MC LC

MC LC ............................................................................................. 1
LI NI U ...................................................................................... 2
LI GII THIU.................................................................................. 3
1. GIA NH L G? ........................................................................... 4
2. NHP IU CUC SNG CA TR ........................................... 22
4. QUY TC TRONG GIA NH ..................................................... 34
5. THI K DY TH CA TR ..................................................... 58
6. AN TON V SC KHE ........................................................... 71
7. VUI CHI -- TRI NGHIM CA TR ...................................... 78
8. S QUAN TM ............................................................................. 95
9. C TNH V C M CA TR ............................................. 107

LI NI U
Cun "S tay gio dc gia nh" ny c bin son nhm tr gip cc
bc cha m c con tui t s sinh n khi vo hc tiu hc, trung hc
c s trong vic khc su si dy tnh cm gia cha m vi con ci v gio
dc nn nhng con ngi c tm hn phong ph.
Cun s tay ny vit v nhng iu lin quan ti gio dc gia nh v
nui dy con m chng ti mong mun tng gia nh suy ngm v thc
hin. Mong rng cc bc cha m hy c v coi y nh l cn c trong
vic nui dy con. Ngoi ra, chng ti cng mong nhng ngi bn cc
bc cha m nh ng, b v ng o nhng ngi khc cng c cun
sch ny.
Vic nui dy tr rt vt v, nhng cng em li nhiu nim vui v
hnh phc ln lao. V vy, nu nh cun s tay ny gp c mt phn
nh vo vic th thc s l nim hnh phc i vi chng ti.
B gio dc, vn ha, th thao, khoa hc v cng ngh Nht Bn

LI GII THIU
Hin ti, gio dc ang l "im nng" khp cc din n trong v
ngoi nc. Tuy nhin, khi bn lun v thc thi gio dc, ngi ta thng
ch ch ti gio dc trng hc v gio dc x hi m lng qun gio dc
gia nh. y thc s l mt sai lm ln!
Nu nhn nhn gio dc ngha rng, gia nh s l ngi trng u
tin v cha m l nhng nh gio dc v lng c sc nh hng u
tin v ln nht ti tr. Mc d l gio vin v ang nghin cu v gio
dc, trong dng chy hi h ca cuc sng thng ngy, ti cng b
qun gio dc gia nh cho ti khi bit mnh s c n con trai cho i
trn t Nht. K t , vt qua phm vi nghin cu ca mnh, ti bt u
tm kim v c nhng sch v gio dc gia nh ca ngi Nht. S gp
g vi S tay gio dc gia nh Nht Bn, cun sch c B gio dc,
vn ha, th thao, khoa hc v cng ngh Nht Bn bin son v cp pht
min ph ti tng h gia nh c nhu cu, l s gp g y tnh c v cng
y nhn duyn nh th.
Ti c n say m sut ba ngy trong tm trng y hng phn. Cun
sch "khai sng" cho ti rt nhiu iu v gio dc gia nh. Sau nhiu
ngm ngh, ti quyt nh dch n ra ting Vit vi mong c nh nhoi mang
li thng tin tham kho hu ch cho c gi Vit Nam. Hi vng cun sch
ng nh tn gi ca n s gi m cho bn c nhiu iu b ch.
Nht Bn, thng 7 nm 2015
Nguyn Quc Vng

1. GIA NH L G?
Nhng g tr c trang b gia nh s theo tr
trong sut cuc i

Theo bn, m c ln nht ca tr l g?

Khi hi tr: "Em c m c g i vi gia nh ca mnh khng?", th
cho d l tui no i na, cu tr li ca phn ng cc em u l "c
vui v bn gia nh". Mt vic ng nhin nh vy m gi y tr
thnh c vng ln nht ca mi a tr. Chng ti mong rng, vi t cch
l cha m cc bn hy tip nhn nghim tc hin thc y. Cng tng c
thi gian ngi ta ngh rng, ch cn em li cho tr nhng vt cht cn thit

l chng trng thnh; nhng gi y khng th c c nhng gia

nh vui v v bnh yn nu nh thiu i s hp tc mt cch c thc ca
tt c cc thnh vin trong gia nh.
V con v cng v bn thn mnh, cc bc ph huynh hy mt ln na
cng nhn li gia nh.

Hy xy dng gia nh vui v, bnh yn!

Nu cha m khng bit coi trng bn thn th cng

khng bit coi trng con ci
Nui dy con l vic h trng, nhng cng vic mu sinh bn rn n
m mt hng ngy khin ngi ta tr nn mi mt. S cng thng ca
cha m s truyn n con ci. Chnh v l , vic cha m cn phi to ra
thi gian ring cho bn thn v gi tinh thn mnh lun thoi mi l iu v
cng quan trng. Hy to ra khong thi gian th gin bng cch v chng
gip ln nhau, pht huy hiu qu ca cc t chc, mng li gip nui
dy con hay tip nhn s gip ca nhng ngi h tr trng tr, bn b,
cc h thng dch v...
Hn na, bn cng ng bao gi trn tr mt mnh m hy dng cm
tm kim s t vn cc trung tm y t, trung tm t vn gio dc gia nh
hay trung tm t vn tr em... Ngay c cc trng mu gio v Vn tr
c cng nhn cng tin hnh tr gip vic nui dy i vi c nhng tr
khng c gi y. Cch thc tin hnh thay i ty theo nh tr. V vy,
trc ht bn hy th n hi nhng nh tr . Nhng gia nh m cha m
lc no cng ti ci vui v s khin cho con ci cm thy hnh phc.

Khun mt ti ci ca cha m s to ra khun

mt rng r ca con ci!

Mc hiu bit ca cha m i vi cuc sng thng ngy

Nui dy con l vic ca ngi m?

Trong qu trnh mang thai, ngi m phi tri qua thi k thai nghn,
bng to kh c ng v c tm trng khng n nh, nn vic h tr mt
cch chu o ca ngi b l rt quan trng. y cng l thi k quan trng
chun b tm th lm cha, lm m. V vy, vic nng ta ln nhau s
lm cho si dy gn b gia v v chng tr nn bn chc.
Ngi ta cng ch ra rng, trong qu trnh nui con, vic ph mc trch
nhim nui dy con ci cho ngi m khin s hin hu ca ngi cha
trong gia nh nht i. Nu nh khng c s thng cm v hp tc ca ngi
cha trong qu trnh nui dy con ci th s lo lng v cm gic p lc trong
vic nui dy con ca ngi m s tng ln v c th dn n s gn b qu
mc gia m v con.
T khi ngi m mang thai, vic ngi cha m nhn tch cc hn vai
tr ca mnh trong nh v vic hai v chng thng xuyn trao i v
chuyn nui dy con rt quan trng.
l vic cha m mong mun trng thnh hn qua vic nui dy con
ci.

V chng hy
cng nhau nui dy
con ci!

Ni cha chc hiu nhng nu khng ni th

cha chc bit
Vic gia tng tr chuyn gia v v chng, gia b m v con ci l nn
tng ca vic vun p gia nh. Thc t th c v v chng u mong ngi
kia l ngi bn m mnh c th tm s bt c chuyn g.
V chng hy cng tr chuyn v vic s cho n con trong t cch l
thnh vin mi ca gia nh nh th no, s vun p gia nh ra sao v nui
dy con theo cch no.
gia tng cc cuc tr chuyn hng ngy th c v v chng phi cng
n lc n cng nhau cng nhiu cng tt, cng nhau ni v nhng vic
xy ra trong ngy, cng nhau lm vic nh, chi th thao hay tham gia hot
ng tnh nguyn a phng l rt quan trng.

Chuyn tr nhiu s khin

si dy gn b v chng
thm su sc!

S lc quan ca cha m s truyn ti con

nhng gia nh c hai b m cng i lm, th do b m va phi i
lm va nui con, nn thi gian tip xc vi con c xu hng t i. Tuy
nhin, vic cha m lun ngh v con v n lc hng n tng lai tt p
chc chn s c nh hng ln n tm hn ca con.
Vy nn, cc bc cha m ng mnh phi chu ng nhng ni kh
au m hy tip nhn s gip ca h hng, bn b, s dng tch cc cc
h thng tr gip nui dy con ci nh trung tm t vn a phng, nhng
ngi tr gip nui dy tr, mng li nui dy tr hnh trnh nui dy
con ca mnh lc no cng vui v v ngha.

Hy nui dy con bng tinh

thn lc quan, vui v!
Nhng vn khng th hiu c nu ch bng
kin thc thng thng
Khi kh s lo lng v nhng vn ca con nh bo lc trng hc hay
vic con khng mun n trng, phn ng cha m u bn bc vi nhau
hoc vi anh em, bn b, ngi thn trong gia nh. Tuy nhin, cng c khi
vn s khng th gii quyt nu ch da vo vic . Bi v do s bin
i nhanh chng ca x hi v s a dng ha ca gia nh, c rt nhiu vn
kh c th a ra li khuyn ph hp nu ch da vo kinh nghim gio
dc hay nui con t trc n nay.
Nhng khi nh vy ng e ngi m hy tm n cc chuyn gia c
t vn.

C rt nhiu a ch cha m c th nh t vn nh: thy c gio, nhn

vin t vn hc ng, trung tm gio dc, t vn gio dc gia nh, ban
ph trch t vn v thiu nin ca cnh st, trung tm t vn tr em, trung
tm phc li sc khe tinh thn... Hy tm hiu v c trng ca tng c
quan t chn ra c quan thch hp v dng cm tm kim s t vn.

Cc hnh vi phm ti ang gia tng thiu nin

Ngun: "iu tra d lun v thiu nin phm ti", Vn phng chnh
ph, 2005

Hy tm kim s h tr t bn
ngoi nu bn cm thy qu
kh khn!

Cch sng ca cha m s tr

thnh yu t gio dc quan
trng nht i vi con
T trc n nay hnh mu con ngi m x hi cn l nhng ngi
chm ch v bit vng li, nhng t gi hnh mu con ngi m x hi cn
l nhng ngi bit t suy ngh, sng to, hnh ng v dng cm. gio
dc nn nhng ngi khng ch quan tm ti li ch ca cng ty mnh m
cn tch cc ch n gia nh, a phng v ton th x hi th trc tin
bn thn cha m phi hiu c tm quan trng ca iu .

Hy con thy n lc ca
cha m trong vic to ra x
hi tt p hn!

Con cng k vng cha m

nh cha m k vng vo con
Vic cha m quan tm n con ci c coi l chuyn ng nhin,
nhng trong thc t c bao nhiu bc cha m thc s quan tm ti con?
Quan tm n con l vic hiu bit v nhng vn ca con t nhng
chi tit nh nht. l vic lng nghe con, c gng l gii th gii ca con
v cho d khng nh mnh ngh i chng na th vn vui v, bao dung chp
nhn.
Bng vic bit n s hin hu ca con, tn trng v yu thng con su
sc, mi quan h gia cha m v con s ngy thm bn cht. Nu cha m
tip xc vi con bng tm lng quan tm, tr em s cm thy an tm khi tr
chuyn vi cha m v nhng dn vt v chuyn bt nt chc chn s c
lm r mt cch t nhin.

Hy lun quan tm n con!

Cuc iu tra so snh quc t
lin quan n gio dc gia
nh
Nm 2004 - 2005 Trung tm gio dc Ph n Quc gia c t cch php
nhn hnh chnh c lp tin hnh "iu tra so snh quc t v gio dc
gia nh" xem xt v s bin i ca gia nh, tnh hnh gio dc gia nh,
thc ca cha m Nht Bn v mt s nc khc (Hn Quc, Thi Lan,
M, Php, Thy in), lm r cc c trng v vn ca gio dc gia nh
Nht Bn hin i.

Cc nc l i tng iu tra: Nht Bn, Hn Quc, Thi Lan, M,

Php, Thy in)
Ngi Nht Bn khng thng xuyn n ti cng gia nh thp th hai
th gii sau Hn Quc
Ch thch: iu tra c tin hnh vi 1000 cha m hoc ngi c chc
nng tng ng ang sng cng vi tr di 12 tui mi nc.

Ngun: "iu tra so snh quc t v gio dc gia nh nm 2004-2005", Trung tm gio dc ph
n quc gia

S kh khn v cc vn gp phi khi nui dy con- T l phn trm

cc bc cha m i mt vi vn "thi gian tip xc vi con ngn"

Ch thch: iu tra c tin hnh vi 1000 cha m hoc ngi c chc

nng tng ng ang sng cng vi tr di 12 tui mi nc.
Ngun: "iu tra so snh quc t v gio dc gia nh nm 2004-2005",
Trung tm gio dc ph n quc gia

Vai tr ca gia nh

Ch thch: i tng iu tra l 6252 ngi trn 20 tui trn ton quc Ngun: "iu tra d lun
v i sng quc dn", Vn phng chnh ph

2. NHP IU CUC SNG CA

TR
Nhp iu cuc sng l mt trong nhng ngun
nng lng cho s trng thnh khe mnh ca tr
em

Ng sm, dy sm v n sng
Hy ng sm v thc dy ng gi quy nh v n sng hng ngy. iu
ny nghe c v n gin, nhng k thc rt kh thc hin. Tuy nhin, c
nhng ti liu chng minh rng, nhng tr lm tt iu ny th u hc tt
v vn ng tt.
Vic i ng sm, dy sm v n sng s gip cho tr bt u mt ngy
mi mt cch khe khon. Vn c cu "Khng g tt bng dy sm", "Tr
hay ng l tr ngoan".
Mt ln na cc bc cha m hy suy ngh v nhng thi quen sinh hot
c bn ca tr.

Thi gian ng ca tr tui trc khi i hc

Ngun: "iu tra bng bng hi v i sng tr em ln th 3", Trung tm

pht trin nghin cu gio dc Benesse, 2005
i tng iu tra: 2980 cha m c con t 1.5-6 tui khu vc th
(Tokyo, Kanagawa, Chiba, Saitama)

Hy to cho con nhp iu

cuc sng lnh mnh!
T l phn trm hc sinh tiu hc, trung hc c s n sng
Cu hi: Em c n sng hng ngy khng?

Ngun: "iu tra tnh hnh hc lc-hc tp ton quc nm 2009 (1.150.000. hc sinh lp 6 tiu
hc v 1.080.000 hc sinh lp 9 trung hc c s", B gio dc, vn ha, th thao, khoa hc v
cng ngh Nht Bn)

Xu hng hc sinh cng n sng u n cng c t l cu tr li

chnh xc cao trong cuc iu tra hc lc Nht Bn.
Cu hi: Em c n sng hng ngy khng?

Ngun: "iu tra tnh hnh hc lc-hc tp ton quc nm 2009" (1.150.000. hc sinh lp 6 tiu
hc v 1.080.000 hc sinh lp 9 trung hc c s), B gio dc, vn ha, th thao, khoa hc v
cng ngh Nht Bn.

Xu hng hc sinh cng n sng cng c im s th lc cao trong

k kim tra th lc.
Mi quan h vi hp th ba sng

Ngun: "iu tra th lc, nng lc vn ng , thi quen vn ng ton quc nm 2008", B gio
dc, vn ha, th thao khoa hc v cng ngh Nht Bn

Thi gian ng rt quan trng

i vi s pht trin ca tr
Thi gian ng ca tr em ang tr nn mun hn v ngn li. Trong th
gii trn ngp cc knh truyn hnh pht sut m v cc ca hng kinh
doanh sut 24 gi lan trn khp mi ni, ngay c trong cc gia nh, cuc
sng thin v ban m ca ngi ln cng ang cun theo c tr em vo .
Vic to ra thi quen ng sm, dy sm v ng rt quan trng i vi
vic xc lp nhp iu cuc sng v s pht trin khe mnh ca tr em.
Hy to ra quy tc ng sm, dy sm trong gia nh v bin n thnh
thi quen.

Hy to cho con c thi quen

ng sm, dy sm!
Mt ngy bt u bng ba sng
Ti sao vic n sng li quan trng?
Ba sng l xut pht im ca mt ngy. Nh ba sng m c th c
cung cp nng lng, pht huy v duy tr s tp trung, ng lc, th lc v
c th gip to ra nhp iu c th trong ngy.

c bit, thi th u l thi k quan trng, hnh thnh nn cc thi quen

c bn ca cuc sng, trong c thi quen n ung. Vic hnh thnh tr
em thi quen n sng chu o cng s to ra nn tng c th sng khe
mnh trong sut cuc i.

Hy n sng chu o!
Thc y phong tro "ng
sm, dy sm v n sng"
Vn ng thch hp, n ung iu , ngh ngi v ng y rt quan
trng i vi s pht trin khe mnh ca tr em. V vy, Nht, B gio
dc v Hi "ng sm, dy sm v n sng" ton quc pht ng phong
tro "ng sm, dy sm v n sng" t nm 2006 vi s tn thnh, hng
ng ca ng o cc x nghip, on th nhm gio dc thi quen sinh hot
c bn cho tr em, ci thin nhp iu cuc sng ng thi nng cao kh th
x hi, nng gio dc gia nh cc a
phng.
Biu tng vi mu cam sng ng c to ra th hin "s
thn thin", "d hiu", "d nh", vi hnh mt trng th hin cho
vic "ng sm"; hnh mt tri th hin cho vic "dy sm", ng
thi cng th hin sc khe v ngun nng lng.

Website ca cng ng "ng sm, dy sm, n

sng" ca Nht
http://www.hayanehayaoki.jp

3. DY CON
Dy con ng n l mn qu qu cha m
dnh cho con

Tr em lun cn hi m ca
cha m
Con ngi l thc th lun mun c ngi khc hiu v yu thng,
nht l vi nhng ngi thn cn, gn gi, rut tht. Cng c trng hp con
ngi tr nn tc gin khi bt mn v khng c ngi khc hiu tch t
li. ng nhin khi tr cu gin, c tr v cha m u khng nhn r nguyn
nhn, nhng thc t mi chuyn u c l do ca n. Vic hng ngy cha

m lng nghe tr, suy ngh tch cc, i x bnh ng v quan tm su sc

ti tr s khin tr cm nhn c tnh yu thng ca cha m. Khi tr cm
nhn c tnh yu thng th tr s c th i din vi vn bng tm th
bnh tnh hn. T , tr c th tip nhn s khc bit hay cc vn khc
mt cch nh nhng v trng thnh hn.

Cha m hiu c cm xc ca bn thn

Ngun: "iu tra v thc i sng v thc thiu nin", 2008, Vn phng chnh ph

Hy giao tip con c th cm nhn

c mnh ang c yu thng!

Ch thch: i tng iu tra l 3900 ngi c nam v n trong tui t 25 n 54.

Ngun: "Nghin cu iu tra v ti sinh sc mnh gio dc ca gia nh", 2001, Hi nghin cu
gio dc gia nh trc thuc Vin nghin cu chnh sch gio dc quc gia Nht Bn
(*) Tham kho danh mc ehon Nht Bn do T sch Ngi M tt pht hnh.

Tr em cha th ku cu r rng
Nhng cm xc cng thng, s thiu vng tnh cm thn mt, hoc bao
bc hay can thip qu mc, u c nh hng ti sc khe, tm hn ca tr
em v n thng th hin ra du hiu trn thn th. C v s cc du hiu t
cc triu chng nh au bng, bun nn, tiu chy, chn n, chng mt, au
u, st... n vic n qu nhiu, mt ng, mt ngn tay, cn mng tay...
Nu thy tr c nhng du hiu nh vy th cha m khng nn ch ngh n
vic tr b bnh m cn phi suy ngm xem liu vn tm l c phi l
nguyn nhn hay khng. Vn khng th c gii quyt ch bng nhng
li kiu nh "ch tng tng l gii", "lm nng y m", "li bing th
c" m vic quan st tnh hnh, lng nghe tr ni v l gii iu l v
cng quan trng. Ngoi ra cha m cng cn phi trao i vi cc bc s c
lin quan.
Cc du hiu ca c th, hnh ng pht sinh do vn tm l.
C th: au bng, bun nn, tiu chy, chn n, chng mt, au u,
st,...
Hnh ng: n qu nhiu, mt ng, cn mng tay, mt ngn tay,...

Khng c b qua cc du
hiu th hin trn c th v
hnh ng ca tr em!

Khng ai c th sng mt
mnh
Tt c mi ngi chng ta u cn gip ln nhau sng. l iu
hin nhin nhng nhng tr c bn b, thy c v gia nh bao bc li
ang dn dn kh nhn ra iu . Vo ngy ngh, cha m hy khuyn khch
con tham gia cc hot ng a phng v hot ng tnh nguyn. Vic
pht hin ra nhng g bn thn c th lm c, em li cho tr c hi hnh
ng c mi quan h vi vic nng cao thc "bn thn l mt thnh
vin ca x hi" rt quan trng. Bn cnh , vic cng hot ng vi nhiu
ngi ln l c hi tt suy ngm v cch sng v con ng trong tng
lai cng nh hiu bit ca tr v quy tc x hi.
Trong qu trnh gp g cc t duy, quan im gi tr khc bit v tri
nghim chu ng, nhng nhn, thng thuyt, tr em s trang b cho mnh
tnh x hi.

Hy pht huy tnh x hi

ca tr!

4. QUY TC TRONG GIA NH

Quy nh c t ra l v ai?

Tr em va tun th, ph v cc quy tc, cam kt trong

gia nh, va hc v mi quan h gia con ngi vi con
ngi cng nh tm quan trng ca quy tc x hi

Trong quy tc gia nh c quy tc thuc v i sng nh cho hi, gi

v nh, gi ng, s chn chu v c cc quy tc thuc v o c nh khng
lm phin ngi khc, khng c ni di... to ra tnh nht qun v hiu
qu trong vic dy con, cha m hy tho lun k, t ra quy tc v cng con
tun th nhng quy tc y. Bn cnh , vic lng nghe kin ca con v
cng con t ra quy tc trong gia nh cng rt quan trng.

Hy cng con t ra quy tc cho gia nh

xc tin phong tro "Cng con t ra quy tc cho gia nh" nhm
cao tm quan trng ca vic tho lun trong gia nh, vo thng 7 nm 2009,
chng ti tuyn chn v tuyn dng cc tc phm u t t cc khu hiu
gi ti.
"Sng ri! Dy sm! i b! Cm ngon!".
"i ng trc 21h s lun lun khe mnh".
"Hy tun th nh - Cam kt nh my - Cng ng c qun".
"Cm n! Hm nay c th ni bao ln?".
"Ny! Ny! Tri tim ct ting, tm lng lng nghe".
"Gip ln nhau. Quan tm chia s".
" rt c gng! lm rt tt! Tht tuyt vi! Tht l hnh phc!".

Hy t ra cc quy c v
quy tc trong gia nh bn!
Vic con ni g cha m cng nghe khng phi
khi no cng l biu hin ca s yu thng
Nu qu d dng mua cho tr nhng mn chng i hi, tr s dn
mt i kh nng n lc, chu ng v sng to c c th mnh mun.
Tr s thm kht vt cht mt cch v v khng th kim sot c cm
xc ca bn thn. Vy nn, d tr c i, cha m cng khng nn d dng
p ng mua cc mn qu mc cn thit. Hy dy tr bit t lo liu vi
s tin tiu vt khng qu ln c quyt nh sn.

Nu thc s ngh v con th hy dnh cho con tri tim v tnh cm hn

l tin bc.

Hy cho tr lm quen vi s
chu ng!

Cn phi khen ngi kp thi

khi tr lm vic tt
Nhng ngi cho rng "ch cn tt vi mnh l " hay "khng tun th
quy tc" l nhng ngi thng khng c ngi khc tin cy. Khi tr c
nhng suy ngh nh vy m cha m khng nghim khc iu chnh cho tr
th c kh nng tr s lm tng rng mnh lm nh th l tt. Cha m cng
hy t b ngh "ch cn c vic ca con mnh l xong". i vi nhng
hnh vi hay vic lm sai tri ca tr, cha m phi trch mng tht lng vi
s yu thng v dy con ng cch.
Cha m cng phi ch ng bn thn vi phm cc nguyn tc. Hy
lun l ngi cha, ngi m c con ci tin tng v knh trng.

Khi tr lm sai cha m hy

nghim khc trch pht!

Trch mng thin v cm

tnh khng phi l dy con
Dy con rt quan trng, nhng cng c trng hp cha m ngh rng
khng th khng dy v khng km ch c, nn dn n vic nh con.
y c l l do vic nui con gy nn s cng thng, lo lng v lm cho cha
m qun i tnh yu i vi con, t chuyn thnh hnh vi trch mng.
im mu cht ca cch trch mng gii l vic ng trn lp trng
ca con - "pha b trch mng" suy ngm. Hy th t mnh vo v tr ca
con ngh xem "Nu b ni nh vy th tr s cm thy ra sao?", "Tr s
tip nhn n nh th no?".
Cch trch mng lm tn thng thn th v tri tim con khng nhng
khng c hiu qu gio dc m cn c kh nng tr thnh hnh vi ngc i
tr em.

Cm xc trong khi nui dy tr

Ch thch: iu tra 6131 cha m c con i nh tr, mu gio khu vc th , th, cc qun
a phng Nht Bn.
Ngun: "iu tra c bn i sng nui dy con ln th 3" (bn dnh cho tr tui trc khi
i hc) (2008), Trung tm pht trin nghin cu gio dc Benesse.

 bo v tr em khi s ngc i
5 iu bo v tr em khi s ngc i:
(1) Nu thy c g "bt thng" hy lin lc ngay (Hy thng bo ngay
vi cc c quan chuyn trch).
(2) "Thc ra l mun dy con..." ch l li ni quanh co (Hy da trn
lp trng ca tr phn on).
(3) ng chu ng mt mnh (Hy lm nhng g m bn thn bn c
th lm).
(4) Nn ng trn lp trng ca tr hn l lp trng ca cha m chng
(Sinh mnh ca tr l trn ht).
(5) Ngc i c th xy ra ngay xung quanh bn (N khng phi l
vic g qu c bit).

Hy th t mnh vo v tr
ca tr - "pha b trch mng"
suy ngm!
"Ngc i tr em" l g?
(1) Ngc i thn th (hnh vi bo lc nh m, ...).
(2) Ngc i tnh dc (thc hin cc hnh vi dm hoc bt tr thc
hin cc hnh vi dm ).
(3) B ri (li bing trong vic gim h tr).

(4) Ngc i tm l (cc hnh ng v li ni lm tn thng su sc

ti tri tim tr)(*).
(*) Do s sa i ca lut nm 2006, cc hnh vi sau cng c xc nh l ngc i tr
em:

Lm ng trc s ngc i ca ngi sng cng khng phi l cha m (ging

nh (3) trn)

S dng bo lc i vi v (hoc chng) trc mt con (ging nh (4) trn).

S cuc t vn v ngc i tr em Trung tm t vn tr em

So vi nm 1990, s v trong nm 2008(*) tng gp 39 ln (Nm 1990:
1.101 v; nm 2008: 42.664 v, s liu ca B sc khe, lao ng v phc
li Nht Bn).

C nhng tr em cn s gip
c bit
C nhng trng hp cha m cm thy kh khn trong vic nui dy
con khi tr "gp kh khn trong giao tip bng ngn ng", "nghch ngm,
hiu ng khng lc no chu ngi yn"... c th l vn ring ca tng
tr, nhng cng c kh nng tr b mc chng tng ng gim ch
(LD.ADHD). y l chng bnh bm sinh ch khng phi l do cch nui
dy tr. Nu nh bn lo lng v s pht trin ca tr, ng chu ng au
kh mt mnh m hy chia s vi cc chuyn gia cc trung tm t vn a
phng cng sm cng tt. Bng vic pht hin sm v tip nhn li khuyn
ca cc chuyn gia v tin hnh cc bin php hiu qu, c th ci thin
c tnh hnh kh khn m tr ang mc phi.
Ngoi ra, chnh ph cng thit lp cc website cung cp thng tin gio
dc v a ch t vn v vn khuyt tt trong pht trin ca tr nhm khai

sng s hiu bit cho ngi dn ni chung v nhng ngi lm cng tc

gio dc tr khuyt tt ni ring. Cc cha m Nht c th truy cp theo a
ch sau:
Trung tm thng tin gio dc khuyt tt pht trin (Vin nghin cu
tng hp gio dc c bit quc gia Nht Bn):
http://icedd.nise.go.jp
Trung tm thng tin khuyt tt pht trin (B sc khe, lao ng v
phc li):
http://www.rehab.go.jp/ddis/index.html

Hy th ngh n kh nng tr
c khuyt tt v s pht trin!
Khuyt tt v s pht trin l g?
y, khuyt tt pht trin c gii thch da vo quy nh trong "Lut
tr gip ngi khuyt tt pht trin ca Nht Bn".
Vic bit c tr em khuyt tt c phn loi vo nhm no l rt
quan trng, nhng hiu bit v cch ng ph c hiu qu da trn c tnh
c bn ca s khuyt tt cn quan trng hn.
1. LD (Khuyt tt hc tp: Learning Disabilities)
LD ch tnh trng tr khng chm pht trin v mt tr tu ni chung,
nhng trong cc nng lc nh nghe, ni, c, vit, tnh ton, suy lun th th
hin s kh khn trng thy i vi vic hc tp v s dng cc vt nht
nh.

Nguyn nhn c cho l c khuyt tt chc nng no h thn kinh

trung ng nh no b. Cc khuyt tt nh khuyt tt th gic, yu t mi
trng khng phi l nguyn nhn trc tip.
2. ADHD (Tng ng gim ch : Attention Deficit/Hyperactivity Disorder)
ADHD l khuyt tt trong nng lc ch v tnh hiu ng theo tui
hoc l khuyt tt ca hnh ng c c hai c trng ny, gy kh khn cho
vic hc tp v hot ng x hi. Triu chng c biu hin trc khi tr
7 tui v tnh trng s tip tc. Ngi ta cho rng nguyn nhn l do chc
nng no h thn kinh trung ng nh no b gp vn .
3. T k
Chng t k thng c biu hin ra trc khi tr ln 3 tui, l khuyt
tt hnh ng vi c trng l s kh khn trong hnh thnh mi quan h x
hi vi ngi khc, chm pht trin ngn ng, c mi quan tm, hng th
hp v rt nhy cm vi nhng th nht nh no . Ngi ta cng cho
rng, nguyn nhn ca khuyt tt ny l do chc nng no h thn kinh
trung ng nh no gp vn .
Trong cc chng t k, ngi ta gi chng t k khng i km vi s
chm pht trin tr tu l "t k chc nng cao". Bn cnh , chng bnh
Hi chng ri lon t k (Asperger Syndrome) cng c c trng th hin
s kh khn trong hnh thnh mi quan h x hi vi ngi khc, c mi
quan tm v hng th hp, c s nhy cm c bit vi nhng vt nht nh
nhng n khng i km vi s chm pht trin v tr tu v ngn ng.
* Ngi ta cng gi chung cc khuyt tt c c trng trng khp vi
chng t k l khuyt tt pht trin ngha rng hay Hi chng ri lon ph
t k (Autistic Spectrum Disorder)(*).

Nhng tr em phi ly tivi

lm bn tht ng thng
Nu tr em mi m vi tivi, tr chi in t, video, my tnh, in
thoi,... th s c nh hng xu n s trng thnh khe mnh ca tm
hn. Tr s thiu tri nghim tip xc vi con ngi v thin nhin, khng
pht trin c nng lc xy dng mi quan h vi con ngi v lng quan
tm ti ngi khc, cm gic thc v s sng v ci cht hi ht, khng
phn bit c hin thc v gi tng...
Hy to c hi cho tr tham gia vo cc hot ng vui chi vi b bn,
tri nghim, tip xc vi thin nhin; ng thi to ra cc quy nh ngn
nga vic tr say m qu mc tivi, tr chi in t, video, my tnh, in
thoi,... v gip tr c thi quen tun th cc quy nh . V d nh khi
chn cc phn mm tr chi in t trn tivi, phi ch n cc du hiu
th hin tui ca i tng s dng ty theo ni dung tr chi.
Mt khc, cha m hy cng xem nhng chng trnh c ch vi con v
cng con tho lun v nhng ch .
Du hiu th hin tui i tng do CREO (C quan kim nh gii
tr my tnh) thc hin thng qua vic tin hnh c cc phn mm tr chi
dng cho gia nh v xc nh, th hin tui i tng ty theo tng tr
chi. T chc ny tin hnh iu tra xem s th hin bo lc, tnh dc v
ni dung phn x hi trong ni dung tng tr chi mc no, sau
quyt nh tui ca i tng s dng.
Thng tin v h thng CREO v tnh hnh kim nh cc tr chi c th
tm thy a ch sau:
http://www.cero.gr.jp/rating.html

Khng c tr say m qu
mc tivi v tr chi in t(*)!

Thi gian xem tivi v video

Mi ngy (t th hai n th su) xem tivi, video, DVD bao lu?

Cch s dng in thoi, my tnh

in thoi di ng v internet l cng c c ch hay c hi cho tr em
cn ty thuc vo cch s dng. Do n c th kt ni tc thi vi thng tin
bn ngoi th gii, cho nn kh nng tr em s tip xc vi nhng mi nguy
him cha tng bit ti cng cao hn.
Cha m hy cng tr tho lun xem "ti sao con li mun s dng" ri
quyt nh c cho tr dng hay khng trn c s ca s ng thun.
Khi cho tr dng cn t ra cc quy nh trong gia nh i vi a im,
thi gian, mc ch s dng ph hp vi cc giai on pht trin ca tr nh:
thit lp chc nng lc web, khng c mang in thoi di ng vo phng
khi ng, khng c dng sau 10 gi m tr i...
ng thi, cha m cng cn dy tr nn cn thn vi vic s dng in
thoi ni cng cng vi ch ci t "im lng" v cc phng php bo
v bn thn trc cc nguy c nh: khng cho ngi l bit thng tin c
nhn, khng gp ngi l.

C nh hy cng nhau suy ngh v

cch thc s dng in thoi di dng
v my tnh!
C nh hy cng nhau trao i v
o c thng tin
Trong giao tip qua internet nh trang web v email, do i phng m
mnh giao tip khng nhn thy mt, nn ch mt nguyn nhn nh cng d
pht trin thnh rc ri. Ngoi ra, cn c trng hp "bt nt trn Internet"

nh vu co bng nhng li l ch trch gay gt gy tn thng cho i

phng hoc gi cc email ni xu, khng b tinh thn. Trong cuc sng
thng ngy, vic dy cho con hiu rng, trong giao tip vi ngi khng
nhn thy mt d n cha s nguy him v d lm cho i phng b tn
thng l rt quan trng.

V d v quy nh s dng in thoi trong gia

nh
- Khng s dng khi ang n cm hoc khi c mt c gia nh.
- Khi s dng trong nh phi dng n phng khch.
- Khi mang n trng hc phi tun th theo ni quy ca trng.
- Khng dng theo cch lm tn thng ngi khc.
- Tuyt i khng tr li mail t ngi l.
- Khng c cho ngi l bit v bn thn mnh (tn, a ch, s in
thoi, a ch hp th).
- Khi vi phm quy nh hoc trong trng hp lm pht sinh iu c hi
th s b cm s dng in thoi di ng.

bo v tr em khi thng
tin c hi
Trn internet trn ngp cc thng tin c hi cho tr em. trn a ra
mt trong cc cng c hu ch bo v tr em khi thng tin c hi l "b
lc web"(*), nhng iu quan trng nht l vic ph huynh nn di xem tr
em ang lm g trn internet.

Trong s 852 ngi b hi nm 2008 c 724 ngi di 18 tui, trong

c 714 ngi b hi l tr em s dng in thoi (98.6%)

Ngun: "V tnh hnh iu tra cc v lin quan n cc web kt bn nm 2008", Cc cnh st
Nht Bn

Thng tin lin quan n o c thng tin v phn

mm lc web ca Nht Bn
- B gio dc, vn ha, th thao, khoa hc v cng ngh Nht Bn Trung
tm
h
tr
gi
hc
"o
c
thng
tin":
http://sweb.nctd.go.jp/support/index.html
- Hip hi Internet:
"V quy tc s dng internet": http://iajapan.org/rule/

"V phn mm lc web": http://ww.iajapan.org/rating/

- Hi lin hip phng chng ti phm ton quc:
" thiu nin an tm s dng internet":
http://www.iajapan.org/zenboren/ansin2002.html
- Hip hi doanh nghip thng tin in tn (TCA):
"V s dng in thoi di ng, PHS-Dch v hn ch truy cp cc web
c hi": http://www.tca.org.jp/mobile/filtering.html

Cho tr lm vic nh
trng thnh
ng sau nhng li ni, hnh ng ly bn thn mnh lm trung tm v
chm t lp ca tr l s tn ti ca vic tr cha trang b cho mnh t duy
v trch nhim ca bn thn. Dng nh nhiu bc cha m c xu hng
nung chiu con lm thay con mi vic v khng dy con "t lm nhng
vic ca bn thn".
Vic quyt nh cc quy tc trong gia nh nh s tin tiu vt, gip
b m ty theo tui thc y trch nhim v s t lp tng ng vi
s trng thnh ca tr rt quan trng. Tri nghim "mua th mnh thch
bng tin tiu vt ca mnh" i vi tr em s tr thnh th khng g c th
thay th c.
Bn cnh c th ni vic gip b m l bc i u tin hc v
vic nh cn thit ti thiu cho cuc sng. Vic tr c th i mua sm hay
sp xp, thu dn trong nh s lm cho tr t tin hn.

Hy gio dc tinh thn trch

nhim v s t tin cho tr!

Khi tr c phng ring, hy

ngh n vic to ra quy tc
Hin nay xut hin rt nhiu vn lin quan n chuyn phng ring
ca tr. V d nh, tr em giam mnh trong phng; nhng li ch ca cha
m khng chuyn c ti con hay nhng cuc tr chuyn gia b m v
con gim... Bn cnh , cng c trng hp phng ca con tr thnh ni
phm ti.

phng ring ca tr tr thnh ni hu ch cho s trng thnh ca

tr th cn phi c quy tc. Tng gia nh hy t ra cc quy tc khi cho tr
phng ring cha m c th nm chc c tnh hnh ca con nh: phi
xut hin phng khch trc khi vo phng ring, khng c kha tri
ca phng, trc khi a bn thn vo phng phi gii thiu vi cha m,
cha m vi trch nhim ca mnh khi cn c th vo phng con...

V tnh trng phng ring ca tr em

T l tr em tr li "c phng ring"

T l hc sinh p "c kha tri phng ring" trong s nhng hc

sinh tr li "c phng ring" (%)

H c sinh l p
4

H c sinh l p
6

H c sinh l p
8

H c sinh l p
11

8.4

6.2

8.2

13.7

Nam

12.6

9.4

11.6

10.2

Ch thch: i tng iu tra vo khong 2000 ngi/khi lp

Ngun: "iu tra v sc khe tm hn v thi quen i sng ca hc sinh", 2002, B gio dc,
vn ha, th thao, khoa hc v cng ngh Nht Bn

Khng c ca phng
con b ng kn!

5. THI K DY TH CA TR
C c th v tm hn chuyn thnh ngi ln

Thi k dy th c th c chia thnh ba thi k: Thi k bt u vi

tnh trng c c th v tm hn u cha hn l ngi ln, nhng cng khng
cn hon ton l tr con (s k), tip theo l thi k vi trng thi trung gian
gia ngi ln v tr em (trung k) v cui cng l tnh trng c thn th v
tm hn ngi ln c xc lp (hu k)(*).

C thn th v tm hn u cha hn
l ngi ln, nhng cng khng
hon ton l tr con
Tui dy th l thi k m s trng thnh v tm hn khng theo kp
s trng thnh v c th, nn tr em no cng d ri vo tm trng bt an.

Tr em s i din vi nhng ngh nh "mnh l ai?", "mnh nn sng nh

th no?" v bt u nhn thc c rng, "c mt bn thn khc" ang nhn
vo mnh. Ch mt vic nh tr cng d b kch ng hoc ngc li c th
b tn thng v tr nn trm ut. Mi quan tm ti ngi khc gii dng
cao, tr nn khp kn i vi thy c, cha m v bt u gi cc b mt ca
ring mnh.
Tri ngc vi s thay i ni trn ca tm hn, c th li tin trin
mnh m thnh thn th ca ngi ln. n gii bt u c kinh nguyt v
nam gii bt u xut tinh. Ngoi ra, cc xung ng v tnh dc c mi quan
h ti hng lot cc hnh ng rc ri, phong ph bao gm c cc ti c tnh
dc.
V vy, trc ht cha m cn phi lm su sc s hiu bit ca mnh v
tui dy th ca tr.

Hy c hiu bit su sc v tui dy th!

Trong giai on dy th tr em rt d b
nh hng bi bn b
Trong thi k dy th, s tn ti ca bn b c khi cn quan trng hn
c gia nh.
Cng c khi tr coi trng quy tc ca bn b hn l gia nh v c th
ni di c cha m bo v mi quan h bn b. V vy, nh hng t bn
b l rt ln v d pht sinh vn bt nt. Cha m cho d c lo lng th
cng khng cn phi tra hi chi tit nhng thng qua cc cuc ni chuyn
thng thng hy c gng hiu cc mi quan h gia con v bn b.

Hy bit v bn b ca con!

Bn c nhn ra cc du hiu
ca con?
Ngi ta cho rng, nhng v "bt ng phm php" ca nhng "tr em
bnh thng" ang tng ln.
Tuy nhin, cho d nhn qua l "tr bnh thng" i na th chc chn
trc pht ra cc tn hiu. Trong rt nhiu trng hp dng nh cha
m b qua hoc c nhn ra nhng lm ng trc chng.
Khi nhn ra cc du hiu, cc bc cha m hy tho lun k v c gng
tm cch ni chuyn vi con n lc tm ra u mi. ng lm ng trc
hnh ng ca con v khi cn thit cn dng cm tm kim s t vn cc
trung tm gio dc, t vn gio dc gia nh, ban t vn thiu nin ca cnh
st, trung tm t vn tr em, gio vin, chuyn gia t vn trng hc...

Cc du hiu thng c trc khi phm php

- Phn nn v s kh chu ca c th.
- Hng phn qu mc i vi nhng vic nh nht.
- C thi gay gt vi nhng ngi xung quanh.
- Qun o, phong cch t nhin tr nn le lot.
- S dng tin mt cch phung ph, s hu nhng th t tin.
- Thnh tch hc tp t ngt sa st, ngi n trng, ri trng sm.

Bt nt l hnh vi ng xu
h vi t cch mt con ngi
Bt nt l hnh vi tin. Vic cho rng li thuc v tr bt nt nhng
"tr b bt nt cng c l do ring b bt nt" l hon ton sai lm. Cho
d l a, chi xu, hay ch nh lm cho ngi khc bt ng i chng na
th s kh s, au n ca pha b bt nt c khi trm trng n sn sng
tm n ci cht. Vic lm ng hay gi v khng thy vic bt nt cng
tng t. Cha m cn tr chuyn nghim tc vi tr v nhng iu . V
gi s nh khi bit tr nh mnh bt nt tr khc th ngay lp tc phi buc
tr chm dt.
Ngc li, khi cm thy con mnh b bt nt th hy mau chng tr
chuyn vi con. Chnh nhng tr c tri tim nhn hu li thng hay b bt
nt v c trng hp khng bit by t ni kh vi ai. Hn na, hy ni vi
con rng, cha m lun di theo con tng ngy, nn nu c chuyn g d nh
th cng hy ni vi cha m. Khng ai ngoi gia nh s di theo tng hnh
ng nh ca con. Hy pht hin ra nhng thay i nh ca con v ngn
chn ni lo lng cng nh au kh ca chng.
Nu pht hin ra con ang b bt nt hy lin lc ngay vi trng hc.
bo v tr b bt nt hy tm kim s t vn xem c th lm g. Ty theo
tng trng hp c th m c th cn phi i lp hay chuyn trng.

C gia nh hy cng nhau

nghim tc suy ngh v hnh
vi bt nt!

Cc bin php ng ph vi
vn bo lc trong trng
hc
Hc sinh
tiu hc

Hc sinh
trung hc
c s

N lc to ra s hiu bit chung gia cc

gio vin thng qua cc cuc hp

93%

93.8%

a ra vn bt nt v tin hnh ch o
n trong hot ng ca lp, gi o c

90.1%

91.5%

Thng qua hot ng ca hi hc sinh, xc

tin vic to ra mi quan h con ngi gia hc
sinh vi hc sinh, tr suy ngh v vn bt
nt

56.1%

63.6%

Tch cc s dng t vn hc ng, nhn

vin t vn, nhn vin y t

44.5%

71.7%

N lc lm phong ph th ch t vn gio
dc nh xy dng t chc trong trng hc
nhm i ph vi vn bt nt

67.0%

70.1%

Lin kt vi cc c quan chuyn mn nh

trung tm gio dc v cc c quan t vn ngoi
trng hc khi xin t vn

29.9%

35.8%

Cng b k hoch ch o, phng phm

i vi nn bt nt trng hc v c gng c
c s l gii ca ph huynh cng nh ngi
dn a phng

31.0%

30.2%

To ra cc c hi hp tc vi cc on th
c lin quan ti a phng v PTA

25.%

25.9%

Lin kt, hp tc vi cc c quan a

phng nhm i ph vi vn bt nt

14.8%

18.2%

C cu so snh: T l phn trm i vi tng s trng hc tng ni

dung (Tiu hc: 22.878 trng, Trung hc c s: 11.019 trng).
S liu ly t "iu tra v cc vn hnh ng ca hc sinh v vn
ch o hc sinh" nm 2006, B gio dc, vn ha, th thao, khoa hc v
cng ngh Nht Bn.

n trm khng phi l tr

chi m l hnh vi phm ti
C nhng a tr phm ti trm cp vi l do nh mun "tm kim cm
gic mnh", thch "tr chi cm gic", "v bn b cng lm th". Thm ch,
nhiu em cn khng c cm gic rng mnh "ang lm iu xu".
Cha m cn ni r nhng iu g l xu v lm cho con hiu r rng, n
trm hay ly cp xe p thc s l hnh vi phm ti.
Khi tr l n trm th phi nghim khc trch mng, cng vi tr xin li
ngi b hi, dy tr bit chn thnh nhn li v quyt tm khng ti phm.

S lng thiu nin phm ti hnh s: 90.966 ngi (s liu nm 2008,

so vi nm trc gim 11.9%). S thiu nin trn 1000 dn l 12.4 ngi.
(S liu ly t "Sch trng cnh st nm 2009", Tng cc cnh st Nht
Bn)

Khng tha th cho hnh vi

trm cp!
Bn c ngh rng, vic tr ht
thuc l v ung ru khng
c g l quan trng?
Khong thi gian trc nm 20 tui l thi k c bit quan trng i
vi s trng thnh v tm hn v c th ca tr em. Y hc chng minh
rng, vic ung ru v ht thuc l tr em s gy ra nhiu nh hng xu
nh tr v thnh nin d b ng c cn cp tnh, nhng ngi bt u ht
thuc khi cn v thnh nin d b ung th phi hn ngi khng ht... Ngoi
ra, ung ru, ht thuc cn lm cho cuc sng ca tr ri lon v n l con
ng dn ti vic lm dng ma ty. Cha m ng quay lng lm ng vi
vic ung ru, ht thuc v ngh rng n l vic nh. Hy gii thch cn k
con hiu rng, l hnh vi phm php v c hi cho c th.

Cha m v con ci phi hiu

c s nguy him ca ma ty!

 tng ht thuc v b ai nhc nh

Ngun: "iu tra thc v cc bin php ngn chn thiu nin ht thuc, ung ru", 2008, Vn
phng chnh ph Nht Bn
Ch thch: i tng iu tra l ngi ht thuc di 20 tui (195 ngi)

Khng cho php tr ung ru,

ht thuc!
tr t cam kt "mnh s khng
nhng tay vo ma ty"
Vic lm dng ma ty nh thuc gy o gic hin ang lan rng trong
tr em. Nguyn nhn ca tnh trng l vic c thuc trong tay tr nn d
dng v tr em khng hiu c s nguy him ca thuc, cm gic ti li
tr nn hi ht nh hiu lm l "c tc dng gim cn".
Ngi bn ch ni nhng g c li cho mnh. V vy, vic cha m c
thi cng quyt th hin rng, ch dng ma ty mt ln cng l phm
ti rt quan trng. Hy tr chuyn vi con v vic thuc rt kh b v c

nguy c gy nghin, vic thn th v cuc i b ph hy cng nh ni au

kh ca ngi nghin v nhng ngi xung quanh l rt ln...
Cho d c b d d th no i chng na th mi quan h tin cy gia
cha m v con s vn c tc dng gip con t bo v mnh.

Cha m v con ci phi hiu c

s nguy him ca ma ty!
Tr khng nghe li l bng chng
cho s khi u ca t lp
Khi n tui dy th hay thi k phn khng, do s trng thnh ca
tinh thn khng ui kp s trng thnh v thn th cho nn ch mt vic
nh tr cng d b kch ng v tn thng su sc. Bn cnh , mi quan
tm ti ngi khc gii v tnh dc dng cao. Khi ci ti mnh ln, tr tr
nn khp kn vi b m v gio vin, gi cc b mt v tm hn tr nn mt
n nh trong qu trnh thay i trng thnh. V vy, cho d tr c khng
nghe li cha m cng khng cn thit phi dao ng hay dn p tr. y l
bng chng ca s khi u t lp v tch ra khi cha m ca tr. ng can
thip qu mc m hy di theo v tin vo nng lc ca con. Tuy nhin, iu
ny khc vi cch tip xc d dt. Hy quan st con mt cch bnh tnh v
n lc tng cng cc cuc ni chuyn thng ngy vi con.

"Ti khng nghe li cha m"

Ch thch: i tng iu tra mi khi lp l 2000 ngi

Ngun: "iu tra v sc khe tm hn v thi quen i sng ca hc sinh" (2002), B gio dc,
vn ha, th thao, khoa hc v cng ngh Nht Bn.

Hy hiu con v di theo con trong tui dy

th thay v n trnh!
Hnh phc l th phi ginh git mi c c
C th ni, hnh phc l vic c sng nh vo s nng ca nhng
g m tri t em li nh gia nh, bn b, khng kh v nc. iu cn
thit tr nn hnh phc l nhn ra hnh phc c trong cuc sng thng
ngy, bit n v nm tri iu .
Vic to cho bn thn nhng thi quen t nh nh s bit n, coi trng
vt cht, gim lng rc thi, khng nm rc bin hay ni, khng s dng
lng ph in, nc... rt quan trng. Chnh nhng vic nh b quanh mnh
s nui dng nn tm hn coi trng mi trng ca tr.

Hy nui dng tm hn qu trng mi trng!

Gio dc con ng b la bi cc "dch v hn h"
tr hnh
Mua bn dm np di ci tn "dch v hn h" ang tng ln. Phi
cng quyt ni khng vi hnh vi bn dm ly tin mua hng hiu
hay c tin tiu vt.
Ngoi ra, ngi ta ni rng, ng sau hnh ng l nhng vn
thuc v tnh cm. Vic i mt vi cc vn v s cng thng ni tm
nh s c n khng tm ra ni tr ng gia nh, trng hc cng rt quan
trng. Hy quan tm, yu thng v lng nghe con. Khi hy lm cho con
hiu rng, "dch v hn h" l mua bn dm, phm php v c nguy c b
li ko vo bng ng x hi en, ma ty, c nguy c dn n c thai ngoi
mun, ly nhim cc bnh tnh dc v li gnh nng tinh thn v sau...

S lng cc thiu n c bo h, gio dc v cc hnh vi tnh

dc vt gii hn

Ngun: "Khi qut v tnh hnh bo h v gio dc thiu nin trong nm 2003", Tng cc cnh
st Nht Bn

Khng cho php tr tham gia

"dch v hn h"!

6. AN TON V SC KHE
Hy lm th no tr c c tm hn v c th khe mnh

Em b trong bng m ang

trng thnh tng ngy
Ht thuc v ung ru khi mang thai c nh hng xu ti thai nhi.
Nhiu thai nhi phi i mt vi nguy c t vong hoc mc bnh bm sinh
khi thai ph ht thuc. Ung ru cng c nh hng ln ti s pht trin
ca thai nhi. Ngoi ra, vic b hoc thnh vin khc trong gia nh ht thuc
cng c nh hng ti thai nhi. Thai nhi s d mc cc bnh nh vim kh
qun, hen, t t...
ng ht thuc gn ph n mang thai hay tr em m bo sc khe
ca thai nhi v tr em.

Khng ht l v ung ru
khi mang thai!
Cha m hy c gng tr
c an ton
Ngi ta thng ni, "ng c ri mt khi tr v chng c th gp tai
nn bt c lc no", nhng vic trng chng tr sut 24 ting ng h l
vic kh khn.
Hy d on trc hnh ng ca tr v c gng phng chng tai nn.
V d nh nhng iu cn ch khi tr tui trc khi i hc l n hoc
ung nhm dc phm, thuc l, ngt th, bng, ng, ngt nc. ng
nhin gh tr em ngi phi c dng ng cch v khng t nhng th tr
em c th cho vo ming, bnh nc nng, ni cm in ni tr c th vi
tay n, khng c cho tr t tm mt mnh. ban cng ch cc vt c
th b bin thnh b tro leo, cn phi ch sa i khng gian sinh hot
lm sao gim dn s ln phi qut con: "Khng c!".

Hy hc cch phng chng,

i ph vi nguy him v tai
nn c th xy ra vi tr!
Ch n ung khng iu
s lm cho c c th v
tm hn ri lon
i vi tr ang trong thi k pht trin v c th v tm hn, n ung
l vic v cng quan trng.

Gn y ang ny sinh nhiu vn c nguyn nhn xut pht t n

ung nh tr khng n sng, n mt mnh, khuynh hng bo ph do hp th
qu mc cht dinh dng, thi quen sinh hot khng khoa hc...
tr c c c th khe mnh, cc bc cha m hy c gng chun b
ba n cn bng dinh dng cho tr.

Hy cho tr n ung m bo
cn bng dinh dng!

T l thc phm ch yu ca hc sinh

Ch thch: i tng iu tra gm 339 hc sinh tiu hc, 3395 hc sinh trung hc c s
V hng dn cn bng dinh dng tham kho web ca Trung tm dch v thng tin i sng m
thc http://www.e-shokuseikatsu.com/ 100% l gi tr tiu chun (lng an ton duy tr, bo
v sc khe thn th v tm hn)

Ngun: "Bo co iu tra v tnh hnh ba n ca hc sinh nm 2002", Trung tm chn hng th
thao Nht Bn

Vic gia nh cng nhau n

ung rt quan trng
S tr em khng n sng ang ngy mt tng ln. Bn cnh cng
pht sinh cc vn nh bo ph hay n ung qu mc.
Vic n ung khng ch c nh hng su sc ti sc khe c th m
cn tc ng ti c s trng thnh ca tm hn. Nhng ba n gia nh
sum hp s chuyn ti tnh cm yu thng ca cha m ti con mt cch t
nhin. Nh , nim hnh phc v s tin cy s pht huy tc dng mnh m
i vi tm hn ca tr.
Hy c gng quy nh nhng ngy no trong tun c nh s cng n
v bin n thnh thi quen ca gia nh.

Hy coi trng vic gia nh

cng n ung bn nhau!
Vic bit v nguy him s gip tr
c th bo v bn thn
T khi vo tiu hc phm vi hot ng t ngt m rng, nhng trng
hp gp phi tai nn hay b li cun vo cc v n nhng ni ngi ln
khng mt ti khng phi l t.
iu quan trng l bn thn tr em phi bit c nhng g l nguy him
v trang b cho bn thn phng php phng trnh mi nguy him . V
vy, vic nhc i nhc li nhiu ln tr hiu nh "Con ng trc nh
ban ngy rt nhiu xe t, nn vic con i b mt mnh l rt nguy him.

Phi i vng xa hn mt cht, nhng con hy i vng qua con ng an

ton, t xe khi cn i u " l rt quan trng.
Trong qu trnh nhc i nhc li nh vy, tr s bit cc mi nguy him
v hc cch phng trnh.
Ngoi ra, cng c nhng mi nguy him khng lng trc c. Cha
m cng cn dy cho con bit phi lm g khi b ngi l quy ri.

Hy dy cho con v cch

thc phng chng, x l cc
mi nguy him hay tai nn!

7. VUI CHI -- TRI NGHIM

CA TR
Vui chi gip tr ln ln

Vui chi l cng vic ca tr em

Vui chi rt quan trng i vi s trng thnh ca tm hn tr th.
c bit tr nh thng qua hot ng vui chi kch thch cc gic quan
pht trin. Tuy nhin, cng vi s suy gim cc c hi vui chi, vic chuyn
t vui chi, a nghch ngoi tri vo chi mt mnh trong nh cng l
vn ng ch .
Ngoi ra, cn xut hin nhng tr "khng thch vui chi ngoi tri" v
nghin tivi hoc do cha m qu bao bc m, ngi chi bn ngoi v s ng
au, s bn,...
Hy nhn thc v tm quan trng ca vic vui chi ngoi tri i vi
tr v cho tr vui chi tht nhiu.

Hy cho tr vui chi tht nhiu

bn ngoi thin nhin!

Bn chi cng hng ngy

Ch thch: i tng iu tra l 3000 cha m c con t 0 n 6 tui khu vc th

Ngun: "iu tra bng bng hi v i sng tr em trong tui trc khi i hc ln 3", Vin
nghin cu gio dc Benesse nm 2005

Thi gian vui chi, chi th thao ngoi tri

Ch thch: "Thi gian vui chi, chi th thao ngoi tri" khng bao gm thi gian hc v cu
lc b
Ngun: "iu tra thi gian cuc sng sau khi tan hc", 2008, Trung tm pht trin nghin cu
gio dc Nht Bn

Nhng tr em ku "mt qu",

"mt qu" ang tng ln
Tr em thi nay ngay t nh b cu thc v thi gian v thi gian vui
chi ang b ct xn dn. Trong s nhng tr em khng th vui chi thoi
mi, c rt nhiu tr em ang th than v s cng thng ca bn thn nh
"rt d mt", "khng c chuyn g m vn cm thy bc bi". Tr em mt

khi c c thi gian t do, thoi mi s c th chi vui v sng to v pht

trin c tnh. Cha m cn em li s thoi mi v thi gian vui v cho con.

Hy em li thi gian v s thoi

mi cho i sng ca tr!
T l phn trm hc sinh tr li "D tr nn mt mi"

Ch thch: iu tra v thc v tnh hnh thc t i vi thi gian cuc sng ca hc sinh t tiu
hc ti trung h ph thng
Ngun: "iu tra thi gian cuc sng sau khi tan hc" (11/2008), Trung tm pht trin nghin
cu gio dc Benesse
Tng s hc sinh t lp 5 ti lp 11 l 8.017 ngi (s phiu iu tra pht ra: 25.716 phiu. T l
thu v 31.2%)

Th lc ca tr em ang suy gim

i vi s trng thnh ca tr em, vic vn ng ph hp v vui chi
thoi mi theo tui l rt quan trng. Th lc c c t s vn ng s
tr thnh ngun ng lc ca cuc sng con ngi. Tuy nhin, hin nay th
lc ca tr ang suy gim. Ngoi ra, i vi tr em trong thi k trc khi
i hc th y l thi k tr hc cc vn ng c bn nh chy, nhy, nm
v l thi k quan trng trang b cho bn thn cc phng thc vn ng.
Hy to c hi tr tng s tip xc, giao lu vi cha m, ng thi gip
tr hc cc vn ng thn th phong ph v dy cho tr nim vui vn ng
thng qua cc tr chi ngoi tri.

Hy cng tr vn ng thn
th mt cch vui v!
iu quan trng trong i
ngi l hc gia thin nhin
Vi tr em hin nay, hot ng vui chi trong phng vi tivi v tr chi
in t ang tng ln v vui chi ngoi thin nhin ang ngy mt gim i.
Hy khuyn khch tr chi ngoi tri, dn tr n ni c thin nhin, lm
cho tr cm nhn c s vui v khi tip xc vi ng thc vt, thin nhin.
C gia nh hy tham gia vo cc hot ng thn thin vi thin nhin a
phng, i khi cha m hy tch ra con mt mnh tham gia vo cc hot
ng .
Bng vic vui chi gia thin nhin, tr em s c tri nghim s ngc
nhin, cm ng v cm quan phong ph, ng thi c c thi coi
trng t nhin, mi trng, hc c tm quan trng ca vic nhn ni.

Hy cho tr em vui chi gia

thin nhin!
T l phn trm hc
sinh tiu hc, trung hc
c s khng c tri
nghim thin nhin
"Hu nh khng c"
cc tri nghim sau

Ch thch: Kt qu iu tra t 14.000 ngi bao gm hc sinh lp 4, 6, 8 cc trng cng lp

trn ton quc.

Ngun: "Bo co "iu tra v tnh hnh thc t lin quan ti hot ng tri nghim t nhin ca
thanh thiu nin" , 2006, C quan chn hng gio dc thanh thiu nin quc gia Nht Bn

Vui chi vi bn nh hn v bn
ln hn l iu rt quan trng
Vic tr em c c c hi chi vi bn b cng la tui t giai on
vn cn b sa rt quan trng. y l thi k tr cha bit ni v hay ginh
chi ca nhau, nhng trong qu trnh nh th, tr em s bit v "ngi
khc" v hc v "tnh x hi". V vy mi quan h gia cc bc cha m cng
rt quan trng.
Dn dn tr s phi ha nhp vo cc tp th nh nh tr, trng mm
non... Cc tr nh di 3 tui s hiu c tm quan trng ca vic tun th
quy nh v hc cch kim ch. Cc tr ln trn 3 tui s c gio dc tinh
thn trch nhim khi m nhn vai tr lnh o tp th v quan tm ti ngi
khc.
Cc hot ng nh hot ng tnh nguyn a phng, hot ng vn
ha, th thao, hot ng ca on th thiu nhi s em li cc c hi qu gi
cho tr em va chm, mi gia trng thnh trong cc on th a dng.

T l tham gia cc s kin c lin quan n cc hot ng tri nghim

t nhin do cc on th dn s v c quan nh nc tin hnh

Ch thch: i tng iu tra l hc sinh tiu hc v trung hc c s trn ton quc (31.804
ngi)
Ngun: "iu tra tnh hnh thc t v hot ng tri nghim t nhin ca thanh thiu nin", 2004,
Trung tm tng hp thanh thiu nin k nim Olympic quc gia Nht Bn

Cc bc cha m hy nhn
nhn li tm quan trng ca
vic tr chi vi bn v cho
tr em tch cc tham gia!

Cc tri nghim phong ph

s gip tr trng thnh
Tri nghim rt quan trng i vi s trng thnh tm hn ca tr em.
Thng qua cc tri nghim phong ph t thi th u m tr em pht trin
cc gic quan, vn ng, ch to cc vt v tng tng.
Ngoi ra, thng qua cc hot ng tri nghim phong ph, nhng vic
lm cho gia nh, nhng ngi xung quanh, a phng m tr em cm nhn
c nim hnh phc v c c nhng tnh cm t nhin ca con ngi.
Bn cnh cng c c nhng bc cha m c nhn thc sai lm rng
" vo tiu hc ri th vic hc l s mt, vic vui chi coi nh chm dt".
Hy nhn thc v tm quan trng ca vic vui chi bn ngoi i vi
tr em v cho tr vui chi tht nhiu, ngay c khi tr ang hc tiu hc hay
ang hc trung hc c s.

S lu n cc hot ng tri nghim phong ph nh tri nghim

i sng, tri nghim x hi, tri nghim thin nhin ca gia nh

Ch thch: y l kt qu iu tra v vic "Ch ti cch s dng ngy ngh ca tr em" vi i

tng iu tra l ph huynh ca hc sinh lp 2, 3, 5, 6 cc trng tiu hc cng lp (mi khi
lp khong 14.000 ngi).
Ngun: "iu tra v thc, tnh hnh thc t hng n lm phong ph nng lc gio dc ca
a phng di ch trng hc thc hin hon ton hc 5 ngy trong tun", Hi nghin cu
hot ng tri nghim ca tr em Nht Bn, 2003

Hy khuyn khch tr c
nhng tri nghim phong ph
bn ngoi trng hc!
Hy cho con tham gia vo
cc on th thuc cc
tui khc nhau trong cc hot
ng a phng
Ngay c vic thc hin cc l tit truyn thng trong gia nh cng c
ngha su sc i vi tr em.
Cc nghi l, s kin trong gia nh nh: Tt, L hi Hina, Tt oan
Ng, Tanabata, sinh nht, Ging sinh, dn dp nh ca cui nm... khng

ch gip tnh cm gia cc thnh vin trong gia nh thm gn b su sc;

m cn c th to ra si dy kt ni gia nhng ngi thuc cc th h khc
nhau v cng l dp tr em hc v phong tc a phng. Thm na, n
cn l c hi tt cho tr em lm quen vi vn ha, truyn thng ca Nht
Bn.
Ngoi ra, vic cu nguyn sc khe v bnh an trong l ln cha u
nm hay "Setsubun" cng to nn cm thc tn gio v lm su sc thm s
knh trng i vi nhng g vt qua nng lc con ngi.

Hy coi trng vic t chc

cc nghi l, s kin trong
nm gia nh!

Hy to ra cc a im
tr c th tin hnh cc hot
ng phong ph sau gi hc
v vo ngy ngh
Vic ngi ln hp sc cng nhau gio dc tr em a phng rt
quan trng i vi s trng thnh ca tr. lm c iu th trc
tin vic c quyt tm "i vi con, mnh phi c trch nhim nui dy tht
khe mnh" l rt cn thit. Tip theo cn phi to ra cc a im tr em c
th tin hnh cc hot ng phong ph nh hot ng vn ha hay th thao
mt cch an ton.
Bn thn cc bc cha m trong vai tr l ngi dn a phng cng
phi c tinh thn gio dc con gn vi cc hot ng a phng. Sau gi
hc hay vo ngy ngh, hy gii thiu cho con nhng ni c th tin hnh
cc hot ng phong ph v cng tham gia vi con.

Mong mun vo ngy th by, ch nht

Mun tri nghim nhng g khng th tin

hnh trng hc, gia nh

Ch thch: i tng iu tra l hc sinh lp 3, 5, 6 cc trng tiu hc cng lp (mi khi lp

14.000 ngi), hc sinh lp 8, 9 trng trung hc c s cng lp, hc sinh trung hc ph thng
cng lp (mi khi lp 5000 ngi)
Ngun: "iu tra v thc, tnh hnh thc t hng n lm phong ph nng lc gio dc ca
a phng di ch trng hc thc hin hon ton hc 5 ngy trong tun", Hi nghin cu
hot ng tri nghim ca tr em Nht Bn, 2003

Hy to ra c hi v a im
khuyn khch s trng
thnh khe mnh ca tr em!

8. S QUAN TM
Tnh yu nu nh khng c dy trong gia nh th
vic hc n bn ngoi l iu rt kh khn

Chnh nhng thi im kh

khn s to nn si dy gn
b gia nh
tr em quan tm n ngi khc v c mi quan h con ngi phong
ph th trc tin vic xy dng gia nh bng s quan tm ln nhau rt quan
trng.
tr em m rng th gii i sng ca bn thn th s tn ty, quan
tm ti gia nh ca cha m l iu rt cn thit.
Bn cnh , vic v chng, con ci ni nhng li quan tm ln nhau
hng ngy cng rt quan trng.
c bit khi i mt vi nhng kh khn th s quan tm, ng vin, an
i s gip chng ta c thm dng kh i din vi kh khn. Ngoi ra n cn
to nn nng lc xy dng mi quan h tt p gia con ngi vi con
ngi.

Trc ht hy quan tm ti
gia nh mnh!

Tr em hc theo li hnh x
ca cha m
Lng bit n v s quan tm ti cha m l th quan trng to nn nn
tng bit quan tm ti ngi khc ca tr. Trc ht, cc bc cha m hy n
lc th hin tm th coi trng ng b l b m ca mnh. Hy nh rng ngi
ln s lun b bn thn tr em soi xt v cch thc i x vi mi ngi mi
vn v nhng g cn thit i vi x hi con ngi quan tm ln
nhau.

Cc bc cha m trc ht hy
coi trng ng b!
Khng ch hnh phc khi
nhn t ngi khc m cn
hnh phc khi v ngi khc
C n 60% hc sinh tiu hc, trung hc c s tr li rng "khng",
"khng my khi" khi c hi v vic "nhng gh cho ngi gi, ngi
khuyt tt trn xe but hoc tu in". Vy gio dc nn nhng con ngi

bit quan tm ti ngi khc, c tnh cm v lng can m th cn phi c

nhng yu t no?
S quan tm n ngi khc c hnh thnh thng qua thc tin trong
cuc sng thng ngy ngay t thi th u.
Trc ht, vic cha m va tin hnh lm gng va n lc dy con
bit nhng gh cho ph n mang thai, ngi gi, quan tm hi thm nhng
ngi gp kh khn, ngi khuyt tt rt quan trng.

Nhng gh cho ngi gi, ngi khuyt tt trong xe but, tu

in

Ch thch: i tng iu tra l hc sinh cc lp 2, 4, 6, 8, 11 trng cng lp trn ton quc

(khong 26.000 ngi)
Ngun: "Bo co iu tra tnh hnh thc t v hot ng tri nghim thin nhin ca thanh thiu
nin", 2006, C quan chn hng gio dc thanh thiu nin quc gia Nht Bn

Cha m phi lm gng gip

ngi khc!

Mi ngi ch c mt cuc i
Do vic tn mt chng kin nhng ngi sng xung quanh qua i t
hn vic chng kin nhng ci cht o trong cc tr chi, trn tivi qua cc
cnh git chc tang thng khin tr tr nn kh cm nhn c tm quan
trng v s qu gi khng g thay th ca i ngi.
Hy cho tr vui chi gia thin nhin, hy c gng to ra c hi cho tr
tip xc vi vic nui ng - thc vt v ci cht ca nhiu loi sinh vt
lm cho tr cm nhn c s qu gi v quan trng ca i ngi.
Bn cnh , hy lm cho tr lin tng n ni lng ca nhng ngi
b thng, nhng ngi c ngi thn trong gia nh qua i, lm cho tr
hiu c ni bun au su sc n th no.

Hy gip tr cm nhn c
tm quan trng ca sinh mnh!

Cun sch tuyt vi nht l

cun sch c c bng
ging cha m
Khong thi gian khi tr cn b va cm nhn s m p ca cha m va
tip xc vi nhng cun ehon giu cht nhn vn hay v gia nh cng nhau
ng cm s tr thnh thi gian qu bu, lm phong ph cm quan v tm
hn ca tr em.
Hy c gng to ra mi trng thn thin vi sch ngay t khi tr cn
nh bng vic to ra "thi gian c sch" ging nh l thi gian dnh cho
ba n v mi ngy cho d l t i cng hy c gng c cho tr nghe, cng
tr i n th vin v tham gia vo cc bui nghe c sch.
Tuy nhin, hy lu trnh vic cho con c cc sch kh qu sm khin
cho tr cng thng v ght c sch.

Cha m hy c sch cho con

nghe hng ngy!
Ai cng ang c gng sng
tt hn
C nhng tr em b khuyt tt nh khim thnh, khim th, ni khng
tri chy, chm pht trin, khuyt tt thn th...
C tr em b khuyt tt ln tr em khe mnh u l "bn b thn thit",
u mong mun c sng tt hn.
Hng ngy, trong gia nh hy k cho con nghe v nhng ngi cho d
b khuyt tt vn tch cc hot ng bn ngoi x hi.

Hy dy cho tr hiu rng c

ngi khuyt tt v ngi
khe mnh u l bn b
thn thit!
Khng mong mun con tr
thnh ngi phn bit i x
vi ngi khc
Khi nhn ra con mnh tham gia vo vic bt nt tr khc hay phn bit
i x lm tn thng ngi khc, cha m cn phi c trch nhim dy cho
con hiu rng, l nhng hnh ng ng xu h vi t cch l mt con
ngi. Thay v gio hun th ny th kia hy c gng chuyn ti cho con
thy cm xc thc ca mnh trong t cch l cha m nh yu thng con,
mong mun gio dc con tr thnh ngi tt, chong vng khi thy con phn
bit i x, bt nt k yu, ni gin trc vic con vui mng v lm cho
ngi khc tn thng.
Bn cnh , trc tin vic cha m th hin cho con thy bn thn mnh
khng c thnh kin, phn bit i x v khng dung th cho nhng iu
l rt quan trng.

Hy dy tr tr thnh ngi
khng c thnh kin v phn
bit i x!

c mt cun sch hay cng ging

nh gp c mt ngi tt
c sch c th trang b cho tr em nng lc tng tng v thi quen
t duy, gio dc cm xc, tnh cm phong ph v tri tim bit quan tm n
ngi khc. V vy ngay c i vi nhng tr thch tivi th cc bc cha m
hy to nn thi quen trong gia nh sao cho tr c thi gian c sch.
lm c iu hy to ra "thi gian c sch" ging nh l thi
gian dnh cho ba n v c gng to ra cc c hi cho tr cm nhn c
nim vui c sch nh i cng con ti th vin, cng c sch vi con.
Bn cnh , vic lng nghe nhng iu con cm nhn, suy ngh thng
qua c sch v pht huy vic c sch nh l c hi gia tng v khc
su nhng cuc tr chuyn gia cha m v con cng rt quan trng.

Thng thng mi ngy (t th hai n th su) em dnh bao

nhiu ting c sch?

Hy coi trng vic tr c tip xc vi

nhng cun sch hay!

9. C TNH V C M CA
TR
Con ngi nui dng c m - c m nui
dng con ngi

Hy lng nghe, khuyn khch c m v nim hi

vng ca tr!

Khng u c ngi hon ho

Mt khi cha m b chi phi bi ch ngha cu hon v qu k hi vng
vo bn thn mnh cng nh con ci, h s tr nn rt mn cm vi cc tht
bi hay li lm nh ca con cng nh ca bn thn. V vy, s cng thng
v bn chn trong h cng s dn c tch t li.
Khi iu leo thang th s c nguy c dn ti tnh trng bt an vi vic
nui dy con hoc ngc i con. Tr em khng hnh ng ging nh cha
m ngh l iu hon ton bnh thng. Vic c c s bnh thn v khng
qu quan tm n nhng s nh nht trong vic ln rt quan trng.
i vi tr em, cch nui dy con thoi mi thay v nhm n s hon
ho chc chn s gip cho tr trng thnh thun li.

Hy nui dy con tht thoi mi!

Khi c c m con ngi tr
nn mnh m
Ngi ta ni rng, tr em ngy nay lnh m, khng c m c v hi
vng v tng lai, d dng b cuc trc khi bt tay vo thc hin nhng
mc tiu kh khn. Tuy nhin, thc t tr em lun c nhng c m v nim
hi vng ring ca mnh. Hy lng nghe nhng c m v hi vng ca tr em
cho d bn ngh rng n c v nh b, k l th no i chng na.
Bn cnh hy k cho con nghe v tri nghim ca mnh v cch sng
ca nhng ngi tri qua thi gian di y kh khn, gian kh thc
hin c c m.

Hy nhn i di theo v ng vin con rng, mc tiu cuc i l th

ch c th t c khi ta m hi v tri qua nhiu tht bi.
Cha m hy l ngi lun ng h con.

Nu nh mun nui dy con

thnh ngi c th t mnh suy
ngh, t mnh hnh ng th...
Nu cha m lun i trc dp tt c cc chng ngi vt trn ng con
i (bo h, bao bc qu mc) hoc lun ch bo tng li tng t cho con (can
thip qu mc) th s khin con mi mi khng th t mnh dn bc. Thm
na, khi lm nh vy cha m cn tc i c hi th thch, c hi hc t tht
bi, c hi vui chi v tri nghim phong ph ca con.
Cha m cng thng c xu hng so snh con mnh vi con ngi khc
v p t hi vng, ch ca mnh ln con, tuy nhin mi a tr l mt th
gii khc nhau. V vy, hy yu thng v cng nhn c tnh vn c ca
con.

Hy
trnh
bo
h
hoc
can
thip
qu
mc!

Khng c a tr no ging nhau

Vic cha m ch chm chm vo vic so snh con vi tr khc hay ch
s chung nh gi con t s k vng ca bn thn, xem con nh c
bao nhiu t, lm nhng vic g... u khng c li cho s pht trin c tnh
ca con. Di p lc nh vy ca cha m, tr c xu hng mt i s t tin.
Thay v so snh ri lo lng, cc bc cha m hy tin rng, bt c a tr no
cng c c tnh v s pht trin ring c th nui dy con tht thoi mi.

Khng c so snh con

mnh vi con ngi khc!

Hy gip con gia tng im tt hn

l trch mng im xu
i vi tr em, iu quan trng l s t tin v nng lc coi trng bn
thn. N ging nh r ca cy, r cng ta rng v su th cng cho tri ln.
Cha m ng mnh b cun vo nhng th bn ngoi m hy tin tng
vo s trng thnh ca tr v mang li nc cng nh cht dinh dng cho
tri tim.
Th tr thnh nc v dinh dng chnh l vic tm ra im tt ca
tr v khen ngi tr. Khi cn trch mng hy trch mng, nhng khi cn
khen phi khen tht r rng. Hy ch gi t l cn bng l nu trch mng
mt th phi khen ba. Khi c khen, tr s cm thy hnh phc v c c
s t tin, lng t tn.

Hy tm ra im tt v khen con!
Dc tc bt t
Cc bc cha m tin hnh gio dc sm, bi dng tr tu cho con ngay
t khi con cn cha i hc ang tng ln. Tuy nhin, khng t nhng tr b
bt phi hc sm cm thy mt mi ngay t giai on tiu hc hoc
trung hc c s.
C bu khng kh gia nh ni cha m b cun vo vic so snh vi cc
tr em khc v lun cng thng khi mun con nhanh chng em li kt qu
ngay cng c nguy c gy hi cho s trng thnh tm hn ca tr. Ngoi
ra, n cng c th lm gim i cc c hi vui chi quan trng, cc tri
nghim phong ph ca thi th u.

Hy nhn ra tm quan trng ca vic quan st k v gio dc t t tng

ng vi c tnh ca tr em.

Hy suy ngh li v gio dc sm!

Ch cn c mt ngi hiu
mnh th vn cn phi sng
Nht nh khng c xy ra chuyn tr em khng chu ni ni au
kh v b bt nt m dn n mun t st. Cha m hy thng xuyn quan
st con, ni chuyn vi con v ch k n tm trng ca con xem con c
b bt nt hay chu au kh g khng. Khi nhn ra iu g , hy bnh tnh
lng nghe con, tip nhn cm xc ca con v em li cho con tnh yu cng
dng kh vt qua kh khn y.
Cc trng hc cng ang n lc nghim tc xa b bo lc hc
ng. Bng s ng ph ca gio vin ch nhim s v bt nt gim
xung gn mt na v cc v bt nt tr nn xu i ch cn rt t. bo v
nhng tr b bt nt hy tm kim s t vn xem phi lm g bao gm c
trng hp phi i lp, i trng cho con.
Nu ni ra th no ri cng c ngi hiu v vy hy ng au kh
mt mnh m hy dng cm trao i vi gia nh, gio vin, bn b v ni
chuyn vi con hng ngy.

Hy phng chng vic tr em

t st!

Ni au kh ca nhng tr em
khng mun n trng l g?
Vi nhng tr khng mun n trng c qung thi gian gi l chun
b cho s trng thnh ca tm hn, cn n s gip ca gia nh
v nhng ngi xung quanh. Khi tr bt u t chi khng n trng th
khng nn trch mng gay gt, cng ch n trng hoc ph mc tt c
cho chuyn gia. bit c bi cnh v nguyn nhn tr t chi n
trng, trc ht cha m cn bnh tnh v lng nghe y nhng iu con
ni. Bi v vic cha m hong ht s tr thnh ni cng thng ln ca con.
Phn ln nhng tr em t chi n trng l nhng tr mang trong mnh
mu thun "mun n trng nhng khng th n". Trc tin cha m hy
c gng sao cho gia nh l ni tr c th an tm. Hy ty theo c tnh ca
con m cng con va suy ngh va ng ph mt cch mm do. ng
nhin vic va tip nhn s t vn ca trng hc, cc c quan t vn a
phng va ng ph rt quan trng.
S hc sinh khng n trng (Nm 2006)
S hc sinh khng
n trng

T l % trong
tng s hc sinh

Hc sinh tiu
hc

23.824

0.33

Hc sinh trung
hc c s

102.940

2.86

Hy xem xt li v vic cho

con i hc thm qu mc!
i vi tr em, th no l
"mt ngi trng tt"?
Thi i "Nu hc trng tt, lm cng ty tt s tr nn hnh phc"
ang dn kt thc. Thay vo , vic c c "nng lc sng"- nng lc t
mnh hc tp, t mnh suy ngh s c t ra.
Cng c nhng ni hc tp ngoi trng hc nh hc thm nhng bn
thn tr li khng thch v khin tr mt n tn hm sau th s khng tt
cho sc khe ca tr. Ngoi ra, n cn lm suy gim i c hi vui chi vi
bn b thn thit v cc tri nghim phong ph c li cho s trng thnh
tm hn ca tr.
Hn na, bu khng kh cc gia nh b cun vo cuc chy ua im
s hay sao snh "con ngi ta" cng c th lm mo m s trng thnh tm
hn ca tr.
Vic quan st k con v tm cch dy d ph hp vi c tnh ca con rt
quan trng. Hy suy ngh li mt na xem vic cho tr i hc thm c tht
s l v tr khng hoc c qu mc cn thit hay khng.