BAN T CHC CUC THI VIT TM HIU HIN PHP

NC CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM

GI TR LI CU HI CUC THI VIT
TM HIU HIN PHP NC CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM

Cu 1. T nm 1945 khi thnh lp nc Vit Nam Dn ch Cng ha

(nay l nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam) n nay, nc ta c my
bn Hin php? Cc bn Hin php c Quc hi thng qua vo ngy,
thng, nm no?
Gi tr li:
T nm 1945, nc Vit Nam Dn ch Cng ha (nay l nc Cng ha
x hi ch ngha Vit Nam) ra i n nay, nc ta c 05 bn Hin php, gm:
- Hin php nc Vit Nam Dn ch Cng ha nm 1946 l bn Hin php
u tin ca nc ta, c Quc hi nc Vit Nam Dn ch Cng ha (Kha I)
thng qua ti k hp th 2, vo ngy 09 thng 11 nm 1946
- Hin php nc Vit Nam Dn ch Cng ha nm 1959 c Quc hi
nc Vit Nam Dn ch Cng ha (Kha I) thng qua ti k hp th 11, vo
ngy 31/12/1959.
- Hin php nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam nm 1980 c
Quc hi nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam (Kho VI) thng qua ti k
hp th 7, vo ngy 18/12/1980.
- Hin php nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam nm 1992 c
Quc hi nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam (Kha VIII) thng qua ti
k hp th 11, vo ngy 15/4/1992; bn Hin php ny c Quc hi kha X
sa i, b sung mt s iu, ti k hp th 10, vo ngy 25/12/2001.
- Hin php php nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam nm 2013,
c Quc hi kha XIII, thng qua ti k hp th 6, vo ngy 28/11/2013.
Cu 2. Bn Hin php mi c Quc hi nc Cng ha x hi ch
ngha Vit Nam thng qua ngy 28/11/2013 (Hin php nm 2013) c hiu
lc t ngy, thng, nm no? So vi Hin php nm 1992 (c sa i, b
sung nm 2001) c bao nhiu iu c gi nguyn? C bao nhiu iu c
sa i, b sung? iu sa i, b sung no bn tm c nht? V sao?
Gi tr li:
- Hin php nm 2013 c Quc hi Kha XIII thng qua ti k hp th
VI, vo ngy 28/11/2013 v c hiu lc thi hnh t ngy 01/01/2014.

- So vi Hin php nm 1992 (c sa i, b sung nm 2001), Hin

php nm 2013 c 07 iu c gi nguyn1; sa i 101 iu; b sung 12 iu
mi2
- iu sa i, b sung no bn tm c nht? V sao? (y l cu hi m,
dnh cho th sinh c quyn t chn iu mnh tm c nht tr li. iu
quan trng l l l phi xc ng, c phn tch, l gii, minh ha mt cch thuyt
phc. lm c iu ny th sinh cn phi nghin cu nhiu ti liu lin quan
v suy ngh , cn nhc k trc khi vit mt cch y , sc tch. Ni dung phn
cu hi m c tnh phn loi cao gia cc bi thi ca th sinh).
Cu 3. iu 2 Hin php nm 2013 khng nh Nc Cng ha x hi
ch ngha Vit Nam do Nhn dn lm ch; tt c quyn lc nh nc thuc
v Nhn dn. Bn hy nu v phn tch ngn gn cc quy nh ca Hin
php nm 2013 v nhng cch thc Nhn dn thc hin quyn lc nh
nc.
Gi tr li:
Trong Hin php nm 2013, nhng quy nh v cch thc Nhn dn thc
hin quyn lc nh nc, nh sau:
- iu 6 Hin php nm 2013 quy nh: Nhn dn thc hin quyn lc nh
nc bng dn ch trc tip, bng dn ch i din thng qua Quc hi, Hi
ng nhn dn v thng qua cc c quan khc ca Nh nc". Nh vy, Hin
php nm 2013 b sung y hn cc hnh thc thc hin quyn lc nh
nc ca Nhn dn, khng ch bng dn ch i din thng qua Quc hi v Hi
ng nhn dn cc cp nh trc y m cn thng qua cc c quan khc ca
Nh nc v bng cc hnh thc dn ch trc tip (tham gia kin khi Nh nc
trng cu dn, biu tnh theo quy nh ca php lut, thc hin dn ch trc
tip c s ...).
- Hin php nm 2013 th hin nhng nhn thc mi v cao nhn t con
ngi, coi con ngi l ch th, ngun lc ch yu v l mc tiu ca s pht
trin. iu 14 Hin php nm 2013 khng nh: nc Cng ha x hi ch
ngha Vit Nam, cc quyn con ngi, quyn cng dn v chnh tr, dn s, kinh
t, vn ha, x hi c cng nhn, tn trng, bo v, bo m theo Hin php
v php lut. Quyn con ngi, quyn cng dn ch c th b hn ch theo quy
nh ca lut, trong trng hp cn thit v l do quc phng, an ninh quc gia,
trt t an ton x hi, o c x hi, sc khe cng ng.
1

07 iu gi nguyn: iu 1 (gi nguyn iu 1 HP1992); iu 49 (gi

nguyn iu 82); iu 77 (gi nguyn iu 96); iu 86 (gi nguyn iu 101); iu
87 (gi nguyn iu 102); iu 91 (gi nguyn iu 106); iu 97 (gi nguyn iu
113).
2

12 iu mi: iu 19; iu 34; iu 41; iu 42; iu 43; iu 55; iu 63;

iu 78; iu 111; iu 112; iu 117; iu 118.
2

- iu 53 Hin php nm 2013, quy nh: "t ai, ti nguyn nc, ti

nguyn khong sn, ngun li vng bin, vng tri, ti nguyn thin nhin
khc v cc ti sn do Nh nc u t, qun l l ti sn cng thuc s hu
ton dn do Nh nc i din ch s hu v thng nht qun l", khng nh
quyn s hu ca Nhn dn v Nhn dn y quyn cho Nh nc i din mnh
s hu v thng nht qun l, chu trch nhim trc Nhn dn v vic qun
l ti sn do Nhn dn y quyn.
- iu 65 Hin php nm 2013, quy nh: "Lc lng v trang nhn dn
tuyt i trung thnh vi T quc, Nhn dn, vi ng v Nh nc, c nhim
v bo v c lp, ch quyn, thng nht, ton vn lnh th ca T quc, an ninh
quc gia v trt t, an ton x hi; bo v Nhn dn, ng, Nh nc v ch
x hi ch ngha; cng ton dn xy dng t nc v thc hin ngha v quc
t". Bo v t nc, bo v ch x hi ch ngha l quyn v trch nhim ca
Nhan dn; Nhn dn giao trch nhim ny cho lc lng v trang v yu cu l
phi tuyt i trung thnh vi Nhn dn v trc ht l phi bo v Nhn dn l
ch nhn ti cao ca t nc, sau l bo v ng, Nh nc v ch x hi
ch ngha.
- iu 69 Hin php nm 2013, quy nh: "Quc hi l c quan i biu
cao nht ca Nhn dn, c quan quyn lc nh nc cao nht ca nc Cng
ha x hi ch ngha Vit Nam", nhn mnh vai tr ca Nhn dn l ch th
ti cao ca quyn lc Nh nc, tt c quyn lc Nh nc u thuc v Nhn
dn. Nhn dn y thc thc hin quyn lc cao nht cho Quc hi.
- Ngoi cc hnh thc lm ch ca Nhn dn thng qua cc c quan i din
nu trn, theo Hin php nm 2013 Nhn dn cn thc hin quyn lc ca mnh
thng qua hnh thc dn ch trc tip. C th nu mt s hnh thc dn ch trc
tip nh sau:
+ i bu c trc tip la chn ngi i din cho mnh lm i biu
Quc hi, Hi ng nhn dn cc cp;
+ Tham gia biu quyt khi Nh nc t chc trng cu dn;
+ Biu tnh theo quy nh ca php lut;
+ Kin ngh, phn nh vi c quan, ngi c thm quyn theo quy nh ca
lut Tip cng dn;
+ Thc hin dn ch c s theo quy nh ca php lut;
......
Cu 4. Nhng quy nh no ca Hin php nm 2013 th hin t tng
i on kt dn tc?
Gi tr li:
i on kt ton dn tc l truyn thng qu bu ngn i ca cha ng ta
li; xuyn sut trong cc bn Hin php nc ta qua cc thi k u th hin

t tng qu bu ny. Hin php nm 2013 tip tc ghi nhn v pht trin t
tng i on kt ton dn tc, xin nu mt s quy nh c th:
- iu 5 quy nh: "Nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam l quc gia
thng nht ca cc dn tc cng sinh sng trn t nc Vit Nam. Cc dn tc
bnh ng, on kt, tn trng v gip nhau cng pht trin; nghim cm mi
hnh vi k th, chia r dn tc. Ngn ng quc gia l ting Vit. Cc dn tc c
quyn dng ting ni, ch vit, gi gn bn sc dn tc, pht huy phong tc, tp
qun, truyn thng v vn ha tt p ca mnh. Nh nc thc hin chnh sch
pht trin ton din v to iu kin cc dn tc thiu s pht huy ni lc,
cng pht trin vi t nc".
- Khon 1 iu 9: Mt trn T quc Vit Nam l c s chnh tr ca chnh
quyn nhn dn; i din, bo v quyn v li ch hp php, chnh ng ca
Nhn dn; tp hp, pht huy sc mnh i on kt ton dn tc, thc hin dn
ch, tng cng ng thun x hi; gim st, phn bin x hi; tham gia xy
dng ng, Nh nc, hot ng i ngoi nhn dn gp phn xy dng v bo
v T quc.
- iu 42: "Cng dn c quyn xc nh dn tc ca mnh, s dng ngn
ng m , la chn ngn ng giao tip".
- iu 61: "Nh nc u tin pht trin gio dc min ni, hi o, vng
ng bo dn tc thiu s v vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh
khn; u tin s dng, pht trin nhn ti; to iu kin ngi khuyt tt v
ngi ngho c hc vn ho v hc ngh".
- Khon 1 iu 58: Nh nc, x hi u t pht trin s nghip bo v,
chm sc sc khe ca Nhn dn, thc hin bo him y t ton dn, c chnh
sch u tin chm sc sc khe cho ng bo dn tc thiu s, ng bo min
ni, hi o v vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn.
- Khon 1 iu 60: Nh nc, x hi chm lo xy dng v pht trin nn
vn ha tin tin m bn sc dn tc, tip thu tinh hoa vn ha nhn loi.
- Khon 2 iu 75: Hi ng dn tc nghin cu v kin ngh vi Quc
hi v cng tc dn tc; thc hin quyn gim st vic thi hnh chnh sch dn
tc, chng trnh, k hoch pht trin kinh t - x hi min ni v vng ng bo
dn tc thiu s.
Cu 5. Nhng im mi ca Hin php nm 2013 so vi Hin php
nm 1992 (sa i, b sung nm 2001) v quyn con ngi, quyn v ngha
v c bn ca cng dn? im mi no bn tm c nht? V sao?
Gi tr li:
+ So vi Hin php nm 1992 (sa i, b sung nm 2001) , Hin php
nm 2013 c nhng sa i, b sung v pht trin quan trng v quyn con
ngi, quyn v ngha v c bn ca cng dn sau y:
- V tn v v tr ca chng ni v quyn con ngi, quyn v ngha v
c bn ca cng dn trong Hin php: Nu nh Hin php nm 1992 quy nh
4

ti Chng V vi tn chng l "Quyn v ngha v c bn cng dn" th Hin

php nm 2013 Chng ny a ln v tr Chng 2 (sau Chng Ch chnh
tr) v tn chng c b sung y l "Quyn con ngi, quyn v ngha v
c bn cng dn".
- Hin php 2013 khng nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit
Nam, cc quyn con ngi, quyn cng dn v chnh tr, dn s, kinh t, vn ha,
x hi c cng nhn, tn trng, bo v, bo m theo Hin php v php lut
(iu 14). Quy nh ny th hin s pht trin quan trng v nhn thc v t duy
trong vic ghi nhn quyn con ngi, quyn cng dn trong Hin php.
Hin php nm 2013 khng cn ng nht quyn con ngi vi quyn
cng dn nh iu 50 ca Hin php nm 1992 (sa i, b sung nm 2001)
m c phn bit v s dng hai thut ng mi ngi v cng dn cho vic
ch nh cc quyn con ngi v quyn cng dn. (So vi quyn cng dn th
quyn con ngi rng hn, quyn con ngi c quan nim l quyn t
nhin vn c ca con ngi t lc sinh ra tt c mi ngi u c; cn quyn
cng dn, trc ht cng l quyn con ngi, nhng vic thc hin n gn vi
quc tch, tc l gn vi v tr php l ca cng dn trong quan h vi nh
nc)
- Hin php nm 2013 b sung nguyn tc hn ch quyn ph hp vi
cc cng c quc t v quyn con ngi m Vit Nam l thnh vin. Theo
quyn con ngi, quyn cng dn ch c th b hn ch theo quy nh ca lut
trong trng hp cn thit v l do quc phng, an ninh quc gia, trt t, an ton
x hi, o c x hi, sc khe cng ng. Vic hn ch quyn con ngi,
quyn cng dn khng th ty tin m phi theo quy nh ca lut
- Hin php nm 2013 khng nh v lm r hn cc nguyn tc v quyn
con ngi, quyn v ngha v c bn ca cng dn theo hng: Quyn cng dn
khng tch ri ngha v cng dn; mi ngi c ngha v tn trng quyn ca
ngi khc; cng dn c trch nhim thc hin ngha v i vi Nh nc v x
hi; vic thc hin quyn con ngi, quyn cng dn khng c xm phm li
ch quc gia, dn tc, quyn v li ch hp php ca ngi khc.
- Hin php nm 2013 tip tc lm r ni dung quyn con ngi, quyn v
ngha v c bn ca cng dn v chnh tr, dn s, kinh t, x hi, vn ha v
trch nhim ca Nh nc v x hi trong vic tn trng, bo m v bo v
quyn con ngi. ng thi, Hin php sp xp li cc iu khon theo cc nhm
quyn bo m tnh thng nht gia quyn con ngi v quyn cng dn, bo
m tnh kh thi hn.
- Hin php nm 2013 b sung mt s quyn mi, l thnh tu ca gn 30
nm i mi t nc; th hin r hn trch nhi m ca Nh nc trong vi c bo
m thc hi n quyn con ngi, quyn cng dn. l quyn sng (iu 19),
quyn hin m, b phn c th ngi, hin xc (iu 20), quyn bt kh xm
phm v i sng ring t (iu 21), quyn c bo m an sinh x hi (iu
34), quyn kt hn v ly hn (iu 36), quyn hng th v tip cn cc gi tr
vn ho, tham gia vo i sng vn ha, s dng cc c s vn ha (iu 41),
5

quyn xc nh dn tc (iu 42), quyn c sng trong mi trng trong lnh

(iu 43)
- Tip tc k tha cc ngha v c bn ca cng dn trong Hin php nm
1992 nh ngha v trung thnh vi T quc (iu 44), ngha v qun s (iu
45), ngha v tun theo Hin php v php lut, tham gia bo v an ninh quc gia,
trt t, an ton x hi v chp hnh nhng quy tc sinh hot cng cng (iu 46);
ring ngha v np thu c sa i v ch th l mi ngi c ngha v np
thu theo lut nh (iu 47) m khng ch cng dn c ngha v np thu nh
Hin php nm 1992.
- V cch thc th hin, Hin php c s i mi quan trng theo hng
Hin php ghi nhn mi ngi c quyn, cng dn c quyn; quyn con ngi l
quyn t nhin, bt c ai cng c quyn ; quyn cng dn l quyn ca nhng
ngi c quc tch Vit Nam. mi ngi, cng dn thc hin cc quyn ca
mnh th Hin php quy nh trch nhim ca Nh nc l phi ban hnh lut
hoc php lut to iu kin thun li cho mi ngi v cng dn thc hin tt
cc quyn ca mnh.
+ im mi no bn tm c nht? V sao? (y l phn cu hi m, dnh
cho th sinh c quyn t chn im mi mnh tm c nht tr li. iu
quan trng l khi nu ra im mi m mnh tm c nht th l l phi xc ng,
c phn tch, l gii, minh ha mt cch thuyt phc. lm c iu ny th
sinh cn phi nghin cu nhiu ti liu lin quan v suy ngh, cn nhc k trc
khi vit mt cch y , sc tch. Ni dung phn cu hi m c ngha phn
loi cao gia cc bi thi ca th sinh).
Cu 6. Nhng im mi, quan trng v v tr, chc nng ca Quc hi,
Chnh ph, Ta n nhn dn trong Hin php nm 2013. Phn tch im
mi v mi quan h gia cc c quan trong thc hin quyn lc Nh
nc?
Gi tr li:
A. Quc hi: Hin php nm 1992 (sa i, b sung nm 2001) quy nh v
Quc hi Chng 6 (t iu 83- iu 100); Hin php 2013 quy nh v Quc
hi Chng 5 (t iu 69- iu 85).
V c bn, v tr, chc nng, nhim v, quyn hn ca Quc hi trong Hin
php 2013 khng thay i nhiu so vi Hin php 1992. Theo iu 69 quy
nh: Quc hi l c quan i biu cao nht ca Nhn dn, c quan quyn lc
nh nc cao nht ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Quc hi
thc hin quyn lp hin, quyn lp php, quyt nh cc vn quan trng ca
t nc v gim st ti cao i vi hot ng ca Nh nc.
C th ha quy nh ti iu 69 nu trn, Hin php 2013 m rng hn
quyn gim st ca Quc hi i vi Hi ng bu c quc gia, Kim ton nh
nc v cc c quan khc do Quc hi thnh lp, vai tr quyt nh ca Quc hi
trong cc vn kinh t, tn gio c quy nh r rng, cht ch hn.
6

C th k ra mt s im mi nh sau:
- Khon 3, iu 70 quy nh Quc hi quyt nh mc tiu, ch tiu, chnh
sch, nhim v c bn pht trin kinh t - x hi ca t nc.
- Khon 4, iu 70 quy nh Quc hi quyt nh chnh sch c bn v ti
chnh, tin t quc gia, ng thi b sung thm quyn ca Quc hi trong
vic quyt nh mc gii hn an ton n quc gia, n cng, n chnh ph .
- Khon 7, iu 70, b sung thm quyn ca Quc hi trong vic ph chun
ngh b nhim, min nhim, cch chc Thm phn Ta n nhn dn ti cao.
- Cc Khon 2, 6, 7, 9, iu 70, b sung thm quyn ca Quc hi trong
vic gim st, quy nh t chc v hot ng, quyt nh nhn s i vi Hi
ng bu c quc gia, Kim ton nh nc v cc c quan khc do Quc hi
thnh lp.
- Khon 8, iu 70, b sung quy nh v vic b phiu tn nhim i vi
ngi gi chc v do Quc hi bu hoc ph chun.
- Khon 14, iu 70, sa i quy nh v thm quyn ph chun hoc bi
b iu c quc t. Theo , Quc hi c thm quyn ph chun, quyt nh gia
nhp hoc chm dt hiu lc ca cc iu c quc t lin quan n chin tranh,
ha bnh, ch quyn quc gia, t cch thnh vin ca Cng ha x hi ch ngha
Vit Nam ti cc t chc quc t v khu vc quan trng, cc iu c quc t v
quyn con ngi, quyn v ngha v c bn ca cng dn v cc iu c quc
t khc tri vi lut, ngh quyt ca Quc hi.
- Trong Hin php nm 2013 cn quy nh thm quyn ca Quc hi trong
vic thnh lp y ban lm thi nghin cu, thm tra mt d n hoc iu tra
v mt vn nht nh (iu 78). Ni dung ny c quy nh ti Lut Hot
ng gim st ca Quc hi v Lut T chc Quc hi.
so snh c th hn, ta c th lp bng i chiu cc quy nh v Quc
hi gia Hin php 1992 v Hin php 2013:
Hin php 1992

Hin php 2013

Nhim v quyn hn ca Quc hi:

Nhim v quyn hn ca Quc hi:
iu 84
iu 70
Nhim k ca QH: iu 85

Nhim k ca QH: iu 71. c bit,

Hin php 2013 c quy nh thi gian ti a
ca vic ko di nhim k ca Quc hi.

Vic bu cc y ban ca QH: iu 95

Vic bu cc y ban ca QH: iu 76.

c bit, khi cn thit, Quc hi thnh lp y
ban lm thi nghin cu, thm tra mt d
n hoc iu tra v mt vn nht nh
(iu 78)

B. Chnh ph:
Hin php 1992
Chng 8 (iu 109-iu 117)

Hin php 2013

Chng 7 (iu 94 - iu 101)

iu 94: Chnh ph l c quan hnh chnh nh nc cao nht ca nc

Cng ho x hi ch ngha Vit Nam, thc hin quyn hnh php, l c quan
chp hnh ca Quc hi. Chnh ph chu trch nhim trc Quc hi v bo co
cng tc trc Quc hi, y ban thng v Quc hi, Ch tch nc.
Sau y l mt s im mi v nhim v quyn hn ca Chnh ph trong
Hin php nm 2013(3)
Mt l, Hin php sa i, b sung nhim v, quyn hn ca Chnh ph
theo hng khi qut, hp l hn, ph hp vi v tr hnh php ca Chnh ph
(iu 96). Chng hn nh: (i) Khng nh vai tr hoch nh chnh sch ca
Chnh ph, Hin php quy nh nhim v, quyn hn ca Chnh ph " xut,
xy dng chnh sch trnh Quc hi, y ban Thng v Quc hi quyt nh
hoc quyt nh theo thm quyn thc hin nhim v, quyn hn quy nh ti
iu ny..." (khon 2 iu 96); (ii) Khng nh vai tr qun l, iu hnh v m
ca Chnh ph, Hin php lm r hn nhim v, quyn hn ca Chnh ph
trong vic t chc thi hnh Hin php v php lut (khon 1); thi hnh cc bin
php cn thit khc bo v T quc, bo m tnh mng, ti sn ca nhn dn
(khon 3); b sung quy nh trnh Quc hi quyt nh thnh lp, gii th, nhp,
chia, iu chnh a gii hnh chnh i vi n v hnh chnh - kinh t c bit
(khon 4); (iii) Bn cnh quyn trnh d n lut, Hin php (sa i) b sung
quyn ban hnh vn bn php lut ca Chnh ph nh mt nhim v, quyn hn
c lp ca chc nng hnh php ti iu 100: "Chnh ph, Th tng Chnh
ph, B trng, Th trng c quan ngang b ban hnh vn bn php lut
thc hin nhim v, quyn hn ca mnh, kim tra vic thi hnh cc vn bn
v x l cc vn bn tri php lut theo quy nh ca lut"; (iv) Trong mi quan
h vi Quc hi: Hin php (sa i) b quy nh v thm quyn ca Quc
hi quyt nh chng trnh xy dng lut, php lnh, to iu kin cho Chnh
ph v cc ch th khc ch ng, linh hot trong vic xut xy dng lut,
php lnh; phn nh r hn phm vi chnh sch v cc vn quan trng do
Quc hi quyt nh (trong mt s lnh vc Quc hi ch quyt nh cc chnh
sch c bn). Chnh ph c quyn ban hnh cc chnh sch, bin php c th
qun l, iu hnh; phn nh r v ph hp hn nhim v, quyn hn ca Quc
hi, Ch tch nc, Chnh ph v Th tng Chnh ph trong vic m phn, k
kt, gia nhp iu c quc t... Theo , Chnh ph c thm quyn "T chc
m phn, k iu c quc t nhn danh Nh nc theo y quyn ca Ch tch
nc; quyt nh vic k, gia nhp, ph duyt hoc chm dt hiu lc iu c
quc t nhn danh Chnh ph, tr iu c quc t trnh Quc hi ph chun quy
nh ti khon 14 iu 70" (khon 7 iu 96).

Tham kho bi vit ca PGS.TS Hong Th Lin, Th trng B T php

Hai l, Hin php quy nh r c cu, thnh phn ca Chnh ph "gm Th

tng Chnh ph, cc Ph Th tng Chnh ph, cc B trng v Th trng c
quan ngang b". Nh vy, Hin php (sa i) b cm t "cc thnh vin
khc" so vi Hin php nm 1992 v b sung quy nh "c cu, s lng thnh
vin Chnh ph do Quc hi quy nh" trn c s s quy nh trong lut v
c cu, s lng thnh vin Chnh ph nhm bo m tnh n nh.
Ba l, Hin php tng cng vai tr, v th v trch nhim c nhn ca Th
tng Chnh ph (iu 98). Th tng Chnh ph c xc nh l ngi ng
u Chnh ph, chu trch nhim trc Quc hi v hot ng ca Chnh ph v
nhng nhim v c giao; bo co cng tc ca Chnh ph, Th tng Chnh
ph trc Quc hi, y ban Thng v Quc hi, Ch tch nc (thay v quy
nh chung chung, khng r rng nh Hin php nm 1992).
Chc nng ch yu ca Th tng l lnh o tp th Chnh ph thc hin
chc nng hnh php; iu hnh hot ng ca Chnh ph. Cc nhim v, quyn
hn c th ca Th tng c tng cng v sp xp li hp l hn nh: Lnh
o cng tc ca Chnh ph (b quy nh "lnh o... cc thnh vin Chnh ph,
y ban nhn dn cc cp" ca Hin php nm 1992); b sung cc nhim v,
quyn hn ca Th tng Chnh ph: lnh o vic xy dng chnh sch v t
chc thi hnh php lut (khon 1); lnh o v chu trch nhim v hot ng ca
h thng hnh chnh Nh nc t Trung ng n a phng, bo m tnh
thng nht v thng sut ca nn hnh chnh quc gia (khon 2); "Quyt nh v
ch o vic m phn, ch o vic k, gia nhp iu c quc t thuc nhim
v, quyn hn ca Chnh ph; t chc thc hin iu c quc t m nc Cng
ha x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin" (khon 5)...
Tng cng ch bo co ca Th tng trc nhn dn thng qua cc
phng tin thng tin i chng v nhng vn quan trng thuc thm quyn
gii quyt ca Chnh ph v Th tng Chnh ph (khon 6).
Ph Th tng Chnh ph gip Th tng Chnh ph lm nhim v theo
s phn cng ca Th tng v b sung quy nh Ph Th tng "chu trch
nhim trc Th tng v nhim v c phn cng".
Vi cc sa i, b sung ny, v th v vai tr ca Th tng Chnh ph
c nng cao hn. Th tng Chnh ph c quyn hn tr thnh nhn t
nh hng cc mc tiu chung v thc y, nh hng xy dng chnh sch v
ton b hot ng ca Chnh ph v lnh o h thng hnh chnh nh nc t
Trung ng ti c s trong vic thc hin cc chc nng, thm quyn theo quy
nh ca php lut.
Bn l, Hin php tng cng vai tr, trch nhim c nhn ca B trng,
Th trng c quan ngang B.
Hin php th hin r v tr, nhim v ca B trng, Th trng c quan
ngang b vi t cch va l thnh vin Chnh ph, va l ngi ng u b my
hnh chnh Nh nc trong lnh vc ph trch, lnh o cng tc ca B, c quan
ngang B; chu trch nhim qun l Nh nc v ngnh, lnh vc c phn
9

cng (khon 1 iu 99). V nhim v, quyn hn, Hin php b sung nhim
v, quyn hn ca B trng, Th trng c quan ngang B: "t chc thi hnh v
theo di vic thi hnh php lut lin quan n ngnh, lnh vc trong phm vi ton
quc" (khon 1 iu 99); "ban hnh vn bn php lut thc hin nhim v,
quyn hn ca mnh, kim tra vic thi hnh cc vn bn v x l cc vn bn
tri php lut theo quy nh ca lut" (iu 100). V ch chu trch nhim,
Hin php quy nh r rng v c th hn: B trng, Th trng c quan ngang
B "chu trch nhim c nhn trc Th tng Chnh ph, Chnh ph v Quc
hi v ngnh, lnh vc c phn cng ph trch" (b sung chu trch nhim c
nhn trc Chnh ph); v "cng cc thnh vin khc ca Chnh ph chu trch
nhim tp th v hot ng ca Chnh ph" (mi b sung). ng thi, Hin php
b sung ch bo co cng tc ca B trng, Th trng c quan ngang b
trc Chnh ph, Th tng Chnh ph; thc hin ch bo co trc nhn dn
v nhng vn quan trng thuc trch nhim qun l (khon 2 iu 99).
C. Ta n Nhn dn (TAND):
Hin php 1992

Hin php 2013

Chng 10: iu 126 - iu 136

Chng 8: iu 102 - iu 106

iu 102: 1) Ta n nhn dn l c quan xt x ca nc Cng ho x hi

ch ngha Vit Nam, thc hin quyn t php. 2) Ta n nhn dn gm Ta n
nhn dn ti cao v cc Ta n khc do lut nh. 3) Ta n nhn dn c nhim
v bo v cng l, bo v quyn con ngi, quyn cng dn, bo v ch x
hi ch ngha, bo v li ch ca Nh nc, quyn v li ch hp php ca t
chc, c nhn.
- Theo trn, Hin php 2013 b sung quy nh Ta n nhn dn thc hin
quyn T php (1); sa i quy nh v h thng t chc Ta n (2) cho ph hp
vi ch trng ci cch t php theo hng khng xc nh cp Ta n c th
trong Hin php m lut nh, lm c s hin nh cho vic tip tc i mi
hot ng t php, ph hp vi yu cu ca Nh nc php quyn; b sung quy
nh nhim v tng qu ca Ta n nhn dn l bo v cng l, bo v quyn con
ngi, quyn cng dn, bo v ch x hi ch ngha, bo v li ch ca Nh
nc, quyn v li ch hp php ca t chc, c nhn (3).
- V nguyn tc hot ng ca Ta n nhn dn, iu 103 Hin php 2013
c b sung quy nh ng ch l nghim cm c quan, t chc, c nhn
can thip vo vic xt x ca Thm phn, Hi thm; c bit Nguyn tc tranh
tng trong xt x c bo m c a vo Hin php nm 2013 c ngha
rt to ln, mang tnh cch mng trong nn t php Vit Nam hin nay.
- Hin php nm 2013 khng quy nh v vic thnh lp cc t chc thch
hp c s gii quyt cc tranh chp nh trong nhn dn nh iu 127 Hin
php nm 1992 m theo lut nh ( c quy nh ca Lut Ha gii c s).
+ V mi quan h gia Quc hi, Chnh ph, Ta n nhn dn: Cn
phn tch cc mt c th sau y thy c vai tr ca mi c quan trong vic
10

thc hin quyn lc nh nc, m bo nguyn tc c bn trong Hin php

quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng, phi hp, kim sot gia
cc c quan nh nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php, t
php (khon 3, iu 2, Hin php 2013).
+ V mt t chc
+ Phng thc hot ng
+ Trong hot ng thc thi quyn lp php, quyn gim st; thc thi quyn
hnh php; thc thi quyn t php.
+ Trong vic gii quyt nhng vn quan trng ca t nc.
Cu 7. Cp chnh quyn a phng quy nh trong Hin php nm
2013 gm nhng c quan no? Bn hy nu nhim v, quyn hn v trch
nhim ca chnh quyn a phng i vi Nhn dn.
Gi tr li:
- Chnh quyn a phng l mt trong nhng ch nh mi c quy nh
ti Chng IX Hin php nm 2013, vi 7 iu (t iu 110 n iu 116) trn
c s k tha v sa i, b sung cc quy nh v Hi ng nhn dn (HND) v
y ban nhn dn (UBND) trong Hin php nm 1992.
- Cp chnh quyn a phng quy nh trong Hin php nm 2013 gm:
Hi ng nhn dn v y ban nhn dn (Khon 2 iu 111). Nh vy, tt c n
v hnh chnh u c chnh quyn nhng chnh quyn ti mi n v hnh chnh
c t chc khng ging nhau, ch n v hnh chnh no c c cu t chc
gm c HND v UBND th mi gi l cp chnh quyn.
- Nhim v, quyn hn v trch nhim ca chnh quyn a phng i vi
Nhn dn:
+ iu 113: Hi ng nhn dn l c quan quyn lc nh nc a
phng, i din cho ch, nguyn vng v quyn lm ch ca Nhn dn, do
Nhn dn a phng bu ra, chu trch nhim trc Nhn dn a phng v c
quan nh nc cp trn.
Hi ng nhn dn quyt nh cc vn ca a phng do lut nh; gim
st vic tun theo Hin php v php lut a phng v vic thc hin ngh
quyt ca Hi ng nhn dn.
+ iu 114: U ban nhn dn cp chnh quyn a phng do Hi ng
nhn dn cng cp bu l c quan chp hnh ca Hi ng nhn dn, c quan hnh
chnh nh nc a phng, chu trch nhim trc Hi ng nhn dn v c
quan hnh chnh nh nc cp trn.
U ban nhn dn t chc vic thi hnh Hin php v php lut a
phng; t chc thc hin ngh quyt ca Hi ng nhn dn v thc hin cc
nhim v do c quan nh nc cp trn giao.
Cu 8: Hin php nm 2013 quy nh nh th no v trch nhim ca
i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn i vi c tri v Nhn dn?
11

Gi tr li:
* Trch nhim ca i biu Quc hi: Trch nhim ca i biu Quc
hi c quy nh ti iu 79, Hin php 2013. Theo , cn phn tch, lm r
cc sau:
- i biu Quc hi l ngi i din cho ch, nguyn vng ca Nhn
dn n v bu c ra mnh v Nhn dn c nc.
- i biu Quc hi lin h cht ch vi c tri, chu s gim st ca c tri;
thu thp v phn nh trung thc kin, nguyn vng ca c tri vi Quc hi, cc
c quan, t chc hu quan;
- Thc hin ch tip xc v bo co vi c tri v hot ng ca i biu
v ca Quc hi;
- Tr li yu cu v kin ngh ca c tri; theo di, n c vic gii quyt
khiu ni, t co v hng dn, gip vic thc hin quyn khiu ni, t co.
- i biu Quc hi ph bin v vn ng Nhn dn thc hin Hin php
v php lut.
thc hin tt nhng trch nhim ni trn, Hin php quy nh cho i
biu Quc hi nhng quyn no? (vin dn, phn tch cc iu t iu 80 n
iu 85)
* Trch nhim ca i biu Hi ng Nhn dn (HND): Hin php
2013 quy nh v i biu HND ti iu 115.
Theo , cc kha cnh cn phn tch thy c trch nhim ca i
biu Hi ng nhn dn:
- L ngi i din cho ch, nguyn vng ca Nhn dn a phng;
- Lin h cht ch vi c tri, chu s gim st ca c tri;
- Thc hin ch tip xc, bo co vi c tri v hot ng ca mnh v
ca Hi ng nhn dn;
- Tr li nhng yu cu, kin ngh ca c tri; xem xt, n c vic gii
quyt khiu ni, t co;
- i biu Hi ng nhn dn c nhim v vn ng Nhn dn thc hin
Hin php v php lut, chnh sch ca Nh nc, ngh quyt ca Hi ng nhn
dn, ng vin Nhn dn tham gia qun l nh nc.
Cu 9. Nhn dn Vit Nam xy dng, thi hnh v bo v Hin
php ny v mc tiu dn giu, nc mnh, dn ch, cng bng, vn minh
(trch Li ni u Hin php nm 2013).
Theo bn, Nh nc v mi ngi dn c trch nhim lm g v lm
nh th no thi hnh v bo v Hin php?
Gi tr li:
Trch nhim ca Nh nc v cng dn
a/ Bo m tnh ti cao ca Hin php trong nh nc php quyn

12

Th nht: Hin php l vn bn c hiu lc php l cao nht, l c s

xy dng nn ton b h thng php lut ca quc gia, mi vn bn php lut
khc phi ph hp vi Hin php, khng c tri vi Hin php. Nhng vn bn
khng ph hp hoc tri vi Hin php u khng c gi tr v mt php l.
Th hai: Tt c cc iu c quc t m Vit Nam k kt v tham gia
khng c tri vi Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam.
Th ba: Tt c cc ch th trong x hi phi tn trng v tun th Hin
php.
b/ Tuyn truyn, gio dc nhn thc ng n cho mi ngi dn v ni
dung, ngha ca Hin php nm 2013
- Gip cho cn b, cng chc, vin chc, ngi lao ng, chin s lc lng
v trang v nhn dn hiu r ni dung, ngha, nhng im mi ca Hin php
sa i; trn c s to s thng nht cao trong ng, s ng thun trong x
hi v vic trin khai v thc thi Hin php, php lut.
- Nng cao thc tn trng v nghim chnh chp hnh Hin php, php
lut ca cc tng lp nhn dn, c bit l s gng mu ca i ng ng vin,
cn b, cng chc.... Pht huy vai tr, trch nhim ca cc cp, cc ngnh, Mt
trn T quc Vit Nam, cc on th chnh tr - x hi trong vic tuyn tuyn, vn
ng nhn dn thc hin tt nhng quy nh ca Hin php v php lut.
- u tranh chng li cc lun iu sai tri, xuyn tc ca cc th lc th
ch, phn ng, c hi chnh tr trong vic li dng nhng vn kh khn ca
t nc, nhng mt cn hn ch, tiu cc trong x hi ph nhn Hin php
qua ph nhn ng li, ch trng ca ng, chnh sch, php lut ca Nh
nc, chng ph s nghip cch mng ca nhn dn ta...
Lu chung: Nhng ni dung gi trn y ch mang tnh gi m, nh
hng gip th sinh tham gia vit bi d thi tham kho; y khng phi p n
chnh thc ca cuc thi.
th sinh lm bi thi t kt qu ngh Th trng cc s, ngnh, a
phng t chc, hng dn cn b, cng chc, vin chc, nhn dn hi tho
lun tp th (theo nhm) v tng ni dung, trn c s chung th sinh c th
trnh by nhn thc ca mnh theo cch ring trong mi bi vit.
c thm nhiu thng tin tham kho, hy truy cp vo Cng thng tin
in t ca Hi ng phi hp ph bin, gio dc php lut tnh Qung Nam:
http://www.sotuphapqnam.gov.vn mc HNG DN CUC THI TM
HIU HIN PHP NC CNG HA X HI CH NGHA VIT
NAM vo Xem ti liu cuc thi ti y.

13