Termodinamika (1.poglavlje Idealan Gas)

zbirka zadataka iz termodinamike
strana 1
KVAZISTATI^KE (RAVNOTE@NE)
PROMENE STAWA IDEALNIH GASOVA
2/2/ Vazduh (idealan gas), 2)q2>3!cbs-!w2>1/5416!n40lh*!kvazistati~ki (ravnote`no) mewa stawe do
3)q3>7!cbs-!w3>w2!*/ Odrediti:
a) temperaturu vazduha u karakteristi~nim ta~kama procesa
b) razmewenu toplotu )r23* i zapreminski rad )x23*
c) promenu unutra{we energije )v*- entalpije )i* i entropije )t* vazduha
d) skicirati proces na qw!i!Ut dijagramu
a)
U2 =
q2 w 2 3 21 6 1/5416
>
>411!LSh
398
U3 =
q3 w 3
7 21 6 1/5416
>
>:11!L
Sh
398
b)
r23 = d w (U3 U2 ) > 1/83 (:11 411) >!543!
x23!>!1!
lK
lh
lK
lh
c)
lK
lh
lK
= d q (U3 U2 ) > 2/11 (:11 411) >!711!
lh
q3
w3
7
lK
= g (q- w ) = d w mo
d q mo
> 1/83 mo >1/8:2!
q2
w2
3
lhL
v23 = d w (U3 U2 ) > 1/83 (:11 411) >!543!

i23
t23
!
d)
q
U
3
dipl.ing. @eqko Ciganovi}
{fmlp@fvofu/zv
strana 2
2/3/ Dva kilograma kiseonika (idealan gas) po~etnog stawa 2)q>2!cbs-!U>484!L*- usled interakcije sa
toplotnim ponorom stalne temperature, mewa svoje toplotno stawe kvazistati~ki (ravnote`no)
politropski )o>1/9* do stawa 3)!w3> 1/6 w 2 */ Skicirati proces u qw!i!Ut koordinatnom sistemu i
odrediti:
a) mehani~ke veli~ine stawa kiseonika )q-!w-!U* u karakteristi~nim ta~kama
b) koli~inu toplote )lK* koju radno telo preda toplotnom ponoru kao i zapreminski rad koji pri tom
izvr{i nad radni telom )lK*
c) promenu entropije izolovanog termodinami~kog sistema u najpovoqnijem slu~aju
U
3
2
o>1/9
o>1/9
3
w
UUQ
t
a)
w2 =
S h U2
q2
q2 w 3
=
q 3 w 2
U3 =
371 484
2 21 6
>1/:7:9!
n4
lh
w
q 3 = q2 2
w3
w 3 = 1/6 1/:7:9 >1/595:!
n4
lh
= 2 21 6 3 1/9 > 2/85 21 6 Qb
q 3 w 3 2/85 21 6 1/595:
=
>435/62!L
Sh
371
b)
1/9 2/5
lK
o
(435/62 484) >:5/66!
(U3 U2 ) > 1/76
1/9 2
lh
o 2
= n r23 = 3 ( :5/66) >29:/2!lK
r23 = d w
R 23
2
2
lK
(484 435/62) >!74/15!
(U2 U3 ) > 1/37
1/9 2
o 2
lh
= n x 23 = 3 ( 74/15 ) >237/19!lK
x23!>! S h
X23
{fmlp@fvofu/zv
strana 3
c)
Ttjtufn!>!Tsbeop!ufmp!,!Tupqmpuoj!qpops!>!///!>!1/65!,!1/69!>!1/15!
U
q
Tsbeop!ufmp!>!T23!> n d q mo 3 S h mo 3 >!
U2
q2
435/62
2/85
lK
> 3 1/:2 mo
1/37 mo
>1/65!
L
484
2
Tupqmpuoj!qpops!>!!
lK
L
!
R 23
29:/2
lK
>!!
>1/69!
L
435/62
UUQ
2/4/ Kiseonik (idealan gas) n>21!lh, mewa stawe kvazistati~ki izobarski i pri tom se zagreva od
temperature U2>411!L!do!U3>:11!L. Kiseonik dobija toplotu od dva toplotna izvora stalnih
temperatura. Odrediti:
a) promenu entropije izolovanog termodinami~kog sistema ako su temperature toplotnih izvora
UUJ2>711!L!i UUJ3>:11
b) temperaturu toplotnog izvora 2!)UUJ2* tako da promena entropije sistema bude minimalna kao i
minimalnu promenu entropije sitema u tom slu~aju
U
3
B
UJ3
UJ2
2
t
b*
Ttjtufn!>!TSU!,!TUJ2!,!TUJ2!>!///!>!21!!5/66!!4/14!>!3/53!
U
q
TSU!>! n d qmo 3 S hmo 3
U2
q2
:11
lK
> 21 1/:2 mo
>21
411
L
TUJ2!>!!!
R 2B
3841
lK
>///>!!
>!5/66!
711
L
UUJ2
TUJ3!>!!!
R B3
3841
lK
>///>!!
>!4/14!
L
:11
UUJ3
lK
L
{fmlp@fvofu/zv

r2B = d q (UB U2 ) > 1/:2 (711 411) >384!
strana 4
lK
lh
R 2B = n r2B = 21 384 >3841!lK

r B3 = d q (U3 UB ) > 1/:2 (:11 711) >384!
lK
lh
R B3 = n r B3 = 21 384 >3841!lK
b)
dq (UB U2 ) dq (U3 UB )
U
q
Ttjtufn>!g!)!UB!*> n dqmo 3 Shmo 3
U
q
UB
U3
2
2
U
)T tjtufn *
2
= n d q 23
)UB *
UB U3
U2
)Ttjtufn *
2
=1
=1
3
)UB *
UB U3
UB = U2U3 > :11 411 >62:/72!L
Pri temperaturi toplotnog izvora UB>!62:/72!L!promena entropije sistema ima minimalnu

vrednost i ona iznosi:
d q (62:/72 U2 ) d q (U3 62:/72)
U
q
Tnjo> n d qmo 3 S hmo 3 +
+
U2
q2
62:/72
U3
:11 1/:2 (62:/72 411) 1/:2 (:11 62:/72)

lK
Tnjo> 21 1/:2 mo
+
+
>28/7: L
411
62:/72
:11
{fmlp@fvofu/zv
strana 5
2/5/!Tokom kvazistati~ke (ravnote`ne) politropske ekspanzije n>3!lh idealnog gasa, do tri puta ve}e
zapremine od po~etne, temperatura gasa opadne sa U2>!711!L!na!U3>444!L i izvr{i se zapreminski rad
211!lK. Da bi se proces obavio na opisani na~in, radnom telu se dovodi 31!lK toplote. Skicirati promene
stawa idealnog gasa na qw!i!Ut dijagramu i odredite specifi~ne toplotne kapacitete pri stalnom
pritisku (dq*! i pri stalnoj zapremini!)dw*!datog gasa.
prvi zakon termodinamike za proces od 1 do 2
R23!>!V23!,!X23
dw =
R 23 X23
31 211
lK
!>
>!1/261!
lhL
n (U3 U2 )
3 (444 711)
U2 w 3
=
U3 w2
U2
711
mo
U3
444
o=
+2=
+ 2 >2/646
w3
mo 4
mo
w2
mo
o 2
X23>!n!/!x23!>! n S h
Sh!>!
!q
R23!>!n!/!dw!/!)!U3!!U2!*!,!X23
2
(U3 U2 )
o 2
211 (2/646 2)
lK
= 1/211!
lhL
3 (444 711)
!U
!2
o>2/646
Sh =
X23 (o 2)
=
n (U3 U2 )
dq!>!dw!,!Sh!>!1/361!
lK
lhL
!2
o>2/646
!3
!3
!w
!t
{fmlp@fvofu/zv
strana 6
2/6/!Dvoatomni idealan gas )o>3!lnpm* ekspandira kvazistati~ki adijabatski od U2>711!L!do!U3>411!L a

zatim se od wega izobarski odvodi toplota dok mu temperatura ne dostigne U4>361!L. Odrediti koliko se
zapreminskog rada dobije za vreme ekspazije )lK* i kolika se toplota odvede od gasa za vreme izobarskog
hla|ewa )lK*/
X23 = n x 23 = n d w (U2 U3 ) = o )Nd w * (U3 U2 )
X23 = 3 31/9 (411 711) >23591!lK
R 34 = n r34 = n dq (U4 U3 ) = o )Ndq * (U4 U3 )
R 34 = 3 3:/2 (361 411) >!3:21!lK
2/7/!Termodinami~ki sistem ~ine 21!lh kiseonika (idealan gas) kao radna materija i okolina stalne
temperature Up>1pD kao toplotni ponor. Kiseonik mewa svoje stawe od 2)q>2!NQb-!U>561pD* do 3)q>2
NQb-!U>38pD* na povratan na~in (povratnim promenama stawa).Skicirati promene stawa idealnog gasa u
Ut koordinatnom sistemu i odrediti razmewenu toplotu izvr{eni zapreminski rad.
!2
U
!3
Up
!C
!B
!t
drugi zakon termodinamike za proces 12:
Ttjtufn!>!Tsbeop!ufmp!,!Tplpmjob
Tsbeop!ufmp!>!Tplpmjob!
U
q
n d qmo 3 S hmo 3
U2
q2
R23!>Up/! n dqmo
R
= ! 23
UP
U3
q
Shmo 3
U2
q2
411
R23!>!384! 21 1/:2 mo
>!!3296/37!lK
834
{fmlp@fvofu/zv
strana 7
prvi zakon termodinamike za proces 12
R23!>!V23!,!X23!
X23!>!R23!!n!/!dw!/)U3!.U2*
X23!>! 3296/37 21 1/76 (411 834 ) >676/35!lK

2/8/ Sedam kilograma azota (idealan gas) mewa svoje stawe, na povratan na~in, od stawa 2)q>6!cbs-!u>2pD*
do stawa 3, pri ~emu se dobija zapreminski rad X>2257!lK. Od okoline (toplotnog izvora) stalne
temperature Up>32pD, azotu se dovodi R>2511!lK toplote. Odrediti temperaturu i pritisak radne
materije (azot) na kraju procesa i skicirati promene stawa radnog tela na Ut dijagramu
prvi zakon termodinamike za proces od 1 do 2
U3 = 385 +
U3 = U2 +
R23!>!V23!,!X23
R 23 X23
n dw
2511 2257
>!434/14!L
8 1/85
drugi zakon termodinamike za proces od 1 do 2

Ttj!>!Tsu!,!Tp
2
q 3 = q2 fyq
S h
R 23
U3
n U + d q mo U
P
2
U
q R
1!>! n dqmo 3 Shmo 3 23
U2
q2 UP
2 2511
434/19
q 3 = 6 21 6 fyq
+ 2/15 mo
= !1/:!cbs
385
1/3:8 8 3:5
U
!3
!B
!C
!Up
!2
t
{fmlp@fvofu/zv

zadaci za ve`bawe:
strana 8
)2/9/!!2/21/*
2/9/ 3 mola troatomnog idealnog gasa stawa )q>:!cbs-!U>484!L*!kvazistati~ki (ravnote`no) politropski

ekspandira do stawa )w3>5/!w2-!q>2/:!cbs*/!Skicirati proces na qw!j!Ut dijagramu i odrediti:
a) eksponent politrope, o
b) promene unutra{nje energije )lK*- entalipje )lK* i entropije radnog tela )lK0L*
c) koli~inu toplote koja se preda radnom telu )lK*-!u ovom procesu
a) o>2/23
b) V23>.6!lK-!I23>.7/5!lK-!T23>31/23!K0L
c) R23!>!7/75!LK
2/:/ Idealan gas (helijum) mase n>3/6!lh izobarski (ravnote`no) mewa svoje toplotno stawe pri ~emu
mu se entropija smawi za 7/6!lK0L. Po~etna temperatura gasa iznosi 311pD. Temperatura toplotnog
rezervoara koji u~estvuje u ovom procesu je konstantna i jednaka je ili po~etnoj ili krajwoj
temperaturi radnog tela. Odrediti promenu entropije toplotnog rezervoara.
TUS!>9/54!lK0L
2/21/ Termodinami~ki sistem ~ine 4!lh vazduha (idealan gas) kao radna materija i okolina stalne
temperature Up>36pD kao toplotni ponor. Radna materija mewa svoje toplotno stawe od stawa 2)q>1/2
NQb-!u>61pD* do stawa 3)u>6pD* na povratan na~in (povratnim promenama stawa). Pri tome se okolini
predaje 661!lK toplote. Odrediti:
a) pritisak radne materije na kraju procesa
b) utro{eni zapreminski rad )lK* u procesu 12
c) skicirati promene stawa radnog tela na Ut dijagramu
a) q3>6/16!cbs
b) X23>!563/9!LK
{fmlp@fvofu/zv
strana 9
2/22/ Idealan gas )n>2!lh* mewa svoje toplotno stawe od 2)q>:!cbs-!w>1/2!n40lh*!do 3)q>2!cbs*/ Prvi put
promena se obavwa kvazistati~ki po liniji 2B3 (vidi sliku) pri ~emu je zavisnost pritiska od zapremine
linearna. Drugi put promena se obavqa kvazistati~ki linijom 2C3 po zakonu qw3>dpotu, pri ~emu se
radnom telu dovodi 31!lK!toplote. Odrediti:
a) dobijeni zapreminski rad )X23* du` promena 2B3!i!2C3
b) koli~inu toplote )R23* dovedenu gasu du` promena 2B3
q
2
B
C
3
w
a)
q
w 3 = w 2 2
q3
n4
:
= 1/2 >!1/4!
lh
2
w3
)X23 * B = n
q)w*ew = n
q2 + q 3
(w 3 w 2 )
3
w2
)X23 * B = 2
: 21 6 + 2 21 6
)1/4 1/2* >211!/214!lK
3
w3
)X23 *C = n
q)w*ew =n
w2
L w 3 ew = n L w 2
w3
w2
2
2
= n L
w
w
2
3
2
2
)X23 *C = 2 : 21 4
>71!/214!lK
1/4
1/2
napomena:!
L = q2 w 23 = : 21 6 1/23 >:!/214!!
K n4
lh3
{fmlp@fvofu/zv
strana 10
b)
prvi zakon termodinamike za proces 2C3:
)R 23 *C = V23 + )X23 *C !!!!!)2*
prvi zakon termodinamike za proces 2B3:!
)R 23 * B = V23 + )X23 * B !!!!!)3*
oduzimawem prethodne dve jedna~ine )2* i )3*!!dobija se:

)R23 * B = )X23 * B )X23 *C , )R 23 *C >211!!71!,!31!>!71!lK
2/23/ Jedan kilogram vazduha (idealan gas) stawa 2)q>25!cbs-!U>434!L* kvazistati~ki ekspandira do
stawa 2. Tokom ekspanzije zavisnost pritiska od zapremine je linearna. U toku procesa vazduhu se dovede
R23>216!lK toplote i pri tom se dobije X23>211!lK zapreminskog rada. Odrediti temperaturu i pritisak
vazduha stawa 2.
prvi zakon termodinamike za proces 23:!
R 23 = n d w )U3 U2 * + X23
w2
X23 = n
q)w*ew = n
U3 = U2 +
R 23 = V23 + X23
R 23 X23
216 211
>441!L
= 434 +
n dw
2 1/83
q + q3
q2 + q 3
(w 3 w 2 ) = n 2
Sh
3
3
w3
U
U
3 2
q 3 q2
n S h U2 q 33 + )3 23 q2 + S h U2 q2 S h U3 q2 * q 3 S h U3 q2 q2 = 1
n
b q 33 + c q 3 + d >1
b> 2 398 434 >:3812

211 21 4
c> 2 3
25 21 6 + 398 434 25 21 6 398 441 25 21 6 > 3/88 2122
d> 2 398 441 25 21 6 25 21 6 > 2/97 2128
:3812 q33 + 3/88 2122 q 3 2/97 2128 = 1
q3 =
3/88 2122
(3/88 21 )
22 3
+ 5 :3812 2/97 2128
3 :3812
>!6/76!cbs
{fmlp@fvofu/zv
strana 11
2/24/ Dvoatomni idealan gas!u koli~ini o>31!npm!sabija se ravnote`no od po~etne zapremine W2>1/:
51821 4968
+
,
n4 do krajwe zapremine W3>1/3!n4. Promena stawa gasa odvija se po jedna~ini: q(W ) =
W
W3
pri ~emu je pritisak izraèn u Qb a zapremina u n4. Odrediti:
a) pritisak i temperaturu gasa na po~etku i kraju procesa
b) izvr{eni nad radnim telom kao i razmewenu toplotu tokom ovog procesa
a)
q2 =
51821 4968 51821 4968

+
>!5:46:!Qb
+
>
1/:
W2
1/: 3
(W2 )3
q3 =
51821 4968 51821 4968

+
>!3:8386!Qb
+
>
1/3
W3
1/3 3
(W3 )3
U2 =
q2 W2
5:46: 1/:
>378/24!L
=
o NS h
1/13 9426
U3 =
q 3 W3
3:8386 1/3
>468/63!L
=
o NS h
1/13 9426
q2 W2 = o NS h U2
q 3 W3 = o NS h U3
b)
W3
X23 =
W2
W3
q)W*eW >
W3
4968
51821 4968
eW > 51281 mo W
3
W
W
W
W2
>
W2
W
4968 4968
1/3 4968 4968
51281 mo 3
> 51281 mo
+
+
>!86529/3!K
W
W
W
1
/:
1/3
1/:
2
3
2
prvi zakon termodinamike za proces 23:
R 23 = V23 + X23
R 23 = o (N d w ) (U3 U2 ) + X23
R23>! 1/13 31/9 (468/63 378/24 ) 86/53 >49/36!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 12
2/25/ Dvoatomnan idealna gas )o>3!lnpm* kvazistati~ki mewa stawe od 2)U>411!L-!q>2!cbs*!do

3)U>:11!L* po zakonu prave linije u Ut koordinatnom sistemu. Pri tome se radnom telu saop{tava 711
lK!rada. Odrediti pritisak radne materije stawa 2 i skicirati proces na Ut djagramu.
R 23 = V23 + X23

R 23 = o (N d w ) (U3 U2 ) + X23
R23>! 3 31/9 (:11 411) 711 >!35471!lK
R 23 =
U2 + U3
T23
3
T23 =
3 R 23
3 35471
lK
>!51/7!
=
U2 + U3
411 + :11
L
U
q
T23 = o N d q mo 3 NS h mo 3
U2
q2
U3 T23
:11 51/7
3:/2 mo
N d q mo U o
411
3
2
> 2 21 6 fyq
q 3 = q2 fyq
NS h
9/426
q3!>5/18!/216!Qb!>!5/18!!cbs
U
3
{fmlp@fvofu/zv
strana 13
2/26/ Idealan gas sabija se kvazistati~ki od temperature U2>384!L do temperature U3>984!L po zakonu:
U
+ D (!L>215!lK0L>dpotu!!i!D>dpotu). Odrediti nepovratnost ove promene stawa ,!)TtjT = L mo
U2
lK0L*-!ako se toplota predaje izotermnom
toplotnom ponoru temperature UUQ>U2 i grafi~ki je predstaviti na Ut dijagramu
Ttjtufn!>!TSU!,!TUQ!>!///!>!231/:!,!339/7!>218/8!
TSU!>T3!!T2>///>!231/:!
T3 = L mo
U3
+D
U2
lK
L
kJ
K
T2 = L mo
)3*
U2
+D
U2
)2*
Oduzimawem pretnodne dve jedna~ine dobija se:

U
984
lK
T 3 T2 = L mo 3 = 215 mo
>231/:!
L
U2
384
T3
TUQ>
U)T*eT
T
R 23
=
Uuq
Uuq
= /// = L
T3
napomena:
U3 U2
984 384
lK
= 215
>339/7
Uuq
384
L
T3
U)T*eT = /// =
T2
U2 L
U2
T D
f L eT
= U2 L
T D
f L
T2
T3 D
)f L
T2 D
f L *
T3
=
T2
= U2 L )f
U
mo 3
U2
2* = L )U3 U2*
Postupak grafi~kiog predstavqawa promene entropije sistema zasnovan je na jednakosti

povr{ina ispod:
1.
linije kojom predstavqamo promenu stawa radnog tela
2.
linije kojom predstavqamo promene stawa toplotnog ponora

Obe ove povr{ine predstavqaju razmewenu toplotu izme|u
radno tela i toplotnog ponora.
{fmlp@fvofu/zv
strana 14
U
3
UUQ
TSU
TUQ
TTJ
zadaci za ve`bawe:
)2/27/!!2/28/*
2/27/ Vazduh (idealan gas) kvazistati~ki mewa toplotno stawe od stawa 2)U>411!L*!do stawa!3)U>711!L*!i
pri tome je w2>3/!w3. Prvi put se promena vr{i po zakonu prave linije u Ut!kordinatnom sistemu, a drugi
put se od stawa 1 do stawa 2 dolazi kvazisati~kom politropskom promenom stawa. Odrediti koliko se
lK
lK
toplote )lK0lh*!dovede vazduhu u oba slu~aja .
)r23 *qsbwb = 246/2
- )r23 *qpmjuspqb = 23:/7
lh
lh
Sh U
b
,
w3
)b>82/87!On50lh3-!c> 9/138 21 5 n40lh!j!Sh>79/9!K0)lhL**-!lwb{jtubujlj!izotermski ekspandira pri
temperaturi od 1pD od w2>1/16!n40lh do w3>1/3!n40lh. Odrediti:
a) po~etni i krajwi pritisak gasa kao i dobijeni zapreminski rad tokom ekspanzije
b) po~etni i krajwi pritisak gasa kao i dobijeni zapreminski rad tokom ekspanzije kada bi navedeni
gas posmatrali kao idealan gas iste gasne konstante )Sh*
2/28/ Neki gas koji se pona{a saglasno jedna~ini stawa:
q)w* =
w c
a) q2>4/64!cbs-!q3>1/:3!cbs-!x23>36/2:!lK0lh
b) q2>4/87!cbs-!q3>1/:5!cbs-!x23>37/15!lK0lh
{fmlp@fvofu/zv
strana 15
NEKVAZISTATI^KE (NERAVNOTE@NE)
PROMENE STAWA IDEALNIH GASOVA
2/29/ Vazduh (idealan gas) stawa 2)q2>23!cbs-!U2>366pD* ekspandira nekvazistati~ki adijabatski sa
stepenom dobrote fy
e >1/9 do stawa 3)q3>2!cbs*/!Odrediti:
a) temperaturu vazduha nakon ekspanzije
b) prira{taj entropije radnog tela usled mehani~ke neravnoteè
c) zakon nekvazistati~ke promene stawa u obliku qwn>jefn
U
q2
2
q3
B
3l
t
a)
U3L
q
= U2 3L
q2
fy
e =
.2
2
= 639
23
1.4.2
1.4
>36:/7!L
U2 U3
-!!!!! U3 = U2 + Efy (U3L U2 ) = 639 + 1/9 (36:/7 639) >424/4!L
U2 U3l
b)
qB
U
= q2 B
U2
.2
424/4
= 23 21 6
639
2/5 .2
2/5
= 2/:4 21 6 Qb
U
q
2
K
t nfi = t B3 = dqmo 3 S hmo 3 = 398 mo
>299/82!
qB
2/:4
lhL
UB
{fmlp@fvofu/zv
strana 16
c)
!
S h U2
w2 =
q2
w3 =
S h U3
q3
398 639
23 21
>!1/2374!
398 424/4
2 21
n4
lh
>!1/9::3!
n4
lh
qw n = jefn
q2 w 2n = q 3 w n
3
q2
23
mo
q3
2
n=
>2/37
=
w3
1/9::3
mo
mo
1/2374
w2
qw 2/37 = jefn
mo
2/2:/ Kompresor proizvo|a~a B radi izme|u pritisaka qnjo!>2!cbs!i qnby>!:!cbs. Kompresor

proizvo|a~a C radi izme|u pritisaka qnjo!>2/6!cbs i!!qnby>!21!cbs. U oba slu~aja radni fluid je
vazduh (idealan gas) po~etne temperature!U2>41pD. Temperature vazduha na izlazu iz oba kompresora
su jednake. Odrediti koji je kompresor kvalitetniji sa termodinami~kog aspekta, predpostavqaju}i da
su kompresije adijabatske
Sa termodinami~kog aspekta kvalitetniji je ona kompresija kod koje je
1. na~in:
2. na~in:
ve}i stepen dobrote adijabatske kompresije

mawa promena entropije sistema
1. na~in:
q
U2 U2 3L
q
2 B
B = U2 U3LB =
e
U2 U3
U2 U3
q
U2 U2 3L
q
U2 U3LC
2
C
e =
=
U2 U3
U2 U3
2
l
2
l
q
l
U2 2 3L
q2
=
U2 U3
q
U2 2 3L
q
2
=
U2 U3
2
l
)2*
)3*
{fmlp@fvofu/zv
strana 17
Deqewem prethodne jedna~ina (1) i (2) dobija se:
B
e
C
e
2/5 2
q 2
: 2/5
2 3L
2
q
2 B
2
= 2/32
=
=
2/5 2
q 2
3
L
2
21 2/5
q
2
2 C
2/6
Po{to je koli~nik stepena dobrote ve}i od 1 to zna~i da je stepen dobrote

kompresora proizvo|a~a B ve}i od stepena dobrote kompresora proizvo|a~a
C, pa je kompresor proizvo|a~a B kvalitetniji sa termodinami~kog aspekta.
Uo~iti da je zadatak mogao biti re{en i bez zadate temperature U2.
2. na~in:
(t tj )B
= d q mo
U3 B
q
S h mo 3 B t p
U2B
q2B
)4*
(t tj )C
= d q mo
U3C
q
S h mo 3C t p
U2C
q2C
)5*
Oduzimawem jedna~ina!)4*!j!)5*!epcjkb!tf;
(t tj )B (t tj )C
q
q
= S h mo 3 B mo 3C
q2C
q2B
(t tj )B < (t tj )C
K
21
:
> 398 mo mo
>97/24!
lhL
2/6
2
kompresor proizvo|a~a A je kvalitetniji

sa termodinami~kog aspekta.
q3
3
B
3l
q2
2
t
{fmlp@fvofu/zv
strana 18
2/31/!Pet kilograma kiseonika (idealan gas) ekspandira nekvazistati~ki politropski po zakonu

qw2/2>jefn, od stawa 2)q2>8!cbs-!w2>1/23!n40lh* do stawa 3)U3>2pD*/ Specifi~na toplota ove promene
stawa iznosi d23>761!K0lhL. Skicirati proces na Ut dijagramu i odrediti:
a) prira{taj entropije radnog tela usled mehani~ke i usled toplotne neravnoteè
b) promenu entropije izolovanog termodinami~kog sistema ako je temperatura toplotnog izvora 484!L
U
q2
2
q3
3
3l
t
a)
q w
8 216 1/23
U2 = 2 2 =
= 434 L
Sh
371
[blpo!qspnfof!qwn!>jefn-!!usbotgpsnj|fnp!v!pcmjl;! U n q2 n = jefn
n
U 2 n
U2n q22 n = U3n q32 n
q 3 = q2 2
U
3
2/2
6 434 2 2/2
>2/17!cbs
q 3 = 8 21
383
d dw
o
o = 23
dolw!>!dlw
d23 = d w
o 2
d23 d w
o=
761 831 2/5

>2/32
761 831
{fmlp@fvofu/zv
strana 19
o
2 / 32
o 2
6 383 2 / 32 2
> 3/7 21 6 !Qb

= 8 21
434
U
q
2/17
lK
Tnfi/ofs/>!TB3>! n d qmo 3 S hmo 3 > 6 1/398 mo

>2/3:!
UB
qB
3/7
L
U
q B = q2 B
U
2
Tupq/ofs/>!T2B>! n dqmo
UB
q
Shmo B
U2
q2
lK
383
2/17
> 6 2 mo
1/398 mo
>1/54!
434
3
/
7
L
Tsbeop!ufmp!>!Tnfi/ofs/!,!Tupq/ofs/!>2/3:,1/54>2/83!
lK
L
b)
Ttjtufn!>!Tsbeop!ufmp!,!Tupqmpuoj!qpops!>!///!>!2/83!!1/55!>2/39!
Tupqmpuoj!j{wps!>!
lK
L
R 23
277/22
lK
=
= 1/55
UUJ
484
L
R 23 = R 2B + R B3 >///>
R 2B = n d w
o
2/32 2/5
(UB U2 ) > 6 1/83
(383 434) >277/22!lK
2/32 2
o 2
2/32/!Termodinami~ki sistem sa~iwava n>6!lh azota (idealan gas) i okolina temperature Up>38pD.
Azot nekvazistati~ki politropski mewa toplotno stawe od stawa 2)q>21!cbs-!U>566pD* do stawa
3)U>98pD*/!Specifi~ni toplotni kapacitet promene stawa 12 iznosi d23>481!K0lhL a nepovratnost
procesa 12 iznosi Ttj>2/56!lK0L. Skicirati proces na Ut dijagramu i odrediti stepen dobrote ove
promene stawa.
!U
!q2
!2
!o
q3
n
!B
!3
!3l
{fmlp@fvofu/zv
dolw!>!dlw
o=
strana 20
d23 = d w
o
o 2
o=
d23 d w
d23 d w
481 851 2/5

>2/9
481 851
R23 = R2B + R B3 !>///>

R 2B = n d w
2/9 2/5
o
(471 839) >!!791/9!lK
(UB U2 ) > 6 1/85
2/9 2
o 2
U
q R
TTJ = n dq mo 3 S h mo 3 23
U2
q2 U1
2 T TJ
R 23
U
q 3 = q2 fyq
+
d q mo 3 =
n UP
U2
S h n
TTJ!>!TSU!,!Tp
2 2/56 791/9
471
q 3 = 21 21 6 fyq
2/15 mo
= 2/59!!cbs
6 411
839
1/3:8 6
q
U2
= 2
U3l q 3l
q3l!>!q3
o2
o
!!!!!!!!! !!!!!!!! U3l
FY
E =
q
= U2 3l
q2
o2
o
2/59
> 839
21
2/9 2
2/9
= 422/5!!L
U2 U3
839 471
>1/99
=
U2 U3l
839 422/5
{fmlp@fvofu/zv
strana 21
2/33/! Kiseonik (idealan gas) sabija se nekvazistati~ki politropski od stawa

2)q>2!cbs-!U>384!L* do stawa 3)q>7!cbs-!U>554!L*/ U toku procesa sabijawa od kiseonika se odvodi
431!lK0lh toplote. Skicirati proces na Ut dijagramu i odrediti stepene dobrote ove promene stawa.
r23 = r2B + r B3 !>!431!
r2B = d w
lK
lh
o
(UB U2 )
o 2
r2B
dw
UB U2
o=
r2B
dw
UB U2
431
1/76 2/5
554
384
>2/2
o=
431
1/76
554 384
q
U2
= 2
U3l q 3l
lq
E =
o2
o
q
= U2 3l
q2
U3l
o2
o
7
> 384
2
2/22
2/2
>432/4!L
U2 U3l
384 432/4
>1/39
=
U2 U3
384 554
q3
!U
!3
!B
!3l
!o
!q2
!2
{fmlp@fvofu/zv
strana 22
2/34/ Tokom nekvazistati~kog sabijawa n>4!lh butana (idealan gas) od stawa 2)q2>2!cbs-!U2>31pD* do
stawa 3)q3>41!cbs-!T3>T2*- spoqa{wa mehani~ka sila izvr{i rad od 961!lK. Tokom procesa radna
materija predaje toplotu toplotnom ponoru stalne temperature Uq>1pD. Skicirati proces u na Ut
dijagramu i odrediti:
a) promenu entropije termodinami~kog sistema tokom posmatrane promene stawa
b) stepen dobrote nekvazistati~ke kompresije
q3
!U
!B
!3
n>
!3l
!q2
!o
!2
t
zakon nkv. promene stawa 12:
U2 q2
=
U3 q 3
2
q
U3 = U2 3
q
2
1.28 2
41 2/39
U3 = 3:4
>!727/7!L
2
prvi zakon termodinamike za proces!23;
R23>V23,X23
R23 = n dw (U3 U2) + X23 > 4 1/6 (727/7 3:4) 961 >475/7!LK
drugi zakon termodinamike za proces!23;
TTJ!>!TSU!,!TUQ
lK
L
475/7
R23
lK
>2/45!!
TUQ =
=
L
UUQ
384
lK
TTJ!>!2/45!,!1!>!2/45!
L
TSU!>!1!
{fmlp@fvofu/zv

b)
strana 23
R 23 = R 2B + R B3 !>!475/7!lK
R 2B = n d w
o
(UB U2 )
o 2
R 2B
dw
n (UB U2 )
o=
R 2B
dw
n (UB U2 )
475/7
1/6 2/39
4 (727/7 3:4 )
>2/27
o=
475/7
1/6
4 (727/7 3:4)
q
U2
= 2
U3l q 3l
lq
E =
o2
o
U3l
q
= U2 3l
q2
o2
o
41
> 3:4
2
2/27 2
2/27
>579/5!L
U2 U3l
3:4 579/5
>1/65
=
U2 U3
3:4 727/7
2/35/ [est kilograma troatomnog idealnog gasa mewa toplotno stawe nekvazistati~ki po zakonu
qwn>jefn!)n>* (tj. nekvazistati~ki izentropski) od stawa!2)q2>41!cbs-!U2>727/7!L* do stawa 3)q3>2
cbs*/ Tokom ove promene stawa specifi~na zapremina gasa se pove}a za 1/49!n40lh i pri tome se dobije
811!lK mehani~kog rada. Skicirati promenu stawa idealnog gasa na Ut dijagramu i odrediti:
a) koli~inu razmewene toplote tokom ove promene stawa
b) stepen dobrote ove nekvazistati~ke promene
c) porast entropije radnog tela usled mehani~ke neravnoteè )lK0L*
!q2
!U
!2
n>
!o
!B
q3
!3
!3l
t
{fmlp@fvofu/zv
strana 24
b*
zakon nkv. promene stawa 12:
U2 q2
=
U3 q 3
2
q
U3 = U2 3
q
2
1.28 2
2 2/39
>!3:4!L
U3 = 727/7
41
jedna~ina stawa idealnog gasa za kraj procesa:
q2 w2 = Sh U2 !!!!!!)2*
q3 w 3 = S h U3 !!!!)3*
uslov zadatka:
w 3 w 2 = 1/49
jedna~ina stawa idealnog gasa za po~etak procesa:!
n4
!)4*
lh
Re{avawem prethodnog sistema tri jedna~ine sa 3 nepoznate dobija se:

w 2 = 1/1396
N=
o=
n4
n4
K
- w 3 = 1/517
- S h = 249/69
lh
lh
lhL
SV
9426
lh
=
= 71
S h 249/69
lnpm
n
7
=
>1/2!lnpm
N 71
R 23 = V23 + X23
R 23 = o )Nd w * (U3 U2 ) + X23 = 1/2 3:/2 (3:4 727/7 ) + 811

b)
R 23 = R 2B + R B3 !>!352/79!lK
R 2B
o
= n dw
(UB U2 )
o 2
>352/79!lK
(Nd w )
R2B
n (UB U2 )
N
o=
R2B
(Nd w )
n (UB U2 )
N
352/79
3:/2
2/39
7 (3:4 727/7 ) 71
o=
>2/49
3:/2
352/79
7 (3:4 727/7 ) 71
{fmlp@fvofu/zv

q
U2
= 2
U3l q 3l
Efy =
o2
o
strana 25
U3l
q
= U2 3l
q2
o2
o
2
> 727/7
41
2/49 2
2/49
>352/8!L
U2 U3
727/7 3:4
>1/97
=
U2 U3l
727/7 352/8
c)
U
q
T nfi/ofs/ = n t B3 = n d q mo 3 S h mo 3
UB
qB
Zakon kvazistati~ke promene stawa!2B;
qB
U
= q2 B
U2
2
lK
> 7 ( 249/69 ) mo >1/69!
3
L
U2 q2
=
UB q B
o2
o
2/49
o2
3:4 2/492
= 41 21 6
>!3!cbs
727/7
2/36/ Tri kilograma vazduha (idealan gas) stawa!2)q2>3!cbs-!U2>261pD*!mewa svoje toplotno stawe
nekvazistati~ki (neravnote`no) izotermski do stawa 3)q3>9!cbs*. Promena entropije radne materije
usled mehani~ke neravnoteè iznosi
tnfi>349!K0lhL. Odrediti:
a) dovedeni rad i odvedenu toplotu tokom ove promene stawa )X23-!R23*
b) stepen dobrote izotermske kompresije )elq*
qB
U
q3
q2
B
3>3l
{fmlp@fvofu/zv
strana 26
a)
t nfi = t B3 = d qmo
U3
q
S hmo 3
UB
qB
q B = q 3 fyq nfi
Sh
349
6
q B = 9 21 6 fyq
> 29/4 21 !Qb
398
R 23 = R 2B + R B3 = /// = 917/4/4 lK
R 2B > n U2 S h mo
q2
3
> 4 534 398 mo
>917/4!lK
qB
29/4
R 23 = V23 + X23

X23>!R23!>917/4!lK
b)
lq
E =
X23L
615/:
= /// =
= 1/74
X23
917/4
X23L = n S h U mo
q2
3
= 4 398 534 mo >615/:!lK
q 3L
9
2/37/ Vazduh (idealan gas) stawa!2)q2>:!cbs-!U2>261pD*!mewa svoje toplotno stawe nekvazistati~ki

(neravnote`no) izotermski do stawa 3)q3>2!cbs*. Promena entropije radne materije usled mehani~ke
neravnoteè )tnfi* i promena entropije radne materije usled toplotne neravnoteè )tupq* su jednake.
Odrediti stepen dobrote ove nekvazistati~ke izotermske ekspanzije )efy*/
q2
qB
q3
3>3l
{fmlp@fvofu/zv

tupq!>!tnfi
d q mo
strana 27
t2B!>!tB3
UB
q
U
q
S h mo B > d q mo 3 S h mo 3
U2
UB
q2
qB
q B = q2 q 3
q B = : 21 6 2 21 6 > 4 21 6 !Qb
X23L = n S h U mo
q2
:
= 2 398 534 mo >377/86!lK
q 3L
2
R 23 = R 2B + R B3 = /// = 917/4/4 lK
R 2B > n U2 S h mo
q2
:
> 2 534 398 mo >244/48!lK
qB
4
R 23 = V23 + X23
X23>!R23!>244/48!lK
fy
e =
X23
244/48
>
>1/6
377/86
X23l
zadaci za ve`bawe:
)2/38/2/39/*
2/38/!Vazduh (idealan gas) po~etnog stawa 2)q>6!cbs-!w>1/337!n40lh* ekspandira nekvazistati~ki

politropski do stawa 3)q>2!cbs-!U>3:4!L*/!Tokom ove promene stawa od radne materije ka okolini se
odvede 27!lK0lh toplote. Odrediti stepen dobrote ove promene stawa kao i promenu entropije vazduha
lK
samo usled mehani~ke neravnoteè.
! fy
e >1/73-!!tnfi>1/37!
lhL
2/39/!Vazduh (idealan gas) stawa 2)q2>1/3!NQb-!u2* mewa svoje toplotno stawe nekvazistati~ki
(neravnote`no) izotermski do stawa 3)q3?q2*/ Promena entropije radne materije usled mehani~ke
neravnoteè iznosi 349!K0lhL/ Stepen dobrote ove nekvazistati~ke promene stawa iznosi e>1/95.
Odrediti pritisak vazduha na kraju procesa )q3*/
q3 = 266/6 cbs
{fmlp@fvofu/zv
strana 28
PRVI I DRUGI ZAKON TERMODINAMIKE

(ZATVOREN TERMODINAMI^KI SISTEM)
2/3:/ U vertikalno postavqenom cilindru, od okoline
adijabatski izolovanom, (slika), unutra{weg pre~nika e>711
nn, nalazi se vazduh (idealan gas) temperature 31pD. Sud je
zatvoren klipom zanemarqive mase, koji se moè kretati bez
trewa. Na klipu se nalazi teg mase nu>3111!lh. U polaznom
!{>411!nn
poloàju ~elo klipa se nalazi na visini {>611!nn u odnosu na
dowu bazu cilindra. U cilindru se nalazi elektri~ni greja~
pomo}u kojeg se vazduhu dovodi toplota. Pritisak okoline
!{>611
iznosi qp>2!cbs. Odrediti:
a) koli~inu toplote koju greja~ treba da preda gasu tako da se
klip u procesu pomeri za {>411!nn
b) vreme trajawa procesa ako snaga elektri~nog greja~a
,R23
iznosi 2/77!lX
c) rad koji bi izvr{io gas u cilndru ako bi se u trenutku dostizawa stawa 2 istovremeno iskqu~io
greja~ i skino teg sa klipa
d) skicirati sve procese sa radnim telom na qw i Ut dijagramu
a)
e3
1/7 3
{ =
1/6 = 1/2525 n 4
5
5
e3
1/7 3
({ + { ) =
(1/6 + 1/4 ) = 1/3373 n 4
W3 =
5
5
W2 =
jedna~ina stati~ke ravnoteè za proizvoqan poloàj klipa:

n h
3111 :/92
q = q p + 3u
= 2 21 6 +
= 2/8 21 6 Qb
e
1/7 3
5
5
jedna~ina stawa idealnog gasa na po~etku procesa:!
n=
q W2
2/8 21 1/2525
=
= 1/3: lh
S h U2
398 3:4
jedna~ina stawa idealnog gasa na kraju procesa:!

U3 =
q W2 = n Sh U2
q W3 = n Sh U3
q W3
2/8 21 6 1/3373
=
= 573 L
n Sh
1/3: 398
{fmlp@fvofu/zv
strana 29
R 23 = V23 + X23
R23> n d w (U3 U2 ) + q (W3 W2 ) >
R23>! 1/3: 1/83 (573 3:4 ) + 2/8 21 6 21 4 (1/3373 1/2525 ) >5:/9!lK

b)
=
R 23
R 23
5:/9
= 41 t
2/77
c)
napomena:
U3 q3
=
U4 q4
proces 23 je kvazistati~ki adijabatski, q4>qp>!2!cbs

q
U4 = U3 4
q3
2 216
= 573
2/8 216
2/5 2
2/5
>4:8!L
R 34 = V 34 + X34
X34> n d w (U4 U3 ) > 1/3: 1/83 (4:8 573) >24/68!lK
U
2
{fmlp@fvofu/zv
strana 30
2/41/!Cilindar je napravqen prema navedenoj skici. Klip je optere}en tegom nepoznate mase i leì na
osloncu A. U cilindru se nalazi azot stawa!2)q>3/6!cbs-!U>3:4!L*/!Dovo|ewem!23/6!lK!toplote
zapremina azota se udvostru~i. Pritisak okoline iznosi!!qp>!2!cbs-!masa klipa je zanemarqiva a klip
se kre}e bez trewa.!Odrediti:
a) masu tega
b) pri kojoj temperaturi azota u cilindru |e se pokrenuti klip
c) promenu potencijalne energije tega
E
e>291!nn
E>311!nn
{>461!nn
{
e
a)
23!proces u cilindru do pokretawa klipa!
34!proces u cilndru nakon pokretawa klipa!
W2 =
e3
1/29 3
{ =
1/46 = 1/119: n 4
5
5

n=
)w>dpotu*
)q>dpotu*
q2 W2 = n S h U2
q2 W2 3/6 21 1/119:
=
= 1/1367 lh
S h U2
3:8 3:4
6
W3!>!W2>1/119:!n4
W4 = 3 W2 > 3 1/119: >1/1289!n4
jedna~ina stawa idealnog gasa na kraju procesa:
n S h U4
q 4 W4 = n S h U4
! q4 =
W4
)2*
{fmlp@fvofu/zv
strana 31

R 23 + R 34 = V23 + V 34 + X23 + X34 > n d w (U4 U2 ) + q 4 (W4 W3 ) !!!!!!!)3*
kada jedna~inu (1) uvrstimo u jedna~inu (2) dobija se:

n S h U4
(W4 W3 )
R 23 + R 34 > n d w (U4 U2 ) +
W4
R 23 + R 34 + n d w U2
23/6 + 1/1367 1/85 3:4
=
1/1289 1/119:
W4 W3
1/1367 1/85 + 1/1367 1/3:8
n d w + n Sh
1/1289
W4
U4!>8:4/7!L
U4 =
q4 =
1/1367 3:8 8:4/7

> 4/5 21 6 Qb
1/1289
jedna~ina stati~ke ravnoteè za proizvoqan poloàj za proces 23

n h
q qp E3
q 4 = q p + 3u
nu = 4
5
h
E
5
nu =
4/5 21 2 21 6 1/3 3
>879/7!lh
5
:/92
b)
jedna~ina stawa idealnog gasa za stawe 2:!
U3 =
q 3 W3 = n S h U3
q 3 W3
4/5 21 6 1/119:
=
= 4:9 L
n Sh
1/1367 3:8
c)
Fq> n u h { > n u h
W4 W3
3
E
5
> 879/7 :/92
1/1289 1/119:
1/3 3
5
>3247!K
{fmlp@fvofu/zv
strana 32
2/42. Vertikalni cilindar zatvoren je klipom mase nl>:!lh, ~iji je hod ograni~en na kraju cilindra
(slika). U cilindru se nalazi dvoatoman idealan gas stawa!2)q>2/6!cbs-!U>561pD*/ Odrediti:
a) za koliko }e se spustiti klip (zanemariti trewe) dovo|ewem vazduha u mehani~ku i toplotnu
ravnoteù sa okolinom stawa P)q>2!cbs-!U>31pD*
b) koliko se toplote pri tome preda okolini do trenutka pokretawa klipa a koliko nakon
pokrtetawa klipa do trenutka dostizawa ravnoteè sa okolinom
Skicirati procese na qw i Ut dijagramu
nl
e>211!nn
{
{>911!nn
23!proces u cilindru do pokretawa klipa!

34!proces u cilndru nakon pokretawa klipa!
)w>dpotu*
)q>dpotu*
3
4
{fmlp@fvofu/zv
strana 33
a)
W2 =
e3
1/23
{ =
1/9 = 1/1174 n4
5
5

o=
q2 W2 = o NS h U2
q2 W2
2/6 21 1/1174
=
= 2/68 21.5 lnpm
NSh U2
9426 834
jedna~ina stati~ke ravnoteè za poloàj klipa u stawu 2

n h
: :/92
q3 = qp + l
= 2 21 6 +
> 2/2 21 6 !Qb
3
3
E
1/2
5
5
W3!>!W2>1/1174!n4-
q4>q3- !
U4>Up
W4 =
o NS h U4
q4
W3 W4 =
2/68 21 5 9426 3:4
e3
{
5
2 21 6
{ =
>1/1149!n4
W3 W4
3
e
5
b)
U3 =
q 4 W4 = o NS h U4
1/1174 1/1149
1/23
5
=0.318 m
q 3 W3 = o NS h U3
q 3 W3
2/2 21 6 1/1174
>641/96!L
=
o NS h
2 68 21 .5 9426

R23 > o (Nd w ) (U3 U2 ) > 2/68 21
R 23 = V23 + X23
31/9 (641/96 834) >1/74!lK
R 34 = V34 + X34
R 34 > o (Nd w ) (U4 U3 ) + q 4 (W4 W3 )

R 34 > 2/68 21 5 31/9 (3:4 641/96) + 2/2 21 6 21 4 (1/1149 1/1174)
R 34 >!2/16!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 34
2/43/!Dvoatoman idealan gas stawa 2)q>2/3!NQb-!U>411!L-!W>1/2!n4*- nalazi se u vertikalno

postavqenom nepokretnom adijabatski izolovanom cilindru sa (bez trewa) pokretnim adijabatskim
klipom zanemarqive mase. Preostali prostor cilindra (iznad klipa) ispuwen je nekom te~nosti
(slika). Usled predaje toplote gasu (od greja~a), on se {iri do stawa 3)q>1/7!NQb-!W>1/33!n4*-!~ime
izaziva prelivawe odgovaraju}e koli~ine te~nosti preko ivica cilindra.
a) izvesti zakon promene stawa gasa u obliku q!>!g)W*
b) prikazati promenu stawa gasa u qW koordinatnom sistemu
c) odrediti zapreminski rad koji izvr{i gas pri ovoj promeni stawa kao i koli~inu toplote koja se u
ovom procesu preda gasu
a)
jedna~ina stati~ke ravnoteè za proizvoqan poloàj klipa u cilindru:
q = qp + h i
q = qp +
qp +
h (Wdjmjoebs W )
3
e
5
h Wdjmjoebs
3
e
5
q = bcW -
= b >dpotu
q = qp +
q = qp +
h
e3
5
h Wufoptu
e3
5
h Wdjmjoebs
3
e
5
h
e3
5
>c>dpotu
zavisnost pritiska od zapremine je linearna, a konstante b i

c odre|ujemo iz grani~nih uslova:
q2 = b c W2
q 3 = b c W3
)2*
)3*
{fmlp@fvofu/zv
c=
strana 35
q2 q 3 2/3 21 7 1/7 21 7
Qb
> 6 21 7
=
W3 W2
1/33 1/2
n4
b = q2 + c W2 = 2/3 21 7 + 6 21 7 1/2 > 2/8 21 7 Qb

q = 2/8 21 7 6 21 7 W !!analiti~ki oblik zavisnosti pritiska od zapremine
b)
q
2
w
c)
W3
X23 =
q)W*eW =
w W2
q2 + q3
2/3 217 + 1/7 217
)W3 W2* =
(1/33 . 1/2) >219!lK
3
3

o=
q2 W2 = o NS h U2
q2 W2
2/3 21 7 1/33
=
= 5/9 21 .3 lnpm
NS h U2
9426 411

U3 =
q 3 W3 = o NS h U3
q 3 W3
1/7 21 7 1/33
=
>441/8!L
o NS h
5/9 21 .3 9426

R23 > o (Nd w ) (U3 U2 ) + X23 > 5/9 21
R 23 = V23 + X23
31/9 (441/8 411) + 219 >249/7!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 36
2/44/!Dvoatoman idealan gas, stawa 2)q2>1/7NQb-!U2>411!L-!W2>1/3!n4*- nalazi se u horizontalno

postavqenom nepokretnom cilindru sa (bez trewa) pokretnim klipom. Klip je preko opruge, linearne
karakteristike k, povezan sa nepokretnim zidom (slika). Predajom toplote gasu, on se dovodi do stawa
3)q3>2!NQb-!W3>1/5!n4*/ U po~etnom poloàju opruga je rastere}ena.
b* izvesti zakon promene stawa gasa u obliku q>g)W*
b) prikazati promenu stawa idealnog gasa na qw dijagramu
c) odrediti zapreminski rad koji izvr{i gas pri ovoj promeni stawa kao i koli~inu toplote koja se u
ovom procesu preda gasu
b*
jedna~ina stati~ke ravnoteè za proizvoqan poloàj klipa u cilindru:
q = qp +
q = qp
k y
e
5
k W2
3
e3
e3
5
5
k W2
qp
= b >dpotu
3
e3
q = b+cW-
q = qp +
k (W W2 )
e3
k
e3
>c>dpotu
zavisnost pritiska od zapremine je linearna, a konstante b i

c odre|ujemo iz grani~nih uslova:
q2 = b + c W2
q 3 = b + c W3
)2*
)3*
{fmlp@fvofu/zv

c=
strana 37
q 3 q2 2 21 7 1/7 21 7
Qb
> 3 21 7
=
W3 W2
1/5 1/3
n4
b = q2 c W2 = 1/7 21 7 3 21 7 1/3 > 1/3 21 7 Qb

q = 1/3 21 7 + 3 21 7 W !!analiti~ki oblik zavisnosti pritiska od zapremine
b)
q
3
w
c)
W3
X23 =
q)W*eW =
w W2
q2 + q 3
1/7 21 7 + 2 21 7
)W3 W2 * =
(1/5 . 1/3) >271!lK
3
3

o=
q2 W2 = o NS h U2
q2 W2
1/7 21 7 1/3
=
= 5/9 21 .3 lnpm
NS h U2
9426 411

U3 =
q 3 W3 = o NS h U3
q 3 W3
2 21 7 1/5
=
>2113/3!L
o NS h
5/9 21 .3 9426
R 23 = V23 + X23
R23 > o (Nd w ) (U3 U2 ) + X23 > 5/9 21 3 31/9 (2113/3 411) + 271 >972/2!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 38
2/45/!U vertikalnom cilindru (slika) unutra{weg pre~nika e>311!nnnalazi se o>!1/6!npm dvoatomnog idealanog gasa. Masa klipa je nl>51
lh. Klip je poduprt oprugom linearne karakteristike l. Po~etni
pritisak gasa je q2>2/16!cbs, a pritisak okoline iznosi qp>2!cbs. Plin
se hladi tako da u momentu rastere}ewa opruge postigne temperatura od
U3>364!L, pri ~emu se od gasa odvede 2/6!lK toplote. Zanemaruju}i trewe
klipa odrediti:
a) po~etnu temperaturu gasa
b) za koliko se podigao gas do momenta rastere}ewa opruge
R23
3
{
2
b*
jedna~ina stati~ke ravnoteè za klip u trenutku rastere}ewa
opruge:
q3 +
nl h
3
e
5
= qp
nl h
q3 = qp
e
5
= 2 21 6
o NS h U3
q3
1/6 21 4 9426 364
1/98 21 6
> 1/98 !cbs
>1/1232!n4
R 23 = V23 + X23

R23 > o (Nd w ) (U3 U2 ) +
1/3 3
5
q 3 W3 = o NS h U3

W3 =
51 :/92
q2 + q 3
(W3 W2 )
3
)2*
q2 W2 = o NS h U2
kombinovawem jedna~ina (1) i (2) dobija se:
W2>1/1259!n4-!U2>484!L
W3
napomena:! X23 =
q)W*eW =
)3*
q2 + q 3
)W3 W2 * -!kao u prethodnom zadatku
3
w W2
b)
W2 W3 =
e3
{
5
{ = 5
W2 W3
3
= 5
1/1259 1/1232
1/3 3
>97!nn
{fmlp@fvofu/zv
strana 39
2/46/!U vertikalnom, toplotno izolovanom cilindru pre~nika e>311!nn sme{tena je opruga

zanemarqive zapremine (slika). Na oprugu je naslowen adijabatski klip mase nl>36!lh. U cilindru se
nalazi azot stawa 2)q2>2/16!cbs!U2>414!L*. U po~etnom trenutku udaqenost klipa od dna cilindra
iznosi {2>611!nn. Duìna opruge (linearne karakteristike) u neoptere}enom stawu iznosi {p>711
nn. Dolivawem ìve )>24711!lh0n4* iznad klipa, klip se spusti za {>211!nn!(zanemariti trewe).
Pritisak okoline iznosi qp>2!cbs. Odrediti:
a) koliko je ìve doliveno )lh*
b) za koliko se pove}ala unutra{wa energija gasa
c) do koje bi temperature trebalo zagrejati azot tako da se klip vrati u po~etno stawe
(pretpostaviti da ne dolazi do isticawa ìve) i koliko bi toplote pri tom trebalo dovesti
e
z
{
{1
{2
{3
a)
jedna~ina stati~ke ravnoteè za poloàj klipa u trenutku 1:
3
l ({ p {2 )
nl h
q q + nl h e
=
q2 +
q
l
=
+
p
2
p
e3 5 ({ p {2 )
e3
e3
5
5
5
36 :/92
1/3 3
O
l = 2 21 6 2/16 21 6 +
>992/8!
3
(
)
5
1
/
7
1
/
6
n
1/3
e3
1/3 3
{2 =
1/6 = 1/1268 n 4
5
5
e3
1/3 3
({ 2 { ) =
(1/6 . 1/2) = 1/1237 n 4
W3 =
5
5
W2 =
q2 W3
=
q 3 W2
W
q 3 = q2 2
W3
1/1268
= 2/16 21 6
1/1237
2/5
= 2/54 21 6 Qb
{fmlp@fvofu/zv
strana 40
jedna~ina stati~ke ravnoteè za poloàj klipa u trenutku 2:

q3 +
l ({ p {2 + { )
3
e
5
= qp +
nl h
e3
5
+ Ih h z
l ({ p {2 + { ) nl h
2
z=
q
q
3
+ 3 p
3
h
e
e
Ih
5
5
2483/3 1/3 36 :/92

2
6
6
z>
2
/
54
21
2
/
16
21
>3:3!nn
3
1/3 3
24711
:/92
1/3
5
5
nIh = Ih
e3
1/3 3
z = 24711
1/3:3 >235/87!lh
5
5
b)
n=
q2 W2 2/16 21 1/1268
=
= 1/129 lh
S h U2
3:8 414

U3 =
q2 W2 = n S h U2
q 3 W3 = n S h U3
q 3 W3 2/54 21 1/1237
=
= 448/2 L
n Sh
1/129 3:8
6
V23 = n d w (U3 U2 ) > 1/129 1/85 (448/2 414) >!1/56!lK

c)
uo~iti da je:
W4!>!W2-
q4>q3

U4 =
q 4 W4 = n S h U4
q 4 W4 2/54 21 1/1268
=
= 531 L
n Sh
1/129 3:8
6

R34> n d w (U4 U3 ) + q 3 (W4 W3 ) >
R 34 = V 34 + X34
R34>! 1/129 1/85 (531 448/2) + 2/54 21 6 21 4 (1/1268 1/1237 ) >2/66!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 41
2/47/ Toplotno izolovan cilindar, sa pokretnim toplotno izolovanim klipom, podeqen je nepokretnom,
toplotno propustqivom (dijatermijskom) pregradom na dva dela (slika). U delu B nalazi se troatomni
idealan gas po~etnog staqa B)qB2>1/26!NQb-!WB2>1/6!n4-!UB2>911!L*- a u delu C dvoatomni idealan gas
po~etnog stawa C)qC2>1/6!NQb-!WC2>1/3!n4-!UC2>411!L*/ Odrediti zapreminu u delu B i pritisak u delu C
u trenutku uspostavqawa termodinami~ke ravnoteè.
uo~iti da je:
qB2>qB3
WC2>WC3
UB3>UC3
jedna~ina stawa idealnog gasa A na po~etku procesa:

q W
o B = B2 B2
q B2 WB2 = o B NS h UB
NS h UB
oB =
1/26 21 7 1/6
> 2/24 21 3 lnpm
9426 911
jedna~ina stawa idealnog gasa!C!ob!po~etku procesa:

q W
oC = C2 C2
q C2 WC2 = oC NS h UC
NS h UC
oC =
1/6 21 7 1/3
> 5/12 21 3 lnpm
9426 411
prvi zakon za promenu stawa radnih tela B i C u celom cilindru

R23!>!V23!,X23
1 = o B (Nd w ) B (UB3 UB2 ) + oC (Nd w )C (UC3 UC2 ) + q B (WB3 WB2 ) !!!!)2*
jedna~ina stawa ideal. gasa A u trenutku uspostavqawa toplotne ravnoteè:
q W
)3*
UB3 = B3 B3
q B3 WB3 = o B NS h UB3
o NS h
{fmlp@fvofu/zv
strana 42
kada se jedna~ina (2) stavi u jedna~inu (1) dobija se:

q W
q W
1 = oB (Ndw )B B3 B3 UB2 + oC (Ndw )C B3 B3 UC2 + q B (WB3 WB2)

oB NSh
oB NSh
WB 3 =
o B (Nd w )B UB2 + oC (Nd w )C UC2 + q B WB2

(Nd w )C
(Nd w )B
q B3 +
q C3 + q B
NS h
NS h
WB 3 =
2/24 21 3 3:/2 21 4 911 + 5/12 21 3 31/9 21 4 411 + 1/26 21 7 1/6

3:/2 21 4
31/9 21 4
1/26 21 7 +
1/6 21 7 + 1/26 21 7 q B
9426
9426
WB3>1/416!n4
odavde se dobija:
vra}awem u jedna~inu!)3*;!
UB3 =
lK
lnpmL
(Nd w )C >31/9! lK
lnpmL
(Nd w )B >3:/2!
napomena:
1/26 21 7 1/416
2/24 21 .3 9426
>598!L!>!UC3
troatoman idealan gas

dvoatoman idealan gas
kedna~ina stawa ideal. gasa C u trenutku uspostavqawa toplotne ravnoteè;

oC NS h UC3
q C3 WC3 = oC NS h UC3
q C3 =
WC3
q C3 =
5/12 21 .3 9426 598

> 9/2 21 6 !Qb
1/3
{fmlp@fvofu/zv
strana 43
2/48/!Vertikalan, toplotno izolovan cilindar, zatvoren i sa gorwe i sa

dowe strane pokretnim klipovima (toplotno izolovanim, zanemarqivih
masa, koji se kre}u bez trewa), podeqen je nepropusnom, krutom i
nepokretnom pregradom na deo B i deo C (slika). Pregrada je zanemarqivog
toplotnog kapaciteta i pruà zanemarqiv otpor kretawu toplote. U delu
B nalazi se dvoatoman idealan gas, a u delu C troatoman idealan gas. U
po~etnom poloàju gas u delu B ima stawe B2)WB2>1/6!n4-!qB2>1/5!NQbUB2>411!L* gas u delu C u stawe C2)WC2>1/5!n4-!qC2>1/16!NQb-!UC2>411!L*/
Odrediti zapreminski rad koji treba obaviti pri sabijawu gasa u delu B,
da bi zapremina gasa u delu C bila dva puta ve}a.
)X23*B
jedna~ina stawa idealnog gasa A na po~etku procesa:

q W
o B = B2 B2
NS h UB
oB =
1/5 21 7 1/6
> 9/13 21 3 lnpm
9426 411
jedna~ina stawa idealnog gasa C na po~etku procesa:

q W
oC = C2 C2
NS h UC
oC =
1/16 21 1/3
> 9/13 214 lnpm
9426 411
uslov zadatka:
dijatermijska pregrada:
WC3!>!3!/!WC2!>!1/9!n4UB3>UC3
prvi zakon termodinamike za proces u cilindru:

R23!>!V23!,)!X23!*B!,!)!X23!*C
1 = oB (Ndw )B (UB3 UB2) + oC (Ndw )C (UC3 UC2) + (X23 )B + qC (WC3 WC2)
)2*
jedna~ina stawa idealnog gasa C na kraju procesa:
qC3 WC3 = oC NSh UC3
)3*
kombinovawem jedna~ina )2* i )3*-!sistem dve jedna~ine sa dve nepoznate,

dobija se:
UB3>712!L-!!)X23*B>6:1/4!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 44
2/49/!U izolovanom i sa obe strane zatvorenom cilindru nalaze se dva idealna gasa me|usobno odeqena
bez trewa pomi~nim i toplotno propusnim klipom. Po~etni pritisak oba gasa iznosi!qB2>qB3>4!cbs/
U delu nalazi se kiseonik stawa B)UB2>3:4!L-!nB>1/2!lh*-!a u delu C nalazi se metan stawa!C)UC2>634
L-!nC>1/2!lh*/!Odrediti:
a) pritisak i temperaturu oba gasa trenutku uspostavqawa termodinami~ke ravnoteè
b) promenu entropije sitema koja nastaje u procesu koji po~iwe od zadatog po~etnog stawa i traje do
trenutka uspostavqawa termodinami~ke ravnoteè
b*
jedna~ina stawa idealnog gasa B (po~etak procesa) : q B2 WB2 = n B S hB UB2
WB2 =
n B S h UB2
q B2
1/2 371 3:4

4 21 6
>1/1365!n4
jedna~ina stawa idealnog gasa B (kraj procesa): q C2 WC2 = nC S hC UC2

WC2 =
nC S hC UC2
q C2
1/2 631 634

4 21 6
>1/1:17!n4
R 23 = V23 + X23
prvi zakon termodinamike za proces u cilindru:

V23>1
V2 = V 3
V2 = n B d wB UB + nC d wC UC
V 3 = n B d wB U + + nC d wC U +
U+ =
n B d wB UB2 + nC d wC UC2 1/2 1/76 3:4 + 1/2 2/93 634

=
>573/6!L
n B d wB + nC d wC
1/2 1/76 + 1/2 2/93
jedna~ina stawa idealnog gasa B na kraju procesa:

q B3 WB3 = n B S hB U +
WB3 =
n B S hB U +
q B3
)2*
jedna~ina stawa idealnog gasa C na kraju procesa:

q C3 WC3 = nC S hC U +
WC3 =
nC S hC U +
q C3
)3*
{fmlp@fvofu/zv
strana 45
deqewem jedna~ina!)2*!i!)3*!dobija se;! WB3 = WC3
n B S hB
nC S hC
)4*
jednake zapremine cilindra pre i posle procesa;!WB2!,WC2!>WB3!,WC3!!!!)5*

kada se jedna~ina!)4*!uvrsti u jedna~inu!)5*!dobija se i re{i po!WC3!dobija se;
WC3!>!
WB2 + WC2
1/1365 + 1/1:17
>1/1884!!n4
=
n B S hB
1/2 371
+2
+2
1/2 631
nC S hC
WB3 = 1/1884
vra}awem u jedna~inu )4*!dobija se;
q B3 =
n B S hB U +
WB3
1/2 371
>1/1498!n4
1/2 631
1/2 371 573/6

> 4/2 21 6 !Qb!>!qC3
1/1498
b)
TTJ!>!TSU!,!Tplpmjob!>!///!>!33/:!
Tplpmjob>!1!
K
L
K
L
(adijabatski procesi u oba cilindra)
TSU!>! T B + T C >!///>!51/8!!41/8!>!33/:!
!TB!>g!)!q-!U*!> nB dqmo
UB3
q
Shmo B3 >
UB2
qB2
573/6
4/2 21 6
1/371 mo
TB!> 1/2 1/:2 mo
3:4
4 21 6
TC!>!g!)!q-!U*!> nC dqmo
K
L
>51/8! K
UC3
q
Shmo C3 >
UC2
qCB2
573/3
4/2 216
lK
>41/89!
TC!>! 1/2 3/45 mo
1/631 mo
6
L
634
4
21
{fmlp@fvofu/zv
strana 46
2/4:/!U zatvorenom, delimi~no adijabatski izolovanom (vidi sliku), horizontalnom cilindru nalazi se
o>3!lnpm dvoatomnog idealnog gasa. Pokretna adijabatska povr{ina (klip) deli cilindar na dva jednaka
dela )WB>WC!*/ Po~etno stawe idealnog gasa (u oba dela) odre|eno je istim veli~inama stawa q>2!cbsU>399!L. Dovo|ewem toplote kroz neizolovani deo cilindra (leva ~eona povr{ina) dolazi do kretawa
klipa (bez trewa) dok pritisak u delu C ne dostigne 5!cbs ( pri tome se usled kvazistati~nosti ne
naru{ava mehani~ka ravnoteà tj. i pritsak u delu B iznosi
5!cbs). Odrediti:
a) zapreminski rad koji izvr{i radno telo u delu B (levi deo cilindra)
b) koli~inu toplote koja se preda radnom telu u istom delu cilindra
R23
B
a)
jedna~ina stawa idealnog gasa u delu A na po~etku procesa:
q W
o B = B2 B2
NS h UB
oC =
iz jedna~ina )2*!i!)3* se dobija:

uslov zadatka:
q C2 WC2
NS h UC
oB!>!oC
o>oB!,!oC
kombinovawem jedna~ina!)4*!i!)5*!dobija se:
)2*
)3*
)4*
)5*
oB>!2!lnpm-!oC>2!lnpm
promena stawa idealnog gasa u delu!C!je kvazistati~ka i adijabatska:

UC3
q
= UC2 C3
q C2
5 21 6
= 399
6
2 21
2/5 2
2/5
= 539 L
prvi zakon termodinamike za proces u delu C; !!!!! (R 23 )C = (V23 )C + (X23 )C
(X23 )C
= (V23 )C = oC (Nd w ) (UC3 UC2 ) > 2 31/9 (539 399) >3:23!lK
(X23 )B
= (X23 )C >3:23!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 47
b)
jedna~ina stawa idealnog gasa u delu B na po~etku procesa:
WB2 =
o B NS h UB2
q B2
o B NS h UB3
q B3
q C2
o W NS h UC3
q C3
U
U
WB3 WB2 = o NS h B3 B2 !)8*
q B3 q B2
)9*
jedna~ina stawa idealnog gasa u delu C na kraju procesa:

WC3 =
jedna~ina stawa idealnog gasa u delu C na po~etku procesa:

oC NS h UC2
)7*
oduzimawem (7*!!)6*!dobija se;!
WC2 =
)6*
jedna~ina stawa idealnog gasa u delu B na kraju procesa:

WB3 =
):*
U
U
WC2 WC3 = o NS h C2 C3
q C2 q C3
oduzimawem (9*!!):*!dobija se;
!!)21*
iz ~iwenice da su leve strane jedna~ina!)8*!i!)21*!jednake dobija se:

UB3 UB2
U
U
> C2 C3
q B3 q B2 q C2 q C3
U
U
U
UB3 = q B3 B2 + C2 C3
q B2 q c2 q C3
399
539
399
+
UB3 = 5 21 6
>2987!L
6
6
2 21
5 21 6
2 21
prvi zakon termodinamike za proces u delu B; !!!!! (R 23 ) B = (V23 ) B + (X23 )B
(R23 )B
= o B (Nd w ) (UB3 UB2 ) + X23 > 2 31/9 (2987 399) + 3:23 >!46:53!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 48
2/51. U hermeti~ki zatvorenim i toplotno izolovanim cilindrima B i C , koji su razdvojeni

slavinom (vidi sliku) nalazi se po!n>5!lh vazduha (idealan gas) stawa 2B)q>21!cbs-!U>511!L*,
odnosno 2C)q>2!cbs-!U>511!L). U krajwem levom delu cilindra C nalazi se adijabatski klip koji moè
da se kre}e u cilindru, ali uz savladavawe sila trewa. Otvarawem slavine, klip se usled razlike
pritisaka kre}e i sa stepenom dobrote lq
e >1/9 sabija vazduh u cilindru C dok se ne uspostavi
mehani~ka ravnoteà. Skicirati procese sa radnim telom na zajedni~kom
Ut dijagramu i odrediti:
a) pritisak i temperaturu u cilindrima B i C u stawu mehani~ke ravnoteè
b) promenu entropije izolovanog termodinami~kog sistema od zadatog po~etnog stawa do stawa
mehani~ke ravnoteè izme|u vazduha u cilindrima B i C
B
C
a)
prvi zakon termodinamike za proces u delu A;! (R 23 ) B = (V23 ) B + (X23 )B !!)2*

prvi zakon termodinamike za proces u delu C;!! (R 23 )C = (V23 )C + (X23 )C !!!)3*
sabirawem jedna~ina (1) + (2) dobija se: (V23 )B = (V23 )C !
UB3 UB2 = UC2 UC3
ili
UB2 + UC2 = UB2 + UC3
)4*
napomena:
po{to su oba cilindra adijabatski izolovana od okoline
(R23 )B = (R23 )C =0.
zapreminski rad koji izvr{i radno telo B i zapreminski rad
koji se izvr{i nad radnim telom C su jednaki, ali suprotni
po znaku (X23 ) B = (X23 )C
{fmlp@fvofu/zv
strana 49
jedna~ina stawa idealnog gasa u delu B na po~etku procesa:

WB2 =
o B NS h UB2
q B2
o B NS h UB3
q B3
q C2
o W NS h UC3
q C3
U
U
WB3 WB2 = o NS h B3 B2 !)7*
q B3 q B2
)8*
jedna~ina stawa idealnog gasa u delu C na kraju procesa:

WC3 =
jedna~ina stawa idealnog gasa u delu C na po~etku procesa:

oC NS h UC2
)6*
oduzimawem (5*!!)5*!dobija se;!
WC2 =
)5*
jedna~ina stawa idealnog gasa u delu B na kraju procesa:

WB3 =
)9*
U
U
WC2 WC3 = o NS h C2 C3
q C2 q C3
oduzimawem )8*!!)9*!dobija se;
!!):*
iz ~iwenice da su leve strane jedna~ina!)7*!i!):*!jednake dobija se:

UB3 UB2
U
U
> C2 C3
q B3 q B2 q C2 q C3
UB3 + UC3
U
U
> B2 + C2 !
qy
q B2 q C2
)21*
UB3 UC3
U
U
> B2 + C2
+
q B3 q C3
q B2 q C2
kada se u jedna~inu )21* uvrsti jedna~ina )4* dobija se:

UB2 + UC2
U
U
U + UC2
511 + 511
> B2 + C2
qy!>! B2
=
UB2 UC2
511
511
qy
q B2 q C2
+
+
6
q B2 q C2
21 21
2 21 6
qy!> 2/93 21 6 Qb
napomena:!
qB3!>!qC3>!qy!(uslov mehani~ke ravnoteè na kraju procesa)
{fmlp@fvofu/zv

q
UC3l = UC2 C3l
q C2
UC3l UC2
lq
e =
UC3 UC2
UC3> 511 +
strana 50
2/93 21 6
= 511
2 21 6
2/5 2
2/5
UC3 = UC2 +
>585/7!L
UC3l UC2
lq
e
585/7 511
>5:4/4!L
1/9
iz jedna~ine!)4*!!!!!
UB3 = UB2 + UC2 UC3 = 511 + 511 5:4/4 = 417/8 L
b)
TTJ!>!TSU!,!Tplpmjob!>!///!>!2/15!
Tplpmjob>!1!
lK
L
lK
L
(adijabatski procesi u oba cilindra)
TSU!>! T B + T C >!///>!1/9:!,!1/26!>!2/15!
417/8
2/93 216
UB3
q
1/398 mo
Shmo B3 > 5 2 mo
UB2
qB2
511
21 216
>1/9:! lK
5:4/4
2/93 21 6
UC3
q
1/398 mo
Shmo C3 > 5 2 mo
UC2
qCB2
511
2 21 6
>1/26! lK
!TB!> nB dqmo
TC!> nC dqmo
lK
L
qB2
3C
U
3lC
qy
qC2
2B
2C
UB2>UC2
3B
3lB
t
{fmlp@fvofu/zv
strana 51
2/52/!Geometrijski identi~ni, adijabatski i bez trewa poktretni klipovi hermeti~ki zaptivaju dva
horizontalno postavqena, toplotno izolovana, nepokretna cilindra. Klipovi su me|usobno spregnuti
preko sistema zup~astih letvi, odnosno preko fiksnog i bez trewa pokretnog zup~anika (slika). U
levom cilindru )B*- nalazi se 1/9!lh sumpor dioksida (idealan gas), a u desnom cilindru )C* 1/9!lh
kiseonika (idealan gas). U polaznom poloàju, sumpor-dioksid se nalazi u stawu B2)qB2>1/23!NQbUB2>411!L*- a kiseonik u stawu C2!)qC2>1/19!NQb-!UC2>411!L*. Odrediti koli~inu elektri~ne
energije koju bi elektri~ni greja~ H trebao da preda sumpor-dioksidu, da bi se temperatura kiseonika
snizila do UC3>393!L/
H
qB
qbnc
QC
jedna~ina stawa idealnog gasa C na po~etku procesa:! q C2 WC2 = nC S hC UC2

WC2 =
nC S hC UC2
q C2
1/9 371 411

1/19 21 7
>1/89!n4
U
q
zakon kvazistati~ke adijabatske promene stawa gasa!C;!!!! C2 = C2
q C3 UC3
q C3
U
= q C2 C3
UC2
= 1/19 21 7
2/5
393 2/5 2
>! 1/75 21 6 Qb
411
jedna~ina stawa idealnog gasa C!na kraju procesa:!!!! q C3 WC3 = nC S hC UC3

WC3 =
nC S hC UC3
q C3
1/9 371 393

1/755 21 6
>1/:2!n4
prvi zakon termodinamike za proces u delu C;!!!!!! (R 23 )C = (V23 )C + (X23 )C
(X23 )C >! nC d wC (UC3 UC2 ) > 1/9 1/76 (393 411) >!:/47!lX
{fmlp@fvofu/zv
strana 52
(X23 )B >! (X23 )C >!:/47!lX

jedna~ina stawa idealnog gasa A na po~etku procesa: q B2 WB2 = n B S hB UB2
WB2 =
n B S hB UB2
q B2
1/9 241 411

1/23 21 7
>1/37!n4
WB3!!WB2!>!WC3!!WC2!
uslov jednakih promena zapremina:

WB3!>!WB2!,!WC3!!WC2
WB3>1/37!,!1/:2!!1/89!>!1/4:!n4
jedna~ina stati~ke ravnoteè za idealan gas!C!na kraju procesa:

qC3!>!qbnc!!q{vqbojl!
q{vqbojl!>!qbnc!!qC3!>!2!!1/75!>!1/47!cbs
jedna~ina stati~ke ravnoteè za idealan gas!B!na kraju procesa:

qB3!>!qbnc!,!q{vqbojl!
qB3!>!2!,!1/47!>!2/47!cbs
jedna~ina stawa idealnog gasa!B!na kraju procesa:!! q B3 WB3 = n B S hB UB3

UB 3 =
q B3 WB3 2/47 21 6 1/4:

>621!L
=
n B S hB
1/9 241
prvi zakon termodinamike za proces u delu!B;!!!!! (R 23 ) B = (V23 ) B + (X23 )B
(R23 )B > n B d wB (UB3 UB2 ) + (X23 )B
= 1/9 1/56 (621 411) + :/47 >95/:7!lX
{fmlp@fvofu/zv
strana 53
2/53/ U toplotno izolovanom spremniku zapremine W>1/4!n4- nalazi se idealan gas B)Sh>394!K0lhLdw>821!K0lhL-!q>2!cbs-!U>3:4!L*/ Gre{kom je u ovaj spremnik pu{tena izvesna koli~ina idealnog gasa
C tako da je nastala me{avina idealni gasova stawa 2)q>2/49!cbs-!U>431!L*/ Da bi se saznalo koji je
gas u{ao u spremnik izmerena je ukupna masa me{avine nB,nC>1/573!lh, a zatim je me{avina
zagrejana to temperature od U3>464!L. Za ovo zagrevawe je utro{eno R23>21/4!lK toplote. Odrediti
koli~inu )nC* i vrstu )Sh-!dw* dodatog gasa C.
q B WB = n B S hB UB
jedna~ina stawa idealnog gasa A pre me{awa:

nB =
qB W
2 21 6 1/4
=
= 1/473 lh
S hB UB
394 3:4
nC!>)nB!!,!nC!*!!nB!>!1/573!!1/473!>1/2!lh
koli~ina dodatog gasa:
jedna~ina stawa me{avine idealnih gasova B,C pre zagrevawa, stawe (1):
2 q2 W
n B S hB
S hC =
q2 WB = n B S hB + nC S hC U2
nC U2
S hC =
K
2 2/49 21 6 1/4
1/473 394 >37:/4!
1/2
431
lhL
prvi zakon termodinamike za proces zagrevawa me{avine: R 23 = V23 + X23

R 23 = (n B d wB + nC d wC ) (U3 U2 )
d wC =
d wC =
2
nC
R23

n B d wB
U3 U2
2 21/4 21 4
K
1/473 821 >662
1/2 464 431

lhL
{fmlp@fvofu/zv
strana 54
2/54!U adijabatski izolovanom sudu sa nepropusnim i adijabatskim pregradnim zidom odvojeno je B)O3W>8!n4-!q>5!cbs-!U>394!L* od C)DP3-!W>!5!n4-!q>9!cbs-!U>684!L*/ Izvla~ewem pregradnog zida gasovi }e
se izme{ati. Odrediti:
a) temperaturu )U+* i pritisak )q+* dobijene me{avine
b) dokazati da je proces me{awa O3!i!DP3 nepovratan
!B
a)
!C
jedna~ina stawa idealnog gasa B pre me{awa: q B WB = n B S hB UB

nB =
q B WB
5 21 6 8
=
= 44/42 lh
S hB UB
3:8 394
jedna~ina stawa idealnog gasa C pre me{awa: q C WC = nC S hC UC

nC =
q C WC
9 21 6 5
=
= 3:/66 lh
S hC UC
29: 684
prvi zakon termodinamike za proces me{awa:

V23>1
R 23 = V23 + X23
V2 = V 3
U+ =
n B d wB UB + nC d wC UC
44/42 1/85 394 + 3:/66 1/77 684
=
>522!L
n B d wB + nC d wC
44/42 1/85 + 3:/66 1/77
jedna~ina stawa me{avine idealnih gasova u trenutku uspostavqawa

toplotne ravnoteè: q + (WB + WC ) = n B S hB + nC S hC U +
q+ =
(n B S hB + nC S hC ) U
WB + WC
(44/42 3:8 + 3:/66 29:) 522

8+5
> 6/89 21 6 Qb
{fmlp@fvofu/zv
strana 55
pritisak gasne me{avine q+ se moè odrediti i primenom

Daltonovog zakona q+!> q +B + q C+ pri ~emu q +B i q C+ imaju
slede}a zna~ewa:
napomena:
q +B pritisak gasa B u gasnoj me{avini u trenutku

dostizawa toplotne ravnoteè
q C+
pritisak gasa C u gasnoj me{avini u trenutku

dostizawa toplotne ravnoteè
jedna~ina stawa idealnog gasa B u trenutku uspostavqawa toplotne

q +B (WB + WC ) = n B S hB U +
ravnoteè:
q +B =
n B S hB U +
WB + WC
44/42 3:8 522

= 4/81 21 6 !Qb
8+5
jedna~ina stawa idealnog gasa C u trenutku uspostavqawa toplotne

q C+ (WB + WC ) = nC S hC U +
ravnoteè:
q C+ =
nC S hC U +
WB + WC
3:/66 29: 522

= 3/19 21 6 !Qb
8+5
b)
TTJ!>!TSU!,!Tplpmjob!>!///!>23/95!
Tplpmjob>!
R23
lK
= 1!
L
Up
lK
!?1
L
(sud izolovan od okoline)
TSU!>TB!,!TC>!///>!24/78!!1/94!>23!/95!
lK
L
W + WC
U
+ S hB mo B
TB!> n B g (U- w ) !> n B d wB mo
U
WB
B
>
522
8+5
lK
TB!> 44/42 1/85 mo

+ 1/3:8 mo
>24/78!
394
8
L
W + WC
U
+ S hC mo B
TC!> nC g (U- w ) !> nC d wC mo
UC
WC
>
522
8+5
lK
TC!> 3:/66 1/77 mo

+ 1/29: mo
>!1/94!
L
684
5
{fmlp@fvofu/zv
strana 56
2/55. Toplotno izolovan sud podeqen je izolovanom pregradom na dva dela (slika). U delu B zapremine
WB>2/6!n4 nalazi se vodonik (idealan gas) stawa B)qB>1/3!NQb-!UB>3:4!L*/ U delu C zapremine
WC>1/5!n4, nalazi se azot stawa C)qC>1/4!NQb-!nC>2!lh*. U jednom trenutku sa pregrade se uklawa
izolacioni nepropusni sloj sa pregrade, ~ime ona postaje toplotno ne izolovana polupropustqiva
membrana, kroz koju mogu da prolaze samo molekuli vodonika. Odrediti
a) promenu entropije sistema tokom procesa koji po~iwe uklawawem sloja pregrade i traje do
uspostavqawa toplotne ravnoteè u sudu
b) pritisak u delu suda B i delu suda C na kraju ovog procesa
B
a)

nB =
q B WB
1/3 21 7 2/6
=
= 1/36 lh
S hB UB
5268 3:4

UC =
q C WC
1/4 21 7 1/5
=
>515!L
S hC nC
3:8 2

V23>1
R 23 = V23 + X23
V2 = V 3
U+ =
n B d wB UB + nC d wC UC
1/36 21/5 3:4 + 2 1/85 515
>428/7!L
=
n B d wB + nC d wC
1/36 21/5 + 2 1/85
Tplpmjob>!
R23
lK
= 1!
Up
L
lK
!?1
L
(sud izolovan od okoline)
TSU!>TB!,!TC>!///>!1/57!!1/29!>1/39!
lK
L
{fmlp@fvofu/zv
strana 57
W + WC
U
TB!> n B g (U- w ) !> n B d wB mo
+ S hB mo B
UB
WB
>
428/7
2/6 + 1/5
lK
+ 5/268 mo
TB!> 1/36 21/5 mo
>1/57!
L
3:4
2/6
W
U
+ S hC mo C
TC!> nC g (U- w ) !> nC d wC mo
U
WC
C
>
428/7
lK
TC!> 2 1/85 mo
>!1/29!
L
515
b)
jedna~ina stawa idealnog gasa B u trenutku uspostavqawa toplotne
ravnoteè:
q +B (WB + WC ) = n B S hB U +
q +B =
n B S hB U +
WB + WC
q +B
1/36 5268 428/7

= 2/85 21 6 !Qb
2/6 + 1/5
pritisak vodonika u sudu A i istovremeno parcijalni pritisak

vodonika gasa ugasnoj me{avini (vodonik +azot) u delu suda B u
trenutku dostizawa toplotne ravnoteè
jedna~ina stawa idealnog gasa C u trenutku uspostavqawa toplotne

q C+ WC = nC S hC U +
ravnoteè:
q C+ =
nC S hC U +
q C+
WC
2 3:8 428/7
= 3/47 21 6 !Qb
1/5
parcijalni pritisak azota gasnoj me{avini (vodonik +azot) u delu

suda C u trenutku dostizawa toplotne ravnoteè
(qC )3 > q +B + q C+ = 2/85 21 6 , 3/47 21 6 > 5/2 21 6 Qb

(qC )3
pritisak u sudu C u trenutku dostizawa toplotne ravnoteè
{fmlp@fvofu/zv
strana 58
2/56/ Adijabatski izolovan termodinami~ki sistem prikazan na slici ~ine:

zatvoren rezervoar )B* stalne zapremine WB>1/4!n4, u kojem se nalazi
kiseonik (idealan gas) stawa B)qB>3/7!cbs-!UB>411!L*
zatvoren vertikalni cilindar )C* sa bez trewa pokretnim klipom, u kojem se
nalazi nC>!2!lh metana (idealan gas) stawa C)qC>3!cbs-!UC>511!L*/
(pokretni klip svojom teìnom obezbe|uje stalan pritisak gasa)
Otvarawem ventila dolazi do me{awa gasova. Smatraju}i da pri me{awu gasova ne}e do}i do hemijske
reakcije (eksplozija) odrediti:
a) rad koji izvr{i klip za vreme procesa me{awa
b) promenu entropije ovog adijabatski izolovanog sistema za vreme procesa me{awa
b*

nB =
q B WB
3/7 21 6 1/4
=
= 2 lh
S hB UB
371 411

WC =
nC S hC UC
qC
2 631 511
3 21 6
>2/15!n4
prvi zakon termodinamike za proces me{awa: !!R23!>!V23!,!X23
1> n B d wB U + + nC d wC U + [n B d wB UB + nC d wC UC ] + X23
izra~unavawe zapreminskog rada:
)2*
X23!>! q C W + WB WC !! )3*
jedna~ina stawa dobijene me{avine idealnih gasova:

q C W + = n B S hB + nC S hC U +
)4*
{fmlp@fvofu/zv

)4*
W+ =
strana 59
(n B S hB + nC S hC ) U +
qC
ovu jedna~inu uvrstimo u jedna~inu (2):
n B S hB + nC S hC U +
X23 = q C
WB WC
qC
ovu jedna~inu uvrstimo u jedna~inu )2* odakle se nakon sre|ivawa dobija:

n B d wB UB + n C d wC UC + q C (WB + WC )
U+ =
n B d wB + n C d wC + n B S hB + n C S hC
U+ =
2 1/76 411 + 2 2/93 511 + 3 21 6 21 4 (1/4 + 2/15 )

>477/6!L
2 1/76 + 2 2/93 + 2 1/37 + 2 1/63
(2 371 + 2 631) 477/6 >2/54!n4
)4*
W+ =
)3*!
X23 = 3 21 6 21 4 [2/54 1/4 2/15 ] >29!lK
3 21 6
b)
Tplpmjob>!
R23
lK
= 1!
Up
L
lK
L
(sud i cilidar izolovani od okoline)
TSU!>TB!,!TC>!///>!1/647!,!1/118!>1/654!
U+
W+
+ S hB mo
TB> n B d wB mo
UB
WB
U
W+
TC> nC d wC mo
+ S hC mo
UC
WC
lK
L
> 2 1/76 mo 477/6 + 1/37 mo 2/54 >1/647 lK
L
411
1/4
= 2 2/93 mo 477/6 + 1/63 mo 2/54 >1/118! lK
L
511
2/15
{fmlp@fvofu/zv
strana 60
2/57/ Termodinami~ki sistem prikazan na slici ~ine:

zatvoren rezervoar )B* stalne zapremine WB>1/37!n4, u kojem se nalazi
kiseonik (idealan gas) stawa B)qB>5!cbs-!UB>511!L*
zatvoren rezervoar )C* stalne zapremine WC>1/37!n4 u kojem vlada apsolutni
vakum
okolina stalne temperature Up>399!L
Otvarawem ventila kiseonik se {iri i u toku procesa {irewa okolini preda
25/5!lK toplote.
a) odrediti pritisak kiseonika nakon {irewa
b) dokazati da je proces {irewa kiseonika nepovratan.
B
a)
jedna~ina stawa idealnog gasa B pre {irewa: q B WB = n B S h UB2

nB =
q B WB
5 21 6 1/37
=
= 2 lh
S hB UB2
371 511
prvi zakon termodinamike za proces {irewa:

R 23 = n d w (UB3 UB2 )
UB3 = UB2 +
R 23 = V23 + X23
R 23
25/5
= 511
>491!L
n dw
2 1/83
jedna~ina stawa idealnog gasa B nakon {irewa: q B3 (WB + WC ) = n B S h UB3

q B3 =
n B S h UB 3
WB + WC
2 371 491
>! 2/: 21 6 Qb
1/37 + 1/37
b)
TTJ!>!TSU!,!Tplpmjob!>!///!>1/258,1/16!>!1/2:8!
Tplpmjob>!
lK
!?!1
L
R 23
25/5
lK
=
>1/161!
L
Up
399
U
q
TSU> n B d q mo B3 S hmo B3
UB2
QB2
491
2/:
lK
> 2 1/:2 mo
1/37 mo
>1/258
L
511
5
{fmlp@fvofu/zv
strana 61
2/58/!Adijabatski izolovan sud podeqen je nepropusnom i adijabatskom membranom na dva dela WB>1/4!n4
i WC>1/6!n4 (slika). U delu B nalazi se nB>1/6!lh kiseonika (idealan gas) temperature UB>411!L, a u
delu C!nC>2!lh sumpor-dioksida (idealan gas) temperature UC>641!L. U delu A kiseonik po~iwe da se
me{a ventilatorom snage
41!X/ Membrana je projektovana da pukne kada razlika pritisaka prema{i q>73!lQb i u tom trenutku se
iskqu~uje ventilator. Odrediti:
a) vreme do pucawa membrane
c* temperaturu i pritisak nastale me{avine posle pucawa membrane, a po uspostavqawu
termodinami~ke ravnoteè
X23
!C
b*
q C WC = nC S hC UC
jedna~ina stawa idealnog gasa C:

nC S hC UC
qC =
WC
2 241 641
> 2/49 21 6 Qb
1/6
q = q B3 q C
uslov pucawa membrane:

6
q B3 = q C + q = 2/49 21 + 1/73 21 > 3 21 !Qb

jedna~ina stawa idealnog gasa B neposredno pred pucawe membrane:
q W
3 21 6 1/4
UB 3 = B 3 B =
>572/6!L
q B3 WB = n B S hB UB3
n B S hB
1/6 371
prvi zakon termodinamike za proces u delu A (za vreme rada ventilatora)
R 23 = V23 + XU23
XU23 = V23
XU23 = n B d wB (UB3 UB2 ) = 1/6 1/76 (572/6 411) >63/6!lK

=
XU23
X U23
63/6
. 41 21 .4
>!2861!t
{fmlp@fvofu/zv
strana 62
b)
V23>1
R 23 = V23 + X23
V2 = V 3
V2 = n B d wB UB3 + nC d wC UC
U+ =
n B d wB UB3 + nC d wC UC
1/6 1/76 572/6 + 2 1/56 641
>612/4!L
=
n B d wB + nC d wC
1/6 1/76 + 2 1/56

q+ =
(n B S hB + nC S hC ) U
WB + WC
(1/6 371 + 2 241) 612/4 > 2/74 21 6 Qb

1/4 + 1/6
2/59/!Adijabatski izolovan sud podeqen je nepropustqivom i adijabatskom membranom na dva dela WB>1/4
n4!i!WC>1/6!n4 (vidi sliku). U delu B nalazi se nB>1/6!lh kiseonika (idealan gas) temperature UB>411
L, a u delu C!nC>2!lh sumpor-dioksida (idealan gas) temperature UC>461!L/ Me{awe kiseonika se obavqa
ventilatorom pogonske snage 41!X, sumpor-dioksida ventilatorom pogonske snage 56!X. Membrana je
projektovana tako da pukne kada razlika pritisaka prema{i q75/3!lQb i u tom trenutku se iskqu~uju
oba ventilatora. Odrediti:
a) vreme do pucawa membrane
b) temperaturu i pritisak nastale me{avine posle pucawa membrane, a po uspostavqawu
termodinami~ke ravnoteè
B
)XU23*B
C
)XU23*B
{fmlp@fvofu/zv
strana 63
b*

prvi zakon termodinamike za proces u delu!B;!!! (R 23 ) B = (V23 ) B + X U23
n B d wB (UB3 UB2 ) = X U23
)2*
prvi zakon termodinamike za proces u delu!C;! (R 23 )C = (V23 )C + X U23
nC d wC (UC3 UC2 ) = X U23
)3*
X U23
n d (UB3 UB2 )
B
> B wB
!!!!!)4*
deqewem jedna~ina!)2*!i!)3*!dobija se;!
nC d wC (UC3 UC2 )

X U23
C
jedna~ina stawa idealnog gasa!C!neposredno pred!pucawa membrane:
nC S hC UC3
q C3 WC = nC S hC UC3
q C3 =
)5*
WC
jedna~ina stawa idealnog gasa!B!neposredno pred!pucawa membrane:
n B S hB UB3
q B3 =
)6*
q B3 WB = n B S hB UB3
WB
oduzimawem jedna~ina!)6*!i )5*!dobija se:
n B S hB UB3 nC S hC UC3
q B 3 q C3 =
WB
WC
uslov pucawa membrane:
q = q B3 q C3
)7*
)8*
kombinovawem jedna~ina!)4*-!)7*!i!)8*!dobija se:

UB3!>!577/26!L
UC3!>!641!L
vra}awem UB3!u jedna~inu!)2*!ili UC3!u jedna~inu )3*!dobija se:

n B d wB (UB3 UB2 ) 1/6 1/76 (577/26 411)
=
=
>2911!t
41
X U23
{fmlp@fvofu/zv
strana 64
b)
V23>1
R 23 = V23 + X23
V2 = V 3
V2 = n B d wB UB3 + nC d wC UC3
U+ =
n B d wB UB3 + nC d wC UC3
1/6 1/76 577/26 + 2 1/56 641
=
>614/3!L
n B d wB + nC d wC
1/6 1/76 + 2 1/56

q+ =
(n B S hB + nC S hC ) U (1/6 371 + 2 241) 614/3

> 2/75 21 6 Qb
=
WB + WC
1/4 + 1/6
{fmlp@fvofu/zv

zadaci za ve`bawe:
strana 65
)2/5:/!2/61/*
2/5:/ Verikalni cilindar unutra{weg pre~nika e>361!nn,

adijabatski izolovan od okoline, zatvoren je sa gorwe strane bez
trewa pokretnim adijabatskim klipom mase nl>61!lh. Klip na sebi
nosi oprugu zanemarqive teìne, linearne karakteristike l>231
O0dn3 i u po~etnom poloàju udaqen je od dna cilindra {>511!nn
(slika). Pritisak okoline iznosi qp>2!cbs/ U cilindru se nalazi
vazduh (idealan gas) temperature U2>3:4!L. Na oprugu se odozgo
po~iwe spu{tati teg nbtf!nU>411!lh/ Od trenutka kada teg dodirne
opruga , on po~inwe oprugu sa klipom potiskivati na dole,
istovremeno sabijaju}i oprugu i gas u cilindru. Odrediti
a) za koliko se spusti klip ){* a koliko sabije opruga )m* do
trenutka kada sila u uètu postane jednaka nuli (stawe 2)
b) do koje temperature bi trebalo zagrejati vazduh stawa 2 da bi
klip vratili u prvobitni poloàj i koliko toplote je za to
potrebno dovesti
nu
m
{
e
a) {>21:!nnb) U>563/9!L-
m>356!nn
R>4/2!lK
2/61/ Cilindar je napravqen prema slici. Slobodno

pomi~ni klip zanemarqive mase, optere}en tegom mase
nU>311!lh, nalazi se u po~etnom poloàju na kao na
slici. U cilndru se nalazi vazduh po~etne temperature
U2>634!L koji se hladi predaju}i kroz zidove cilindra
toplotu okolini stawa P)qp>2!cbs-!!Up>3:4!L* sve do
uspostavqawa toplotne ravnoteè sa okolinom.
Odrediti:
a) pri kojoj temperaturi vazduha u cilindru }e klip
dodirnuti oslonac (stawe 2)
b) pritisak gasa na po~etku i kraju procesa
c) koli~inu toplote koju vazduh preda okolini tokom
procesa 123
nu
{
e>291!nn
E>311!nn
{
e
{>461!nn
{>261!nn
a) U3!>456/7!L
b) q2!>2/73!cbs-!q4!>2/48!cbs
c) R24!>!4/27!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 66

(OTVOREN TERMODINAMI^KI SISTEM)
2/62/ Vazduh (idealan gas) struji stacionarno kroz vertikalnu
cev visine 4/7!n, konstantnog popre~nog preseka, masenim
protokom od n >411!lh0i (slika). Cev je toplotno izolovana

od okoline, a u cevi je instaliran greja~ koji vazduhu predaje
toplotu. Stawe vazduha na ulazu u cev odre|eno je veli~inama
stawa 2)q2>2/3!cbs-!U2>3:4!L-!x>5/6!n0t*, a na izlazu 3)q3>2
cbs!U3>472!L*. Odrediti:
a) brzinu vazduha na izlazu iz cevi
c* toplotni protok koji greja~ saop{tava vazduhu
{3{2
a)
jedna~ina stawa idealnog gasa na ulazu u cev:

q2 w 2 = S h U2
S h U2
w2 =
q2
398 3:4
2/3 21 6
>1/8118!
n4
lh
q 3 w 3 = S h U3
jedna~ina stawa idealnog gasa na izazu iz cevi:

w3 =
S h U3
q3
398 472
2 21 6
>2/1472!
n4
lh
x2
jedna~ina kontinuiteta:
x 3 = x2
e23
e 3
x3 3
5
5
=
w2
w3
w3
n
2/1472
= 5/6
>7/76!
w2
1/8118
t
b)
prvi zakon termodinamike za proces u cevi:! R 23 = I23 + X U23 + Fl23 + Fq23
x 33 x 23
+ n ({ 3 {2 )
3
411
411 7/76 3 5/6 3
411
=
2 21 4 (472 3:4) +
+
4/7 >6779!X
4711
4711
3
4711
R 23 = n d q (U3 U2 ) + n
R 23
{fmlp@fvofu/zv
strana 67
2/63/ U toplotno izolovanoj komori me{aju se tri struje idealnih gasova: kiseonik B) n >7!lh0t-!q>1/29
NQb-!u>361pD*- azot C) n >4!lh0t-!q>1/44!NQb-!u>6:1pD* i ugqenmonoksid D) n >3!lh0t-!q>1/49!NQbu>551pD*/ Pritisak dobijene sme{e na izlazu iz komore q+>1/2!NQb/!Zanemaruju}i promenu kineti~ke
energije kao i potencijalne energije, odrediti:
a) temperaturu )U+* i zapreminski protok ( W + ) dobijene sme{e
c* promenu entropije sistema za proces me{awa
B
C
me{avina
D
a)
prvi zakon termodinamike za proces u me{noj komori:
R 23 = I23 + X U23 + Fl23 + Fq23
I2 = I3
I2 = n B d qB UB + nC d qC UC + nD d qD UD
I3 = n B d qB U + + nC d qC U + + nD d qD U +
U =
n B d qB UB + nC d qC UC + nD d qD UD
n B d qB + nC d qC + nD d qD
U+ =
7 1/:2 634 + 4 2/15 974 + 3 2/15 824

= 76:/7!L
7 1/:2 + 4 2/15 + 3 2/15
jedna~ina stawa idealne gasne me{avine na izlazu iz komore za me{awe:
q + W + = n B S hB + nC S hC + nD S hD U +
n B S hB + nC S hC + nD S hD U +
(7 371 + 4 3:8 + 3 3:8) 76:/7
W+ =
=
+
q
2 21 6
W + = 31 !
n4
t
{fmlp@fvofu/zv
strana 68
b)
jedna~ina stawa idealnog gasa B u nastaloj me{avini:
q +B
n B S hB U +
W
7 371 76:/7
>1/62 21 6 !Qb
31
jedna~ina stawa idealnog gasa C u nastaloj me{avini:
q C+ =
nC S hC U +
W
nD S hD U +
W
lX
L
T SU > T B , TC , TD >!///>4/34!,!2/44!,!2/6:!>!7/26!
q +D W + = nD S hD U +
3 3:8 76:/7
>1/31 21 6 !Qb
31
Ttj > T SU , Tp >!///!>7/26!
q C+ W + = nC S hC U +
4 3:8 76:/7
>1/3: 21 6 !Qb
31
jedna~ina stawa idealnog gasa D u nastaloj me{avini:

q +D
q +B W + = n B S hB U +
lX
L
R23
lX
Tp =
>1!
L
Up
(adijabatski izolovana komora za me{awe)
q+
U+
T B = g (q- U ) = n B . d qB mo
S hB mo B
UB
qB
76:/7
1/62 21 6
lX
T B > 7 1/:2 mo
1/37 mo
= 4/34
7
L
634
1/29 21
q+
U+
TC > g (q- U ) > nC /! d qC mo
S hC mo C >
UC
q C
76:/7
1/3: 21 6
lX
>2/44!
TC > 4 2/15 mo
1/3:8 mo
7
L
974
1/44 21
q+
U+
TD > g (q- U ) > nD /! d qD mo
S hC mo D
UD
qD
>
76:/7
1/31 21 6
1/3:8 mo
TD > 3 2/15 mo
824
1/49 21 7
>2/6:! lX
{fmlp@fvofu/zv
strana 69
2/64/ Ludi nau~nik tvrdi da je mogu}e, bez izmene toplote i/ili rada sa okolinom, struju vazduha stawa
2) n >2!lh0t-!q>4!cbs-!U>3:4!L* razdvojiti na dve struje. Struju 2 stawa 3)q>3/8!cbs-!U>444!L* i struju 3

stawa 4)q>3/8!cbs-!U>384!L*/ Dokazati da je ludi nau~nik u pravu. Zanemariti promene kineti~ke i
potencijalne energije vazduha.
prvi zakon termodinamike za proces u razdelnoj komori:
R 23 = I23 + X U23 + Fl23 + Fq23
n2 d q U2 > n3 d q U3 + n4 d q U4
jedna~ina kontinuiteta:
I2 = I3
)2*
n2 = n3 + n4
)3*
kombinovawem jedna~ina!)2*!j!)3*!dobija se:
n3 >1/44!
lh
lh
-! n4 >1/78!
t
t
drugi zakon termodinamike za proces u razdelnoj komori:
Ttj > T SU , Tp >!///!>36/7!
X
L
T SU > T 3 , T 4 >!///>63/85!38/25!>!36/7!
X
L
R23
X
Tp =
>1!
Up
L
(adijabatski izolovana komora za me{awe)
U
q
T 3 = g (q- U ) = n3 . d q mo 3 S h mo 3
U2
q2
444
3/8
X
T 3 > 1/44 2 mo
1/398 mo
= 63/85
L
3:4
4
U
q
T 4 = g (q- U ) = n4 . d q mo 4 S h mo 4
U2
q2
384
3/8
X
T 4 > 1/77 2 mo
1/398 mo
= 38/25
3:4
L
4
Kako je Ttj ?!1, ovaj proces je mogu} pa je ludi nau~nik u pravu.
{fmlp@fvofu/zv
strana 70
!2
2/65/ [ire}i se u gasnoj turbini, tok vazduha (idealan gas), mewa
R23
svoje toplotno stawe od stawa 2) W 2>1/3!n40t- q>21!cbs-!U>691!L*!,
na ulazu u turbinu, do stawa 3) W 3>2/3!n40t-!q>2!cbs*- na izlazu iz

we. Tokom {irewa usled neidealnog toplotnog izolovawa turbine,
toplotni protok sa vazdu{nog toka na okolni vazduh iznosi 29!lX.
Zanemaruju}i promene kineti~ke i potencijalne energije vazdha ,
odrediti:
a) snagu turbine
b) dokazati da je proces u turbini nepovratan (temperatura okoline
iznosi Up>3:4!L)
XU23
!3
a)
jedna~ina stawa idealnog gasa na ulazu u turbinu:
q2 W 2 = n S h U2
q W 2 21 21 6 1/3
lh
n= 2
=
>2/3!
S h U2
398 691
t
jedna~ina stawa idealnog gasa na izlazu iz turbine:
U3 =
q3 W 3
2 21 6 2/3
>459/5!L
398 2/3
q 3 W 3 = n S h U3
Sh n
prvi zakon termodinamike za proces u turbini:
R 23 = I23 + X U23 + Fl23 + Fq23
X U23 = R23 I23 = R23 n dq (U3 U2) > 29 2/3 2 (459/5 691) >371!lX
b)
Ttj > T SU , Tp >!///!>72/5!,!292/5!>353/9!
X
?!1
L
X
29
R23
Tp =
=
>72/5!
Up
3:4
L
U
q
T SU = T23 = g (q- U ) = n . d q mo 3 S h mo 3
U2
q2
T SU > 2/3 2 mo
X
459/5
2
1/398 mo = 292/5
691
21
L
{fmlp@fvofu/zv
strana 71
2/66/!U dvostepenoj gasnoj turbini ekspandira n >3!lh0t vazduha (idealan gas) od po~etnog pritiska
q2>71!cbs!do krajweg pritiska q5>21!cbs. Nakon ekspanzije u prvom stepenu turbine vazduh se uvodi u
me|uzagreja~ u kome se izobarski zagreva do temperature U2>U4>911!L/ Ekspanzije u oba stepena su
adijabatske i kvazistati~ke. Zanemariti promene potencijalne i kineti~ke energije. Skicirati
proces u qw i Ut koordinatnim sistemima i odrediti:
a) pritisak u me|uzagreja~u tako da snaga dvostepene turbine bude maksimalna
b) snagu dvostepene turbine u tom slu~aju
2
XU23
3
4
R34
XU45
5
q
U
2
5
w
a)
Q = X U23 + X U 45 = n d q (U2 U3 + U4 U5 ) !>!///
q2 U2 2
=
q3 U3
U 2
q3 = q2 3 >qy
U2
U 2
q4 = q5 4 >qy
U5
q4 U4 2
=
q5 U5
)2*
)3*
{fmlp@fvofu/zv
strana 72
kombinovawem jedna~ina (1) i (2) dobija se:
U 2
U 2
q2 3
> q5 4
U2
U5
U U q
U3 = 4 2 2
U5 q5
q2 U4 U2 2
=
q5 U5 U3
U4 U2 q2
Q = n dq U2

+ U4 U5
U5 q5
q
U5 = U4 U2 2
q5
71 216
> 911 911

21 216
911 911 71 216

U3 =
72:/44 21 216
U4 U2
U5 U3
U U q
Q
4
2 2
2
= n dq
3
q
U5
U5
U U q
4
2 2

2 = 1
3
U5
q5
Q
=1
U5
q2

q
5
22/5
2/5
22/5
2/5
q
U5 = U4 U2 2
q5
>72:/44!L
>72:/44!L-
2/5
U 2
72:/44 2/5 2
>35/6!cbs
q3 = q2 3 > 71 216
911
U2
b)
Qnby = 3 2 (911 72:/44 + 911 72:/44) >833/79!lX
{fmlp@fvofu/zv
strana 73
2/67/!Kopresor, snage!3!lX-!usisava okolni vazduh (idealan gas) stawa!2)q>2!cbs-!U>3:4!L-! n >1/16

lh0t*!i adijabatski ga sabija do stawa!3/!Nakon toga se vazduh adijabatski prigu{uje do po~etnog
pritiska )q4>q2*. Prira{taj entropije vazduha za vreme adijabatske kompresije i adijabatskog
prigu{ivawa je jednak. Odrediti stepen dobrote adijabatske kompresije. Zanemariti promene
kineti~ke i potencijalne energije vazduha.
2
XU23
prvi zakon termodinamike za proces u otvorenom termodinami~kom sistemu
ograni~enom isprekidanom linijom:
R 24 = I24 + X U24 + Fl24 + Fq24
1 = n d q (U4 U2 ) + X U23
U4 = U2
XU23
= 3:4 +
n d q
3
>444!L
1/16 2
prvi zakon termodinamike za proces u prigu{nom ventilu :
R 34 = I34 + X U34 + Fl34 + Fq34

t23 = t 34
U
q 3 = q2 3
U2
q
U2
= 2
U3l q 3l
lq
e =
d q mo
I3 = I 4
U3>U4
U
q
U3
q
S h mo 3 = d q mo 4 S h mo 4
U2
q2
U3
q3
dq
3Sh
444 31/398
> 2/36 21 6 !Qb

= 2 21 6
3:4
U3l
q
= U2 3l
q2
q3l>q3
2/36
= 3:4
2/5 2
2/5
>423/4!L
U2 U3l
3:4 423/4
>1/59
=
U2 U3
3:4 444
{fmlp@fvofu/zv
strana 74
2/68/!!U turbo kompresorskoj stanici se vr{i dvostepena kvazistati~ka adijabatska kompresija.

Kompresor usisava 6!lnpm0i okolnog vazduha (idelan gas) stawa!2)q>2!cbs-!U>3:4!L* i sabija ga na
neki me|u pritisak pri kojem se daqe hladi do temperature okoline. Nakon toga se vazduh sabija na
kona~ni pritisak 5)q>:!cbs*. Zanemaruju}i promene potencijalne i kineti~ke energije, odrediti:
a) vrednost me|u pritiska )q3>q4*!pri kojem su snage potrebne za oba stepena sabijawa jednake
b) u{tedu u snazi u ovom procesu u odnosu na kompresiju bez me|uhla|ewa, tj. kada bi se kvazistati~ka
adijabatska kompresija od stawa 2)q>2!cbs-!U>3:4!L* do pritiska od :!cbs!vr{ila u jednom stepenu
5
XU45
3
4
R34
XU23
2
a)
prvi zakon termodinamike za proces u kompresoru niskog pritiska:
R 23 = I23 + X U23 + Fl23 + Fq23
X U23 = n d q (U2 U3 ) !!!!!!!)2*
prvi zakon termodinamike za proces u kompresoru visokog pritiska:
R 45 = I45 + X U 45 + Fl 45 + Fq45
X U 45 = n d q (U4 U5 ) !!!!!!!)3*
Kombinovawem uslova zadatka X U23 = X U 45 !i!U2>U4!sa jedna~inama!)2*!i!)3*

dobija se!U3>U5/
q2 U2 2
=
q3 U3
U 2
q3 = q2 3
U2
U 2
q4 = q5 4
U5
q4 U4 2
=
q5 U5
)4*
)5*
{fmlp@fvofu/zv
strana 75
q
U5 = U2 5
q2
deqewem jedna~ina!)4* i!)5*!dobija se:
2/5 2
: 32/5
U5 = 3:4
>512/15!L!>!U3
2
2/5
512/15 2/5 2
>! 4 21 6 Qb!>!q4
q 3 = 2 21
3:4
iz jedna~ine!)4*!
b)
q
U5( = U2 5
q2
:
> 3:4
2
2/5 2
2/5
>659/:3!L
X U > o Nd q (U2 U3 + U4 U5 ) =
6
3:/2 (3:4 512/15 ) >!5/48!LX
4711
X U = X U25 (
potrebna snaga u drugom slu~aju:

X U > o Nd q (U2 U5 ( ) =
X U = X U23 + X U 45
potrebna snaga u prvom slu~aju:
6
3:/2 (3:4 659/:3) >!21/45!LX
4711
X U = X U X U >5/48,21/45!>!6/:8!lX
u{teda u snazi:
5
U
zatvorena povr{ina!!)34553*!predstavqa u{tedu u
snazi ( X U *!koja je ostvarena dvostepenom

kompresijom (u odnosu na jednostepenu kompresiju)
2
t
{fmlp@fvofu/zv
strana 76
2/69/!U dvostepenom kompresoru sa me|uhla|ewem, pri ustaqenim uslovima, sabija se neravnote`no

(nekvazistati~ki) i adijabatski!1/4!lh0t!azota (idealan gas), od polaznog stawa!2)q2>1/2!NQb-!U2>3:4!L*
do stawa!5)q5>1/7!NQb-!U5>561!L*/!Stepeni dobrote prilikom sabijawa u oba stepena su jednaki i iznose
Je = JJe = 1/9 /!Odrediti ukupnu snagu za pogon kompresora i toplotnu snagu koja se odvodi pri hla|ewu
(izme|u dve kompresije), ako se proces me|uhla|ewa odvija pri stalnom pritisku!q3>q4!>!1/4!NQb/
Zanemariti promene kineti~ke i potencijalne energije vazduha i prikazati sve procese na!Ut!dijagramu.
5
XU45
4
3
XU23
R34
2
2

U2 q2
=
U3l q3l
U3l
U2 U3l
U2 U3
U3 = U2
Je =
q
U4
= 4
U5l q 5l
JJe =
U4 U5l
U4 U5
q
= U2 3l
q2
U2 U3l
q
= U4 5l
q4
= 3:4
U5l
U5l = U4 JJe (U4 U5 )
kombinovawem jedna~ina!)2*!i!)3*!dobija se:
Je
4
= 3:4
2
2/5 2
2/5
>512!L
3:4 512
= 539!L
1/9
)2*
)3*
U4>465!L-!U5l>542!L
{fmlp@fvofu/zv
strana 77
R 34 = n (r34 )q=dpotu
odvedena toplota u fazi me|uhla|ewa )34*;
R 34 = n d q (U4 U3 ) = 1/4 2/15 (465 539) >!34/2!lX
R 34 = I25 + X U25 + Fl25 + Fq25
X U25 = R 34 I25 = R 34 n d q (U5 U2 ) > 34/2 1/4 2/15 (561 3:4)
X U25 >83/2!lX
napomena:
ukupna snaga za pogon oba kompresora jednaka je zbiru snaga

potrebnih za pogon kompresora niskog pritiska i kompresora
visokog pritiska tj:! X U25 = X U23 + X U 45
{fmlp@fvofu/zv
strana 78

(PUWEWE I PRA@WEWE REZERVOARA)
2/6:/!Vazduh (idealan gas) stawa!)q>2!cbs-!U>3:1!L) nalazi se u toplotno izolovanom rezervoaru
zapremine!W>1/7!n4/!Toplotno izolovanim cevovodom u rezervoar se uvodi vazduh (idealan gas) stawa
)q>21!cbs-!U>511!L). Tokom procesa u rezervoaru je stalno ukqu~en greja~ snage!3/6!lX/!Kada vazduh u
rezervoaru dostigne stawe!)q>5!cbs-!U>611!L*!prekida se dotok vazduha i iskqu~uje greja~. Odrediti
vreme trajawa procesa puwewa rezervoara kao i maseni protok vazduha koji se uvodi u rezervoar.
q>2!cbs-!U>3:1!L
q>5!cbs-!U>611!L
q>21!cbs-!U>511!L
po~etak:
kraj:
ulaz:
jedna~ina stawa idealnog gasa za po~etak:

nqpd =
q qpd W
S h Uqpd
2 21 6 1/7
>1/83!lh
398 3:1
q ls W = nls S h Uls
jedna~ina stawa idealnog gasa za kraj:

nls =
q qpd W = nqpd S h Uqpd
q ls W
5 21 6 1/7
=
>2/78!lh
S h Uls
398 611
nqp + nvm = nls + nj{
materijalni bilans procesa puwewa:

nvm = nls nqp >2/78!!1/83!>!1/:6!lh
prvi zakon termodinamike za proces puwewa:
R 23 X23 = Vls Vqp + Ij{ Ivm
R 23 = nls d w Uls nqp d w Uqp nvm d q Uvm
R 23 = 2/78 1/83 611 1/83 1/83 3:1 1/:6 2 511 >81/97!lK

=
R 23
R 23
nvm =
81/97
>39/4!t
3/6
nvm 1/:6
h
=
>44/7!
39/4
t
{fmlp@fvofu/zv
strana 79
2/71/!U verikalnom toplotno izolovanom cilindru-!povr{ine popre~nog preseka B>1/2!n3-! nalazi se

vazduh (idealan gas) stawa )U>291pD-!n>1/16!lh), ispod toplotno izolovanog klipa mase koja odgovara
teìni od!31!lO-!a na koji spoqa deluje atmosferski pritisak od!1/2!NQb!(slika). U cilindar se, kroz
toplotno izolovan cevovod, naknadno uvede vazduh stawa!)q>1/5!NQb-!U>651pD-!n>1/2!lh*!{to dovede
do pomerawa klipa (bez trewa)/!Zanemaruju}i promene kineti~ke i potencijalne energije uvedenog
vazduha odrediti koliki rad izvr{i vazduh nad okolinom kao i temperaturu vazduha u cilindru na
kraju procesa.
kraj
z
po~etak
ulaz
Gufh
= 2 21 6 +
po~etak:
U>564!L-!q> q p +
kraj:
ulaz:
q>4!cbs
q>5!cbs-!U>924!L-!n>1/2!lh

Wqpd =
nqpd S h Uqpd
1/16 398 564
4 21 6
materijalni bilans procesa puwewa:
q qpd
31 21 4
>4!cbs-!n>1/16!lh
1/2
q qpd Wqpd = nqpd S h Uqpd
>1/1328!n4
nls = nqp + nvm >1/16!,!1/2!>!1/26!lh
q ls Wls = nls S h Uls !!!)2*

X23 = nls d w Uls nqp d w Uqp nvm d q Uvm
)3*
Wls
X23 =
()
q W eW = q qpd Wls Wqpd
!!!)4*
Wqpd
{fmlp@fvofu/zv
strana 80
kada se jedna~ine )2*!i )4* uvrste u jedna~inu )3* dobija se:
q qpd Wls Wqpd = nls d w

Wls =
Wls =
q ls Wls
nqp d w Uqp nvm d q Uvm
nls S h
nqp d w Uqp + nvm d q Uvm + q qpd Wqpd

q qpd +
dw
q lsbk
Sh
1/16 1/83 564 + 1/2 2 924 + 4 21 6 21 4 1/1328

>1/1:9:!n4
1/83
6
6
4
4 21
4 21 21 +
398
)2*!!! ! Uls =
q ls Wls
4 21 6 1/1:9:
=
>79:/3!L
nls S h
1/26 398
)4*!!!! ! X23 = qqpd Wls Wqpd = 4 216 21 4 (1/1:9: 1/1328) >34/27!lK

2/72/!Kroz toplotno izolovan cevovod, unutra{weg pre~nika!e>21!nn*-!biva uveden azot!)O3-!idealan
gas*!stawa!)U>416!L-!q>1/7!NQb-!x>21!n0t) u toplotno izolovan rezervoar zapremine!W>1/7!n4!!u
kojem se ve} nalazi ugqendioksid!)DP3-!idealan gas) stawa!)q>1/2!NQb-!U>3:4!L*/!Ako se proces
puwewa prekida kada pritisak sme{e u rezevoaru dostigne!1/6!NQb-!odrediti:
a) temperaturu me{avine idealnih gasova u rezervoaru na kraju procesa puwewa
b) promenu entropije sistema za vreme procesa puwewa
c) vreme trajawa procesa puwewa rezervoara
po~etak:
kraj:
ulaz:
q>2!cbs-!U>3:4!L-!DP3
q>6!cbs-!DP3!+!O3
q>7!cbs-!U>416!L-!x>21!n0t-!!O3
a)
x3
!!)2*
1 = nDP3 dwDP3 + nO3 dwO3 Uls nDP3 dwDP3 Uqp nO3 dqO3 Uvm +
jedna~ina stawa me{avine idealnih gasova za zavr{etak puwewa:

q ls W = )nDP3 S hDP3 + nO3 S hO3 * Uls
!!!!
jedna~ina stawa idealnog gasa za )DP3*!po~etak:
!!!!!!!)3*
q qpd W = nDP3 S hDP3 Uqpd
!!!!!!!)4*
{fmlp@fvofu/zv
)4*
nDP3 =
q qpd W
S hDP3 Uqpd
strana 81
=
2 21 6 1/7
>2/19!lh
29: 3:4
kombinovawem jedna~ina!)2*!i!)3*!dobija se:!
Uls>494/7!L-! nO3 >2/:5!lh
b)
Ttjtufn!>!Tubeop!ufmp!,!Tplpmjob!>!///!>:47/4!
Tplpmjob>1!
K
L
K
! (sud adijabatski izolovan od okoline)
L
Tsbeop!ufmp!> TDP3 + TO3 >!///>!2:3!,!855/4!>!:47/4!
K
L
U
W
494/7
K
T DP3 >g)U-!W*> nDP3 dwDP3 mo ls + ShDP3 mo = 2/19 1/77 mo
>2:3!
L
Uqp
W
3:4
O3
q lsbk
U
TO3 >g)U-!Q*> nO3 d qO3 mo ls S hO3 mo

Uvm
q vm
>
494/7
4/79
K
1/3:8 mo
TO3 > 2/:5 2/15 mo
>///>!855/4!
L
416
7
jedna~ina stawa idealnog gasa )O3* za kraj:

3
qO
ls =
nO3 ShO3 Uls

W
q ls3 W = nO3 S hO3 Uls
2/:5 3:8 494/7

> 4/79 216 Qb
1/7
c)
=
nO3
nO3
>///>
2/:5
6/3 214
nO3 = vmb{ x
vmb{ =
>484/2!t
e3
1/123
lh
>///> 7/73 21
> 6/3 214
5
5
t
q vmb{
lh
7 21 6
=
>7/73! 4
S hO3 Uvmb{ 3:8 416
n
{fmlp@fvofu/zv
strana 82
2/73/ U rezervoaru zapremine!W>1/4!n4!nalazi se azot stawa!)q>231!cbs-!U>411!L*/!Ventil na rezervoaru

se brzo otvori, ispusti se izvesna koli~ina azota u atmosferu a zatim se ventil ponovo zatvori, tako da
se moè smatrati da pri takvim uslovima nema razmene toplote izme|u rezervoara i okoline. Ne
posredno po zatvarawu ventila pritisak azota u rezervoaru iznosi!q>71!cbs/!Odrediti:
a) koli~inu azota koja je istekla iz rezervoara )lh* kao i temperaturu azota u rezervoaru neposredno
posle zatvarawa ventila
c* koli~inu toplote koju bi trebalo dovesti preostalom vazduhu u sudu da bi dostigao pritisak koji je je
imao pre pra`wewa )NK*
b*
Promena stawa azota koji se za vreme procesa pra`wewa nalazi u sudu je
kvazistai~ka adijabatska promena, pa se temperatura azota u sudu na kraju
procesa praèwa moè odrediti iz zakona kvazistati~ke adijabatske promene:
Uls qls
=
Uqp qqp
q
Uls = Uqp ls
qqp
71
= 411
231

nqpd =
qqpd W
Sh Uqpd
>357/2!L
q qpd W = nqpd S h Uqpd
231 216 1/4

>51/5!lh
3:8 411

nls =
2/5 2
2/5
q ls W = nls S h Uls
q ls W
71 21 6 1/4
=
>35/74!lh
S h Uls
3:8 357/2
materijalni bilans procesa pra`wewa:

nj{ = nqp nls >51/5!!35/74!>!26/88!lh
b)
2!>!kraj
3
!
)n>35/74!lh-!q>71!cbs-!U>357/2!L*
)n>35/74!lh-!q>231!cbs-!U>@*
jedna~ina stawa idealnog gasa za stawe 2:

U3 =
q3 W = n Sh U3
q3 W 231 21 1/4
=
>5:3/2!L
n Sh
35/74 3:8
R23 = n (r23 )w =dpotu = n dw (U3 U2) > 35/74 1/85 (5:3/2 357/2) >5/59!NK
{fmlp@fvofu/zv
strana 83
ME[AVINE IDEALNIH GASOVA

2/74. Za me{avinu idealnih gasova, kiseonika )B*!i azota!)C), odredititi molsku masu!)Nn*-!gasnu
konstantu!)Shn*-!specifi~ne toplotne kapacitete pri stalnom pritisku!)dqn) i pri stalnoj zapremini
)dwn!*-!eksponent izentropske promene stawa!)n*!kao i parcijalne pritiske komponenata!B!i!C!ako se
me{avina nalazi na
qn>2!cbs!i ako je sastav me{avine zadat na slede}i na~in:
b* hB>1/7-!hC>1/5
c* sB>1/3-!sC>1/9
b*
N hN =
2
hB
NB
Shn
hC
NC
2
1/7 1/5
+
43 39
(NSh ) = 9426 >385/7:!

=
Nn
41/38
>41/38!
lh
lnpm
K
lhL
d Qn = h B d QB + hC d QC = 1/7 1/:2 21 4 + 1/5 2/15 21 4 >:73!
d wn = d qn S hn = :73 385/7: >798/42

n =
d qt
d wn
qB = hB
K
lhL
K
lhL
:73
>2/5
798/42
NN
41/38
q n = 1/7
2 >1/68!cbs
NB
43
q C = q n q B = 2 1/68 >1/54!cbs
b)
Nn = sB N B + sC NC = 1/3 43 + 1/9 39 = 39/9!
lh
lnpm
S hn =
(NS h )
Nn
9426
>399/83
39/9
K
lhL
dqn = sB
K
NB
N
43
39
dqB + sC C dqC = 1/3
1/:2 + 1/9
2/15 >2122/22
NN
NN
39/9
39/9
lhL
d wn = d qn S hn = 2122/22 399/83 >833/4:

n =
d qt
d wn
K
lhL
2122/22
>2/5
833/4:
q B = sB q n = 1/3 2 >1/3!cbs
q C = q n q B = 2 1/3 >1/9!cbs
{fmlp@fvofu/zv
strana 84
2/75/!Me{avina idealnih gasova-!n>2!lh-!sastoji se od azota!)B), zapreminskog udela!51& i metana!)C*zapreminskog udela!)71%). Me{avina se zagreva od temperature!U2>411!L!do temperature!U3>711!L!na
dva na~ina. Prvi put je promena stawa kvazistati~ki izohorska, a drugi put se odvija kvazistati~ki po
zakonu prave linije u!Ut!koordinatnom sistemu. U oba slu~aja po~etna i krajwa stawa radnog tela su
jednaka. Skicirati promene stawa na Ut dijagramu i odrediti:
a) zapreminski rad )lK* du` promene!22 koja se odvija po zakonu prave linije
b) promenu entropije izolovanog sistema!)lK0L*!koji ~ine radna materija i toplotni izvor stalne
temperature!UUJ>U3!za slu~aj izohorske promene stawa
U
3
t
Nn = sB N B + sC NC = 1/5 39 + 1/7 27 = 31/9!
dwn = sB
lh
lnpm
NB
N
39
27
lK
dwB + sC C dqC = 1/5
1/85 + 1/7
2/93 >2/35!
NN
NN
31/9
31/9
lhL
a)
t3
R 23 = n
U (t ) et = n
U2 + U3
U + U3
t23 = n 2
3
3
t2
U
w
d wn mo 3 + S hn mo 3
U
w2
2
711 + 411
711
R 23 = 2
2/35 mo
>497/89!lK
3
411
V23 = n v23 = n d wtn (U3 U2 ) = 2 2/35 (711 411) >483!lK
prvi zakon termodinamike za proces 23 koji se odvija po pravoj liniji:
R23!>!V23!,!X23
X23!>!R23!!V23!>!497/89483>25/89!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 85
b)
TTJ!>!TSU!,!TUJ!>!///>!96:/6!!731!>34:/6!
TSU!>n!/!t23!>! n d wtnmo
TUJ!>!
K
L
U3
711
K
= 2 2/35 mo
>96:/6!
U2
411
L
483
R23
K
>!!731!
>///>
UUJ
711
L
R 23 = n (r23 )w =dpotu = n d wn (U3 U2 ) = 2 2/35 (711 411) >483!lK
2/76/![upqa kugla zanemarqive mase unutra{weg pre~nika!e>2!n!sastavqena je od dve polovine koje

su tesno priqubqene (slika). U kugli se nalazi me{avina idealnih gasova vodonika )B*ugqendioksida )C* i azota )D* sastava sB>1/46-!sC>1/5!j!sD>1/36!stawa 2)q>1/3!cbs-!U>3:4!L*/ Na dowoj
polovini kugle obe{en je teret mase nU>5111!lh. Pritisak okoline iznosi qp>2!cbs. Odrediti
koliko toplote treba dovesti me{avini idealnih gasova u kugli da bi se polovine mogle razdvojiti.
Nn = sB N B + sC NC + sD ND = 1/46 3 + 1/5 55 + 1/36 39 = 36/4!

S hn =
(NS h )
Nn
d wn = sB
lh
lnpm
K
9426
>439/77!
lhL
36/4
N
NB
N
d wB + sC C d qC + sD D d qD
NN
NN
NN
d wn = 1/46
3
55
39
lK
21/5 + 1/5
1/77 + 1/36
1/85 >1/:6!
36/4
36/4
36/4
lhL
zapremina lopte:
W>
e 4 24
=
>1/6347!n4
7
7
{fmlp@fvofu/zv
strana 86
jedna~ina stawa me{avine idealnih gasova stawa!)2*;! q2 W = n S hn U2

n=
q2 W
1/3 21 6 1/6347
=
>1/22!lh
S hn U2
439/77 3:4
jedna~ina stati~ke ravnoteè neposredno pred odvajawe dowe polovine

n h
q 3 + 3u
> q p !!!
!!
(stawe 2):
e
5
n h
5 21 4 :/92
= 2 21 6
q3!>! q p 3u
> 1/6 21 6 Qb
e
23
5
5
jedna~ina stawa me{avine idealnih gasova stawa!)3*;!!! q 3 W = n S hn U3
U3 =
q3 W
1/6 21 6 1/6347
=
>835/26!L
n S hn
1/22 439/77
R23 = n (r23 )w =dpotu = 1/22 1/:6 (U3 U2 ) = 1/33 1/:6 (835/26 3:4) >56/4!lK
2/77/!Za situaciju u proto~nom ure|aju za me{awe (prikazanu na slici) koji radi pri stacionarnim
uslovima, odrediti da li se u sistem dovodi mehani~ka snaga ili se iz sistema mehani~ka snaga odvodi
i izra~unati wenu vrednost!)lX*/
R 23 = 21 lX
struja 1:
x2>311!n0t
U2>611pD
n2>21!u0i
X U23 = @
struja 2:
x3>1!n0t
U3>531pD
n3>7!u0i
molski sastav:
B;
DP3>61&
C;
O3>61&
molski sastav:
D;
O3>71&
E;
P3>51&
me{avina:
x+>41!n0t
U+>611pD
{fmlp@fvofu/zv
strana 87
struja 1:
Nn2 = sB NB + sC NC = 1/6 55 + 1/6 39 = 47!
lh
lnpm
o2 =
n2
21 21 4
lnpm(B + C)
=
>388/89!
i
Nn2
47
lnpmB
i
lnpmC
oC = sC o2 = 1/4 382/85 >249/9:!
i
o B = sB o2 = 1/6 388/89 >249/9:!
struja 2:
Nn3 = sD ND + sE NE = 1/7 39 + 1/5 43 >3:/7!
lh
lnpm
n3
7 21 4
lnpm(D + E )
o3 =
=
>313/81!
Nn3
3:/7
i
lnpmD
i
lnpmE
oE = sE o3 = 1/5 313/81 >92/19!
i
o D = sD o 3 = 1/7 313/81 >232/73!
prvi zakon termodinamike za proces me{awa fluidnih struja:
R 23 = I23 + X U23 + Fl23 + Fq23
X U23 = R 23 I23 Fl23
I23 = I3 I2 >///>435:/88!!4229/7:!>!242/19!lX
I2 > o B Nd q B + oC Nd q C U2 + oD Nd q D + oE Nd q E U3
249/9:
92/19
249/9:
232/73
I2 >
48/5 +
3:/2 884 +
3:/2 +
3:/2 7:4
4711
4711
4711
4711
I2 >4229/7:!lX
{fmlp@fvofu/zv
strana 88
I3 > o B Nd q B + oC Nd q C U + + oD Nd q D + oE Nd q E U +
249/9:
92/19
249/9:
232/73
I3 >
48/5 +
3:/2 884 +
3:/2 +
3:/2 884
4711
4711
4711
4711
I3 >435:/88!lX
2
3
Fl23 = Fltusvkb
+ Fltusvkb
>///>65/42!,!1/86!>64/67!lX
23
23
( )
x+
F tusvkb2 = o B N B + oC NC
l23
(x 2 )3
3
3
3
249/9:
249/9:
41 311
>65/42!lX
F tusvkb2 =
55 +
39
l23
4711
3
4711
F tusvkb3
l23
( )
x+
= o D ND + oE NE
(x 3 )3
3
3
3
92/19
232/73
41 1
F tusvkb3 =
39 +
43
>,1/86!lX
l23
4711
3
4711
X U23 >!21!!242/19!,!65/42!>!97/88!lX
Po{to je vrednost za X U23 negativan broj to zna~i da se u sistem dovodi
mehani~ka snaga.
2/78/ Vazduh (idealna gas) po~etne temperature!Uw2>61pD-!masenog protoka! n w>3!lh0t!zagreva se u

rekuperativnom razmewiva~u toplote na ra~un hla|ewa me{avine idealnih gasova DP3!i!TP3!od
Un2>511pD!do!Un3>351pD. Maseni protok me{avine idealnih gasova je! n n>4!lh0t-!a maseni udeo!DP3!u
me{avini je!91&/!Razmewiva~ toplote je toplotno izolovan od okoline. Pokazati da je proces razmene
toplote u razmewiva~u toplote nepovratan. Zanemariti promene kineti~ke i potencijalne energije
gasnih struja kao i padove pritiska gasnih struja pri strujawu kroz razmewiva~ toplote.
DP3!,!TP3
vazduh
{fmlp@fvofu/zv

hDP3 = 1/9
strana 89
hTP3 = 2 hDP3 = 1/3
d qn = hDP3 d qDP3 + hTP3 d qTP3 = 1/9 1/96 + 1/3 1/69 >1/9!
lK
lhL
prvi zakon termodinamike za proces u razmewiva~u toplote:
R 23 = I23 + X U23 + Fl23 + Fq23
I2 > I3
n w d qw Uw2 + nn d qn Un2 = n w d qw Uw3 + nn d qn Un3
Uw 3 =
n w d qw Uw2 + nn d qn Un2 nn d qn Un3
n w d qw
Uw3 =
3 2 434 + 4 1/9 784 4 1/9 624

>626!L
3 2
T TJ = TSU + T plpmjob >//!/>1/39!
T plpmjob =
R 23
lX
=1
Up
L
lX
L
(razmewiva~ toplote je izolovan od okoline)
lX
!
L
q
626
lX
S hw mo w3 > 3 2 mo
>1/:4!
q w2
434
L
TSU = T w + Tn = /// >1/:4!!1/76!>!1/39!

/
/
U
T w = n w g (q- U ) = n w d qw mo w3
Uw2
/
/
U
q
T n = nn g (q- U ) = nn d qn mo n3 S hn mo n3
Un2
q n2
napomena:
624
lX
> 4 1/9 mo
>1/76!
784
L
po{to je promena entropije sistema pozitivan broj
( T TJ > 1 ) to zna~i da je proces razmene toplote u

razmewiva~u toplote nepovratan
{fmlp@fvofu/zv
strana 90
2/79/!!Me{avina idealnih gasova (kiseonik i ugqendioksid), pogowena kompresorom snage!2:!lXstruji kroz kanal. Usled neidealnog izolovawa kanala i kompresora okolini se predaje!2/39!lX
toplote. Zapreminski protok i temperatura me{avine na ulazu u kanal iznose! W 2>1/26!n40t!i

U2>486!L. Na izlazu iz kanala, pri pritisku!q>3!cbs-!zapreminski protok i temperatura me{avine
iznose! W 3>1/22!n40t!i!U3>586!L/!Zanemaruju}i promene kineti~ke i potencijalne energije me{avine

idealnih gasova, odrediti:
a) masene udele komponenata u me{avini
b) promeu entropije sistema u navedenom procesu, ako temperatura okoline iznosi Up>3:4!L
a)
R23
XU23
2
3
jednan~ina stawa me{avine idealnih gasova na izlazu iz kanala:
q 3 W 3 = o NS h U3
q3 W 3
3 21 6 1/22
lnpm
o=
>!6/68/214!
=
NS h U3
9426 586
t
prvi zakon termodinamike za proces u kanalu:
R 23 = I23 + X U23 + Fl23 + Fq23
(Ndq )n =
R 23 X U23
o (U3 U2 )
2/39 + 2:
6/68 21
!!!!!! R 23 = o Nd q
(586 486)
>42/92!
lK
lnpmL
(Ndq )n = sP3 (Ndq )P3 + sDP3 (Ndq )DP3
)2*
sP3 + sDP3 = 2
)3*
Kombinovawem jedna~ina!)2* i!)3*!dobija se:!
sP3 >1/7:-!!! sDP3 >1/42
hP3 =
sP3
)n (U3 U2 ) + X U23
sP3 NP3
1/7: 43
>1/7
=
NP3 + sDP3 NDP3 1/7: 43 + 1/42 55
hDP3 = 2 hP3 = 2 1/7 >!1/5
{fmlp@fvofu/zv
strana 91
b)
jedna~ina stawa me{avine idealnih gasova na ulazu u kanal:
q2 W 2 = o NS h U2
q2 =
o NS h U2
W2
q2 =
6/68 21
9426 486
> 2/27 21 6 !Qb
1/26
T TJ = TSU + T plpmjob >//!/>5/48!,!27/76!>32/13!
X
L
R 23
2/39
X
=
>5/48!
Up
3:4
L
/
/
U
q
T SU = T n > o g (q- U ) = o Nd qn mo 3 NS hn mo 3
U2
q2
586
3
9/426 mo
T n > 6/68 21 4 42/92 mo
> 27/76
486
2/27
T plpmjob =
zadatak za ve`bawe:
X
L
)2/7:*
2/7:/!U ~eli~noj boci zapremine W>1/2!n4!nalazi se vazduh ) sP3 >1/32-! sO3 >1/8:* okolnog stawa
P)qp>2!cbs-!Up>3:4!L*/ Boca se puni ugqendioksidom. Odrediti:
a) koliko se lh!DP3!treba ubaciti u bocu, da bi molski udeo kiseonika u novonastaloj me{avini bio
6& i koliki je tada pritisak me{avine u boci pri temperaturi od 3:4!L
b) koliko toplote treba dovesti da se me{avina u boci zagreje na 564!L
a)
nDP3 > :/6 21 4 !lh-!!!q>2/16!cbs
b) R23>25/76!lK
{fmlp@fvofu/zv
strana 92
POLUIDEALNI GASOVI
2/81/!Tokom kvazistati~ke promene stawa 22 kiseoniku (poluidealan gas) mase!n>1/4!lh, po~etnog
stawa!2)U2>484!L-!q2) predaje se toplota pri ~emu se kisonik zagreje do!U3>784!L. Specifi~ni
toplotni kapacitet kiseonika tokom ove promene stawa mewa se po zakonu:
d23
U
= 1/: + 2 21 4
[lK 0)lhL]
[L ]
Od stawa 2 kiseonik kvazistati~ki izotermski mewa stawe do stawa!4!)q4>q2*/!Odrediti koli~inu
toplote!)lK*!koja se kisoniku preda:
b* tokom procesa!23
c* tokom procesa!34
a)
U3
R 23 = n
U3
()
d U eU = n
U2
1/: + 2 21 4 U eU
U2
R 23 = n 1/: U3 U2 + 6 21 5 U33 U23
R 23 = 1/4 1/: (784 484) + 6 21 5 784 3 484 3 >239/18!lK
b)
U3
t23 =
d(U ) eU
=
U
U3
U2
t23 = 1/: mo
U3
dq
U2
dq
U3
U2
U2
+ 2 21 4 (U3 U2 )
U2
784
lK
+ 2 21 4 (784 484) >1/94!
484
lhL
2
dq
U3 U2
>2/129!
(1/: + 2 21 U ) eU = 1/: mo U
U2
2
(1/:757 784 1/:329 484) >
U3 dq U2 =
12
U2
784 484
U3
lK
lhL
U3 U
q
t23 = d q mo 3 S h mo 3 !!
U
U
q
2
2
2
q3
lK
784
S h mo
= 2/129 mo
1/94 >1/34
lhL
q2
484
! S h mo
q3
= dq
q2
U3
U2
mo
U3
t23
U2
{fmlp@fvofu/zv

t4
R 34 = n
t3
strana 93
U (t ) et = n U3 t 34 = n U3 d q
U
q
mo 4 S hmo 4
U
q3
U3
3
U4
q3
= 1/4 784 ( 1/34) >57/55!lK
q2
R 34 = n U3 S hmo
2/82/!Zavisnost molarnog toplotnog kapaciteta od temperature za neki poluidealan gas, pri stalnom
D qN
U
pritisku, data je izrazom:

= 3:/3 + 5/18 21 4
384
[K 0 npmL]
[L ]
b* odrediti koli~inu toplote koju treba predati gasu da bi se on zagrejao od polazne temperature
U2>3:1!L!do temperature!U3>684!L-!ako se predaja toplote vr{i pri stalnom pritisku!q>2/6!NQb-!a
posle izobarskog {irewa gas zauzima zapreminu!W3>1/9!n4
b) odrediti koli~inu toplote koju je potrebno predati istoj koli~ini istog gasa, da bi se on zagrejao od
iste polazne temperature!U2!do iste temperature!U3-!ako gas biva zagrevan pri stalnoj zapremini
b*
o=
q 3 W3 = o NS h U3
jedna~ina stawa idealnog gasa stawa!3;!

q 3 W3
2/6 21 7 1/9
=
>1/36!lnpm
NS h U3
9426 684
U3
(R23 )q=dpotu
= o
U3
D qN (U ) eU = o
U2
3:/3 + 5/18 21 4 (U 384) eU
U2
(R23 )q=dpotu = o 3:/3 (U3 U2) + 5/18 214 U3
U23
5/18 214 384 (U3 U2)
(R23 )q=dpotu = 1/36 3:/3 (684 3:1) + 5/18 214 684
3:13
2/22 (684 3:1)
(R23 )q=dpotu >3/22!NK
{fmlp@fvofu/zv
strana 94
b)
U3
(R23 )w =dpotu
= o
U3
D wN (U ) eU = o
U2
= o
)]
D qN (U ) NS h eU
U2
U3
(R 23 )w =dpotu
)]
D qN (U ) NS h eU = (R 23 )q=dpotu o NS h (U3 U2 )
U2
(R 23 )w =dpotu
= 3/22 21 7 1/36 9426 (684 3:1) = 2/63 NK
2/83/!Vazduh (poluidealan gas), masenog protoka! n w>1/3!lh0t, po~etne temperature!Uw>711pD-!pri

konstantnom pritisku, struji kroz adijabatski izolovanu cev u kojoj se hladi kiseonikom (poluidealan
gas) koji struji kroz cevnu zmiju, a zatim se i me{a sa jednim delom ovog kiseonika (slika).
Temperatura tako nastale me{avine iznosi UN>411pD-!a maseni udeo kiseonika u toj sme{i je!hC>1/6.
Temperatura kiseonika na ulazu u cev je!UL2>31pD-!a na izlazu iz cevi!UL3>311pD/!Pritisak
kiseonika je stalan. Odrediti maseni protok kiseonika kojim se vr{i hla|ewe vazduha )nB,nC*.
Zanemariti promene potencijalne i kineti~ke energije poluidealnih gasova.
kiseonik,!nB,nC-!3:4!L
vazduh,!nw-!984!L
me{avina,!nC!,nw-!684!L
kiseonik,!nB-!584!L
{fmlp@fvofu/zv
strana 95
nC
hC =
n w + nC
d qw
Uw2=711p D
>2/161!
1
Ul2=31p D
d ql
1
lK
lhL
d qw
d ql
>1/:6!
Un =411p D
>2/131!
1
Ul 3 =311p D
lK
>1/:222!
lhL
Un =411p D
h nw
1/6 1/3
lh
=
>1/3!
nC = C
2 hC
2 1/6
t
d ql
lK
lhL
>1/:466!
lK
lhL
lK
lhL
! R 23 = I23 + X U23 + Fl23 + Fq23

I2 = I3
I2 = n w d qw
I3 = n w d qw
Uw2
Ul2
1
Un
Uw2 + n B + nC d ql
Ul 3
Un + n B d ql
nB =
n w d qw
Ul3 + nC d ql
Un
Un
1
Un
Un d qw

Uw2 + nC d ql
Uw2
d ql
nB =
Ul2
Ul2
Ul 3
Ul2 d ql
Ul2
Un
Ul2
Un d ql
Ul3
lh
1/3 (2/13 684 2/16 984) + 1/3 (1/:6 684 1/:222 3:4 )
>1/17!
1/:222 3:4 1/:466 584
t
n B + nC = 1/3 + 1/17 >1/37!
lh
t
{fmlp@fvofu/zv

Termodinamika (1.poglavlje Idealan Gas)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Termodinamika (1.poglavlje Idealan Gas)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

zbirka zadataka iz termodinamike

v23 = d w (U3 U2 ) > 1/83 (:11 411) >!543!

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

w 3 = 1/6 1/:7:9 >1/595:!

= 2 21 6 3 1/9 > 2/85 21 6 Qb

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

R 2B = n r2B = 21 384 >3841!lK

Ttjtufn>!g!)!UB!*> n dqmo 3 Shmo 3

Pri temperaturi toplotnog izvora UB>!62:/72!L!promena entropije sistema ima minimalnu

:11 1/:2 (62:/72 411) 1/:2 (:11 62:/72)

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

2/6/!Dvoatomni idealan gas )o>3!lnpm* ekspandira kvazistati~ki adijabatski od U2>711!L!do!U3>411!L a

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

prvi zakon termodinamike za proces 12

X23!>! 3296/37 21 1/76 (411 834 ) >676/35!lK

drugi zakon termodinamike za proces od 1 do 2

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

2/9/ 3 mola troatomnog idealnog gasa stawa )q>:!cbs-!U>484!L*!kvazistati~ki (ravnote`no) politropski

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

)R 23 *C = V23 + )X23 *C !!!!!)2*

prvi zakon termodinamike za proces 2B3:!

)R 23 * B = V23 + )X23 * B !!!!!)3*

oduzimawem prethodne dve jedna~ine )2* i )3*!!dobija se:

b> 2 398 434 >:3812

d> 2 398 441 25 21 6 25 21 6 > 2/97 2128

:3812 q33 + 3/88 2122 q 3 2/97 2128 = 1

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

+ 5 :3812 2/97 2128

zbirka zadataka iz termodinamike

51821 4968 51821 4968

51821 4968 51821 4968

prvi zakon termodinamike za proces 23:

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

2/25/ Dvoatomnan idealna gas )o>3!lnpm* kvazistati~ki mewa stawe od 2)U>411!L-!q>2!cbs*!do

prvi zakon termodinamike za proces 23:

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

Oduzimawem pretnodne dve jedna~ine dobija se:

Postupak grafi~kiog predstavqawa promene entropije sistema zasnovan je na jednakosti

linije kojom predstavqamo promenu stawa radnog tela

linije kojom predstavqamo promene stawa toplotnog ponora

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

zbirka zadataka iz termodinamike

2/2:/ Kompresor proizvo|a~a B radi izme|u pritisaka qnjo!>2!cbs!i qnby>!:!cbs. Kompresor

ve}i stepen dobrote adijabatske kompresije

dipl.ing. @eqko Ciganovi}

)R 23 C = V23 + )X23 C !!!!!)2*