CNG

DN CH V VN XY DNG DN CH VIT NAM

I. nh ngha v dn ch
1. Dn ch l g?
1.1 Quan im dn ch s khai
1.2 Quan im dn ch theo Mac-Lenin
1.3 Quan im dn ch theo x hi ch ngha.
2. Cc loi hnh dn ch ln trong lch s
2.1 Dn ch nguyn thy
2.2 Ch n
2.3 Dn ch t sn
2.4 Dn ch x hi ch ngha
II. Nn dn ch ca X hi ch ngha Vit Nam.
III. Thc tin xy dng dn ch Vit Nam
1. Kinh t
V d thc tin:
2. Chnh tr
V d thc tin:
3. Vn ha
V d thc tin:
4. X hi
V d thc tin:

I. nh ngha v dn ch
1. Dn ch l g?
1.1 Quan im dn ch s khai
Trong ngn ng Hy Lp c i, khi nim dn ch c hiu l vic c
ra v ph b ngi ng u l quyn v sc lc ca nhn dn. Ngay
t x hi cng x nguyn thy, duy tr s tn ti ca mnh, con ngi
bit t t chc ra nhng hot ng c tnh cng ng, cc thnh vin cng
x u bnh ng tham gia vo mi cng vic ca x hi. Vic c ra nhng
ngi ng u cc cng ng v ph b nhng ngi ng u c thc
thi ng nhng quy nh chung : giao do mi thnh vin cng x quyt nh
thng qua i hi nhn dn. y c coi l hnh thc dn ch s khai,
cht phc ca nhng t chc cng ng t qun trong x hi cha c giai
cp.
Khi ch chim hu t nhn v t liu sn xut ra i, cc hnh thc t
qun ca x hi trc y khng cn thch hp na, x hi cn n
nhng t chc chnh tr mi ph hp vi iu kin mi. Trong iu kin
nh vy, mt t chc c bit ra i, l nh nc. Giai cp ch n
lp ra c quan quyn lc l nh nc dn ch i vi ch n thc hin
s thng tr ca mnh i vi nhng ngi n l. Khi ngi ta ghp
hai t trong ting Hy Lp c l Demos c ngha l dn v Kratos c
ngha l quyn lc din t ni dung ca dn ch. Nh nc ch n
chnh thc s dng thut ng dn ch vi ngha l nh nc dn ch ch
n c quyn lc ca dn.
Nh vy, v thc cht, ngay t th k VIII trc Cng Nguyn, vi nh nc
u tin trong lch s, giai cp t hu (giai cp ch n) dng php lut v b my
thng tr ca mnh chim ot quyn lc, p bc bc lt ngi lao ng (nhng
ngi n l ) . Nn dn ch y l nn dn ch phc v cho giai cp thng tr.
Theo trang web : dangcongsan.org.com

1.2 Quan im dn ch theo Mac-Lenin

Th nht, dn ch l sn phm tin ha ca lch s, l nhu cu khch quan ca
con ngi. Vi t cch l quyn lc ca nhn dn, dn ch l s phn nh
nhng gi tr nhn vn, l kt qu ca cuc u tranh lu di ca nhn dn
chng li p bc, bc lt, bt cng.
Th hai, dn ch vi t cch l mt phm tr chnh tr gn vi mt kiu nh
nc v mt giai cp cm quyn th s khng c dn ch phi giai cp, dn
ch chung chung.Trong x hi c giai cp, vic thc hin dn ch cho nhng
tp on ngi ny l loi tr hay hn ch dn ch ca tp on ngi khc.
Mi ch dn ch gn vi nh nc u mang bn cht ca giai cp thng
tr.
Th ba, dn ch cn c hiu vi t cch l mt h gi tr phn nh trnh
pht trin ca cng ng x hi trong qu trnh gii phng x hi, chng p
bc, bc lt v n dch tin ti t do, bnh ng. Theo V.I. Lnin, dn ch l
bnh ng. Bnh ng phi c hiu theo ngha l xa b giai cp.
Trong x hi c giai cp v nh nc, quyn lc ca nhn dn c th ch ha
bng ch nh nc v php lut. T khi x hi c giai cp, dn ch c thc
hin di hnh thc mi l hnh thc nh nc vi tn gi l nn dn ch.
o Nn dn ch hay ch dn ch l hnh thi dn ch gn vi bn cht, tnh
cht ca nh nc; l trng thi c xc nh trong nhng iu kin lch
s c th ca x hi c giai cp. Nn dn ch do giai cp thng tr t ra
c th ha ha bng php lut.
Theo Tp ch cng sn s 3 nm 1998

1.3 Quan im dn ch theo x hi ch ngha.

Nn dn ch X Hi Ch Ngha l nn dn ch thc hin quyn lc ca nhn
dn, do nhn dn v v nhn dn. Dn ch x hi ch ngha xut hin khi giai
cp cng nhn v nhn dn lao ng u tranh ginh c chnh quyn di s
lnh o ca ng Cng sn.
Vi tnh cch l mt ch chnh tr, dn ch x hi ch ngha l hnh thc
chnh tr ca nh nc, do nhn dn lao ng lp ra da trn nn tng lin minh
gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v i ng tr thc. y l mt
nn dn ch thc s, y v trit nht.
Nn dn ch X Hi Ch Ngha gn lin vi cng bng v bnh ng x hi,
chng p bc, bc lt v bt cng. V c thc hin trn tt c cc lnh vc
chnh tr, kinh t vn ho, x hi. ng thi c th ch bng hin php, php
lut ca Nh Nc.
Trong nn dn ch X Hi Ch Ngha ngi dn tham gia tch cc cc cng vic
Nh nc.
Theo Gio Trnh Nguyn L C bn Ca Ch Ngha Mc-Lnin

2. Cc loi hnh dn ch ln trong lch s

2.1 Dn ch nguyn th:
Khi x hi cha pht trin, con ngi bit kt hp vi nhau sn xut
v t t chc ra nhng hot ng chung mang tnh x hi.
C ra nhng ngi ng u, thc thi nhng quy nh chung ca cng ng.
Cc thnh vin trong cng ng c quyn bu ra hay bi min ngi ng
u.
Mang tnh t qun, s khai, cht pht t nhin, da trn iu kin kinh t x hi thp km.
y l hnh thi tin dn ch, dn ch phi chnh tr
c trng c bn ca t qun nguyn thu:
Ngi ng u th tc, b lc do tt c cc thnh vin trong th tc bu ra
Mi thnh vin trong th tc u c quyn li v ngha v ngang nhau
Tt c mi cng vic trong th tc, b lc u c cc thnh vin tham gia
bn bc
i vi khu vc c c dn ng hn v lnh th rng ln hn, DCNT c
thc hin mt cch gin tip. Ngi ng u l do hi ng nhng ngi
ng u b lc bu ra

ngha:
Hnh thc dn ch ca nh nc ch n sau ny l s pht trin c tnh k tha
nn Dn ch nguyn thy

2.2 Ch n
Ch chim hu n l ra i - phn chia x hi thnh 2 giai cp c bn:
n l v ch n.
Quyn lc thuc v giai cp ch n v mt s t no thuc v cc cng
dn t do.
Thn phn ngi lao ng khng c coi trng, c bit l ngi n l ch
l nhng cng c bit ni.
ng gp:
To ra v t c nhiu thnh tu trong khoa hoc,thin vn,ngh
thut,kin trc
L bc i tin b hn so vi nn dn ch nguyn thy
Mt hn ch:
H thng chnh tr hn ch, cht hp v khp kn, ch dnh cho dn t do,
tc cng dn
B tc quyn lm ngi, trong sut nhiu th k ngi n l lin tc ni
ln chng giai cp ch n, dn n s suy yu ch chim hu n l.
Gia cc tng lp dn c t do cng ny sinh mu thun trong vic phn
chia ti sn, n l, tranh ginh quyn lc
V d:
Nn dn ch ch n ca Hy Lp chnh thc c khng nh v pht trin rc r vo
na sau th k V TCN. Trong nn dn ch ch n ti Aten quyn lc ti cao thuc v
Hi ngh cng dn. Ngi Hy Lp gi kiu nh nc l Dn ch.Nn dn ch Aten
c coi l hnh thc cai tr u vit nht trong th gii c i
Trong ch d ny mi cng dn nam t 18 tui tr ln u c quyn tham gia cc c
quan qun l nh nc theo cch bu c rt thm.V thc cht nn dn ch ny nhm
bo v quyn li ca qu tc ch n,bo m cho quyn thng tr ca h.Cc quyn
dn ch ca con ngi b hn ch, cn quyn li ca n l b ch p tn bo
Sau thi k tn ti v pht trin hng thnh, nn dn ch ch n bc l dn nhng mt
tri ca n.
Mt ng th ngi Hy Lp khm ph, hay pht minh ra dn ch, kch ngh, trit
l, nhng ng khc h li bo bo gi ly nhng nghi l, tn ngng c h v khng
trnh c ni chin.

H thc hin c nhng kin trc cn i, hon m, v nn gio dc ca h pht

trin ton din con ngi v th xc cng nh v tr tu, h thng t ra khinh mn
con ngiNgo mn mang hnh pht ti cho h

2.3 Dn ch t sn
Trong ch ngha t bn mc d c tn ch dn ch, nh nc dn ch nhng
vn khng phi l nh nc thc s ca nhn dn.
Nn Dn ch T sn c ba thit ch c bn:
1/ Nh nc dn ch phi c t chc theo quy ch phn lp tam
quyn
2/Nh nc dn ch phi c lm ch theo nguyn tc a nguyn bnh
ng bi ton th cng dn
3/Nh nc dn ch phi c bo tn theo ch bu c t do hoc
phi hot ng theonhim k; sau mi nhim k nht nh, nh nc
ny phi thay i nhn sthng qua bu c t do, theo mi cng dn
u phi c tham gia la chn nhng ngi c c ti nng ln c
hnh lm ngi lnh o
Hn ch:
Cng dn trong nn Dn ch T sn ch bao gm cc nh giu, tc l nn Dn
ch T sn ch bo m T do Bnh ng Bc i cho Giai cp T sn m
khng bo m cc gi tr cho ton th nhn dn, khng nhng khng xo
b mu thun i khng gia nh giu vi nh ngho m cn da vo mu
thun tn ti
Kt lun:
Vy v thc cht, nn Dn ch T sn ch l nn Chuyn ch Giai cp Giai
cp T sn thng tr Giai cp V sn

2.4 Dn ch x hi ch ngha
Sau CM Thng Mi Nga - vi s ra i ca ch cng hu v t liu
sn xut th dn ch X hi ch ngha thc hin quyn lc thc s ca
nhn dn.
Dn ch X hi ch ngha thc hin quyn lc ca nhn dn, do nhn
dn v v nhn dn.
Trong nn dn ch X hi ch ngha , ngi dn tham gia tch cc cc cng
vic Nh nc.

II. Nn dn ch ca X hi ch ngha Vit Nam.

Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi (b sung,
pht trin nm 2011) khng nh: "Dn ch x hi ch ngha l bn cht ca ch ta,
va l mc tiu, va l ng lc ca s pht trin t nc". V vy, xy dng nn dn
ch XHCN l vn quan trng xuyn sut qu trnh cch mng ca nc ta.
V theo H Ch Minh dn ch chnh l: Dn ch l dn l ch v dn lm ch.
y dn c quyn lc, trch nhim, v nng lc trong b my nh nc, pht trin x hi.
Tuy ng lnh o, ng cm quyn nhng phi lun ly dn lm gc. Ngha l ng
cm quyn, ng lnh o nhng phi lun cho dn lm ch v dn l ch.
Trong Cng lnh xy dng t nc thi k qu ln ch ngha x hi do i
hi ng ton quc ln th VII thng qua nm 1991 ghi: Dn ch XHCN l bo m
mi quyn lc thuc v nhn dn. Hin php nm 1992 cng khng nh tt c quyn lc
nh nc thuc v nhn dn v phi c th ch ha quyn lc bng php lut, c
php lut bo h. Dn ch gn lin vi k lut, k cng v cng bng x hi i hi
phi c thc hin trong thc t cuc sng trn tt c cc lnh vc ca i sng x hi.
Tri qua 25 nm i mi v 20 nm thc hin Cng lnh 1991 nn dn ch XHCN
Vit Nam c nhng bc tin quan trng v c th gii tha nhn.

Dn ch XHCN l bn cht ca ch ta, va l mc tiu, va l ng lc

ca s pht trin t nc, xy dng v tng bc hon thin nn dn ch XHCN,
bo m tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn. Dn ch phi c thc
hin trong cuc sng thc t tng cp v trn tt c cc lnh vc thng qua hot
ng ca Nh nc do nhn dn bu ra v phi c th ch ha bng php lut,
c php lut bo m. Cch mng Vit Nam t khi c ng lnh o, bt k
giai on lch s no, dn ch va l mc tiu, va l ng lc ca cch mng.
Nc ta i theo con ng x hi ch ngha cn xy dng, pht trin nn dn ch
x hi ch ngha v y l mt mc tiu quan trng ca cch mng. Khng c dn
ch th khng c ch ngha x hi. Ch ngha x hi m khng thc hin quyn
dn ch rng ri trn tt c cc lnh vc ca i sng vi qung i qun chng th
ch l ch ngha x hi hnh thc.

III. Thc tin xy dng dn ch Vit Nam

3.1 Kinh t
Da trn ch cng hu v t liu sn xut, tha mn nhu cu li ch kinh
t ngy cng cao ca nhn dn.
Thc hin quyn lm ch v cng bng ca cng dn i vi t liu sn xut,
trn c s lm ch qu trnh sn sut v phn phi sn phm.
V d:
Cng dn c quyn tham gia vao tt c cc thnh phn kinh t:Kinh t quc
dn, c th, tp th, t bn nh nc, t nhn, ... Mi ngi u bnh ng
trc php lut, c lm ch t liu sn xutv thc hin ngha v ng thu
cho nh nc.
Cng dn la chn thc kinh t ph hp vi mnh
3.2 Chnh tr

Th nht, quyn c c mt Nh nc thc s dn ch. Nh nc thc s

l cng c thc thi nhng quyn chnh ng ca nhn dn. Nh nc v
mi hot ng ca n phi t di s kim sot trc tip v thng qua cc
t chc i din ca nhn dn. Nhn dn c quyn by t tn nhim hay bt
tn nhim vi mi c quan nh nc, cng chc nh nc.
Th hai, m rng quyn ca ngi dn tham gia vo cng vic nh nc.
Mc nhn dn tham gia vo cng vic nh nc v x hi, hiu qu ca
s tham gia l thc o trnh dn ch v chnh tr ca nhn dn , trnh
dn ch ca ch chnh tr.
Th ba, bo m gi vng nh hng XHCN, gi vng nn tng ch
ngha Mc - L-nin v t tng H Ch Minh, bo m cho mi ngi dn
quyn t do suy ngh, t do ngn lun, t do tn ngng.
Th t, mi i biu ca dn phi c nhn dn bu ra mt cch thc s
dn ch; mi cng dn u c bnh ng trc php lut... Nhn vo thc
t, trn c bn vn va nu, chng ta u c nhng bc tin cn bn,
gp phn nng cao quyn lm ch ca nhn dn trn mi lnh vc i sng
x hi; t , tnh tch cc chnh tr ca nhn dn c bc tin mi v cht.
im ct li ca dn ch trong chnh tr l ch u quyn ca dn thong
qua bu c, bng phng thc dn ch i din, bu ra Chnh ph vi ch
ph thng u phiu. Khi Chnh ph ra i, nhim v ch yu cp bch l

phi thc hin dn ch v quyn lm ch ca nhn dn. l mc ch cn

bn su xa ca dn ch trong chnh tr.

V d:
o Hon thin nh nc x hi ch ngha, trc ht l hon thin h thng php
lut, tng cng php ch x hi ch ngha.
o Hon thin c ch m bo cho nhn dn thc s tham gia vo qu trnh qun
l nh nc.
o o to, bi dng, b tr i ng cn b, cng chc nh nc c phm cht
o c, chuyn mn nghip v gii.
o Phi c c ch v bin php kim sot, ngn nga, v trng tr nhng hnh vi
quan liu, tham nhng, lng quyn, v trch nhim, xm phm quyn dn ch
ca cng dn.
Theo H Ch Minh ton tp, Nxb CTQG, H Ni, 2002, tp 6, tr.515

3.3 Vn ha
S dn ch trong lnh vc vn ha th hin vic ban hnh cc b lut m bo
cho cc hot ng vn ha c thc hin trn nn tng cng bng, t do. iu th
hin bng vic ban hnh cc quyn nh: T do ngn lun, t do bo ch, lut bn quyn
cc tc phm vn ha Cc quyn c ban hnh gip ngi dn c th t do tip cn
hoc sng to vn ha theo nhu cu v s thch, hi nhp vi quc t
V d thc tin:
3.4 X hi
Trn lnh vc x hi s dn ch th hin nhiu mt, ni bt nht l vic ban hnh
cc quyn c bn nh:
Quyn cng dn, quyn con ngi ca nhn dn: c bo m bng cc vn bng
php l, v b lut, c m bo thc thi trong thc t,
m bo quyn li lao ng, hc tp cho mi tng lp giai cp.
Quyn bnh ng gii trong mi phng din ca x hi, gim thiu ngh Trng
nam khinh n n su vo i sng ca nhn dn t thi phong kin.

V d thc tin:
Vit Nam hon thnh ch tiu xo i gim ngho trc thi hn so vi Mc tiu thin
nin k (MDG) m Lin hip quc a ra v c nhiu nc xem l mu mc

IV.Kin ngh v gii php cho vn dn ch Vit Nam.

Trong qu trnh hi nhp vi th gii, vn dn ch ca Vit Nam cn phi c
nng tm ln mt bc tin mi. Hin nay, nc ta ang gp phi cc vn v dn ch
nh sau:
S dng quyn dn ch khng ng cch, in hnh nh hin nay mng Internet
pht trin mi ngi s dng quyn t do ngn lun th hin quan im c nhn ca
mnh trn cc din n, mng x hi rt thun tin. Vic s pht trin theo chiu hng
tt nu mt b phn khng nh ang bin tng quyn t do ngn lun ca mnh tha
m, s nhc lm tn thng ngi khc mt cch v ti v. H vn ngh vic lm l
quyn v t do ca mnh, nhng trn thc t n ang nh hng n quyn li ca ngi
khc mt cch nghim trng.
Giai php:
Thay i v b sung cc quyn mi.
Giam st m bo cc quyn dn ch ra c thc hin theo ng mc tiu ban
u.
Bn cnh trng pht nghim khc cc c nhn hoc t chc li dng quyn dn ch
thc hin cc hnh vi tri php lut, hoc gy hi n ngi khc.
1. H Ch Minh ton tp, Nxb CTQG, H Ni, 2002, tp 6, tr.515
2. H Ch Minh ton tp, Nxb CTQG, H Ni, 2002, tp 10, tr.251