngy cc khon phi thu cn tn ng hoc s ngy cha thu
c cc khon phi thu. tnh ton t sut ny, chia 365 ngy cho t sut quay vng cc
khon phi thu. Thi gian cn tn ng cc khon phi thu ca cng ty Horrigan trong nm th 4
bnh qun l 46,8 ngy (365 ngy/7,8 ln mi nm). Nh vy, bnh qun mt khong 1,5 thng
sau ngy bn hng mi thu c tin. iu ny l tt hoc xu ty thuc vo cc iu kin bn
hng. Nu iu kin bn hng l thi hn 30 ngy, quay vng cc khon phi thu ch ra thi
gian thu tin khng ng vi iu kin bn hng. Kt qu cho thy cng ty cn phi xem xt
li cc mn n v hot ng thu n. Nu cng ty giao iu kin l thi hn l 60 ngy, t sut
cho thy cng ty x l tt cc khon phi thu.
Vng quay hng tn kho: T sut quay vng hng tn kho cho thy cng ty bn hng
trong kho nhanh hay chm, c o lng bng t sut lu chuyn hng ha. Mc quay vng
hng tn kho bng gi vn hng bn chia cho bnh qun hng tn kho trong sut k. Mc quay
vng hng ha cho cng ty Horrigan nm th 4 nh sau:
12
Bn dch: Kim Dung

Gi vn hng bn
Tn kho bnh qun

Phn tch ti chnh

Bi c
$280
0,5 ($46+ $83)
= 4,3 ln mi nm
Hng ha c lu tr trong kho trung bnh khong 85 ngy (= 365 ngy/4,3 ln mi

nm) trc khi bn.
Vic kim tra vng quay hng tn kho a n hai cch xem xt tri ngc nhau. Cc
cng ty thch bn c cng nhiu hng cng tt, vi s ngy hng tn kho thp nht. Vic tng
t sut quay vng hng ha gia cc chu k cho thy chi ph dnh cho hng tn kho gim i.
Mc khc, nhng nh qun l khng mun c qu t hng tn kho p ng nhu cu ngi mua
kp thi. Vic tng t sut quay vng hng tn kho c th l tn hiu ca vic mt khch hng, do
vy l ci gi phi tr cho nhng ch li t c ca vic gim lng tin u t cho hng
ha tn kho. Cc cng ty cn phi cn i hp l hai khuynh hng tri ngc ny c c
mc tn kho l tng nht v mc quay vng hng tn kho tt nht.
Vi nh phn tch tnh ton t sut quay vng hng tn kho bng cch chia doanh thu,
hn l gi vn hng bn, cho bnh qun hng tn kho. Cho n khi t sut gi bn i vi gi vn
hng bn cn duy tr tng i n nh, vic o lng s ch ra nhng thay i trong khuynh
hng ca hng tn kho trong k. Vic s dng doanh thu t s s a n vic o lng
khng chnh xc t sut quay vng hng tn kho tnh s ngy trung bnh lng hng tn kho
sn sng bn.
Vng quay ti sn thit b nh xng: T sut quay vng ti sn thit b nh xng cho
thy mi quan h gia u t trong ti sn thit b nh xng nh ca, thit b, my mc v
doanh thu. T sut quay vng ti sn thit b nh xng cho cng ty Horrigan vo nm th 4 nh
sau:
Doanh thu
Ti sn thit b nh xng bnh qun
$475
0,5 ($420+ $479)
= 1,1 ln mi nm
Nh vy, 1 la u t trong thit b nh xng to ra 1,1 la doanh thu trong nm th

4.
Mt vi nh phn tch thy rng s nghch o ca t sut ny hu ch trong vic so snh
tnh cht hot ng sn xut kinh doanh ca cc cng ty khc nhau. S nghch o ny cho thy
lng la cn phi u t vo thit b nh xng to ra 1 la doanh thu. i vi cng ty
Horrigan, t sut ny l 0,95 la. Horrigan cn 0,95 la u t vo nh xng thit b to ra
1 la doanh thu. So snh lng ti sn to ra 1 la doanh thu ca cng ty AT&T vi cng
ty Safeway Stores trong nm nay. AT&T cn 2,70 la ti sn to ra 1 la doanh thu trong
khi Safeway Stores, mt c s bn l vi lng ti sn thit b nh xng khim tn, ch yu cu
0,16 la ti sn mi la doanh thu. AT&T c yu cu ti sn ln hn to ra doanh thu,
Safeway Stores th khng.
Cn phi thn trng khi din dch cc thay i ny trong t sut quay vng ti sn thit b
nh xng. Cc cng ty thng u t thit b nh xng (v d, phng tin sn xut) nhiu
13
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
giai on trc khi ti sn ny to ra doanh thu t cc sn phm sn xut ra. Nh vy, mt t l

quay vng ti sn thit b nh xng thp hoc gim c th cho thy mt cng ty ang m rng
sn xut chun b cho s pht trin trong tng lai. Mt khc, mt cng ty d on c vic
suy gim doanh thu c th ct gim vn u t cho sn phm. Vic c th lm tng t sut
quay vng thit b nh xng.
Tm tt v vng quay ti sn
Chng ta nhn thy rng t sut quay vng tng ti sn cho cng ty Horrigan c
duy tr n nh trong nm th 2 v nm th 3 nhng tng ln trong nm th 4. Bng 6.6 trnh by
4 t sut quay vng cp n ca cng ty Horrigan trong khong thi gian ba nm. T sut
quay vng cc khon phi thu tng u trong sut ba nm, cho thy hoc l loi tr c cc
khon n kh i hoc l c c cc n lc tt trong vic thu hi n. T s quay vng hng
tn kho gim trong sut ba nm. Cng vi kt qu ny l t l tng ln ca gi vn hng bn so
vi doanh thu c trnh by trong bng 6.5 cho thy c l cng ty u t qu nhiu vo hng
tn kho, m nhng hng tn kho ny b gim gi theo thi gian.
Phn ln vic tng ln trong mc quay vng tng ti sn gia nm 3 v nm 4 c c t
vic tng t sut quay vng ti sn thit b nh xng. Lu rng trong bo co ngn lu ca
cng ty Horrigan ti bng 6.3, chi ph t ai, nh xng, v thit b gim trong sut ba nm, c
l l do vic tng ln ca t sut quay vng ti sn thit b nh xng. Nh phn tch nn hi
rng Nguyn nhn ca vic gim ny l g?
BNG 6.6
Cng ty Horigan
Cc t sut quay vng ti sn nm th 2, nm th 3 v nm th 4
Nm 2
Nm 3
Nm 4
0,65
0,67
0,81
Quay vng cc khon phi thu
6,8
7,6
7,8
Quay vng hng tn kho
5,4
4,7
4,3
Quay vng ti sn thit b nh xng
0,8
0,8
1,1
Quay vng tng ti sn
Tm tt vic phn tch t sut sinh li trn tng ti sn

T sut sinh li trn tng ti sn gip nh gi hot ng ca mt cng ty trong vic s
dng ti sn to ra thu nhp, c lp vi vic huy ng vn hnh thnh ti sn . T sut
sinh li trn tng ti sn c kt qu t tc ng qua li ca cc thnh t ring bit: Mc li nhun
bin v mc quay vng tng ti sn.
T sut li nhun bin c c t mi lin h gia cc chi ph khc nhau v doanh thu.
14
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

Mc quay vng tng ti sn phn nh tc ng ca tc quay vng ca cc khon phi thu,

hng tn kho, v ti sn thit b nh xng.
Vic phn tch cng ty Horrigan cho thy cc iu sau:
1. T sut sinh li trn tng ti sn tng ln trong ba nm, t nm 2 n nm 4.

2. Li nhun bin tng ln trong sut ba nm v vic ci thin mc quay vng tng ti sn trong
sut nm th 4 gii thch mc tng t sut sinh li trn tng ti sn.
3. Vic gim ng k t l % chi ph bn hng, chi ph qun l, chi ph khu hao so vi doanh
thu gii thch s ci thin ca mc li nhun bin. Nh phn tch cn t ra cu hi c phi l
s gim ny c kt qu t vic ct gim chi ph bn hng v chi ph qun l, mt s ct gim
c l s c nhng tc ng c hi cho doanh thu v hot ng ca cng ty trong tng lai.
4. S thay i trong mc quay vng tng ti sn phn nh tc ng ca vic tng ln cc t sut
quay vng cc khon phi thu v ti sn thit b nh xng v s gim ca t sut quay vng
hng tn kho. S tng ca mc quay vng ti sn thit b nh xng cng vi vic gim chi
ph khu hao tnh theo t l phn trm, c l lin quan n mc gim u t mi my mc
v thit b, s gim st ny c th nh hng n nng lc sn xut trong tng lai. Nh
phn tch cn t cu hi l liu vic gim t sut quay vng hng tn kho, cng vi vic
tng t l phn trm gi vn hng bn so vi doanh thu, ch ra mc tng ca hng kho qu
hn hoc cc vn khc v hng tn kho.
T SUT SINH LI TRN VN C PHN THNG
T sut sinh li trn vn c phn thng o lng kt qu ca cng ty trong vic s
dng ti sn to ra thu nhp v li cho cc c ng ca c phn thng. Khc vi t sut sinh
li trn ti sn, t sut sinh li trn vn c phn c xem xt n chi ph huy ng vn. Nh vy
vic o lng kh nng sinh li ny kt hp vi kt qu ca hot ng sn xut kinh doanh, u
t v cc quyt nh huy ng vn. Vic tnh ton t sut sinh li trn vn c phn thng nh
sau:
ROCE =
Thu nhp rng C tc cho c phiu u i

Bnh qun vn c phn thng
T s: tnh ton lng thu nhp c th chuyn sang vn c phn thng, nh phn
tch tr i tng s tin cn thit bi hon cho ngi cung cp vn i ly vic s dng vn
ca h. Cc chi ph c tr i khi tnh ton thu nhp rng bao gm chi ph li, do vy nh phn
tch khng cn quan tm n li na. Bi v cc chi ph c loi tr khi c tc, cc nh phn
tch phi tr i mi khon thu nhp dng tr li cho c phn u i ra khi thu nhp rng
(thng th c tc cho c phn u i c cng b trong chu k), o lng mc sinh li
cho c phn thng.
15
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
Mu s: vn cung cp bi c ng thng trong sut k bng bnh qun tng c phn

thng (tnh theo mnh gi), cng vn gp vt qu mnh gi ca c phn thng, v thu nhp
gi li trong k (cng c th tnh mu s bng cch tr i vn c phn u i bnh qun t tng
vn c phn bnh qun).
T sut sinh li trn vn c phn thng ca cng ty Horrigan nm th 4 nh sau:
Thu nhp rng C tc cho c phn u i
Vn c phn thng bnh qun
60$ 0$
0,5 (360$ + 410$)
= 15,6%
T sut sinh li trn vn c phn thng l 7% trong nm th 2 v 10,3% trong nm th

3. T sut sinh li trn vn c phn thng tng ln trong sut ba nm.
MI LIN H GIA MC SINH LI TRN TNG TI SN V MC SINH LI
TRN VN C PHN THNG
Hnh 6.2 minh ha 2 cch o lng t sut sinh li cp n cho cng ty Horrigan
vo nm th 2, nm th 3 v nm th 4. Mi nm, t sut sinh li trn vn c phn thng vt
qu t sut sinh li trn tng ti sn. Mi quan h ny thng c xem xt nh th no trong
nhng cng ty c li nhun?
16
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
HNH 6.2
T sut sinh li cho cng ty Horrigan
15%
T s li nhun
trn vn c phn
thng
10%
T s li nhun
trn tng ti sn
5%
Nm 2
Nm 3
Nm 4
T sut sinh li trn tng ti sn o lng kh nng sinh li ca mt cng ty trc khi tr
bt c mt khon no cho ngi cung cp vn. Li nhun to ra t ti sn phi c tnh ton
phn chia theo phn ng gp ca nhng nh cung ng vn khc nhau. Phn li chia cho ngi
cho vay bng mc li theo hp ng tha thun ( iu chnh cho khon tit kim thu).
Phn li chia cho cc c ng u i, nu c, s bng vi c tc cho c phiu u i. Bt c
phn thu nhp no cn li s thuc v c ng thng; ngha l, c ng thng c quyn yu
cu phn di ra trn tng thu nhp sau khi ngi cho vay v cc c ng u i nhn c
phn ca h theo hp ng. Nh vy,
T sut sinh
li trn tng
ti sn
Mc sinh li
Mc sinh li i
i
vi
ngi
+
vi c phiu u
cho vay (li)

i (c tc)
Mc sinh li i vi
c phiu thng
(phn cn li)
By gi chng ta c th thy rng t sut sinh li trn vn c phn thng s vt qu t

sut sinh li trn tng ti sn, khi t sut sinh li trn tng ti sn vt qu chi ph li khu tr
thu thu nhp (gi nh l cng ty hin khng c c phn u i). Trong nm th 4, t sut sinh
li trn tng ti sn l 12,2% v chi ph li khu tr thu thu nhp l 5,6% [ = (1,0 0,3)(16
$)/0,5(160$ + 240$)]; xem bng 6.1 v 6.2]. Mc sinh li trn ti sn vt qu chi ph li
khu tr thu thu nhp thuc v c ng thng.
17
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

C ng thng thu c mc sinh li cao hn nhng h phi chu nhiu ri ro hn

trong vic u t ca h. Ri ro ny pht sinh t n nn cng ty phi gnh chu v trch nhim
phi tr mt s tin c nh vo mt thi im nht nh. Phn tip theo s tho lun hin tng
ny, gi l n by ti chnh.
N BY TI CHNH
Thut ng n by ti chnh m t vic huy ng vn vi n v c phiu u i tng
ln mc sinh li tim nng ca vn c phn thng. Cho n khi cng ty cn kim c t sut
sinh li trn tng ti sn vt qu t sut n phi tr cho vic huy ng vn mua ti sn, t
sut sinh li cho vn c phn thng s tng ln.
Minh ha n by ti chnh: Bng 6.8 kho st hin tng ny. Cng ty c s dng
vn vay v cng ty khng s dng vn vay c hai u c lng ti sn vi gi tr l $100.000.
Cng ty c s dng vn vay, vay $40.000 vi li sut l 10% mi nm. Cng ty khng s dng
vn vay huy ng vn t c ng thng. C hai cng ty tr thu thu nhp l 30%.
u tin hy xem xt mt nm c thu nhp cao. C hai cng ty kim c $10.000 trc
khi tr li (nhng sau thu, loi tr tc ng ca thu i vi li sut). 1 iu ny cho thy t sut
sinh li trn tng ti sn ca c hai cng ty l 10% (= $10.000 / $100.000). Thu nhp rng ca
cng ty c s dng vn vay l $7.200 [= 10.000 (1,0 0,3 thu sut) x (0,1 li sut x $40.000
i vay)], cho thy t sut sinh li trn vn c phn thng l 12% (= $7.200 / $60.000 ). Thu
nhp rng ca cng ty khng s dng vn vay l $10.000, cho thy t sut sinh li trn vn c
phn l 10%. Vn vay lm tng t sut sinh li cho c ng ca cng ty c s dng vn vay bi
v tin vn c huy ng bi nhng ngi cho vay di hn l 10% nhng ch phi tr li sut
sau thu l 7% [= (1,0 0,3 thu sut) x (0,1 li sut)]. 3% thm vo t sut sinh li trn mi
la ca ti sn huy ng t ngi cho vay lm tng mc sinh li cho c ng thng nh bng
phn tch sau y ch r:
T SUT SINH LI TRN C PHN THNG
Thng d ca mc sinh li trn phn ti sn c t vay n:
(0,10 0,07) x ($40.000)
$1.200
Mc sinh li trn phn ti sn c t vn c phn thng:

(0,10) x ($60.000)
$6.000
Tng mc sinh li cho c phn thng:
$ 7.200
Vn c phn thng:
$60.000
Mc sinh li trn vn c phn thng:

$7.200 / $60.000
12%
Mc d vn vay lm tng mc sinh li trn vn c phn thng trong mt nm hot ng

c li, mc tng ny s ln hn nu cng ty huy ng mt t l vn vay di hn cao hn na, d
nhin cng lc mc ri ro cng s tng cao ln. V d, gi s cng ty c ti sn l $100.000
vi $50.000 vay di hn v $50.000 vn c phn. Thu nhp rng ca cng ty c s dng vn vay
1
Khi nim ny thng c tnh: = Thu nhp rng + Li vay*(1 thu sut) hoc: = EBIT*(1 thu sut).
18
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

trong trng hp ny s l $6.500 [=$10.000 (1,0 0,3 thu sut) x (0,1 x $50.000 vn vay)].
T sut sinh li trn vn c phn thng s l 13% (= $6.500 / $50.000 ). So snh vi t sut
sinh li 12% khi n di hn ch l 40% trn tng ti sn. Vic tng vn vay t 40% ln 50%, gi
nh li sut khng i, lm tng t sut sinh li t 12% n 13%.
T sut sinh li 13% trn vn c phn thng c cc thnh t sau:
T SUT SINH LI TRN C PHN THNG
Thng d ca mc sinh li trn phn ti sn c t vn vay:
(0,1-0,07)*($50,000)
$1.500
Mc sinh li trn phn ti sn c t huy ng phn thng:

(0,1)*($50.000)
$5.000
Tng mc sinh li trn c phn thng:
$6.500
Vn c phn thng:
$50.000
Mc sinh li trn vn c phn thng:

$6.500 / $50.000
13%
Vn vay lm tng t sut sinh li trn vn c phn thng khi t sut sinh li trn tng
ti sn vt qu chi ph vn vay (sau thu). Tuy nhin, t l n cng ln th c ng thng cng
phi chu nhiu ri ro hn. Hn na, cng ty khng th tng n m khng tng chi ph n. Khi
n vay cng ln, ri ro ph sn hoc mt kh thanh ton cng ln. Nhng ngi cho vay bao
gm c nhng ngi u t vo tri phiu cng ty, i hi t sut sinh li (li sut) cao hn
b vo ri ro cao hn m h phi gnh chu. Mt lc no chi ph n s vt qu t sut sinh
li trn tng ti sn. Lc ny, vn vay khng lm tng thm t sut sinh li tim nng trn vn
c phn na. Phn ln cc cng ty sn xut ln i vay khong 30% n 60% trn tng ti sn.
Bng 6.8 cng ch ra tc ng ca vn vay i vi mt nm hot ng trung bnh v mt
nm hot ng km. Trong nm hot ng trung bnh, vn vay khng lm tng hoc gim t sut
sinh li trn c phn thng bi v mc sinh li trn tng ti sn l 7% v chi ph n di hn sau
thu cng l 7%. Trong nm hot ng km, mc sinh li trn tng ti sn 4% tt xung di
7% chi ph n sau thu. Mc sinh li trn vn c phn thng h xung thp hn mc sinh li
trn tng ti sn, ch cn 2%. R rng l, vn vay c tc ng theo hai hng. N lm tng t
sut sinh li vo nhng nm hot ng tt, nhng ngi i vay phi chu ri ro l vo nhng
nm hot ng yu km kt qu s ti t hn so vi trng hp khng c vn vay.
19
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
BNG 6.8
Tc ng ca li vay trn t sut sinh li t vn c phn thng
(Thu sut thu nhp l 30% ca thu nhp trc thu)
Vn di hn
N di
hn vi li
sut
10%/nm
Vn c
phn
Thu nhp Li vay

sau thu, sau thu
nhng
(b)
trc khi
tr li
vay
(a)
Thu nhp
rng
T sut T sut
sinh li
sinh li
trn tng trn vn
ti sn
c phn
(%)
thng
(c)
(%)
Mt nm hot ng c
li
Cty c s dng vn vay
$40.000
$60.000
$10.000
$2.800
$7.200
10.0%
12.0%
100.000
10.000
10.000
10.0
10.0
40.000
60.000
7.000
2.800
4.200
7.0
7.0
100.000
7.000
7.000
7.0
7.0
40.000
60.000
4.000
2.800
1.200
4.0
2.0
100.000
4.000
4.000
4.0
4.0
Cty khng s dng vn

vay
Mt nm bnh thng
Cty c s dng vn vay
Cty khng s dng vn
vay
Mt nm hot ng
km
Cty c s dng vn vay
Cty khng s dng vn
vay
(a)
Khng tnh phn li nhun tit kim c (sau thu) do li gy ra. Thu nhp trc thu &
li (EBIT) cho nm hot ng tt l $14.2864 , cho nm bnh thng l $10.000 , cho
nm hot ng km l $5.714
(b)
$40.000 (vay) x 0,1 (li sut) x [1 0,3 (thu sut thu nhp)]. Cc con s trong ct trc
cho thu nhp sau thu khng bao gm tc ng ca li trn thu.
(c)
Mi nm, t sut sinh li trn tng ti sn u nh nhau, cho c 2 cng ty, t sut sinh li
trn vn c phn thng cho cng ty khng s dng vn vay l 10%, 7% v 4% tng
ng.
PHN TCH T SUT SINH LI TRN VN C PHN

T sut sinh li trn vn c phn c tch ra thnh nhiu thnh t (tng t nh khi
tch t sut sinh li trn tng ti sn):
T sut sinh li
T sut li nhun
20
H s
H s n
by ti
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
trn vn c
bin (sau khi tr
quay vng
phn thng
chi ph li vay v
tng ti sn
chnh
c tc u i)
T l li nhun bin ch ra phn doanh thu cn li cho c ng thng sau khi tr mi
chi ph hot ng v thanh ton cho ngi cho vay v c phiu u i. Mc quay vng tng ti
sn cho thy doanh thu to ra t mi la ti sn. T l vn vay cho thy tng quan gia phn
vn c c t c phiu thng v phn vn ca ngi cho vay v c phiu u i. T l vn
vay cng ln th t l vn c phn thng cng nh v t l vn t ngi cho vay v c phiu u
i cng ln. Nh vy, t l vn vay cng ln th quy m n by ti chnh cng ln.
Phn tch t sut sinh li t vn c phn cho cng ty Horrigan nm th 4:
60$
60$
0,5 (360$ + 410$)

15,6%
475$
=
475$
0,5 (520$+ 650$)
12,6%
0,5 (520$+ 650 $)

0,5 (360$+ 410$)
0,81
1,5
Bng 6.9 tch t sut sinh li trn vn c phn thng cho cng ty Horrigan vo nm 2,
nm 3 v nm 4. Phn ln kt qu tng ln trong t sut sinh li trn vn c phn thng l do
vic tng li nhun bin trong khong thi gian 3 nm v vic tng mc quay vng tng ti sn
trong nm th 4. T sut vn vay c duy tr kh n nh trong k.
BNG 6.9
Cng ty Horrigan
Phn tch t sut sinh li trn vn c phn thng
T sut sinh li
Li
Mc quay
trn vn c
nhun
vng tng
phn thng
bin
ti sn
T sut
vn vay
Nm 2
7,0%
7,6%
0,65
1,4
Nm 3
10,3%
11,0%
0,67
1,4
Nm 4
15,6%
12,6%
0,81
1,5
THU NHP MI C PHIU THNG

Thu nhp mi c phiu thng l cch th ba tnh ton kh nng sinh li. Thu nhp
mi c phiu bng thu nhp rng ca c phiu thng chia cho trung bnh s c phiu thng
trong sut chu k. Thu nhp mi c phiu cho cng ty Horrigan vo nm th 4 nh sau:
21
Bn dch: Kim Dung

Thu nhp
rng
Phn tch ti chnh

Bi c
C tc ca c
phiu u i

$60 triu $0
= $3,75 mi c phiu
=
16 triu c phiu2
Trung bnh s c phiu thng lu

hnh trong k
Thu nhp mi c phiu l $1,28 (=16$/12,5) cho nm2 v $2,19 (=$ 34/15,5) cho nm
th 3.
Mt cng ty vi chng khon ang lu hnh m nhng ngi nm gi c quyn chuyn
i thnh c phiu thng c th bo co 2 loi li tc trn c phiu: Li tc c bn trn tng c
phiu (li tc c c t kt qu tnh ton nh trn) v li tc suy vi trn tng c phn. Tri
phiu c th chuyn i v c phiu u i c th chuyn i cho php ngi s hu i
trc tip ly c phiu thng. Nhiu cng ty c k hoch cho ngi lao ng quyn c nhn
c phiu thng ca cng ty (stock-option plans). Khi ngi s hu chuyn i chng khon ca
h hoc khi ngi lao ng thc thi quyn ca h, cng ty s pht hnh thm c phiu thng.
Khi , li tc c bn trn tng c phn s gim xung. K ton vin gi s st gim nh th l
s suy vi (dilution). Khi mt cng ty c chng khon tn ng n mc nu i ly c phiu
thng s lm gim li tc c bn trn tng c phiu xung qu 3%, cc nguyn tc k ton i
hi phi trnh by hai trng hp: Li tc c bn trn tng c phn v li tc suy vi trn tng c
phn.
Cc cng ty khng c chng khon c th chuyn i hoc cc loi chng khon c th
b suy vi thng tnh li tc trn tng c phn theo cch thng thng. Cc cng ty, nu chng
khon hin hnh ca h c kh nng gy suy vi ng k cho li tc trn tng c phn, cn phi
trnh by c hai gi tr ca li tc trn tng c phn. Bi tp 29 cui chng ny s kho st k
cng hn vic tnh li tc trn tng c phn.
Din dch li tc trn tng c phn: Mt vi k ton vin v nh phn tch ti chnh
ch trch vic xem li tc trn tng c phn l thc o kh nng sinh li, bi v n khng tnh
n lng ti sn hoc vn cn thit to mc li nhun . Hai cng ty c cng li tc v li
tc trn tng c phn nhng khng cng kh nng sinh li nu mt trong hai cng ty cn gp i
lng ti sn hoc vn to ra li tc bng vi li tc ca cng ty kia.
Trong vic so snh cc cng ty, mc li tc trn tng c phn c nhng hn ch khi s
dng. V d, gi nh rng hai cng ty c cng li tc, vn c phn thng, v t sut sinh li
trn vn c phn. Mt cng ty c th c li tc trn tng c phn thp hn ch v n c mt
lng c phiu lu hnh ln hn (c th do bi mnh gi c phn thp hoc do chnh sch gi li
li tc khc nhau; xem bi tp 20 cui chng).
T s gi th trng so vi li tc (price-earnings ratio): Cc nh phn tch thng so
snh li tc trn tng c phn vi gi th trng ca c phiu. H thng din t s so snh ny
bng t s gi trn li nhun (= gi th trng mi c phiu / li tc mi c phiu). V d, mi c
phiu thng ca cng ty Horrigan bn vi gi $50 vo cui nm th 4. T s gi trn li nhun,
thng gi l t s P/E, l 13,3 trn 1 (= $50/ $3,75). Cc nh phn tch thng din t mi lin
h bng cch ni: Chng khon bn mc 13,3 ln li tc.
2
Bng 6.2 cho thy trong sut nm c $160 triu vn c ng thng (theo mnh gi), trong khi mnh gi mi c
phiu l $10. Nh vy c th tnh ra s c phiu l 16 triu.
22
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
Bng gi chng khon v bo co k ton thng trnh by t s gi / li nhun. Nh

phn tch phi din dch t s ny tht thn trng. Trong trng hp cng ty c nhng b phn
ngng hot ng hoc c nhng li l bt thng, c gi cn xc nh rng t s c cng b
s dng con s thu nhp trc hoc sau nh hng ca nhng t bin trn. Tng t, t s
P/E cho cc cng ty ang l rng trong nm hin ti i khi l s dng. iu ny l do ngi
tnh ton, khi tnh t s P/E, chuyn l rng trong nm sang li nhun d kin di hn.
phc v ng chc nng ca mnh, t s P/E cn s dng d liu v li tc bnh thng v lin
tc mu s (ngha l, d liu v li tc 2 bn tri trong hnh 4.4). Bng ph lc cho chng
ny s tho lun y hn vic s dng li tc trn mi c phn nh gi cng ty.
TM TT V VIC PHN TCH KH NNG LI NHUN

Chng ny gii thiu ba cch nh gi kh nng li nhun ca mt cng ty. Bi v t
sut sinh li trn tng ti sn v t sut sinh li trn vn c phn thng gn li tc vi mc vn
cn c to ra li tc , chng ta phi ch n hai cch tnh ton kh nng sinh li.
HNH 6.3: T sut kh nng sinh li

Mc 1
T sut
sinh li trn
ti sn
T sut sinh li
cho ngi cho vay
v c ng u i
T sut
sinh li trn vn
c phn thng
Mc 2
T l li
nhun bin
T sut quay vng

tng ti sn
T l li
nhun bin
T sut quay vng

tng ti sn
T sut
vn vay
Mc 3
T l chi
ph so vi
doanh thu
Mc quay vng cc
khon phi thu, mc quay
vng hng tn kho, mc
quay vng ti sn thit b
nh xng
T l chi
ph so vi
doanh thu
Mc quay vng cc
khon phi thu, mc
quay vng hng tn kho,
mc quay vng ti sn
thit b nh xng
Hnh 6.3 tm tt bng phn tch ni trn. mc chung nht (mc 1), bng
phn tch cp n phng php o lng kh nng sinh li tng qut v tnh hiu qu ca n
by ti chnh. mc k tip (mc 2), chng ta phn tch phng php o lng kh nng
sinh li tng qut thnh li nhun bin, mc quay vng ti sn v mc vn vay. mc th 3,
chng ta li phn tch li nhun bin v t sut quay vng ti sn hiu thu o nguyn nhn
ca s thay i kh nng li nhun.
23
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

S phn tch su sc i hi nh phn tch phi hiu tng trng hp c th ty thuc vo

mc tng ng ca s khc nhau hoc s thay i kh nng li nhun.
PHN TCH RI RO
Khi cn quyt nh loi hnh u t, cc nh phn tch phi cn nhc v phn tch ri ro.
Cc yu t khc nhau tc ng n ri ro ca cc cng ty kinh doanh:
1. Cc yu t kinh t nh tng lm pht, tng li sut, tht nghip hoc suy thoi.
2. Cc yu t ngnh nh tng cnh tranh, thiu nguyn liu th, s thay i trong k thut, hoc
tng cc hot ng can thip ca chnh ph, hoc cc chnh sch chng c quyn hoc bo
v mi trng.
3. Cc yu t trong ni b cng ty, nh nh cng, s mt mt phng tin sn xut do chy
hoc cc nguyn nhn khc, hoc do kh nng qun l km ca lnh o cng ty.
Cc nh phn tch ch yu nh gi xem cc cng ty c kh nng v n khng; v ngi
cho vay & cc nh u t c th b mt vn nu cng ty b v n.
Cc nh phn tch nh gi ri ro ch yu da trn kh nng thanh khon ca cng ty.
Tin mt v ti sn gn vi tin mt l nhng ngun cn thit gip cng ty i ph vi cc loi
ri ro khc nhau; ngha l nhng ngun chuyn i nhanh chng thnh tin to cho cng ty mt
s linh hot ti chnh. Tin mt cng l cu ni cho php cc hot ng sn xut kinh doanh, u
t v huy ng vn ca cng ty c hiu qu v thun li.
nh gi kh nng thanh khon cn c trc thi gian theo chiu ngang. Xem xt nhng
cu hi tip theo sau:
1. Cng ty c tin mt thanh ton khon n n hn vo ngy mai khng?
2. Cng ty s c tin mt thanh ton khon n n hn 6 thng sau khng?
3. Cng ty s c tin mt thanh ton khon n n hn 5 nm sau khng?
tr li cu hi u tin, cc nh phn tch cn quan tm n lng tin mt c trong
tay v trong ngn hng so vi khon n ngy mai. tr li cu hi th hai, cc nh phn tch
phi so snh s n n hn trong k vi lng tin mt d kin c c t sn xut kinh doanh
trong 6 thng ti v t cc khon vay mi. tr li cu hi th ba, cc nh phn tch ch n
kh nng to ra tin mt trong tng lai ca cng ty v lng n di hn n k.
PHNG PHP TNH RI RO CA KH NNG THANH KHON NGN HN

Phn ny tho lun 4 bin php nh gi ri ro ca kh nng thanh khon ngn hn: (1) t
l kh nng thanh ton hin hnh, (2) t l thanh khon nhanh, (3) t l ngn lu t hot ng
kinh doanh so vi n ngn hn, v (4) t l quay vng vn lu ng.
T l kh nng thanh ton hin hnh: t l ny bng ti sn lu ng chia cho n ngn
hn. Lu rng ti sn lu ng gm tin mt v ti sn c th chuyn i thnh tin mt, bn
24
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

hoc tiu th trong vng mt nm k t ngy ghi trn bng tng kt ti sn. N ngn hn bao
gm cc cam kt tr tin mt (hoc cung cp dch v) trong vng 1 nm. Nh vy, t l kh nng
thanh ton n hin hnh ch ra kh nng p ng cc cam kt ngn hn ca cng ty. T l kh
nng thanh ton n hin hnh vo ngy 31/12 nm 1 , nm 2, nm 3 & nm 4, nh sau:
Ngy 31/12 nm 01
T l kh nng thanh ton

hin hnh
Ti sn lu ng
$50
1,25 trn 1,0
1,60 trn 1,0
1,67 trn 1,0
1,90 trn 1,0
N ngn hn
$40
Ngy 31/12 nm 02
$80
$50
Ngy 31/12 nm 03
$100
$60
Ngy 31/12 nm 04
$171
$90
Mc d cc nh phn tch thng mong mun ti sn lu ng ln hn n ngn hn, cc

thay i trong khuynh hng ca t l ny c th gy hiu lm. V d, khi t l kh nng thanh
ton hin hnh vt qu 1 trn 1, mc tng bng nhau trn c ti sn lu ng v n ngn hn
(do hng tn kho tr chm) a n vic gim t l, trong khi cng mc gim bng nhau (tr cc
khon phi tr) a n vic tng t l kh nng thanh ton hin hnh.
Khi c suy thoi, cng ty c th dng tin mt hoc ti sn lu ng tr n ngn hn.
Khi t l kh nng thanh ton hin hnh ln hn 1, hnh ng s lm tng t l ny ln.
thi k hng thnh, cng ty c th gi tin mt li bng cch tr hon cc khon n ngn hn,
gy ra tc ng ngc li. Nh vy, t l kh nng thanh ton hin hnh cao c th xy ra khi
hot ng kinh doanh khng my thun li, ngc li, kh nng thanh ton hin hnh thp c th
xy ra khi cng ty ang hot ng c li nhun.
Hn na, cc nh qun tr c kh nng thay i t l kh nng thanh ton hin hnh. H
c th lm nhng bc c ch to ra bn bo co ti chnh c t l kh nng thanh ton hin
hnh tt hn so vi trung bnh hoc bnh thng. V d: gn n cui nm ti chnh, mt cng ty
c th hon mua hng tr chm. Hoc cng ty thu hi li cc khon cho vay cng nhn vin
(c xp loi vo ti sn c nh), v dng tin thu c gim n ngn hn. Khi t l kh
nng thanh ton hin hnh vt qu 1, thng l nh vy, nhng vic lm c th lm tng t
l kh nng thanh ton hin hnh. Cc nh phn tch gi cch xoay s ny l ngh thut trang
25
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
tr.
Mc d cc nh phn tch thng s dng t l kh nng thanh ton hin hnh trong bn
phn tch bo co, hng thay i ca n khng nht thit ch ra cc thay i ng k, v cc nh
qun l c th xoay s mt cch d dng.
T l thanh khon nhanh: mt bin dng ca t l kh nng thanh ton hin hnh l t
l thanh khon nhanh (i khi c gi l h s "th a-xt"). T s ca t l thanh khon nhanh
l cc ti sn lu ng m cng ty c th chuyn i d dng thnh tin mt. Thng thng l
tin mt, chng khon c th mua bn ngay, v cc khon phi thu. Mt vi doanh nghip c th
chuyn i hng tn kho thnh tin mt nhanh hn l doanh nghip khc thu hi cc khon phi
thu. Ty trng hp m cc nh phn tch nn tnh cc khon phi thu vo hoc loi tr hng tn
kho ra. Mu s gm tt c cc khon n ngn hn.
Gi nh rng t l thanh khon nhanh ca cng ty Horrigan gm cc khon phi thu
nhng loi tr hng tn kho, t l thanh khon nhanh vo ngy 31/12 nm 1, nm 2, nm 3, v
nm 4 nh sau:
T l thanh khon
nhanh
Ngy 31/12 nm 01
$36
Tin mt, chng khon c

th bn trn th trng, cc
khon phi thu
=
N ngn hn
0,9 trn 1,0
1,0 trn 1,0
0,9 trn 1,0
0,98 trn 1,0
$40
Ngy 31/12 nm 02
$50
$50
Ngy 31/12 nm 03
$54
$60
Ngy 31/12 nm 04
$88
$90
Trong khi t l kh nng thanh ton hin hnh tng u trong sut k, t l kh nng
thanh khon ngay li tng i n nh. Mc tng ca t l kh nng thanh ton hin hnh ch
yu l do tng hng tn kho.
T l ngn lu t hot ng sn xut kinh doanh i vi n ngn hn: mt s nh
phn tch ch trch t l kh nng thanh ton hin hnh v t l thanh khon ngay bi v s liu
c s dng l s liu thi im. Nu ti thi im , s liu bo co cao hoc thp mt cch
khc thng, cc t l trn khng phn nh c iu kin bnh thng.
26
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
T l ngn lu t hot ng sn xut kinh doanh i vi n ngn hn khc phc nhng

nhc im ny. T s ca t l l ngn lu t hot ng sn xut kinh doanh trong nm. Mu s
l n ngn hn trung bnh trong nm. T l ngn lu t hot ng sn xut kinh doanh i vi n
ngn hn cho cng ty Horrigan vo nm 2, nm 3, v nm 4 nh sau:
T l ngn lu t hot ng sn
xut kinh doanh i vi n
ngn hn
Nm 02
$12
Ngn lu t hot ng
=
sn xut kinh doanh

N ngn hn trung bnh
26,7%
58,2%
54,7%
0,5 ($40 +$50 )

Nm 03
$32
0,5 ($50 + $60 )
Nm 04
$41
0,5 ($60 + $90 )
Mt cng ty lnh mnh v ti chnh thng c t l 40% tr ln. Nh vy kh nng thanh

ton ca cng ty c ci thin ng k gia nm 2 v nm 3.
T sut quay vng vn lu ng: Trong sut chu k hot ng, mt cng ty:
1. Mua chu hng ha t ngi cung cp
2. Bn chu hng ha cho khch hng
3. Thu hi n t khch hng, v
4. Tr n cho ngi cung cp
Chu k ny xy ra lin tc ti hu ht cc t chc kinh doanh. S ngy hng tn kho (365
ngy/t sut quay vng hng tn kho) cho thy thi gian t lc mua hng n lc bn hng tn
kho trong k. S ngy cc khon phi thu cn tn ng (365 ngy / t sut quay vng cc khon
phi thu) cho thy thi gian t lc bn hng trong kho n lc thu c tin mt t khch hng.
Cc cng ty cn huy ng vn cho hng tn kho v cc khon phi thu. Ngi cung cp
thng p ng c mt phn vn cn thit. S ngy cc khon phi tr cha c thanh ton
(365 ngy / t sut quay vng cc khon phi tr) cho thy khong thi gian t lc mua chu
hng n lc tr tin cho ngi cung cp. T sut quay vng cc khon phi tr bng tr gi mua
chia cho bnh qun cc khon phi tr. Mc d cc cng ty khng cho bit tr gi mua, cc nh
phn tch c th phng chng s liu theo cng thc sau:
27
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
Tr gi mua = Gi vn hng bn + Tn kho cui k Tn kho u k

Tr gi hng mua ca cng ty Horrigan nh sau:
Tr gi mua
Gi vn
Tn kho
cui k
Hng bn
Tn kho
u k
Nm 2
$135
$119
$30
$14
Nm 3
$195
$179
$46
$30
Nm 4
$317
$280
$83
$46
T sut quay vng cc khon phi tr cho nm 4 nh sau:

Tr gi mua
$317
Bnh qun cc khon phi tr
= 7,5
0,5 ($35 + $50 )
T sut quay vng cc khon phi tr l 4,3 vo nm 2 v 5,5 vo nm 3. Bnh qun s

ngy cc khon phi tr cha c thanh ton l 84,9 ngy cho nm 2; 66,4 ngy cho nm 3; v
48,7 ngy cho nm 4. Nh th, bnh qun s ngy cc khon phi tr cha c thanh ton gim
trong sut 3 nm.
Din dch t sut quay vng cc khon phi tr lin quan n cc kin tri ngc nhau.
T sut quay vng cc khon phi tr tng ln cho thy cng ty tr n cho ngi cung cp kh
nhanh, i hi phi c tin mt v thm ch ph phm tin mt nu cng ty tr sm hn cn thit.
Mt khc, quay vng cc khon phi tr nhanh hn c ngha l s lng cc khon phi tr trong
tng lai thp hn. Phn ln cng ty mun ko di thi hn cc khon phi tr, nhng h cng
mun gi gn thanh danh v uy tn kinh doanh. Do vy, cc cng ty ng n thng tr n ng
hn nhng thng lng rt k cng v thi hn thanh ton.
So snh v thi gian tn ng cho hng tn kho, cc khon phi thu v cc khon phi tr
cho thy:
Nm
S ngy
S ngy tn ng
S ngy tn ng
tn kho
cc khon phi thu
cc khon phi tr
Nm 2
67,6
53,7
84,9
Nm 3
77,7
48,0
66,4
Nm 4
84,9
46,8
48,7
28
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

S ngy hng tn kho tng ln cho thy ri ro kh nng thanh khon ngn hn tng ln.
Tuy vy, gim s ngy cc khon phi thu cn tn ng c th gim ri ro kh nng thanh khon
ngn hn. Din dch v vic tng s ngy tn ng cc khon phi tr lin quan n cc kin
tri ngc ni trn. Hin nhin l trong nm 4 cng ty Horrigan cn huy ng nhiu vn
ngn hn cho hng tn kho hn l nm 2. T s ngn lu t hot ng kinh doanh i vi n
ngn hn, nh tho lun phn trc, cho thy rng hot ng kinh doanh to ra ngn lu
hiu qu p ng nh cu huy ng vn.
Tm tt vic phn tch kh nng thanh khon ngn hn
T l kh nng thanh ton hin hnh v t l thanh khon nhanh o lng kh nng thanh
khon vo mt ngy c th. Nhng t l ny ca cng ty Horrigan ch ra nhng iu kin tt vo
cui mi nm, mc d n cho thy tn kho tng ln.
T s ngn lu t hot ng kinh doanh i vi n ngn hn v t s quay vng vn lu
ng o lng kh nng thanh khon ngn hn trong mt khong thi gian. S ngy hng tn
kho tng ln, cng vi vic gim s ngy tn ng cc khon phi tr, cho thy nhu cu huy
ng vn ngn hn tng ln. Tuy nhin, vic tng kh nng sinh li v t sut quay vng cc
khon phi thu a n vic tng t s ngn lu t hot ng kinh doanh i vi n ngn hn,
t trn 40% l con s in hnh cho cc cng ty lnh mnh v ti chnh.
MC RI RO MT KH NNG THANH KHON DI HN
Cc nh phn tch dng mc ri ro mt kh nng thanh khon di hn nh gi kh
nng chi tr li v n gc ca cc khon n di hn v cc trch nhim tng t khi chng n
hn. Nu cng ty khng th thanh ton ng hn, n mt kh nng thanh ton v phi ti cu trc
li hoc thanh l.
Kh nng to ra li nhun trong nhiu nm l iu kin tt nht bo v cng ty khi ri ro
mt kh nng thanh khon di hn. Nu cng ty lm n c li, n s to ra lng tin mt cn
thit t hot ng kinh doanh hoc c c s vn cn thit t ngi cho vay v ch s hu.
Thc o kh nng sinh li, tho lun trc y, cng p dng c cho mc ch ny. Cc
nh phn tch o lng ri ro mt kh nng thanh khon di hn vi t l n, t l ngn lu t
hot ng kinh doanh i vi tng n v t l bo m li vay.
T l n: T l n c nhiu dng khc nhau, nhng t l n di hn thng xut hin
trong bng phn tch ti chnh. N cho thy t l vn di hn m cc ch n cung cp. tnh
ton t l ny, chia tng n di hn cho tng ca n di hn v vn c phn.
Hnh thc khc ca t l n l t l gia n v vn t c. tnh ton t l gia n v
vn t c, chia tng s n (ngn v di hn) cho tng vn (= n + vn c phn = tng ti sn).
Vi nh phn tch tnh ton t l n di hn, nh nh ngha trn, nhng gi l t l gia n v
vn t c. Hy chc chn rng bn bit r nh ngha m ngi vit (hoc ngi ni) ng n
khi bn c (hoc nghe) thut ng ny. Khng c t l ti chnh no li c nhiu dng nh vy
trong thc t.
Bng 6.10 cho thy hai hnh thc ca t s n ca cng ty Horrigan vo ngy 31/12 nm
1, nm 2, nm 3 v nm 4. Ni chung, cc t s ny cng cao, cng c nhiu kh nng cng ty
29
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
khng th tr ni n gc v li trong tng lai. Phn ln cc cng ty phi quyt nh lng vn

vay cn thit, cng vi ri ro, m cng ty c th m ang c. Vn huy ng t vic pht hnh
tri phiu, hoc vay ngn hng c li sut tng i thp, nhng cn thit phi thanh ton ng
hn, lm tng nguy c ca vic mt kh nng thanh ton v thm ch v n.
BNG 6.10
Cng ty Horrigan
Cc t l n
T l n
di hn =
Tng n di hn
T l gia n
Tng n
v vn =
Tng n di hn +
Tng n + Vn c
phn
Vn c phn
Ngy 31/12 nm 1
$50
Ngy 31/12 nm 1
= 24%
$210
Ngy 31/12 nm 2
$50
$100
Ngy 31/12 nm 2
= 14%
$150
$100
= 25%
$400
Ngy 31/12 nm 3
= 22%
$460
Ngy 31/12 nm 4
= 36%
$250
$350
Ngy 31/12 nm 3
$90
$160
= 31%
$520
Ngy 31/12 nm 4
= 27%
$560
$240
= 37%
$650
nh gi t l n, cc nh phn tch thng thay i mc chun trong mi tng quan

vi tnh n nh ca li tc cng ty v ngn lu t hot ng kinh doanh. Li tc v ngn lu
cng n nh, t l m h cho rng c th chp nhn c v an ton cng cao. Cc ngnh cng
ch thng c t l gia n v vn u t cao, thng t 60% n 70%. Tnh n nh ca li tc
v ngn lu ca ngnh cng ch lm cho t l ny c th chp nhn c i vi nhiu nh u
t. Cc nh u t ny c th thy vn vay nh th l khng chp nhn c i vi cc cng ty
c li tc v ngn lu khng n nh, chng hn cc cng ty pht trin phn mm hoc cng ty
k thut sinh hc. Cng ty Horrigan c t l n trung bnh trong ngnh cng nghip.
Do c nhiu dng t l n xut hin trong bo co nm, cc nh phn tch cn ch khi
so snh t l n gia cc cng ty.
T l ngn lu t hot ng kinh doanh i vi tng n: T l n khng tnh n tnh
d chuyn thnh tin ca ti sn p ng cho cc mc n khc nhau. T l ngn lu t hot
ng kinh doanh i vi tng n khc phc c nhc im ny. T l ny ging nh t l
dng nh gi ri ro ca vic mt kh nng thanh khon ngn hn, nhng y mu s bao
gm c mi khon n (c ngn hn v di hn). T l cho cng ty Horrigan nh sau:
T l ngn lu t hot ng
30
Ngn lu t hot ng kinh doanh
Bn dch: Kim Dung


Phn tch ti chnh

Bi c
kinh doanh so vi tng n

Nm 2
Bnh qun tng n
$12
12,6%
24,6%
20,5%
0,5($90 + $100)
Nm 3
$32
0,5($100 + $160)
Nm 4
$41
0,5($160 + $240)
Mt cng ty vi tnh hnh ti chnh lnh mnh thng c t l ngn lu t hot ng kinh
doanh so vi tng n t 20% hoc hn na. Nh vy ri ro mt kh nng thanh khon di hn
ca cng ty Horrigan gim ng k gia nm 2 v nm 3 nhng li tng trong nm 4.
T l m bo li vay (interest coverage ratio): S ln li nhun bo m vic chi tr li
sut cng nh o lng ri ro ca vic mt kh nng thanh khon di hn. T l m bo li vay
bng vi thu nhp trc li v thu thu nhp chia cho li vay. i vi cng ty Horrigan, t l ny
trong nm 2, nm 3 v nm 4 nh sau:
Mc bo chng
cc chi ph ti chnh
Thu nhp rng trc li v thu thu

nhp
Chi ph li
Nm 2
$16 +$ 5 +$7
5,6 ln
5,8 ln
6,4 ln
$5
Nm 3
$34+ $10+ $14

$10
Nm 4
$60 + $16 +$26

$16
Nh vy, trong khi khon n tri phiu tng ng k trong sut 3 nm, tng thu nhp
trc li v thu thu nhp lm tng kh nng tr li vay c nh.
T l ny cho thy mc bo m kh nng sinh li cho ngi s hu tri phiu, cho php
h nh gi xc sut khng tr c li vay. Nu kh c tri phiu yu cu thanh ton vn gc
n di hn theo k, mu s c th bao gm khon phi thanh ton . Lc n c gi l t l
bo chng c nh.
Ngi ta c th ph phn mc bo m cc chi ph ti chnh hoc t l bo m c nh
kha cnh nh gi ri ro mt kh nng thanh khon di hn bi v h dng li nhun ch
khng phi ngn lu t s. Cng ty c th tr li v cc khon n khc bng tin mt, khng
31
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

phi bng nhng ti khon sinh li. Khi gi tr ca t s tng i thp (v d, hai n ba ln),
nh phn tch nn s dng vi cch o ngn lu, chng hn ngn lu t hot ng kinh doanh,
t s.
Tm tt vic phn tch kh nng thanh khon di hn
Phn tch kh nng thanh khon di hn ch n lng n (c bit l n di hn) trong
cu trc vn ca mt cng ty v mc li tc cng nh ngn lu tng xng ca khon n ny
(ngha l, tr li v thanh ton vn gc khi n hn). Mc d c hai n ngn hn v di hn
tng ln trong sut chu k 3 nm, vic tng doanh thu, li tc, v ngn lu t hot ng kinh
doanh lun c v cn thit m bo cho cc mc n hin ti.
CC HN CH CA VIC PHN TCH T S
Nh phn tch cn ch n nhng gii hn trong vic tnh ton c tho lun trong
chng ny, chng hn nh:
1. Bi v cc t s s dng d liu u vo trong bo co ti chnh, chnh nhng yu t lm
cho bn bo co ti chnh c thiu st s tc ng n nhng t s c tnh ton t
chng. Nhng khim khuyt bao gm vic s dng gi tr thanh l ti sn ch khng
phi chi ph thay th hin hnh hoc chi ph mua li, v s t do cho php cc cng ty
c chn gia cc nguyn tc k ton c tha nhn tng qut.
2. S thay i trong cc t s c tng quan vi nhau. V d, t l kh nng thanh ton hin
hnh v t l thanh ton ngay thay i theo cng hng v cng t l. Cc nh phn tch
khng cn tnh ton tt c cc t l nh gi mt kha cnh c bit hoc kh nng sinh
li hay ri ro.
3. Khi so snh cc t s gia cc k cho cng mt cng ty, phi ch nhng iu kin
i thay gia cc k so snh (v d, loi sn phm hoc a l th trng khc nhau, s
khc bit v cc iu kin kinh t, gi c, cc nguyn tc k ton, vic mua cc c s sn
xut).
4. Khi so snh cc t s ca mt cng ty vi cc cng ty tng t, cn phi ch s khc
bit gia cc cng ty (v d, vic s dng cc phng php k ton khc nhau, s khc
nhau trong cch thc hot ng v huy ng vn).
Cc t s trong bn bo co ti chnh nu ng mt mnh s khng cung cp c nhng
ch s trc tip v vic qun l tt hay xu. Chng ch ra cc mt cn c kho st k cng
hn. V d, vic gim vng quay ca nguyn liu th tn kho, thng c xem nh khuynh
hng khng tt, c th phn nh s tng ln cc nguyn liu him nhm duy tr hot ng ht
cng sut khi c s c thiu nguyn vt liu. Vic thiu thn c th lm cho i th cnh
tranh gii hn sn xut hoc ng ca. Nh phn tch phi kt hp cc t s c t bn bo co
ti chnh vi vic kim tra cc yu t khc trc khi rt ra kt lun.
QUAN IM QUC T
Phn tch bo co ti chnh ca mt cng ty khng phi l cng ty Hoa K cn phi xem
xt cc yu t sau:
32
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

1. Hnh thc v thut ng s dng trong bo co ti chnh trong cc quc gia khc thng khc
vi Hoa K.
2. Cc yu t kinh t, chnh tr v vn ho khc bit ca cc nc c th nh hng n s din
dch cc t s trong bo bo ti chnh.
3. Cc cng ty ca cc nc c th s dng cc nguyn tc k ton khc vi Hoa K.
Chng 16 s tho lun vn ny k cng hn.
TM TT
tin cho vic tham kho, bng 6.11 tm tt cch tnh ton cc t s trong bo co ti
chnh c tho lun chng ny.
Chng ny bt u vi cu hi bn nn u t khon tha k ca bn vo chng ch
tin gi hay vo c phiu thng ca cng ty Horrigan. Vic phn tch cc bo co ti chnh ca
cng ty Horrigan ch ra n l mt cng ty ang pht trin v c kh nng sinh li vi mt vi
biu hin c vn v kh nng thanh khon ngn hoc di hn. Bn cn phi c t nht ba iu
trc khi quyt nh. Th nht, cn tham kho mt s thng tin khc hn l cc bo co ti
chnh (v d, cc bi bo trong tp ch ti chnh, k hoch s dng vn, v k hoch gii thiu
sn phm mi ca cc i th cnh tranh) hiu r hn v kh nng sinh li v ri ro ca cng
ty trong tng lai. Th nh, bn cn quyt nh v kh nng chp nhn ri ro. Th ba, bn cn
phi quyt nh gi hin hnh ca c phiu trong th trng chng khon c hp dn khng.
Trc khi t vn u t, cc nh phn tch tin hnh so snh nh gi kh nng sinh li v ri ro
ca cng ty i vi gi c phiu. Cc nh phn tch c th khuyn nn mua c phiu ca mt
cng ty ang hot ng km nu gi c phiu ca n ang gim hn l mua c phiu ca mt
cng ty lm n tt nu gi c phiu ca n ang tng. giai on ny, cc nh phn tch cn
quan st, nh gi v da vo kinh nghim ca mnh.
BNG 6.11
Tm tt cc t s s dng trong bn bo co ti chnh
T s
T s
Mu s
T sut kh nng sinh li

T sut sinh li trn
Bnh qun tng ti
tng ti sn
Thu nhp rng + chi ph li

( khu tr thu)a
T sut li nhun bin

(trc li)
Thu nhp rng + chi ph li

( khu tr thu)a
Doanh thu
T sut bin ph
Bin ph
Doanh thu
T sut quay vng tng ti

sn
Doanh thu
Bnh qun tng ti sn

trong k
T sut quay vng cc khon

phi thu
Doanh thu rng bn chu
Bnh qun cc khon

phi thu trong k
T sut quay vng hng tn
Gi vn hng bn
Bnh qun hng tn
33
sn trong k
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

kho trong k
kho
T sut quay vng ti sn
thit b
Doanh thu
Bnh qun ti sn thit

b trong k
T sut sinh li trn vn c

phn
Thu nhp rng - C tc u i
Bnh qun vn c phn

thng trong k
T sut li nhun bin (sau

li v c tc u i)
Thu nhp rng - C tc u i
Doanh thu
H s n by (h s n)
Bnh qun tng ti sn trong k
Bnh qun vn c phn

thng trong k
Thu nhp mi c phiu
Thu nhp rng - c tc u i
Bnh qun gia quyn

s c phiu trong tay
c ng trong k
T l kh nng thanh khon ngn hn

T l kh nng thanh ton
hin hnh
Ti sn lu ng
N ngn hn
T l thanh khon nhanh hoc

h s "th acid"
Ti sn c mc ho lng cao
(tin mt, chng khon c th
mua bn trn th trng, v cc
khon phi thu)d
N ngn hn
T s ngn lu t hot ng
kinh doanh i vi n ngn
hn
Ngn lu t hot ng doanh
Bnh qun n ngn hn

trong k
T s quay vng cc khon

phi tr
Muae
Bnh qun cc khon

phi tr trong k
S ngy cc khon phi thu

cn tn ng
365 ngy
T sut quay vng cc

khon phi thu
S ngy hng tn kho
365 ngy
T sut quay vng

hng tn kho
S ngy cc khon phi tr

cn tn ng
365 ngy
T sut quay vng cc

khon phi tr
T l thanh khon di hn
T l n di hn
Tng n di hn
Tng n di hn cng
vn c phn
T l gia n v vn
Tng n
Tng vn (tng n
cng vn c phn)
34
Bn dch: Kim Dung

Phn tch ti chnh

Bi c

T s ngn lu t hot ng
kinh doanh i vi tng n
Ngn lu t hot ng kinh

doanh
Bnh qun tng n

trong k
Tng s mc bo chng cc
chi ph ti chnh
Thu nhp rng trc li v thu

thu nhp
Chi ph li
35
Bn dch: Kim Dung


Giới thiệu phân tích báo cáo tài chính

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giới thiệu phân tích báo cáo tài chính

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright

Nin kha 2011-2013

Phn tch ti chnh

K ton ti chnh 1st ed.

GII THIU V PHN TCH BO CO TI CHNH

Clyde P. Stickney, Roman L. Weil

Bn dch: Kim Dung

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright

Phn tch ti chnh

K ton ti chnh 1st ed.

ny nghin cu mt vi h s bo co ti chnh thng thng v minh ha ch li ca chng

Bn dch: Kim Dung

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright

Phn tch ti chnh

K ton ti chnh 1st ed.

Clyde P. Stickney, Roman L. Weil

Bn dch: Kim Dung

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright

Phn tch ti chnh

K ton ti chnh 1st ed.

Phn tch bo co ti chnh

Ri ro (kh nng thanh ton

Cc phn tip theo m t mt vi t s hu dng trong vic nh gi kh nng sinh li v

Clyde P. Stickney, Roman L. Weil

Bn dch: Kim Dung

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright

K ton ti chnh 1st ed.

Phn tch ti chnh

Chi ph hnh chnh

Thu thu nhp

Thu nhp rng

T S SINH LI TRN TNG TI SN

Clyde P. Stickney, Roman L. Weil

Bn dch: Kim Dung

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright

Phn tch ti chnh

K ton ti chnh 1st ed.

Nh vy, vi mi la ti sn s dng, Ban Qun Tr cng ty Horrigan thu c

Clyde P. Stickney, Roman L. Weil

T sut li nhun bin

T sut quay vng

Bn dch: Kim Dung

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright

Phn tch ti chnh

K ton ti chnh 1st ed.

Thu nhp rng + Chi ph

vay khu tr thu

Clyde P. Stickney, Roman L. Weil

Bn dch: Kim Dung

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright

K ton ti chnh 1st ed.

Phn tch ti chnh

Cc khon phi thu (rng )

Tin bn c phiu thng d

Clyde P. Stickney, Roman L. Weil

Bn dch: Kim Dung

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright

K ton ti chnh 1st ed.

Phn tch ti chnh

Tng ca khon phi tr

Tng ca lng phi tr

Tng ca thu phi tr

Tng ca khon phi thu

Tng ca hng tn kho