Szsz letiim

letiimin birincil arac dil yani szcklerdir. Fakat mesajn gnderilmesinde ve

alnmasnda, iletiime katk salayan baka faktrler de vardr. letiim her zaman
szcklerle kurulmaz veya sadece szcklerle kurul maz. letiimin szcklerle
kurulmas durumunda, kullanlan szckleri destekleyen daha bir ok ge vardr. Bu
gelere ikincil mesaj kanallar denir. kincil mesaj kanallar szsz iletiim
kanallardr.Yzmzn ald ifade, bedenimizin duruu, konuma tarzmz (kelimelerin
vurgulan biimi), el-kol hareketlerimiz, jest ve mimikler, hareketler, gz temas,
materyal kullanm, zaman ve mekann kullanm, sesimizin tonu, insanlarla aramzdaki
mesafe, giyim tarzmz, bakm ve makyaj gibi geler szsz iletiimin nemli unsurlar
olup, sylemek istediimiz bir ok eyi kendiliinden ifade eder. Kimi durumlarda ne
sylediimiz deil, sylemek istediimiz eyi nasl sylediimiz kar tarafta daha fazla etki
brakr.
nsan iletiiminin ok nemli bir blmn szsz iletiim oluturur. Szsz iletiim,
ounlukla, farknda olmakszn gerekleir. nsanlarla etkili iletiim kurabilmek iin gerekli
temel becerilerden birisi, karmzdakine ilgi ve zen gsterdiimizi iletebilme ile ilgilidir. Bu
iletim sreci, szel ifadelerin yan sra, szsz mesajlarla da gerekleebilmektedir. nsanlarn
szsz davranlar en az szl, ifadeler kadar, belki de daha ok eyi iletir. nsanlarn
yaptklarnn sylediklerinden ok daha etkili olduu dncesi bir gerei yanstmaktadr.
Szsz iletiim, baz temel fonksiyonlara sahiptir. Bunlar; szsz jestlerle szl
mesaj pekitirmek amacyla kullanlan olumlama hareketleri veya tekrar, yine jestlerle
kafay olumsuz anlamda sallayarak yalanlama veya aksini iddia etme , szl mesajn
yerine geebilecek bir davranta bulunma (gzlerle mesaj iletme) bu tre girer.
Szsz iletiim kurmann baz yollar vardr. Bunlarn ilki mekan kullanm dr.
Daha st dzeyde olanlarn kullandklar mekanlar, stat ve otorite durumlarn
gsterecek biimde dizayn edilir.
Szsz iletiimin ikinci trn, beden dili oluturur. Konutuumuz srada
hedefe olan uzaklmz, beden diliyle iletilmi bir mesajdr.Yakn temas, samimiyeti
akla getirdii gibi, gz temas pozitif veya negatif hisleri iletmenin arac olarak kullanlr.
Vcut ve kol hareketleri, giyim-kuam, beden dilinin nemli aralardr. Szsz iletiimin
nc unsuru ise, dil yo luyla betimlemede bulunmaktr. Dilde betimleme yolunu seen bir
kii mesaj; gvenle, korkusuzca, iletir, onun asl anlamlarnn yannda, yan anlamlarn da
kullanr. Kltrden kltre, farkl szsz iletiim kurma yollar vardr.
Yz yze yaplan bir iletiimde, uyumu ve dolaysyla gveni, eitli yollarla
gerekletirebiliriz; szlerimiz, beden dilimiz ve ses tonumuzla. Kelimeler, bir konumann
en ok dikkat eken ksm olmasna ramen, iletiim buzdann sadece grnen ksmn
olutururlar. Yaplan aratrmalar beden dili ile kelimeler elitiinde, bilinli dikkatimizi
kelimeler zerinde younlatrsak bile, szsz mesaj hemen her zaman en nemli unsur
olarak algladmz gstermitir.
Szsz iletiim beden dilimizle verdiimiz mesajlardr. Bu, bir durum karsnda bedenin
kendi duruunu kodlayarak sunuudur. Szsz mesajlar insan varoluundan sonraki ilk
anlama eklidir. Beden dilimiz, jestler, mimikler, oturu, duru gibi eitli tavrlarla kendini
ortaya koyar. nsanlar aras iletiimde bireyin duruma ilikin deerlendirmelerini tayan bu
araclara szsz mesajlar denir. Szsz mesajlarla tanan bu anlatm biimine de szsz
iletiim denir. Gndelik yaantsnda ok sayda mesaj ile karlaan insan, bilinli ya da
bilinsiz olarak beden dilini kullanr. Beden dilini kullanmak kadar onu yorumlamak da
beceri, duyarllk ve yaam tecrbesi ister.

Yetersiz beden dili; iletiime gerekli dinamikliin ve dikkat ekicili in

verilmemesi, rutin, tek dze, kaynan hareketsiz bir ekilde zorunlu grev yerine getiriyor
gibi mesaj iletmesi, iletiimin etkinliini azaltr. Gereinden fazla beden dili de; rnein
kaynan mesaj iletirken elini kolunu ok kullanmas ya da elindeki kalem gibi bir nesne ile
srekli oynamas mesajdan ilgiyi datp dikkatin kaynan zerinde toplanmasna neden olur.
Ayrca beden dili ile szl verilen mesajn uyumsuz olmas da; rnein, zntl bir mesaj
iletilirken kaynan neeli bir vcut dili iletmesi kod amnda karklk yaratacak ve
iletiimin etkinliini bozacaktr.
Szsz iletiim; kaynak szl bir mesaj gnderdii zaman da, onu hisleriyle, duygularyla
ve vcut hareketleriyle pekitirmek amacyla kullanlr. Szsz iletiim ou kez hedef
zerinde szl iletiimden daha fazla etki brakr. nsanlar iletmeye altklar mesaj
iletmede, beden dilini kullanr. Gzleriyle, yz kaslaryla, az hareketleriyle szl
mesajlarn desteklerler. Hatta vcudun duruu, bize kelimelerin sylediklerinden daha fazla
eyler syler.
a-

Eller ve kollarmz ile yaptmz iaretler ve hareketlerle konumann etkisini

artrmaya alrz.

b-

Anlama ve uzlama salamak iin bamz sallarz veya deiik nlemler

kullanrz.

c-

Konutuumuz kiilerin ilgilerini, tepkilerini lmek iin yz ifadelerini dikkate

alrz.

Szsz iletiimi mesaj haline getiren davranlar nelerdir? Bunlar u ekilde

sralayabiliriz:
1. Yz fadeleri ve Gzler
nsan vcudunda iletiim iin en ok kullanlan ve dikkat eken yer yzdr. Yz
ifadelerini anlamak o kadar kolay deildir. nk yz karmak bir iletiim sistemi
oluturur ve yz ifadeleri saniyenin bete biri kadar bir hzla deiir. Yzde, birbirinden farkl
ka tane ifade belirtilebilecei konusu henz akla kavumu deildir. Mimikler yz
kaslarnn mesaj gnderme amacna ynelik olarak kullanlmasdr. Yani bireylerin duygu ve
dncelerini karsndakilere iletmek amacyla yzlerinde yaptklar her trl harekete mimik
denir.
stenmeden yaplan mimikler daha doru bir mesajn ifadeleridir. Ancak, daha sonra
deiir ve istendik ifadelerle kapatlr. rnein holanmadmz birisiyle karlatmzda
gsterdiimiz doru yz ifadesini hemen, dier yz ifadeleriyle maskeleyerek
honutsuzluumuzu gizleriz. Heyecan, korku, kzgnlk, mutluluk, aknlk ve hayret gibi
duygularn iddetli olarak hissedilmesiyle bilin d mimikler oluur. rnein derslerde bu
ifadeler renciler tarafndan genellikle ani olarak gsterilir ve ksa srede dier mimiklerle
rtlr.
Yzde en ok dikkat eken yer gzlerdir. Grme, konumadan nce gelmitir. ocuk,
konumaya balamadan nce bakp tanmay renir. Bizi evreleyen dnyada yerimizi
grerek buluruz. Gzn kendisi bal bana bir mesaj kaynadr. nsan yznn en
konukan gesi gzlerdir. letiim gz kontayla balatlabilir, devam ettirilebilir veya sona
erdirilebilir. "Gzler kalbin aynasdr" deyii, sevgi, ak, efkat, acma, kin, kskanlk, fke
gibi insana zg duygusal tepkilerin gzlere kolayca yansdn anmsatmaktadr. rnein, gz
bebeinin bykl, bakan kiinin bakt eye ilgi duyup duymadn da belirtir. Kiinin
gzbebei, bakt nesneye duyduu ilgi orannda bymektedir. Spermarketlere

yerletirilen kameralar, mterilerin hangi mallarn nnden geerken gzbebeklerinin

aldn filme alr. Bu teknik, reklamclarn ve satclarn zerinde nemle durduklar
bulgularn toplanmasna yol amtr.
Gz hareketleriyle dncenin iletimi arasnda bir balant vardr. Belirli gz hareketleri,
belirli mesajlarla balantldr. Genel olarak, insanlar imgelerken yukarya bakarlar veya
gzleri odaklanmam olur. seslerini dinlerken gzlerini iki yana, sol ve sa ynlere doru
oynatrlar ve dokunsal dnrken de aaya, sa yne doru bakarlar. Aa sola bakmalar
ounlukla i diyalou belirtir. Bunlar genel kalplardr, bu nedenle her zaman herkes iin
geerli olmayabilir.
Gz kapaklar ise daha ok tetikte ve doal olmann iaretidir. Kaln gz kapaklar veya
uykulu grnen insanlar, soukkanl, yava hareket eden, kontroll insanlar olarak bilinirler.
Gzleri tamamen ak insanlarda genellikle masumiyet ve merak ifadesi vardr.
Aln, fiziksel ve duygusal ifadelerin en iyi gstergelerindendir. Aln krtrlmas, dier
yz zellikleriyle birlikte okunduunda aknlk, derin dnce, gerilim, endie , korku veya
ilgi belirtir.
Kalar yz yumuatrlar ya da sertletirirler. Kalar arasndaki dikey izgi, yze ilgili ve
endieli bir ifade kazandrr. Kalarn hareketi de deiik durumlar yanstr. aknlk, korku
veya bir eyin farkna varlmas srasnda kalarmz yukar, endielendiimiz veya
kzdmz zaman ise aa indiririz.
Kalar;
* Tamamen kalkk------- inanmazlk
* Yarm kalkk------------arm
* Normal-------------------yorum yok
* Hafif aa---------------hayrete dm
* Tamamen aa----------kzgn
Az / ene;
* Yaygn--------------------memnun
2- Jestler
Jestler, (el kol hareketleri) duygularmz belirten beden dili aralarndandr. Herhangi
bir mesaj daha iyi iletmek iin el, kol, ya da balaryla yaptklar iradeli ve irade dnda
hareketlere jest denir. Jestler verilen mesaj kuvvetlendirirler. rnein anlatmda retmenin
eliyle syledii bir ekli izmesi tasvir edici, renci konuurken bayla onu onaylamas
pekitirici, tahtaya vurmas vurgulayc, eliyle sraya vurarak ses karmas dikkat toplayc
grev grr. Ancak uygun lde ve uygun iddette olmal, abartl olarak kullanlp mesajn
nne gememeli ve aktarmadmz szl mesajn yerine tarif amal kullanlmamaldr.
Bir kii, kendisini kontrol etmeye alsa da kzgnln, gerginlik ve rahatszlk
belirten hareketlerinden anlamamz mmkndr. Kzgn kii ne kadar kontrol ederse etsin,
yumruklar bir dereceye kadar skldr, kollar nndedir ve kaslar gergindir. Ayn ekilde
bize yaklamak isteyen fakat herhangi bir nedenle bunu belirlemekten ekinen kii, bize
ulamak, dokunmak istercesine birtakm belli belirsiz davranlar yapar.
3. Vcudun Duru ekli
nsanlar birbirleriyle iletiiminde ok eitli beden durularnda bulunurlar. Bu duru
ekilleri kar taraf iin tamamen mesajdr ve szl iletiimi etkileyecek niteliktedir.
3

Gs merkezi, kendimiz ve evremizdekiler hakknda ne dndmz aka ortaya

koyan en gvenilir beden gstergesidir. Gs merkezi ak, kapal ya da uysal olabilir.
Ayakta durarak ve yzmz dnerek iletiimde bulunduumuz kiiye kar ak bir merkez
olutururuz. Ak merkez oluturan kiiler daha salkl ilikiler iinde olan, kendi haklarn
koruyup, bakalarnn haklarna da sayg gsteren kiilerdir. Ceketimizi dmeleyerek,
kollarmz kavuturarak, karmzdaki kiiyle yz yze deil de, omuzun stnden
konutuumuzda merkezimizi kapatrz. Kapanma durumundaki vcut duruu kiinin
kendisine gvenmedii ve bulunduu ortamdan honut olmadnn mesajdr. Gs darda,
omuzlar geride ve ene dardayken saldrgan, omuzlar kaslp aaya dtnde ise
uysaldr.
Ba ise mesaj iletimi srasnda ok kark ve deiik ekillerde kullanlabilir. Bir ubuun
kulaklarnzdan getiini, dierinin de tepenizden girip enenizin altndan ktn varsayn.
Bu durumda banz, ilk ubuk etrafnda ne arkaya, ikinci ubuk etrafnda ise saa sola
dner. Kulaklardan geen ubuk sizin benlik izginiz, tepeden giren ubuk da bakalar
izginizdir. Bu eksenler zerinde ba, drt temel durum alabilir. Eer ba benlik izgisi
zerinde yukar doru dnlmse, stnlk gsterir. Eer banz ayn eksen zerinde ne
eiliyorsa, tavrnz uysallk ya da boyun emedir. Banz bakalar izgisi ekseninde birine
dnkse, anlama duygusunu yanstrsnz. Banz iletiim kurma durumunda olduunuz
kiiden baka yana dndnde ise bu bir anlamazlk iaretidir.
Bedenin duruu, sadece hangi yana eildii ve yzn hangi yne baktyla snrlanmaz.
Omuzlarn dik ya da kk oluu, kollarn ak ya da kapal oluu, ayaklarn akl ya da
kapall, bacaklarn st ste atlm olmas, ayrk ya da bitiik durmas da birer mesaj
oluturur. Psikoterapide zerinde nemle durulan bu tr mesajlardr. Psikolog, kendinden
yardm istemeye gelen hastann szlerinden ok, bedeninin ilettii mesajlara arlk verir.
Omuzlar km, koltua kle halinde ylm, bacaklar birbirine yaprcasna kapal,
srekli nne bakan hastasna, "Bugn kendinizi nasl hissediyorsunuz?" sorusunu ynelten
terapist, "Bugn kendimi ok iyi hissediyorum," biimindeki cevaba pek itibar etmeyerek,
kiinin iinde bulunduu gerek durumu, bedenin belirttiini dnr.
Bacaklar aarak durmak erkeksi bir mesajdr. Bacaklarn otururken diz kapaklarndan
krlarak geri ekilmesi, ayaklarn oturulan sandalye ya da koltuun altnda tutulmas, kiinin
bulunduu ortamdan ok honut olmadn gsterir. Dier yandan ayan sandalyenin
kenarna taklarak oturma da, o kiinin gergin olduunu anlatr. Ayaklarn sandalyeden
uzatlmas ise memnuniyet ifadesidir.
Ayrca otururken eilmek merkezi kapatr, omuzlar geri ekmek de bedeni saldrgan
duruma sokar. nsanlarn eilme biimleri, bakalar hakknda ne dndklerini gsterir.
Genelde, otururken ne kadar rahatsak, bulunduumuz ortamdaki konumumuzun da o oranda
yksek olduu anlalr.
4. Mesafe
Her insann evresindeki kiilerle iletiimi orannda aralarnda bir duru mesafesi vardr.
Bu mesafenin oran karmzdaki kii iin ne dndmz anlatan bir mesajdr.
Mahrem mesafe: Bu mesafe iine alnan kiiler ok samimi, yakn, gvenilir bulduumuz
kiilerdir. Genellikle duygusal iletiimdeki mesafe iin kullanlr diyebiliriz. Mahrem mesafe
iine dahil etmek istemediimiz ancak yaam koullarndan dolay kalabalk alanlarda
bulunmaya zorunlu kaldmz durumlarda (toplu tat aralar, asansr vb.) ise gzleri
karmak, omuzlar geri ekmek gibi hareketlerle vcut dilimizi kullanrz.

Kiisel mesafe : Duygusal iletiim iin olmayp, yine yakn bulduumuz arkadalarmz,
dostlarmz ve aile yelerimizi iine aldmz mesafedir. Bu mesafe iine yakn
bulmadmz kiilerin girmesi bizde rahatszlk uyandrr. Tepki olarak da kendisinin
yabanc olduunu hissettirici bedenimizi tamamen geri ekmek, bamz evirmek gibi
beden dili mesajn iletiriz.

Sosyal mesafe : Herhangi bir sebeple, paylalacak ortak bir konu iin iletiimde
bulunmamz gereken ve sz konusu konudan dolay tanp, selamlatmz kiilerle olan
iletiimimizde koruduumuz mesafedir. Bu mesafeyi genellikle i yaammzda ve
alverilerimizde kullanrz.

90-200 cm.

Genel mesafe: Birbirini hi tanmayan insanlarn topluma ak yerlerde bir arada

bulunduunda koruduu mesafedir. Alveri merkezleri, restaurantlar, tatil kyleri vb.

200 cm ve st
5. Simgeler
Varolan bir nesnenin varolann dnda tad anlamdr. rnein ampuan deil gzellik
ya da salk, araba deil saygnlk ya da gvenlik, deterjan deil parlaklk ya da estetik,
kyafet deil dikkat ekicilik ya da prestij kullanrz. Oysa rnek olarak verdiimiz bu
nesnelerin fiziki oluumunda bu kullanm sebepleri yoktur. Bu nedenler kiilikleri ortaya
koyan birer simgedir. nsanlar, kullandklar eyalar araclyla kiiliklerini, isteklerini, arzu
ve beklentilerini belirtmek ya da bir iletiimde bulunmak isterler ki, bu da kullanlan eyann
bir anlam tayp simge haline dnmesini salar. Simgesel anlamn olumas pazarlama
iletiiminin bir sonucudur. Simge, iletiimde kiinin kendisini bakalarna ifade etmesini,
kendisini tantmasn salar. Kiinin oturduu semt, evi, ev eyalar, arabas, i yeri eyalar,
kl kyafeti gcn, statsn, kiiliini gsteren birer simgedir. Bu simgelerle ilettii
mesajlar ile hedef gruplar etkiler ve bu gruplara dahil olur.
Gnlk yaantmzda srekli yaptmz tketimlerle hem kendimiz1e hem de
5

evremizdekilerle iletiimde bulunuyoruz. evre dostu rnler kullanarak, evreye ne kadar

duyarl bir kiilie sahip olduumuzu kantlamaya alyoruz. Diyet rnleri tercih edip,
tketerek bedenimize ve salmza verdiimiz nemi vurguluyoruz. Rahat giyimi ve spor
arabalar tercih ederek, zgrlk ve bireysellii doyasya yaadmz mesajlar biiminde
aktaryoruz. Bu rnekleri oaltmak mmkndr. Sonuta gelinecek nokta, pazarlama
sosyolou olan Pierre Martineau'nun "rn ya da marka imaj tketicinin kiiliinin,
benliinin bir semboldr" sz olacaktr.
6. Giyimin Dili
Kiinin giyimi, szleri ve vcudunun duruu kadar, beenilerini, iinde bulunduu ruhsal
durumu, iletiim kurduu kiilere verdii nem ve deeri gstermektedir. Uygun yer ve
zamanda giyilmeyen giyim kuam karmzdakiler tarafndan ho karlanmaz. Bir insann
bakalarnn karsna temiz, dzenli ve bakml olarak kmas kendi itibar iin de nemlidir.
D grnne ve kyafetlerine zen gstermeyen bir birey, bakalarndan da sayg
beklemiyor demektir.
7. Zamann Dili
letiim srecinde bir bireye gereken zaman ayrmak ya da ayrmamak o bireye verilen
nemin derecesini gsterir. Bu nedenle zaman, szsz iletiimde nemli unsurlardandr.
8. Sesin Dili
Birok insann sesi gzeldir, ancak ok az bu avantajlarndan iletiimde yararlanmaktadr.
Sesinizi istediiniz an; ykseltebilir veya alaltabilirsiniz, fsltyla konuabilirsiniz, hznz
ayarlayabilirsiniz.
Mesajlar genellikle sesin vurgularyla gnderilir. Seste kullanlan farkl vurgular, szlerin
anlamlarndan daha fazlasn iletmektedirler. Bir annenin ocuunu severken kulland
szleri retirken, kard sesin rengi ve ahengi, salt szcklerin ifade ettiinden daha
fazlasn anlatmaktadr. Sesin rengi ve ahengi, kaynan gizledii n yarglar, gl inan ve
duygular gibi zelliklerin yan sra, sosyo-ekonomik alt yaps, eitim dzeyi ve doum yeri
gibi zelliklerini de anlamamz salayabilmektedir.
Ne sylediimiz deil, nasl sylediimiz dikkate alnr sz, ses tonunun ve
vurgulanma biiminin mesajn anlamn deitirebileceine gzel bir rnektir. rnein, ok
gzel bir filmdi cmlesini fark tonlamalarda syleyerek skc ve gzel olduunu
anlayabiliriz.
Konuma srasnda ara sra durmak iyi bir yntemdir. Sessizlik sylenenlerin
kavranmasnda fayda salamakta, ayrca nemli hususlarn daha iyi alglanmasn
salayabilmektedir.
Seslerin birbirinden farkl zellikleri vardr. Bazlar bararak konuurken, bazlar
yumuak bir ses tonuna sahiptir. Konuurken gereksiz yere kartlan sesler varsa kontrol
edilmeli ve bu sesleri retmemeye almaldr.
Sesin deiik ortamlara gre ayarlanmas renilmelidir. Gr bir sese sahipseniz ve kk
bir odada konuacaksanz ses tonunuzu mekana gre ayarlayn. Byk bir salonda
konuurken daha tane tane konuun. Eer kendinizi hzl konuurken fark ederseniz birden
yavalamayn. Genellikle insanlar gergin ve heyecanl olduklarnda hzl konuurlar.
9. Renklerin Dili
letiimde, renklerin tek banayken tad anlamlarn dnda tad mesajlar vardr.
rnein ayn tr bir iein farkl renklerine ayr ayr anlamlar yklenmitir. rnein siyah
renk, yas ve matemlerde giyilen giysilerin rengiyken, beyaz evlenirken giyilen giysilerin

rengidir. Renklerin kendilerine zg dilleri olmakla birlikte, bu toplumdan topluma ve

kltrden kltre farkllklar gstermektedir. Belli renklerdeki giysiler giyme, belli bir stat
gstergesidir ve mesaj iletme zellii bulunmaktadr.
Renklerin insan psikolojisi zerindeki etkileri konusunda aratrmalar yapan L.B.
Wexnere gre renkler ve psikolojik etkileri yledir.
Mavi: rahatlk, evkat, gven.
Turuncu: keder, hzn, dmanlk
Mor: olgunluk, vakar, azamet
Krmz: meydan okuma, uyarc, heyecan verici
Yeil: huzur, sakinlik
Sar: sevin, nee, hogr
Siyah: kasvet, hzn, mutsuzluk
Kahverengi:keder, melankoli, hzn
10. letiimde D Grn
letiimde bulunurken d grnmzn nasl olduunu bilmemiz ok nemlidir.
letiim srecinde d grn daima temiz, dzenli ve iyi giyimli olmaldr. Bunu salamak
iin maddi durumun iyi olmas gerekmez. Herkes d grnne zen gstermeli ve aba
harcamaldr.
zellikle i yaamndaki bireyler karlarnda ar ularda yaayan kiiler grmek
istemezler. Bir talyan deyiine gre, kusursuzu kk eyler oluturur, fakat kusursuzluk
kk bir ey deildir. nemli olan i ortamna, mevsime, evreye ve zel durumlara uygun
d grne sahip olabilmektir. Byle kiiler kendilerine gvenirler ve daha rahat hissederler.

yaamnda; karnzdakiler sizi nce d grnnze gre deerlendirir. lk

izlenim olumlu olmaldr.

Giysilerinizi elbise dolabnda saklayn, uygun asklara asn, ekillerinin bozulmasn

nleyin.

Her gn ayn giysi ve ayakkaby giymeyin. Kuman ve derinin eski kalbna

gelmesi iin zaman verin.

tl ve temiz giyinin. Elbisenizi dzenli olarak tleyin ve temizleyin. tsz ve

kirli giysiler iletiiminizi dorudan etkileyecektir. Uygun temizlik, giysilerinizin
daha iyi grnmesini ve daha uzun sre giyilmesini salar.

Giysilerinize uygun aksesuar sein. Karnzdakileri rahatsz edici ve artc

kravat inesi, kpe, kolye, bilezik, yzk vb. kullanmayn.

Tozlu, amurlu, boyasz ayakkablarla iletiimde bulunmayn. Delik, yrtk

ayakkablarnz tamir ettirin.

Salar; Her zaman temiz, taranm ve dzgn olmaldr, sata kepek varsa nlem
alnmal, sa modeli iletme ortamna uygun olmaldr, dzenli olarak sa tra yapmaldr.
Vcut Temizlii; Her gn du almaya gayret edilmeli, ter kokusu varsa nlem alnmal,
kt kokunun daha da artmasna ve farkllamasna neden olaca iin terliyken vcuda
deodorant skmamaldr. Du alnamyorsa koltuk altlarn sabunlu su ile silip, duruladktan
sonra koku srlmelidir.

Trnaklar; Temiz, kesilmi ve trplenmi, bayanlarda uygun oje srlm ve ojesi

ypranmam olmaldr.
Sakal Tra; Her sabah sakal tra olunmal, herhangi bir ideolojiyi artracak sakal
ve byk brakmamal, sakal ve byk bakm yaplmaldr.
Makyaj; Ar makyaj yaplmamal, makyaj ok basit olmamal, hi makyaj yapmadan
mteri karsna klmamaldr.
Giyecekler; Giysileriniz alma ortamna uygun, temiz ve tl olmal, dmeler ak
olmamaldr.
Ayakkablar; Temiz ve boyal olmal, ypranm ve bakmsz olmamal, ayakkabnn
topuuna basmamaldr.
Nefes; Kokusuz olmal, diler hergn fralanmal, kokulu yiyecekler yememelidir.
letiimde beden dili, ses ve szcklerin ne kadar arlkl olduunu ortaya karmak
iin yaplan bir aratrmada u sonulara ulalmtr:

%55 beden dili,

%38 ses tonu ve sesin biimi,

%7 szckler.

Bu sonular mesajlarda, sylenenden ok ; yz ifadeleri, jestler, mimikler, ba

hareketleri, ses tonu, dokunma duyusu, giyim kuam vb. beden dilinin arlkl
olduunu ortaya koymaktadr.

Buraya kadar vcut dilinin ne olduundan ve hangi hareketin ne anlama geldiinden

bahsedildi. Vcut dili doru ortamda, doru ekilde kullanldnda etkin iletiime katks ok
byktr. Ancak vcut dili yanl yorumlanrsa bir iletiim engeli ortaya karr ki bu durum
farkl kltrlerin iletiimlerinde grlebilir.
rnein; aada sadece be temel szsz iletiim unsurunun farkl lkelerde veya corafi
alanlarda nasl yorumland aklanmtr.
1. Gz temas: Birleik Devletler'de sklganlk, utangalk, aldatma ve hile anlamna
gelirken, Libya'da bir kadna kompliman yapmak, iltifat etmek anlamna gelir. Japonya'da
ayn hareket bir yetkiliye kar itaat ve sayg anlamna gelir.
2. Koltukta bacak bacak stne atmak: Bu tarz bir oturu, Amerika'da rahatlamak iin
yaplr. Arap lkelerinde ise kardakini aalama, kk grme ve onur krma anlamna
gelir.
3. Elin avu iini gsterme: Bu davran Amerika'da el skma ve aka gibi bir selamlama
biimidir. Ayn davran Yunanistan'da hakaret ve onur krma anlamna gelir.
4. aret parma ve ba parma "0" eklinde birletirmek: Bu davrann Amerika'daki
anlam, tamam (okey)dr. Akdeniz lkelerinde sfr veya ukur anlamna gelir. Davrann
Japonya'daki anlam paradr. Ayn davran Tunus'ta, "seni ldreceim" demektir. Latin
Amerika'da ise, mstehcenlik ve aza alnmayacak sz anlamna, ksaca cinsellik anlamna
gelir.
5. Konuurken birine yakn durmak: Amerika'da bu davrann anlam zorla sokulma,
davetsiz gelme anlamndadr. Latin Amerika ve Gney Avrupa'da normal uzaksal konuma
mesafesidir. Trkiye'de ise bu davran samimiyetin gstergesidir.
zetle evrede olumlu izlenim yaratacak beden dili zellikleri; gz konta, yz ifadesi,
ba hareketleri, jestler, postr (Beden duruu), yaknlk, yneli, bedensel temas, d grn,
8

konumann szel zelliklerini kapsamaktadr.

Yz ifadesi
Olumlu ifade iin ara sra glmsemeyi eksik etmemek gerekir.
Gzler
Bakalaryla konuurken ve dinlerken gzlerine bakn. Bunu yapmadnz zaman
karnzdaki doru sylemediinizi, onunla ilgilenmediinizi, baka eyler
dndnz hissedebilir ve size gven duymaz. Karnzdakinin gzlerine bakarken,
gz bebeklerinin iine de bakmayn. Byle bir bak tarz karnzdakini rahatsz eder.
Yapmanz gereken gzlerine doru bakn, baklarnz baka taraflara karmayn.
Ban Duruu
Ara sra banz yukardan aaya hafife sallamanz iletiim kurduunuz kiiye onu
dinlediinizi ve onayladnz hissettirir. Banz dik olsun ancak heykeller gibi ufka
bakar ekilde de olmamaldr.
Bedenin Duru Biimi
Dik durun, kambur olmayn. Dik durmay abartr da omuzlar arkada gs nde
dolarsanz kabadaylar gibi olursunuz. Bu karnzdakilerin houna gitmez. Ayrca,
fazlaca ne eilmi ve bklm bir ekilde durmayn. Bu da iletiim kurmaya fazla
niyetli olmadnz hissini verir.
Karnzdakiyle Aranzdaki Mesafe
Karnzdaki insana gerektiinden ok yaklarsanz tedirgin olabilir. Buna en ok
asansrlerde yan yana durmak zorunda olan ve birbirine gereinden ok yaklam
insanlarn ektikleri sknt rnek gsterilmektedir. Genelde karnzdaki bireyle
aranzdaki mesafe 50 cm'lik bir uzaklk olmasnda fayda vardr. Unutmayn kiilerin
mahrem alan 0-25 cm. dir. Bayanlara 70 cm'den fazla yaklamayn.
Tikler
Srekli gz krptrmak, trnak yemek, parmak tlatmak, tespih, kemeriyle oynamak,
elinde kalem oynatmak, kaleme parende attrmak, burunla oynamak konsantrasyonun
bozulmasna ve irenmeye neden olabilir. Kendinizi gzlemleyiniz ve tiklerinizden
vazgein.
Eller ve Kollar
* Kollar gs stnde birletirmek, saygszlk ve konumak istemediinizi gsterir.
* Elleri arkada birletirmek; asker grnts verir ve iletiime bir katks olmaz.
* Elleri iki yannda bele koymak; bu grnm saldrganlk ve saygszl ifade eder.
* Elleri nde aada birletirmek: Byle yapnca da serbest vuru atlrken baraj kuran
futbolcu gibi grnrsnz.
* Elleri cebe sokmak: Kardakilere kar saygszlk ifadesidir.
* Tek eli veya iki eli birden bankoya yaslamak : e ve iletiimde bulunduunuz kiiye
nem vermiyorsunuz anlamna gelir.