You are on page 1of 50

L THUYT & BI TP MN GII TCH PHC

(Ti liu ch c nh cht tham kho h p://nguyenchiphuong.WordPress.com )


Trong ti liu ny xin tng hp li tt c cc dng bi tp c lin quan ti thi ca cc nm.
Ring cc bi tp cn bn cc bn xem li trong cc v d gio trnh trn lp. Mn gii ch
phc thc cht l mt mn tng i c bn nhng li c mt cht rc ri (khng phi
mn hc m cc bn chc hiu) v vy mi ngi ng ch quan nh. Sau y l mt
s dng bi tp m chng ta s n tp
I. BI TON 1: GII PHNG TRNH
1.1. Kin thc b tr
a. ng nht s phc
Cho =

khi phng trnh =

=
=

b. Cn thc
S phc c gi l cn bc ca s phc
ng nghim c xc nh bi cng thc
=

cos

+2

+ sin

nu
+2

(1) v phng trnh (1) c

= 0,1, , 1

1.2. Bi tp mu
Bi 1.1 (bi 21.SGK,tr 18): Gii cc phng trnh sau:
+

a.
d. +

b.

c.

= ( +

e.

f.

= .

Gii:
a. 5
b.

+ 2 + 10 = 0
+ 81 = 0

= +

= 81

Ta c 81 = 81(cos( ) + sin( ))
Khi cn bc 4 ca 81 c xc nh bi
= 81 cos
GII TCH PHC

+2
4

+ sin

+2
4

= 3 cos

+2
4

+ sin

+2
4

= 0,1,2
01

= 3 cos + sin

=1

= 3 cos

+ sin

=3

=2

= 3 cos

+ sin

=3

=3

= 3 cos

+ sin

=3

Vy

=3

=0

+2 =

= +

, khi

1+3

3 =

+ 81 = 0

l nghim ca phng trnh

c. 2 = (2 + 9 ) 2 = 9 + 2
d. t =

Vy

e.

+ 1 = 3

+ 2(

)=

(2 )(1 3 )
3
10

1
7

10 10

=
=

+
= 1 + 3

Ta c 1 + 3 = 2 +

= 2 cos

+ sin

Khi cn bc 6 ca 1 + 3 c xc nh bi
2
+2
= 2 cos 3
6
=0
=1

2
+2
+ sin 3
6

= 2 cos

+3
9

+ sin

+3
9

= 2 cos + sin
9
9
4
4
= 2 cos
+ sin
9
9

=2

= 2 cos

7
7
+ sin
9
9

=3

= 2 cos

10
10
+ sin
9
9

GII TCH PHC

02

=4

= 2 cos

13
13
+ sin
9
9

=5

= 2 cos

16
16
+ sin
9
9

Vy

l nghim ca phng trnh

+ 1 = 3 .

f.

Ta c = cos + sin
Khi cn bc 2 ca c xc nh bi
= cos 2
=0

= cos

=1

= cos

Vy

+2
2
4

+ sin 2

+ sin

+2

= cos

+4
4

+ sin

+4
4

= 0,1.

+2
2

2
2
+
2
2

5
5
2
2
+ sin
=

4
4
2
2

l nghim ca phng trnh

= .

Bi 1.2 (bi 24.SGK,tr 18): Gii phng trnh:


(

)=

Gii:
(1
Xt 1 + 37 c
cos
sin

) = 16

+ 16 = 0

= 1 + 37
= 1 37

= 1 + 63 = 8

= =
=

= 8 cos

, khi cn bc 2 ca 1 + 63 c xc nh bi
+2
2

+ sin

+2
2

=0

= 22 cos + sin
2
2

=1

= 22 cos

GII TCH PHC

= 22 cos

+2
+2
+ sin
2
2

+2
2

+ sin

= 0,1.

= 22 cos + sin
2
2
03

Ta c cos =

Chn cos = ; sin =


= 22

= 22
,

3 7
+
4
4

l nghim ca phng trnh

= 1 + 37

= 22

= 22

Suy ra

, khi

3 7

4
4

l nghim ca phng trnh


,

3 7

4
4

, khi

Lm tng t vi 1 37 trong chn cos = ; sin =

Vy

3 7
+
4
4

Vy

= v sin =

= 1 37

l nghim ca phng trnh

(1

) = 16

II. BI TON 2: TM NH V TO NH QUA NH X PHC


2.1. Kin thc b tr
m nh ca mt im, ng thng hay ng trn qua nh x phc
( , ) + ( , ), ta xc nh mi lin h ca , da trn min cho trc

= ( )=

Ngc li m to nh ca hm ( , ), ( , ), ta xc nh mi lin h ca , .
2.2. Bi tp mu
Bi 2.1 (bi 6, SGK, tr 55): Tm nh ca ng

qua nh x phc

= .

= ( , )+

( , )

( thi kt thc mn GTP - kha 16)


Gii:
Gi s

GII TCH PHC

, khi

= =

04

( , )=

( , )=

Vi

= 1, khi ( , ) =

1+
(1 +

v ( , ) =

1
1+

=0

1
2

1
4

= 1 l ng trn tm ( , 0), bn knh l .

Vy nh ca ng

Bi 2.2 (bi 7, SGK, tr 55): Dng tham s ha m nh ca ng trn |


nh x phc = .

|=

qua

Gii:
=

Gi s

Ta c |
=

|=

2= (

= (

=
)2 =

sin ) + (

( , ) = 2
( , ) = + cos

( +(

sin

+ 2) ) + (

, khi

+ (cos + sin ) 2

cos ) = ( , ) +

sin = ( , ) +
cos = ( , )

( , )
+2

) =

Vy nh ca ng trn |
( 2, ), bn knh .
Bi 2.3: Cho hm

|=

qua nh x

2 l ng trn tm

. Tm nh ca:

a. ng trn | | = ,
b. Min qut <
< .
Gii:
a. Gi s =

, khi

=( +

) =

+2

= ( , )+

( , )

( , )=

( , )=2

= 2 cos
Ta c phng trnh tham s ca ng trn | | = 2 l:
= 2 sin
0 2
GII TCH PHC

05

Khi :
( , ) = (2 cos ) (2 sin ) = 4(cos
( , ) = 2.2 cos . 2 sin = 4 sin 2

sin

= cos 2 + sin 2 = 1

) = 4 cos 2

= 16

Vy nh ca ng trn | | = 2 trong mp( ) l ng trn c tm l gc ta , bn knh


l 4 trong mp( )
=

b. t
Ta c

0<

= (cos

<

+ sin )

Ta coi min qut 0 <

(cos 2 + sin 2 )

< c qut bi a

=2

= , vi bin thin t 0 n

Theo chng minh trn th nh ca a


= qua php bin hnh
2 . Khi bin thin t 0 n th 2 bin thin t 0 n .

Vy nh ca min qut 0 <

< .

= , =

Bi 2.4: Cho hm

< l na mt phng trn 0 <


+

l a

. Tm:

a. nh ca ng =
b. To nh ca ng = .
Gii:
a. Ta c:
=

( , )=

( , )=
=

Vy nh ca ng

GII TCH PHC

= ( , )+

( , )

+
= 0, khi

( , )=0
( , ) = , ( 0)

+ Trng hp

+ Trng hp

1
+

= 0 l trc o tr gc ta
0, khi
06

( , )=

( , )=

+
(

+
+

b.

=0

Vy nh ca ng

1
+

1
2

=
+

1
4
, 0 , bn knh l

l ng trn tm

| |

, ( 0).

+ Trng hp = 0

=0

Vy to nh ca ng

= 0 l trc o tr gc ta

+ Trng hp 0, khi
+

Vy to nh ca ng

=0

= l ng trn tm

=
, 0 , bn knh l

| |

, ( 0).

III. BI TON TM GII HN V CHNG MINH S LIN TC CA HM PHC


3.1. Kin thc b tr
a. Gii hn dy s phc
{ }, =
Cho lim
=

+
= +

lim

lim

b. Gii hn hm phc
Cho

( )= ( , )+

( , ),

, =
lim

lim ( ) =

, khi

( , )=

lim
( , )=

Nu khi xt theo cc hng khc nhau th c cc kt qu khc nhau th ta kt lun


khng tn ti gii hn ti = .
GII TCH PHC

07

c. Hm lin tc
Cho ( ) xc nh trong ln cn im

( ) lin tc ti

, khi :

+ ( )
+ lim ( )

+ lim ( ) = ( )

( ) lin tc trn min

nu

lin tc ti mi im thuc .

3.2. Bi tp mu
Bi 3.1: Tnh

+ )

Gii:
Gi s

, khi

+ =( +

) + =

( , )=

;
( , )=2 +1

lim ( , ) = lim (

( , ) = lim (2
lim

+ (2

+ 1) = ( , ) +

( , )

=1+
)=0

+ 1) = 3

Vy lim (

( , ) + lim ( , ) = 3
+ 1) = lim

Bi 3.2 (bi 6, SGK, tr51): Chng minh rng

Gii:
= lim

= lim[3

+8

+ (3 2)

2 +5

= lim

( )[3

+ (5 2 ) + 5 ] = 3

+ (3 2)

+ (3 2)

+ (5 2 ) + 5 ]
+ (5 2 ) + 5

= 3 3 + 2 + 5 + 2 + 5 = 4 + 4
Bi 3.3 (bi 9, SGK, tr52): Tnh cc gii hn sau:

GII TCH PHC

08

a.

b.

c.

Gii:
a. t ( ) =
( )=

+ 1; ( ) =

+ 1 = 0; ( ) =

+ 1, khi
()

+ 1 = 0 v

=6

=6 0

p dng quy tc LHospital ta c


( )
( )
10
= lim
= lim

6
( )
( )

lim

lim

+1 5
= .
+1
3

b. lim

= lim

lim

5
3

5
3

= lim

= 1 v lim

5
3

= lim

Ta c lim

= lim

=1

1 cos
1
= .
sin
2

c. lim(cos ) =

Bi 3.4: Xt s tn ti gii hn ca

Gii:
Gi s

, khi =

+ Cho

0 theo hng trc

lim

+ Cho

khi

= lim

0 theo hng ng thng


lim

GII TCH PHC

= lim

=0
= lim

= lim
1 = 1 (1)

= lim

= lim

1+
1

= 1 (2)

09

T (1) v (2) ta suy ra khng tn ti gii hn lim

Lu : iu kt lun trn cng c ngha l hm s ( ) =

khng lin tc ti

= 0.

Bi 3.5: Xt nh lin tc ca hm

( )=

| |

= ,

| |=
Gii:
= 1 ta c:

+ Ti

(1) = 3 v lim ( ) = lim

= lim (

+ + 1) = 3

Vy lim ( ) = (1) nn hm s lin tc ti

=1

+ Ti

( ) = 3 v lim ( ) = lim

= lim(

+ + 1) =

Vy lim ( ) (1) nn hm s gin on ti

Bi 3.6: Cho cc hm
( )

a. ( ) =

b. ( ) = |

C th gn gi tr ca hm s ti

c. ( ) =

n tr thnh hm lin tc ti

( )
| |

hay khng?

Gii:
a. Chn 2 dy

= v

= , khi

0 khi

Xt
lim ( ) = lim

lim
( ) = lim

GII TCH PHC

( )

1
= lim

( )

= lim

= lim 1 = 1

0
= lim 0 = 0
1

10

Suy ra khng tn ti lim ( ) nn khng th gn gi tr ca hm s ti im

= 0.

thnh hm lin tc ti
= v

b. Chn 2 dy

= 0 n tr

= + , khi

0 khi

Xt
1
lim ( ) = lim

| |

= lim

= lim 1 = 1

lim
( ) = lim

= lim

= lim

1+
2

1+
2

Suy ra khng tn ti lim ( ) nn khng th gn gi tr ca hm s ti im

= 0.

thnh hm lin tc ti
=

c. Gi s

+
( )

Khi ( ) =

= 0 n tr

| |

( , )=

( , )=

= ( , )+

( , )

Ta c
0

| |

= | | m lim | | = 0 nn lim ( , ) = lim

m lim

T (1) v (2) suy ra lim ( ) = lim

Vy c th gn gi tr ( ) = 0 ti

( )
| |

= 0 (1)

= 0 nn lim ( , ) = lim

= 0 (2)

=0

= 0 n tr thnh hm lin tc ti

Bi 3.7 (cu 2, thi mn GTP K16): Chng minh rng hm ( ) =

= 0.

lin tc trn .

Gii:
Gi s

GII TCH PHC

, khi ( ) = =

= ( , )+

( , )
11

( , )=
( , )=

Ly ty

, khi ta c: ( ) =

Xt
lim

( , ) = lim

( , ) = lim
( ) =
lim

[ ( , )+
lim ( ) = lim

= ( )

Suy ra hm s lin tc ti
Do

( , )] =

ly ty trong nn hm ( ) lin tc trn .

Bi 3.8 (bi 10, SGK,tr 52): Chng minh rng hm ( ) =


.

lin tc u trn min | | <

Gii:
t : { : | | < 1}
Vi ,

ta c

| ( ) ( )| = |
Vy > 0, = , ,
Do ( ) =

| = | || + | |
:|

|<

|(| | + | |) < 2| |

| ( ) ( )| < 2|

|<2 =

lin tc u trn : | | < 1.

Bi 3.9 (bi 11, SGK, tr 52): Chng minh rng hm ( ) = khng lin tc u trn min
| |< .
Gii:

IV. BI TON CHNG MINH S TN TI O HM CA HM PHC


4.1. Kin thc b tr
a. iu kin Cauchy-Riemann (dng i s)
Cho hm ( ) = ( , ) +

GII TCH PHC

( , ) c o hm ti im

th:

12

+ ( , ), ( , ) c o hm ring ti im ( , )
+ Cc o hm ring ca ( , ), ( , )tha mn phng trnh
=

(1)

Ngc li nu ( , ), ( , ) c cc o hm ring lin tc ti im ( , ) v tha (1) th


( ) = ( , ) + ( , ) c o hm ti im = + v
( )=

( , )+

( , )

( )=

( , )

( , ).

b. iu kin Cauchy-Riemann (dng phc)


= cos ,

Ta c

= sin , =

= arctan

, khi iu kin Cauchy-

Rieamann dng phc l


=

4.2. Bi tp mu
Bi 4.1: Kho st s tn ti o hm ca cc hm s sau:
a. ( ) =

b. ( ) = | |

Gii:
a. Gi s =
( )=

, khi

=( +

) =

+ (3

) = ( , )+

( , )

( , )=
3
( , )=3

Suy ra
=3

=3

=3
3

;
=

= 6

=6

= 6

Vy ( , ), ( , ) c cc o hm ring lin tc ti mi im ( , ) v tha iu kin


Cauchy-Riemann nn ( ) c o hm ti mi im thuc mt phng phc
b. Gi s =
( )=| | =
GII TCH PHC

, khi
+

= ( , )+

( , )
13

( , )=
+
( , )=0

Suy ra
=2 ;

= 0;

=2 ;

=0

Hm ( ) c o hm khi

2 =0

2 =0

=0

Vy hm ( ) c o hm ti im

= 0, khng c o hm ti mi im

Bi 4.2 (bi 13,14, SGK, tr52): Chng minh rng

) khng tn ti ti mi im

thuc mt phng phc.


Gii:

+ Chng minh
=

Gi s

( )= =

khng tn ti ti mi im thuc mt phng phc


, t ( ) = , khi
= ( , )+

( , )

( , )=
( , )=

Suy ra
= 1;

= 1;

= 0;

= 1 1 =

R rng

=0
nn ( ) khng c o hm ti mi im

thuc mt phng

phc.
Vy

khng tn ti ti mi im thuc mt phng phc

+ Chng minh
Gi s
( )=

, t ( ) =

=( +

GII TCH PHC

) khng tn ti ti mi im thuc mt phng phc

) (

, khi
)=

+(

) = ( , )+

( , )
14

( , )=
( , )=

+
+

Suy ra
=3

+3

=2

=2

Hm ( ) c o hm khi

3
2

+
=
= 2

+3

Suy ra hm ( ) c o hm ti im
(

Vy

=0

= 0, khng c o hm ti mi im

) khng tn ti ti mi im thuc mt phng phc


( )=

Bi 4.3: Cho hm ( , ) c

. Gi s ( ) c o hm, m ( ).

Gii:
Gi s

, ( ) = ( , )+

Theo gi thit ta c ( , ) =

( , )

=2 ;

= 2

Do ( )c o hm nn ta c

= 2 (1)

= 2 (2)

=2 ( , )=2

T (1):
2 +

( )=2

Vy ( ) =

+ ( )

( )=0 ( )=

+ (2

+ ) =( +

= 2 + ( ) thay vo (2) ta c
=
) +

Bi 4.4: Tm sao cho cc hm sau kh vi


a. ( ) =

b. ( ) =

GII TCH PHC

+ (

15

| |>
| |

c. ( ) =

( thi mn GTP K18)

Gii:
a. ( ) =

( , )=
( , )=

+ (

+2

) = ( , )+

( , )

2
+2

Suy ra
=2 2 ;

=2 2 ;

=2 2

= 2 2 ;
=

=2 +2

= 2 2

Vy ( , ), ( , ) c cc o hm ring lin tc ti mi im ( , ) v tha iu kin


Cauchy-Riemann nn ( ) c o hm hay kh vi ti mi im thuc mt phng phc
b. Gi s
( )=

= (cos + sin ), khi


+ =

=(

cos 5 + cos ) + (

( , )=
( , )=

(cos 5 + sin 5 ) + (cos sin )


sin 5 sin ) = ( , ) +

( , )

cos 5 + cos
sin 5 sin

Suy ra
=5

cos 5 + cos ;

= 5

sin 5 sin ;

=5

sin 5 sin

=5

cos 5 cos

R rng
1

=
1

(5

cos 5 cos ) = 5

1
= (5

cos 5 cos

sin 5 sin ) = 5

sin 5 + sin

Vy ( , ), ( , ) c cc o hm ring khng tha iu kin Cauchy-Riemann nn ( )


khng kh vi ti mi .
c. + Tp

= { : | | > 3} l tp m

GII TCH PHC

16

Ta c ( ) = 2 = 2 + 0 = ( , ) +

( , )

( , )=2
( , )=0

Suy ra
= 0;

= 0;

= 0;

=0

=0

=0

Vy ( , ), ( , ) c cc o hm ring lin tc tha iu kin Cauchy-Riemann trn tp


nn ( ) c o hm hay kh vi trn .
+ Tng t vi

= { : | | < 3} ta chng minh c ( ) c o hm hay kh vi trn

= { : | | = 3}, khi ( ) = 1

+ Xt
Xt dy

= (1 + )

| |= 1+

| |= 1+

3>3 ( )=2

Ta c
khi , tuy nhin ( ) = 2 1 = ( ) nn hm ( ) khng lin tc ti
mi im trn . Do ( ) khng kh vi ti mi : | | = 3.
Bi 4.5 ( thi mn GTP Cao hc 2008-2009): Cho
( )=
Hm ( ) c o hm ti

| |
| |<

no?

Gii:
+ Xt tp

= { : | | > 1} l tp m

Ta c ( ) =

=( +

) =

+2

= ( , )+

( , )

( , )=

( , )=2

Suy ra
=2 ;

GII TCH PHC

=2 ;

= 2 ;

=2

17

=2

= 2

Vy ( , ), ( , ) c cc o hm ring lin tc v tha iu kin Cauchy-Riemann trn


tp nn ( ) c o hm ti mi im trn .

+ Xt tp

= { : | | < 1} l tp m

Ta c ( ) = 1 = 1 + 0 = ( , ) +

( , )

( , )=1
( , )=0

Suy ra
= 0;

= 0;
=0

= 0;

=0

=0

Vy ( , ), ( , ) c cc o hm ring lin tc v tha iu kin Cauchy-Riemann trn


tp nn ( ) c o hm ti mi im trn .
+ Xt

= { : | | = 1}, khi ( ) =
th ( ) =

Vi
1

= 1 thuc

Vi

1. Xt dy

= (1 )

| |= 1

| |= 1

= 1 = 1 + 0 ta chng minh c ( ) kh vi ti

1<1 ( )=1

Ta c khi , tuy nhin ( ) = 1


= ( ) nn hm ( ) khng lin tc ti
mi im trn \{1}. Do ( ) khng kh vi ti mi trn \{1}.

V. BI TON XC NH HM GII TCH, HM IU HA


5.1. Kin thc b tr
a. Hm gii ch
+ ( ) gii ch trn min m
GII TCH PHC

nu

kh vi (tn ti o hm) ti mi im thuc


18

+ ( ) gii ch ti im

nu kh vi trong ln cn ca im

+ ( ) = ( , ) + ( , ) gii ch trong min , cc ( , ), ( , )c o hm ring lin


tc trn th ( , ), ( , ) tha phng trnh Laplace:

= 0.

b. Hm iu ha
+ Hm thc hai bin c o hm ring cp 2 lin tc v tha phng trnh Laplace c gi
l hm iu ha.
+ Hai hm iu ha ( , ), ( , ) sao cho ( ) = ( , ) +
hai hm iu ha lin hp.
+ Hm ( ) = ( , ) + ( , ) xc nh trn min
( , ), ( , ) l cc hm iu ha trn .
+ ( , ) l hm iu ha trn

( , ) gii ch c gi l

n lin v gii ch trn

th tn ti ( ) gii ch trn

sao cho

th

( )= ( , )

5.2. Bi tp mu
Bi 5.1 ( thi mn GTP CH 2008-2009): Cho
a. Chng t l hm iu ha.
b. Tm hm gii ch ( ) sao cho

( , )=
( ). Tm

( ).

Gii:
a. Chng minh l hm iu ha.

= 12

1,

= 12

+ 1,

= 12

12

= 12

12

= 12

12

+ 12

12

=0

Vy hm thc hai bin c cc o hm ring cp 2 lin tc ti mi im ( , ) v tha


phng trnh Laplace nn l hm iu ha (c th gi l phn thc ca hm gii ch).
b. Tm hm gii ch
Gi s hm gii ch cn m c dng: ( ) = ( , ) + i( , ), vi ( , ) l hm iu
ha lin hp vi ( , ), khi ( , ), ( , ) phi tha iu kin Cauchy-Riemann
GII TCH PHC

19

=4

12

12

= 12

Vy ( ) = 6

+4

1 (2)

1=4

+ ( )

+ ( ) thay vo (2) ta c
( ) = 12

( ) = ( , ) = 4

1 (1)


= 12

= 12

T (1):

+4

4
+

( ) = 1 ( ) = +

+ 1 + (4

Bi 5.2 ( thi mn GTP K15): Cho ( , ) =

+ ).
)

a. Chng t ( , ) l hm iu ha trn mt min thch hp.


b. Tm mt hm gii ch ( ) = ( , ) + ( , ), gii ch trn min .
c. Biu din trong cu (b) theo bin
Gii:
a. Chng minh ( , ) l hm iu ha.
=
=

sin

(sin sin + cos )

(sin sin + cos )


sin

(2 sin + sin cos )

( cos cos + sin )

( sin + sin + sin + cos ) =

( sin cos ) +

(2 sin sin + cos )

=0

Vy ( , ) c cc o hm ring cp 2 lin tc ti mi im ( , ) v tha phng trnh


Laplace nn ( , ) l hm iu ha.
b. Hm ( ) = ( , ) +
Cauchy-Riemann:

GII TCH PHC

( , ) gii ch trn min

nn ( , ), ( , ) tha iu kin

20

T (1):

(sin sin + cos ) (1)

( cos + cos sin ) (2)

( cos + cos + sin + cos ) + ( )


( cos + sin ) + ( )

( cos + sin ) +

=
=

(sin sin + cos )

( , )=

cos +

( )

(cos cos sin ) + ( )

Thay vo (2) ta c:
(cos cos sin ) +

( )=0 ( )=

( , )=

( )=

( cos + cos sin )

( cos + sin ) +

Vy ( ) =

( sin

cos ) + (

( cos + sin ) + )

c. Biu din ( ) cu b theo bin


( )=

( sin

cos ) + (

sin

=(

( cos + sin ) + )

cos +

cos +

sin ) (

sin +

=( +

sin (

=( +

sin +

=( +

sin + ( +

=( +

(sin + cos ) +

= ( +
= ( +

= ( +

= ( +

=
GII TCH PHC

cos

sin +
cos ) +

cos +
)

cos +
cos +

(sin + cos ) +
(cos sin ) +
+

+
21

VI. BI TON TM V PHN LOI IM BT THNG


6.1. Kin thc b tr
a. im bt thng
+

c gi l im bt thng ca ( ) nu ( ) khng gii ch ti

+ c gi l im bt thng c lp ca ( ) nu tn ti mt ln cn bn knh
sao cho trong ln cn hm ( ) khng c im bt thng no khc.
+

c gi l im bt thng ct yu nu khng tn ti s
lim (

( )=

>0

nguyn dng sao cho

0.

c gi l im bt thng b c ca ca ( ) nu lim ( ) tn ti.

+ im bt thng ca ( ) ti

= l im bt thng ca hm

ti

= 0.

b. im cc
+

ca ( ) nu tn ti s

c gi l im cc bc

lim (

= 1 th

+ Trng hp

( )=

nguyn dng sao cho


0.

c gi l im cc n.

6.2. Bi tp mu
Bi 6.1: Xc nh cc im bt thng ca cc hm s sau:
a. ( ) =

b. ( ) =

c. ( ) =

Gii:
a. ( ) = (

=(

) (

Vy hm ( ) c 2 im bt thng = 2 v

= 2

+ Xt lim ( 2 )

= lim

( ) = lim ( 2 )

Do = 2 l im cc bc 2 ca ( ).
Tng t = 2 cng l im cc bc 2 ca ( ).

GII TCH PHC

22

+ Xt im = 2 . Tn ti ln cn ca im = 2 , bn knh = 1 > 0 m trong ln cn


khng c im bt thng no khc ca hm ( ) tr im = 2 . Vy = 2 l im bt
c lp ca ( ).
= 2 cng l im bt thng c lp ca ( ).

Tng t

b. Hm ( ) =

GPT: cos = 0 = +
=

Vy
+ Xt

lim
(

( )=

=
(

+ Cc im

lim

Do = (

=(

l cc im bt thng ca ( ).
(

= 0 nn = 0 l im bt thng ca ( )

khng xc nh ti

)
(

lim
(

(
(

)
)

l cc im cc n ca ( ).

l cc im ri rc c t trn trc thc trong mt khong hu

hn cha im 0. Do ti mi im tn ti ln cn bn knh
im bt thng no khc. Do
+ Do

=(

0 khi

bt thng khc 0. Do
+ Xt lim( 0)
lim( 0)

nn vi mi

l cc im bt thng c lp.
> 0, mi ln cn bn knh

lun cha im

= 0 khng l im bt thng c lp.

( ) = lim

=(

> 0 no khng cha

= 0 Khng tn ti

( ) 0. Do

nguyn dng tha mn

= 0 l im bt thng ct yu ca ( ).

= 0 l im bt thng ca ( )

c.

+ lim ( ) = lim

= 1 . Do = 0 l im bt thng b c ca ( ).

Bi 6.2 ( thi mn GTP CH K18):


a. Xc nh tt c cc im bt thng ca hm sau
( )=

GII TCH PHC

+ +
.
( ) ( + )
23

b. Xc nh cc im m ti ( ) gii ch.
Gii:
Ta c ( )c hai im bt thng
+ Xt lim( 1)

= 1 v =

( ) = lim( 1)

) (

= lim

Do = 1 l im cc bc 3 ca ( ).
+ Xt lim

( ) = lim

Do =

) (

= lim

l im cc bc 2 ca ( ).

+ Ti im = 1 tn ti ln cn bn knh = 1 > 0 m trong khng cha im bt


thng no khc tr im = 1. Do = 1 l im bt thng c lp ca hm ( ).
Tng t = cng l im bt thng c lp ca hm ( ).
=

+ Xt ti
t

( )=

) (

= 0 l im bt thng ca hm

R rng

Xt lim ( 0)

( ) = lim ( 0)

) (

= 0 l im cc bc 3 ca hm

Do

) (

= 0

hay = l im cc bc 3 ca hm ( ).

b. Theo cu a th ( ) s gii ch ti mi im :
Bi 6.3 (bi 28, SGK, tr54): CMR hm ( ) =

= lim (

1, ,
)

c hai im cc bc 2 ti

v mt cc im n ti v cc.
Gii:
( )=

(
(

)
)

=(

)
) (

Hm ( ) c 2 im bt thng = 1 + 2 v
+ Xt lim ( 1 2 )

GII TCH PHC

= 12

( ) = lim ( 1 2 )

(
(

)
) (

24

= lim

(
(

)
)

( )

Do = 1 + 2 l im cc bc 2 ca ( )
Tng t ta cng c

= 1 + 2 l im cc bc 2 ca ( ).

+ Ti = .
t

R rng

( )=

= 0 l im bt thng ca hm

Xt lim ( 0)

Do

= lim (

0)

= 0 l im cc n ca

= lim

=10

= l im cc n ca hm ( ).

hay

Bi 6.4 (bi 30,SGK, tr54): CMR hm ( ) =

c mt im bt thng ct yu v cc.

Gii:
t

( )=

R rng

=
= 0 nn

khng xc nh ti

= 0 l im bt thng ca hm

Xt lim ( 0)

= lim ( 0)

Do khng tn ti

nguyn dng no lim ( 0)

= lim

=0

0 nn

bt thng ct yu ca hm

hay

= 0 l im

= l im bt thng ct yu ca hm ( ).

VII. BI TON TNH TCH PHN


7.1. Kin thc b tr
a. Tch phn ng
+ Nu ( ) = ( , ) +

( , ) th ch phn ng ca ( ) trn ng cong


( )

GII TCH PHC

25

+ Nu ng cong

= ( )
;
= ( )

c phng trnh tham s

( )

{ [ ( ), ( )] +

th

[ ( ), ( )]}. [ ( ) +

( )]

b. nh l Green (dng phc)


( , ) , ( , ) lin tc v c o hm ring lin tc trn min , khi ta c:

( , )

+ ( , )

=2

biu th yu t din ch

c. nh l Cauchy cho min n lin


Gi s hm gii ch trong min n lin v lin tc trong . Khi vi mi ng
cong n, ng nm trong , ta c:

( )

= 0.

d. nh l Cauchy-Goursat
Gi s hm

gii ch trong min . Khi ta c:

( )

= 0.

vi mii ng cong n, ng trong .


e. Cc h qu ca nh l Cauchy
+ Nu hm gii ch trong min n lin v , l 2 im thuc
ph thuc vo ng ni hai im v .

th

+ Cho gii ch trong min gii hn bi hai ng cong kn ,


trn cc ng cong ny, khi :

+ Tch phn
+ Tch phn
trong

0
2
=

khi =
khi =
2
0

( )

nm ngoi
nm trong

khi = 1
vi
khi 1

( )
vi

( )

khng

nm trong ) v

.
l ng cong n ng.

l ng cong n ng v

nm

GII TCH PHC

26

f. Cng thc ch phn Cauchy


+ Gi s l min a lin gii hn bi cc ng cong
v cc ng cong
nm trong , ( ) gii ch trong v trn bin ca n, khi :
( )

+ ( ) gii ch trong min

n lin,
(

,,

= 2 . ( ).

l ng cong n, ng nm trong , khi :

( )

( )(

).

7.2. Bi tp mu
Bi 7.1: Tnh ch phn = | |

trong

l bin ca min

| |=
( )=

Gii:
Chia

thnh 2 ng

: | | = 1 v
+ Trn

ta c

=0

,0

Khi | |

+ Trn

= , 1

= | |

ta c

Khi | |
Vy = | |

= | |

Bi 7.2 (bi 3,SGK, tr86): Tnh


c xc nh bi:
a.
= + .
b. ng thng t

=
=
+

+ | |

n =

, ri t

= + =0

dc theo ng cong

Gii:
a. vi = 0 = 0 v
Ta c

=4+2 =2
= (2 + )

Khi
=

= (

GII TCH PHC

)(2 + )

= (2

+ )
27

b. Gi s =

Khi =

= 10

= (

)(

)=

+ on thng i t = 0 n = 2 tng ng vi ng thng i t im


(0,2), khi trn OA th = 0, 0 2.

(0,0) n

=2

+on thng i t = 2 n = 4 + 2 tng ng vi ng thng i t im (0,2)


n im (4,2), khi trn AB th = 2, 0 4

2 | = 88

Vy = 2 + (8 8 ) = 10 8 .
Bi 7.3 (bi 4,SGK, tr 86): Tnh = | |
( , ), ( , ), ( , ), ( , ) .

dc theo bin

ca hnh vung c cc nh

Gii:
Gi s

= | |
= (

= (

+ Trn on OA th
(

+ Trn on AB th
(

+ Trn on BC th
(

Vy = +
GII TCH PHC

, khi

)(

+ (

1
+

= 1, 0
+ (

+ (

+ =1+

1
+

= 1, 0

= 0, 0
+ (

= (1 +

1
+

=(

+ 1)

.
28

Bi 7.4 (bi 5,SGK, tr86): Tnh =

trong cc trng hp sau:

a. Dc theo ng thng ni hai im = v = .


b. Dc theo ng cong =
, = + .
Gii:
a. Gi s =
=

(3

(9

(3

, khi
) (

+
+

+ (9

ng thng i t = v = 2 tng ng vi ng thng i t im (0,1) n


im (2, 1), khi trn AB ta c: = + 1, 0 2
= (9

( + 1 ) ( + 1 ) )

+ 6 ( + 1)
= (2

= = 1 v

b. Ti im
Ta c

+5

(2

4
5

15
+5

)
+ 10 1)

=2 =2

= 2 2 + (1 +

)+

( + 1) ( + 1) )(

+ 10 1)

15

+ (9

6 ( + 1) (

= [2 + (1 2 )]

Khi
= [3(2 2)(1 +
= [(14
=

+9

= 20 +
= 27 +

+ 27

+ 13) + (12

13

) ][2 + (1 2 )]
30

+ 10
+

+ 14 4)]
+7

7 +
.

Bi 7.5: Tnh ch phn =

GII TCH PHC

) + (1 +

trong : ( ) + ( ) =

29

Gii:
Ta c ( ) =

khng gii ch ti im

= 0 nhng im

= 0 khng nm trong v trn

C. Vy hm ( ) gii ch trong v trn


Theo nh l Cauchy-Goursat ta c
=
Bi 7.6: Tnh ch phn = (

= 0.
, vi

c cho nh hnh v

Gii:
Ta c ( ) =4 1 gii ch trn ton mt phng phc nn
p dng h qu 1 th ch phn cho khng ph thuc vo
ng ni 2 im = v
on thng

ni 2 im

= (4 1)

= nn ta c th thay
= v

= ( 4 1)

Bi 7.7: Tnh =

, vi

bng

= . Khi ta c
= (4 1)

= (2

)|

= 2

8 3

l chu tuyn nh hnh v

Gii:
Ta c ( ) =

khng l ng cong n nhng c th xem


ca hai ng cong n, ng

l hp

nh hnh v

Khi
8 3

=
= 5
+

+ 3

= 0 nm trong
= 0 v
= 1 nm trong

GII TCH PHC

8 3

8 3

8 3

= 1 nm ngoi

nn theo h qu 5 ta c:

= 0 nm ngoi

nn theo h qu 5 ta c:

=2
,

30

=2

=0

5.2

= 4 .

Vy = 3.2

Bi 7.6: Tnh =

, vi : | | = ; : |

|=

Gii:
+ Vi : | | = 5. K hiu
R rng = v

= 3
+

= 2 u nm trong

= v

Bao hai im
1, khi
=

=2

= 2 ln lt bi cc ng trn

+ 3

= nm trong

l min bao bi

= 2 nm ngoi

= 2 nm trong

= 0 v

Vy = 3.2

= nm ngoi

nn theo h qu 5 ta c:

l min bao bi
,

= 2 nm trong

= 2 bi ng trn

Bi 7.7: Tnh =
a.

nn theo h qu 5 ta c:

=4

R rng = nm ngoi

=2

+ Vi : | 2 | = . K hiu

Bao im

:| 2 | =

=0

: | + | = 1 v

:| | =

: | 2 | = , khi

= 2

trong cc trng hp sau:


b.

:| | =

c.

Gii:
a. Ta c =
GII TCH PHC

=
31

t ( ) =

=3

R rng ( ) gii ch trong v trn


= 2 . (3 ) = 2 .
b. Ta c =
t ( ) =

nn p dng cng thc ch phn Cauchy ta c

=0

R rng ( ) gii ch trong v trn


= 2 . (0 ) =

nn p dng cng thc ch phn Cauchy ta c


.

c. Ta thy = 0 v = 3 u nm trong
lin v theo cu a, cu b ta c
=

Bi 7.8: Tnh =
a.

nn theo nh l Cauchy-Goursat cho min a

= (

1)

trong cc trng hp sau:

b.

c.

vi : | | =

Gii:
= 1 ta c =

a. Vi

t ( ) = cos ,

=0

R rng ( ) gii ch trong v trn


(0) = 2 . cos 0 = 2

=2

= 2 ta c =

b. Vi

t ( ) = cos ,

=0

( ) = sin

R rng ( ) gii ch trong v trn


ta c:
=
c. Vi

nn p dng cng thc ch phn Cauchy ta c:

nn p dng cng thc ch phn Cauchy cho o hm

(0) = 2 . sin 0 = 0 .
= 3 ta c =

GII TCH PHC

32

t ( ) = cos ,

=0

( ) = sin

R rng ( ) gii ch trong v trn


ta c:
=

(0 ) =

. cos 0 =

( ) = cos

nn p dng cng thc ch phn Cauchy cho o hm

Bi 7.9 (bi 17, SGK, tr87): Tnh


a. =

)(

b. =

vi : | | = .

Gii:
a. Nhn thy = 1 v
min a lin ta c
=
Vi

)(

: | 1| = v

+ Tnh

= 2 u nm trong

)(

t ( ) =

)(

= 2 . (1) = 2
=

)(

= 2 . (2) = 2

b. =

t ( ) =

GII TCH PHC

)(

=
=1
nn p dng cng thc ch phn Cauchy ta c:

=
=2

R rng ( ) gii ch trong v trn

+2

=2

t ( ) =

Vy = 2

: | 2| =

R rng ( ) gii ch trong v trn

+ Tnh

nn p dng theo nh l Cauchy-Goursat cho

nn p dng cng thc ch phn Cauchy ta c:

=2
=4 .

= 1

( )=2

( )=4

( )=8

33

R rng ( ) gii ch trong v trn


ta c:
=

(1) =

.8

nn p dng cng thc ch phn Cauchy cho o hm

Bi 7.10 (bi 21, SGK,tr88): CMR

, nu >

v : | | = .

Gii:
t =

=
= v

Nhn thy
ng trn
=
+ Tnh

)(

t ( ) =

)(

= u nm trong . Bao hai im

: | | = v
)

)(

)(

t ( ) =

)(

Suy ra

nn p dng cng thc ch phn Cauchy ta c:


=2 .

= (

= sin hay

)(

= 2 . ( ) = 2 .

nn p dng cng thc ch phn Cauchy ta c:

=2 .

R rng ( ) gii ch trong v trn

Vy =

=2 . ()=2 .
=

= ln lt bi cc

: | + | = . Khi ta c

R rng ( ) gii ch trong v trn

+ Tnh

= v

) = . 2 sin = 2

.
sin

= sin (pcm)

VIII. BI TON TM S NGHIM CA A THC


8.1. Kin thc b tr
GII TCH PHC

34

nh l Rouche:
n ng. | ( )| < | ( )|,

Cho ( ) v ( ) gii ch trong v trn ng cong

Khi ( ) + ( ) v ( ) c cng s khng im trong .


8.2. Bi tp mu
Bi 8.1 (cu 4, thi mn GTP K18): Tm s nghim ca a thc
( )=
a. Trong hnh trn | | < .
b. Trong hnh vnh khn

< .

Gii:
a. t ( ) = 9 ; ( ) =
Trn

+2

+1

: | | = 1 ta c
| ( )| = |

+2

+ 1| | | + 2| | + 1 = 4 < 9 = | ( )|

Do theo nhl Rouche th ( ) + ( ) = + 2 + 9 + 1 = ( ) c cng s khng


im vi ( ) = 9 trong : | | < 1. M ( ) c mt khng im trong nn suy ra ( )
cng c mt khng im tc l c mt nghim trong : | | < 1.
b. t ( ) =
Trn

; ( )=2

+9 +1

: | | = 2 ta c
| ( )| = |2

+ 9 + 1| 2| | + 9| | + 1 = 27 < 2 = | ( )|

Do theo nh l Rouche th ( ) + ( ) = + 2 + 9 + 1 = ( ) c cng s khng


im vi ( ) =
trong : | | < 2. M ( ) c nm khng im trong
nn suy ra
( ) cng c nm khng im tc l c nm nghim trong : | | < 2
Suy ra ( ) c 5 1 = 4 nghim trong hnh vnh khn 1

< 2.

Bi 8.2: Tm s nghim ca a thc


( )=

a. Trong hnh trn | | < .


b. Trong hnh vnh khn | | < .
c. Trong hnh vnh khn | | < .
Gii:
a. t ( ) = 5 ; ( ) =
GII TCH PHC

+1
35

Trn

: | | = 1 ta c
| ( )| = |

+ 1| | | + 1 = 2 < 5 = | ( )|

Do theo nh l Rouche th ( ) + ( ) = 5 + 1 = ( ) c cng s khng im


vi ( ) = 5 trong : | | < 1. M ( ) c mt khng im trong
nn suy ra ( )
cng c mt khng im tc l c mt nghim trong : | | < 1.
b. t ( ) =
Trn

; ( ) = 5 + 1

: | | = 3 ta c
| ( )| = |5 + 1| 5| | + 1 = 16 < 3 = | ( )|

Do theo nh l Rouche th ( ) + ( ) = 5 + 1 = ( ) c cng s khng im


vi ( ) =
trong : | | < 3. M ( ) c ba khng im trong
nn suy ra ( ) cng
c ba khng im tc l c ba nghim trong : | | < 3
Suy ra ( ) c 3 1 = 2 nghim trong hnh vnh khn 1
c. t ( ) = 5 ; ( ) =
Trn

< 3.

+1

: | | = 2 ta c
| ( )| = |

+ 1| | | + 1 = 9 < 10 = | ( )|

Do theo nh l Rouche th ( ) + ( ) = 5 + 1 = ( ) c cng s khng im


vi ( ) = 5 trong : | | < 2. M ( ) c mt khng im trong
nn suy ra ( )
cng c mt khng im tc l c mt nghim trong : | | < 2
Suy ra ( ) c 3 1 = 2 nghim trong hnh vnh khn 2

< 3.

IX. BI TON KHAI TRIN CHUI V TM MIN HI T


9.1. Kin thc b tr
Mt s chui Maclouren thng gp
= 1+

1!

sin =

3!

GII TCH PHC

2!
+

+=

5!

!
(1)

(2 + 1)!

36

cos = 1

2!

4!

(1)

( 2 )!

Min hi t i vi cc chui trn l | | <


1
1

=1+ +

+=

1
1

=1 +

(1)

Min hi t i vi cc chui trn l | | < 1


9.2. Bi tp mu

Bi 9.1: Khai trin chui Taylor ca cc hm sau theo ly tha


t ca chui va m c
a. ( ) =
c. ( ) =

,
(

b. ( ) =

),

d. ( ) =

. Xc nh min hi

=
,

Gii:
a. ( ) =

Ta c
=

= .

= .

( )=

=
Min hi t:

(1)

( 3)
( 3)

=
(

( 3)
(

( 3)

( 3)
=

( 3)

( 3)

< 1 | 3| < 2.

b. ( ) =
Ta c

GII TCH PHC

37

(1)

( 2)

o hm 2 v ta c

( )=

( 2)
(

=
)

)(

)(

( 2)

( 2)

< 1 | 2| < 2.

Min hi t:
c. ( ) = sin(

+ 4 ) = sin(( + 2) 4) = sin( + 2) cos 4 sin 4 cos( + 2)

Ta c

(1)

cos( + 2) =

(1)

sin( + 2) =

( ) = cos 4

)
(

)!

( + 2)
(2 )!

(1)

( + 2)
sin 4
( 2 + 1 )!

(1)

( + 2)
(2 )!

Min hi t: | + 2| < .
d. ( ) =

Ta c
(

)
!

( )=

)
!

Min hi t: | 2| < .
Bi 9.2: Khai trin chui Laurent ca hm ( ) =

ti

= , = , = .

Gii:
+ Ti = 0
( )=

Min hi t: 0 < | | < 1.


GII TCH PHC

38

+ Ti = 1
( )=

( 1) =

( 1)

Min hi t: 0 < | 1| < 1.


+ Ti =
=

( )=

( )=

Bi 9.3: Khai trin chui Laurent ca cc hm ( ) =


a.

<| |<

)(

b.

)(

trong cc hnh vnh khn

<| |<

Gii:
a. ( ) =

=3

Ta c
=

( ) = 3
b. ( ) =

)(

=3

Ta c

( ) = 3

(
(

)
)

(1)

GII TCH PHC

<| |<

)
)

( 3)

( 3) .

Bi 9.4: Khai trin chui Laurent ca cc hm ( ) =


a.

(1)

b.

)(

trong cc hnh vnh khn

<| |<
39

Gii:
a. ( ) =

)(

Ta c
=

=
=

( ) =

2
<1

Min hi t:

b. ( ) =

<1

)(

| |<2
| |<2
| |<2

1 < | | < 2.
| |>1
| |>1
| | >1

Bi 9.5 (bi 19, SGK, tr118): Khai trin chui Laurent ca cc hm ti


a. ( ) =

b. ( ) = ( )

c. ( ) =

Gii:
a. ( ) =

)
(

Ta c
(

[ (

( )=

)]

( 1)

( 1) =

( 1)

Min hi t: |2( 1)| < | 1| <


b. ( ) = ( 3) sin

= ( + 2) sin

5 sin

Ta c
sin

(1)

( ) = ( + 2)

GII TCH PHC

)
(

)!
(
(

)
)! (

)
)! (

)
(
(

)
)! (

40

)! (

)! (

< | + 2| > 0.

Min hi t:
c. ( ) =

Ta c
=

(1)

( 3)

o hm 2 v ta c:
(

=
( )=

( 3)

=
)(

)(

( 3) =

( 3)
(

)(

( 3)

< 1 | 3| < 3.

Min hi t:

Bi 9.6 (bi 21,SGK, tr 118): Khai trin chui Laurent ca hm ( ) =

)(

trong cc

min ch ra:
a.

<| + |<

)(

b.

<| |<

Gii:
a. ( ) =

Ta c
=
( )=

( + 1)

( + 1) .

b.
Bi 9.7 (bi 22,SGK,tr 118): Khai trin chui Laurent ca hm ( ) =

)(

trong cc

min ch ra
a.

<| |<

b.

<| |<

Gii:

GII TCH PHC

41

a. ( ) =

)(

Ta c
=

( )=

a. ( ) =

(1) ( 2)
(1) ( 2) =

)(

(1) ( 2)

Ta c
=

( ) = (

( 1)

( 1) =

( 1)

X. BI TON PHN LOI IM BT THNG DA VO CHUI LAURENT


10.1. Kin thc b tr
Gi s

l im bt thng c lp ca hm ( ) v ( ) c khai trin chui Laurent


( )=

+ Nu phn chnh ca chui (1) bng 0 (

= 0, ) th

(1)

l im bt thng b c.

+ Nu phn chnh ca chui (1) c hu hn cc s hng th


l im cc n).
+ Nu phn chnh ca chui (1) c v hn cc s hng th

l cc im cp

( = 1 th

l im bt thng ct yu.

10.2. Bi tp mu
Bi 10.1 (cu 5, thi GTP K18):
a. Khai trin chui Laurent ca hm sau trong ln cn ca im

= :

( )=
Xc nh min hi t ca chui va m.
b. Phn loi cc im bt thng ca hm ( ).
Gii:
GII TCH PHC

42

a. t

+ 2, khi :
2

( ) = ( + 2) =

= .

= .

2 1
!

Suy ra
2

( )=

1
=
! ( 2)

2
2
+ +
+ (1)
2
! ( 2)

< | 2| > 0

Min hi t:

b. Ta thy chui Laurent (1) ca hm ( ) c phn chnh gm v hn cc s hng nn im


= 2 l im bt thng ct yu ca hm ( ).
Bi 10.2: Cho hm s ( ) = ( )
a. Khai trin chui Laurent trong ln cn = .
b. Phn loi cc im bt thng ca hm ( ).
Gii:
a. Theo cu b bi 9.5 ta c
( )=

=1

)! (

!(

5
+

!(

)
)! (

(1)

b. ta thy chui (1) ca hm ( )c phn chnh gm v hn cc s hng nn im


im bt thng ct yu ca hm ( ).

= 2 l

XI. BI TON TNH TCH PHN BNG PHNG PHP THNG D


11.1. Kin thc b tr
a. Cng thc nh thng d
+ Nu

l cc im n ca hm ( ) khi :
[ ( ), =

+ Nu

l cc im cp

GII TCH PHC

] = lim [(

) ( )]

ca hm ( ) khi :

43

[ ( ), =

]=

1
lim
( 1)!

[(

( )]

b. nh l thng d Cauchy
Gi s l min n lin, l ng cong n, ng nm trong . ( ) gii ch trong v
trn tr mt s hu hn cc im nm trong , khi :

c. Tch phn dng

( )

[ ( ), =

= 2 .

(sin , cos )

l hm hu t

Phng php:
t

sin

Khi

bin thin t 0 2 th chy mt vng trn ng trn n v : | | = 1

v cos

(sin

Tng t vi ch phn dng

( )

d. Tch phn suy rng =

, cos
,

l hm hu t

Nu ( ) l hm hu t tha:
+ Bc mu ln hn bc t t nht 2 n v
+ ( ) c hu hn cc im , , nm trong na mt phng trn
+ ( ) khng c cc im nm trn trc thc
( ) =2
[ ( ), = ]
=
Nu ( ) l hm hu t tha:
+ Bc mu ln hn bc t t nht 2 n v
+ ( ) c hu hn cc im , , nm trong na mt phng trn
+ ( ) c cc im , , nm trn trc thc
( ) =2
( ), =
[ ( ), = ] +
=
( ) cos

e. Tch phn dng =

v =

( ) sin

Theo cng thc Euler ta c:


=

( ) cos

( )

( ) sin

( )

GII TCH PHC

44

Nu ( ) l hm hu t tha:
+ Bc mu ln hn bc t t nht 1 n v
+ ( ) c hu hn cc im , , nm trong na mt phng trn
+ ( ) khng c cc im nm trn trc thc
( )
[ ( )

=2
, = ]
Nu ( ) l hm hu t tha:
+ Bc mu ln hn bc t t nht 1 n v
+ ( ) c hu hn cc im , , nm trong na mt phng trn
+ ( ) c cc im , , nm trn trc thc
( )

[ ( )

=2

( )

]+

, =

, =

11.2. Bi tp mu
Bi 11.1 (bi 10, SGK, tr 137): Tnh =

bng phng php thng d.

Gii:
Ta c ( ) = (

) (

=(

) (

) (

)(

Hm ( ) c 2 cc im cp hai l = , = v 2 cc im n = 1 + , = 1
nhng ch c cc im cp hai = v cc im n = 1 + nm trong na mt
phng trn. Khi ta c:
=

) (

[ ( ), = ] =
(
= lim

(
(

[( )

lim

)!

) (

[ ( ), = ] +

=2 {

= lim

(
(

) (

( )

( )] = lim

[ ( ), = 1 + ]}

) (

) (
(

) (

) (

= lim

=2

) (

= ((

)
) (

=(

[ ( ), = 1 + ] = lim ( + 1 ) ( ) = lim ( + 1 )

) (

Bi 11.2 (bi 12, SGK, tr 137): Chng t rng:


GII TCH PHC

45

a. =

b. =

Gii:
a. t

10

+3=0

GPT: 3

; sin

Hm ( ) = (

=
=

=3
=
=3, =

c hai cc im cp 2 l

nhng ch c im

nm trong hnh trn : | | = 1 v nm trong na mt phng trn. Khi ta c

( ), =

=2 .

( ), =

=(

lim

= lim

Vy =

=
=

=2 .

( ) = lim

)!

b. Lm tng t nh cu a
Bi 11.3: Tnh =

)(

bng phng php thng d.

Gii:
Ta c ( ) =

)(

)(

)(

)(

Hm ( ) c 4 cc im n nhng ch c
Khi ta c:
=

)(

=2 {

= v

[ ( ), = ] +

[ ( ), = ] = lim( ) ( ) = lim( )

= 3 nm trong na mt phng trn.

[ ( ), = 3 ]}
(

)(

[ ( ), = 3 ] = lim ( 3 ) ( ) = lim ( 3 )

GII TCH PHC

)(

= lim

(
)

)(

= lim

=
)(

=
46

=2

Bi 11.4: Tnh =

bng phng php thng d.

Gii:
=

Ta c ( ) =

=
)(

(do hm

Hm ( ) c 2 cc im n nhng ch c
c:
[ ( )

=2 .

= 2 . lim

= 3 nm trong na mt phng trn. Khi ta

, = 3 ] = 2 . lim ( 3 ) ( )

= 2 . lim ( 3 )
Vy =

l hm l)

=2 .

Bi 11.5 (cu 6, thi GTP K18): Dng thng d nh ch phn: =


Gii:
=

t ( ) =
Gii phng trnh

+1 = 0

= 1

Ta c 1 = cos + sin . Khi cn bc 6 ca 1 c xc nh bi:


= cos

+ sin

= 0,1,2,3,4,5

=0

= cos + sin =

=1

= cos + sin =

=2

= cos

+ sin

=3

= cos

+ sin

=4

= cos

+ sin

GII TCH PHC

47

=5

Vy

= cos

+ sin

+1=0

l nghim ca phng trnh

Hay hm ( ) c 6 im cc n nhng ch c 3 im cc n
phng trn. Khi ta c
( ), = +

=2

+2

[ ( ), = ] + 2

( ) = lim

nm trong na mt
( ), = +

Trong
( ), = +

= lim

lim

[ ( ), = ] = lim( ) ( ) = lim

lim

lim

=2

Vy =

( )=

lim

+2

( ), = +

+2

= .

Bi 11.6 (cu 5, thi GTP nin hc 2008-2009): Tnh bng thng d


.

Gii:
=

t =

i cn:

= = 0;

=
GII TCH PHC

)
(

= 2 , khi :
=
48

= |

; cos =
=

Hm ( ) =

)(

Nhn thy hm ( ) c 3 cc im n nhng ch c 2 cc im

= 0, = nm trong

min | | = 1 khi ta c:
=

[ ( ), = 0] +

.2

( ), =

[ ( ), = 0] = lim( 0) ( ) = lim

( ), =

( ) = lim

( ), =

= lim

[ ( ), = 0] +

= .

Bi 11.7 (cu 6, thi GTP nin hc 2008-2009) : Tnh thng d

Gii:
Xt ( ) =
GPT:

+1=0

= 1

Ta c 1 = cos + sin . Khi cn bc 6 ca 1 c xc nh bi:


= cos

+ sin

= 0,1,2,3,4,5

=0

= cos + sin =

=1

= cos + sin =

=2

= cos

+ sin

=3

= cos

+ sin

GII TCH PHC

49

=4

= cos

=5

= cos

Vy

+ sin

+ sin

+1=0

l nghim ca phng trnh

Hay hm ( ) c 6 im cc n nhng ch c 3 im cc n
phng trn. Khi ta c

( ), = +

=2

nm trong na mt

[ ( ), = ] + 2

+2

( ), =

Trong

( ), = +

= lim

( ) = lim

lim

)
(

[ ( ), = ] = lim( ) ( ) = lim

( ), =

lim

Vy =

GII TCH PHC

=2

( )=

lim

50

You might also like