Professional Documents
Culture Documents
XSC 6
XSC 6
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..110
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..111
Hnh 1
Nu mu ( X1, X2, ... , Xn ) W ta quyt nh bc b gi thuyt H0
Nu mu ( X1, X2, ... , Xn ) W ta quyt nh chp nhn gi thuyt H0
Kim nh mt gi thuyt thng k khng phi l mt php chng minh v tnh ng
hoc khng ng ca gi thuyt. Kim nh mt gi thuyt thng k thc cht l xy
dng mt qui tc hnh ng da vo mu c a ra quyt nh la chn gi thuyt H0
hoc i thuyt H1
7. Cc loi sai lm: Vi mt qui tc hnh ng chp nhn hay bc b H0 ta c th mc
phi cc loi sai lm sau:
7.1. Sai lm loi 1: Bc b gi thuyt H0 khi H0 ng
iu ny c ngha l gi thuyt H0 ng nhng mu ( X1, X2, ... , Xn ) W nn ta bc b
H0. Tng ng vi sai lm loi 1 l xc sut sai lm loi 1: P(W/H0) =
7.2. Sai lm loi 2: Chp nhn gi thuyt H0 khi H0 sai. iu ny cng c ngha l:
Khi H0 sai ( tc l coi H1 ng) nhng mu ngu nhin ( X1, X2, ... , Xn ) W nn ta
chp nhn H0. Tng ng vi sai lm loi 2 l xc sut sai lm loi 2: P( W /H1) = .
Ta c nhn xt:
Xc sut sai lm loi 1: P(W/H0) = l xc sut bc b H0 m thc ra H0 ng c
gi l mc ngha ca bi ton kim nh. Khi xc sut chp nhn H0 khi H0 ng
l 1 - .
Xc sut sai lm loi 2: P( W /H1) = l xc sut chp nhn H0 khi H0 sai. Vy xc sut
bc b H0 khi H0 sai l 1 - . Gi tr 1 - c gi l lc lng ca php kim nh.
Mong mun ca ngi lm thng k l xy mt qui tc chp nhn hoc bc b mt gi
thuyt sao cho xc sut c hai loi sai lm cng nh cng tt. Tuy nhin ta c
P(W/H0) + P( W /H0) = 1 ; P(W/ H1) + P( W /H1) = 1
T y suy ra khi gim th tng v ngc li. Vi mu c kch thc c nh,
xy dng mt qui tc hnh ng chp nhn hoc bc b gi thuyt ta c th i theo mt
trong hai hng sau:
Hng th nht: C nh xc sut sai lm loi 1 xy dng mt qui tc sao cho xc
sut sai lm loi 2 l nh nht hoc c th chp nhn c.
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..112
X 0
* Chp nhn H0 nu:
n U
X
n | > U t ] = t. Nu gi thuyt H0 ng th xc sut
Vi t (0, 1) xc sut P[|
Thng k Z =
P[|
X 0
n | > U t ] = t. Nu ly t = l mc ngha ca bi ton kim nh th
P[|
X 0
n | > U ] = .
Bt ng thc
X 0
n > U Mu ngu nhin ( X1, X2,....Xn)W.
iu ny c ngha l: P[
X 0
n > U ] = P(W/ H0) =
H0:
=0
i thuyt
H1:
0 .
vi mc ngha l:
Qui tc 1: Nu: ZT =
X 0
n > U quyt nh bc b H0.
X 0
n U quyt nh chp nhn H0.
2
Vi mu c th ( x1, x2,....xn) cho ta thc hin bi ton kim nh theo cc bc sau:
Nu: ZT =
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..114
Bc 1: Tnh i lng ZT =
x 0
Bc 2: Tm U
2
Hnh 2
Cc gi tr - U v U l cc ngng so snh khi quyt nh chp nhn hay bc b H0.
2
Tnh ZT =
H0:
= 20
H1:
20.
x 0
n=
21,2 20,0
2
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..115
H0 :
= 0 N
H1 :
> 0 vi mc ngha l:
Qui tc 2: Nu :
X 0
Nu:
X 0
Bc 1: Tnh ZT =
x 0
Bc 2: Tm U
Bc 3: Nu: ZT > U quyt nh bc b H0.
Nu: ZT U quyt nh chp nhn H0.
Min chp nhn v min bc b c m t bi hnh v sau:
Hnh 3N
=0
H1 :
< 0 vi mc ngha l:
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..116
Qui tc 3: Nu: ZT =
X 0
Nu: ZT =
X 0
Bc 1: Tnh ZT =
x 0
n
Bc 2: Tm U
Hnh 4
Ta c ZT =
H0 :
N= 80
H1 :
> 80.
x 0
n=
82 80
.5 = 2,0 ; U0,05 =1,68.
5
5. Kim nh k vng ca phn phi chun khi khng bit phng sai
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..117
= 0
H1:
X
1 n
n , vi S 2 =
(X i X) 2
S
n 1 i =1
Xt thng k Z =
Do Z ~ Tn-1 nn t (0 ,1) ta c
P[
X
n > tt ] = t
, n 1
S
2
(1)
Nu H0 ng th:
P[
X 0
S
n > tt
2
, n 1
(2)
]=t
X 0
S
n > t
2
, n 1
]=
(3)
Bt ng thc:
X 0
P
> t =
, n 1
S
T y c quy tc kim nh
H0:
=0
H1:
0 vi mc ngha l
Qui tc 4: Nu
X 0
S
n > t
2
, n 1
quyt nh bc b H0
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..118
Nu
X 0
S
n t
2
, n 1
ta chp nhn H0
Bc 1: Tnh ZT =
Bc 2: Tm t
2
, n 1
Bc 3: Nu ZT > t
n 1,
Nu ZT t
2
quyt nh bc b H0
, n 1
Hnh 6
V d 1: Nng sut la l mt i lng ngu nhin X c phn phi chun N( ; 2).
iu tra nng sut ging la trn 200 rung ta c bng cc s liu sau:
Nng sut t/ha
46
48
49
50
51
53
54
58
S tha rung
17
18
35
45
42
23
10
10
= 52
H1:
52
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..119
xi
ni
xini
nixi2
46
17
782
35972
48
18
804
41472
49
35
1715
84035
50
45
2250
112500
51
42
2142
109242
53
23
1219
64607
54
10
540
29160
58
10
580
33640
200
1
N 0032
5
N 10628
x = 50,16, s 2 = x 2 x 2 = 37,1144, s 2 =
ZT =
200s 2
= 37,3009 ; s = 6,11.
199
| 50,16 52,00 |
200 = 4,26, t 0,025 , 199 = U0,025 = 1,96
6,11
H0:
= 0
H1:
< 0
Qui tc 5: Nu Z =
X 0
S
n < - t , n 1
bc b H0
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..120
Nu Z =
X 0
S
n - t , n 1
chp nhn H0
Hnh 7
Da vo qui tc 5, cc bc thc hin bi ton kim nh nh trng hp 1
5.3 i thuyt H1: > 0
Tng t nh trng hp 2, qui tc kim nh cp gi thuyt i thuyt
H0:
=0
H1:
>0
mc ngha
Qui tc 6: Nu: ZT =
Nu: Z =
X 0
S
X 0
S
n > t , n 1 ,
n t , n1
bc b H0
chp nhn H0
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..121
Hnh 8
6.Kim nh phng sai ca phn phi chun
T mu ngu nhin (X1, X2, ... ,Xn) ca tng th c phn phi chun N( ; 2), vi mc
ngha xy dng qui tc kim nh cp gi thuyt , i thuyt :
Thng k Z =
P[
H0:
2 = 0
H1:
2 > 0
(n 1)S 2
2
c phn phi n1 , vi t (0,1) ta c
2
(n 1)S 2
> t2, n 1 ] = t
2
Nu H0 ng th P[
(n 1)S 2
0
(1)
> t2, n 1 ] = t
(2)
(n 1)S 2
0
> 2 , n 1 ] =
(3)
Bt ng thc:
(n 1)S 2
0
Qui tc kim nh H0 l:
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..122
Qui tc 7: Nu
Nu
(n 1)S 2
0
(n 1)S 2
0
> 2 , n 1
bc b H0
2 , n 1
chp nhn H0
Hnh 9
T mu c th ( x1, x2,....xn) theo qui tc ta thc hin bi ton kim nh cp gi thuyt ,
i thuyt:
H0:
2 = 0
H1:
Bc 1: Tnh ZT =
(n 1)s 2
2
0
Bc 2: Tm 2 , n 1
Bc 3: Nu ZT > 2 , n 1 ta bc b H0
Nu ZT 2 , n 1 ta chp nhn H0
V d: Mt my sn xut cc tm cht do c thng xuyn theo di v dy ca
sn phm Bit dy X ca cc tm cht do tun theo qui lut chun N( ; 2 ). Nu
lch chun vt qu 0,3mm th cht lng sn phm khng c m bo v k thut.
Ngi ta chn ngu nhin 10 tm cht do ri o dy ca mi tm v c kt qu
sau ( n v o mm)
22,0 ; 22,6 ; 23,2 ; 22,7 ; 22,5 ; 22,8 ; 22,5 ; 22,8 ; 22,9 ; 23,0.
T yu cu ca thc t vi mc ngha = 0,05 hy lp cp gi thuyt v i thuyt
thch hp nh gi tnh trng lm vic ca my sn xut cc tm cht do trn
lch chun mc cho php khng vt qu 0,3 mm tng ng vi phng sai 2
khng vt qu 0,09 mm2. Ta c cp gi thuyt i thuyt sau:
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..123
H0:
2 = 0,09
H1 :
2 > 0,09
(n 1)s 2 9.0,1089
=
= 10,89
02
0,09
mc ngha 0,05 ta c:
92, 0,05 = 16,92; ZT =10,89 < 16,92 = 02, 05 , 9 quyt nh chp nhn H0, iu ny c
ngha l my sn xut cc tm do vn hot ng bnh thng.
Vi cp gi thuyt H0:
2 = 0
2
2 < 0
H1:
Ta c qui tc kim nh l
(n 1)s 2
Qui tc 8: Nu
< 12 , n 1 ta bc b H0
2
0
(n 1)s 2
12 , n 1 ta chp nhn H0
2
0
Min bc b v min chp nhn H0 cho bi hnh
Nu
H nh 10
Vi cp gi thuyt : H0:
2 = 0
H1:
2 0
Ta c qui tc kim nh l:
Qui tc 9: Nu
(n 1)s 2
(n 1)s 2
2
<
ho
c
> 2
2
2
1
,
n
1
, n 1
0
0
2
2
(n 1)s 2
2
Nu
2
1 , n 1
, n 1
0
2
2
2
bc b H0
chp nhn H0.
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..124
Hnh 11
Nhn xt: Do phng sai l s do c trng cho sai s nn cc bi ton kim nh v
phng sai ngi ta thng kim nh vi i thuyt mt pha.
7. Kim nh xc sut .
Xc sut xut hin s kin A mi php th P(A) = p. Tin hnh n php th c lp c
nA ln xut hin A. Vi mc ngha ta xy dng qui tc kim nh cp gi thuyt, i
thuyt :
p = p0
H0:
p p0
H1:
n
f p
Xt thng k Z =
n , f = A , q =1 - p, thng k ny theo nh l gii hn trung tm
n
pq
c phn phi xp x chun tc. Nu H0 ng th
f p0
n c phn phi xp x chun tc. Ging nh bi ton kim nh k vng
Z=
p0q 0
ca phn phi chun, ta c qui tc kim nh cp gi thuyt i thuyt trn l:
Qui tc 10: Nu:
Nu:
f p0
p0q 0
f p0
p0q 0
n > U ta bc b H0
2
f p0
232
= 0,0232, ZT =
1000
p0q 0
n =
f 0,2
1000 = 2,53.
0,2.0,8
H0:
p = p0
H1:
p > p0
C qui tc kim nh sau:
f p0
n > U
bc b H0
Qui tc 11: Nu
p0q 0
f p0
N
N u
n U
chp nhn H0.
p0q 0
Ch 2: Vi cp gi thuyt i thuyt
H0:
p = p0
H1:
p < p0
Ta c qui tc kim nh sau:
f p0
n <- U
bc b H0
Qui tc 12: Nu
p0q 0
f p0
n U
chp nhn H0.
N
N u
p0q 0
V d: Mt kho bo qun ht ging c xem l cha m bo k thut nu t l ht
ny mm di 70%. Ngi ta ly 500 ht trong kho em gieo v thy c 340 ht ny
mm.Vi mc ngha = 0,05 hy lp gi thuyt v i thuyt thch hp xt xem
kho bo qun ht ging trn m bo k thut hay cha.
Yu cu trn tng ng vi vic kim nh cp gi thuyt i thuyt :
H0:
p = 0,7
H1:
p < 0,7
f p0
0,68 0,7
Ta c f = 0,68, 1 - p0 = 0,3 , ZT =
n=
500 = -1,79
0,7.0,3
p 0 (1 p 0 )
U0,025 = 1,96 ; ZT = -1,79 > -U0,025 = - 1,96
Vi kt qu trn ta cha c s kt lun tiu chun k thut ca kho bo qun ht
ging l c vn .
8. Kim nh s bng nhau ca hai k vng ca hai phn phi chun.
T hai mu ngu nhin c lp ly t hai tng th c phn phi chun N( X ; X2 )
N( Y ; Y2 ) ) ta xy dng qui tc kim nh cp gi thuyt, i thuyt:
H0:
X = Y
X Y
H1:
2
2
8.1: Trng hp X , Y bit.
X Y ( X Y )
Thng k Z =
c phn phi chun tc
2X 2Y
+
n
m
XY
c phn phi chun tc,
Nu H0 ng th Z =
2X 2Y
+
n
m
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..126
Khi : P[
XY
> U ] =
2X 2Y
2
+
n
m
T y c qui tc bc b H0 l:
XY
Qui tc 13: Nu
> U
quyt nh bc b H0
2X 2Y
2
+
n
m
XY
U
quyt nh chp nhn H0.
Nu
2X 2Y
2
+
n
m
Vi hai mu c th (x1, x2, ..., xn) v ( y1, y2,...ym) thc hin bi ton kim nh cp gi
thuyt , i thuyt trn theo cc bc sau:
xy
Bc 1: Tnh ZT =
2
2x y
+
n
m
Bc 2: Tm U .
2
Bc 3: Nu ZT > U
bc b H0
Nu ZT U
chp nhn H0
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..127
i =1
j=1
(X i X ) 2 + (Yj Y ) 2
2
S =
n+m2
(n 1)S 2x + (m 1)S 2y
n+m2
XY
c phn phi Tn+m-2 v c qui tc kim nh cp gi
1 1
S
+
n m
thuyt, i thuyt mc ngha l:
X = Y
H0 :
H1 :
X Y
Nu H0 ng th Z =
Qui tc 15: Nu
Nu
XY
1 1
S
+
n m
XY
> t
2
n+ m 2
quyt nh bc b H0
t
quyt nh chp nhn H0
, n+ m 2
1 1
2
S
+
n m
Vi hai mu c th (x1, x2, ..., xn) v ( y1, y2,...ym) thc hin bi ton kim nh cp gi
thuyt , i thuyt trn theo cc bc sau:
xy
(n 1) s X2 + (m 1) sY2
Bc 1: Tnh ZT =
vi s 2 =
n+m2
1 1
s
+
n m
Bc 2: Tm t
2
, n+ m2
Bc 3: Nu ZT > t
2
, n+ m2
NNu ZT t
2
, n + m 2
quyt nh bc b H0
quyt nh chp nhn H0
V d: iu tra nng sut ca 8 tha rung trng ging la A v nng sut ca 10 tha
rung trng ging la B vi cng mt iu kin canh tc ta c kt qu sau:
X
40
38
40
42
44
41
36
39
Y
41
44
38
42
40
45
39
37
43
41
2
2
Bit rng XN( X ; ), YN( Y ; ). Vi mc ngha = 0,05 hy kim nh:
H0:
X = Y
H1:
X Y
Ta c x = 40, y = 41, s 2X =
42
= 6, s 2Y = 6,66, s2 = 6,375, s = 2,52.
7
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..128
xy
1
= 0,835.
1 1
1 1
+
s
2,52 +
n m
8 10
t0,025 , 16 = 2,12 ; ZT = 0,835< t 0,025 , 16 = 2,12. Chp nhn H0.
Ch 1: Bi ton kim nh cp gi thuyt v i thuyt trn cn c gi l bi ton
so snh s bng nhau v khc nhau hai k vng ca hai phn phi chun.
Ch 2: Trong thc t nhiu khi ta cn so snh k vng ca bin ngu nhin X vi k
vng ca bin ngu nhin Y cng thm mt hng s 0 khi ta c bi ton kim nh
cp gi thuyt i thuyt sau:
H0 :
X = Y + 0
ZT =
H1 :
X Y + 0
Khi gp bi ton ny c cc qui tc kim nh sau:
* Nu bit 2x , 2y qui tc kim nh cp gi thuyt, i thuyt trn l:
Qui tc 16: Nu:
Nu:
X Y 0
2
2x y
+
n
m
X Y 0
2
x
2y
quyt nh bc b H0
> U
2
+
n
m
Nu:
X Y 0
2
S 2x S y
+
m
n
X Y 0
2
S 2x S y
+
m
n
> U
quyt nh bc b H0
Nu:
X Y 0
1 1
S
+
n m
X Y 0
1 1
S
+
n m
> t
2
quyt nh bc b H0
, n+ m 2
t
2
, n+ m 2
2x = 2y
2
x 2y vi cng mc ngha .
H1:
Qui tc kim nh cp gi thuyt i thuyt ny s trnh by mc sau.
Nu H0 c chp nhn ta s dng qui tc nh nu mc 4.3.
Nu H0 b bc b th v mt l thuyt vic so snh hai k vng trn cha gii quyt
c. (Bi ton Behrens-Fisher).
9. Kim nh s bng nhau ca hai k vng vi i thuyt mt pha.
T hai mu ngu nhin c lp:
2
(X1, X2,....Xi,....Xn) ; Xi N( x, x ),
(Y1, Y2,Yj,Yn) ; Yj N( y, 2y ).
Ta xy dng qui tc kim nh cp gi thuyt i thuyt :
H0:
X = Y
X > Y
H1:
2
Thng k Z =
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..130
XY
U
S 2 S 2
X
+ Y
m
n
Nu:
Nu:
X Y 0
2X 2Y
+
n
m
X Y 0
2X 2Y
+
n
m
> U quyt nh bc b H0
X Y 0
> U
S 2X S 2Y
+
n
m
X Y 0
Nu:
U
S 2 S 2
X
+ Y
n
m
quyt nh bc b H0
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..131
X Y 0
> t , n+m 2
quyt nh bc b H0
1 1
S
+
n m
X Y 0
Nu:
t , n+m 2
quyt nh chp nhn H0.
1 1
S
+
n m
V d: Theo di 10 tha rung trng ging la A vi nng sut X ta c:
x = 6,2 tn/ ha, s 2x = 0,16.
Theo di 8 tha rung trng ging la B vi nng sut Y ta c:
y = 5,4 tn/ ha, s 2y = 0,20.
Bit chi ph canh tc ging la A tn km hn ging la B qui ra thc l 0,4 tn/ ha. Vi
mc ngha = 0,05, xy dng gi thuyt v i thuyt thch hp khng nh ging
la A c hiu qu kinh t hn ging la B khng. Bit rng nng sut ca hai ging la
ny u c phn phi chun vi phng sai bng nhau v gi thnh ca hai loi la ny
l nh nhau.
Yu cu trn tng ng vi vic kim nh cp gi thuyt i thuyt sau:
X = Y + 0,4
H0 :
H1:
X > Y + 0,4
Qui tc 24: Nu :
Ta c s2 =
x y 0
1 n
Di = X Y ;
n i =1
S D2 =
1 n
( Di D)
n 1 i =1
Cp gi thuyt i thuyt:
X = Y + 0
H0 :
N
H1 :
X Y + 0
tng ng vi cp gi thuyt i thuyt:
V = 0
H 0 ':
N
H 1 ':
V 0
S dng quy tc 4 ta c:
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..132
Nu Z T =
D 0
SD
Nu Z T t
2
, n 1
n > t
2
, n 1
ta quyt nh bc b H0.
Cp gi thuyt i thuyt:
X =Y + 0
H0 :
N
H1 :
X > Y + 0
tng ng vi cp gi thuyt i thuyt:
V = 0
H 0 ':
N
H 1 ':
V > 0
S dng quy tc 6 ta c:
D 0
Nu Z T =
n > t , n 1 ta quyt nh bc b H0.
SV
Nu Z T t , n 1 ta quyt nh chp nhn H0.
V d: Ti mt cu lc b thm m ngi ta qung co rng sau mt kha tp luyn
gim bo ngi tham gia tp luyn c th gim trng lng hn 5 kg. Mt mu ngu
nhin gm 10 ngi c o trng lng trc v sau khi tp luyn cho bi bng sau:
X
85
90
96
93
86
89
82
84
100 102
Y
80
86
90
86
81
81
78
81
91
93
Hy lp cp gi thuyt i thuyt thch hp kim tra tnh ng n ca vic qung co
ni trn. Bit rng X ~ N ( X , X2 ) , Y ~ N ( Y , Y2 ) .
Xt cp gi thuyt i thuyt:
H0 :
X = Y + 5
N
H1 :
X > Y + 5
t D = X Y , Di = Xi Yi , Di nhn cc gi tr sau:
Vi: 5 4 6 7 5 8 4 3 9 9
40
Ta c : d = 6, s v2 =
s d = 2,11 , t 0, 05 , 9 = 1,87
9
65
d 5
10 = 1,50
n=
ZT =
2,11
sv
Z T = 1,50 < 1,87 quyt nh chp nhn gi thuyt H0. iu ny c ngha vi mc
ngha = 0,05 trng lng ca nhng ngi tp luyn gim bo ch mc gim i nh
hn hoc bng 5 kg.
Phng php so snh cp i thng c s dng trong cc th nghim khoa hc.
xem mt phng php canh tc, mt ch cho gia sc n, mt loi thuc mi c tt
hn loi c hay khng, ngi ta s b tr n cp th nghim, mt thc hin theo phng
php c mt thc hin theo phng php mi, sau thi gian th nghim thu c n cp
d liu t a ra k lun.
11.Phng php loi b cc sai s th
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..133
Khi thu thp v kim tra cc s liu mu, do nhiu nguyn nhn ch quan v khch quan,
vic gp phi cc sai s l iu khng th trnh khi. Cc loi sai s thng gp trong
vic iu tra v thu thp cc s liu l :
11.1. Sai s th: L sai s xut hin do vi phm cc nguyn tc c bn ca vic o c
hoc do nhng s sut m ngi thu thp s liu gy ra mt cch c hoc v .
11.2. Sai s h thng: L nhng sai s do cc dng c o gy ra hoc do k thut vin
khng nm c qui tc vn hnh dng c o. Sai s loi ny d pht hin loi b.
11.3. Sai s ngu nhin: L sai s chu tc ng ca nhiu nguyn nhn, cc sai s ny
thng nh v khng chu s tc ng ca ngi thu thp s liu.
Trc khi tin hnh phn tch v x l s liu, vic loi b cc s liu d thng (cc sai
s th) ra khi tp cc s liu cn x l l iu cn ch , c nh vy cc thng tin thu
c sau x l mi m bo tnh chnh xc vi tin cy cao.
11.4. Phng php loi b sai s th:
Khi tin hnh loi b sai s th (s liu l) ta cn ch :
Trc tin cn kim tra xem c s sut hoc c vi phm cc nguyn tc c bn
khi thu thp s liu khng?
Th loi b x0 l s liu b nghi ng ri tin hnh x l s liu xem kt lun c
khc so vi khi gi li x0 hay khng? Nu khng c sai khc ng k th nn gi
li s liu x0.
Nn tham kho cc ti liu chuyn mn lin quan c th gii thch cho vic xut
hin s liu l ny sau mi quyt nh nn gi hay nn b.
Gi s ta c dy s liu: x0 , x1 ,..., xn x0 b nghi ng l s d thng (gi tr nh nht
hoc ln nht) trong dy s trn. Khi ta xt i lng: Z T =
ZT > t
2
, n 1
x0 x
s
ta quyt nh loi b gi tr x0 ra khi dy cc s liu trn.
Nu Z T t
2
, n 1
. Nu
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..134
* T mc ta tm C t bng 7
* So snh ZTM v ZTm vi C . Nu ZTM > C ta loi xmax . Nu ZTm > C ta loi b
xmin
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..135
| f1 f 2 |
0,005
=
0,23 ; U0,025 = 1,96
1 1
1
1
f (1 f )( + )
0,122.0,878(
+
)
n m
500 400
ZT = 0,23 < U0,025 = 1,96 ; gi thuyt c chp nhn.
ZT =
2
X
2
X
S
.
S
2
Y
2
Y
2
X
2
X
>
2
Y
mc ngha
2
Y
S2X
c phn phi
S2Y
S X2
> F , n 1, m 1 ) =
S Y2
T y ta c qui tc kim nh cp gi thuyt i thuyt
Fn-1, m-1.
P(
H1:
Qui tc 27: Nu
2
X
2
X
H0:
S
S
2
X
2
Y
=
>
2
Y
2
Y
mc ngha l
> F , n 1, m1 ta bc b H0
S2X
Nu 2 F , n 1, m1 ta chp nhn H0
SY
13.2 Trng hp i thuyt 2 pha H1:
Vi cp gi thuyt i thuyt
X2 = Y2
N
H0:
H1:
2
X
2
X
2
Y
2
Y
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..136
S2X
ta bc b H0
F
; F
2
SY
1 2 , n1, m1 2 , n 1, m1
S2
Nu: X2 F
ta chp nhn H0
; F
SY
1 2 , n1, m1 2 , n1, m1
V d: Mt mu gm 17 phn t ly t tng th c phn phi chun N( X ; X2 ) ta
c: s 2X =123,5.
Mt mu ngu nhin khc gm 15 phn t cng ly t tng th c phn phi chun
1 n1
1
X1 = X1 j ,..., X i =
n 1 j=1
ni
ni
X ij , ..., X k =
j=1
1
nk
nk
kj
j=1
SSi =
(X
ij
j=1
SSW =
SS
i =1
k
1 k
n i X i l trung bnh chung, n = n i l kch thc mu
n i=1
i =1
2
SSB = n i ( X i X ) l tng bnh phng lch gia cc nhm
X=
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..137
k ,ni
SST =
(X
ij
i , j=1
Qui tc 29: Nu
x 1n1
x2 n 2
Xk
xk1
xk2
x in i
x kn
i j i j
ss i , ssb =
n (x
i =1
i =1
x) 2
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..138
Bc 3: Nu ZT > F , k 1, n k quyt nh bc b H0
Nu ZT F , k 1, n k quyt nh chp nhn H0
V d: so snh nng sut ca 3 ging la A, B, C ngi ta thc hin th nghim
trn 20 tha rung, sau khi thu hoch ta c kt qu sau:
Ging la A trng trn 7 tha rung nng sut X1 ca tng tha rung l:
54 57 55 58 61 54 52.
Ging la B trng trn 6 tha rung nng sut X2 ca tng tha rung l:
50 55 58 54 61 52
G
N ing la C trng trn 7 tha rung nng sut X3 ca tng tha rung l
N
58 60 54 56 61 60 57
mc ngha = 0,05, hy kim nh gi thuyt
H0: Nng sut ca 3 ging la trn l nh nhau
Bit rng X1, X2, X3 l cc bin chun c cng phng sai
1
Ta c x1 = ( 54 + 57 + 55 + 58 + 61 + 54 + 52) = 56.
7
1
x 2 = ( 50 + 55 + 58 + 54 + 61 + 52) = 55.
6
1
x 3 = ( 58 + 60 + 54 + 56 + 61 + 60 + 57) = 58.
7
1
( 7.56 + 6.55 + 7.58 ) = 56,4.
x=
20
ss1 = (54 - 56)2+(57 - 56)2 +(55 - 56)2 +(58 - 56)2 +(61 - 56)2 +(54 - 56)2 +(52 - 56)2 = 55
ss2 = (50 - 55)2 + (55 - 55)2 + (58 - 55)2 + (54 - 55)2 + (61 - 55)2 + (52 -55)2 = 80
ss3 = (58 - 58)2+(60 - 58)2+(54 - 58)2 +(56 - 58)2 +(61 - 58)2 +(60 - 58)2 +(57 - 58)2 = 38
ssw = ss1 + ss2 + ss3 = 173
ssb = 7. (56 - 56,4)2 + 6. (55 - 56,4)2 +7. (58 - 56,4)2 = 30,8
ssg 30,8
ssw 173
=
= 10,18
msb =
=
= 15,40 , msw =
k 1
2
n k 17
ZT =
msb 15,40
=
= 1,51 Fk-1,n-k,0,05 = F2,17,0,05 = 3,59
msw 10,18
A1
A2
...
Ai ...
Ak
Tn s
n1
n2
...
ni
nk
...
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..139
np
i =1
i
V d 1: Hai c th th h F1 (cng mang kiu gen Aa) em lai vi nhau. Cc c th
th h F2 c mt trong 3 kiu gen AA, Aa, aa. iu tra 200 c th th h F2 c:
k
Nu
Kiu gen
AA
Aa
aa
S c th
40
105
55
mc ngha = 0,05 kim nh cp gi thuyt , i thuyt
H0: Kiu gen th h F2 tun theo lut Mendel
N
H1:N Kiu gen th h F2 khng tun theo lut Mendel
1
2
1
Gi thuyt H0 tng ng vi P(AA) = , P(Aa) = , P(aa) =
4
4
4
S dng qui tc 1 ta thc hin bi ton kim nh theo cc bc sau:
3
(n np i ) 2
(40 50) 2 (105 100) 2
(55 50) 2
+
Bc 1: Tnh ZT = i
=
++
= 2,75
np i
50
100
50
i =1
Bc 2: Tm 02, 05 , 2 = 5,99
Bc 3: ZT = 2,75 < 5,99 = 20, 05 , 2 . Theo qui tc1 gi thuyt H0 c chp nhn iu
ny c ngha l mu cho ph hp vi qui lut Mendel
k
k
(ni npi ) 2
ni2 2ni npi + n 2 pi2
=
Ch : Xt ZT =
npi
npi
i =1
i =1
k
k
k
ni2
ni2
=
2 ni + npi =
n (1)
i =1 np i
i =1
i =1
i =1 np i
k
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..140
n
p
i =1
i
(n i np i ) 2
2 , k r 1 ta chp nhn H0
n
p
i =1
i
V d 2: xem c s ly lan ca bnh nm mm t cy ny sang cy khc cc
cy c du hay khng ngi ta trng 500 cp cy c du vo 500 hc ti mt vn m
cy. Sau mt thi gian kim tra ta thu c kt qu sau:
k
Nu
C 2 cy b bnh
1 cy b bnh
0 cy b bnh
73
185
242
Vi mc ngha = 0,05 kim nh cp gi thuyt i thuyt
Khng c s ly bnh t cy ny sang cy khc
H0:
H1:
C s ly bnh t cy ny sang cy khc
Gi p l xc sut mi cy c du b bnh nm mm
Nu gi thuyt H0 ng th:
Xc sut c hai cy b mc bnh p2 = p2.
Xc sut mt trong hai cy b mc bnh p1 = 2p(1 - p).
Xc sut khng cy no mc bnh p2 = (1 - p)2
Gi thuyt H0 tng ng vi gi thuyt p2 = p2, p1 = 2p(1 - p), p0 = (1 - p)2. Bi ton
kim nh thc hin theo cc bc:
2.73 + 185
= 0,331
Bc 1: c lng xc sut p bi tn sut f =
1000
p 0 = ( 1- 0,331)2 = 0,44754; p1 =2.0,331 ( 1- 0,331) = 0,4429; p 2 = 0,3312 = 0,10956
(73 500p 0 ) 2 (185 500p1 ) 2 (242 500p 2 ) 2 18,22 2 36,45 2 18,232
+
+
=
+
+
= 12,55
500p 0
500p1
500p 2
54,78
22,15 223,77
Bc 2: Tm 02.05 ,1 = 3,84
Bc 3: ZT = 12,55 > 3,84 = 02.05 ,1
Gi thuyt H0 b bc b, c s ly lan bnh nm mm t cy ny sang cy khc.
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..141
<x1
x1- x2
xi-1- xi
xk-1
Tn s
n1
n2
ni
nk
l c lng im ca i.
im ca 1 , 2 ,..., r theo phng php hp l nht. Gi s
i
Ta c p = F( x , ,.... ) , p = F( x , ,.... ) F( x , ,.... )
1
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..142
x1 x
1
) = x1 = 15,42
s
7
x x
2
x2 l s tho mn ( 2
) = x2 = 16,61
s
7
x x
3
) = x3 = 17,53
x3 l s tho mn ( 3
s
7
x4 x
4
x4 l s tho mn (
) = x4 = 18,37
s
7
x5 x
5
x5 l s tho mn (
) = x5 = 19,29
s
7
x x
6
) = x6 = 20,48
x6 l s tho mn ( 6
s
7
Cc s liu mu c xp vo cc lp theo bng sau:
x1 l s tho mn (
Lp < x1
ni
[x1 ; x2 )
[x 2 ; x 3 )
[x 3 ; x 4 )
[x 4 ; x 5 )
[x 5 ; x 6 )
x6
4
02,05 , 4 = 9,448 .
Bc 3: ZT = 3,666 < 9,488 = 02, 05 , 4 mu cho ph hp vi gi thuyt.
(ni np i ) 2 k ni2 2ni np i + n 2 p i2
=
np i
np i
i =1
i =1
k
Ch : ZT =
k
k
k
ni2
ni2
n
n
p
+
=
n (2)
2
i i
i
i
i
i =1 np
i =1
i 1
i =1 np
Khi s dng qui tc 2 ta c th tnh ZT theo cng thc cho bi (2)
k
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..143
B1
B2
Bj
Bm
A1
A2
n11
n21
n12
n22
n1j
n2i
n1m
n2m
Ai
ni1
ni2
nij
nim
B
A
Ak
nk1
nk2
nkj
nij l s c th c c tnh A = Ai v c tnh B = Bj trong mu.
T mu trn xy dng qui tc kim nh cp gi thuyt, i thuyt
H0 :
A c lp vi B.
A khng c lp vi B mc ngha .
H1 :
nkm
Ta c
ij
= ni. l s c th c c tnh A = Ai
j =1
k
ij
= n. j l s c th c c tnh B = Bj
i =1
k ,m
n = n = n
ij
i , j =1
.j
i.
i =1
=n
j =1
k,m
ij
i , j =1
n ij
n
ta c qui tc bc b gi thuyt mc ngha l:
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..144
k ,m
Qui tc 3: Nu
(nij
n
ni n j
i , j =1
k ,m
Nu
ni n j
(n ij
i , j=1
)2
n
n i n j
n
n i n j
)2
n
cho ph hp vi gi thuyt A c lp vi B.
Ch : Khi s dng qui tc 3 kim nh tnh c lp ca hai c tnh A, B cn p
n i n j
ng yu cu
5.
n
V d: Xt mt n c sn rng, c tnh A l mu v gm mu vng (A1) v mu
hng (A2). c tnh B l s vch trn v gm : 0 vch(B0), 1 hoc 2 vch (B1), 3 hoc 4
vch (B2) v 5 vch (B3). Bt ngu nhin 169 con c sn rng thuc n c sn ni trn
ta c bng sau:
0 (B0)
1-2 (B1)
3-4 (B2)
5 (B3)
S vch
Mu v
Vng(A1)
35
19
36
25
Hng(A2)
14
14
16
10
Vi mc ngha = 0,05 hy kim nh gi thuyt
H0:
Mu v c lp v di truyn vi s vch trn v
N
H^N :
Mu v khng c lp v di truyn vi s vch trn v
Ta c: n1 = 115, n 2 = 54, n 1 = 49, n 2 = 33, n 3 = 52, n 4 = 35, n = 169
n i n j
115.52 2
115.33 2
115.49 2
)
)
(36
)
(19
169
169
169
n
=
+
+
ZT =
115.52
115.33
115.49
n i n j
i , j=1
169
169
169
n
54.35 2
54.52 2
54.33 2
54.49 2
115.35 2
)
)
(10
)
(16
)
(14
)
(14
(25
169
169
169
169
169
+
+
+
+
+
= 2,13
54.35
54.52
54.33
54.49
115.35
169
169
169
169
169
2
2
, ( k 1)( m 1) = 0,05 , 3 = 7,81
ZT = 2,13 < 7,81 = 2 0, 05 , 3 . Ta quyt nh chp nhn H0 mu v v s vch trn v
c lp vi nhau v di truyn.
ni. n. j 2
) k ,m nn 2
k ,m
k , m ( nij
1 k ,m
ij
n
Ch 1: ZT =
=
2 nij + ni. n. j
ni. n. j
n i , j =1
i , j =1
i , j =1
i , j =1 ni. n. j
n
2, 3
(n ij
)2
(35
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..145
m
k ,m nij2
1 k
n
n
n
=
1
(3)
i. . j
n i =1 j =1
i , j =1 ni . n. j
i , j =1 ni. n. j
Khi s dng qui tc 3 c th tnh ZT bng cng thc cho bi (3)
Ch 2: Vic xy dng qui tc kim nh tnh thun nht ca m ng cng c
trnh by nh tiu chun va nu. Tiu chun a ra cng ging nh tiu chun va nu.
k ,m
= n
nij2
2n +
3.Quy tc du
Xt n cp mu ngu nhin : ( X 1 , Y1 ), ( X 2 , Y2 ),...., ( X n , Yn )
Xi c cng phn phi vi X c hm mt f(x)
Yi c cng phn phi vi Y c hm mt g(x)
Nu X, Y l cc bin chun th vic so snh k vng ca X v Y c trnh by trong
phng php so snh cp i. By gi ta a ra quy tc kim nh trong trng hp tng
qut cp gi thuyt i thuyt.
H0:
X c cng phn phi vi Y
X v Y c phn phi khc nhau.
H1:
t D = X - Y , Di = Xi Yi.
Nu H0 ng ngi ta c th chng minh rng P(D > 0) = P(D < 0) = 0,5.
1
Gi M l s cc gi tr m Di > 0 ta thy M c phn phi nh thc B( n, ). Cp gi
2
thuyt i thuyt nu trn tng ng vi cp gi thuyt i thuyt.
1
H0:
M c phn phi nh thc B( n, )
2
1
H1:
M khng c phn phi nh thc B( n, )
2
M 0,5n
c phn phi gii hn chun tc ta c quy
S dng nh l gii hn: Bin Z =
0,5 n
tc kim nh cp gi thuyt H0 v H1 l :
M 0,5n
bc b H0
> U
Qui tc 5: Nu ZT =
0,5 n
2
Nu Z T U
chp nhn H0
2
1,57
1,59
1,75
1,77
1,63
1,60
1,65
1,61
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..146
n (n + m + 1)
nm(n + m + 1)
; D( V ) =
2
12
n (n + m + 1)
V
2
Khi thng k Z =
c phn phi xp x chun tc .
nm(n + m + 1)
12
T y ta c quy tc kim nh cp gi thuyt i thuyt
X c cng phn phi xc sut vi Y
H0:
H1:
X v Y c phn phi khc nhau
mc ngha l :
E(V) =
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..147
n (n + m + 1)
2
Quy tc 6: Nu Z T =
> U ta bc b H0.
nm(n + m + 1)
2
12
Nu Z T U ta chp nhn H0.
V
Kch thc mu n = n j .
j=1
ni
2
i
R
12
3(n + 1)
n (n + 1) i=1 n i
Nu k 3, n i 6 th Z c phn phi xp x phn phi khi bnh phng vi k-1 bc t do.
Da vo quy lut phn phi xp x ca bin Z vi mc ngha ta c quy tc kim
nh cp gi thuyt i thuyt
H0: Dy cc s liu trn thu thp t mt tp c bn
H1: Dy cc s liu trn khng thu thp t mt tp c bn
Xt thng k: Z =
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..148
Quy tc 7: Nu Z T =
k
Ri2
12
3(n + 1) > 2 , k 1 bc b H0
n(n + 1) i =1 ni
n (n + 1) i=1 n i
N
Z T = 4,77 < 5,99 gi thuyt H0 c chp nhn, iu nay c th hiu l 3 loi thc
n trn c tc dng nh nhau vi vic tng trng ca ln.
Ch : Cc qui tc kim nh phi tham s c u im l khng cn bit trc kiu
dng phn phi xc sut ca cc c trng tng th, nhng do lng lng thng tin
thu c t tng th khng nhiu nn lc lng ca php kim nh ca cc qui tc ny
khng cao.
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..149
Bi tp chng VI
1. Bit chu lc X ca cc mu b tng c phn phi chun N( ; 2 ). o chu lc
ca 210 mu b tng ta c kt qu sau:
chu lc Xi(kg/cm2)
S mu b tng ni
195
13
205
18
215
46
225
74
235
34
245
15
Nhiu
Va
t
Vng
Thnh ph
48
26
26
Ven ni
38
34
28
Huyn
16
10
74
C th coi mc xem phim ba vng l nh nhau c khng? Mc ngha 0,05.
11. Kho st mu mt v mu tc ca 6800 ngi Php ta c kt qu sau:
Mu tc
Vng
Nu
en
Hung
Mu mt
Xanh
1768
807
189
47
en
946
1387
746
53
Nu
115
438
288
16
Vi mc ngha 0,05 hy kim nh gi thuyt:
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..151
H0:
H1:
Mu tc c lp vi mu mt.
Mu tc khng c lp vi mu mt.
A1(nghin nh)
A0(khng nghin)
B
B0(huyt p bt)
B1(huyt p cao)
50
30
A2(nghin nng)
25
35
28
32
A
58
102
B
102
118
C
65
75
Gy
Bo
Trung bnh
Chng
Gy
24
12
12
Bo
10
40
15
Trung bnh
20
12
115
Vi mc ngha: = 0,05 hy kim nh cp gi thuyt i thuyt:
H0:
Th trng v mi quan h v chng c lp vi nhau.
H1:
Th trng v mi quan h v chng c lin quan vi nhau.
17. Mt gi m n lin t yu cu v trng lng nu c trng lng 80 gam. Kim tra
mu gm 20 gi m c x = 78,5 , s = 2,5. Vi mc ngha 0,05 hy xy dng gi
thuyt v i thuyt thch hp v khu ng gi m n lin ca nh my t yu cu
khng?
18. o ch s m sa X ca 130 con b lai F1 ta c kt qu sau
X 3,0- 3,6 3,6- 4,2 4,2 4,8 4,8 5,4 5,4 6,0 6,0 6,6 6,6 7,2
ni
2
8
35
43
22
15
5
Bit ch s m sa trung bnh ca ging b thun chng l 4,95. Vi mc ngha 0,01.
Hy a ra kt lun v vic lai to ging bit rng ch s m sa X c phn phi chun.
19. Phn tch hm lng mn trong mt loi t theo hai phng php ta c kt qu sau:
Phng php 1: 27,5 27,0 27,3 27,6 27,8 ( n v %)
Phng php 2: 27,9 27,2 26,5 26,3 27,0 27,4 27,3 26,8 (n v %)
Vi mc ngha 0,05 hy xy dng gi thuyt v i thuyt thch hp v a ra kt lun.
20. Ngi ta chiu x liu 3000 Rnghen vo mt qun th rui dm thy trong s 805
con th h F1 c 80 con b t bin. Trong khi cng chiu x vo mt qun th rui
dm khc c cho n km theo mt loi ng th trong s 2756 con th h F1 c 357
con b t bin . Vi mc ngha 0,05 hy xy dng cp gi thuyt i thuyt thch hp
v a ra kt lun.
21. so snh hai loi thc n i vi vic tng trng ca ln ngi ta tin hnh th
nghim trn hai mu :
Mu I cho 8 con ln n loi thc n A sau 1 thng c kt qu sau:
X : 12,3 13,4 14,6 11,0 16,1 11,3 12,9 10,7
Mu II cho 7 con ln n loi thc n B sau 1 thng c kt qu sau:
Y : 13,2 14,3 16,8 13,1 14,5 15,7 14,5
Vi mc ngha 0,05 hy a ra cp gi thuyt i thuyt thch hp ri a ra kt lun.
22. kho st tc dng ca vic bn phn cho ng 70 n v m/ha, ngi ta trng
lin nhau mnh i chng ( khng bn m) v mnh thc nghim trn 15 tha rung
sau khi thu hoch c kt qu sau:
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..153
30,1
51,0
37,8
68,8
28,9
48,0
39,7
68,8
21,2
28,3
57,3
42,4
47,7
77,0
55,1
66,1
0,05. Hy xy dng cp gi thuyt
0
8
24. S tai nn giao thng xy ra mi ngy X ti mt thnh ph c ghi trong bng sau:
X
0
1
2
3
4
5
6
7
8
ni
10
32
46
35
20
9
2
1
1
Vi mc ngha = 0,05 hy kim nh gi thuyt : S tai nn giao thng khng xy ra
trong ngy tun theo lut Poisson.
25. Chiu cao X ca cy du sau 6 thng tui quan st c cho bng sau:
X
24 - 30
30 - 36
36 - 42
42 - 48
48 - 54
54 - 60
ni
12
24
35
47
43
32
Vi mc ngha = 0.05 hy kim nh gi thuyt X c phn phi chun.
60 - 66
7
26. Mt loi hoa hng c 4 mu : , hng, bch v vng. Vi mu gm 200 bng hoa
hng thuc loi hoa trn ta c bng s liu sau:
Mu hoa
hng
bch
vng
S hoa
27
65
75
33
Vi mc ngha 0,05 hy kim nh gi thuyt H0 : Cc mu hoa , hng, bch, vng
theo t l 1 : 2 : 2 : 1.
27. Chi ph v vn ho X (n v 100000/nm) v chi ph v i li Y
(n v 100000 ng/nm) ca 15 gia nh cho bi bng sau:
X
12 6,5 6,2 8,8 4,5 7,0 7,1 20 15 7,5 8,5 10,9 8,2 8 10,5
Y
5,9 6,7 4,5 4,8 10 5,5 5,2 15 7,0 4,0 5,5 8,2 5,4 8,4 7,0
S dng tiu chun v du kim nh gi thuyt: X v Y c cng qui lut xc sut vi
mc ngha 0,05.
28. Mc tiu th xng ca 3 loi xe A, B, C ( lt/100km) ln lt l X , Y, Z. Ngi ta
cho chy th 7 xe A, 7 xe B v 8 xe C cc s liu thu c cho bng sau:
X : 10,5 8,7 7,5 9,6 8,4 9,0 8,7
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..154
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh Gio trnh Ton xc sut thng k..155