BIMBINGAN DAN KAUNSELING

Teori Kaunseling Behaviorisme

Teori Kaunseling Behaviorisme memberi

kefahaman tentang:
- sebab tingkah laku berlaku
- strategi menangani perubahan
tingkah laku

MENGENALPASTI
ASAS TEORI
BEHAVIORISME

PENDEKATAN
BEHAVIORISME
SEBAGAI TEORI
KAUNSELING

Objektif
Teori
Tingkah laku
Behaviorism
TEKNIK MEMBANTU
e
JENIS TINGKAHLAKU
KLIEN

Adakah kaunseling memerlukan teori? .

Apa pendapat anda???

Smith & Glass (1977) - kebanyakkan teori tidak memberi apa-apa

faedah terhadap Sesuatu keputusan.

Menyelesaikan sesuatu kes

bergantung kepada teknik dan
strategi seseorang kaunselor

Jadi, teori amat perlu kerana

dapat membantu :1. menjelaskan sesuatu kejadian
setelah dibuat pemerhatian

Arnold lazarus

Jerome Frank
(1971)

penggunaan teori amat penting

kerana ia memberi erti,
keyakinan, dan halatuju kepada
terapis. Teori memberi fokus
kepada terapis untuk
menumpukan sepenuh
perhatian dan tenaga terhadap
apa yang difikirkan menjadi
punca masalah kepada klien

2.menguasai keadaan tertentu

3.panduan membuat ramalan
4. membantu memberi keyakinan
kepada klien

KOMPONEN
PERTAMA

TEORI
KAUNSELING
BEHAVIORISME
KOMPONEN
KEDUA

KOMPONEN
KETIGA

Beberapa perkara yang dipersetujui oleh semua ahli teori:

1
2

penentu pembelajaran,sikap,kebiasaan atau

tabiat dan aspek-aspek lain berkaitan dengan
perkembangan peribadi ialah ketingkahlakuan
sesuatu organisma,dan bukannya fenomena
mental

perkembangan personaliti ditentukan

(deteministic) oleh persekitaran dan
pengalaman

3
4
5

perbezaan individu berpunca daripada

perbezaan pengalaman.
dualisme seperti minda-jasad, minda-rohani
tidak mempunyai kesahihan saintifik untuk
menerangkan perkembangan manusia,membuat
sesuatu ramalan apa yang akan terjadi tentang
pelakuan manusia dan menguasai tingkahlaku
manusia untuk melakukan sesuatu.
perkembangan personaliti mempunyai batasan
genetik yang tidak boleh berubah dan diubah
,kesan daripada persekitaran dan rangsangan
dalaman yang memainkan peranan dominan.

PENYESUAIAN PRINSIP
SKINNER
R.W.Ludin (1977) pakar kaunseling telah
mengembangkan pandangan penenguhan operan
untuk mencorak personaliti berpandukan beberapa
prinsip skinner :
1. Membuat ramalan dan menguasai tingkah laku.
Disini tidak ada soal membuat pilihan (free will).
2. Semua tingkah laku tertakluk di bawah kuasa
rangsangan persekitaran,dengan itu tidak timbul
soal tingkah laku bersahaja (voluntary)

3. Personaliti seseorang itu terbentuk

disebabkan oleh penenguhan-penenguhan.
4. Sesuatu tingkah laku itu boleh diubah dengan
cara melemahkan atau menahan penenguhansuatu proses yang dinamakan pelupusan
(extinction).
5. Modeling (mencontohi).Sesuatu tingkah laku
boleh diikuti dengan cara memerhatikan orang
terdekat dan diberi penenguhan kepada pelakuan
yang mirip kepada pelakuan orang yang
diperhatikan.contoh teknik role play

6. Pesonaliti dikuasai dengan rangsangan yang

menyakitkan yang membuatkan individu
mengelak atau menjauhinya.
7. Personaliti dikekalkan oleh penenguhan terlazim
yang berterusan.
8.Sesuatu tingkahlaku boleh berterusan jika diberi
penenguhan selalu atau berkala.
-Penenguhan selalu-untuk tingkah laku yang
dikehendaki berterusan.
-Penenguhan berkala- mengikut jadual-paling
berkesan

Pada fikiran anda , apakah

yang dikatakan tingkah
laku yang tidak sesuai?

Pendekatan Behavorisme.
Tingkah laku maladaptif ( maladapted behaviour) atau
adaptif , Sesuatu tingkah laku yang ditegah @ tidak
sesuai di dlm sesuatu masyarakat.
Tingkah laku ini di pelajari.boleh dihilangkan @ buang.
Contoh: Merokok.
Ini tabiat dipelajari

buang

tidak

Tingkah laku maladjustif

y
a
d
u
B
a

Kelas
sosial

as
a

Situas
i

Maladjustif Budaya
~ Boleh dianggap adjustif dalam
budaya
lain
Maladjustif Masa / Zaman

~ Boleh menentukan apa yang

dianggap tingkahlaku adjustif dan
maladjustif
(Myers dan Roberts, 1959

Contoh soalan:
Bagaimanakah seseorang individu itu boleh
menjadi seorang penjenayah,tidak kira sama ada
pembunuh,perompak atau sebagainya? Apakah
faktor-faktor yang mendorong melakukan perkara
tersebut?

Jawapan..?

Bagaimana individu itu

bermasalah?
Pengikut behaviorisme:
Semua pembelajaran adalah melalui
pengalaman responden atau operan. Iaitu
tingkah laku yang dianggap maladaptif itu
semua dipelajari.demi untuk mendapatkan
peneguhan positif atau mengurangkan
sakit atau perasaan kurang selesa.

Tingkah laku maladaptif dipelajari juga melalui;

bertambah

terbentuk

Proses
pelaziman
operan

berterusan

Soalan.
1. Nyatakan bagaimana sesuatu tingkah
laku maslah itu dipelajari mengikut teori
kaunseling behaviorisme?
2. Fikirkan satu perlakuan yang anda rasa
maladaptif, dan cuba kesan bagaimana
perlakuan itu telah dipelajari.

STRATEGI MEMBANTU KLIEN

ROLE PLAY
LATIHAN ASERTIF
TOKEN EKONOMI
PENGURUSAN KENDIRI
PEMANTAUAN KENDIRI
PENEGUHAN KENDIRI

Pengurusan Kendiri, Pemantauan Kendiri

Peneguhan Kendiri

Pengurusan Kendiri, Pemantauan Kend

Peneguhan Kendiri

Merangkumi satu trend yang melibatkan klien

sebagai peserta yang berkerjasama dan aktif dalam
kaunseling.
Ciri-cirinya merangkumi :

klien memainkan peranan yang aktif dalam setiap

fasa kaunseling
klien mengeluarkan buah fikiran sendiri dan
mengikut arahan kaunselor serta membina langka
langkah yang tertentu dan yang membantu
proses pemikiran klien diambil kira dan diberi
tumpuan

 klien dijangka lebih bertanggunjawab berusaha untuk

perubahan yang dikehendaki
klien belajar memberi peneguhan kendiri
klien dipanggil untuk membuat pemerhatian,memantau
mencatit,memberi peneguhan kendiri,dan kadangkadang diminta membuat interprestasi data tingkahlaku
yang telah mereka catitkan ; dan
kaunselor berperanan lebih sebagai mentor atau
pendidik dan bukan sebagai seorang pakar.

1. Tentukan matlamat sasaran satu persatu

2. Matlamatnya mesti:
~ mudah difahami, penting, dan mempunyai nilai
kepada klien;
~ boleh diukur secara objektif dan dianalisis
~ realistik dan boleh dicapai

~ positif dan membina

3. Kenyataan berkenaan matlamat sasaran mesti
mengandungi:
~ kehendak klien pada taraf yang boleh tercapai at
yang hendak dilupuskan dan
~ pencapaian sedikit demi sedikit matlamat sasaran
mengikut tarikh-tarikh

CONTOH :
Seorang klien berjumpa dengan kaunselor kerana menghadapi masalah kegemukan.matlamatnya ialah ingin
mengurangkan berat badan secara berterusan.
(matlamat klien)
Kaunselor itu cuba memberi panduan bagaimana cara
klien boleh mengurangkan berat badan iaitu dengan
menentukan berapa kilogram klien ingin kurangkan,
Disamping itu klien boleh merancang jadual yang
realistik dan tidak membahayakan serta mencatitkan
tarikh-tarikh untuk mencapai sasaran itu.
(Rujuk dialog m/s 128)

1. Pilih matlamat sasaran yang bersesuaian berasaskan

objektif-objektif klien.
2. Mulakan penilaian asas atau baseline assessment
sebelum melaksanakan strategi mengubah tingkahlaku
3. Mulakan pemantauan dan buat catitan data ke atas
matlamat-matlamat yang berkaitan
Untuk ini,Klien perlu:
mencatitkan tingkah laku dengan segera selepas
ianya berlaku
gunakan kertas dan pensil,jam tangan atau sebarang
alat perakam yang sesuai untuk merekod data tingkah
laku dan
laksanakan pengiraan kekerapan,pengambilan masa,
atau gunakan strategi pemantauan yang lain untuk
merekod tingkah laku

CONTOH :
Kaunselor bertanyakan tentang bagaimana klien mengubah
cara merekod dan memantau tingkahlaku.klien menceritakan tentang beberapa cara untuk dia mengesan apa yang
dia lakukan pada setiap hari. Klien juga turut memikirkan
beberapa kaedah untuk memantau apa yang dia lakukan
supaya tidak menipu diri sendiri.Kaedah itu dicatit oleh
klien untuk dirujuk kepada kaunselor.klien dan kaunselor
menggunakan catitan itu untuk disemak dan dijadikan
bahan perbincangan supaya mereka boleh memikirkan alat
-alat lain yang boleh membantu pemantauan aktiviti klien.
(Rujuk dialog m/s 129)

Teruskan mencatit atau merekodkan tingkah laku

1. Pada mulanya,cuba elakkan persekitaran dan situas

yang pasti akan melakukan respon yang tidak
dikehendaki atau pelakuan maladaptif
2. Ubahkan persekitaran,suasana dan situasi untuk
memastikan anda:

menyedari apa yang anda sedang buat

hadkan rangsangan yang melawan tingkahlaku yan
tidak dikehendaki
mudahkan tingkah laku yang memberi kepuasan

Contoh :
Kaunselor meminta kliennya mengubah kaedah agar
dapat mencapai matlamat klien.perkara itu dibincangkan
agar klien menyedari bahawa kaedah lama yang diamal
oleh klien boleh menyebabkan tabiat makan akan
berterusan,keadaan ini akan menganggu jadual
perancangannya untuk mengurangkan berat badan.Klien
menyatakan cara untuk untuk melawan rangsangan yang
menganggu proses mengurangkan berat badan.disamping
Itu klien juga turut menyatakan kaedah yang boleh dilaku
-kan pada setiap pagi.(rujuk muka surat 129)

A. Kenal pasti peneguhan dan akibatnya,yang man

neguhan yang positif dan yang mana dianggap
selesa
B. Laksanakan pemberian peneguhan supaya :
1.Tingkah laku yang sesuai diberi peneguhan d
segera.
2. Kriteria mendapatkan peneguhan adalah rea
dan mudah dibuat.
3. Orang-orang terdekat menyokong mendapat
matlamat perlakuan yang dikehendaki.
4. Jadual jangka masa berperingkat ditentukan
kejayaan setiap peringkat diberi peneguhan
5. Peneguhan ekstrinsik dan intrinsik disediaka
6. Peneguhan mempunyai kuasa untuk membe
7. Peneguhan dijadikan intensif untuk jangka m
pendek,pertengahan dan panjang.

Contoh :
Kaunselor mahu klien mengikuti perancangan
yang dibuat
Oleh itu,kaunselor ingin tahu individu yang
terlibat dalam
memberi sokongan kepada klien untuk mencapai
matlamatnya.Klien menyatakan individu yang
membantu
-nya.kaunselor meminta klien menyenaraikan
beberapa
orang lagi yang boleh membantu klien agar
keazaman
klien untuk menurunkan berat badan berhasil.
(rujuk muka surat 130)

A. Bentuk satu sistem penilaian/feedback yang berkesan

untuk memastikan yang pengurusan kendiri,dan
pemantauan kendiri,dan peneguhan kendiri boleh
diubah dan dibaiki lagi, atau digunakan sekali untuk
meneruskan (maintain) matlamat sasaran.
B. Meneruskan tingkah laku yang telah dipelajari.
1. Mengurangkan catitan-kendiri
2. Kurangkan pemberian peneguhan
3. Dapatkan sokongan sosial
4. Gunakan strategi untuk mengubah sesuatu yang
klien fikir penting baginya.

Contoh:
Klien menceritakan tentang hasratnya untuk melibatkan
isterinya secara serius dalam menjaga berat badannya
supaya matlamatnya boleh dicapai.kaunselor menyatakan
kebarangkalian isteri klien boleh menyebabkan klien kembali
kepada tabiat lama.klien menyatakan bahawa isterinya amat
menjaga kesihatannya.oleh itu kaunselor bersetuju dengan
cadangan klien untuk menjadikan isterinya sebagai
pembantu untuk meneruskan matlamat sasaran.kaunselor
juga meminta klien menyenaraikan nama-nama individu lain
yang boleh membantunya.klien bersetuju menggunakan
strategi ini.(rujuk muka surat 131)