Kabanata XXI

Mga Pagdurusa ni Sisa

Lito ang isip na tumatakbong pauwi si Sisa. Matinding bumabagabag sa kanyang isip ang
katotohanang sinabi sa kanya ng kawaksi ng kura. Para siyang tatakasan ng sariling bait sa
pag-iisip kung paano maiililigtas sina Basilio at Crispin sa kamay ng mga sibil. Tumindi ang
sikdo ng kanyang dibdib nang papalapit na siya sa kanyang bahay ay natanaw na niya nag
dalawang sibil na papaalis na. Saglit na nawala ang kaba sa kanyang dibdib.

Kabanata XXII
Liwanag at Dilim
Magkasamang dumating si Maria at ang kanyang Tiya Isabel sa San Diego para sa pistang
darating. Naging bukambibig ang pagdating ni Maria sapagkat matagal na siyang hindi
nakakauwi sa bayang sinilangan. Ipinakiusap ni Maria sa kasintahan na huwag ng isama ang
kura sa lakad nila sapagkat magmula ng dumating siya sa bayan nilulukob siya ng
pagkatakot sa tuwing makakaharap niya ang kura.

Kabanata XXIII
Ang Piknik
Si Maria Clara ay kaagapay ang mga matatalik nitong kaibigan na sina Iday, Victorina,
Sinang at Neneng. Habang naglalakad masaya silang nagkukuwentuhan at nagbibiruan.
Paminsan-minsa ay binabawalan sila ng mga matatandang babae sa pangunguna ni Tiya
Isabel. Pero, sige pa rin ang kanilang kuwentuhan.

Kabanata XXIV
Sa Kagubatan
Pagkatapos na makapagmisa ng maaga si Padre Salvi, nagtuloy ito sa kumbento upang
kumain ng almusal. May inabot na sulat ang kanyang kawaksi. Binasa niya ito. Kapagdakay
nilamutak ang liham at hindi na nag-almusal. Ipihanda niya ang kanyang karwahe at
nagpahatid sa piknikan.

Kabanata XXV
Sa Tahanan ng Pilosopo

Nagpatuloy na magkaroon ng tunggalian ng paniniwala sina Mang Tasyo at Ibarra. Ayon pa

rin kay Mang Tasyo ang gobyerno ay kasangkapan lamang ng simbahan. Na ito ay matatag
sapagkat nakasandig sa pader ng kumbento at ito ay kusang babagsak sa sandaling iwan ng
simbahan.

Kabanata XXVI
Ang Bisperas ng Pista
Sa bahay ng mga nakakariwasa,nakaayos ang minatamis na bungang kahoy,may
nakahandang pagkain ,alka na binili pa sa Maynila na katulad ng hamon at ng relyenong
pabo,serbesa,tsanpan at iba pang klase ng alak na inangkat pa mula sa Europa. Ang mga
pagkain ganito ay inuukol sa mga banyaga,kaibigan o kaaway,at sa mga Pilipino, mahirap
man o mayamanupang masiyahan sila sa pista.

Kabanata XXVII
Sa Pagtakip Salim
Sa lahat ng may handaan sa pista ng San Diego, isa kay Kapitan Tiyago ang pinakamalaki.
Sinadya niyang higitan sa dami ng handa ang mga taga lalawigan dahil kay Maria at Ibarra
na kanyang mamanugangin.Dahil si Ibarra ay pinuri pa ng isang tanyag na diyaryo sa
Maynila sa pagsasabing siya ay bihasa at mayamang kapitalista, Kastilang-Pilipino at iba pa.

Kabanata XXVIII
Sulatan
Inilathala sa isang malaganap na pahayagan sa Maynila ang tungkol sa pista. Ginawa ito
upang malaman ng banyaga na interesadong mabatid ang mga pamamaraan ng pagdaraos
ng pista ng mga Pilipino. Nakasaad sa dyaryo na walng makakatulad sa karangyaan ng pista
ng pinangangasiwaaan ng mga paring pransiskano, pagdalo ni Padre Hermando Sybila, mga
kakilala at mamamayang Kastila at ginoo ng gabinete, Batanggas at Maynila.

Kabanata XXIX
Ang Umaga
Ang mga tao ay nagbihis na ng mga magara at ginamit ang mga hiyas na itinatago
nila.Eksaktong alas otso ng umaga, nang simula ang prusisyon. Ito ay dinaan sa ilalim ng
tolda at inilawan ng matatandang dalaga na kausap sa kapatiran ni San Francisco.
Naiiba ang prusisyon kaysa sa nagdaang araw sapagkat ang mga nagsisilaw ay nakaabitong
ginggon. Sa suot na abito ay kaagad na makikilala ang mayayaman at mahihirap.

Kabanata XXX
Sa Simbahan
Punong-puno ng tao ang simbahan. Bawat isa ay gustong makasawsaw sa agua bendita.
Halos hindi na humihinga ang mga tao sa loob ng simbahan. Ang sermon ay binayaran ng
P250, ikatlong bahagi ng ibinayad sa komedya na magatatanghal sa loob ng tatlong gabi.

Naniniwala ang mga tao na kahit na mahal ang bayad sa komedya, ang manonood dito ay
mahuhulog sa impierno ang kaluluwa. Ang mga nakikinig naman sa sermon ay tuloy-tuloy
sa langit.