1.

POJAM IRENJA PROIZVODNOG ASORTIMANA (EKSPANZIJE)

Ekspanzija obuhvata proirenje proizvodnog asortimana (novi proizvod) ili irenje trita na
druga nova zemljopisna trita. Razlikuju se tri tipa ekspanzije i to:1
1) Trina ekspanzija
2) Proizvodna ekspanzija
3) Kombinovana ekspanzija
Trina ekspanzija (razvoj trita) je strategija irenja postojeih proizvoda na nova trita ili nove
trine segmente.
Proizvodna ekspanzija (razvoj proizvoda) zasnovana je na razvoju asortimana proizvoda ili
usluga na postojeim tritima.
Kombinirana ekspanzija (proizvodno-trina ekspanzija) je strategija koja ukljuuje
istovremeni razvoj novih proizvoda i vrsta proizvoda (u okviru postojee djelatnosti) na novim tritima i
trinim segmentima

1.1.

Razlozi irenja proizvodnog asortimana

irenje proizvodnog asortimana vri se iz sljedeih razloga:2

1. Da bi se sprijeila saturacija (zasienje) i ispadanje pojedinog proizvoda ili linije proizvoda i da
bi se nadoknadili gubici u prodaji, trinom ueu i dohotku koji nastupa usljed saturacije
ispadanja pojedinih proizvoda ili linija
2. Da bi se bolje iskoristili postojei kapaciteti koji se ne koriste za postojee linije, odnosno
varijante proizvoda u podruju proizvodnih, finansijskih i marketinkih aktivnosti
1 Milanovi R., Osnovi marketinga, SP''Svjetlost'', Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Sarajevo., str 205.
2 Ibid., str 220.

3. Da bi se obezbijedilo slijeenje ili vodstvo u tehnologiji i proizvodnji

4. Da bi se sprijeile akcije konkurencije u oduzimanju postojeeg trinog uea
5. Da bi se iskoristila efektivna tranja koja nastaje usljed pojave novih ili promjene postojeih
potreba
6. Da bi se iskoristile prednosti koje prua novi proizvod u pogledu akumulativnosti i uspjenog
rasta.
Svaka se kompanija, dakle, mora brinuti o razvoju novog proizvoda, ako ni zbog ega drugog
onda zbog toga to e neki od postojeih proizvoda kompanije ui u fazu opadanja. Mora se
pronai zamjena za postojee proizvode i poslove da bi kompanija odrala ili poveala svoju
prodaju. Osim toga, kupci trae nove poizvode, a konkurenti e dati sve od sebe da ih zadovolje.
Kompanija moe doi do novih proizvoda sticanjem ili razvojem novog proizvoda. Isto tako,
kompanija moe kupiti druge kompanije ili moe kupiti od drugih kompanija odabrane patente ili
pak moe od neke druge kompanije kupiti licencu ili franizu.3
Razvoj novog proizvoda moe se odvijati na dva naina i to tako da, kompanija moe razvijati
nove proizvode u vlastitim laboratorijima ili moe zakljuiti ugovor sa samostalnim istraivaima
ili pak s tvrtkama za razvoj novih proizvoda o razvijanju specifinih proizvoda od interesa za
kompaniju. S obzirom na danas intezivnu konkurenciju na veini trita velikom se riziku izlau
one kompanije to ne uspijevaju razviti nove proizvode. Njihovi su postojei proizvodi ranjivi
spram promjenjivih potreba i ukusa potroaa, novih tehnologija, skraenog ivotnog ciklusa
proizvoda i sve vee domae i strane konkurencije. Istovremeno je razvoj novog proizvoda i
rizian. U jednoj je studiji ustanovljeno da je stopa neuspjeha za nove proizvode iroke potronje
iznosila 40%, a za nove industrijske proizvode 20 %, a za nove usluge 18%. Osobito je
zabrinjavajua stopa neuspjeha novih proizvoda iroke potronje. Za uspjean razvoj novog
proizvoda kompanija mora uspostaviti djelotvornu organizaciju za upravljanje procesom njegova
razvoja. Osim toga, kompanija mora u svakoj fazi procesa razvoja novog proizvoda primjeniti
najbolje analitike instrumente i koncepcije.4

3 Ibid. Str 229.

4 Ibid.