SIINAKLARDA

MMAR VE
MEKANK
HAVALANDIRMA
PROJELENDRME
ESASLARI
TMMOB KOCAEL UBES
CELALTTN KIRBA
MAK. MH.

1.SIINAK HTYACI VE TEHDTLER

Potansiyel tehlike dnya apnda bir krizden ziyade hemen her yerde ortaya
kabilecek blgesel anlamazlklardan kaynaklanacak tehditlerdir.

Byle bir savata gn getike etkinlii artan konvansiyonel silahlarn yan sra
kimyasal ve biyolojik silahlarn da kullanlacak olmasdr.

Bu silahlarn terrist gruplar tarafndan kullanlabilecei veya kaza sonucunda

patlayabilecei dnlmeli, bu durumda uzun sreli kimyasal ajan yaylmas ve
nkleer serpinti olmas ve bunlardan korunmann en efektif yolunun iyi tasarlanm
snaklar olacadr.

Mermi, top, roket, mayn ve fze gibi konvansiyonel silahlar salamlatrlm bina ve
snaklara kar ieri girme, ar basn yaratma ve tahrip etme etkilerine sahiptir.

Nkleer silahlarn etkileri uzun sreli pozitif ve negatif basn, zemin ok ykleri,
termal radyasyon, nkleer radyasyon ve elektromanyetik dalgalar olarak yer alr.

Patlamann etkisi ile basn normal atmosferik basntan en yksek deere ular ve
saniyeden ok daha ksa srede normal seviyeye iner. Bundan sonra basn normal
basncn altna iner. Bu durum yap zerinde ok etkisi yaratr.

Termal radyasyon; patlama ile ortaya kar ve ok ksa srer. Ama bu durum yangnlar
karabilir ve bunun sonucunda havadaki oksijen de azalr.

Nkleer radyasyon e ayrlr.

lk nkleer radyasyon patlamann ardndan bir iki dakika boyunca yaylr.

Kalc radyasyon ise daha sonra yaylr. Radyoaktif maddenin gkyzne ykseldikten
sonra yere inmesi yani yerel serpinti ve daha sonra inmesi yani gecikmi kresel
serpinti olarak ortaya kar.

Elektromanyetik dalgalar nkleer patlamalarda ortaya kan keskin titreimli radyo

dalgalarndan oluan elektromanyetik radyasyondur.

Elektromanyetik radyasyon canl organizmalara zarar vermez. Youn elektrik ve

manyetik alanlar elektrikli cihazlara zarar verir.

Kimyasal ve biyolojik silahlar;

Deiik ekillerde hedefe gnderilen tahri edici, zehirleyici ve patojenik ajanlardan
oluan geni bir gruptur.

Terrist gruplar veya baz lkeler tarafndan kullanlmas mmkn potansiyel sava
ajanlar arasnda hardal gaz, sinir gaz, sarin, soman veya VX gibi kimyasal ajanlar ve
botulism, toksin, antrax ( arbon )ve varola gibi bakteriler yer alr.

Pratik olarak mevcut ve laboratuarda gelitirilen hastalklar sava ajan olarak

kullanlabilir.

Bu tehditlere kar insan hayatn ve stratejik tesisleri korumak iin en etkili yntem
salam snaklar oluturmaktadr.

Tahrip edilemez bir snak yaplmas mmkn olmamasna karn, iyi korunmu bir
hedefi yok etmek iin harcanmas gerekecek byk aba ve olas kayplar saldrgan
saldrdan vazgemek zorunda brakabilir.

Bu durumda snak, insanlar hayatta tutma ve bunun iin gerekli olan yaam destek
sistemlerini, zararl etkilere kar istenen dzeyde koruyacak bir sisteme sahip
olmaldr.

2.TANIM
SIINAK
Nkleer ve konvansiyonel silahlarla, biyolojik ve kimyevi harp maddelerinin tesirlerinden
ve tabii afetlerden insanlarla, insanlarn yaamas ve lkenin harp gcnn devam iin
zaruri canl ve cansz kymetleri korumak maksadyla ina edilen korunma yerleridir.
3.SIINAK ZELLKLER

Patlamaya kar dayankllk,

Gaz szdrmazll,
Su szdrmazl,
Elektromanyetik radyasyona kar dayanm ve ok yaltmn salamaldr.
D atmosfer yaanamaz durumda olduundan snak iinde yapay bir atmosfer
oluturularak insanlarn minimum destekle kurtulmalarn salamak gerekir.

4. YASAL MEVZUAT
29 Eyll 2010 ARAMBA
Resm Gazete Say : 27714
Bayndrlk ve skan Bakanlndan:
3194 Sayl mar Kanununa Gre Dzenlenmi Bulunan mar Ynetmeliklerine
Snaklarla lgili Ek Ynetmelikte Deiiklik Yaplmas Hakknda Ynetmelik
Madde 1 25/8/1988 tarihli ve 19910 sayl Resm Gazetede yaymlanan 3194 Sayl mar
Kanununa Gre Dzenlenmi Bulunan mar Ynetmeliklerine Snaklarla lgili Ek
Ynetmeliin bal Snak Ynetmelii olarak deitirilmitir.
5. SIINAK ETLER
1) Kullanacaklara Gre
2) Kullanm Amacna Gre
1. Kullanacaklara Gre Snak eitleri
a) zel snaklar:
zel snaklar:
zel veya kamuya ait yaplarn en alt bodrum katlarnda veya topraa oturan ksmlarnda
veya Planl Alanlar Tip mar Ynetmelii ile belirlenen yap yaklama mesafesine aykr
olmamak ve ana yap ile bu Ynetmelie uygun olarak korunakl balant salanmak
kaydyla;

bahelerinde, yer stnde veya yeraltnda radyoaktif serpinti etkilerine, kimyasal ve biyolojik
harp maddelerine, nkleer silahlarn zayflam basn ve s tesirlerine ve konvansiyonel
silahlarn para tesirlerine kar korunmak amacyla ina edilen serpinti snaklardr.
b) Genel Snaklar
Nfus ve trafik younluunun fazla olduu yerlerde darda bulunan halkn korunmasn
salamak amacyla yaplan yaplardr.
2. Kullanm Amacna Gres Snak eitleri
a) Basn snaklar
b) Serpinti snaklar
a) Basn Snaklar:
Nkleer silahlarn ani (k, s, basn ve ilk radyasyon) ve kalnt (radyoaktif serpinti)
etkileriyle, konvansiyonel silahlarn tesirlerine, kimyasal ve biyolojik harp maddelerine kar
korunmak amacyla Devlet tarafndan ina edilen snaklardr.
b) Serpinti snaklar:
Bu snaklar; kimyasal ve biyolojik harp maddelerine, nkleer silahlarn zayflam basn ve
s tesirlerine ve konvansiyonel silahlarn para tesirlerine kar korunmay salayan
snaklardr.
Serpinti snaklar yapm usulleri;
Bina ve tesislerin en alt bodrum katlarnda veya topraa oturan katlarnda yaplr. Mmkn
olmad takdirde, uygulama imar plan veya planda hkm yoksa Planl Alanlar Tip mar
Ynetmelii ile belirlenen yap yaklama mesafesine aykr olmamak ve ana yap ile bu
Ynetmelie uygun olarak korunakl balant salanmak kaydyla bahelerinde, Topran
yapsna gre yer stnde veya tamamen veya ksmen yeraltnda yaplr. Ancak tamamen
topran altnda kalmak kouluyla, parselin yol cepheleri hari yan ve arka bahe yap
yaklama mesafeleri iinde de bitiik parseldeki
yaplar hibir ekilde etkilememek kouluyla snak yaplabilir.
Serpinti snaklarnn yer stnde veya ksmen yeraltnda yaplanlar TAKS hesabna dhil
edilir.Ana yapdan ayr tamamen topran altnda kalanlar ise TAKS hesabna dhil edilmez.
Snaklar emsal hesabna dhil deildir.
Standartlar: Serpinti snaklarnda, snan binann bodrum katnda yer altnda veya yer
stnde ya da bahede yer altnda veya yer stnde olmasna baklmakszn ;bu llere,
zrllere ilikin standartlar da dhil olmak zere Trk Standartlar Enstitsnce hazrlanan
tm standartlara ve dier mevzuata uyulur.
6. SERPNT SIINAKLARI UYGULAMA YAPILARI
Madde.7 Bu maddede belirlenen istisnalar dnda her trl tesis ve binalarda yaplr.
Onayl yap ruhsat eki mimari projesinde;
a) 12 ve daha az bamsz blm olan sadece konut kullanml yaplarda,
b) Emsal hesabna konu alan 1500 m2den az konut d kullanml yaplarda,

c) Konut kullanml bamsz blm says 12 ve daha az olup, emsal hesabna konu alan
1500 m2den az olan konutla birlikte ayn zamanda konut d kullanml yaplarda,
) Toplam yatak says 50 ve daha az olan yurt, kou, misafirhane, yatakhane, bakmevi, otel,
pansiyon, hastane gibi kalc veya geici konaklama yaplan tesislerde,
d) Toplam yatak says 50 ve daha az olan yurt, kou, misafirhane, yatakhane, bakmevi,
otel, pansiyon, hastane gibi kalc ve geici konaklama tesislerinden farkl kullanmlar da
ieren, emsal hesabna konu alan 1500 m2den az tesislerde,
e) Emsal hesabna konu alan 3000 m2den az olan her trl sanayi tesisleri, akaryakt ve LPG
istasyonu, depo, antrepo, besihane, tavuk iftlii, sera ve benzeri olarak belirlenen ve bakaca
bir kullanm iermeyen yaplarda,
f) Ceza infaz kurumlar, tutukevleri gibi youn gvenlik gerektiren ve nlem alnan yaplarda,
g) Tamam 8 inci maddede belirlenen l ve standartlarda yaplm olan ve bu Ynetmeliin
5 inci maddesinin (a) bendinde saylan tehlikelere kar korunakl olarak ina edilen yaplarda,
snak yapma zorunluluu aranmaz.
Bir imar parselinde ayn veya farkl kullanm kararna haiz birden fazla bina bulunmas
durumunda,
snak hesab her bina iin ayr ayr yaplr. Bu maddeye gre snak gerektirdii tespit
olunan her yap iin ayr ayr snak yeri ayrlabilecei gibi, bu yaplar ile korunakl bir
balant salanmak ve snak gerektirdii tespit olunan yaplarn toplam ihtiyacn
karlayacak byklkten az olmamak kaydyla parselde ortak bir veya birden fazla snak
yaplabilir.
Uygulama imar plan karar ile toplu yap kapsamna alnan ve ortak kat mlkiyeti kurulan
birbirine bitiik parsellerde,
ana yaplar ile korunakl balant salanmak kaydyla, snak gerektiren yaplarn toplam
ihtiyacn karlayacak byklkte tek bir serpinti sna yaplabilir. Ancak bu yaplarda, her
parselde bu Ynetmelik kapsamnda snak incelemesi yaplp snak yeri tespit ve tahsis
olunmadka kat mlkiyeti bozulamaz, yeni yap ruhsat dzenlenemez.
Bu maddedeki l ve miktarlarn zerinde olan tarm, hayvanclk ve sanayi tesislerinin
dorudan retimle ilgili yaplarnda; snak yeri aranp aranmayacana, blgenin zellii ve
tesislerin lke ve blge asndan stratejik nemine ilikin olarak Milli Savunma Bakanl,
ileri Bakanl ve Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanlnn uygun gr alnarak il
idare kurullarnca karar verilir.
mar planlar ile bu Ynetmelie aykr hkmler getirilemez.
6.1 GEREKTNDE SIINAK OLARAK KULLANILABLECEK YAPILAR
Madde 10- Yaplacak metrolarn gerektiinde genel snak olarak ina edilmeleri esastr.
Sinema, tiyatro, elence yeri, otopark, garaj, kapal ar ve pasaj gibi yap ve tesislerin
yeraltnda ina edilmelerini tevik iin belediyelerce her trl kolaylk salanmas ve
buralarn gerektiinde genel snak olarak kullanlmas iin gerekli tedbirlerin alnmas
zorunludur.
7. SIINAKLARIN BAKIMI VE DENETM
Madde 12- (Ek: 6.3.1991/20806 R.G.) Bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten nce yap
kullanma iznine balanm ve balanacak yaplardaki snak ve snak olarak kullanlacak
yerler mlki idare amirliince tespit edilerek snak kayt defterlerine ilenir.

Resmi ve zel btn tesis ve binalara ait snaklarn bakm ve muhafazas snan
bulunduu binann grevlendirilen yneticisi denetiminde bina koruma amirince salanr.
Meskenlerdeki snaklarn bakm ve muhafazas ise, bina malik ve yneticilerince salanr.
Snak ve snak olarak kullanlacak yerlerin denetimleri, Mlki dare Amirinin
sorumluluunda belediyeler ve mahalli sivil savunma birimlerince yaplr.
8. DAR HKMLER
MADDE 14 Snak yeri ayrlmas zorunlu bulunan bina ve tesislere, ruhsat eki mimari
projesinde gerekli snak yeri ayrlmadka ve gerekli bilgiler mimari, statik ve mekanik
tesisat projelerine ilenmedike yap ruhsat dzenlenemez.
Yap ina edildiinde, Ynetmelie ve yap ruhsat eki projelerine uygun olarak snak tesis
edilmedike ve denetime ynelik fenni mesuliyet stlenen mimar ve mhendislerin denetim
raporlarnda snakla ilgili hususlar belirtilmedike, yap kullanma izni veya ksmi kullanma
izni verilemez.
Ruhsat eki onayl mimari projenin bir rnei ile denetime ynelik fenni mesuliyet stlenen
mimar ve mhendislerin uzmanlk alanlarna uygun denetim raporlarnn snaklara ilikin
blm, ilgili idarelerce mlki idare amirliine gnderilir.
Yap kullanma izni verilmi yaplarn snak olarak ayrlm blmlerinde Ynetmelie
aykr olarak deiiklik yaplamaz.
9. SORUMLU MAKAM
MADDE 18 Bu Ynetmeliin uygulanmasndan yap ruhsatn ve yap kullanma izin
belgesini dzenleyen idareler yetkili ve sorumludur. Valiliklerin ve bykehir
belediyelerinin gerektiinde denetim yetkisi sakldr.
10. GR ALMA
MADDE 19 Bu Ynetmeliin uygulanmasnda plan, proje, yap ruhsat, yapm, yap
kullanma izni ve kat mlkiyeti gibi imarla ilgili tereddde dlen hususlarda Bayndrlk ve
skn Bakanlnn, radyasyon geirgenlii dhil dier hususlarda Afet ve Acil Durum
Ynetimi Bakanlnn yazl gr alnr ve bu gre uyulur.
11. MMAR YERLEM VE GENEL PROJE DZENLEME

Proje safhalar
neri projesi 1/200 lekli

n (avan) proje genellikle 1/100 lekli

Uygulama projesi 1/50 lekli

Detay projesi 1/20, 1/10, 1/5, , 1/1, 2/1 vb. lekli, ll,

Not - Detay projesine ait her pafta, ilgili detayn zelliini tam olarak belirleyen ve TS
88.e uygun bir para veya malzeme listesi iermeli.

11.1 MMAR TASARIM ESASLARI

Byklk: 1 m2 / kii (wc, du, mutfak nii hari)

Kii saysnn hesaplanmasnda onayl imar plan veya yap ruhsat eki mimari proje esas
alnr. Kii says dhil snaklara ilikin hususlarn mimari projenin ilgili paftalarna
ilenmesi zorunludur.

Kii adeti konutlarda: 4 kii / daire

Yurt, kou, misafirhane, yatakhane, bakmevi, otel, pansiyon ve hastane gibi kalc
veya geici konaklama amal tesislerde; onayl mimari projesinde belirlenen yatak
says %20 artrlr.

Dier bina ve tesislerde : Emsale konu alann 20ye blnmesi ile bulunur.
Snak yaplmas zorunlu olan akaryakt ve LPG istasyonu, depo, antrepo ile
besihane, tavuk iftlii, sera gibi tarm ve hayvanclk tesisleri ve her trl sanayi
tesislerinin dorudan retimle ilgili yaplarnda kii adedi; iletme ruhsatna esas
onayl yap ruhsat eki mimari projesinin ekinde yer alan fizibilite ett raporunda
belirtilen bir vardiyada ayn anda alacak en fazla personel saysdr.
Snak alan wc, du ve mutfak nii hari net 9 m2nin altnda belirlenemez.
Serpinti snaklarnda her yz kii iin erkek ve kadn olmak zere ayr ayr birer wc
ve lavabo yeri ayrlr. Ksuratlar 100 saysna tamamlanr.
hel ta yerine klozet kullanlmal.
Snaklarn i ykseklii; net min. 2.40 m.
D duvar kalnl; En az 60 cm. beton, 75 cm. tula veya ta ya da tamamen topran
altnda kalmak kouluyla 90 cm. sktrlm toprak .
Yer ve tavan deme kalnlklar iin de ayn llere uyulur.

Duvarlarda dorudan d havaya ak pencere v.b gibi aklklar yaplmaz.

jeneratr iin snak alan dnda bir alan makine dairesi olarak tasarlanmaldr.
Havalandrma santral iin korunma duvarlar iinde snak mahallinden ayr ayr bir
mekanik mahal tespit edilir.
Giri yeri: Snan girii demir kapl ve en az bir adet dik a dnl olmaldr.
100 m2 den byk snaklarda iki kn salanmas zorunludur.

Bu yap eleman ve malzemeleri ile bunlarn yerine veya bunlarla birlikte kullanlacak
dier yap eleman ve malzemeleri, radyoaktif serpintiye kar geirgenlik ve korunma
katsaylar da dikkate alnarak, yapnn, yap elemannn ve malzemenin zelliine,
direncine ve geirgenliine gre mimari proje, statik proje ve mekanik tesisat proje
melliflerince gerekli hesap yaplmak ve projelerde gsterilmek suretiyle tamamen
veya ksmen birbirlerinin yerine kullanlabilir.

Ana yap ile snak arasnda yaplacak balant elemannn duvar, yer ve tavan
deme kalnlklar iin de bahede yer altnda veya yer stnde olmasna
baklmakszn ayn ller dikkate alnr.

Balant elemannn genilii 1.20 metreden az olamaz.

12. MEKANK TASARIM ZELLKLER VE ESASLARI

Mekanik Tasarm Sistemleri kaynak ve mevzuat
Snak Ynetmelii
Havalandrma
Mutfak
Shhi Tesisat
Yangn Ynetmelii

Duman tahliye

Standartlar

Mimari-mekanik Proje hazrlama ve uygulama esaslar

neri projesi
Bir amac gerekletirmek iin; rnein, bir ortamn stlmas, havalandrlmas veya
iklimlendirilmesi
vb., projelendirmeye esas neriler deerlendirilerek, yerine gre 1/200 lekli plan,
ema vb. ile aklamalar ieren rapor ve plandan oluan proje.
n (avan) proje
neri projesindeki veriler ile mal sahibi veya yetkili kurumlarn nerileri de gz
nne alnarak, tesisat ve elemanlarnn ortamlardaki yerletirme konumlarn
belirleyen ve genellikle 1/100 lekli planlarla, projelendirmeye esas, ana esaslar
belirleyen rapor ve plandan oluan proje.
Uygulama projesi
n projede kabul edilen esaslara gre hazrlanan ve amalanan tesisin
gerekletirilmesinde gerekli tesis elemanlarnn byklk ve boyutlaryla zelliklerini
saptayan, tesisat elemanlarnn hacimlerdeki yerletirilme konumlarn belirleyen,
dier yap elemanlaryla olan balantlarn gsteren 1/50 lekli planlarla (kat
planlar, kolon emalar, akm emalar vb.), uygulama iin gerekli ana verileri ve
aklamalar ieren rapor ve planlardan oluan proje.
Detay projesi
Uygulama projesinde gsterilen tesisat elemanlarnn yapm, yerletirilmesi ile dier
tesisat ve yap elemanlaryla ilikilerinin kurulmas iin tesisat elemannn,
byklyle orantl olarak en az iki
izdm dzleminde 1/20, 1/10, 1/5, , 1/1, 2/1 vb. lekli, ll, toleransl, yzey
przll ilemeiaretli ve malzeme listesi (TS 88) olarak gsteren teknik
resimlerden oluan projeler.
Not - Detay projesine ait her pafta, ilgili detayn zelliini tam olarak belirleyen ve TS
88.e uygun bir para veya malzeme listesi iermeli.

12.1 HAVALANDIRMA

Havalandrma: Snan eidi ne olursa olsun mekanik havalandrma yaplmas

zorunludur.

Havalandrma tesisatnn grevi

Korunma amal oda koullar ile barnmak zorunda olan insanlar iin yeterli ve temiz
havann uygun koullarda snak iine gnderilmesidir.

Ortam koullar

Yeterli hava deiimini salayarak

O2 seviyesi > %19
CO2 seviyesi < % 2
olmaldr.

Radyasyonlu,biyolojik ve kimyasal tozlarn ve paralarn ieriye giriini nlemek iin;

Pi - Pd = p = 50 Pa basn fark salanmaldr

Snak havasnn temizlenmesi

Havalandrma sistemi koruma ve normal durumda alacak ekilde dzenlenmelidir.
Normal durumda dardan hava sadece G4 kaba filtreden geirilerek ieri alnr.

Koruma zamanlarnda;
Dardan alnan hava; G4 kaba, nkleer tip hepa, aktif karbon filtre veya
kum havuzu gibi filtreleme sisteminden geirilerek snak ierisine verilir.

Koruma zamanlarnda hava stlmaz/ soutulmaz / nemlendirilmez

Koruma durumunun ilk konumu, d atmosfere kapal konum olup snak iindeki
hava sirkle ettirilir, filtrelenir ve temizlendikten sonra tekrar snak iine verilir.
Gerekli durumlarda oksijen eklenir, karbondioksit atlr. Snak pozitif basnta
tutulur.

Koruma durumunun ikinci konumu dardaki havann filtrelenerek temizlenebilecei

durum olup dardan minimum miktarda hava alnr.
NBC filtrelerinde temizlenen hava sirkle eden hava ile kartrlarak snak iine
verilir. Filtrasyon sistemi snak iinde pozitif basn yaratarak ieriye zehirli ajan
girmesini nler.

Snan bulunduu blgede yangn tehlikesi yksek ise nce mutlaka kum havuzu
sistemi kullanlmaldr.

Snak havalandrmas iin koruma zamanlarnda, bir kii iin gerekli olan hava
debileri alnr.

Debi kapasite deerleri minimum deerler olup, tasarmda hava kalitesini arttrc her
trl ilave nlem kullanlabilir

Kanal dizayn, menfez says ve yerleimi mekanik tesisat proje mellifi tarafndan
dzenlenir.
Bu dzenleme TS 3419 Havalandrma ve klimlendirme Tesisleri-Projelendirme
Kurallar ve TS 3420 Havalandrma ve klimlendirme Tesislerini Yerletirme
Kurallar standartlar gz nne alnarak yaplr.

Hava dalm
Besleme ve k azlar, havalandrlmas istenen hacmin geometrik biimine uygun
olarak besleme havas tm hacmi tarayarak, hacimde esintisiz ve etkin bir
havalandrma salayacak,

Binann mimarisini bozmayacak ekilde yerletirilmelidir. Bu nedenle yerletirmede

tavan veya tavana, duvara yakn dey yzeyler ye tutulmaldr.

Kanal Malzeme zellikleri

Mekanik havalandrma iin tesis edilen havalandrma kanallarnn elik, alminyum
ve benzeri malzemeden yaplm olmas gerekir.

Btn mekanik havalandrma sisteminde kullanlacak kanallarn yeterli sayda ask

elemanlar ile balanmas arttr.

Kanal kaplama malzemesinin, en azndan zor alevlenici malzemeden olmas gerekir.

Santral Malzeme zellikleri

Paneller ift cidarl alminyum, elik veya galvaniz
(X) nlarnn zararl etkilerinden korunmak iin hcre ii 1,2 mm kurun levha kapl
Ayrca taze hava kurun eliminatrden geer

Hcreler son derece rijit ve szdrmaz

Cihaz ii basnc yenebilmesi ve havay transfer iin yksek basn reten fanlar tecih
edilir.

12.2 DUMAN TAHLYE

Yangn ynetmelii
MADDE 59- (1) lgili mevzuatna uygun olarak 100 m2den byk olan snaklarda, duman
tahliye sistemi kurulmas

Bu Ynetmelie gre alglama, uyar ve sndrme sistemlerinin yaplmas mecburi olan

binalarn snaklarnda, belirtilen bu sistemlerin kurulmas arttr.

10 hava deiimine gre hava debisi tespit edilir

Mekanik duman kontrol sistemleri iin tesis edilen havalandrma ve tahliye

kanallarnn elik, alminyum ve benzeri malzemeden yaplm olmas gerekir.

Btn mekanik havalandrma ve duman tahliye sisteminde kullanlacak kanallarn

yeterli sayda ask elemanlar ile balanmas arttr.

Kanal kaplama malzemesinin, en azndan zor alevlenici malzemeden olmas gerekir.

12.3 HJYEN TEDBRLER

Hijyen tedbirleri:
Snak biriken plerin ve insan pisliklerinin kolayca atlmasn salayc zellikte
olmal,
hel ta yerine klozet kullanlmal ve mmknse radyoaktif szntya kar ilave
tedbirler de alnarak wc gideri kanalizasyona balanmaldr.
Snaklardan dar yaplacak pis su balantlarnda direk olarak kanalizasyon
balants yapld durumda geri tepmeyi engellemek zere geri tepme ventili
uygulamas yaplmaldr.

12.4 ENERJ KAYNAI

Snak havalandrma fannn enerji ihtiyac fan elektrik motoruna uygun kapasitede
bir jeneratr ile karlanmal,
jeneratr iin snak alan dnda bir alan makine dairesi olarak tasarlanmaldr.
Snaklar ulusal enerji datm ebekesine baldr.

Enerji kesintisi halinde snan dizel jeneratr sistemi devreye girer. Jeneratr says
snan nemine gre deiir.
Jeneratr egzozu dorudan darya verilmelidir.
Jeneratrn devre d kald durumlarda ise, enerji ihtiyac fana bal insan gc ile
alan evirmeli kol yardm ile karlanmaldr.

12.5 AYDINLATMA

Zorlu snak koullar salam ve dayankl aydnlatma sistemlerine ile yksek neme
ve titreimlere dayankl kablolamaya sahip olmaldr.
Yedek enerjinin yan sra nemli odalar ve koridorlar iin akl acil durum
aydnlatmas zorunludur.

12.6 UYGULANAMAZLAR
Snak mekannn dzenlenmesi esnasnda, gaz, kalorifer ve dier tehlike arz
edebilecek borular mmkn olduunca snak ierisinden geirilmemelidir.
me suyu ve atk su borular snak ierisinden geirilebilir.
13. DONANIMLAR
Duvar gei eleman

yayl izalatr

zel snak kaps

Patlamal korumal ar basn tahliye valfleri

14. TASARIM ETLER VE DETAYLARI
Nkleer tip filtreli Havalandrma+ egzoz+ duman tahliyeli sistem

Kum filtreli Havalandrma+ egzoz+ duman tahliyeli sistem

11. UYGULAMA RNE

BR YERNE AT RNEK SIINAK HESABI

Toplam naat Alan : 3000 m2
Snak Alan : 3000 / 20 = 150 m2
Snaktaki kii adedi : 150 m2 x 1 m2/kii = 150 kii
Kii bana normal ve koruma halinde hava ihtiyac : 3 m3/h-kii
Toplam hava ihtiyac : 150 kii x 3 m3/h-kii = 450 m3/h

1- Kum Filtreli Hesap;

60 m3/h hava iin 1 m3 kum hacmi
Kum havuzu hacmi = 450 m3/h / 60 = 7.5 m3
Kum depolama ykseklii = 2 m.

Kum havuzu alan = 7.5 m3 / 2 m = 3.75 m2

Kum havuzu difzr hesab ;

H
450
A= -------------- = -------------- = 0.083 m2
3600 * V
3600 * 1,5
A = Difzrde olmas gereken deliklerin toplam alan
A= H = Difzrden geen kirli hava miktar
V = Hava hz 1,5 m/s

Delik Doluluk oran 0.50 olan 2mm.delik apl hazr sa kullanlarak diffzr
oluturulmaldr ve 0.166 m2 delik ap 2 mm. olan delikli sa kullanlmaldr.

Fan Basn Hesab;

Giri Hcresi
25 Pa
Aktif Karbon Filtre
180 Pa
Kanal kayb
15 Pa
Menfez kayb
25 Pa
Fan Hcre Kayb
13 Pa
Kum Filtresi
200 Pa
Pozitif i basn
50 Pa
Toplam 508 Pa
450 m3/h - 510 Pa kapasitesinde fan seildi.

2- Nkleer Tip Hepa Filtreli hesap;

Giri Hcresi
25 Pa
Hepa Filtre
450 Pa (200 -750 Pa)
Aktif Karbon Filtre
180 Pa
Kurun Eliminatr
23 Pa
Fan Hcre Kayb
13 Pa
Kanal Kayb
15 Pa
Menfez kayb
25 Pa
Pozitif i basn
50 Pa
Toplam
781 Pa
450 m3/h - 800 Pa kapasitesinde fan seildi.
(Hava hzna ve kullanm debisine gre hesap filtre abandan kontrol edilmelidir.)
Havalandrma santral fannn insan kol gc ile altrlabilmesi iin gerekli mekanik
nlem alnmaldr. Bu durum proje zerine dikkat ekecek ekilde yazlmaldr.
3- Yangn Duman Tahliye Fan Hesab;
H = a* b * h Snak hacmi m3
h = Snak ykseklii
H = 150 x 10 * 2.40 = 3600 m3
V = H * n = Debi m3/h
n = Saatteki hava deiim says (10 defa)
V= 3600 * 10 = 3600 m3/h

Fan Basn Hesab;

Menfez kayb 25 Pa
Kanal menfez kayb 15 Pa
Giri Hcresi 10 Pa
Toplam 50 Pa
3600 m3/h - 50 Pa kapasitesinde yangn duman tahliye fan seilmitir.

Kanal hesabna balayabilmek iin aadaki admlarn izlenmesi gerekir:

1. Hava debisini hesaplaynz.
2. Menfez saysn tespit ediniz.
3. Menfez llerini belirleyiniz.
4. Hava debisine gre kanal kesitlerini belirleyiniz.
5. zel direnleri hesaplaynz.
6. Toplam basn kaybn hesaplaynz.

Snak havalandrma kanal hesab yaplr iken kanaldaki balang hzn yaklak 6
m/s olarak almak uygun olacaktr. Menfez seimlerinde k hz takribi 2,5 m/s
alnmas uygundur.
--------------------------