Univerzitet u Banjoj Luci

Prirodno-matematiki fakultet
Studijski program za geografiju

STANJE I ZATITA IVOTNE SREDINE NA PODRUJU

OPTINE DRVAR
-seminarski rad-

Mentor:
Prof.dr edomir Crnogorac

Student :
Branka Kukri
Lazar Mihajlovi

Sadraj
1. Uvod.........................................................................................................................2
2. Geografski poloaj...................................................................................................3
3. Fiziko-geografske karakteristike..........................................................................4
- Geoloka gradja i reljef................................................................................4
- Klimatske karakteristike..............................................................................4
- Hidroloke karakteristike............................................................................4
- Pedoloke karakteristike.............................................................................4
- Biogegrafske karakteristike........................................................................4
4. Drutveno-geografske karakteristike.....................................................................5
5. Stanje ivotne sredine na podruju........................................................................6
- Hidrosferni kompleks na podruju............................................................6
- Atmosferski kompleks na podruju...........................................................7
- Pedosferni kompleks na podruju..............................................................7
6. Mjere zatite ivotne sredine na podruju............................................................7
7. Zakljuak..................................................................................................................8
8. Literatura i izvori......................................................................................................9

UVOD
U ovom seminarskom radu bie rije o stanju i zatiti ivotne sredine na podruju optine Drvar.
Na osnovu terenskog rada i zakljuaka doiemo do saznanja na tom problemu. Pored terenskog
rada, bie koritena i odgovarajua literatura iz oblasti zatite ivotne sredine.
Optina Drvar se nalazi u zapadnom djelu Bosne i Hercegovine. Susreemo se sa problemima
stanja i mjera zatite ivotne sredine na ovom prostoru.

1. Geografski poloaj
Drvar je grad i optina u zapadnoj Bosni i Hercegovini, koji se nalazi izmeu Bosanskog
Grahova i Bosanskog Petrovca, blizu Glamoa. Administrativno Drvar je dio Livanjskog kantona
u sastavu Federacije Bosne i Hercegovine. Od Knina je udaljen 63 km. Prije potpisivanja
Dejtonskog mirovnog sporazuma povrina optine bila je 950 km2.

Slika 1.- panorama Drvara

3
2. Fiziko-geografske karakteristike

Geoloka gradja i reljef

Geoloku grau terena sainjavaju stjene razliite po postanku, starosti, fiziko-mehanikim,

geomehanikim, hidrogeolokim i drugim osobinama. U tektonskom pogledu, podruje sela
pripada unutranjim Dinaridima i zoni paleozojskih kriljaca i mezozojskih krenjaka. Planine su
izgraene od krenjaka.
Reljef Drvara je arolik, djelomino brdsko-planinski, sa krevitim visoravnima, ali i plodnim
oranicama oko rijeke Unac. Vie od 60 posto povrine krase umska bogatstva. Drvar se prostire
izmeu 400 i 900 metara nadmorske visine, izuzimajui masive Osjeenice, Klekovae,
Lunjevae, atora i Jadovnika ije nadmorske visine prelaze 1000 metara.
-

Klimatske i hidroloke karakteristike

Klima je kontinentalno-planinska sa dugim i hladnim zimama. Na podruju optine brojne su

manje rijeke. Najznaajniji vodotok je rijeka Unac dugaka oko 10 km i potok Bastaica u duini
od 1 km. U mjestu Prekaja nalazi se Prekajsko jezero. Ovo jezero zaprema povrinu od dva
etvorna kilometra i bogato je ribom. Srednja godinja temperatura iznosi +10 stepeni celzijusa,
srednja ljetnja temeperatura iznosi oko +20 stepeni celzijusa, a srednja zimska temperatura kree
se oko 0 stepeni.
-Pedoloke i biogeografske karakteristike
Na formiranje tla i na njegova fizikalna i hemijska svojstva dominantno su uticali: reljef,
geoloka podloga, klima i biljni pokriva. Zemljite je veinom kamenito i slabo plodno, osim u
unutranjem kotlinskom podruju gdje se uzgajaju brojne itarice.
Veliki dio teritorije pokriven je visokim liarskim i etinarskim umama, dok je dio krakog
terena pod degradiranim listopadnim rastinjem koji je u prolosti bio obraivan, vremenom
prerastao u panjake, livade i podruja obrasla niskim rastinjem.

4
3. Drutveno-geografske karakteristike

Prva pisanja o Srbima na ovim krajevima (po Vladimiru oroviu) datira jo u IX vijeku, to
znai da Srbi nisu dolazili u ove krajeve bjeei pred najezdom turaka, ve se to deavalo mnogo
ranije. Prije drugog svjetskog rata optina Drvar imala je neto vie od 24 000 stanovnika, a
ljudi na selu inili su 92% ukupnog stanovnitava.
Po posljednjem slubenom popisu stanovnitva iz 1991. godine, optina Drvar imala je 17.126
stanovnika, rasporeenih u 38 naselja. Poslije potpisivanja Dajtonskog sporazuma, gotovo u
cjelini, optina Drvar ula je u sastav Federacije Bosne i Hercegovine. U sastav Republike
Srpske ula su naseljena mjesta: Potoci, Srnetica i Uvala. Od ovog podruja formirana je optina
Istoni Drvar. to se tie starosne strukture u njoj dominira staro stanovnisrvo. Ve smo
pomenuli da je maladih sve manje, jer odlaze u vee gradove. Po procjeni Drvar danas ima oko
7 000 stanovnika, od toga je 2 000 penzionera. U polnoj strukturi dominiraju ene. Jedan od
razloga je to je veliki broj mukaraca poginuo u graanskom ratu.

5
4. Stanje ivotne sredine na podruju naselja

ivotna sredina je sve ono to okruuje ovijeka, odnosno ivo bie ( organizam ) sa
meusobnim dejstvom. ivi svijet, odnosno organizmi egzistiraju, ili u jednoj , ili u vie geosfera
geografskog omotaa: litosferi, atmosferi i hidrosferi. U geografski omota osim navedena tri
omotaa ulazi i biosfera koja predstavlja ukupnost ivih organizama i prostire se u tankom sloju
na kontaktu navedenih triju sfera.
-Prirodna sredina predstavlja ukupnost abiotikih i biotikih faktora, prirodnih ili
izmijenjenih djelatnou covjeka, koji vre uticaj na ovjeka i druge organizme.
- Geografska sredina je dio zemaljske prirode izmijenjen ljudskom djaltnou, intenzivno
proet materijalnim rezultatima ljudskog rada. Sastoji se od tri razliite vrste elemenata:
prirodnih, drutvenih i antropogenih.
- Geoekologija je kontaktna nauka izmeu geografije i ekologije, koja prouava uticaj
prirodnih elemenata i drutvenih elemenata geografske sredine na ivot organizama, posebno na
ovjeka. Geoekologija prouava prostornu imijenjenost sredine koja ima izuzetan ekoloki
znaaj.
Geografski omota-landaftni omota je kompleksni omota Zemlje u ijim granicama se
dodiruju, uzajamno proimaju i uzajamno djeluju nii sloj atmosfere i povrinski sloj litosfere,
hidrosfere i biosfere. Geografskom omotau su svojstveni: cjelovitost, postojanje kruenja
materije, neravnomjernost i kontinuitet razvoja
-

Hidrosferni kompleks na podruju naselja

Na podruju optine Drvar nalaze se brojne manje rijeke. Najvanija i najvea je rijeka Unac,
zatim potok Bastaica. Rijeka Unac i njene pritoke dio su sliva rijeke Une. Sama rijeka Unac
zbog naruavanja prirodne i ekoloke ravnotee svedena je na nivo potoka, dok je prije 30 40
godina bila jaka planinska rijeka.
Za pitku vodu dio naselja koristi gradski vodovod, a dio prirodne izvore. Pored toga, voda se
koristi i za obradu zemljita u sunom periodu te za napajanje stoke. Zagaivanje je veliko,
naroito bacanjem smea oko izvorita.

Atmosferski kompleks na podruju naselja

Zagaivanje vazduha je takodje prisutno na ovom porduju. Pored manjih industrijskih podruja,
zagadjivanje vazduha omoguava i saobraajni uticaji. Mnoge zagadjene cestice u vazduhu se
pojavljuju i paljenjem smea i razliitog materijala. U zatiti od prevelikog zagaivanja pomau
ogromni kompleksi ume jer je veliki dio teritorije pod umom.

Pedosferni kompleks na podruju naselja

Zagaivanje zemljita je isto tako prisutan na porduju optine Drvar. Razliiti naini
zagaivanja dolaze od stanovnitva ali i same prirode. Neadekvatno i nemarno odlaganje smea
je najvei zagaiva kako voda tako i zemljita koje gubi svoju plodnost. Zagaivanje zemljita
je uzrokovano i razliitim hemiskim sredstvima koje se koriste u poljoprivrednoj proizvodnji.
Stanovnitvo obino kada obrauje zemlju, uzima u obzir ovaj problem te zemljite pomau
hranjivim materijama.

5. Mjere zatite ivotne sredine na podruju naselja

Kada su u pitanju mjere zatite ivotne sredine na podruju optine Drvar one se uglavnom
odnose na zatitu vodotoka te djelimino na zatitu pedolokog pokrivaa.
U hidrosfernom kompleksu postoji mogunost smanjenja unosa zagaujuih materija u
koliinama koje mogu uzrokovati nepovoljne promjene kvaliteta vode. to se tie atmosferskog
kompleksa biljke imaju veoma dobar efekat, pogotovo ume koje pomau zatiti vazduha. Za
pedosferni kompleks postoje razliite mjere zatite, prije svega unos hranjivih materija te zatita
od erozije razliitim radovima.

7
Zakljuak

Zatiti ivotne sredine u optini Drvar treba posvetiti panju u cilju formalizacije, odnosno
potrebno je uvesti procedure ili uputstva za sprovoenje zatite ivotne sredine. Zagaivai na
ovom prostoru su manje industrijske fabrike te otpadni materijali koji uzrokuju odreene tete.
Postojei kapaciteti za zatitu ivotne sredine u optini Drvar su nedovoljni za dosljedno
sprovoenje neophodnih mjera zatite.

8
Literatura

1.Crnogorac, . , Spahi, M. (2012): Osnovi geoekologije, "ARTPRINT", Banja Luka

2. Terenski ra
3. Internet izvori
- www.drvar.info/
-http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Drvar_Total_View.jpg/800pxDrvar_Total_View.jpg