You are on page 1of 52

trSwfpOf-87 arv-6-2008

1
trSwfpOf-87 arv-6-2008

2
trSwfpOf-87 arv-6-2008

3
trSwfpOf-87 arv-6-2008

rmwdum
4 cspfaomrdwfaqGnDtpfudkarmifESrrsm;odkU
uAsm 27 armif o pf q if ;
6 cd k i f a tmif a usmf a±S@a&;aqG;aEG;c%f;
29 a±S @ aersm;aumif p D
jrwfAk'<w&m;ææ
7 armif v G r f ; %D zG@J pnf;yHt k ajccHOya'---
32 ZGefr_dif;
ref;awmif&dyfidk
8 csrf ; jr ±d;_ ydx
k w k vf m+yDæ æ
34 rD ; rD ; cg;vf
tarod@k wrf;csi;f 12---
9 udkaomf PRMG b0qdkwmææ/
39 +id r f ; a0
=uufajccwf y‘
10 July aumif; 'Dvefawmrwfpf æ æ
42 armifpdk;csdef
om"kac:ygtar
11 xG e f ; jrif h a tmif wyfO;D od@k tw d zf iG ahf y;pm(60)
48 tm[m&0d k i f ; awmf o m;wOD ;
igwdk@acwf&J@=u,fwm&m---
12 &J & if h o uf Z G J tm[m&pmtkypf if
49 a±$ u l a rES i f ;
uef@uGufrJ
13 &efEdkifxGef; pnf;urf;vdu k ef mjcif;/
Edk;
13 auwD 0w
0wˆKw
ˆKwk
Kwkd
±Sufa=umjywfolrsm;---- 45 uk d a qG
,ifaumif
tawG;tjrifESifhokw?&o
aqmif;yg;
yg;// o½kyfaz:yHkrsm;
14 atmif ' if
armifatmifvD (tm[m&pmapmif)
+ydKifw[ l ed ;f rS+cdr;f r,frh ;kd
18 cG g nd K armif t m[m&
at;twlyltr#ææ 41 armifatmifvD ( tm[m&pmapmif )
21 aqmif ;
b0qnf;qm--
23 atmif r d k ; 0if ; twGif; VOTE NO o½kyfaz:yHk
opPmqdkxm;olawGææ 3 EG , f E G , f 0 if ; (em*d k , m)rS a y;yd k @ ygonf ?

4
trSwfpOf-87 arv-6-2008

etz&J@ ppftm%mwnf+rJa&; &moufyef ppftm%m&Sipf epf wnfaqmufa&;ponfh &nf&, G cf surf sm;jzifh a&;qGJ
xm;wJh zG@J pnf;ykH tajccHOya' qENc, H yl }JG uD;uawmh &ufyidk ;f twGi;f jyKvky=f uawmhrmS jzpfygw,f? jynfol awG&@J oabmxm;
trSwo f m;awGukd jywfjywfom;om; azmfxw k jf yo&awmhrmS jzpfygw,f? jynfoal wG&@J oabmxm;trSeaf wGukd jywfjywf
om;om; az:xkwjf yo&awmhrmS jzpfygw,f? etz&J@ ppftm%m&Sipf epfudk csKyf+ird ;f oGm;atmif vkyaf qmifjy&rnfh tcsed t f cg
vnf; jzpfygw,f?
1990 rSm jyocJ=h uwJh jynfoal wG&@J jywfom;wJh oabmxm;vkyd J xyfrjH yo=ubk@d vydk gw,f?jynfoal wG&@J &ifxu J
xGuaf y:vmrnfh oabmxm;trSeaf wGudk odwhJ etz[m jynfwiG ;f jynfyrSm enf;rsKd ;pHo k ;Hk +yD; aumufusppf Of;vJpmG eJ@ rJt
Ekid &f =ubk@d vkyaf qmifae=uw,f? }udKwif qENraJ wGukd =unf&h ifvnf; jynfya&muf jrefrmEkid if o H m;trsm;pk[m olw@dk a&;
qGx J m;wJh Oya'eJ@ uku d n f w D mawmif rJay;cGihf r&=uygb;l ? jynfwiG ;f rSmqk&d ifvnf; olw@dk owfrw S xf m;wJh rJ&aHk qmufciG rhf
&Sw d hJ ae&mawGrmS rJ&aHk qmuf+y;D }uKd wifqENrJ ay;ckid ;f wmawGudk vkyaf qmifae=uwmawG&ydS gw,f?etz[m olw@dk &@J rt J ykid &f
bk@d enf;rsKd ;pkeH @J pnf;&k;H =urSmyg? owif;pmawGxrJ mS &kyjf rifo=H um;xJrmS jynfoal wGudk axmufcrH aJ y;bk@d pnf;&k;H ae=uovkAd v dk f
csKyfawGuvnf; wdik ;f jynftES@H omG ;+y;D jynfoal wGudk pnf;&k;H vku d f +crd ;f ajcmufvu dk f vSnjhf zm;vku d f vm'fx;dk vkud ef @J tvkyaf wG
&_yaf e=uygw,f? etz[m olw@kd uawmh vkycf siw f mawGudk vGwv f w G v f yfvyf vkyaf qmifae=uayrJh olw@dk wzufowfpw d f
}udKufa&;qGx J m;wJh zG@J pnf;ykt H ajccHOya'ukd a0zef&if axmif'%fwoufwuíe;f / qENc, H yl u JG dk aESmuf,u S &f if axmif'%f
3 ESpf pwJh Oya'rsm;eJ@ow l @dk &@J z@JG pnf;ykt
H ajccHOya'ukd twnfjyKEkid af &;twGuf tumtuG,af y;xm;ygw,f?olw@dk &@J aumuf
usppf Of;vJra_ wGudk pk;d &drw f t hJ wGuf Ekid if w H umu awmif;qkw d hJ tajccHOya' qENc, H yl uJG Edk idk if w H um tuJcwfrsm; avhvm
apmif=unfch iG hf &a&;ukv d nf; y,fcsxm;ygw,f? jynfov l xl u k dk uef@uu G rf aJ y;=uzk@d pnf;&k;H ae=uwJh trsKd ;om;'Dru dk a&pDt
zG@J csKyftzG@J 0ifawG jynfo@l vw G af wmfu, dk pf m;vS,af wG 88 rsKd qufausmif;om;vli,f acgi;f aqmifawGvnf; etz&J@ vuf
ukid 'f wk f a=u;pm;awGjzpfwhJ }uzhH @HG awG pGr;f tm;&Siaf wG&@J aESmuf,u S &f u dk Ef u
S f wku d cf udk rf a_ wGukd Oya'rJph mG vkyaf qmifccH &hJ zrf;qD;
cHc&hJ jcif;rsm; =um;xJu ZGeJ bJe@J uef@uu G rf aJ y;=uzk@d jynfov l x l u k dk pnf;&k;H ae =u&ygw,f? etz[m olw@dk &@J ppftm%m
&Sipf epf wnf+raJ &;twGuf rnfo@dk yifvyk af qmifae apumrl jynfov l xl u k vufrcHyJ jywfjywfom;om; qef@usiw f u
dk zf suf
oGm;r,fq&dk if olw@dk vyk cf sio f vkd vkyaf qmifciG hf &=urSmr[kwyf gb;l ?
jynfwiG ;f jynfyrSm&Sad e=uwJh 'Dru dk a&pDta&;v_y&f mS ;ae=uwJh tzG@J tpnf;rsm; ausmif;om;ausmif;olrsm; jynfol
rsm;om nDnD !Gw! f w G ef @J vufcsi;f quf+y;D etzukd qef@usiw f u dk zf suo f mG ;r,fq&dk if etzu b,fvydk J w&m;0ifjzpfatmif
}udK;pm;apumrl Ekid if w H umu todtrSwjf yKrSm r[kwyf gb;l ? usaemfw@dk tm;vk;H wnDw!Gww f nf; }udK;pm;=ubk@d vkt d yfyg
w,f? 1990 a&G;aumufy&JG vm'f trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;twGuf awG@qaHk qG;aEG;a&;/ a':atmifqef;pk=unfe@J Ekid if aH &;
tusO;f om;vGwaf jrmufa&; ponftcsurf sm;ukd rsuu f ,G jf yK cHv@dk r&yg? rsuu f , G jf yKjcif;cHvu dk &f wmESihf ppftm%m&Sif pepf
ukd woufwmvk;H &ifqidk o f mG ;&rSm jzpfygw,f? t&Sed t f [ket f jrifq h ;Hk umvawGudk a&muf&adS e=u&yg+y?D etz&J@ ppftm%m&Sif
pepfe@J tkycf sKyfomG ;wmudyk cJ =H u&rvm;? ppftm%m&Sipf epfuydk J csKyf+idr;f atmif zsuo f rd ;f Ekid rf vm;? b,fvrf;ukd a&G;=ur,f
qkw d muawmh usaemfw@dk &@J }udK;yrf;r_ pnf;&k;H r_ pnf;vk;H r_w@dk tay:rSmom rlwnfygw,f?
pnf;vk;H =upk@d / pnf;&k;H =uygp@dk ?
tm[m&0dik ;f awmfom;rsm;?

5
trSwfpOf-87 arv-6-2008

jrwfA'k g< w&m;


qufcg em-um;ygavawmh
Ð ÁapP0H yÉdoaE<&,fr@dk
uHzdpD;wJh ±kyfomygyJvm;aygh
avmu"H c&D;=urf;ukdjzifh
Ð tk—
d — omoemh t&Sif
arm[vGef quf+yD;oGm;=uouGJ@
&mZ0if armfuGef;wifayvdrfh
0dypPeH 0dygaum&,fy
jynfjrefrm =umy'Hkvef;onfokd@
&ifhusufjcif; r*Fvmw&m;&,feJ@
wifhqef;um aomwkZersm;ukdy
bmomrwl t,luGJjym;wJh
cE<Dp yg&rD &xm;&,feJ@
EdkifiHwajrjcm;rSm omoemðy&+yDrdk@
arG;zGg;&m avmukwW&m tbd"gefudkjzifh
jynfjrefrm rif;npfqkd;awGa=umifh
apmAk'<g ¹rGufqkdjyovkdaygh
wnfwHh umuG,f apmifha±Smufor_ðy=uygaygh
om"ktEkarm'em y&d,wWdpmcsum&,f
wzGzG rSm=um;cJh&Smw,f/
pka[mum omoem 0efxrf;cJhwmrdk@
wrf;—w-- w-- wrf;——?
&ifrSm &Gifvef;———?

Ð jrifjh rwfr&kd f A[k&d pf Ofvr$ ;f ovked @J Ð bduaQ 0 t'kuQ rokcg&,fe@J


a0'em tedpPawmjzpfwmrkd@
"rRaw;oH b0*fnH [de;f aya&mh
Áwdb*0g ta0gp w&m;ukdy
omoem a&mif0gxdefxdefvif;umy
om"k tEkarm'em &_rSwfum qifjcifyGm;cJhwmjzifh
jynfwcGif uGef@jrL;aeorkd@
jzpftif±kyfemrf csKyf+idrf;[ef {uef±_&wma=umifh
uarBurBmru
b0ewfxH ysHvGefc&D;oGm;+yD;avayrJh
uaÉuÉmrr#
avmu±kyfrSef edAŠmefbkHa&mufcJh&+yDaygh
taotcsm tmrbaE W&,fvkd@
apmAk'<gw&m; qufem=um;cGifh&Sdawmhw,f
wGufppfum cGef;csKdoDukH;ayrifh
rSef;—q—— tvGrf;—-—?
ouFef;ukd±Hk axmifeef;ukd pHcJh&w,f
b0=urRm ,kd;r,fzGJ@&ava&mhovm;
apmjrwf&Sif ukd;pm;cJh&w,f ckid af tmifausmf (ppfawG)
xifu&— pcef;———? (rpk;d &drq
f &mawmf t&SiOf ;D aum0d' tm;
&nfrSef;I *k%fðypyfqkdjcif;)

6
trSwfpOf-87 arv-6-2008

ref;awmif&dyfidk
jynfyu
om;awG orD;awGudk
tm;udk;ygw,fvdk@ ajymoGm;wJh
tar ajymoGm;wJh pum;twGuf
orD; &Suvf yS gw,f tar&,f? ?
ESi;f qD

jreENmeJ@
o}uFefudkvGrf;
wrf;wrf;qGwfqGwf
vlu
ydawmufuAsm jzpfae&if;
tarhowif;u/ &if0xkd;cJG
aoG;u
tarh&@J aoG;awG? ? tEkynm
tar&,f pmay t+idrhf obif
rE Wvmudk/ jrefrmjynfudk rjrif&ufawmhblvm;tar?
vlxkudk/ atmifqef;pk=unfudk +rdK@±kd;jy\'f
rif;udkEkdifwkd@udk/ ta0;a&mufom;orD;awGudk usKH;wywfrSm
tm;ud;k ,H=k unfw,fq?dk ? qHk;jzwfoGm;cJhwmvm; tar? ?
csif;wGif;/ {&m0wD tar jrifcsifwJhacwf
±dk;rwa=um/ aomv_yfrkefwdkif; tar awG@csifwJhpepf
vdi_ ;f awG ckeaf yguaf e=u+yD? ? usaemfwkd@ cspfw,f
awmifav;vHk; usaemfw@dk acwf/ opfukd opf&r,f
awmiforef/ r,fZ,fyifwef; jzpfukd jzpf&r,f
idkcef;awGtcef;quf/ &ufpufwJh Zmwfvrf;&Snf a&mufukd a&mufap&r,f tar? ?
a=uuJv G @kd rqH;k / ppfrek ;f pdwu
f rdik af xmif&n
S ?f ? tar
ol&aJ umif; vlxk ±SufaeOD;rnf
aoG;pkr,fh ae&m qufcsDwdkufyJG
tar azG&mS avawmhovm;? ? ,H=k unf cG&J pfcyhJ gawmh? ?
aoG;ajrus oHCmawmfawGudk
vku d v f H ylaZmfaewmvm; tar? ?

armifvrG ;f PD
(7-4-08)
7
trSwfpOf-87 arv-6-2008

tarodk h wrf;csi;f
(12)
tara& æ
usaemfh tdrfoloufxm;uajymw,f
usaemf[m t&H;_ tEdik f odyw
f uG w
f ,fwhJ
tJ'g qd;k vm; tar?

tara& æ
r=umcifrSm usaemfwdk@ jynfolawGvnf;
t&H_; tEdkif wGuf&awmhrSmrdk@
usaemf &ifcek rf w
d m trSeb
f J tar?

tara& æ
jynfolawGudk odod}uD;eJ@
tvkyf±_yfatmif rJay;cdkif;wm
bm oabmvJ awG;rdaew,ftar? tara& æ
t±H_;tEdkif rwGuf&&if raeEdkifwJhom;u
tara& æ jynfolawGudk 'Dwcgawmh
[dk 90 wke;f uvnf; atmifhtD;+yD; qef@usifrJav;awmh xnfhcdkif;rSmaemf
jynfolawGajymcJhwm olwdk@rS em;raxmif tar?
tckvnf; em;raxmif&if rcufcsnfbl;vm; tar?
tara& æ
tara& æ usaemfwdk@ ±_H;&ifvnf;
jynfoq
l EN olw@kd *±krS rpdu
k w
f m [d;k ESpaf ygi;f 50 avmufuwnf;u
rJay;cdkif;vnf; tvum;yJ jzpfoGm;rSmawmh &H_;vmcJhwmvdk@ usaemf ajymr,faemf tar?
pd;k &drw
f ,f tar?
tara& æ
'Dwcg usaemfwdk@Edkif&ifawmh
usaemfh tdrfoloufxm;udk
iguGvdk@ ºuGm;ypfvdkufrSmaemf tar? ?

csr;f jr (2 {+yD 2008)

8
trSwfpOf-87 arv-6-2008

ordkif;qdkwm unpfwHeJ@a&;cJhwmr[kwfovdk
cJwH/azmifwdef/abmyifeJ@a&;cJhwmr[kwfvdk@
jyifcsifovdkjyif zsufcsifovdkzsuf
jznfhpGufcsifovdk jznfhpGuf/
azsmufzsufcsifovdk azsmufzsufypfvdk@ r&bl;?

ajymrSod/xdrSem/omrSae/aorScifwwfwJh
vlawGrusifh}uHtyfwJh udpPawGudk
ae@w"l0 pOf;pm;vdkufem usifh=uHaewJh
vl@rdp>mppftm%m±Sif aomuf¶l;awG
paumavmufrS aZmufreufwJh todOm%feJ@
waxmifhudk;&mudk;q,fhudk;&vm'fudk wHawG;pGwf+yD;
zsufcsif&atmif 'g[m ausmufoifykef;ay:u
ausmufwHeJ@a&;xm;wJh &vm'ftajzr[kwf EdkifiHawmftajccHOya'rl=urf;qdkwm
jynfol@qENtrSefeJ@ xkqpfcJhwJh rw&m;tm%modrf;+yD;
orkdif;wGifwJhausmufpm? 'DyJ,if;EdkifiHawmfvkyf}uHr_udk
yufyufpufpufusL;vGefcJhwJh
ppf&mZ0wfaumifawG vkyf&rJh tvkyfr[kwf?
jynfolawG a&G;aumufcJhwJh
NLDeJ@v$wfawmfudk,fpm;vS,fawG vkyf&rJhtvkyf?
jynfolawGwm0efray;yJ ZGwfvkyf&ifawmh
jrefrmhorkdif;pmrsufESmay:rSm
acG;xufrdkufolawGtjzpf
=uufajccwfawGyJ xifusef&pfvdrfhr,f?

udkaomf (PRMG)
etz&J @ zG J @ pnf ; yH k t ajccH O ya'(rl = urf ; )tm;
Political Refugee Music Group
(PRMG) tzGJ@ (*syef)rS jywfjywfom;om;
qef @ usif uef @ uG u f o nf ?

9
trSwfpOf-87 arv-6-2008

om "k ac: yg t ar

ocF g&udk em;vnfayr,fh


tarhudk &Sdaeapcsifao;wm
wu,fh r[mqENyg/
tar&Sd&if jynfhpHkw,f
tar&Sd&if tm;&Sdw,f
tart&dyf tarharwWm
at;jrw,fvdk‹
om;wdk‹wawG rSwf,lwmudk æ
O=owGef=uL; *drRmefOD;&JŒ
odygvsufeJ‹
{+yD 7 &uf ae@eeH ufrmS
vrf;cJG&ufw,f tar&,f?
aEGOD;tvS t±kyfqdk;&
±_yfaxG;ayGvDwJh avmuudk uE Wm&vdk@ac:&if
r=um;csifvSwJh owif;qdk;u
tarh&ifcGif[m pdrfhprf;a&om tkdatppfyg/
twif;wdk;0if om;&JŒ&ifudk æ
wHvsyfudk a&xif tjrifrrSm;atmif
‘tarqH;k +yD’ wJ?h
a&SŒaqmifvrf;jy tm;wuf&wJh
=u,fwHcGefyg tar&,f?
0rf;enf;vGef;vdk@ bmrSrvkyfrd
wk%
H b d ma0 awGa0ai;cJh
tarhqHk;rpum; ae@wdkif;=um;vdk@
cyf,Jh,Jhusef igh tm;rmefeJ‹
tarhqEN &nfrSef;or#udk
a&mf&nfwrf;w OD;csvdkuf&
jynfh0apa&; óud;pm;vdk‹om
tarh&ifciG f tarh±yk o
f iG u
f kd æ
aeyghr,f/
taorapmayrJh
tar jrifawG‹csifovdk om;wdk‹wawG
ESajrmrdw,f tar&,f?
aexdkifusifh}uHyghr,f tar&,f?
atmifyGJeJ‹twl tjyefvrf;xuf
a&muf&mbHkb0u om"kac:yg?
EGrf;vsayr,fh ,Hk=unfcsufeJ‹
ESpf&Snfvrsm; apmifhar#mf&mu
ta0;a&mufom;
om;wdk‹tvm rapmifhEkdifawmhwmudk æ
ajzp&mawG;r& July aumif;
0rf;enf;vSw,f tar&,f? (12/ 4/ 2008 - o}uFet
f óudae@)

10
trSwfpOf-87 arv-6-2008

igwk d@acwf&J@ =u,fwm&m vlxka':trm


xGef:]rifhatmif
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;
2008 ckEpS f {+yDv 8 &uf
vlxak ':trm
tar[m oauFwwck
touf&w dS hJ edrw
d yf Hk
orkifd ;f ZmwfcaHk y:u tarhvufapmif;u xufao;
e,fcs@J qef@usiaf &; trs;Jd om;vGwaf jrmufa&; EkysKd aevku d wf m
tm%mqef@usiaf &; jynfov l w G af jrmufa&; 88 rsKd ;qufawGrajymeJ@
ausmif;om;oydwf 2007 AuorsKd ;qufawGe@J awmif
jynfo@l pmay pum;vufqu Hk svudk af o;
tar bmeJ@rv S rJ pm;cJb h ;l ? nD!w G af &;
+idr;f csr;f a&;
yljcpfaf wmufavmifaewJh zke;f qk;d ajrrSm tar wzGzaG jymcJw h phJ um;
taru usaemfw@dk &@J ESv;Hk om;rSm
tarb0ukd ausmufom;ausmufqidk v f dk oabmxm; ausmufom;twd jzpfaerSmawmh
avmu"H&@J txktqpfudk }uH}h uHch H tar pdwcf sae+yDayg?h
acwfumvrsm;&J@ Zmwf0ifaw;*DwawGufkd
pnf;0g;yDovmapzk@d usaemfw@dk
*E 0W ifajrmuf &ku d cf suaf wGe@J ikad ºu;raeawmhb;l tar
tpGr;f ukef wD;cwf taru aooGm;wmrSr[kww f m
tzdEydS cf v
H xl b k ufu ol&aJ umif;wk@d aumif;uifxufrmS
rm;rm;rwfrwf &yfwnfcw hJ ,f? tvif;vufq;Hk =u,fw,&mtjzpfe@J
ESpaf ygi;f rsm;pGm
tarwk@d acwfuta=umif;awGukd rk;d pke;f pke;f csKyfaewJh
ajymajymjyaewJh tarha&S;pum; ppfzed yfxu J jrefrmjynfudk
usaemfw@dk acefrsm;pGmtwGuf tarhEv S ;Hk om;ay:rSm
vwfqwfwahJ w;oGm;awGygtar? rk;d pifpifvif;apzk@d
tarht+yHK;awGe@J
remvkpd &maumif;avmufatmif rsuEf mS opfay;tke;f r,fqw dk m æ
aumif;vku
d w f yhJ g&rD tarh&;dk &mykjH yifawGe@J
tk}d uD;tkrd eJ@ pmrsuef mtopfudk 'DZidk ;f topfqifay;tke;f r,fqw
dk m æ
xrf;xm;vku d w f 0hJ efawG tar rajymcJah yrJh
tcsurf +iD;bl; usaemfw@dk odaew,ftar
usaemfw@dk vil ,fawGxufawmif usaemfw@dk odarw,f ? ?
11
trSwfpOf-87 arv-6-2008

uefU uGuf rJ
vl x J u vl a wG y gyJ
urB m wv$ m ; b,f a e&mrS m em;em; aeae
jref r m[m jref r m
rJ a y;yd k i f c G i f h & S d o l a wG y g ?

tck a wmh A sm æ
r}uH K zl ; wJ h pepf q d k ; }uD ; wck
tm;rem v#mrusd K ;
igwd k @ acwf x J xd k ; csvmyH k r sm;
b0awG twH k ; t±H k ; +yd K uG J y suf o k O f ; vd k @ æ/

ud k , f w d k i f u d k , f u s
rJ a y;cG i f h r &wJ h b0awG r sm;pG m
vl @ tcG i f h t a&; qH k ; &H _ w J h b 0awG r sm;pG m
tJ ' D x J r S m rS æ
toJ = um;u rJ w jym;ud k
qH k ; ±H _ ; &yH k r sm; urB m ra=up&m æ

t&H _ ; awmh r ay;bl ; a[h


rsm;rsm;vmwJ h urB m ra=up&mrsm;twG u f
igwd k @ &J @ toJ = um;u rJ w jym;[m
igwd k @ &J @ vuf e uf o mjzpf w mrd k @
ord k i f ; wauG @ ar (10)&uf a e@rS m
r[myx0D a jr}uD ; eJ @ aumif ; uif w cG i f
jynf o l v l x k } uD ; u
uef @ uG u f r J a wG e J @ tvS q if = uvd r f h r ,f æ?

&J&ifo
h ufZJG

12
trSwfpOf-87 arv-6-2008

&Suf 88 &JΠaoG;awGu rajcmuf


a&$0ga&mifu rsufpdatmufrSm
jrefrmtod urBmtod
vky&f uf=uygbd æ +idrf;csrf;a&;twGuf
a-um tjrifwdrfwdrfeJ‹ rvkyfygeJ‹
ajAmifvdrfzdk‹ róud;pm;eJ‹
+idrf;csrf;olawGu toufay;
oHCmaoG;awG ajrudkc
ouf}uD;tdkawG idkaºuG;=ueJ‹
±SufwwfcJh&ifaygh? urBmht}uD;qHk; tusOf;pcef;jzpfatmif

jywf ajymwwf=uygh 'if;wdk‹u


jynfytm;udk; ykqdef±dk;wJh/
'if;wdk‹awG }uHaqmifcJhwm æ

tjrifwdrfwdrfeJ‹ r}uHygeJ‹
'if;wdk‹us =unfhprf;ygOD; ajAmifvdrfzdk‹ róud;pm;eJ‹
w±kwu f kd tazac:
ol tdENd,udk yaxG;awmf
±k±Sm;udk a,mufzvdkar#mf æ
±SufwwfcJh&ifaygh æ?

auwD
tjrifwdrfwdrfeJ‹ rajymygeJ‹ (e0a';)
rsm; ajAmifvdrfzdk‹ róud;pm;eJ‹
±SufwwfcJh&ifaygh?
13
trSwfpOf-87 arv-6-2008

+ydKifwl[def;rS +cdrf;r,fhrdk;
atmif'if

1 - usaemf w d k @ tm;vH k ; NO
&J a bmf r sm; rd w f a qG r sm;cif A sm;
2007 ckEpS &f @J =o*kw/f pufwifbmvrsm;u tpjyKcJw h hJ jrefrmEdik if jH ynforl sm;&J@ a&$0ga&mif awmfv f eS af &;
}uD;u 'Duae@txd t&Sed t f [kwjf rifrh m;pGm eJ@ csw D ufaeqJygy?J ppftm%m&Siaf wG&@J t=urf;zufw@kH jyefrr_ sm;atmufrmS 'l;r
axmuf OD;rnGwyf J vrf;cGcJ &hJ wJh &Jabmfrsm;udk a=uuGpJ mG E_wq f uf/ tdyrf uftopfawG arG;zGg;/ tem*wfukd wnfaqmufrhJ
cifAsm;wd@k &@J vufrsm; [m oefrmaeqJ/ cifAsm;wd@k &@J &ifcek o f aH wG[m &J&ifah EG;axG;aeqJ cifAsm;wd@k &@J ar#mv f ifch surf sm;uvwf
qwf awmufyaeqJ jrefrmEdik if H 'kw, d vGwv f yfa&;wdu k yf &JG @J atmifyef;udk r=umcifrmS cifAsm;wd@k qifjref;Edik =f uawmhr,f
usaemf ,H=k unfryd g&@J ?
1988 ckEpS u f pcJw h hJ t=urf;rzufwhJ 'Dru kd a&pDa&;/ vlxv k y_ &f mS ;r_}uD;[m tESpf 20 xJukd a&muf&v dS movkd vlxk
wku d yf &JG @J yHo
k ¾ef[mvnf; ajymif;vJcyhJ g+y?D 'Duae@'t D csed rf mS usaemfw@kd [m 'Dru kd a&pDa&;v_y&f mS ;r_}u;D &J@txGÉt f xdyw f u dk f
yGu J kd a&muf&adS eyg+yD?
ppftm%m&Siaf wGu wkid ;f jynfukd &moufyef tkycf sKyfEikd zf @kd twGuf olw@kd pw d w f ikd ;f us a&;qGx J m;wJh jrefrmEdik if H ppf
u|ejf yKa&;Oya'udk wzufowfjyXmef; twnfjyKz@kd }uKd ;pm;aeyg+y?D 'DyrJG mS olw@kd atmifjrifc&hJ if usaemfw@kd &@J 1990 a&G;aumufyJG
&v'f xm0& qH;k &H;_ &awmhr,f? ppftm%m&Sipf epf[m jrefrmEkid if rH mS w&m;0if jzpfvm+yD; usaemfw@kd jynfoal wG om;pOfajr;
quf ppfu|eb f 0 a&muf=u&awmhr,f? 'Dru kd a&pD/ vl@tcGit fh a&; eJ@ wdik ;f &if;om; vlrsKd ;pkta&;awG[m ppfzed yfatmufrmS
emusi=f u&awmhr,f?
pum;wck =um;zl;ygw,f? “wku d yf yJG o
kH ¾efukd &efou l zefw;D +y;D wdu k yf &JG @J t&Sed tf [keu f nDnw G rf u
_ kd wnfaqmuf
ay;w,f”wJ?h b,fob l ,f0gu ajymcJo h vJ rrSwrf ad wmhyg? 'gayr,hf usaemfw@kd twGuf odyu f kd rSeu
f ef wJh pum;ygy?J etzu
ol wzufowf a&;qGx J m;wJh zG@J pnf;yHt k ajccHOya'udk vlxq k ENc, H yl eJG @J twnfjyKr,fv@kd aºu;a=umfvu dk w f m[m 'Dru kd a&pD
tiftm;pkrsm;twGuf wku d yf yJG o
kH ¾efukd zefw;Dd ay;vdu k wf mygy?J
“jrefrmjynfukd &moufyef tkycf sKyaf wmhr,f a[h”vd@k ppfbv D ;l rsm;u aºua=umfvu kd w
f m[m jrefrm jynfov l x l u k kd
ppfa=ujimvku d w f mygy?J pdeaf c:vku d w f myg yJ? 'Dped af c:r_ukd usaemfw@kd &ifq f ikd v
f u dk yf gw,f?
ppftm%m&Sipf epfukd vH;k 0(vH;k 0) tvdrk &Sb d ;l vd@k jrefrmjynfoal wGu 1990 a&G;aumufyrJG mS jywfjywfom;om;a=u
jimvku d w f mygy?J tckvmr,fh arv vlxq k ENc, H yl rJG mS vnf; xyfrH jywfjywfom;om; a=ujimrSmyg? etz&J@ ppfwyftusKd ;jyK
zG@J pnf;yHt k ajccHOya'udk jynfov l x
l u k jywfjywfom;om; uef@uu G =f urSmyg?
'Dwu dk yf }JG uD;&J@ t&Sed t f [keu f }uD;rm;vGe;f +yD; usaemfw@kd wikd ;f jynf&@J uH=urRmudk tqH;k tjzwf ay;&r,fh tajctae
rsKd ;rd@k usaemfw@kd nDnw G v f m=uyg+yD? usaemf wd@k tm;vH;k jynfwiG ;f jynfy b,favmufyJ a0;a0; ta&mifawG b,fvykd u J u JG /JG
tzG@J tpnf;awG b,fvykd J rsm;rsm; ppftyk pf &k @J rdpm> acsmufurf;
14
trSwfpOf-87 arv-6-2008
yg;}uD;xJukd usz@kd wnf;wnf;av;jzpfwhJ usaemfw@kd trdajr wcsdefrSm jyefjyifr,fqdk&if v$wfawmfrSm 75µ ausmf
ukd u,fwifz@kd usaemfw@kd nDnw G v f m=uyg+yD? axmufcrH eJ @J vlxk qENc, H yl rJG mS 50µausmf axmuf cHrJ vdk
ESpaf ygi;f rsm;pGm usaemfw@kd tm;rvkt d m;r& jzpfc&hJ rSmjzpfayr,fh 'Dz@JG pnf;yHu k kd vlxq k ENc, H yl rJG mS twnf jyKzd@k t
wJh trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKy&f @J acgi;f aqmif}u;D rsm;uvnf; wGuaf wmh rJay;ydik cf iG &hf o dS l tm;vH;k &J@ 25µausmo f m vdt k yfrmS
'D tjrifrh m;qH;k wku d yf rJG mS &J&&J if&h ifh a&S@wefu&yf vd@k 1988 jzpfygw,f? 'Duae@ jrefrmEdkifiHvlOD;a&udk 56 oef; vdk@
aemufyikd ;f rSmrS arG;zGm;=uwJh vli,fausmif;om;uav;awG cef@reS ;f +yD; rJ ay;ydik cf iG &hf o dS l 32 oef;vd@k cef@reS ;f wJt h wGuf 'Dz@JG
utp vufEpS zf ufukd =uufajccwfv@kd Xmeqdik &f m 0efxrf; pnf;yHu k kd rJ ay;ydik cf iG &hf o dS l 8 oef;ausmu f axmufc&H ekH @J t
rsm;eJ@ wyfrawmfom; rdom;pk0ifrsm;utp “ NO ” vd@k w wnfjyKrSmyg?
zGzaG &&Gw=f uvd@k wkid ;f &if;om;vlrsKd ;pkrsm;uvnf; “ NO ”/ qENc,H yl rJG mS uef@uu G rf aJ y;rSm aocsmoavmuf
jynfya&muf jrefrmrsm;uvnf; “ NO ”/ q&mawmf oHCm &Sw d hJ Edik if o
H m; awmfawmf rsm;rsm;[mvnf; rJay;cGihf r&=u
awmfrsm;uvnf; “ NO ”emrnfausmt f Ekynm&Sirf sm;u ygb;l ? tckjyKvyk cf hJ jyKvyk af eqJjzpfwhJ xdik ;f / puFm yl/ rav;&Sm;/
vnf; “ NO ” usaemfwdk@tm;vHk;&J@ wnDwnGwfwnf; tp&dw S hJ jynfyEdik if rH sm;rSm&Sw d hJ jrefrmoH&;kH rsm;u }udKwif rJ
aºu;a=umfoH u “ NO ” ppfwyf&@J zG@J pnf;yHktajccHOya' qENay;yGrJ sm;udk avhvm=unhrf ,fq&kd if jynfya&mufjrefrm
udv k nf; “ NO ” ppfwyfuv kd nf; “ NO ”rw&m;wJh tkypf ;kd Edik if o
H m;trsm;pk txl;ojzifh xkid ;f Edik if rH mS qd&k if woef;ausmf
r_reS o f r# udv k nf; “ NO ” 'Dxuf &Si;f wm r&SEd ikd af wmhygb;l ? [m rJay;cGihf qH;k &H;_ aewm awG@ &ygw,f?
(2) etz&J @ ajcvS r f ; rsm; jynfwGif;rSmvnf; olwdk@udk,fwdkif jyXmef;xm;wJh
Adv
k o f ef;a&$acgi;f aqmifwhJ etz ppftyk pf [ k m rw qENc, H yl OGJ ya'udk csKd ;azmuf+yD; 0efxrf;awGukd oufqikd &f m
&m;r_rsm;eJ@ wnfaqmufz@GJ pnf;xm;wJh rdpm> awGyg? wcsKd @u XmeawGrmS q&m q&mrawGukd oufqikd &f m ausmif;awGrmS
“Adv k o f ef;a&$ u qENc, H yl u JG dk aoaocsmcsm wGuq f +yifqif rJ&akH qmufciG hf r&Sb d J rJ&akH qmuf+yD; }udKwifrJ ay;cdik ;f aewm
jcif;r&Syd J ac:,lvu dk w f m” vk@d wGuq f =uygw,f? b,fvkd [m }u;D rm;wJh rw&m;r_ygy?J zG@J pnf;yHt k ajccHOya'udk a0zef&if
yJjzpfjzpf jynfol@qENcH,lyu GJ dk 2008 ckESpf arvrSm ac:,lzdk@ axmif'%fwouf wu|ef;/ qENcH,lyGu J dk aESmuf,Suf&if
a=ujimwmeJ@ wjyKd iw f nf;rSmyJ a&G;aumufyo JG pfukd 2010 rSm axmif'%f 3 ESpf pwJh Oya'awGe@J vnf; zG@J pnf;yHt k ajccHOya'
usi;f yzd@k a=ujimwm[mjzifh 'D twkta,mif zG@J pnf;yHt k ajc twnfjyK Edik af &; tumtuG,f ay;xm;ygao;w,f?
cHOya'udk twif;t"rR twnfjyKzd@k ppftm%m&Sirf sm;u 'gtjyif EdkifiHwumu awmif;qdkwJh EdkifiHwum
ydik ;f jzwfxm;a=umif; odomxif&mS ;wJh taxmuftxm;ygy?J tuJcwfrsm; qENcH,lyGJudk avhvmapmifh=unhfcGihf&a&;/
ppftyk pf [ k m 2008 ar qENc, H yl rJG mS b,fvekd nf;eJ@jzpfjzpf t awmif;qdck suu f v kd n;f etzu jiif;y,fxm;ygao;w,f?
Edik &f atmif }udK;pm;rSmyg? t}uD;rm;qH;k vdrn f mr_awGuawmh qENc, hJ yl JG usi;f ywJh ae@
ae@pOfxw k f owif;pmawGrmS a&'D,ekd @J &kyjf rifoH ar 10 &ufe@J aemuf&ufawGrmS jzpfrmS yg? etz&J@ qEN cH,yl JG
=um;rSm jynfov l x l uk kd axmufcrH aJ y;=uzd@k t}uD;tus,f Oya't& rJ&akH wGrmS rJpm&if;tEdik t f &H;_ ukd xkwjf yef a=ujimcGihf
pnf;&H;k aeygw,f?ae&ma'o tES@t H jym;udo k mG ;+y;D +crd ;f ajcmuf r&Syd gb;l ? qdik &f m rJ&rkH sm;&J@ rJpm&if; tEdik t f &H;_ udk oufqikd &f m
vdu k /f vSnzfh sm;vdu k /f vmbfx;kd vdu k f vkyaf ewmuawmh r +rKd @e,faumfr&Siu f vufcH pkaqmif;+y;D oufqikd &f m jynfe,f/
=um;csirf S tqH;k ygy?J wcsed w f nf; w+ydKifwnf;rSmyJ jynfol wdik ;f aumfr&Siu f rS 'Dued ;f *%ef; udk aygi;f +y;D tEdik t f &H;_ a=ujim
vlxu k kd uef@uu G rf J ay;zd@k OD;aqmif pnf;&H;k aewJh tzG@J csKyft rSmyg?
zG@J 0ifawG/ 88 rsKkd ;qufausmif;om; awG/ jynfo@l v$waf wmf tm;vH;k odwt hJ wdik ;f qENc, H yl u JG si;f ya&;A[dak umf
ud, k pf m;vS,af wG[mjzifh etz tiSm;xm;wJh a=u;pm;vlru kd f r&Si&f @J OuUX OD;atmifw;dk [m trsKd ;om;nDvmcH usi;f ya&;
rsm;&J@ wku d cf ukd rf a_ tmufrmS emusi=f u/ '%f&m&=u tzrf;t aumfvyk if ef;aumfrwD&@J OuUXvnf;jzpf/ zG@J pnf; yHt k ajccHOy
qD;cH=u&eJ@? a'rl=urf;a&;qGaJ &;aumfr&Si&f @J OuUXvnf; jzpf+y;D / aumfr&Sif
etzu 'Dz@JG pnf;yHt k ajcchOya'udk vG,v f , G f ulul tzJ@G 0ifawG[mvnf; etzu pdww f ikd ;f us a&G;cs,x f m;wJh
twnfjyKEdkifa&;twGuf vdktyfwhJ axmufcHrJ yrm%udk vlawGyg? A[dak umfr&Siu f tqifh qifh wifjyvmwJh rJpm&if;
vnf; jrifjh rifrh m;rm; rowfrw S x
f m;ygb;l ? 'Dz@JG pnf;yHu k kd aemif rsm;udk aygi;f pyfa&wGu&f mrSmvnf; rnfou l rS apmih=f uyfavh
vmEdik rf mS r[kwyf g?
15
trSwfpOf-87 arv-6-2008
'ga=umifh t}uD;rm;qHk; vdrfvnfr_}uD;[m qEN etzu 'DzGJ@pnf;yHkudk b,fvdkyJ vdrfvnft
cH,lyGJt+yD; aemufwywfcef@t=um =uyfajy;aejynfawmf wnfjyKjyK/ jynfov l x l uk vufrcH&if/ Edik if w H umtpd;k &awG
A[dkaumfr&Sifu rJpm&if; xkwfjyefa=ujimwJhtcgrSm jzpfyg u vufrcH&if/ b,fvrkd S 'DOya'udk toufoiG ;f vd@k r&Edik yf g
vdrrhf ,f? uef@uu G rf aJ wG b,favmufyrJ sm;rsm; zG@J pnf;yHt k bl;?tckupvd@k qENc, H yl JG vkyw f ahJ e@utxd vlxk v_y&f mS ;r_
ajccHOya'udk tEdik af y; twnfjyKrSmyg? awG[m etz&@J rormrmr_awGukd az:xkw&f if; xlx&k @J vuf
qENcH,lyGJ usif;ywJhae@ naezuf rJ&HkydwfcsdefrSm rcHra_ wGukd xkwaf z: jyoaewmyg?
rJ&rkH LS ;eJ@ tzG@J u rJy;kH xJu rJawGukd a&wGuyf gvrd rhf ,f? O ya' tJ'aD emufrmS awmh etz&J@ zG@J pn;fyu kH kd Edik if H wum
t& rJa&wGuw f hJ tcsed rf mS tenf;qH;k 10 OD;xuf rydw k hJ rJay; u odtrSwrf jyKa&; quf+yD;v_y&f mS ;=u&rSmyg? puwnf;u
cGi&hf o
dS al wG a&S@arSmufrmS a&wGu&f rSmjzpfayr,hf }uH@z@JG e@J pGr;f usaemfw@kd u 'Dz@JG pnf;yHu k kd ruef@uu G cf bhJ ;l ? rjiif;cJb h ;l qd&k if
tm;&Siaf wGom tJ'D 10 OD;jzpfrmS yg? 'Dz@JG pnf;yHk twnfjyK+y;D oGm;wJt h csed rf mS 'Dz@JG pnf;yHk touf0if
a&wGuf+yD;wJhaemuf rJpm&if;udk oufqdkif&m vmr_ukd jiif;qef uef@uu G Ef ikd af wmhrmS r[kwyf gb;l ?
&yfuGuf/ aus;&Gmaumfr&SifxH wifydk@&rSmyg? &ufuGuf/ tckq&kd if 'Dz@JG pnf;yHt k ajccHOya'&J@ rw&m;r_awGudk
aus;&Gm aumfr&SifawGu olwdk@xHa&mufvmwJh rJ&HktoD; usaemfw@kd tm;vH;k u jrefrmjynfoal wGa&m urBmh jynfoal wG
oD;u pm&if;awGudk pkaygif;+yD; +rdK@e,faumfr&SifawGxH wif a&m tm;vH;k odatmif xkwaf z: jyoEkid =f u ovkd 'Dz@JG pnf;yHk
jy/ +rdK@e,faumfr&SifawGu aus;&Gm/ &yfuGufaumfr&Sifrsm; twkta,mifukd vH;k 0 vufrcHEikd b f ;l qdw k hJ jrefrmjynforl sm;
u wifoGif;wJh rJpm&if;awGudk xyfaygif;+yD; oufqdkif&m &J@ qENawGuv kd nf; urBmuod atmif jyEdik =f uyg+y?D qENc, H yl JG
jynfe,f/ wkid ;f aumfr&Siu f w kd if/ jynfe,f/ wdik ;f aumfr &Siu f &ufawmif ra&mufao; ygb;l ? puFmyl/ *syef/ xdik ;f /rav;&Sm;/
oufqikd &f m +rKd @e,fu wifjyvmwJh rJpm&if;rsm;udk xyfaygi;f t*Fvef/f jyifopf pwJh jynfya&muf jrefrmrsm;u olw@kd &@J qef@
+yD; =uyfajy;aejynfawmfu A[dak umfr&Siu f kd wif/ =uyfajy; usirf u _ kd Edik if w
H umtpk;d &rsm;/ jynforl sm;odatmif xkwaf z:
aejynfawmfu A[dak umfr&Siu f jynfe,f/wkid ;f aumfr&Sirf sm; jyo+yD/ jy oae=uqJyg? 'Dt&Sed t f [ke[ f m qufvufjrifrh m;
u wify@kd vmwJh rJpm&if;rsm;udk xyfaygi;f tJ'gurkd S t&if& ae+y;D ar (10) &ufae@rmS awmh jrefrmEdik if w H iG ;f u jynfol oef;
&Sx
d m;wJ }uKd wifrrJ sm;udk xyfraH ygi;f pyf+y;D aemufq;kH rJpm&if; aygif;rsm;pGm&J@ vlxkqENcH,lyGJ xkwfaz: jyoyG}J uD; jzpfvm
udk a=ujimrSmyg? awmhrmS yg? etz[m qENc, H yl JG &v'fukd vdrv f @kd &ayr,fh
'ga=umifh rJ&Hkydwfwhn J aeuae p+yD; rJ&HkrSL;rsm;eJ@ jrefrmjynfov l xl &k @J uef@uu G rf /_ jiif;qefru _ kd b,fvrkd S zH;k
aumfr&Sif tqifq h if&h @J vdrv f nfy}JG uD; pyg+yD? rJ&rkH LS ;awG t uG,v f @kd r&Edik yf gb;l ?
qifrh mS vdrv f @kd cuf&ifawmifrS tJ'D rJpm&if;awG aus;&Gm/ &yf wcsed w f nf;rSmyJ qENc, H yl JG usi;f ya&; vkyif ef;pOf&@J
uGuaf umfr&Sif ta&mufrmS pwifvrd v f @kd &yg+yD/ tJ'aD emuf rormr_awGukd usaemfw@kd az:xkwcf /hJ az:xkwq f /J az:xkwf
+rKd @e,faumfr&Siaf wGu xyfvrd /f +y;D awmh jynfe,f/ wkid ;f aumf ae=uwmyg? rw&m; jypf'%f/ rr#wwJh pnf;&H;k r_/ +crd ;f ajcmuf
r&Siaf wGu xyfvrd ef @J =uyfajy;aejynfawmf A[dak umfr&Siu f r_/ t=uyfuikd rf /_ vdrv f nfra_ wGtjyif oef;aygi;f rsm;pGmaom
}udKwifrsm;eJ@ xyfaygi;f vdrv f nf+yD;wJh aemufrmS awmh et jynfya&muf jrefrmEdik if o H m;awG udk rJay;cGihf uef@owfra_ wG/
z&J@ zG@J pnf;yHt k ajccHOya'[m axmufcrH J 100µ/ uef@uu G rf J zG@J pnf;yHk tajccHOya'rl=urf;udk avhvmcGihf r&r_awG[mjzihf
r&Sed @J twnfjyKedik rf mS yg? 'DqENcH,lyGJ[m rw&m; rr#wbl;qdkwmudk twdtvif;
3? 'D v d k q d k & if - --? oufaojyaewmyg?
tJ'v D qdk &kd if tck usaemfw@kd u vlxu k kd 'Dawmh 'Dz@JG pnf;yHt k ajccHOya'ud, k Ef u _d &f @J rw&m;r_/
uef@uu G rf aJ y;zd@k pnf;&H;k aewm/ uef@uu G rf aJ wG ay;ae=uwm qENc, H yl JG usi;f ya&;vkyif ef;pOf&@J rw&m; rr#wr_e@J vlx&k @J
bmxl;rSmvnf; wcsKd @u ar;Edik yf gw,f? wEdik if v H ;kH twkid ;f t jiif;qefuef@uu G rf a_ wG[mjzifh etz&J@ zG@J pnf;yHu k kd jrefrmjynf
wmeJ@ uef@uu G rf aJ y;zd@k pnf;&H;k aewm ra=umuf r&G@H uef@uu G f olrsm;tm;vH;k ua&m Edik if w H um tpd;k &rsm;uyg todtrSwf
ay;ae=uwm/ tzrf;tqD; tEdik t f xuf jyKr_rsm;udk &ifqikd f rjyK=uzd@k vHak vmuf cdik rf mwJh ta=umif; w&m;awGygy?J +yD;
&+yD; v_y&f mS ;ae=uwm[m etz&J@t"<rtwnfjyKr_ukd uef@ awmh usaemhw@kd [m etz&J@ zG@J pnf;yHk tajccHOya'udk wck
uGuEf ikd zf @kd e@J etz&J@ zG@J pnf;yHu k kd todtrSwf rjyKzd@k twGuyf g? wnf;udyk J uef@uu G jf iif;y,fwm r[kwyf gb;l ? etzppftm
16
trSwfpOf-87 arv-6-2008
%m&Sif pepf}uD; wckv;kH udyk g uef@uu G f jiif;y,f=uwmyg? udk todtrSwf rjyKa&; zdtm;ay;=u&rSmyg?
4- t&S d e f t [k e f j rS i f h = upd k @ tar&duefjynfaxmifprk mS Rush Holt, Berman,
usaemfwdk@&J@ v_yf&Sm;r_awGudk aemuf Ros- LehtinenpwJh atmufvw $ af wmf trwfrsm;u jrefrm
wqifh wuf&ygawmhr,f? arv 10 &ufukd OD;wnf+yD; qEN v$waf wmfu, dk pf m;vS,rf sm;&J@ yef=um;csuu f kd wke@f jyefwhJ Oy
cH,yl rJG mS uef@uu G rf aJ wG ay;=uzd@k pnf;&H;k vH@_ aqmfae =uwm a'rl=urf;w&yfudk atmuf v$waf wmfrmS wifoiG ;f vku d yf g+yD?
awGukd ar 10 &ufaemufyikd ;f etzu zG@J pnf;yHk tajccHOya' ar 10 qENc, H yl JG rwdik cf if rJcq JG ;kH jzwfEikd rf mS yg? 'DOya'rl=urf;
ukd twnfjyKa=umif; wzufowfa=ujim rSmudk }udKwifwek @f rSm tar&duefatmufvw $ af wmftrwfrsm;u etz&J@ zG@J pnf;
jyefr_awGe@J aygif;pyfay;zdk@vdkyg+yD? usaemfwdk@ vkyfoifwmudk yHtk ajc cH Oya'udk jypfwifa0zef+yD; 'D zG@pJ nf;yHk tajccHOya'
jrefrmEdkifiHwGif;u jynfolv$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;u udk etzu vlxq k ENc, H yl &JG v'ftjzpf a=ujimr,fq&dk if t
t}uHjyKxm;+yD;yg+yD? odtrSwrf jyKzd@k tar&dueforRwudk wdu k w f eG ;f xm;ygw,f?
rwfv 31 &ufae@u jrefrmEdkifiHwGif;u jynfol@ *syefEikd if rH mS vnf; tvm;wl Oya'rl=urf;w&yfukd
v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;u urBmw0Srf;rS v$wfawmf wifoGif;Edkifzdk@ }udK;pm;ae=uygw,f? tJ'Dvdk Oya'rl=urf;udk
ud, k pf m;vS,rf sm;xH yef=um;v$mwapmif xkwjf yefygw,f? puFmylrmS / xkid ;f rSm/ ud;k &D,m;rSm/ rav;&Sm;rSm =o wa=w;vs
tJ'yD ef=um;v$mrSm jrefrmjynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm; rSm/ uae'grmS / tdE, Nd rSm/ zdvpfyikd f rSm/ tif'ekd ;D &Sm;rSm/ t*Fvef
uk,d pf m; OD;ylusi&f iS ;f xefO;D aqmif wJh v$waf wmfu, kd pf m;vS,f rSm/ jyifopfrmS / Edik if w H umygvrD efawGrmS wifoiG ;f Edik =f ur,f/
14 OD;u vufrw S af &;xd;k xm;ygw,f? olw@kd u urBmw0Sr;f tenf;qH;k oufqikd &f m ygvrD eftrwfawGu etz&J@ zG@J pnf;
u v$waf wmfu, kd pf m;vS,af wGukd yHt
k ajccHOya'udak &m qENc, H yl JG vkyif ef;pOfawGuykd g jypfwif
1? etzppftkyfpktay: pD;yGm;a&;/ oHwrefa&;/ zdtm;ay; a0zef&w _ cf s=ur,fq&kd if jrefrmEdik if u H dk ppfu|ejf yKa&; zG@J pnf;
r_rsm; jyKvkyzf @kd oufqidk &f m tpd;k &rsm;tm; wku d wf eG ;f ay;&ef/ yH[ k m b,fvydk J vdrv f nf+yD; twnfjyKjyK touf0ifvmzd@k
2/ etz ppftyk pf . k zG@J pnf;yHtk ajccHOya'udk todtrSwf tvGe@f tvGeu f kd cufcyJ gvrd rhf ,f?
rjyKa=umif; a=ujim&efEiS hf oufqikd &f mtpd;k &rsm;tm; tvm; aemufq;kH wae@ 'D zG@J pnf;yH[ k m ordik ;f &J@trdu _ jd cif;
wl wku d w f eG ;f &ef/ }uD;xJukd a&mufomG ;zd@k awmif &Syd gw,f?
3? urBmhukvor*~vHk+cHKa&;aumifpDrS rvGrJ aoG vkdufem 5- +yd K if w l & k e f ; v#if a&$ @ Ed k i f y gonf ?
&rnfh qHk;jzwfcsufrsm; csrSwfa&;twGuf wdkufwGef;&efESifh etzu vlxkudk pdefac:ovkd vlxkuvnf;
oufqikd &f m tpk;d &rsm;tm;vnf; tvm;wl awmif;qd&k ef? etzudk wkef@jyef &ifqdkifaeyg+yD?=uyfajy;aejynfawmfu
4? etz ppftyk pf t k m; urBmEh idk if rH sm;rS vufeufa&mif;cs r_ AkdvfcsKyfawG tdyfrufqdk;awG rufae=uyg+yD? typf&yf wdkif;
ydwyf ifa&;twGu af wmif;qk&d efEiS hf oufqikd &f m tpd;k &rsm; &if;om; vufeufuikd t f zG@J rsm;utp wyfrawmfro d m;pk 0if
tm;vn;f wku d w f eG ;f &ef/ etzppfacgi;f aqmifrsm;tay: b rsm;txd vlxzk ufu&yfwnfz@kd ajcvSr;f jyifae=uyg+y?D usaemf
¾ma&;ESihf b%fvyk if e;fqikd &f m ydwq f @kd rr_ sm;jzifh ta&;,l&ef? wd@k wa,mufvufukd wa,muf ckid cf ikd rf mrm csw d q
f ufxm;
5? jrefrmhta&; ukvor*~aumifpDwGif tjcm;EdkifiHrsm;ESifh &if; jzpfay:vmr,hf tiftm;[m Akv d o f ef;a&$&@J ppftyk pf u k dk
ylaygi;f I tjyKoabmaqmif&u G af &;twGuf w&kwf tpd;k & a=umufzsm; zsm;aprSmyg? toufukd eufeuf&i_d ;f &di_ ;f &l/ vuf
tm; zdtm;ay;&efEiS o hf ufqikd &f m tpd;k &rsm;tm;vn;f tvm; awGukd cduk cf ikd +f r+J rq
J yk f aemufjyefr±kww f hJ ajcvSr;f rsm;eJ@ +yKd iwf l
a&G@vsm;=uygp@kd ?
wl aqmif&u G af &; wku d w f eG ;f &ef pojzifh yef =um;xm;ygw,f?
jynfwiG ;f u v$waf wmfu, kd pf m;vS,rf sm;u &J &J&ifh (pma&;ol atmif'ifonf tar&dueftajcpdu k of nhf
&ifeh @J Edik if w
H umv$waf wmfu, kd pf m;vS,rf sm;xH wifjyawmif; “tar&duefjynfaxmifpk jrefrmhta&;v_y&f mS ;r_ tzG@J ” U.S
qkv
d u dk w f myg? olw@kd &@J awmif;qdck suaf wG yef=um;csuaf wGukd Campaign for Burma . rl0g' qdik &f m 'g&u kd wf mwOD;t
usaemfw@kd u olw@kd u, dk pf m; usaemfw@kd a&muf&&dS m Edik if aH wG jzpf aqmif&u
G af eol jzpfonf? )
u v$waf wmfu, kd pf m;vS,rf sm;xH vufqifu h rf; wifjyay;
&if; t"du awmif;qdck sujf zpfwhJ etz&J@ zG@pJ nf;yHt k ajccHOya'
17
trSwfpOf-87 arv-6-2008

at;twlyt
l r# ay;-uawmhr,fh
uef h uGurf aJ wG cGm!kd
arv (10) &ufwiG f jynfv;kH acsmif;ul;+yD; roGm;zl;bJeJ@aooGm;=uwJh olawG trsm;}uD;&Sdw,f”[kvnf;
u|wf qENc, H yl }GJ uD; jrefrmEdik if YH usi;f y ajymonf?
awmhrnf? vSn;f ae avSatmif; jrif; jrefrmEdik if w H iG f jrefrmEdik if o
H m; Oya'/ tcef;(2) . yk'rf (5) wGif “wkid ;f
aZmif;rusef jrefrmEdik if o H m; jzpfow l ikd ;f &if;om;onfvnf;aumif;/wkid ;f &if;om;rdbESpyf g;rSarG;zGm;olwidk ;f onfvnf;aumif;
rJay;cGi&hf awmhrnf? xkq d ENc, H yl o GJ nf arG;&myg Ekid if o H m;jzpf onf”
etz. urBmausmv f rd v f nfr}_ u;D w&yf [kazmfjyyg&o dS nf?xd@k a=umifh
jzpfaeygapawmhæEkid if o H l Ekid if o H m;tm; (73) ckEpS u f jynfv;kH u|wf
vH;k twGuaf wmh rJjym;udk udik w f ,G cf iG hf qENc, H yl w GJ iG f rJay;cGihf r&cJh
onfyif “ig Armjynfom;” [k ajrrJh t aom z'kad Zmfaemifonf jref
aerJh r[kwo f [ l Il ,H=k unfrE_ iS hf pdwcf eG f rmEdkifiHwGifaexkdifaeonfh
tm;udk wk;d apygvrd rhf nf? ,cktcsed w f iG f wkid ;f &if;om; EG,zf mG ; ppfppf
vl0ifr}_ u;D =uyfa&;a=umifv h m;/ppftpk;d & jzpfaeonfw h ikd af tmif Edik if H
a=umifv h m; jyefvnfo;kH oyf&rnfh Ekid if H om;jzpfr_ aysmufq;kH aecJ&h
om;jzpfr_ aysmufu, G af e&ol wkid ;f &if; onf[k qkEd idk o f nf?
om;rsm;taeESihf rJay;ykid cf iG u hf kd w&m;0if tck wkid ;f &if;om;
awmif;qd&k rnfh tcsed af umif;jzpfonf? awGukd etzu ,m,Du'f
qdvo kd nfrmS ,m,Du'fukd udik u f m rJ jym;xkwaf y;aeonf? rJay;
ay;jcif;r[kwb f J Edik if oH m;u'f ppfppfjzifh &eftwGuf [kajymonf? w
rJay;cGihf &a&;onf wkid ;f &if;om;rsm; t cgrS Ekid if o H m;tcGit hf a&;ESihf
wGuf jynfv;kH u|wq f ENc, H yl w GJ r#ta&; rxd awG@ zl;aom awmpGef
}uD;a=umif;udk owdrrl ad pcsijf cif; jzpf e,fzsm;u wkid ;f &if;om;awG
onf? onf olw@dk ukd ta&; w,l
xdik ;f -jrefrme,fpyfwae&m&Sd xkwaf y; xm;aom xd, k m
Ed@k z;kd 'kuo Q nfpcef;twGi;f &Sd touf (50) ,Du'fjzifh c&D; wckukd acsm
ausmf u&iftrsK;d om;}uD;wOD;u a&G; acsmarmarm oGm;Ekid jf cif;w
aumufyGJ rJay;csed Ef iS hf ywfoufI ol@t ckwnf;ESit hf auseyf}u;D aus
awG@ t}uKH udk ajymjycJo h nf? “73 jynf eyf aeaumif; ae =uygvrd hf
vHk;u|wf qENcH,lyJGwkef;u twD;(OD; rnf? wu,fu olw@kd tJ
av;) touf (18) ESpjf ynfah e+yD? 'gay onf ,m,Du'fukd &&rSm r
r,fh b,fvakd =umifv h J rodb;l / rJray;cJh [kw?f olw@kd &&rSm u Edik if o H m;u'fppfppf? jrefrmEkid if w
H iG f jyXmef;xm;aom1982
&bl;”[k awG;awG;qqajymonf? ckEpS /f Ekid if oH m; Oy a'/ tcef; (4) yg yk'rf (44) rS Edik if o H m; jyKciG &hf &efavsmufxm;ol.
qufvufI olu- “ twD;wk@d e,f vkt d yfaom t&nftcsi;f qkid &f m yk'rf cJG (*) t& “wkid ;f &if;om;bmompum; wrsK;d
bufawGrmS u w&GmeJ@ w&Gm awmifrS rsK;d udk aumif;rGepf mG ajymwwfjcif;”[lowfrw S af zmfjyxm;csuaf =umifh wkid ;f &if;om;
18
trSwfpOf-87 arv-6-2008
rsm;. Edik if o H m;jzpfru _ kd tod trSwjf yK ajymonf? tay: tpk;d &tm%mydik rf sm;u Oya'
ay;&rnf/ rSwyf w kH if vkyaf y;& rnfjzpf “'Du'f&&dS if c&D;oGm;vd@k vnf; jyXmef;csuf r&SdygbJv#uf xifovkd
onf?TonfrmS Oya'ESihf tnDaqmif &w,f” qko d nfh “ysm;&nfEiS hf 0rf;cs” vufrw S rf sm; xkwaf y;um rJay;cGijhf yKEikd f
&Gu&f rnfh tpd;k &w&yf. 0wW&m;omjzpf vkyfaeonfudk wkdif;&if;om;vlrsKd;pk onfh tcGit hf a&; r[kwyf g’ [kvnf;
onf? acgi;f aqmifrsm;u rdrw d @kd widk ;f &if;om; aumif; azmfjyyg&o dS nf/ xd@k a=umifv h nf;
jrefrmEdik if H a&S@aersm;aumifpD jynfolwdk@ ta&;twGuf awmif;qdk ,m,Du'frsm; xkwaf y;aejcif;tm; jref
. Oya'a&;&m oH;k oyfa&;tzJ@G wm0efcH wkdufyJG 0ifoifhygonf? wu,fawmh rm Edik if aH &S@aersm;aumifprD S uef@uu G f
OD;rsK;d u wkid ;f &if;om;pum;udk aumif; etz ppftyk pf k ay;&rnfu Edik if o H m; &_wcf s vdu k jf cif;jzpfonf?
aumif;ajymwwfw,fqw dk ahJ e&mrSm w u'f? wkdif;&if;om;rsm; &oifhonfu xd@k a=umifh wkid ;f &if;om;vlrsK;d
&kwu f ucsipf um; aumif;aumif; ajym Edik if o
H m;u'f? pk acgi;f aqmifrsm;/ typf&yfxm;aom
wwfv@kd Edik if o H m;jzpfomG ;wmrsK;d udk rqkd vuf eufuikd w f idk ;f &if;om; tzJ@G tpnf;
vkda=umif;/ wkdif;&if;om;avoHppfppf 2 rsm;onf ,m,Du'f&&Sjd cif;tay: aus
ajym Ekid rf o S mv#ijf zpfa=umif;udv k nf; ,m,Du'frsm;xkwaf y;vku d f eyfaejcif;rsK;d / vufcx H m;jcif;rsK;d rjzpf
&Si;f jyonf? jcif;jzifh wkid ;f &if;om;rsm;tm; ‚wd@k . oifhbJ jynfvHk;u|wfqENcH,lyJGrwdkifrD
(47) zJ@G pnf;yHt k ajccHOya'wGif oabmxm;}uD;r_udk jyoa,mifESifhrJ Oya'ESifhtnD EkdifiHom;tjzpf tod
Edik if o H m;jzpfrq _ ikd &f m Oya' yk'rf (11) qG,jf cif;tjyif/jrefrmjynftwGi;f w&m; trSwf tjyKcH&&ef vkt d yfcsuEf iS t hf nD
wGi-f “jrefrmEdik if w H idk ;f &if;om; wrsK;d rsK;d r0ifvma&mufaexkid af eaom Ekid if jH cm; ,m,DoufaocHu'ftpm; Ekid if o H m; pD
wGifjzpfaom odk@wnf;r[kwf jzpfchJzl; om;rsm;tm; Edik if o H m;rsm;ESihf wef;wl ppfa&;u'fjym;udo k m OD;pGmawmif;qko d ifh
aom rdbESpyf g;rS arG;zGm;olwikd ;f onf tcGifhta&; ay;vkdufjcif;tjypfwkd@udk vSonf?
vnf;aumif;/ (c)rSmu wkid ;f &if;om; w+yKd iw f nf; usL;vGejf cif;jzifh jrefrmjynf Todk@,m,DoufaocHu'f
wrsK;d rsK;d wGijf zpfaom od@k wnf;r[kwf tem*wftm; ydkrdk&_wfaxG;vmapEkdif xkwaf y;jcif;jzifh jrefrmjynfwiG ;f Y w&m;
rdb bk;d bGm;rsm;teuf tenf;qH;k w a=umif;udv k nf; OD;rsK;d u ajymonf? r0ifvma&mufaexkid o f El ikd if jH cm;om;rsm;
OD;OD;u jynfaxmifpjk refrmEdik if w H iG f yg0if OD;Ekvufxufuvnf; xdo k @dk tm; jrefrmEdkifiHom;rsm;ESifh wef;wl
vwHjh zpfaom tm%mykid ef uftwGi;f Y yif rJ&vkrd a_ =umifh (tJet f mpD) u'frsm; (aemifwiG f rJay;cGi&hf o dS nft h wGuf Ekid if H
arG;zGm;aom wkid ;f &if;om;”[lIvnf; xkwaf y;cJjh cif;a=umifh &ckifd jf ynfe,fwiG f om;jzpfciG t hf a&; qdv k mrnft h EmW&m,f
aumif; Edik if o H m; jzpfrt _ m; twdtus vlrsK;d a&;ESihf Edik if o
H m;jzpfrj_ y\em &Scd zhJ ;l rsm;&Sad eom)rJay;cGi&hf &So d mG ;ap+y;D 2008
jyXmef;xm;onf? xd@k twl (74) ckEpS /f onft h wGuf jrefrmjynfaemifa&; r&_yf ckEpS w
f iG f jyXmef;vdu k af om zJ@G pnf;yHk t
zJ@G pnf;yHtk ajccHOya'wGif topfjyXmef;cJh axG;ap&efvnf;aumif;/ wkid ;f &if;om; ajccH Oya'rl=urf; twnfjyKa&; jynfv;kH
aom Oya'. yk'rf (155) wGif vnf; tcGit hf a&;rqH;k &_;H ap&ef od@k r[kwf t u|wf qENc, H yl GJ Oya'yg tcef; (5)/ yk'rf
“(u) Ekid if o H m;wdik ;f Y zJ@G pnf;yHt k ajccH jynft h 0 &ap&efw@kd twGuf xkid ;f jrefrm (11-C)yg eHygw(f 4)t& jynfyod@k w&m;
Oya'yk'frESifhrqef@usifv#if jynfol@ e,fpyfwiG f tajcpku d af om jrefrmEdik if H r0ifa&muf&adS eol jrefrmEdik o f m; ppfppf
v$waf wmf ESihf jynfo@l aumifpD tqifh a&S@aersm;aumifpDrS uef@uGufpm w rsm;rSmrl rJay;cGi&hf vdrrhf nf r[kwaf y?
qifh a&G;cs,yf o GJ @kd qENraJ y;cGiEhf iS hf a&G;cs,f apmifukd {+yv D (4) &ufae@pjGJ zifh xkwjf yef TudpEP iS yhf wfoufI OD;rsK;d u
wifajr‡mufydkifcGifh wlnDpGm&Sd=uonf” cJo
h nf? “jynfyudk w&m;r0ifa&mufae&wJEh ikd if H
[k azmfjyxm;onf? Tuef@uGufpmwGif ‘qENrJ om;awGukd rJay;cGirhf &Sb d ;l qdak wmh Ekid if H
OD;rsK;d u “tJ'rD mS Ekid if o H m;wdik ;f ay;ydik cf iG o
hf nf Edik if o
H m;rsm;twGuf oD; om;tcGit hf a&; tvkv d q dk ;kH &H;_ oGm;wm
Yqdw k mygw,f? tJ'rD mS ygwhJ ‘Ekid if o H m; oef@owfrSwfaom tcGifhta&;jzpf yJ?w&m;r0ifa&muf&adS ewm bma=umifh
wkid ;f Y’ &,f/ 47 rSmygwhJ “Edik if o H m;jzpf onf’[lIvnf;aumif;/ ‘jrefrmEdik if t H w&m;r0ifa&muf&adS ewmvJ? ol@a=umifh
r_’ &,f ESpcf v k ;kH u Ekid if o H m;ppfppfawGukd wGif; vma&muf aexkdifv#uf&Sdaomf (ppftpd;k &)a&muf&adS ewm? oufqikd &f m
&nf!e$ ;f +y;d awmh ajymwmjzpfw,f” [k vnf; trsK;d trnfrodaom yk*K~ v d rf sm; tpd;k &a=umifrh @dk v@dk w&m;r0ifa&mufae
19
trSwfpOf-87 arv-6-2008
=u&wm/ oufqikd &f m tpd;k &uom 'Drdk eJ@ rJay;cGi&hf rvJ enf;vrf;udk usaemfw@dk &onf? wzufuvnf; ppfwyftm;
ua&pDtpd;k &qk&d if Ekid if jH cm;udk wOD;w vdkuf&Smaew,f” [kvnf; OD;rsKd;u axmufcrH aJ y;&ef zdtm;ay;aeonfh o
a,mufrS w&m;r0if a&muf&adS ep&m ajymonf? wif;rsm;vnf; xGuv f maeonf? od@k
ta=umif;r&Sb d ;l ? oufqikd &f mtpk;d & t xdo k @dk jzifh ppftyk pf u k xkwjf yef aomf jynfov l x l o k nf wyfrawmfom;
oH;k rusv@dk om tck &zsL*spD cef;awG ('kuQ vku d af om 2008 ckEpS f jynfv;kH u|wf qEN rsm;. rJay;cGiq hf idk &f m&yfwnfru _ akd wmh
onf pcef;) awGrmS Ekid if o H m; ppfppfawG cH,yl w GJ iG f rJay;cGiOhf ya'atmufY Ekid if H oHo,rjzpf=uyg?
a&mufae&w,f? tJ'D Ekid if o H m;awGukd om;ppfppfrsm;u rJay;ykid cf iG rhf sm;qH;k &H;_ ppfwyfxJrSm vufatmuf
tJ'D Edik if o H m;ppfppfawGukd rJay;cGi&hf zd@k ukd aecsed w f iG f ppftyk pf x k w k af y;vku d af om i,fom;rsm;ukd txufrS t&m&Sad wGu
r&nf&, G b f eJ @J vmor#val wGtm;vH;k ,m,DoufaocHu'frsm;a=umifh wkid ;f ac:awG@+y;D axmufcrH x J nf&h ef acsmw h cg
,m,Dvufrw S u f ikd f aqmifxm;olawG &if;om;r[kwaf om jrefrmjynfwiG f w ajcmufwvSnahf wG vkyaf eoHawG =um;
tm;vH;k udk rJay;cGi&hf w,fq&dk if usaemf &m;r0if vma&mufaexdik af e=uonfh ae&onf? aemufq;kH awmh olrsm;vkyf
wk@d Eikd if oH m;awGtaeeJ@ wu,f&oif&h vlrsK;d jcm;rsm;url rJay;ydik cf iG &hf &So d mG ;um ovkyd J vkyrf mS yJ qko d nfh wyfom;wd@k .
xku d w f t hJ cGit hf a&; awGq;kH &H;_ aew,f/ vmrnfhjrefrmjynftem*wfa&;wGif qENtrSe&f @J yJw h ifoaH wGvnf; ygvm
'ga=umifh usaemfw@kd u Ekid if o H m;jzpfr_ vlrsKd;a&;qkdif&m jy±emrsm; &_wfaxG; onf? “oHCmhtm; bk&m;rvGeo f m”
Edik if o
H m;awG&@J tcGit hf a&;awGbufu vmEkdifonf[kvnf; OD;rsKd;u &Sif;jy qdo k nfph um;yHt k wkid ;f wyfrawmfom;
aewifjyaewmjzpfw,f” [kajymonf? onf? rsm;onfvnf; “Ed;k ” “Ed;k ” “Ed;k ” [k w
qufvufI “Ekid if o H m;wdik ;f rJay;cGi&hf udk “vmor#vl a wG t m;vH k ; oHwnf;xGuaf eonfh wkid ;f &if;om; nD
&&r,f/ ud, k Ehf ikd if o
H m; tcGit hf a&; rqH;k ,m,Dvuf rSwu f ikd ;f aqmifxm;olawG tudak rmifErS rsm;. qENonf jynfo@l
&_;H &atmifv@dk / Edik if jH cm; a&mufaew,f tm;vHk;[m rJay;cGifh&w,fqkd&if w wyfrawmfom;rsm;. &ifukd r&du k cf wf
qkd&ifvnf; w&m;0ifa&mufa&muf u,fh Edik if o H m;awG&@J tcGit hf a&;[m bl;[lI rnfojl iif;Edik rf nfenf?
b,fenf;eJ@ a&mufa&muf Ekid if o H m;jzpf qH;k &_;H w,f? “wu,fhtrSefw&m;udk pm
&if olb,fypkH eH @J raJ y;vd@k &rvJ/ &Edik w f hJ usaemfwdk@u EdkifiHom;jzpfr_/ tkyaf wGrmS oGm;r&Smyge@J w?hJ trSew f &m;
vrf;a=umif;eJ@rJay;wmudk tpkd;&u EkdifiHom;awG&J@ tcGifhta&;jzpfr_&_ &Smzk@d w&m;Oya'pmtkyu f kd vSerf aeeJ@w?hJ
vufc&H r,f/ Oyrm rJaqmufrmS &Sad ewJh a'giu hf ae wifjyaewmjzpfw,f? Ekid if H vlawG&@J acgi;f vSn&hf mudk vdu k rf =unfh
rdkif*&def@0yfum;awG b,fESpfaomif; om;r[kww f ohJ l ay;vk@d &wJrh w J jym;eJ@ eJ@? ukex f wk v f yk rf u _ kd oGm;=unfyh gw?hJ
avmuf&SdaevJ? oufqdkif&m tpkd;& usaemfw@kd ay;vk@d &wJrh w J jym;eJ@ wefz;kd tJ'w D idk ;f jynfbmxkwo f vJ? b,fOya'
a=umifh a&mufae&wm? usaemfwdk@ aygh/ rJwjym;qkdwJhae&mrSm qef@usif pmtkyv f eS =f unf=h unfh trSew f &m;udk r
Exile jzpfaew,f? olw@kd a=umifr h @kd v@kd bufrv J nf;jzpfcsijf zpfr,f/ axmufcrH J awG@Eidk b f ;l ? b,fol bmnm xm;wm
jzpfaewm? ppftyk pf u k wkid ;f jynfut kd yk f vnf;jzpf csijf zpfr,f? qef@usirf v J nf;w udak wmhawG@Eikd v f rd rhf ,f? oGm;&Sm puf&kH
csKyfaewJt h wGuf usaemfw@kd Edik if o H m; &m;0ifrjJ zpfw,f? uef@uu G rf oJ nfvnf; xJrmS ? oGm;&Smv,fuiG ;f xJrmS trSew f
tcGit hf a&;qH;k &_;H w,f/ usaemfrx J nfh w&m;0ifrjJ zpfw,f? tJ'D w&m;0ifraJ y; &m;udak wG@vrd rhf ,f? v,fvyk af ewJo h l
csiw f ,f? ydkifcGifhudkxdckdufw,f? Oya'udk Oya' bmt0wf0wfxm;ovJ? bmpm;ae&
uef@uGufrJ xnfhcsifxnfh a=umif;t& wdwu d sus axmufjy&zk@d ovJ? tJ'g trSew f &m;jzpfw,fw?hJ tck
r,f? axmufcrH J xnfch six f nfrh ,f? 'g wm0ef usaemfwdk@rSm&SdwJhtwGuf'D zJ@G pnf;yHrk mS (2) ckyyJ gw,f? Edik if aH wmf
usaemft h cGit hf a&;/ rJ rxnf&h wm[m Statement udk usaemfw@dk xw k jf yef&jcif; onf pD;yGm;a&;vkyv f @kd &w,f? tm%m
usaemfw@kd Ekid if o H m;tcGit hf a&; qH;k &_;H ae jzpfw,f” [k OD;rsK;d uyif ajymjycJo h nf? ydik tf zJ@G tpnf;awG pD;yGm;a&;vkyv f @kd &
w,f? ,m,Du'frsm; azmazmoDox D w k af y; w,f? usew f o hJ al wG pD;yGm;a&;vkyv f @dk r
usaemftck jrefrmEkid if o H m; w jcif;jzifh jrefrmjynfwiG ;f od@k w&m;r0if &bl;? usew f EhJ idk if o H m;awGvyk v f @kd r&bl;?
a,muf taeeJ@raJ y;csiw f ,f? 'g[m us a&mufae=uaom Ekid if jH cm;om;rsm;. rJ xGuv f muwnf;upD;yGm;a&;udk OD;ydik ef @J
aemf tcGit hf a&;yJ? tJ'aD wmh b,fenf; wd@k ukd ppftpk;d &u tydik af r#mv f ifx h m;yHk pmrsufem - 22 okd@
20
trSwfpOf-87 arv-6-2008
usrwd@k aexkid w f @J vl@avmu r*Fvmpum; ajym=uwJt h csed f axmifa&; 0wW&m;aus¹yeG pf mG xdr;f odr;f
rSm udprP sm;ajrmifvyS gw,f/ aysm&f i$ pf &m up+y;D oufqikd o f t l oD;oD;wd@k &@J =unf oGm;r,f/ wOD;&J@tm;enf;csuaf wGukd w
awGa&m/ 0rf;enf;p&mawGyg a&maESmae El;&$iv f ef;ae=uwJh rsuEf mS awGukd owd OD;ujznfq h nf;ay;=ur,f/ ta&;}u;D qk;H
wmyJ// vlom;rsm;rSm aysm&f i$ pf &m/ 0rf; xm;rdcyhJ gw,f// r*Fvmudpu P kd b,fvkd wdik yf if=uavh&dS wmuawmh wa,muf
omp&mrsm;eJ@}uKHqkHvmwJhtcg a&$ pDpOf=u&ifaumif;rvJ/ b,folawGudk a,mufu azmufjyefra_ wG r&Sad p&bl;
rsuEf mS =unfvif+y;D t&m&mwdik ;f rSm yef; zdw&f ifaumif;rvJ/ b,fae&mrSm r*F qdwk t hJ csuyf gy/J / 'gawGukd ESpOf ;D pvk;H u
a&mifoef;aeygw,f// pdwn f pfp&m/ 0rf; vm tcrf;tem;udk jyifqif&ifaumif; r oabmwlvdk@ vufxufxdrf;¹r‡m;=u
enf;p&mrsm;eJ@}uKHqv Hk mwJt h cgus jyef vJ/b,fvt kd pm;taomufrsm;udk au|; wm r[kwv f m;//
awmhvnf; eHab;&Sv d al wGvnf; at; arG;=u&ifaumif;rvJqw kd hJ t}uaH umif;/ 'gayrJh ESpOf ;D oabmwlpmG }u;D
at; rae=u&awmhb;l ayg/h / ^m%faumif;rsm; azmfxw k &f wJh tcsed f us,fcrf;em; vufxufxdrf;¹r‡m;cJh=u
tck w avm waygif ; vt umvvnf;jzpfwmud;k / tJ'v D kd tcsed t
f wm aysmfoavmufaygif;oif;aexdkif
wGi;f rSm “waygi;f ” qdw k hJ aygi;f oif;jcif; cgrsK;d rSm tajymtqdak wG/ tawG;tac: =u+yD; t}uKdurf awG@v@kd / oabmxm;
a0g[m&eJ@tnD vlom;ESpOf ;D woabm awG/ tvkyt f ud,k af wGutp tm;vk;H csi;f rwku d q f ikd vf @kd / azmufjyefr&_ v dS @kd / bm
wnf;aygi;f pnf;rdum ESpOf ;D oabmwlw r*Fvm&Sw d t hJ oGiaf wGay:aecJyh gw,f// nmudpaP wGa=umifh uGm&Si;f =uwJh tajc
oufvkH; aygif;oif;aexkdifoGm;zkd@ qHk; vl}u;D olrrsm;pkv H ifpmG eJ@ aphpyf taeawG/ uav;rsm; rsufESmudk r
jzwf=uwJu h mvjzpfaeygw,f?aygi;f oif; a=umif;vrf;=uwJah eawGrmS qdv k nf; yg axmuf=uyJ ud, k phf w d u
f kd ud, k Of ;D pm;ay;
vdck sif pdww f @kd a=umifh t&m&mudk yef; 0ifywfouf=uwJv h wl ikd ;f &J@ a&$rsuEf mS vkyfcsifovkdvkyf=uwJh tdrfaxmif&Sif
a&mifoef;apaewJph w d Ef vS ;Hk wd@k u a[m rsm; &$iv f ef;vd@k ygy/J / udpt P 00wd@k tqif awG&@J oabmudak wmh usr em;rvnf
'Dvo l m;ESpOf ;D udk aysm&f i$ rf r_ sm;jzpfay:ap ajyw,fqw kd meJ@ txl;aysm&f i$ =f unfE;l xm;cJb h ;l //
wmvnf; trSeyf gy/J / ae&wJo h ul awmh r*Fvmaqmif=urnfh aysm&f i$ =f unfE;l cJ&h wJh ae@&uf
xdr;f jrm;r*FvmudpP rsm;vnf; owd@k om;eJ@owd@k orD;wd@k yifjzpfygw,f/ awGux kd m;cJ+h yD; b0udk =urf;wrf;cufcJ
waygif;vtwGif; +cdrf;+cdrf;nHavmuf tJ't D csed rf mS olw@kd EpS Of ;D pvk;H txl; t pGm &ke;f uefc=hJ u&wJh pkw H aJG wG/ rdom;pk
atmifpnfum;vsufygyJ// tJ'Dvdkjrif av;teuf pOf;pm;=uwmuawmh a&S› awGukd *k%, f rl yd gw,f// tcuftcJ/ t
awG@&wJh r*FvmaqmifyaJG wGu=kd unf+h yD; quf+yD; olw@kd EpS Of ;D wnf;om olw@kd b0 usyt f wnf;rsm;xJrS b0udt k &_;H ray;
acgi;f xJ/ OD;a%SmufxJ tawG;aygi;f rsm; uH=urRmudk zefwD;oGm;=u&r,f/ t bJ }uKd;pm;&ke;f uefvmEkid w f hJ owW[ d m
pGm 0ifvmcJrh yd gw,f// ok@d aomf r*Fvm&Sd aumif;tqd;k rsm;eJ@ }uKq H &Hk wJt h csed wf ikd ;f tifrwefav;pm;p&mvnf; aumif;yg
wJah e@&ufawG[m vlwikd ;f twGuf wefz;dk rSmolw@kd EpS Of ;D uom pdwo f abmxm; w,f// 'grv S nf; twdwu f ud, k af wG
t&SdqkH;ae@jzpfwmudkvnf; em;vnfcJh xyfwx l yfr#e@J ajz&Si;f =u&r,f qdw k mygy/J xdr;f jrm;cJw h *hJ % k ef @J tnD b0 wav#muf
ygw,f// tJ'aD e@rmS vlawGaysm&f i$ af e=u usrem;vnfwmuawmh vl vk;H twGuyf g wefz;kd &Srd mS jzpfygw,f// t
wm/ =unfE;l yDwjd zpfae=uwmudk =unfh om;ESpOf ;D pdwaf &mud, k yf goabm w em*wf vl@avmuxJ a&muf&v dS m=u
+y;D ud,
k uf wkd idk u f vnf; yDwjd zpfcrhJ w d ,f/ xyfwnf;jzpfv@kd tdraf xmifjyKaygi;f oif; rnfh rdrw d @kd &@J om;orD;rsm;twGuf vnf;
txl;ojzifh owd@k om;eJ@ owd@k orD; t aexkid jf zpfw,fqw kd mygy/J / +y;D awmh 'Dvl rdrJh/zrJhb0tjzpfudkvnf; ra&mufEkdif
wGuf *k%, f rl cd yhJ gw,f// om;ESpOf ;D [m woufv;Hk opPm&S&d /dS tdrf awmhbl;// vl@tokdif;t0kdif;}uD;xJrSm
vnf; rdrpk/H zrpkH b0eJ@ rsuEf mS i,fp&m
vnf; rvdak wmhb;l // uav;obm0 t

b0qnf ; qmcsd ef
aqmif ;
21
trSwfpOf-87 arv-6-2008
wkid ;f rdbrsm;&J@ aEG;axG;r_rsm;atmufvHk 'ga=umifv h nf; wcsed cf sed rf mS t aoG@whJ &moDuo kd wW&d &dS /dS ZGt J jynfeh @J 0D
+cKHpmG vlom;wpfO;D jzpfciG &hf Ekid w f mayg?h a=umif;trsK;d rsK;d a=umifh tdraf xmifa&; &d, vkH@vpGm ysKd;yifrsm;udk a&xrf;
b0udyk pPvufcwf aecsio f jy\em wckcw k ufvmcJ&h ifjzpfap/ tdrf avmif;+yD;rS jyKpkysK;d axmifvmcJ=h uwm
vdak e/ vkycf sio f vdv k yk /f jzpfcsio f vkjd zpf axmifa&;azgujf yefr_ jzpfvmcJ&h ifjzpfap/ rdrw d @kd todq;Hk yif// rdrw d @kd O,smOfav;xJ
aecJ=h uwJh pkw H aJG wG/ rdom;pkawGukd awG@ wa,mufe@J wa,muf ta=umif;wck rSm pkad jyom,mpGm rsK;d aphav;rsm;/ opf
jyefawmhvnf; pdwrf csr;f rajrh jzpfc&hJ yg tay:oabmxm;csi;f wku d q f ikd rf r_ &Scd hJ yifav;rsm; touf0if &Sio f efvmcJw h m
w,f// tJ'v D tkd jzpfawGukd awG@}uKH&wJh &ifjzpfap pwJh ta=umif;taxGaxG awG vnf; rdrw d @kd &@J pGr;f tifa=umifjh zpfvmcJh
tcgusawmhvnf; olw@kd awG vufxyf a=umif/h jy\emtaxGaxGawGa=umifh wmyg// rdrw d @kd pudk yf sK;d xm;wJh ysK;d yifav;
r*Fvmaqmifcw hJ t hJ csed u f =unfE;l p&m rdrwd @kd EpS Of ;D om; wnfaxmifvmcJ&h wJh rsm;udk olwyg;cl;qGwzf @kd &nf&, G v
f m&if
ta=umif;av;awG 'grrS [kwf olw@kd EpS f tdraf xmif}uD; (od@k ) O,smOf}uD;[m t rdrw d @kd pw
d xf rJ mS b,fvcdk pH m;=u&rvJ//
a,muf ESpOf ;D oabmwl aygi;f oif;ae oD;/ tik/H tyGi/hf tudik ;f / tcufrsm; zsm xked nf;wlpmG rdrw d @kd ud,k w f idk u
f a[m'D
xkid zf @kd q;Hk jzwfvu dk cf whJ t
hJ csed wf ek ;f u ay; a0aewke;f tcsed rf mS rS +yKduyJG supf ;D oGm;& rdrd jyKpkysK;d axmifxm;wJh O,Of}uD;udk
cJ=h uwJh uwdawG/ opPmawG/ arwWmawG r,fqkd &if tJ't D rd }f u;D (od@k ) O,smOf}u;D zsupf ;D zd@k }u&H , G v f mwJt h cg/ zsupf ;D vku d f
pum;awGudk jyefrawG;rd/ rrSwfrd=u xJrmS use&f pfc=hJ urnfh tem*wf twGuf wJt h cg O,smOfxrd ;f eJ@twl ysK;d yifav;
awmhb;l vm;rodb;l // tJ'w D ek ;f uawmh oD;/ yGi/hf zl;/ ik=H urnfh rsK;d qufopfawG&@J rsm; &J@b0[m bmjzpfomG ;=urvJ h h /h /
olw@kd EpS af ,muftwGuf uwd/ opPm/ b0[m bm jzpfomG ;=urvJ h h /h / aysm&f i$ =f unfE;l p&mrsm;ESihf
arwWmpum;awG[m olw@kd EpS af ,muf O,smOf r S L ;jzpf v mwJ h v l w jynfph aHk omb0ydik &f iS rf sm;jzpf=uygap
uvG&J if b,fo@l twGurf S wefz;kd r&Scd hJ a,muftaeeJ@jzpfap/ O,smOfxed ;f jzpf aqmif;
bl;qdw k m olw@kd EpS af ,mufwnf;om t vmwJh vlwa,muftaeeJ@jzpfap rdrd April 9, 2008
odq;Hk yg// wdk@[m“waygif;”qdkwJh yljyif;ajcmuf

pmrsufem 20 rStquf
xGuw f ,f? OD;ydik b f ,fo@l p;D yGm;vJ? Adv
k f rdef@rSefor# emcH&rnf[k yHkpHcGufxJ rsm;.b0rsm;udk ppfm%m&Sirf sm;u t
csKyw
f @dk p;D yGm;? Advk rf LS ;pD;yGm;/ wyfom;awG avmif;xnfch x H m;& onft h odw&m; ydik w
f uG x f m;=uonf? wyfrawmfom; rd
pD;yGm;r[kwb f ;l ” [k OD;rsK;d uajymonf? rsm;a=umifo h m onfvt kd jzpfq;kd rsK;d udk om;pkreS o f r#.rJow l @kd r[
J k ar#mv
f ifah e
88 wkef;u tvGef acwfpm;cJhaom vGeu f sL;cJ=h uonfw h ikd f wu,fwef; a&G; =uonf? æ jynfov l x l u k vnf; (60)
“acwfopfurBmra=u” oDcsif;rSpm aumufyu GJ si;f yaomtcg ppfwyfe,f ckESpf a&G;aumufyJGtawG@t}uHKt&
om; wk@d ukd =um;zl;olrsm;rSwrf ad eqJjzpf ajrrsm;onfyif tJet f ,fv'f u D o
kd m rJ vnf;aumif;/(90) a&G;aumufyGJ tawG@
vdrrhf nf? wk@d tm;vH;k aoG;csi;f om;&if; ay;cJ=h uonf? wyfrawmfom;rsm;. rJ t}uKH t&vnf;aumif; wyfrawmfom;
awG ppftpd;k &u wd@k ukd tdr=f uufcsi;f awG jynfo@l twGut f m;jznfh yg0ifvm rsm;onf jynfoEl iS t hf wl jynforl nf;
jyefwu dk v f @kd ae? td;k rnf;okw+f yD; cGycf ikd ;f a=umif; odvu kd &f aomjynforl sm;onf v#iv f udk I f “rnf;” =uvdrrhf nfukd ,Hk
vduk &f if wajAmif;ajAmif;eJ@ xcGy=f uwJh ayw&may:pD;onfh aoG;awG ajcmuf =unfxm;+y;D jzpfygonf? Edik if o H m;ppfppf
ppfwyfxu J nDawmf tudak wmfw@dk a&@ roGm;ao;onft h csed rf mS yif wyfrawmf wk@d . oef;ESichf saD omqENrrJ sm;udk npf
jynfoal wGbufvnf; iJ=h unfyh gtek ;f (8) om;rsm;udk aus;Zl;wifaecJ=h uzl;ygonf/ wGef;wGef;um jiif;y,fxm;apumrl
av;vHk;ta&;tcif;rSm jynfol@wyfr tckvnf;yJ ppftyk pf u k enf;rsK;d pHEk iS hf rJ wyfrawmfom;rsm;. uef@uGufrJwdk@
awmfom;awG. vufcsujf zifh aomuf vdr&f ef/ +cdr;f ajcmufrr_ sK;d pHEk iS hf axmufcH onf jynfo@l twGuf cGet f m;w&yfjzpf
aomufvJatmif aocJh&=u&aom rJawGvakH vmufap&ef wzufowftm; apygawmhrnf?
jynfo@l tavmif;awG ud=k unf&h if;aw;
a&;q&mu &ifuGJyufvufa&;pyfcJh
xkwaf ecsed w f iG f vufeufuikd t
aoG;woHtrde@f EiS hf trde@f emcH&r_wiG o
f zJ@G . w
f m
cGmndK
aom trs;dk om;a&;oDcsi;f jzpfygonf? t acguf±dk;usKd;aeaom wyfrawmfom; {+yDv (15) &uf/ t*F gae@/ 2008 ckEpS ?f

22
trSwfpOf-87 arv-6-2008

opPmqdkxm;olawG&J@ arv (odk@)


ppftm%m&Si fawGtwGuf erdwfraumif;wJh tem*wfa[mudef;
csv
D ED ikd if u H tm%m&Sif yDEakd cs; uG,v f eG af wmh ol&@J psmye tcr;ftem;udk usi;f ywJt h cg
1974ckEpS w
uJjzpfcho
f ek ;f u csv D ED ikd if &H @J 'kw,d orRw jzpfc+hJ yD;/ yDEakd cs;vufxufrmS um uG,af &;Xmet}uD;t
J l umvdk@pfy&uf(Cartos Prats)&J@ ajr;jzpfolu yDEdkifacs;&J@ acgif;ay:udk wHawG; axG;+yD;
atmif
used q f cJ w hJ ,f? umvd@k pyf &uf qdw
ol@ukd umuG,af &;Xme t}uD;tuJ cef@ayr,fh olu&mxl;uae E_wx
k m tmvefa';/ tpd;k &tzG@J &@J 'kw, d orRw/ yDEakd cs; vufxufrmS
f uG o f mG ;cJwh ma=umifh yDEakd cs; rdk;
u trsuaf wmf&+S yD; aw;xm;cJw h ,f? yDEikd af cs;&J@ vsKd @0u S &f t
J zG@J awGu tm*siw f ;D em;Edik if x
H xJ d vdu k f
+yD; AH;k cGoJ wfwma=umifh taoqd;k eJ@ aocJo
ar&duEdik if aH wG[m aysmuf=um;wku
h l jzpfw,f? ppfat;wdu
d yf aJG wG tjyeftvSev
k yf JG umvawGxrJ mS vufwif t
f yk }f uHowfjzwfra_ wGe@J jynfEh u S af ew,f/
0if;
yDEakd cs;qdw k hJ yk*Kd~ vw f a,muf vlxq k ENc, H yl aJG wGvyk f jynfou l kd +crd ;f ajcmufEySd pf uf tar&duefjynfaxmifp&k @J axmuf
yHrh e_ @J aps;uGupf ;D yGm;a&;awGukd az: aqmif+yD; Edik if w H umudk rsuEf mS yef;vSatmif vkyzf @kd }udK;pm; wdik ;f jynf pD;yGm;a&;awmifh
wif;&if jynfoal wGu ol usL;vGecf w hJ hJ jypfrr_ eS o
f r#ukd arhomG ;vdrehf ,fv@kd xifcyhJ &kH w,f? jynfou l kd rw&m;EdyS pf ufwhJ tm
%m&Siaf wG ESv;kH a&m*g ('grrS [kw)f OD;aESmufaoG;a=umydwaf &m*g eJ@ aoqH;k =u&w,f/ olw@kd wa,mufxJ aecJw h t hJ cg pd;k &drf
a=umifh=ur_awG xdwfvef@ tm;i,fr_awGrsm;+yD; nnqdk *a,mif*wrf; x±Gwfae=uw,fvdk@ qdkw,f? ArmjynfrSm
Adv k cf sKyfoef;a&$/ Adv k cf sKyfarmifat;wd@k vckd spm;r_vnf; jynfov l x l k trke;f w&m;pufuiG ;f u vGwaf eao;wJh ppfwyfu t&m
&Sad wG aoaocsmcsm pOf;pm;apcsiw f ,f?
tem*wfukd pvdAk v kd 'efrv D pkd AD pfvkd tqH;k owfrvm;/ yDEakd cs;vdk tqH;k owfcsio f vm;/ 'grrS [kwf Adv k af e0if;vdk
vlrodorl od tokb cs&wJh tjzpfrsKd ; }uKH csio f vm;/ psmyeukd jynfov l x l u k wHawG;eJ@ vmaxG;wJh tjzpfrsKd ; &csio f vm;o
rkid ;f rsO;f wa=umif;ukd ajcwbuf u|v H u dk w f meJ@ ol&aJ umif;jzpfEikd o f vk/d b0woufv;kH aemifweJ@ Zmwford ;fomG ;&wJh tjzpf
rsKd ; a&mufomG ;Edik w f ,f?
(1)
1999 rSm tar&duefjynfaxmifp&k @J Edik if aH wmftwGi;f a&;rSL;jzpfcw hJ hJ ruf'vifatmbU&u kd [ f m twWvefwm+rdK@u
wuUov kd af usmif;om;awGa[majymyGw J ckvyk af wmhtar&duefjynfaxmifpek @J vufwiftar&duEdik if aH wG=um;uEdik if jH cm;a&;
rl0g'awGe@J ywfouf+yD; ppfat;wdu k f yGu J mvwke;f u olw@kd vyk cf w hJ phJ w d yf suaf jcmufjcm;bG,f trSm;awGukd 0efccH b hJ ;l w,f?

ppftm%m&SifawG wckavmufawmh &Sif;&Sif; vif;vif;odapcsifw,f? arvu usaemfwdk@ukd opPm


&Sdaeovdk --usaemfwdk@uvnf; arvudk ESvHk;aoG;xyf+yD; opPmqdkxm;w,f? ppfAdkvfcsKyfawGtwGuf
awmh arvqdkwm edrdwf raumif;EdkifwJh tem*wfa[mudef;wck jzpfaeygvdrfhr,f?

23
trSwfpOf-87 arv-6-2008
vufwiftar&du u csv D ED ikd if u H ppftm%m&Sif yDEakd cs;udak xmufcH ay;cJw h m[m odrf;cJhw,f? orRw eef;awmfxJrSmyJ
0g&iS w f ef&@J pw d yf suzf , G t f rSm;wckjzpfw,fv@kd xkwaf z: ajym=um;cJw h ,f? wu,f “tmvefa';”ud, k b hf mom owfao
awmh ruf'vif atmb&du k ef @J +Adwo d #Eikd if u H 0ef}uD;csKyfa[mif; rm*&ufoufcsm oGm;w,fvkd@ ppfwyfu xkwfaz:&Sif;
u yDEakd cs;eJ@&if;ES;D u|r;f 0ifwhJ rdwaf qGoil ,fcsi;f awG jzpfcb hJ ;l w,f? 'ga=umifv h nf; vif;cJhayrJh jynfolawG uawmh ppf0g'D
yDEakd cs;Edik if u H aexGucf mG vmwJt h cg +Aw d ed ef @J tar&duefjynfaxmifpu k olw@kd Eikd if H awG owfjzwf ypfvu kd f w,fv@kd ,=kH unhf
rSm vma&mufaexdik zf @kd urf;vSr;f cJw h ,f? yDEakd cs; b0uvn;f usq;kH oGm;vdu k u f =uw,f? tm%modr;f wJah e@rmS vlawG
wnf;u b,favmuf ukov kd u f H raumif;vdu k o f vJq&kd if Edik if rH mS ;+yD; a&G;vku d f &mcs+D yD; owfc&hJ w,f?
rdw,f? tar&duefjynfaxmifpkudk ra&G;yJeJ@+AdwdefEdkifiHrSm aq;0g;ukozdk@oGm; axmifaygi;f rsm;pGm zrf;cH&+yD;
aevdu k w
f ,f? Oa&myor*~rmS tzG@J 0ifygaewJh pydet f pd;k &u yDEakd cs;&J@ ajcvSr;f ta&$@ aysmufq;kH cJ&h w,f? tmvefa'; tpd;k &
trSm;udk apmifah ewm tHusjzpfomG ;w,f? pydet f pd;k &u yDEakd cs;vufxufrmS pydef rSm wm0ef xrf;aqmifc+hJ yD; ppftm%m
vlrsKd ;awGukd owfjzpfniS ;f yrf; ESyd pf ufcw hJ hJ yDEakd cs;&J@'pk &ku d rf a_ wGukd zdik zf iG v
hf u dk w f ,f? odr;f r_a=umift h m*siw f ;D em;udw k rd ;f a&Smif
pydet f pd;k &&J@ awmifqckd sut f & +Aw d ed Ef ikd if u H yDEakd cs;udk zrf;&awmhw,f? oGm;wJh twdu k t f cH acgi;f aqmifawGukd
( tar&duefjynfaxmifpu k o kd m yDEakd cs;a&G;cJ&h if ol&@J rw d af qGa[mif;awGu ol@ukd vku d v f o
H wfjzwfcw hJ ,f?tar&duefjynf
tckvkd zrf;qD;rJh tEmW&m,fu umuG,af y;rSm trSeyf )J tckawmh oGm;+yD &_yu f ek +f y?D axmifprk mS oHwrefa&;&m wm0efudk
pydet f pd;k &u yDEakd cs;&J@vt l cGit hf a&;csK;d azgurf a_ wGudk cH&k ;kH wifz@kd }udK;pm;wJt h cg xrf;aqmifaewJh atmfvef';kd vufw;D
yDEakd cs;tpd;k &&J@r;l ,pfaq;0g;*k% d ;f awG vufeufuikd f a&mif;0,fa&;vkyif ef;awGu &m;eJ@ &GefeDzpf wdk@ukd csDvDtrsdK;om;
&wJhaiGawGudk tar&duef jynfaxmifpk rdkif,mrDurf;ajcrSm ajccswhJ ukr`%DawG/ axmufvrS ;f a&; tzG@J 0ifwOD;tjzpf vkyf
b%fawGuwqifh emrnf0u S af wGo;kH +y;D pD;qif;cJw h mudk axmufjyzd@k twGuf ouf udik af ewJh tar&duefEikd if o H m; wOD;u
aocHawGukd ulnaD y;zd@k awmif;qdw k ,f? 'ga=umifv h nf; ruf'vif;atmb&du k u f (1976) ckEpS u f 0g&iS w f ef'f pD rD mS vky}f uH
tptar&dueftpd;k &xJu vlawG w&m;0if 0efc&H wJh tqifah &mufuek w f ,f?ao owf jzpfcw hJ ,f? wu,fawmh tar&d
csmwcku yDEakd cs;twGuaf wmh atmufwb dk mv qdw k m twdwef rdwrf aumif;bl;? uef jynfaxmifprk mS vky}f uHr&_ ,f/tm
1988 ckEpS f vlxq k ENc, H yl GJ &H;_ eSrd chf &hJ wJh tcsed u f atmufwb kd mv (5) *sifwD;em;rSmvkyf}uHcHr_awGudk pepfw
&ufjzpfovdk ol@ukd zrf;qD;vdu k w f hJ tcsed u f vnf; 1998 ckEpS f atmufwb kd mv usvyk f udik cf o hJ u l tar&duefEf ikd if o H m;
(17) &ufae@----- Michael Townley olu yDEa kd cs;twGuf
puf w if b m (11) &uf e J @ ord k i f ; t&d y f q d k ; rsm;- "mwkvufeuf xkwv f yk af &;rSm ulncD hJ
“usaemf yxrqH;k p owdxm;vdu k rf w d mu 0ke;f qd+k yD; eef;awmfwckv;kH oljzpfw,f?
odro fh rd w hf ek o f mG ;wJh toH&,f/ rD;cd;k awG=um;rSm jyefveS yf pfcwf ckcaH ewJh usaemfv h kd csD u mud k w uU o k d v f
tapmifw h yfom;awG&,f/ aemuf usaemf0h rf;Adu k u f ae ylueJ@ usvmwJh c|yJ pfypf ynmwwf r sm;(od k @ r[k w f ) yD E d k
teDa&mifawG&,f/ usaemf tkwaf bmif&;kd wckay:rSm rS+D yD; aemufq;kH usnq f u H sef acs;&J @ pD ; yG m ;a&;ay:vpD o pf /
wJhtxd ypfcwfaerdw,f? usaemfh &ifxu J dk aoewfusnfqH pdkuf0ifaeayrJh- 1973 rSm tm%m odr;f +yD;wJh
usaemhorRw “tmvefa';” udak emufq;kH xGuo f uftxd umuG,o f mG ;r,f? aemufppftpdk;&udk OD;aqmifzGJ@pnf;cJh
ppfom;awGu eef;awmfwckv;kH udk 0dik ;f vdu k =f uovd/k avxkxrJ mS vnf; ppfav,mOf +yD;tpdk;&a[mif;&J@ v$wfawmfudk &yf
awGay:u AH;k }uJoaH wG =um;ae&w,f? wyf=uyfwa,mufu usaemhukd “vuf qkdif;xm;cJhw,f? yDEdkacs;u csDum*dk
eufcsvu kd /f vufeufcsvu kd ”f vd@k atmfaeoHudk rD;cd;k aiG@awG ydwyf w d af rSmifaewJh wuUodkvfrSm csDvDpD;yGm;a&;ynm&Sif
xJu =um; vdu k &f w,f? r=umcif usaemf oabm ayguv f u kd rf w
d ,f? 'g ppfwyfu (25)a,muf u d k rD v f v ef z &d k u f z ef ;
tm%modr;f vdu k +f yDqw kd m/ usaemh pdwx f rJ mS awmfawmfav; cHpm;vku d &f w,f? (Miton Friedman )eJ@tmEd;k [mbm*g
atmf - ajym&OD;r,f-- tJ'h aD e@u rSwrf w S &f & aemufwae@qdk usaemh&@J (Arnold Harberger)wd@k rmS ynm
vufxyfyJG usi;f yrJah e@As/ usaemh ZeD;udk pdwx f u J awmif;yefaerdw,f? [efe-D - oifapv$wcf w Jh ,f? aps;uGuf pD;yGm;a&;
ud,k w f @kd vufxyfyJG aemufqw k &f awmhr,fv@kd ? ” pepfudkajymif;vJzdk@ }udK;pm;cJhw,f? Edk
pufwifbm (11) &ufqw kd m tar&duef jynf awmifpt k wGuf (9§11) b,f+ird ;f csr;f a&;qkqw G cf ;l cJo
h rl v D w f efz
tjzpfqdk;&,fvdk@ 2001 ckESpfu p+yD; a=uuGzJ G,f vlodrsm;cJh=uw,f? 'gayr,hf csD &du
k rf efu yDEakd cs;&J@ jyKjyifajymif;vJa&;
vDjynfoal wG twGuaf wmh pufwifbm (11) qdw k m 1973 ckEpS f wnf;ueifeh ifh vkyif ef;awGukd “tHrh cef; jzpf&rJh csv D ED ikd f
oD;oD; cHpm;aecJ=h u& w,f? csv D jD ynfov l x l u k wifajrSmufxm;wJh orRw“tm iH&@J tvSnt fh ajymif;”vd@k cs;D usL;*k%jf yK
vefa';”aexdik &f meef;awmfukd avwyfu AH;k }uw J u dk cf ukd +f y;D ppfwyfuae tm%m
24
trSwfpOf-87 arv-6-2008
AdkvfcsKyfawGudk vkyf}uHowf jzwfzdk@t
jynfyrSm a&mufaewJh twkduftcHawGu "mwfjym;a[mif;awG wGuf t+rJ jyifqifaewJh olawG vuf
eJ@owif;a&mif;aewJh tqifhuae ausmfvGefvmcJh&if ordkif;aemufausm eufuikd af wmf vSeaf &;eJ@rw&m;r_uw kd ek @f
rvHkolawGeJ@ vdyfjym roef@olawG&J@ udk,fh+cH0dkif;av;awGrSm pnf;&dk;um jyefcsif aewJo h al wG olw@kd uvnf; csv D D
aewJh tqifhuae &kef;uefxGufEdkifcJh&if---&Spfav;vHk;pdwf"mwf qdkwm jynfol awG&@J o&l aJ umif;awGygAsm? ol
udk wdwdusus t"dy`g,f zGifhEkdif=uygvdrfhr,f? wdk@ vkyf aqmifcsufawGudk jynfolawG
usw d f 0rf;omcJ&h wJt h jzpfawGuakd jymjy
vkud +f y;D yDEakd cs;ukd ol&aJ umif;vd@k ajrmS ufyifh ajymqd+k y;D olw@kd &@J p;D yGm;a&;oDt&kd aD wG csifw,f? 1985rSm yDEdkacs;tpkd;&ukd
rSeu f efa=umif; oufaojyzd@k ar#mv f ifch =hJ uw,f? axmufyahH y;aewJt h ar&duef t&m&Sd
'gayr,hf csu D m*duk pD;yGm;a&;ynm&Siaf wG rodwt hJ csuu f tpd;k &w&yf wa,mufudk +rKd @awmf qef'aD &;&d;k rSm AH;k
rSm jcpm;vGe;f tm;}uD;&if pD;yGm;a&;oDt&kd aD wGukd wckrS yHak z:vd@k r&bl;qdw k myJ? cGJ wkdufcdkufco hJ vdk yDEdkacs;udkygvkyf}uH
1970wke;f u tvkyv f ufrOhJ ;D a&4²3µ &Sd ae&muae yDEakd cs; tkycf sKyfvu kd +f yD; 10 owfjzwfz@kd }udK;pm;cJ=h uw,f?
ESpaf usmf =umvmwJt h cgrmS awmh 22µ ausmf txd jrifw h ufomG ;w,f/ wcgusawmhtcGiahf umif;wckudk
qif;&J iwfjywfaewJh vlO;D a&uvnf; 40µ txd (2) qausmw f ufomG ; }uKH vdu k w f ,f? yDEakd cs; pD;vmwJh um;udk
w,f? (Armjynfta&;rSm ud, k u hf , dk u f kd ynmwwfv@kd b0ifcu kd af ewJo h al wG w ypfcwfazgucf JG ypfvu dk =f uw,f/ yDEakd cs;
wd,tkypf v k @kd aºu;a=umf+y;D ppftyk pf u k dk ya&my&nfvyk cf siaf ewJo h al wG owdxm; &J@u, kd &f aH wmf (5) a,mufv;kH yufyuf
yg? tar&duefu bG@J &wkid ;f vnf; pD;yGm;a&; yHrk az:wwfovkd jcpm;tm;}uD;wJh ppf pufpufaooGm;w,f? yDEakd cs;uenf;
tpd;k &atmufrmS jynfov l x l t k wGuf apwemygwhJ pDru H ed ;f qdw k mvnf;taumif enf ; uH a umif ; oG m ;w,f x if w ,f ?
txnfaz:vd@k r&yg? ) '%f&mwcsdK@yJ &cJhw,f? ppftkyfpku
tyd k i f ; (2) vnf; vufwek @f jyefw,f?vky}f uHowf
“yDEakd cs;u olvyk af ewJ t&mawG tajctae r[efawmhb;l qdw k mod jzpfwht J zG@J 0if wa,mufudk ajc&mcH rd
aechw J ,f? 'ga=umifh 1988 rSm vlxq k ENc, H yl u JG kd ZGwt f wif;az:aqmifw,f? olw oGm;+y;D ol@trd u f kd 0dik ;f ydwq f @kd vukd wf ,f?
a,mufwnf; tm%mudk qufv f uduikd q f v JG @kd &rJh tajccHOya'udk wifoiG ;f awmh tao zrf;csiyf kH &w,fAs/ ol@
w,f? vuf,smEdik if aH &;acgi;f aqmifawG OD;aqmifwhJ “vGwv f yfaom 'Dru kd &uf cE<mud, k f ay:rSm usnq f (H 13) awmifh
wpfor*~toif;” ( Independent Democratic Union) qdw k hJ tkypf u k aea&;qGJ xufrenf; pdu k 0f ifaew,f? tdref &H aH wG
ay;wJh Oya'awGayg?h tJ'h D vlxq k ENc, H yl uJG vdrv f nf+y;D vkycf w hJ ,f qdw k m vlwidk ;f rSm ayguaf ewJh aoewfusnq f &H mawG
odaew,f? odyrf xl;qef;ygb;l ? tajccHOya'udk todtrSwjf yKzd@k rJ ta&twGuf udk a&=unhfvkduf&if tayguf (500)
udk vdr+f yD;jywmqdak wmh Edik o f mG ;w,f? 'gayrJh olowdrxm;rdwhJ tcsuu f 1988 ausmw f ,f? rsKd ;cspf wyfaygi;f pkuvnf;
vlxq k ENcyH u JG mvwnf;up+y;D jynfov l x l u k enf;vrf;opfawGu&kd mS }uv H m=u b,faemufqkwfoGm;rvJ? (M.16)
w,f? wcsKd @tvkyo f r*~ acgi;f aqmifawGu t=urf; rzufwu dk yf JG vrf;a=umif;ay: vufeufawGukd axmifcs+D yD; +rdK@awmfxJ
rSm tvkyo f rm;oydwaf wG puf&q kH ENjyyGaJ wGukd vH@_ aqmfc=hJ u w,f/ vrf;rawGrmS qD wdww f qdwcf ;kd oGi;f =uw,f? tmyD
ppftpd;k &udk tefww k ahJ usmif;om;or*~acgi;f aqmifawG tpkvu kd f t+yKH vu kd t f zrf; *sD (7) eJ@ M.72 Law a&mhu'fawGtif
cHc&hJ w,f? rde;f uav;awGr'k ed ;f usichf &H +y;D tavmif;azsmufc&H wJh jzpf&yfawGu yDEkd tm; jyif;xefwhJ azmufcJG a&;vufeuf
acs;vufxufrmS jzpf&;kd jzpfpOf wck vdjk zpfaew,f? xm;awmh--tjzpfq;kd awGukd awG u tpygw,f ? tpd k ; &uawmh
odyf+yD;ajymraecsifawmhbl;? pdwfv_yf&Sm;tm;wufzG,fawGudk ajymjy csifw,f? aemufu, G uf ae usL;bm;/ qkAd D ,uf
1983 ckEpS u f wnf;u vsKd @0u S f v_y&f mS ;vmwJh awmfveS af &;tkypf ak wG&@J vufeuf jynfaxmifpek @J ta&S@*smr%Duaxmuf
udik w f u kd yf aJG wGav--- vSrf;a&;awG yg0ifaew,fvkd@ pGyfp=JG u
The Manual Rodriguez Patrotic (odk@ ) rsdK;cspfwyfaygif;p k w,f? 1990 rSm avwyft}uD;tuJ
“&ufpufrdkuf&dkif;vGefwJh tpdk;&udk vufeufudkif awmfvSefwm[m *wfpwmAdv k u kd *f sf ( Gustavo Leigh
w&m; r#ww,f/ w&m;0if jzpfw,f/”qdkwhJ aºu; a=umfoHudk pwifv$ifhxl&if; Guz man) &SdaewJh &Hk;xJxd0if+yD; ao
ajratmufvy_ &f mS ;r_ukd pwif vkyaf qmifvmolawG u csv D u D eG jf rLepfygwAD s/1973 ewfe@J 0ifvyk }f uHypfw,f? 'Davwyft
rSm ppftpd;k &wufvmawmh olw@kd &@J ygwu D kd ydwcf v H ukd &f w,f?olw@kd uppftpd;k &&J@ }uD;tuJqdkwJhyk*~dKvfu tmvefa';
oabmobm0ukd odaeawmh v_yf&Sm;r_udk ESpfckvHk;twGuf jyifqif=uw,f? vufxufrmS yDEakd cs;&J@ ppfwyfu tm
ausmif;om;wku d yf aJG wG tvkyo f rm;wdu k yf aJG wG=um;rSm a&mufaeovdk wbufrmS %modrf;r_udk oabmwlw,fqdk+yD;
25
trSwfpOf-87 arv-6-2008
yxrqH;k vufrw S x
f ;kd cho J ?l ol@cE<mud, k rf mS usnq f (H 5)axmifah vmuf pdu k 0f ifomG ;
w,f? usaemfw@kd rmS 0rf;omvdu k w f mAsm-cifAsm;pOf;pm;=unh-f yDEakd cs;vufxufrmS
tzrf; rcH&bl;wJh tdrq f w kd m r&So d avmufy?J wcsKd @qb kd ,f a&mufomG ;rSe;f rod tem*wfudk pvdkAdk
bl;l ? Edik if aH &;acgi;f aqmifawG&@J tavmif;awGvnf;aysmufuek w f ,f? axmifus v'efrDvdkpDApfvdk tqHk;owf r
aewJo h al wGvnf;aoovm; &Sio f vm; rodqakd wmh w a,mufa,mufu vuf vm;/ yDEdkacs;vdk tqHk;owfcsif
wke@f jyef&if usaemfw@kd t&rf;aysmw f myJ? ovm;/ 'grSr[kwf
ed * H k ; Adkvfae0if;vdk vlrodolrod
1988'kw, d t}udrf vlxq k ENc, H yl rJG mS yDEakd cs; &J@ tkypf ;dk r_ukd qufvufr tokb cs&wJh tjzpfrsdK;
vkcd siaf wmhwhJ jynfov l x l k u “Ed;k ”rJta& twGuf 56 µeD;yg;xnh+f yD; tajzay;cJh }uH K csif o vm;/
w,f? vlaygif; axmifcsD+yD; owfch&J ayrJh csDvDjynfolawG pdwfravsmhch=J uygbl;?
“aysmf &$irf a_ wG vmae+y”D (Joy is Coming) qdw k Jh oDcsi;f awG qef'aD &*d;k +rKd @xrJ mS
ae&mtES@H pD;arsmaew,f? qENjyyGaJ wGuvrf;r awGay:rSm ae&m,lxm;=uovk-d xGuf Edik cf &hJ if- &Spaf v;vH;k pdw"f mwf qdk
Adv
k cf sKyfawGukd vky}f uHowfjzwfrhJ rsKd ;cspaf wmfveS af &; wyfaygi;f pkawGu wdww f wmudk wdwu d sust"dyg` ,zf iG Ehf idk =f uyg
qdwf vuf eufawG o,faqmifae=uw,f? “ek;d ”aºu;a=umfoaH wGu AH;k awGe@J t vdrrhf ,f? ud, k v hf yd jf ymukd oef@pifaq;
wl avwyfu ppfAv kd w f a,muf&@J ±;kH cef;xJrmS t&Sed jf yif;jyif; uGaJ ew,f? a=umEkid o f al wG om Armjynfoal wGukd
atmf --Armjynfu Adv k cf sKyaf wGuawmh 1990 a±G;aumufyu JG mvwke;f tvif;ay;Edik o f wJ?h
uavmufawmif owWd raumif;&Smawmh bl;? jynfou l kd vGwv f w G v f yfvyf pnf;&H;k ppftm%m&Siaf wGwckavmuf
cGifh ray;wJhtjyif uvdrfuuspfe@J rJudk vdrf+yD; ,lcsifaeao;w,f? puFmylrSm - awmh &Si;f &Si;f vif;vif; odapcsiw f ,f?
*syefrmS - rav;&Sm;rSm - e,l;a,mufrmS - Edik if t H ES@H ppftyk pf ak wG t±Suu f aJG e+y-D arvu usaemfw@kd udk opPm&Sad eovdk
rJ&;_H cJ&h if t&H;_ udk vufczH @kd zdtm;ay;cJw h hJ yDEakd cs;&J@ Adv
k cf sKk yf awGavmufawmifowWd usaemfwdk@uvnf; arvudkESvHk;aoG;
&SEd ikd yf grh vm;? rJvrd v f @kd ppftyk pf u k zG@J pnf;yHt k opfukd ZGwt f oufoiG ;f vnf; vlxk xyf+yD; opPm qdx k m;w,f? ppfAv kd cf sKyf
u enf;vrf;opfawG&mS zd@k jyifqifxm;vdrrhf ,fv@kd ,=kH unfw,f? awGtwGuaf wmh arvqdw k m edrw d fr
jynfyrSm a&mufaewJt h wku d f tcHawGu "mwfjym;a[mif;awGe@J owif; aumif;Edik w f hJ tem*wf a[mude;f wck
a&mif;aewJh tqifhuae ausmfvGefvmcJh&if ordkif;aemufausm rvHkolawGe@J jzpfaeygvrd rhf ,f?
vdyjf ymroef@oal wG&@J ud, k +hf c0H ikd ;f av;awGrmS pnf;&d;k umaewJt h qifu h ae &ke;f uef (atmifrdk;0if;)

tm[m&jrwfE;kd olrsm;twGuf
tm[m&(tcrJh)pmapmifudk *syefjynfwGif;/jynfy&Sd atmufaz: jyyg pmay0goemwl cspfrdwfaqGrsm;
xHr&S ,lrmS =um;Edik yf gonf? *syefjynfwiG ;f ESiehf ,fpyfa'orsm;twGuf tcrJjh zef@csyd gaomfvnf; zH@G +zdK;+yD; wdik ;f Edik if H
rsm;rS tm[m&pmapmiftm; rSm,lvdkygu atmufaz: jyyg zkef;eHygwfrsm;odk@ qufoG,fI“wH wHqdyfacgif;zdk;”
ydk@ay;&efvdktyfygrnf?
-tdE, dN Edik if (H e,l;a'vD)æ ud&k &J ifah tmif (91-92 1330-3335) e-mail: yeyint_aung 1@yahoo.com
-xdik ;f Edik if H (rJaqmuf+rdK@)æ udvk rG ;f %D (66-5554-2104) e-mail: mglwamni@gmail.com
-puFmylEikd if H æ udb
k ek ;f rif;ZGef (65-9831-8474 ) e-mail: phoneminzune@gmail.com.
-ud;k &D;,m;Edik if æ H ud&k efEikd x
f eG ;f (82-11-9723-4773) e-mail: yannainghtun@yahoo.com
(NLD-LA)
-atmfpa=w;vs æ F cifarmifaxG; (61-421-245-452) e-mail: fkmhtwe@hotmail
-tar&duefjynfaxmifpæ k q&marmifp;kd csed /f (1-260-745-7458)
(zdk@wf0def;+rdK@) q&mra':ZifZif e-mail: zinzinjp2003@yahoo.com
-*syefjynfwiG ;f (em*d, k m) ud0k if;xGe;f oef; (090- 8556- 8164)

26
trSwfpOf-87 arv-6-2008

a½SUa&; (115)

Nidrf; // tr,fq&mode;f ?owif;pmBu;D udik Nf y;D NyKH ;awmf ajymaewmrsKd ;eJY w,fwq l ykd ?J tJwmaMumifY &DMu
rlvcS snv
Yf m;?bmawGrsm; oabmusp&mygvdw Yk ek ;f NyHK;MuwmwJY/
As/ Nidrf; // aeygOD;udo k ed ;f &JU? tar&dueforw bGwf p
um;ajymyHek YJ aejynfawmf twGi;f a&;rSL;(1) rdeYf
odef; // bm&,fr[kwyf gbl; udNk ird ;f &m? owif;pmvSef cGe;f ajymwm bmrsm;ywfoufaevdw Yk ek ;f /
&if; aejynfawmf twGi;f a&;rSL;(1)&JU rdecYf eG ;f zwf
Munfhaewmyg/ odef; // rywfoufygbl;? 'gayr,fY owd& rdwmav;
Nidrf; // [kwv f m;? anmifEpS yf ifnv D mcH rdecYf eG ;f vm;? udk wckew YJ ukd qf ikd v
f mvdyYk gudNk ird ;f &JU? owif;pmzwf
ode;f a& olwu Ykd awmY olwv Ykd ckd siwf YJ taetxm; &if;eJu
Y saemft Y rd af ½SUu qdu k u f m;*dwrf mS *dwx
f ;kd
r&&atmif ZGwf t"r®ukd wGe;f wdu k Nf y;D oGm;Mu wJY qdu k u f m; q&mudx k eG ;f a½T ajymzl;wm em;xJ
awmYrmS yJAsaemf? wdik ;f jynfuMH ur®m b,fvrkd sm;zef jyef Mum;vmvdyYk g/
vmOD;rSmvJAsm/ Nidrf; // qdkprf;ygOD;/
odef; // anmifEpS yf ifnv D mcHu wdik ;f jynfuMH ur®mxuf odef;/ / olajymwmu udo k ed ;f &,f? udo
k ed ;f rdYk ajym&OD;
ppfwyfacgif;aqmifrsm; uHMur®mtwGuf vkyw f YJ r,fw?YJ usaemfav b0taMumif; raumif;vdYk
udpyö gAsm? odyaf MumufaewJv Y [ l m vHNk cKH w,fxif ausmif; aumif;aumif; raecJ&Y awmY qdu k uf m;
wJaY e&mudk ZGwt f wif; aoG;½l;aoG;wef; wd;k oGm; yJeif;&wmaygYAsmwJ?Y ynmrwwfwYJ qdu k uf m;o
rSmyJAs? uJ anmifEpS yf ifukd aemufrS oGm;MunfMY u rm;qdak wmY pdwt
f m;awmY i,fwmaygYw?YJ 'gay
wmaygY? tck usaemf zwfaewmu azgifBu;D rSmtm r,fY tck odyf ri,fawmYb;l wJ/Y
p&d,q&m awGukd ppfoifwef;ay;wJyY rJG mS twGi;f
a&;rSL;(1)&JUtrSmpum;qdkwm zwfMunfYaewm/ Nidrf; // bmjzpfvdkYwJYvJ/
Nidrf; // xl;jcm;wmrsm;ygvdkYvm;Asm/ odef; // owif;pm?wDA?D a&'D,rkd mS ppfwyfacgif;aqmif
odef; // [ift Y if? rygygbl;/ awGajymMuwJY rdecYf eG ;f awG? trSmpum;qdw k mawG
Nidrf; // [ifrygbl;vJqdkao;?NyHK;wkHk;wHk;BuD;vJvkyfae udk zwf&? Mum;&wJt Y cg usaemfpw d x
f J jzpfrw d mu
ao;/ aMomf ig[m b0uHacvdYk ynmrwwf qdu k u f m;
odef; // rygvdYk NyKH ;aewmq&m&JU/ eif;ae&ayr,fY olwYkd ajymwmawGavmufawmY
Nird ;f // 'g NyKH ;p&mvm;Asm/ igvJ ajymwwfom;yJ? ½GmrSmwke;f u oma&;ema&;
odef; // 'DvAkd s?tar&duefjynfaxmifprk mS vuf½o dS rw yGaJ wGvrf;awGrmS rdu k cf uG uf kd yg;pyfxJ xnfch x J m;
a*sm'Y bvsLbGwf pum;ajym&if vlawGu NyKH ;Mu ovm; rSw&f atmif rdu k ef yYJ g;pyfrjywfcv YJ Ykd rduk cf J
&DMuowJ?Y txl;ojzifY ynmwwf tvTmuaygY/ xGe;f a½T bGUJ &cJw
Y mygwJ?Y wcgwcgrsm; olweYkd YJ NyKd if
Nidrf; // bmvJ oabmusMuvdkYvm;/ awmif ajymvdu k f csiaf o;wJAY s? wcgvmvJ 'gyJ?
odef; // b,fuvm? bGwaf jymyHq k ykd [ kH efyef? av,lav aemuf wcgusawmhv'J gyJ? bmrS topf tqef;
odr;f pum;vH;k toH;k tEIe;f utpajymwJt Y aMumif; rSwo f m;avmufp&mvJ rygbl;wJ?Y usaemf bke;f
t&mtqH;k [m tar&dueforw wa,muferYJ Bu;D ausmif;om;awmif olwx Ykd uf a0a0qmqm
wlb;l aygYAsm?aus;awmom;wa,mufpum;wuf ajymwwfygao;owJY/
27
trSwfpOf-87 arv-6-2008
Nidrf; // tif; ppfAv kd Bf u;D rsm; yg;pyf [vdu k w f meJY bm vJ olb Y ufu, kd bYf uf tm;vH;k twGuf qifjcifp
ajymawmYr,fqw kd m qdu k uf m; q&mawmif t &mawG ay;cJw Y YJ umwGe;f ygyJAsm? rSeyf gw,f? tJ'D
vGw&f ae NyaD ygYAsm? wdik ;f jynfev YJ rl sKd ;udk csp&f efvkd acwf tJ't D cg uwnf;u rqvcrsm tajymif;
aMumif;? tvkyu f Bkd uKd ;pm;vky&f efvakd Mumif;? owf tvJav;wck ajym&yg r,ft h a&; w,fvnf;0ef
rSwcf suf jynfrh aD tmifaqmif&u G Mf u&efvakd Mumif;? av;Muoud;k As? olwaYkd jymaeus qifajcawmY½dS
wyfrawmf tpd;k &vufxuf atmifjrifrrI sm; t wmaygYAsm?Edik if w H nfNird af &;[m usewf mawGxuf
ay:remvdrk ½Iqw d Ef ikd o
f l jynfwiG ;f jynfytzsuf ydk ta&;Bu;D ygw,fv?Ykd 'gayr,fY toHrxGub f J
orm;rsm;\tzsuv f yk &f yfrsm;tm; vHjk cKH a&;owd wnfwnfNird Nf ird af v; ysupf ;D aewmu Edik if H t
jzifY apmifMY unfMh u &efvakd Mumif;? udv k ekd v
D ufopf wGuyf Nkd y;D tEÅ&m,f rBu;D aybl;vm;Asm/
EdkifiHBuD;rsm;\,Ofaus;rIt&vTrf;rdk;vmrIrsm;udk
vnf;owd½Sd½SdumuG,foGm;Mu&rSmjzpfaMumif;/ Nidrf; // tif; apmapmu udo k ed ;f ajymcJo Y vdyk J Edik if H
tEÅ&m,fxuf olwt Ykd ay:usa&mufr,ft Y EÅ&m,f
odef; // awmfygawmY udNk ird ;f &m? em;axmif&wmudak rm u ydk ta&;Bu;D aywm r[kwv f m;?uJapmapmu
vSygNyD/ udo k ed ;f zwfaewJY twGi;f a&;rSL;(1)trSmpum;udk
Nidrf; // 'gaygYAsm? jynfov l x l uk vJ tJ'gawGukd Ni;D aiGU yJ jyefNy;D trde½Yf pdS rf;ygOD;/
vSNyaD ygYAsm?bmjzpfvrYkd sm;vlrBuKd urf eS ;f odoBd u;D odef; // olwt Ykd rSmpum;qdw k mawmY xl;rjcm;em;wm
eJYajymaeMu&ygvdrfYaemf/ awG trsm;Bu;D aygYAsm? tJ'x D u J rS owif;pmxJrmS
odef; // udo k ed ;f &JU? tmPm½Sipf epfrmS vlBuKd uw f mr pmvH;k rJ eJt Y xl;az:jyxm;wJ?Y tawmfav;vJ pdwf
BuKd uw f mxuf ajym&rSmrdYk ajymae&wmawGvJ npfp&maumif; wJY tydik ;f av;ajym&&if ] q&m
ygwmaygY Asm? 'gawG[m 1988 ppfwyftmPm q&mrwdYk taejzifY trsKd ; om;a&; BuKH awGUae&
odr;f rS jzpfvmwmrS r[kwb f ?J rqvacwf u csed w f iG f rdrw d EYkd iS Yf roufqikd o f uJo Y Ykd vspv f sL ½I
wnf;u jzpfcw hJ myJ[m?vlx&k UJ aeYpOfval erIb0 xm;rnfqv kd Qif rdrEd ikd if ?H rdrv d rl sKd ;\ vGwv f yfa&;
taMumif; yGiyYf iG ;f vif;vif; aqG;aEG;vdrYk S r&cJY ESihf tcsKyt f jcmtmPm xdyg;qH;k ½H;I rIEiS t Yf wl vl
wm? 88 ta&;tcif; jzpfawmYawmif taysmY rsKd ;yg tñGew Yf ;kH oGm;Edik o f nfqo kd nfukd odjrifem;
aysmif;qH;k qdw k YJ a'gufwmarmifarmif tpd;k &vuf vnfNy;D q&m wOD;taejzifjY zpfap? ynm½Siw f OD;
xufrmS 1974ck ESpf tajccHOya'\ tm;enf; taejzifjY zpfap? Edik if o H m;wOD;taeESijYf zpfap us
csut f csKd UaMumifY vdyYk J jiif jiifomomav; 0efccH YJ &mtcef;u@rsm;\trsKd ; om;a&;wm0efrsm;udk
wmyJr[kwfvm;Asm/ trsKd ;om;a&;pdw"f gwf jrifjY rifY rm; rm;..
Nidrf; // [J[J udv k ekd aD cwfu umwGe;f OD;b*sr;f &JU &aoY Nidrf; //wm0efood ?d opöm½S½d jdS zifY Ed;k Mum;wuf<upGm xrf;
Bu;D OD;azsmufqw d f umwGe;f vdak ygYAsm? waeY OD; aqmifay;Muyg[k wdu k w f eG ;f ajymMum;vdak Mumif;/
azsmufqw d f u ud, k aYf ygifukd wHawmifeYJ Buw d f odef; // tHr,f udNk ird ;f awmif tvGwf &aeyguvm;/
aewke;f 'umwa,muf a&mufvmNy;D aMomf & Nidrf; // r&b,foal eygYr,faygYAsm? 18 ESp½f adS eNyyD ?J us
aoYBu;D u ud, k aYf ygifu, kd vf eS f axmif;wJ0h g'eJw Y l aemfvJ q&mYqu kd u
f m;q&mvdyk aJ ygY? bmrSrxl;yg
w,fvo Ykd a&mfovdak jymvdu k af wmY OD;azsmufqw d f bl;? wck yJ? tar&dueforw bGwu f kd olwq
Ykd u
D
u 'gaygYumG ? ud, k aYf ygifu, kd v f eS af xmif; awmY ynmwwfawG u &DMu NyKH ;Muw,f? usaemfwq Ykd D
oufomouG? a[molrsm; aygifukd vSeaf xmif; u &,fp&maumif;vSwYJ ppfacgif;aqmifawG&UJ rdeYf
awmh a[movdu k G qdNk y;D 'um&JUaygifukd axmif; >rufcsufawGudka&m aumvdyfwuúodkvfq&mq
csvu kd w
f m tJ''D um tr,fav; tbav;]w] &mrawGu b,fvw kd ek jYf yefMur,frod/
,l&wmygyJvm;Asm/
odef; // tJ'u
D pd ö a½SUwywf qufMuwmaygYq&ma&/
odef; // tJ'u
D mwGe;f uawmY- q&mNird ;f a&- 'DaeYtxd
28
trSwfpOf-87 arv-6-2008
(,cif v rS tcef ; quf )

jref r mEd k i f i H a &S @ aersm;aumif p D tajccH O ya'a&;&mpmapmif


trSwf (22) =o*kwf 2005 ckESpfwGif xkwfa0aom tajccHOya'a&;&mpmapmifrS
ul ; ,l I tcef ; quf t jzpf a z: jyygonf ?

od@k jzpfI jrefrmEdik if w


H iG o
f bm vufatmufrS vGwfvyfa&; óud;yrf; a&;t& wef;wlru _ kd zG@J pnf;yHk tajccHOy
0ywf0ef;usiu f kd xda&mufpmG um uG,f onfh tcsed w f iG f Akv
d cf sKyfatmifqef;ESihf a'ESihf tnD usio hf ;kH &ef óu;d yrf;&mY tm;
apmifah &Smuf Edik af &;twGuf vdt k yf Edik f &Sr;f / ucsi/f csi;f acgi;f aqmifrsm; tajrmf enf;csurf sm; tajrmuftjrm; &Scd o hJ nf?
rnfh tcsufrSefor#udk xnfhoGif;pOf; tjrif}uD;pGmjzifh wkid yf ifaqG;aEG;=u+yD;rS 1974ckEpS f zG@J pnf;yHt k ajccHOy
pm;um Oya'pd;k rd;k a&;. tajccHjzpfaom jynfaxmifpw k cktjzpf zG@J pnf;+y;D pkaygi;f a'onf qdk&S,fvpf taoG;ta&mif
zG@J pnf;yHk tajc cHOya'wGif rnfo@kd xnfh ae xdik Ef ikd =f ua&;twGuf orkid ;f 0if yifvHk aemufcw H iG f ppftyk pf v k w l pkraS e+y;D jynf
oGi;f jyÏmef;oifo h nfukd jynfov l x l kt pmcsKyfukd csKyfqcdk =hJ ujcif;jzpfonf? olvlxkw&yfvkH;tay: pkd;rkd;tkyfpkd;Edkif
aejzifh oabmxm; xkwaf zmfwifjy&ef Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; usqk H ; a&;twGuf azmfaqmifay;xm;aom zG@J
tcsed af &muf+yDjzpfygonf? oGm;+yD; aemufwiG f twnfðyay:ayguf pnf;ykjH zpfco hJ nf? tusKd ;&v'ftjzpf jref
vmaom 1947 ckz@JG pnf;ykt H ajccHOya' rmEdik if o H nf vGwv f yfa&;&+y;D aemufyikd ;f
(Ë) wd k i f ; &if ; om;vl r sKd ; rsm;. onf yifvkHpdwf"gwftajccHrlrS aoGzD pD;yGm;a&;t& acgi;f armfcahJ omtqifh rS
uk d , f y k d i f j yXmef ; cG i h f u d k zG J @ pnf ; yk H t tm;enf;oGm;cJu h m wdik ;f &if;om;vlrsKd ; urBmt h qif;&Jq;kH Edik if pH m&if;0if tqifh
ajccH O ya'ES i f h tnD u sif h o H k ; jcif ; ? rsm; ar#mrf eS ;f onf t h rsKd ;om;wef;wla&; od@k usqif;oGm;cJ&h +y;D &Spaf v;vH;k vlxk tHk
jynfaxmifpEk idk if w H cktwGuf ESihf ud, k yf ikd jf yÏmef;cGiu hf kd az:aqmifay;Edik f ºurG }_ u;D ay:ayguu f m 1974 ckEpS f zG@J pnf;
uk, d yf idk jf yÏmef;cGiq hf o dk nfrmS trsK;d om; cJjh cif; r&S[ d k a0zefo;kH oyfc=hJ uonf? xd@k yHt k ajccHOya'rSm ed*;kH csKyfomG ;cJ&h onf?
a&;vuQ%mowfrw S cf surf sm;ESin hf !D wG f tjyif vGwv f yfa&;&&S+d yD;aemuf zG@J pnf; tcsKyftm;jzifq h &kd v#if vlw
aom trsK;d om;vlrsK;d rsm; od@k r[kwf zG@J tkycf sKyyf t Hk ajccHOya' touf0ifvm+y;D OD;csi;f pD. tajccHvw G v f yfrE_ iS hf 'Dru dk
pnf;r_ ,lepfrsm; (Constituent Units) r=umrDrmS yif Edik if aH &;ygwrD sm; vGwv f yf a&pD tcGit hf a&;rsm;/ wdik ;f &if;om;rsm;
onf jynfe,ftaejzifh jynfaxmifpk Ekid f pGm&yfwnfvy_ &f mS ;cGiu hf ykd g zdEydS rf r_ sm;&Sd . ud, k yf ikd jf yÏmef;cGihf tcGit hf a&;rsm;udk
iHtwGi;f Y yg0ifaev#if ‚if;wd@k . Oya'ðy vmaomtcg jynfwGif;ppfrD; pwif zG@J pnf;yHk tajccHOya'ESit hf nD rnfo@kd jy
a&;/ tkyf csKyaf &;/ w&m;pD&ifa&;tm%m avmif u|r;f cJ&h jcif;jzpfonf? Ïmef;umuG,f apmifha&Smufoifhonf
usifhokH;ykdifcGifhudk qdkvkdonf?ordkif; 1947 zGJ@pnf;ykHtajccHOya' [laom tcsurf mS ,ae@jrefrmEdik if v H @l
a=umif; aemufcjH refrmEkid if w H iG f wkid ;f &if; t& vGwv f yfaom w&m;pD&ifa&;pepf tzG@J tpnf; w&yfv;kH &ifqikd af e&onfh
om;rsm;jzpf=uaom ucsi/f u&if/ u&if udk usio hf ;kH +y;D wOD;csi;f .tajccHvw G v f yf t"dujy\em}u;D jzpfonf?
eD/ csi;f / &Sr;f /rGe/f Arm/ &ckid f tp&Sad om r_rsm;udk umuG,af pmifah &SmufumOya' xdt k cGihf ta&;rsm;udk tem
vlrsK;d rsm;wk@d rmS Xmaewkid ;f &if;om;rsm; pd;k rd;k a&;tajccHukd azmfaqmifay;Edik cf jhJ cif; *wf zG@J pnf;yHt k ajccHOya'wGif oifw h ifh
jzpf+y;D a&S;ya0o%Dya'o&mZfacwfum a=umifh tusKd ;quftjzpf wdik ;f jynfp;D av#mufywfpGm xnfhoGif;jyÏmef;+yD;
vuwnf;u uk, d b hf &k if apmfbmG ;/';l 0g;/ yGm;a&;wd;k wufz@HG +zKd ;r_rsm;&Scd o hJ nf?od@k &m vufawG@azmfaqmifEikd rf o S m jrefrmEdik if H
apmzsm ponfw@kd jzifh vGwv f yfpmG ae wGif ArmvlrsKd ; trsm;pkae xdik af om e,f onf +idr;f csr;f r_/ vGwv f yfr/_ ESihf w&m;r#
xkid vf mcJ=h uonf? wOD;tay:wOD;vuf ajra'oudk jynfrtjzpf owfrw S u f sihf wr_w@kd udk cHpm;Edik rf nf jzpf+yD; wd;k wuf
atmufcH r[kw=f uay? uk, d yf idk jf yÏmef; oH;k cJjh cif;/ pD;yGm;a&; cHpm;cGihf rsm;udk cGaJ 0 zG@H +zdK;aom jynfaxmif pkEikd if jH zpfvmEdik f
cGihf tjynft h 0&Scd ohJ nf? t*Fvyd f udv k ekd D &mY rr#rw jzpfcjhJ cif;rsm;tygt0ifvrl sKd ; zG,&f o dS nf?
29
trSwfpOf-87 arv-6-2008
tajccHOya'wGif xnfhoGif;jyXmef; aomfvnf;aumif;/ yk'rf 199 t& ygvD
ukd,fydkifjyXmef;cGifhESifhcGJxGufcGihf
oif h a =umif ; refuðyaomtufOya' Yaomfvnf;
,ae@jrefrmEdik if w H iG f wdik ;f &if;om;
vlwOD;csif;pDonf rdrd.udk,fykdif aumif; tjcm;jyÏmef; csuðf yxm;jcif;r&Sd
tzG@J tpnf;rsm;/ acgi;f aqmifrsm; tm;
jyÏmef;cGiu hf u kd sio hf ;Hk &mwGif wOD;ESiw hf OD; v#ifatmufYjyÏmef;xm;aom pnf;
vH;k eD;yg;onf ud, k yf ikd jf yÏmef;cGihf [lonf
rwlujJG ym;jcm;em;onf? vl@tzG@J tpnf; urf;csurf sm;ESihf tnD/ jynfaxmifpEk ikd f
udk ‚if;wd@k &&So d ifah om Edik if aH &; tcGit hf
wckv;Hk jynfaxmif pkwckv;Hk qkv d #if rwl iHrcS x
JG uG Ef ikd &f ef jynfe,fwikd ;f Y tcGit hf
a&; w&yftjzpfvufc=H uonf? ud, k yf ikd f
nDrr_ sm;omI yifjzpfay:aernf? xkrd wl a&;&S&d rnf?
jyÏmef;cGihf &&Sad &;[l I aºu;G a=umfumESpf
nDrr_ sm;udk wOD;csi;f (ok@d ) wzG@J csi;f t 202? ? TtajccHOya' tm
aygif;q,fpkESpftcsdK@=umonftxd
vkud f pepfwus pkaygi;f xm;Ekid jf cif;onf %m wnfonfah e@ rS q,fEpS t f wGi;f cGJ
wdu k yf 0JG ifv#u&f adS om vufeufuikd t f zG@J
uk, d yf idk jf yÏmef;cGiu hf kd pepfwus usio hf ;Hk xGuEf ikd af om tcGit hf a&;udk toH;k rðy
tpnf; tajrmuftjrm;vnf; &Sad eqJ
jcif;yifjzpfonf? ud, k yf ikd jf y Ïmef;cGi[ hf l &?
jzpfonf?
onfrmS cGx J u G cf iG yhf g0ifro S m t"dyg` ,f Adv k cf sKyfatmifqef;ud, k w f ikd f
ud, k yf ikd jf yÏmef;cGi[ hf al om a0g
jynfph o kH jzifh cGx J u G cf iG hf tcGit hf a&;udk uyifv#if vufcI H cGx J u G cf iG u
hf kd zG@J pnf;yHk
[m&ESihf ywfoufI Edik if aH &;e,fy,f
jynfaxmif pkz@JG pnf;yHt k ajccHOya'wGif tajccHOya'wGif x!fhoGif;jyÏmef;cJh
wGiv f nf;aumif;/ Oya'e,fy,f wGif
twdtvif; xnfo h iG ;f jyÏmef;oifo h nf? onf? xdk@a=umifh rdrdwdk@wdkif;&if;om;
vnf;aumif;/ wdusaom t"dyg` ,zf iG hf
,if;od@k jyÏmef;xm;jcif;tm;jzifh wdik ;f &if; acgif;aqmifrsm;EdkifiHa&; OD;aqmifv_yf
qdrk _ r&Sad o;bJ tjiif;yGm;aeqJjzpfonf?
om;vlrsdK;rsm;rSm pdwf"gwfa&;&mt& &Sm;cGi&hf aomacwfwiG f rlv&&Sx d m;+yD;
xdak 0g [m&udk urBmu h v k or*~ yËd^mOf
vnf; vHòk crH &_ rdS nfjzpf+y;D tkycf sKyaf eaom aom tcGit hf a&;yg qH;k ±H;_ oGm;rnfqkd
pmwrf;(The Charter of the United
jynfaxmifpktpdk;&onfvnf; jynf v#if roifhavsmf/ odk@jzpfI tem*wf
Nations) ESihf tjcm;Edik if w H um vl@ t
axmifpt k zG@J 0ifjynfe,frsm; cGx J u G o f mG ; jynfaxmifpkzGJ@pnf;yHk tajccHOya'
cGit hf a&;Oya'rsm;wGif xnfo h iG ;f oH;k pGJ
rnfupkd ;kd &dro f jzifh zdEydS rf r_ sm;vkyaf qmif&J a&;qG&J mwGif ud, k yf ikd jf yÏmef;cGiw hf iG f cGJ
xm;aomfvnf;wdusaom t"dy` g,zf iG hf
vdrrhf nf r[kwaf y? xGucf iG yhf g yg0ifa=umif;udk zG@J pnf;yHt k ajc
qkrd _ rvkyEf ikd jf cif;tay: tcsKd @u a0zef
tu,fI ,if;od@k jyÏmef; xm; cHOya'wGiftwdtvif; xnfhoGif;jy
=uonf? t"du tjiif;yGm;&aom t
ygv#uf vlrsKd ;wrsKd ;u tjcm;vlrsKd ; wrsKd ; Ïmef;oifo h nf — tp&So d jzifh wifjyol
csurf mS ud, k yf ikd jf yÏmef;cGiw hf iG f cGx J u
G f cGif
udk zdEydS rf r_ sm;&Sv d mygu od@k r[kwf jynf rsm;&So d nf?
hyg rygqdkonfh tcsufwGifjzpfonf?
axmifpt k pd;k &u jynfaxmifpt k zG@J 0if
ud k , f y d k i f j yÏmef ; cG i f h u d k twd t us cGJxGufcGifhudk zGJ@pnf;yHktajc
jynfe,frsm;tay: zdEydS rf r_ sm;&Sv d mygu
t"dy`g,fzGifhqdk vdkufv#if aumif;usdK; cH O a'wG i f xnh f o G i f ; jyXmef ; &ef r
rwwfomonft h qH;k wGif zG@J pnf;yHt k a
xuf qd;k usKd ;rsm; ydv k mEdik zf , G &f m&So d nf oif h a =umif ; /
jccHOya'ESit hf nD cGx J u G cf iG u hf kd w&m;0if
[k ukvor*~v@l tcGit hf a&; aumfrwD tajccHOya'wGif a&;xm;
azmfaqmifjcif;tm;jzifh rdrw d @kd wikd ;f &if;
u rSwcf sucf sczhJ ;l onf? onfjzpfap/ ra&;om;xm; onfjzpfap/
om; vlrsKd ;toD;oD;onf rdrw d @kd tcGihf t
jrefrmEdkifiH&Sd wdkif;&if;om; jynfaxmifpt k zG@J 0ifjynfe,fwck od@k r
a&;udk Oya'ESit hf nD pepfwus usio hf ;kH
vlrsK;d toD;oD;u ud, k yf ikd jf yÏmef;cGiEhf iS hf [kwf vlrsKd ;wrsKd ;onf trSew f u,f cGJ
cGi&hf Edik rf nfjzpfonf?
pyfv#O;f I ‚if;wd@k . Edik if aH &;uH =urRmudk xGucf siv f m+yDqv kd #if wm;qD;I &Edik f
1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccH
‚if;wd@k zmom ajz&Si;f cGihf tcGit hf a&;[k rnfr[kw?f xd@k a=umifh tajccH Oya'
Oya'wGif cGx J u G cf iG u hf kd atmufygtwdik ;f
a,bk,stm;jzifh vufcx H m;=uonf? wGif jyÏmef;xm;jcif;/ rjyÏmef;xm;jcif;
jyÏmef;yg&cdS o hJ nf?
xdt k cGit hf a&;wGif cGx J u G cf iG yhf g/ rygEiS hf rSmt"dur[kw?f ‚if;wd@k . Edik if aH &;vkd
ywfoufI trsK;d rsK;d aom,lqcsurf sm; tifqENom t"dujzpfonf? cGx J u
G cf iG hf
tcef; (10) cGJxGufEdkifaom
&Sd ae=uonf? onf tajccHOya'qdkif&m jy\emr
tcG i f h t a&;
[kwf? EdkifiHa&;jy\emomjzpfonf?
cGJxGufcGihfudk jynfaxmifpk zGJ@pnf; yHk 201? ? TtajccH O ya'Y
jynfaxmifp}k u;D onfcx JG uG cf siaf vmuf
30
trSwfpOf-87 arv-6-2008
atmifpnf; ±H;k r_òyduaJG ev#i/f cGx J u G Ef ikd f usifhoHk;cJhaoma=umifh cGJxGufvdkaom jy\emrSm jynf axmifpt k zG@J 0ifjynf
avmufonfh jynfwiG ;f jynfytiftm; pdw/f rlvuyif ude;f atmif;ae+y;D jzpf&m e,fwck odk@r[kwf jynfe,ftcsdK@u
t ajctaeay;v#iv f nf; cGx J u G of mG ; tajctaeay;o!ft h cgwiG f ‚if;tcGihf jynfaxmifpw k ck vH;k rScx JG uG &f ef óu;d yrf;
=urnfomjzpfonf? ta&;udk oH;k vmjcif;jzpfonf? ,l*q kd r_rsm; &Svd mEdik of uJo h @kd jynfaxmifpt k zG@J
om"utm;jzifh ,lEu kd f wuf vm;AD;,m;wGif “ cGJ xGuyf ikd cf iG hf ” jyÏmef; 0if jynfe,fwck twGi;f rSmyif jynfe,f&
uif;'rf; (c) +Aw d ed Ef ikd if w H iG f cGxJ u G yf ikd cf iG hf xm;jcif;r&Syd g? ,ckcx JG u
G uf ek =f uonf? &Sad om vlrsKd ; }u;D wck. }u;D pd;k r_atmufrS
udk a&;om;xm;zd@k rqdx k m;bd? pmjzifah &; xd@k a=umifh tajccHOya'wGif “ cGx J uG f jynfe,fr& &Sad omvlrsKd ;i,f wcku cGJ
om;xm;aom tajccHOya'yifr&S?d w ydik cf iG hf ” jyÏmef;jcif;onf t"dur[kw/f xGu&f ef óud;yrf;r_rsm;vnf; ay:ayguf
jynfaxmifEikd if v H nf;jzpfonf? od@k aomf cGx
J u G cf sif avmufatmif pnf;±H;k r_òyduJG vmEdik o f jzifh jynfaxmifpk }uD;ydI k r
awmiftikd , f mvefEikd if H cGx J u G cf o hJ nfukd jcif;onfom t"dujzpfa=umif; ay:vGif wnfr+idrjf zpfvm Edik o f nf?
wm;qD;Ir&ay? onf? ,if;od@k jzpfv#if jynfaxmifpk
ygupPwefEdkifiHonf tajccH ( “ OD;a&$t;kH ”a&; - wwd, jynf axmif }uD;udk wnf+idraf tmif pGr;f aqmifxm;
Oya' &S&d m cGx J u G yf ikd cf iG hf jyÏmef;rxm; pk jrefrmEdkifiHawmfodk@b,fawmhbm Edik yf gonf[k aºuG;a=umfavh&adS om ppf
acs? od@k aomf rauseyfrr_ sm;}u;D rm; vm a=umifh b,fvkd - pmrsuf ESm 90) wyfukd aemufwcg tm%m jyeford ;f &ef
I jynfwiG ;f jynfy tajctae uvnf; zGJ@pnf;ykHtajccHOya'wGif cGJ tcGifhtvrf; azmfaqmifay;onfh o
ay;vmaomtcg cGx J u G +f y;D / vuf&dS b*F xGucf iG u hf kd xnfoh iG ;f jyÏmef;xm;v#if t abma&mufomG ;Edik o f nf?
vm;a'h&EfS ikd if H xlaxmifco hJ nf? avm csKd @vrl sKd ;a&;tpGe;f a&muf orm;rsm;onf jrefrmEdik if o H rdik ;f tawG@
avmq,f qdAk , D ufjynf axmifprk jS ynf zG@J pnf;yHt k ajccH Oya'udu k ikd +f y;D v_@H aqmf tóuHt& 1947ckEpS f zG@J pnf;yHt k ajccHO
e,f (15) ckonf cGx J u G f =uukeo f nf? vmEdik o f jzifh jynfaxmifprk S jynfe,f ya'wGif cGx J u G cf iG u
hf kd xnfo h iG ;f jyÏmef;
od@k aomf tajccHOya'wGif cGx J u G cf iG ahf y; wck. od@k r[kwf jynfe,ftcsKd @. cGx J u G f cJhjcif;onfyifv#if jy\em}uD; jzpfcJh
xm;jcif;onf ta=umif;&if;r[kwf? a&;twG u f v_ y f & S m ;r_ r sm;ay:vm onf? zuf'&,fjynfaxmifpk ppfppfjzpf
jynfaxmifp[ k k trnfwyfxm;cJah omf Edik af om a=umifh jynfaxmifpk rwnfr
pmrsufem- 44 okd@
vnf; A[kcd sKyfuikd rf _ wif;=uyfveG ;f pGm +idrf jzpfEikd f onf? xd@k tjyif cGx J u
G af &;

cspfaomrdwfaqG nDtukdarmifESrrsm;okd@

Û rdwfaqGrsm;. vkdtyfaeaom pm&Gufpmwrf;rsm;ukd


ul;,lvkdyguaps;E_ef;csKdompGmjzifh
pdwfwkdif;us aqmif&Gufay;aeyg+yD?Û

tjzLtrJ ----- A5, B5, A4,B4 wrsufESm ---- 5 ,ef;


a&mif p k H ----- A5, B5, A4 wrsuf E S m ---- 30 ,ef ;
B4 wrsufESm ---- 40 ,ef;
A3 wrsufESm ---- 60 ,ef;
pmrsuf E S m ta&twG u f a y: rl w nf I aps;E_ e f ; ouf o mpG m jzif h aqmif & G u f a y;ygrnf ?

(quf o G , f & ef )
uk d r k d ; }uD ; (tm[m& pmul ; puf wm0ef c H )

31
trSwfpOf-87 arv-6-2008

&dý;ydkxkwfvm_yD æ
[dwf[efawG ydkvkyfvm_yDqdk&if
(1)
ZGerf idI ;f
ae@pt JG wdtus xGuv f m+yD? ar(10)&ufae@rmS qENc, H yl JG usi;f yay;awmhr,f jzpfa=umif;/ jynfv;Hk u|wf qEN cH,yl JG
usi;f ya&;qdik &f m vkyif ef;rsm;udk jynfe,f/ wdik ;f toD;oD;rSm aqmif&u G f ae=uwm vkyif ef;rsm;tm;vk;H eD;yg; +y;D pD;ae+yjD zpfa=umif;/
jynfv;Hk u|wf qENc, H yl JG usi;f y&ef tqifoifh jzpfonft h ae txm;udk a&muf&adS e+yDjzpfa=umif;/ qENc, H yl u JG si;f ya&;aumfr
&Siu f {+yD (9) &uf ae@rmS xkwjf yefa=unmvdu k yf g+y?D etz ppftyk pf u k wu,fyJ tqifoifjh zpfae +yv D m;? axmufjya0zef=u
rSmpd;k vd@k / avh vmqef;ppf=urSma=umufv@kd wzGuw f nf; zGux f m;cJw h hJ ol@&ŒJ zG@J pnf;tkycf sKyf ykH tajccHOya'rl =urf;qdw k m}u;D udk
vnf; jrefrmaiG usyw f axmifEiS hf tJ'D ae@rmS yJ pwifa&mif;csjzef@csaD e+yjD zpf a=umif; owif;xkwjf yefygw,f? etz ppftyk pf rk mS
pd;k xdwaf =umufvef@aer_awG wu,fyJ ukepf ifomG ;+yv D m;? MRTVrSm/ jr0wD±yk o f rH mS “rJ±u Hk o kd mG ;=u/ axmufcH rJay;=u” qdk
wJh 0g'jzef@ocD si;f awG pwif xkwv f i$ ahf e+yD? tkypf v k u kd f oDqx kd m;wJh oDcsi;f (Group Songs) awG/ wOD;csi;f oDqx kd m;wJo h D
csi;f awG xkwv f i$ ahf e=u+y?D etz ppftyk pf [ k m ol@u, kd o f l wu,fyJ pdwcf s,=Hk unfomG ;+yDvm;? usaemfrh w d af qG pD;yGm;a&;vkyf
ief;&Siw f a,mu af jymzl;wJph um;udk trSw&f rdw,f?
“tJ'v D u l ±_;d ydk xkwv f m+yq D &kd if [dw[ f efawG ydv k yk v f m+yq D &kd if um;topfawG ajymif;pD;vm+yq D &kd if aocsmayguf
omwGuv f u kd af wmh/ tJ'v D l pD;yGm;a&;usae+yD”wJ?h
tck etz vkyaf ewJh vkyf ayguaf wGukd usaemft'J t D wdik ;f yJ tuJ jzwfrw d ,f?
(2)
“jrefrmhjynfwiG ;f a&;udk 0if a&mufpu G zf ufcs,v f , S }f udK;udik Ef ikd &f ef twGuf jynfyEdik if }H uD;wcsKŒd onf jynf wGi;f &Sd
Edik if aH &;ygwt D csKŒd tm; aemufu, G rf S tm;ay;tm;ajrm‡ ufjyKum jynf wGi;f wnf+ird rf _ ysujf ym;apa&;twGuf enf;rsK;d pkjH zifh }uH
pnfvyk af qmifvsu&f o dS nf?” wJh
tJ'aD e@owif;pmrSmyJ 'Dowif;udk pmvk;H rJ}uD;awGEiS hf xnfo h iG ;f azmf jycJw h ,f?
'D&ufrmS rS 'Dvb kd ma=umifh azmfjyvm&wmvJ? 'Dta=umif;udk 'D avmufxd bma=umifh &r,fz@JG vm&wmvJ?
“&efuek +f rdKŒ&Sd jynfyoH±;Hk tcsKŒd rS oHwrefrsm;onf trsK;d om;'Dru kd a&pD tzG@J csKyf (NLD) XmecsKyfo@kd t+rJrjywf0if
xGuf qufo, G I f Edik if EH iS hf jynfo@l tusK;d udk qef@usiaf om aqG;aEG;!$e=f um;csurf sm;ay; vsu&f &dS m 2008 ckEpS f rwfvtwGi;f
jynfyoH±;Hk tcsKŒd rS pkpak ygi;f (19)}urd f 0ifxu G cf ahJ =umif;/ 2007 ckEpS f rwfvrS 2008 ckEpS f rwfvuket f xd pkpk aygi;f (277) }urd f
0ifxu G cf ahJ =umif;”
tckvkd ta&twGuaf wGEiS hf ude;f *%ef;awGEiS hf twdtus azmfjyaewm&JΠt"dyg` ,u f bmvJ?
olcsed yf pfwhJ y&dowf/ ol@ Target Audience u b,fojl zpfrvJ? 'D azmfjycsu&f ŒJ t"dyg` ,u f &Si;f ygw,f?'g[m ppf
tkypf v k yk af eus 1 csucf w k f 3§4 csujf ywf wdu k u f u G w f ck jzpfyg w,f?
yxrtcsuu f NLD udk tykycf swmjzpfw,f? NLD rSm ud, k f ydik rf rl &Sbd ;l / wdik ;f jynftay: vlxt k ay: rSeu f efwhJ
pdwaf pwemr&Sb d ;l ? jynfyEdik if }H u;D wcsKŒd u aemufu, G u f tm;ay; tm;ajrm‡ ufvyk w f mudck aH ew,f/ }uKd ; udik ! f e$ =f um;cdik ;f apae
wmawGukd vdu k v f yk af ew,fv@kd apmfum;pGypf v JG u kd w f m jzpfw,f?
Edik if aH &;ygww D ck&ŒJ Edik if aH &;ESihf ud, k u f sio hf v D udk apmfum;csiw f ikd ;f apmfum;vdu k w f mjzpfw,f?
'kw, d tcsuu f jynfyEdik if H }u;D wcsKŒd (ajymifrajym&Jb;l / emrnf xkw+f y;D rajym&Jb;l ? tar&duefo±H ;Hk / t*Fvefo±H ;Hk
ponf jzifh emrnfwyf+yD; rajym&Jb;l ) qdw k mawGuææ
“wk@d Eikd if &H ŒJ jynfwiG ;f a&;udk 0ifpu G af e+yD/ u|eZf mwfoiG ;f ae+yD/ udv k ekd D vufopf0g' ESihf NLD *,fayguu f ae wd;k 0if
ae+y/D *,fayguf zGiahf y;wJh NLD udk a&m/ *,fayguu f ae twif;wd;k 0ifaewJh e,fcsŒJ vufopfuakd &m rqef@usiEf ikd &f if wd@k Eikd if H
awmh ig;yg;arSmufawmhr,f? u|ef jyefjzpfawmhr,f? tpdypf yd t f r$mr$m +yKd uGaJ wmhr,f? 'DtwGuf wd@k wyfrawmfu tajrmftjrif
}uD;}uD;ESi'hf 2d 5 &mcdik Ef e_ ;f qdw k hJ ae&mudak wmh trdt& ,lu, kd x l m;&r,f? vufrvGwaf peJ@/ vufawGcikd cf ikd w f JG xm;=u/ wdik ;f
32
trSwfpOf-87 arv-6-2008
jynfukd e,fcsŒJ tE &W m,fu umuG,=f u” vk@d ol@wyfukd oljyef+yD; pnf;±k;H vdu k w f mjzpfw,f?
NLD udk tykycf sa&;ESihf wyf pnf;±k;H a&;twGuf 1 csucf w k f 3§4 csuf jywf Zmwfvrf;xGiv f u kd w f mjzpfw,f?NLD
&JΠajyma&;qdck iG &hf o dS l OD;^m%f0if; 'Dupd u P kd ajymqdo k mG ;wm odyu f &kd iS ;f vif; ygw,f?
oH±kH;awGESifh awG@wm/ EdkifiHw umqufqHa&;udpPawG aqmif&Gufwm EdkifiHa&;ygwDwck&JŒ tvkyfjzpfw,f?
vkyyf ikd cf iG v hf nf;jzpfw,fv@kd &Si;f &Si;f vif;vif; axmufjyvdu k w f ,f?
'g odyfudkaocsmygw,f? 'g EdkifiHa&;ygwDwck&JΠydkifcGifhyJ?'Dvdk &J&J wif;wif; &Sif;&Sif;vif;vif; axmufjyajz
qdv k u kd w f mtwGuf usaemf aus;Zl;wif w,f? NLD vdk vlx&k ŒJ wcJeuf Mandate &xm;wJh ygw}D uD;wcktae ESihf 'Dae@vkd
ta&;}u;D wJh tvSnt hf ajymif; umvrsK;d rSm a&SŒqk;H wef;u/ wyf OD;uae }uŒH }uŒH cH+y;D Edik if aH &;t& vlxu k kd OD;aqmifcsw D ufae&wJh
tifrwefwm 0ef}u;D wJh ygw}D u;D wcktaeESihf Edik if H wumESiq hf ufqw H m/ tjrifoabm xm; awG tjyeftvSef zvS,=f uwm/
jrefrmEdik if u H pd P Edik if w H umudpaP wGukd aqG;aEG;ajymqdk =uwm bmqef;vd@k v?J
'gawG[m vGwv f yfwEhJ ikd if aH &;ygww D ikd ;f &J@ vky&f ;kd vkypf Ofupd aP wGyJ r[kwv f m;? NLD [m olrsm;ajr‡mufay;wdik ;f
x vkyrf ,f/h aemufu, G u f yJ jzpfjzpf/ a&SŒu yJ jzpfjzpf olrsm;vm+y;D }uKd ;qJw G idk ;f vdu k u f r,fh ±kyaf o;ygwD r[kwb f ;l ? rlrahJ ewJh
ay:vpDrahJ ewJh vkyif ef;pOfrahJ ewJh ygwD r[kwb f ;l ? NLD rSm wduswhJ rlawG/tcsed t f cgEiS hf uGuw f jd zpfwhJ ay:vpDawG/ vlxEk iS t hf wl
csw D ufvyk u f ikd o f mG ;r,fh vkyif ef;pOfawG tjynf&h ydS gw,f?
b,foal jrm‡ ufay;ay;/ ray; ay;vlxt k wGuf tusK;d &Sad pr,f/h Edik if H twGuf tusK;d &Sad pr,fh udprP sK;d awGukd ud, k q hf ;Hk
jzwfcsuEf iS u hf , kd f qk;H jzwfvyk u f ikd &f wJ /hJ vlxt k wGuf tusK;d rJah pr,f/h Edik if t H wGut f usK;d rJah pr,fh udprP sK;d awGukd ud, k q hf ;Hk jzwf
csuEf iS u hf , kd yf ,fcspeG @f ypf&w J hJ om"uawG NLD &JΠjzwfoef; r_ ordik ;f rSm usaemfw@dk jynfoal wGtrsm; }u;D }uKH qkcH =hJ uzl;yg+y?D
'ga=umifh 'Dvkd tykycf sapmf um;pGypf JG ajymqdrk a_ wGukd jynfoal wGu awmh vk;H vk;H r,kyH gb;l ? 'gjzifh b,fo, l Hk atmif
olajymqdak ewmvJ? ,kv H @kd ,kH nm; olcsed &f , G af jymqdv k ukd w
f mu ol@ ppfwyfjzpfygw,f? wyfxrJ mS u wdik ;f cspf jynfcsppf w d &f w dS hJ
wyfrLS ;wyfom;awG &Sd aew,fqw kd m ol&yd rf yd gw,f?
'g[m 90 a&G;aumufyJG &v'fukd tuJcwf=unf±h EHk iS w hf if jrif omwJu h pd v P nf; jzpfygw,f? *k%o f u d mQ &Sw d /hJ vlx&k ŒJ
cspcf if,=Hk unfru _ kd ydik q f ikd wf hJ wyfrawmfrsK;d tjzpf odumQ &S&d &dS yf wnfomG ;csiw f hJ wyfrLS ;wyfom;awG&dS aew,fqw kd m ol&yd rf d
wefoa&GŒ &dyrf yd gw,f? 'ga=umifh e,fcsŒJ vufopfw@dk / jynf yoH±;Hk }u;D wcsKŒd wd@k qdw k mawGEiS hf awmajcmufawmifajcmuf ajcmuf
vSe@f ajym qd+k y;D ol@bufygatmif ZGwaf &m twif; a&m pnf;±k;H aewmjzpfygw,f? wyfr awmf[m olxifoavmuf nHv h rd rhf ,f
r[kwb f ;l vd@k usaemf wGuq f rdw,f?
(3)
tJ'aD wmh 'Duae@ tajctae t&yf&yfu jynfoal wGtwGuf “tcGihf tvrf;vm;”/ 'grrS [kwf “t=uyf t wnf;”
vm;? bmjzpfEikd rf ,fv@kd ,lq csiyf govJ?
'g[m usaemfw@kd jynfoal wGtwGuf t cGihf tvrf; jzpfovdk w+yKd ifeufwnf;rSm t=uyftwnf;vnf; jzpfw,fv@kd
usaemfqckd siw f ,f?
tcGit hf vrf;qdw k muawmh-
usaemfw@dk jynfoal wGtaeESihf trsK;d om;nDvmcH[m twkta,mifjzpfa=umif;/ tJ'u D csrw S af y;vdu k w f hJ tajccH rlawG[m
twkta,mifjzpfa=umif;/
tJ't D ajccHral wGu xGuaf y:vmwJh zG@J pnf;ykt H ajccHOya'qdw k muvnf; twkta,mifyjJ zpfa=umif; 'gawGukd us
aemfw@dk jynfov l x l }k u;D u wcJeufqef@ usif uef@uu G af =umif;/ etz udak &m/ etz&JΠzG@J pnf;ykt H ajccHOya'udak &m jywfjywf
om;om; qef@usiu f ef@uu G af =umif; xkwaf zmfjyoEdik zf @dk twGuf &&Sd vdu k w f hJ tcGit hf vrf;jzpfw,f?
etzu ray;csiyf J ay;vdu k &f wJh tcGit hf vrf;vnf; jzpfw,f? Edik if H om;wa,mufpD wa,mufpw D ikd ;f &JΠarG;&myg
ydik cf iG t hf & &&Sv d u kd w f hJ tcGit hf vrf;vnf;jzpfygw,f? 'gukd trdt& ,l Edik rf ,fq&kd if usaemfw@dk jynfoal wGt wGuf atmifyrJG ck s
&&SEd ikd rf mS jzpfygw,f? 'gayr,fh etz&JŒ npfv;Hk nmvk;H awG atmufrmS æ atmufvrf;enf;awG/ vlrqefra_ wG&ŒJ atmufrmS æ
taESmuf t,Suaf wG/ twm;tqD;awG/ t=uyf twnf;awG[m yko H ¾meftrsK;d rsK;d ESihf a&mufvmEdik af o;w,f qdw k mu
vnf; b,faA'ifrS ar;p&mrvdak tmifukd ao csmygw,f?
'ga=umifh usaemfw@kd u jyifqifr_ tm;enf;&if tm;enf;oavmuf/ jyifqifr_ rjynfph &kH if rjynfph o kH avmuf ppftyk f
pmrsufem - 36 okd@
33
trSwfpOf-87 arv-6-2008

b 0 qdk wm quf &Sd ae &if


rD;rD;cg;vf 'Dtcsed rf mS vlwa,mufe‹J awG@w,f?
tJ'v D u l ‘nDav; æ rif; tvkyrf &SmeJ‹’
ol‹twGuf wyfuae ±ke;f xGuf wJ?h ‘olrsm;tcdik ;f tapjzpfwm raumif;
zd@k vrf;pu wckxo J m&Sw d m? oD;jcm;a&G; bl;’wJ?h ‘wyfxu J kd 0ifvu kd ’f vd@k ajym
cs,pf &m tcGit hf vrf;r&Syd gb;l ? xGuaf jy; w,f? usaemhu f kd r*Fvm'Hrk mS vdu k yf @kd
a&;vrf;pOfom toifah wmfq;kH ygy?J vGwf w,f? usaemf 0ifvu kd w f ,f/ touf13
atmif ajy;ayawmha[h æ ajy;ayawmh? ESpef @J 0ifvu kd w
f m”vd‹k armifatmifZifO;D
“aiGvdkcsifwmvnf;ygw,f/ uol ausmif;wufciG hf &cJah yr,fah usmif;
tvkyf yifyef;wmvnf; rcHEikd b f ;l ? t"d ae raysm&f muae uav;ppfom;jzpfchJ tusiahf =umifh ol@ukd armifqikd +f rJav;
u u nbuf uif;apmifw h mAs? rapmifh yHu
k dk rD;armif; xd;k jyvdu k w f myg? tjzpf qkid &f iS af wGu rowfrw S Ef idk =f uyg
csib f ;l / tdyaf &;ysuv f eG ;f w,f? reufqkd jrefrmhynma&;u aiGa=u; bl;//
&if 3 em&Davmuf x&w,fAsm” wJ?h wwfEikd o f al wGom qifu h m qufum ppfwyfxJ a&mufomG ;wJh u
tyef;}u;D vSwhJ ol‹jzpftif&&dS m pOfqufrjywf wufa&mufoif=um;Edik f av;awG[m a&SŒwef;rSmom tcsed u f ek f
qD c%wðzwf tawG;pav;eJ‹ aemuf wJh pepfyg? ynmrwwfv@kd qif;&J/ qif; &avh&w dS hJ ppfbufqidk &f m ypfrw S af wGyg?
jyefajy;0if&if; jrifa,mif =unfah e[ef &Sd &Jv@kd ynmroifEidk w f hJ jrefrmuav;awG uav;yDopGm jzwfoef;&r,fh tcsdef
ygw,f? +yD;awmh aq;aygv h yd f rD;cd;k aiG‹ utrsm;om;//pmoif&r,fh t&G,rf mS u awG[m t"dym` ,frhJ ukeq f ;Hk aeygw,f?
awGukd oufjyif;eJ‹twl a&mxkwv f ukd f av;ppfom;b0 a&mufomG ;wJh atmif ppfr_xrf;b0rSm t&yfom;awGtay:
w,f? tcef;usO;f av;[m oufjyif;awG ZifO;D awG &Sad eqJyg? b,favmuf rsm; &ufpufapmfum;apwwfwhJ trde‹f awG
eJ‹ jynf&h nf0aewJh rD;yH;k ysw H pif;vdak yg?h w,fqdkwm rajymEkdifayrJh vlrSef;od uawmh olw‹kd awGukd tul;pufq;kH a&m
ol[m jrefrmjynfbufuae wwfpt&G,f uav;i,fawG[m r *gq;dk awGyg? ud, k w f ikd f usi}hf uHz@kd 0efr
rDZ&kd rfukd xGuaf jy;vmwJh uav;ppfom; a&mifrvnfeJ‹ ppfwyfxJa&mufwm av;vSwmvnf; rqef;vSygb;l ? ESp&f n S f
ppfr_xrf;a[mif;av;aygh? avmavm awmh r=um;csiftqHk; ae&mtESH‹rSm vrsm; uko,l&r,fh a&m*gawGyg?
q,f tku d af Zmòr‹d awmfu vBu&f nfqidk f =um;ae&ygw,f// rdom;pke‹J wuGw J jym;pDae/ yif
wckrmS pm;yJx G ;kd av; vkyaf eyg+yD? ydeyf ed f ol‹twGuf wyfu oifay; yef;qif;&JpmG ppfrx _ rf;/ taumif;tqd;k
yg;yg;/ tom;jzLjzL aumifav;u oGuf vdu k w f hJ ynm[m jyifyavmu jy\ cJjG cm;Ekid w f hJ ynm roifEidk /f t=urf;zuf
vuf csucf smvSygw,f? emawGukd tvG,w f ul rajz&Si;f Edik yf g wwfatmif cdik ;f apcH&/ &ufpuf=urf;wrf;
“rd b awG u ausmif ; xm; bl;? tcuftcJu wyHw k yif/ &Sio f ef±kH r_e‹J ae@pOfe‹J tr# vufyeG ;f wwD; aexdik /f
w,f? usaemfu rwufcsib f ;l ? ausmif; wif tEkid Ef idk yf g? aiG&&if bmrqdv k yk f vl}uD;ppfom;awGe‹J t&m&Sad wGu vl
xGuw f ,f/ avmif;upm;awG vkyw f ,f? r,fqw kd mudk &ifrmS ydu k x f m;ayr,fh t pdwaf ysmufaewJh vlowfuiG ;f awGxrJ mS
taru tvkyf vkyyf gv@kd ajymw,f? 'ge@J vky&f iS af wGe@J qufqaH &; rajyjypfv‹kd w csK;d ESrd q
f ufqv H ‹kd ppfwyfxrJ mS qufrae
&efuek w f uf+yD;awmh tvkyv f yk w f ,f? qdkifraumif; 0rf;acgif;r0 &muae Ekid &f muae jyifyavmuudk jyefxu G v f m
wvavmuf vkyw f ,f? 'gayrJh tqif wqdik 0f if wqdik x f u G f jzpfaeolyg? cyf wJt h cg qd;k usK;d tjzpf 'Da&m*gq;kd awG[m
rajybl;? tvkyf xyf&mS w,f/ r&bl;? tJ jywfjywf/ cyfrmrm ajymqdw k wfwhJ trl t&dyrf nf;ozG,+f iw d ,G af eavh&ydS gw,f?
34
trSwfpOf-87 arv-6-2008
vlvcl si;f owfjzwf&wJh ppfyJG w,fAsm? wcguqdk usaemfvnf; ud, k hf uduk cf eJ musO&f wJh jzpf&yfuawmh ajz
awGxrJ mS yg0ifc&hJ wJh uav;ppfom;awG ud, k u f kd ypfowfcsiw f hJ pdwaf yguw f ,f? qnf&m r&Ekid jf cif;ygy?J }uD;rm;wJh aom
tay:oufa&mufr[ _ m tawmf}u;D rm; wdu k yf rJG mS usomG ;wJh oli,fcsi;f awGukd ujzpfpOfawGom ol‹ukd avmifòrduaf p
ygw,f? bmawGoufa&muf+yD;/ b,f =unf+h yD; rsu&f nfus idck &hJ wm t}udrrf ygw,f? jrm;csufaygif; taxmift
avmufawmif }u;D rm;&ovJqw kd m æ? enf;awmhb;l ? ajcmufjcm;p&myJ” aomif;uawmh Eke,fwhJ &if0rSm ae&m
tajccH vlwef;pm; acgi;f aqmifawG u touf 12 ESpt f &G,/f 1999ck rvyf pdu k 0f ifv‹kd ayg?h
av;ppfom; a[mif;awGe‹J vl‹ tcGit hf ESpw f ek ;f u &efuek -f "nif;uke;f um;*dwf uav;ppfom;qdkwm i,f
a&;ynmay;olawGu t&G,rf a&mufcif rSmppfom;pkaqmif;cHc&hJ wJh armifatmif i,fwek ;f u r=um;cJzh ;l ygb;l /Ekid if jhH yifyus
ppfrx _ rf;apcdik ;f cH&wJh uav;ppfom; jrifhxGef;u ajymjywmyg? rS pmapmifawG/ *sme,fawG zwfjzpfv‹kd
awG&ŒJ óuHawG@&avh&w dS hJ xdcu kd ef pfemr_/ “tpm;tpmqd&k if ae@wikd ;f tus,t f jyef‹ odvm&wm//
cHpm;&csuaf wGe‹J ywfouf+y;D okawo a*:&cg;oD;eJ@ pm;&w,f? wdik ;f rSL;vm&if uav; ppfom;qdw k m t+rJ
e ðyxm;ygw,f? wcgwav pm;yGv J yk af y;w,f? ig;ajcmuf wrf;eJ‹ t+rw J rf;r[kww f hJ b,fvkd vuf
• ynmoif=um;r_ vk;H 0r&Sjd cif;/ zG‹H òz;d wd@k / =uufOwd@k pm;&ygw,f? wdik ;f rSL;vm eufuikd w f yfz@JG 'grrS [kwf b,fvkd vuf
wd;k wufEikd rf ,fh tcGit hf vrf;awG wke;f u &JabmfawGtwGuf ay;wJh rke@f eufudkif tkyfpkjzpfjzpf/ vufeufudkif
enf;yg;jcif;/ bd;k ay;wJh aiGukd olw@kd yJ tukev f ;Hk ,l onfjzpfap/ rudik o f nfjzpfap csuðf ywf/
• tem*wfar#mrf eS ;f csuf qk;H ±_;H jcif;/ w,f? um;vrf;awG azmufcikd ;f w,f/ t ypPn;f xkw/f owif;yd@k qufom;tjzpf
• ud, k cf E<mtpdwt f ydik ;f qk;H ±_;H jcif;/ xd vkyaf wGcikd ;f w,f? tpd;k &u ay;wJah iGawG vkyzf ‹kd e‹J rdom;pk0ifawGe‹J r[kwb f J tJ'D
cduk 'f %f&m&jcif;/ tm[m&csKŒd wJh udk olw@kd yJ ,lw,f? a&SŒwef;xGurf ,fqkd tkypf ak wGe‹J vdu k yf g&wmtjyif rde;f u
jcif;/ a&m*gcpH m;&jcif;/ &if txufuae tjynft h pkH csay;w,f/ av;awGukd vdirf q _ ikd &f m &nf&, G cf suef ‹J
• vlwa,muf r[kwo f vdrk sK;d edrhf pm;p&maomufp&m tukecf say;w,f? t"rRtrd af xmifðywmawG tygt0if ykpH H
usrc_ pH m;&jcif;eJ‹ ud, k u hf , kd u f kd ,kH tJ'gawG olw@kd ray;bJ =um;xJu jzwf trsK;d rsK;d eJ‹ pkaqmif;cHxm;&wJh touf
=unfru _ if;rJv h mjcif;/ pm;w,f” 18ESpaf tmuf a,musmf ;av;/ rde;f u
• t=urf;zufru _ kd usL;vGeaf pwJh pdwf “ppfajrjyifrmS xrif;iwfawmh av;awGukd ac:wmygw?hJ
wdrk /_ ±dik ;f pdik ;f =urf;wrf;r_/ tEdik u f sihf u&ifawGqrD mS usaemfw@kd awmif;pm;& jrifrh m;wJh ukeaf ps;E_e;f aemuf
vdrk a_ wG cHpm;&jcif;/ w,f? r&S&d if awG@whJ iSuaf ysmyifawG udk [yfx;kd vJusrwwf trSv D ukd af e&wJh
• tusiphf m&dwaW wG ,d, k iG ;f ysupf ;D ckwpf m;&w,f? 'gawGukd olw@kd odayr,fh rdbawG[m olw‹kd &ŒJ tem*wf =u,fyiG hf
vmjcif;/ olw@kd aumif;aumif;pm;ae&&if +y;D a&m? av;awGukd tcsed af y;+y;D roGeo f ifEidk /f y
• txD;userf /_ vrf;paysmuf pdw±f y_ f olw@kd vyk yf [ Hk m vlxu k v kd nf; ESyd pf uf nmtcGit hf vrf;eJ‹ tvSr;f a0;/ uav;
axG;r_/ ud, k u hf , kd u f kd owfaovdrk _ w,f/ &JabmfawGtay:rSmvnf; trsK;d awGu ausmif;wufawmhvnf; raysmf
cHpm;&jcif; pwJh pdwyf ikd ;f qdik &f m t rsKd; ESdyfpufn‡Of;yef;w,f? &JabmfawG ydu
k /f tdrrf mS zif+rJ+rJ raecsi/f 0rf;a&;t
cuftcJawG óuaH wG@&avh&ydS gowJ?h b0rSmqd&k if tay:rSm jyef+y;D =unfrh ,fqkd wGuf wzufwvrf;u óu&H mvky/f qG,f
“u&ifawGe@J wdu k yf JG jzpfwek ;f awmhvnf; r=unf&h b J ;l ? atmufuvl ole‹J awG‹v‹kd uawmh avvGiahf ewJh pdwf
uayg/h usaemfw@kd wyf&if;wckv;Hk oGm; awGuv kd nf; &J&w J if;wif; r=unf&h b J ;l awGukd ppfwyfxrJ mS ðr‡yEf zHS ‹kd tqifoifh
=uw,f// wyfrwckvkH; oGm;&ygw,f/ av? &GmxJqif;oGm;&if olc;kd awGyv J @kd t ygy?J
wyfrwckrmS wyf&if; 10 ck/ tm;vk;H aygi;f ajymcH&w,f? olw‹kd uvnf; tay:udk uav;ppfom;a[mif; 'kuQ
(wyfom;) 1000 ausmaf vmuf &Sw d ,f? armf+yD; r=unf&h b J ;l ? ppfom;qdw k t hJ oH onfav;awG[m tdkufaZmu pm;
wduk yf uJG wcgwav 7 &uf/ 8 &uf udk enf;enf;rS r=um;csib f ;l ? pdwv f nf; aomufqikd f tvkyo f rm;/ vrf;azmuf/
avmuf jzpfw,f// olw@kd bufuvnf; emw,f” opfqGJ tp&Sw d hJ tvky=f urf;awGrmS u
aow,f/ usaemfw@kd bufuvnf; ao twdwfcg;cg;b0udk &ifrSm av;vkyo f m;tjzpf wjzpfvJ vm=uyg
w,f? wdu k yf jJG zpf&if a=umufp&maumif; o,fydkuf+yD; ESvHk;om;rSm wqpfqpf w,f? ynmoif&r,fh t&G,rf mS uav;
35
trSwfpOf-87 arv-6-2008
awG[m pmoifcef;r[kww f hJ avmu usm; ud, k pf eD @J tjzLtpdr;f 0wf+yD; wuf vGwv f yfru _ kd ckrH ifwb
hJ 0rSm
[if;vif;jyifxJ a&mufvm+yD; 0rf;w wufºuGºuGausmif;wufwmawG@csiv f S bmqdb k mrS rpOf;pm;Edik o f vd/k oli,f
xGmtwGuf tvkyo f rm;awGtjzpf 'D ygw,f? 'gayrJw h idk ;f jynf&ŒJ tem*wfacgi;f csi;f taygi;f toif;awGe@J aysm&f i$ &f r,fh
bufe,fpyfa'orSm tvkyv f yk &f wmyg? aqmifawG[m tcktcsed rf mS pepfq;kd &JΠtcsed f raqmhrupm;Edik b f J rdbudak usm
rDZ&kd rfrmS t&G,rf a&mufao; om;aumifawG jzpfaeovd/k tem*wf cdik ;f +y;D wdik ;f wyg;rSm óu&H mtvkyf 0ifvyk f
wJh uav;awGukd ausmif;wufcsed f vrf; rSmvnf; om;aumifyJ quf jzpfomG ;rSm ae=uwmyg? olw‹kd awG[m jzpfovdpk m;/
rSm awG@&wwfwm eJygw,f? r&Sq d if;&J vm;qd+k y;D awG;jzpf&ygw,f? 'Dvkd &ifav; jzpfovdk oGm;vmae&wJh b0rSm rdbudk
om;awGawmif om;orD;awGukd tpd;k & p&mpepf[m tjrpfjzwf ypf owf&r,fh wrf;wvGr;f qGwjf cif;rsm;pGmeJ‹yg?
ausmif;awGrSm xm;Ekdifygw,f? rdb ypfuiG ;f xJukd wd;k 0ifvmygw,f? jzpfav&m b0wdik ;f uav;
awGu ausmif;rxm;&ifvnf; pmoif& wydkifwEdkif rdom;pkaumif; ppfom;awmh rjzpfygapeJ‹ qdw k mudk ol
r,ft h &G,f bma=umifh ausmif;rwuf pm;a&;twGuf vkHòcHaEG;axG;wJh rdb wd‹k &ifxu J tpdik t f cJawGu n$ejf yae
vJqw kd m tpd;k &/ ausmif;q&m§ q&m &ifciG rf mS arS;pufraysmEf ikd b f J wdik ;f jynfukd ygw,f?
r/ ausmif;tkyfeJ@ &yfuGufaumifpDwdk@ pGe@f cgG +y;D tem*wftwGuf bmrS tmrcH b0qufwidk ;f / b0qufwikd ;f
wkid yf if+yD; rjzpf jzpfwehJ nf;eJ@ ausmif; ray;wJh ±dkif;pdkif;wJh uH=urRmxufrSm wu,fu h kd uav;ppfom; rjzpfyg&apeJ‹?
wufapygw,f? acguw f ‹Hk v;l vm oGm;vmaeovk/d ra&
ausmif ; 0wf p k H tjynf h e J @ &mwJh reufjzeftwGuv f nf; =urf;wrf; rD;rD;cg;vf
ausmif;wuf=uwJh 'Du uav;awGukd wJph w d "f mwfawGukd ±du k of iG ;f cH&wm[m
awG@&wm =unfE;l p&maumif;ygw,f? b0ay;oifcef;pmwJv h m;? 'Dvq kd &kd if odyf
ud, k u hf av;awGvnf; oeyfcg;yg; uGuf &ufpufwhJ oifcef;pm}uD;ygy?J

pmrsufem - 33 rStquf

pk&ŒJ xd;k ESucf suaf wG[m usaemf wd@k t rpPwm*rfbm&D&@J Edik if w H um etz&JŒ wzufapmif;eif;vkyf
wGuf t=uyftwnf;awG rkcs jzpf aeyg apmif=h unfah vhvma&;tzG@J awG xm;&Sd vmr_awGudk vlxkESifh EdkifiHwumudk
vdrrhf ,f? oifha=umif; urf;vSrf;csufudkawmh today;wm/ zGichf s&iS ;f vif;xm;wm jzpf
'Dawmh usaemfwkd@u uef@ etzu y,fcscw hJ ,f? 'gukd od&+dS yD; jzpf ygw,f?
uGurf J ay;=u±kw H ifr[kwb f J tJ'rD aJ wG ayr,fh w&m;0ifygww D &yftaeESi/f h vl 'g[m wenf;tm;jzifh &ifqikd f
tvdrrf cH&atmif 0dik ;f +yD;apmifah &Smuf xk &JΠMandate& ygww D &yftaeESihf ae&wJh t=uyftwnf;awGudk tcGifh
=uzd@k vnf; trSef vdt k yfygw,f? NLD[m {+yv D (10) &ufae@rmS txl; tvrf;awGtjzpf ajymif;vJypfz@kd jyifqif
90 ckEpS q f u D rJqENe,ftoD; a=unmcsuf 5§04§08 udk xkwjf yef+y;D vdu k w F m jzpfygw,f?
oD;rSm atmifEikd af &; aumfrwDawGz@JG +yD; etz ppftyk pf &k ŒJ wzufapmif;eif;aqmif ppftyk pf &k ŒJ npfywfrw _ ikd ;f udk
vlxu k , kd wf ikd x f nfv h u kd wf rhJ aJ wGukd vl &Gurf a_ wGukd wzufuzGichf s&if; wzuf zGichf s/yJay;Edik o f w
l ikd ;f uef@uu G rf xJ nfEh ikd f
xk a wG ud k , f w d k i f u 0d k i f ; 0ef ; apmif h uvnf; ukvor*~tygt0if Edik if w H a&;udk tpGr;f ukef pnf;±k;H uln/D xnfh
a&Smufc=hJ uw,f? rJxnfch =hJ u&Hw k ifru umrS avhvmapmif=h unft h zG@J rsm;udk cGihf vdu k w f hJ uef@uu G rf aJ wGukd vlxek nf;ESihf
bJ xnfv h ukd wf hJ rJawGuv kd nf; 0dik ;f 0ef; jyK&ef txl;vdt k yfa=umif; a=unmcJyh g umuG,af pmifah &SmufEikd =f ur,fq&kd if ±_;d
apmifah &Smufay;cJ=h uw,f? w,f? awGyx kd w
k /f [dw[ f efawG ydv k yk jf yaewJh
'Dae@vnf; 'Dvykd J jzpfvrd rhf ,f? 'g[m etzudk vkyaf y;zk@d yef ppftyk pf u k kd tr_u d yf x Hk x
J d ta&mufy@kd ypf
'Dvykd J vky=f u&vdrrhf ,f? qENc, H yl u
GJ kd =um;aewmr[kwfbl;? arwWm&yfcH Edik rf ,fqw kd m aocsmygw,f? ?
apmif=h unfw h thJ zG@J awG/ apmifah &SmufwhJ aewm r[kwb f ;l ? vdt
k yfwmudk vdt k yf
tzG@J awG usaemfw@dk ud, k w f ikd zf @JG =u&vdrhf a=umif; wm0ef&&dS dS today;wmyJ jzpf ZGerf id_ ;f 12?4?2008
r,f? ygw,f?
36
trSwfpOf-87 arv-6-2008

rpd;k &drq
f &mawmf}uD;OD;aum0d'bd0oH
oomoearmVdtzGJ ch sKyf
omoeOao#mify"geem,uap&q&mawmf
tjynfjynfqikd &f mjrefrm&[ef;awmfrsm;tzGJ ch sKyf

q&mawmfb&k m;}uD;onf omoemawmf.tusK;d /Edik if . H tusK;d udk touft&G,f


ESichf E<mud,k uf kd tr_rxm;yJ oufawmf (81)ESpf t&G,x f w
d ikd f OD;aqmifO;D &Gujf yKxrf;&Guaf epOf
{+yv D -29-2008 ae@cif; 1em&D 7rdepf tcsed w f iG f tar&duefjynfaxmifpYk +ird ;f csr;f pGm cE<m0ef
csawmfrcl yhJ gonf/q&mawmfb&k m;}u;D ouf&x dS if&mS ;uG,af ysmufomG ;ojzifh omoemawmf
ESivhf uf&jdS refrmh'rD u
kd a&pDa&;twGuf q&mawmfo&k m; 0ifa&mufwm0ef,l OD;aqmifay;ae
aom tcef;u¾wd@k twGuf rsm;pGm wefz;kd rjzwfEikd f qH&k ;H_ epfem&yga=umif; *syefEikd if t H ajcpdu
k f
tm[m&pmapmif0ikd ;f awmfom;rsm;rS 0rf;enf;a=uuGpJ mG q&mawmfb&k m;.aus;zl;awmfukd
pdw0f ,f&, G uf ;kd vufprkH ;kd vd@k OD;cdu
k v
f u
kd &f ygonf t&Sib f &k m;----
‘okcg oHC\ omr*~D/ or*~geH wayg okacg’
‘oHC\’ oHCmtzGJ@tpnf;. ‘omr*~D’ nD!Gwfjcif;onf ‘okcg’ csrf;om./
‘or*~ge’H nD!w G uf ek af omolw@kd . ‘wayg’ wdik w f ikd yf ifyife@J usi}hf u}H uKd ;ukwf tm;xkw=f u
jcif;onf ‘okacg’ csr;f om.? nD!w G w
f v hJ al wG vkyw f t hJ vkyu f ydI
k csr;f om.?
‘jrwfpmG bk&m; a[mawmfro l !ft h wdik ;f oHCmtzG@J tpnf;yJjzpfjzpf/vl@tzG@J tpnf;
yJ jzpfjzpf nD!wG vf #if csr;f om./'ga=umift h zG@J tpnf;vkyw f hJ yk*Kd~ vtf m;vH;k [m nD!wG af tmif
}udK;pm;=u ?’ (OD;aum0d'bd0o H )
(1) ppftpdk;&udk axmufcH&if uH}uD;xdkufr,f?
(2) EdkifiHa&;orm;awG [efaqmifav;jzpfjzpf nD!Gwf=uprf;yg/
t&Sib
f &k m; a[majymoGeo f ifco
hJ !ft
h wdik ;f t&Sib
f &k m;. om;wy!fah wmfw@kd rS
ajr0,frus vdu k ef m,lygrnf[@k pHq
k ,fjzmvufprkH ;kd I aumif;uifb=kH um; 0&dejf zm;Y qHjref;
awmfryl gt&Sib
f &k m;----
tm[m&pmapmif0ikd ;f awmfom;rsm;
37
trSwfpOf-87 arv-6-2008

0rf;enf;jcif;o0PfvmT
(od)Yk
uEåm& ESi;f qDjzL tarodu Yk efawmhyef;
ESvHk;vSol. tvkyfonf avmuudk tvSqifjcif;jzifh vlom;.t"dy`g,fudk ydkrdkav;eufapaoma=umifh
ud, k u
hf ,
kd wf ikd v
f nf; tvSqif+yD;om;jzpfaeayonf? pmaywGif trsm;tusKd ;twGuf apwem E_;d ay;aom txl;ojzifh
ab;'ku}Q u;D usa&mufaeol trsm;jynfow l @kd ukd 'kuaQ b;rS vGwaf jrmufatmif apwemE_;d ay;aompmrsm;udk a&;jyKEikd o
f w
l @kd um;
ydI
k yif armfueG ;f awmufajymif }uD;us,=f uvdrrhf nf ?
+idr;f csr;f at;jraom pmayv0ef;}uD;wql uG,af ysmufc+hJ yD?
jynfou l ckd spaf om jynfou l csp&f aom pmayv0ef;}uD;wql uG,af ysmufc+hJ yD ?
taronf i,fi,fwek ;f uvnf; Edik if u H ckd spo
f nf?
}uD;awmhvnf; Edik if u H ckd spof nf?
i,fi,fwek ;f uvnf; vlawGuckd spo f nf?
}uD;awmhvnf; vlawGuckd spo f nf?
i,fi,fwek ;f uvnf; rSeu f efr#wr_ukd cspo f nf?
}uD;awmhvnf; rSeu f efr#wr_ukd cspo f nf ?

trsm;jynfot l usKd ;/ wdik ;f jynftusKd ;/ omoemtusKd ;twGu/f vGwv f yfa&;}uKd ;yrf;r_umvrsm;rSonf rsuaf rSmuf
acwfxw d ikd f xrf;&Guo f mG ;onfh ESv;kH vSpmqd±k iS f tarh*% k af us;Zl;rsm;twGuf usaemfw@kd zG@J qEkd ikd af ompmpkonf r[mork'&N m
a&jyifus,x f rJ S wpufwaygurf # jyEdik o f nfomjzpfvrd rhf nf? aESmif;acwf rsKd ;qufopfrsm;twGuf tarhapwem/ tarharwWm
rsm;jzifh jyKpka&;om;oGm ;aom pmayrsm;onf xkxx k nfxnf usef &pf chJ ayon?f ±kyf c EmQ tm;jzi fh taraoq;kH c+hyJ ;Dwikd f
tarph m taremrn/f aESm i;f vlw@kd tay:xm;&Sad om tarh arwWmw&m;wd@k onf b,faomtcgrS aysmufu, G yf supf ;D Edik f
awmhrnf r[kwaf cs? Armpmay raysmufu, G f rysuof Ok ;f oa&G@ ESv;kH tdrpf Ofquf ude;f atmif; aeawmhrnfomwnf;?
tarhpma&;ouf wav#mufv;kH wGif tqdyt f awmuf jzpfaponhf pm[lI pd;k pOf;r#r&Scd ?hJ tarhuavmifzsm;rS
xGuaf y:vmavor# pmwdik ;f onf trsKd om;a&;udk b,fawmhrS vufrv$wcf ?hJ trsKd ;om;,Ofaus;r_ taqmufttHu k kd t
bufbufu xdr;f odr;f umuG,f wnfaqmufomG ;aom uavmif&iS t f ar æ/ tzdEydS cf H tESrd cf H vlqif;&J ausmrGrJ sm;bufrS
rm;rm;rwfrwf&yfco hJ tl aræ/ rw&m;r_reS o f r#ukd cg;cg;oD;oD; wGe;f vSecf ohJ tl ar æ/ ay;qyfjcif; wckwnf;twGuf touf&iS f
&yfwnfc=hJ uwJh arwWm&Sirf o d m;pk&@J yu hJ ikd &f iS t
f ar æ /avmu"Hw&m;aygi;f pHek @J &if;ES;D u|r;f 0ifco hJ t
l ar æ/twk,pl &m
*k%o f ed af ygi;f eJ@ wifwh ,fxrkH r$ ;f xm;wJt h ar æ/
om;wd@k qak wmif;ygonf uEmW&ESi;f qDjzL tarcifAsm; æ/
tarh&@J ZG/J tarh&@J owW/d tarh&@J ou d mQ / tarh&@J orm"dw&m;rsm; wpGe;f wpyifjzpfygap/ om;wd@k &@J ESv;kH tdraf oG;a=umtwGi;f
jzwfoef;pD;;qif;ygapom; ?
oDvpif=u,faom/ arwWmapwem *±k%mw&m;rsm; jynf0h aom tarvlxak ':trmtm; tm[m&pmapmif0ikd ;f
awmfom;rsm;rS &dak ojrwfE;kd vufprkH ;kd I &Scd ;kd uefawmhygonf?

tm[m&pmapmif0dkif;awmfom;rsm;

38
trSwfpOf-87 arv-6-2008

'Dvefawmrwfpf/ tdkppfrif',fvfpwef;eJŒ
ESpfq,fhwpf&mpk
apma0&JŒ tm%m&Sif qefŒusifa&; LG uAsm
+idrf;a0
(1)
2008 ckESpf/ Zefe0g&Dv (23) &ufae@ uAsmq&m wmygy?J 'DuAsmudk zwfvu kd w f ,fq&kd ifyJ reufcf if;wke;f u
“apma0” tzrf;cH&wJh owif;udk =um;pOfwek ;f u usaemf[m pmaypum;0dik ;f rSm LG uAsmta=umif; ajymcJ=h uwm csuf
xdik ;f Ekid if H Ed@k z;kd 'kuo
Q nfpcef;rSm a&mufaewJt h cduk yf g? q&m csi;f owd&vdu k yf gw,f? vufpowfawmh q&m “apma0”
“apma0” tzrf;cH&wJh owif;[m Ed@k z@kd ;'kuo Q nfpcef;rSm &J@ tm%m&Siq f ef@usiaf &; uAsmu LG uAsm trsKd ;tpm;
awmfawmfav; v_y&f mS ;apcJyh gw,f? jzpfaewmyJu;kd ?
bmjyKvd@k vq hJ akd wmh tJ'aD e@rwdik cf if w&uf Zefe0g LG uAsm&J@ tajccH tcsufawGxJrSm bmom
&Dv (22) &ufae@ nrSmyJ 'kuo Q nfpcef; vlxpk nf;a0;cef;r pum;udk ol@ e*dzk @JG pnf;yHt k wdik ;f r[kwb f J vdo k vdk toH;k jyKwJh
aqmifxrJ mS vlwaxmife;D yg; wufa&mufwhJ pmaya[m enf;vJ wcktygt0ifjzpfawmh q&m “apma0” &J@ uAsm[m
ajymyGJ vkycf =hJ uwmqdak wmh pcef;xJu pmaycspo f al wG/ pmay LGuAsmtrsKd ;tpm;eJ@tusKH ;0ifwu hJ Asm jzpfaeawmhwmayg?h
pdwEf ;kd =um;aewJh tcdu k f uAsmq&m “apm a0” &J@ owif;udk usaemf t&rf;auseyfryd gw,f? tm%m&Sif qef@usiaf &; u
=um;vdu k &f wmyg? +y;D awmh q&m “apma0”&J@ uAsmuvnf; Asm? q&m“apma0”&J@ LG uAsm? armf'efuAsmq&m
wu,fu h kd enf;y&d,m,f ajymifajrmufveG ;f awmh =um;&wJh “apma0”&J@ tm%m&Sif qef@usifa&; LG uAsm?
ol b,forl qkd pdwrf 0ifpm;bJukd raeEdik af vmufatmif pdwf (2)
v_y&f mS ;cJ=h u&w,f qdyk gawmh? 1992 ckEpS u f p+y;D jynfyudk a&mufvm@whJ tcsed t f
usaemfh tzd@k awmh uAsmq&m “apma0” tzrf;cH& ajctaeay;&if ay;oavmuf EdkifiHwum uAsmawGudk
wJo h wif;/ uAsmq&m“apma0”&J@uAsm--? pOf;pm; p&mawG/ usaemftywfwukwv f ukd &f mS vdu k zf wfcyhJ gw,f? txl;ojzifh
enf;em,lp&mawG/ oHk;oyfcsufawGe@J wcsdefvHk; pdwftvkyf tm%m&SifEdkifiHawGu uAsmawG/ tm%m&Sifpepf vuf
vkycf &hJ ygw,f? atmufrSm &Sdch=J uwJh/ &SdaeqJvnf;jzpfwhJ EdkifiHawGu uAsm
uAsmq&m “apma0” tzrf;cH&wJh owif; usaemf awG +yD;awmh tm%m&Sif qef@usiaf &; uAsmawGukd yd+k yD; tm
r=um;&ao;cif tJ'aD e@ reufyikd ;f u 'kuo Q nfpcef; &yfuu G f &Hpk ukd f avhvmcJyh gw,f?
(4) txufwef;ausmif;rSmpmay0goem&Siw f OD;u LG ( Lan 'Dvedk @J +Adwod # uAsmq&m “'Dvefawmrwfp”f udk
uage Poetry) eJ@ ywfouf+yD; ar;jref;aqG;aEG;cJw h m usaemf usaemfawG@wmyJ? &k&mS ;u “tdpk pf rif',fvpf wef;” udk us
jyef+yD; awG;rdygw,f? 'Dwkef;u usaemfu LG uAsmeJ@ aemf awG@&wmyJ? olw@kd ESpaf ,mufu ppftm&Sif qef@usiaf &;
ywfouf+y;D tcsed w f t
kd wGi;f wwfEikd o f avmuf jyefvnf &Si;f uAsma&;cJ=h uwmcsi;f wlwt hJ jyif olw@kd toH;k jyKwhJ “tm%m
jycJyh gw,f? naeydik ;f =uawmh uAsmq&m“apma0”&J@ owif; &Siu f , kd pf m;jyKoauFw” =uawmhvnf; wl=uwmjzpfv@kd ol
udk usaemf=um;&ygw,f? wdk@ESpfa,mufudk usaemfydk+yD; pdwf0ifpm;cJhrdwmyg? +Adwdo#
uAsmq&m “apma0”u ppftpd;k & acgi;f aqmif udk uAsmq&m“'Dvefawmrwfp”f u ol&@J tm%m&Siq f ef@usif
oa&mfavSmifajymif&c_H swhJ uAsma&;vd@k tzrf;cH&wmygw?hJ 'g a&;uAsmxJrmS tck vdk a&;xm;ygw,f?
eJ@ q&m“apma0”&J@ uAsmukd quf+yD; pHkprf;awmh ol&@J em “rif;w&m; vufig;acsmif;u
rnfausmf “azaz:0g&Dq,fhav;” uAsmudk usaemfzwf& touf&r_ u _ kd tcGecf =JG u&J@”
39
trSwfpOf-87 arv-6-2008
'DuAsm (2) yk'd [ f m “'Dvefawmrwfpf ”f &J@ pm&Guu f dk }uD;awmif}h uD;rm;usrS tonf;uGw J ahJ &m*gwhJ
vufrw S xf ;kd wJv h uf[m +rKd @uzkd ufw,f” uAsmxJu vdt k yf oef;aygi;f rsm;pGmaom cspw f wforl sm;
wJh tyd'k f (2) yd'k u f ykd J ,l+y;D az: jyvduk yf gw,f? “vufacsmif;” a&$twdcsxm;wJv h ufrsm;jzihf vufcyk w f ;D I&,fyg?
awGukd tm%m&Siu f kd ud,
k pf m;jyKwhJ “oauFw” tjzpf toH;k q&m “apma0”&J@ azaz:0g&q D ,fah v; ” uAsm[m
jyKoGm;wmawG@ =u&rSmyg? pma=umif;a& (8) a=umif;eJ@ zG@J pnf;xm;wJh uAsmyg? az: jyzd@k
aemufx f yf+yD; &k&mS ;u &[l'u D Asmq&m “tdpk pf yd@k xm;wJh *sme,fuvnf; tcsp*f sme,fyg? pmaypdppfa&;u
rif',fvpf wef;”&J@ “r[macgi;f aqmif}u;D pwmvif” uAsm OD;pm;ay;cH&/ wpHw k &m tcGit hf a&;ay;cH&wJ*h sme,fyg? wenf;
xJu uAsmwyd'k u f kd zwf=unhyf g? tm;jzihf tkypf ;kd ol&@J vpf[maewJh ae&mwae&m/ tyg;qH;k
“ol&@J wkwfcdkifvSwhJ vufacsmif;q,facsmif; ae&moabmyg? 'Dvdk*sme,f/ 'Dvdkae&mrsdK;udkrS q&m
ol@pum;awG[m tav;csed w f ikd ;f ud&,d mygy”J “apma0”ua&G;cs,cf chJ w hJ myg? 'Dvt dk yg;qH;k ae&mudk xk;d awmh
'DrmS vnf; “tdpk pf rif',fvpf wef;”u vufacsmif; tvG,w f ule@J ayguaf wmhwmayg?h tvG,w f ule@J yJ pmay
awGukd “tm%m&Sif uk, d pf m;jyKoauFw”tjzpf toH;k jyK pdppfa&;a&S@u &ifaumh+yD; vrf;av#muf vmEdik cf w hJ mayg?h
oGm;wm awG@=u&rSmyg? +yD;awmh pma=umif;wa=umif;csif;pDuvnf; bm
'Dae&mrSm ajymp&mwck&w dS m “'Dvefawm rwfp”f Edik if aH &;rSryg? bmobm0 o&kyaf z:rSm ryg? tcspo f uf ouf
eJ@ “tdkppfrif',fvfpwef;” wdk@ ESpfa,mufpvHk;[m tm a&;zG@J rq _ akd wmh-- “azaz:0g&q D ,fah v;” uAsm[m pmzwf
%m&Siaf wG&@J zdEydS u f ef@owfcsKyfcs,rf a_ wGe@J vGwaf tmif w olawG&@J a&S@udk tvG,fwulyJ a&mufvmEdkifawmhwmaygh?
rifzefw;D wDxiG w f ahJ eeJ@ “vufacsmif;” awGukd “tm%m&Sif 'gayr,fh q&m“apma0”u 'DuAsmrSm bmompum; toH;k
ud, k pf m;jyK oauFw” awGtjzpf toH;k jyKc=hJ uwm r[kwb f ;l ðyxm;ayr,fh orm;&d;k us ab;wdu k zf wfwehJ nf;udk a&Smif+yD;
qdw k t hJ csuyf gy?J olw@kd acwfwek ;f u b,fpmaypdppfa&;rSvnf; a'giv f u dk f txufuatmuf wvH;k csi;f pDz@JG pnf;toH;k jyKwJh
r&Sad o;ygb;l ? 'gayr,fh olw@kd oauFwtopf zefw;D +yD; a&; LG enf;udk toHk;jyKvkdufygw,f?
cJ=h uygw,f? 'Dvdke@J q&m “apma0” &J@ uAsm[m ypfrSwfukd
'Daemufykdif;=uawmh tm%m&SifawG[m pmay taotcsm xdreS o f mG ;Edik v
f @kd “ordik ;f 0ifuAsmwyk'”f jzpf cJ&h
avmuudk rsuv f ;kH a'guaf xmuf+yD; =unh=f u/ olw@kd ukd qef@ ygawmhw,f? aemift f cg usaemfw@kd vlrsKd ; usaemfw@kd Edik if &H @J
usifw,fvdk@ xif&wJh pmayawGudk jzwf=u awmuf=u ordik ;f rSm tifrwefatmifjrif xda&mufwhJ tm %m&Siq f ef@
ydwyf if =u? a&;wJh pma&;q&m/ uAsmq&m awGukd 'kuaQ y;=u usiaf &; uAsmwyk't f jzpf uAsn;f xd;k &r,fh uAsmjzpfvmcJh
qdw k mh pma&;q&mawG uAsmq&mawG[m tm%m&Siaf wG ygw,f? tm%m&Sif }u;D pd;k wJah cwfrmS tm%m&Siaf wGe@J Om%f
&J@a&S@arSmufrmS ud, k af &mif azsmuf+yD; vrf;av#mufEikd w f hJ u csi;f ,SO+f ydKif&wJh tvkyu f kd uAsmq&mawG tckvkd waysmw f
Asm trsKd ;tpm;awGukd wDxiG v f mcJ=h uygw,f? yg;}u;D 0ifa&mufqifEaJ$ e=uwJah cwf b,fwek ;f urS r&Scd ahJ o;
'Dvekd @J tkypf ;kd ole@J uAsmq&mawG Om%fcsi;f +ydKifwhJ bl;? &Sw d ,fq&kd ifvnf; 'Dacwfavmuf rjyif;xefcyhJ gb;l ? 'gt h
acwf}uD;wacwf ay:vmcJyh gw,f? tJovdk acwfq;kd / acwf jyif tm%m&SifawGudk em;&GufwHawG;pGwfwhJ uAsm/ t+rD;
ysu/f acwf=uyf}u;D uyJ uAsmq&m“apma0”qdw k hJ Om%f}u;D vdrcf sKd ;wJh uAsm/ ndKousn;f aqmifu h efwhJ uAsmrsKd ;awGqkd
&Sif uAsmq&mwa,mufudk arG;xkwfvdkufwmyJvdk@ qdk& wmvJ 'Dacwfavmuf b,facwfrmS rS r&Sad o;ygb;l ?
ygvrd rhf ,f? q&m“apma0”vdk uAsmq&m/ pma&;q&mawG
(3) [m tm%m&Sipf epf+ydKus/ ysupf ;D oGm;wJt h xd uAsmvuf
azaz:0g&D q,fhav; euftopfawG wDxiG u f ikd qf JG wku
d yf 0JG if=uvdrrhf ,f qdw k mudk
tm
tm&ifbufu ajymw,f usaemfoo H ,r&Sd ,H=k unfaerdygw,f? ?
em
ememcHpm;wufrS cHpm;rS
&l;&l;rl;rl;udk jzpfaerS ud;k um;/ armifomEd;k &J@ “xif;&S;_ yif&yd ”f
}uD;jrwfwhJ tEkynmvd@k aZ,smvif;&J@ Language Poetry selected poem osip mandelstam
rS;_ r_rH i_d ;f a0apwJh "mwfyakH rmf',frav;a&
40
trSwfpOf-87 arv-6-2008

41
trSwfpOf-87 arv-6-2008

av;pm;&wJh wyfOD;&Jabmfwdk@----
jynfwiG ;f u vlxw k u kd yf o JG wif;awGukd rsuaf jcrjywf apmif=h unhaf ewJ/h
apmifh+yD; em;axmifaewJh &JabmfawGuawmh jynfwGif;u [dkwuGuf 'DwuGuf
vlxk wdu k yf aJG wGukd vSr;f awG@ae&rSmyJ? vlx}k u;D &J@a'go&ifcek o f u H kd =um;ae&rSmyJ?
wyfO;D okhd 'Dae@ 2008 {+y 3D 0&ufae@rmS RFA a&'D,o
a&eHacsmif;/ ausmufyef;awmif;/ yckuULu t&G,ftpm; ao;i,faeao;wJh
kd wif;udk em;axmif vdu k wf ,fq&kd ifyJ

vlxw k u kd yf JG rD;yGm;awGukd =um;vdu k &f w,f? yckuLU rSm ppftyk pf &k @J jynfv;kH u|wq f EN

tdwzf iG afh y;pm cH,yl t JG wGuf v_aH qmfwhJ ydpk wm qdik ;f bkwu
awG tjyeftvSe&f u kd Ef u
f kd ajrpdu k f xlaxmifpOf }uHzh w
S =f uowJ?h 2007 =o*kw/f pufwbFm ta&;awmfyrkH mS yckuLU
G ef @J vx l k

&[ef;awGukd ppftyk pf u k zdEydS af csre_ ;f yg;±du k cf w hJ t hJ wGuf &[ef;awGu ppftyk pf &k @J

(60) um;av;pD;udk rD;±_@d c&hJ muae pufwbFm awmfveS af &; rD;awmufr;D vsH jzpfcw
[kwyf gvm; &Jabmfw@kd ? tckvJ yckuLU rSm vl±u kd yf JG p+yAD sKd @? 'Dwcgawmh yGOJ ;D xGuw
hJ mr
f u kd f
yGx
J rJ mS }uzhH w G u f kd vlxu k ±duk w f m jzpfowJ?h =uufoa& wd;k apwJh owif;ygy?J ,kwf
rmr_/ uvdeu f srq _ w kd hJ zufqpf0g'udk 'Dru kd &ufwpfawGjzpfwhJ vlxak wGu xm0&
awmfveS o f mG ;r,fqw kd m rSwo f m;ygy?J zdEydS t f Edik u f sirfh /_ aumufusprf u _ kd xm0&
armifpkd;csdef qef@usio f mG ;r,fqw kd hJ ±kyyf vkH m$ yJ?
Ed;k v_y&f mS ;r_(0g) ppfu|ejf yKa&; tajccHOya' qef@usiu f ef@uu G af &;v_y&f mS ;
r_[m wEdik if v H ;kH 'Da&vdi_ ;f opfawGvkd wvdy+f y;D wvdyjf rifw h ufvmaew,f? ppfawG/
yk*/H anmifO;D / rdxv Dˆ m/ &rnf;oif;/ jrpf}u;D em;/ Aef;armf/ armfv+rKd ifpwJh wdik ;f eJ@jynf
e,f/ +rKd @e,fawGrmS Ed;k v_y&f mS ;r_ (NO campaing) [m ol&aJ umif;awG&@J v_y&f mS ;r_
vd@k awmif qdEk ikd af vmufw,f? xH;k pHtwdik ;f vd@k yJ ajym&rSmyJ? 88ta&;awmfy}kH uD;eJ@
tHºk uawmfveS rf _ oydwaf rSmuftw H rk a_ wG rpwifrDS a&S@ajy; ydpk wmuifryf ed ;f / (ydpk
“usrwdk@owWd}uD;avav/ ZGJ}uD; wmv_y&f mS ;r_)awG[m &Sw d wf=up+rJ? vlxjk rifuiG ;f eH&rH sm;rSonf ausmif;tdro f m
avav/nD!w G rf }_ u;D avav pnf;urf; eH&t H xd vSKaH qmfa&; ydpk wmawG[m rkew f ikd ;f }uD;&J@a&S@ajy;rsm;tjzpf ay:xGuv f m
}uD;avav usrwdk@yef;wdkifa&mufzdk@ wwf=uw,f? ,QKvJbJ rwf/ {+yDEpS v f twGi;f Ek;d v_y&f mS ;r_[m zufqpfppftyk pf ek @J
tcsed ef ;D avavyJ? 'Dawmhjrefjrefa&muf vufudkifxkwfrsm;/ opPmazmufrsm;udk wkefv_yfajcmufjcm; apcJhw,f? Edk;qdkwhJ
csi&f ify+kd y;D awmh}uKd ;pm;&r,f?tm;xkwf tkwef &H aH y:u aq;pufpmvH;k e@/J pm&Guw f &Gu/f wD&yS pf yG u f s,af y:u Ed;k trSwt f
&r,f? usrwd@k taeeJ@ 'Dru kd a&pD&r,f om;wck[m zufqpftwGuf vlx&k @J oH vufo;D yJAsKd @? &Jabmfw@kd ow d t hJ wdik ;f
qdwk m vH;k 0 oHo,r&Syd gb;l ? &ud&k rSm ppftyk pf u k vlx&k @J oHvufo;D awGukd a=umufwmtrSeyf ?J ppfawGrmS qd&k if ausmif;
yg? 'gayr,fv h nf; 'Dru kd a&pD vdck siw f hJ om;vli,fawGu a&S@uae “Ed;k ”udak &;oGm;/ oabFmaq;eJ@ r_wo f mG ;/ ppfacG;awGu
vlrsm;[m wjcm;vlawG vkyaf ewmudk vdkufzsuf/ aemuf uae vdkufarmif;ae=u&w,f? 'g[m zufqpfacgif;aqmif
xdkif+yD; =unhfraeyge@J ? rdrdudk,fwdkif ZG/J awG&@J t±du _ u f kd Ed;k oHvufo;D awGu a=umufrufz, G &f m xd;k ESuaf evd@k r[kwv f m;?
vH@k v/ 0d&, d xkw+f y;D 0dik ;f 0ef; }uKd ;yrf;=u 'Dvy_ ±f mS ;r_awG[m Armjynftaemufzuf ppfawGro S nf ta&S@bufz,f
ygv@kd usr aqmfatm csiw f ,f?” cke/f rd;k +AJtxd a&mufvm+yD? {&m0wDjrpf0rS ;f a'orSonf &Sr;f jynfawmifay:a'o
txd qdu k af &mufvm ae+y?D &Jabmfw@kd xH a&;cJw h hJ pmawGxrJ mS ordik ;f &J@vt kd yfcsuf
vlxkacgif;aqmif a':atmifqef; jzpfwhJ ajratmufvy_ &f mS ;r_ukd a&;cJb h ;l w,f? tckvJ tm;rvdt k m;r& xyfa&;&vdrhf
pk=unfrdef@cGef;xJrSaumufEkwfcsuf? OD;r,f? ajratmufvy_ &f mS ;r_[m wu,fh “a&$”yJAs? 'Dru kd a&pDtiftm;pkawG&@J
vufxrJ mS tJ'D a&$awGrsm; toifjh yifqif+yD; &Sad ecJ&h if vlxw k u kd yf [
JG m ydv k @kd t&deS f
t[kef}uD;rm;vmrSmyJ? {+yDv 30/ 2008 ae@u rauG;wdkif;u vlxkajymwmudk
ajy;+y;D owd&rdw,f?aus;vufa'oawGukd qif;+y;D vsKd @0u S pf nf; &H;k a&;qif;=u&wJh
42
trSwfpOf-87 arv-6-2008
ta=umif;/ajc&mazsmuf+y;D aus;vufvx l x k H ta&mufomG ; wdu k cf u kd w f myJjzpfw,f?
=u/ qef@usirf x J zhJ @kd pnf;±H;k &/ ppftyk pf k tajccH Oya'udk &Si;f jy 'ga=umifh wifarmifoef;udk tifwmeufuae 0dkif;+yD;
=u&owJ?h 'ga=umifh “a&$”ta=umif; xyfzefwvJvJ a&;cJh or=uygw,f? olw@kd &@J pum;vH;k ajcaxmufawGe@J wifarmif
ayr,f/h rauG;vlxu k wdu k w f u kd qf ikd f qdik yf J ajymjyaewJh t oef;rsuEf mS udk 0dik ;f uef=uwmudk zwfvu kd &f w,f? A u o
wGuf tckvJ xyfa&;&jcif; jzpfw,fAsm? acgi;f aqmifwOD;jzpfwhJ atmifr;kd 0if;uvJ“csi;f wGi;f jrpf±;kd w
t+rw J ef;rSwo f m;xm;&rJh tcsuu f awmh zufqpf avsmuf ajrmygaeaom 'du k of a&mrsm;ESihf wifarmifoef;&J@
ppftyk pf ek @J ppftm%m&Sipf epf[m Armjynf ajrwvuRwikd ;f rSm psmyeaw;oGm;”acgif;pOfeJ@ a&;xm;wJh wifarmifoef;&J@
wnf&adS eor# umvywfv;kH / vlxak wmfveS rf /_ vlxw k u kd yf JG Edik if aH &; ro mcsyu JG kd tifwmeufrmS xyf+yD; zwfvu kd &f jyef
awG[m &Sad erSmygy?J awmfveS af &; &So d aeor#vb J J Edik if aH &; w,f? “wifarmifoef;tjzpfu Adv k af pmarmif ±k;_ cge;D tajct
pHjri‡ w hf ifa&;/ aoe*FAsL[meJ@ enf;y&d,m,frsm; wxyfxJ jzpf aeeJ@ bmrSrjcm;”?qd+k y;D r[m*k%yf 'k f udk azmfxw k o f mG ;w,f?
a&;/ nD!Gwfr_tiftm; wnfaqmufa&;/ ZGJowWd wnf vlxo k pPmazmuf avmufaumifawG[m rdrw d @kd &@J pma&;
aqmufa&;twGuf ajratmufvyk if ef;[m wu,fh vdt k yf q&m*k%yf 'k u f kd toH;k cs+yD;oumv zufqpfppftyk pf k t
csut f jzpf rvGrJ aoG &Sad eOD;rSmygy?J usyt f wnf;jzpfaecsed rf mS zufqpfzufu bufvu kd +f yD; ajym
xm;awmh? apmapmu ajymvmcJw h hJ Ed;k (qef@usirf )J bd@k q+kd y;D (a[mifz@kd )acG;ckew f ufay: wufvm wwf=uygw,f?
v_y&f mS ;r_ukd jyefqufyg&ap &Jabmfw@kd ? vlx}k u;D &J@ Ed;k v_y&f mS ;r_ usaemf&@J ay;pmawGxrJ mS tkypf ;kd ol/ zdEydS o f b l ufu &yfwnf
&J@ ppftyk pf k zufqpfawG&@J &ufpf (axmufcrH )J v_y&f mS ;r_[m wJh ud, k u f sKd ;&Sm opPmazmufawG ta=umif; a&;cJb h ;l ygw,f?
xdyfwdkufwdk;ae=u+yD? 'Dawmh zufqpfppftkyfpku wvuf 'Doabmw&m;udk tyfa=umif;rxyfvakd wmhyg? ausm0f if;t
udik zf ufqpfwyf/ ykvyd w f yfe@J axmif/ tcsKyfcef;/ w&m;±H;k qdk a=umif; qufajymygrh ,f? pma&;q&mqdo k l ausm0f if;u“jref
wJh zdESdyfa&;,E Wm&m;awGudk toHk;csvmw,f? vlrdkuf/ vl rmEdik if H jyKjyifajymif;vJa&;ESihf ywfoufaom taxGaxGo;kH
&rf;um; acG;av*sydk;awGudkarG;+yD; a=u;pm;vlowform;/ oyfcsu”f acgi;f pOfe@J pmrsuEf mS (6)rsuEf mS a&;ygw,f? tJ'pD m
a=u;pm;tiSg; vl±u kd *f %kd ;f awG zG@J vmw,f? tJ'D *d% k ;f xJrmS ppf rsufESmawGxu J tESpfcsKyfuawmh ppftkyfpk&@J 1 - 2008eJ@
axmufvrS ;f a&;eJ@ ykvyd af wGyg ygvmw,f? 'Dzufqpf ppftyk f 2 -2008a=ujimcsuaf wGukd }udKqdo k ifoh wJ?h (pmrsuEf mS -4)
pk Adv k u f swhJ acwfrmS vligS ;±du k w f m/ vlajcmif; owfwm/ vl “yGiyhf iG v hf if;vif;ajy&v#if Road Map tjref+y;D a&;onfom
rdu
k *f % kd ;f zG@J wm[m ppfAv kd af wG&@J tvkyyf ?J rk'ed ;f aumif/ vl tpd;k &twGuaf &m/ twdu k t f cHtwGuyf g Better off jzpfyg
owfaumif ppfAdkvfawG/ AdkvfcsKyfqdkwJh aumifawG [m vdrrf ,f? Constitution udk raxmufccH siv f #iaf wmifrS rysuf
vrf;rawmfz;kd wkwaf wG jzpfvmae=u+yD? ysuaf tmif zsurf nf[k rqH;k jzwfoifyh g”? (pmrsuEf mS 5)
tJ'v D kd *k%o f u d mQ awGe@J awmufvuf+yKd ;jyufaewJh aemufq;kH tcsuu f awmh (2007 rSm wifarmifoef; ajymcJw h hJ
zufqpfppftyk pf &k @J acG;ckew f uf(acG;uwuf) ay:udk wa,muf twdik ;f ) 2010tvGef ppftyk pf &k @J v$waf wmf 'kw, d 4 ESpo f uf
+yD;wa,muf wufvm cJh=uwmudkvJ awG@vdkuf&w,f? wrf;avmufu p+yD; tajctae ay;&if wyfudk,fpm;vS,f
2008{+yD Ed;k v_y&f mS ;r_ wdu k yf aJG wG jrifw h ufvmcsed rf mS pma&; tqifhqifh av#mhcsa&;vkyfoGm;&ef æ qdk+yD; a&;xm;w,f?
q&mausm0f if;[m acG; uwufay: wufvmwmudk awG@ (pmrsuEf mS 6)
vdu k &f w,f? wifarmifoef;eJ@twl tcsw d tf qufvyk +f y;D acG; tJ'Dvdk azmufjyef+yD; tJ'Dvdk vlxkw&yfvHk;udk qef@usif
uwufay: wufvmyHk&w,f? wifarmifoef;u DVB rSm ygw,f? vlxu k ppfu|ecf aH &;Oya'=urf;udk qef@usif aecsed /f
2008 {+yD 4&ufu ol@aqmif;yg;ukd zwfomG ;w,f? “vlawG wdu k yf 0JG ifaecsed rf mS ppftyk pf zk ufqpfa&S@u rm;rm;rwfrwf &yf
=um;xJrmS vuf&t dS ajctaexuf zG@J pnf;yHOk ya'u eJeaJ wmf +yD; ppftyk pf t k vdu k s ppftyk pf u k kd usm;uefay;ygw,f? vlxk
ygvdrfhr,f”qdk+yD; “wwd,tkyfpkxJu ynmwwfawG[m awGu wdu k yf 0JG if&mrSm ppftyk pf u k akd &m ppftyk pf ek @J w*d% k ;f xJ
axmufc=H uvdrrhf ,f”vd@k ajymoGm;w,f? wu,f u wwd, jzpfwhJ ppftyk pf v k ufuikd 'f w k /f a&S@aeawGuykd g NO Campaing
qdw k mr&Sb d ;l ? ppftyk pf b k ufom;eJ@vx l bk ufawmfom;ESprf sKd ; eJ@ xd;k owfygw,f? Edik if aH &; }udK;0dik ;f xJrmS t&Surf phJ mG / *k%f
yJ&w dS ,f? 'gukd vlxu k kd wywf±u kd f +y;D wwd,tkypf &k w dS ,fv@kd odumQ rJph mG txd;k cH&wm[m ppftyk pf o k mru zufqpfppf
toHaumif;[pfjywm jzpfw,f?wu,fu vlxu k qkd ef@usif tkypf ak emufvu kd af wGyg ygw,f? ausm0f if; a& æ toifu
43
trSwfpOf-87 arv-6-2008
pmrsufem- 47 rStquf jref r mEd k i f i H a &S @ aersm;aumif p D r S
uwå&mvrf;ay:rS jrif;cGmoHrsm;Mum;vdkuf&\/ pmrsufem - 31 rStquf
tcsdefawGvnf; ukefvSaygh/ aeYwaeY vsifjref
pGm ukeqf ;kH Ny;D wdik ;f olcY E¨mud, k t
f wGi;f vSnyhf wfomG ;vm Edkifa&;twGuf óud;yrf;cJh=uaom &Srf; acgif;aqmifrsm;.
aeaomaoG;awG ydkrdka[mif;EGrf;aeonf[kom xifrd t"duv_y&f mS ;r_}u;D udk zH;k uG,u f m cGx J u G af &;v_y&f mS ;r_ tpdwf
awmh\/ a&mifpykH ef;yGiw hf \Ykd &eHu
Y kd pdwaf Mu;rHük jyefvnf tydik ;f tcsKd @avmufukd rD;armif;xd;k jy+yD; jynfaxmifp}k uD; òyd
zrf;,l cHpm;&if; vSyaomnaecif;rsm;udk zefqif;cJhol uGaJ wmhra,mif +cdr;f ajcmufI ppfwyfu tm%modr;f cGi&hf
bk&m;ociftm; awGUcsifvmrdonf/ oGm;cJo h nf? zG@J pnf;yHt k ajccHOya'wGif cGx J u G af &;udk xnfo h iG ;f
naecif ; rS m a½T a &mif a wmuf a eavonf / jyÏmef;v#if xdk jzpf&yfrsKd ; aemufw}urd f xyfrjH zpfymG ;Edik f onf?
arSmif&Dqdkif;vmNyDjzpf&m tvif;a&mifrsm; azsmhrSdefoGm; od@k jzpfI ud, k yf ikd jf yÏmef;cGiw hf iG f cGx
J u G cf iG yhf g0ifa=umif;jzifh zG@J
ayawmhrnf/ olonf olYteD;wGif ouf½Sdvlom;[lí pnf;yHt k ajc cHOya'wGif twdtvif; xnfo h iG ;f jyÏmef;xm;
wa,mufrQ rawGY&ojzifh aMuuf½GHUvmrd\/ odkYaomf v#if aumif;usKd ;xuf qd;k usKd ; udk zdwaf c:&ma&mufEikd o f nf?
tcef;wGif;odkY 0ifvmaom olYrdef;raemufrS q&m0efyg ,ae@ urBmay: Y rnfonfEh idk if w H iG rf # cGx
J u G cf iG u hf kd zG@J pnf;yHk
vmonfudk jrif&rS aMumufpdwfrsm; tenf;i,fajyoGm; tajccHOya'wGif xnfo h iG ;f jyÏmef;ay;xm;jcif;r&Sad wmh? od@k jzpf
jyef\/ I tem*wf jrefrmEdik if H zG@J pnf; yHt k ajccH Oya'wGif cGx J u G cf iG hf
oluyif pwifí pum;ajymvdkuf\/ udk xnfo h iG ;f jy Ïmef;ay;&efrvdt k yfyg—tp&Sd ojzifv h nf;wif
]..... ..... .....} jyolrsm;&So d nf?
aq;xdk;&ef [efjyifaeaom q&m0efu NyHK;ae\/
olrY ed ;f ru olu Y kd pdwNf ird Nf ird x
f m;&ef azsmif;zsae quf v uf a zmf j yygrnf ?
onf/olujywif;aygufrw S qifh tjyifoMYkd unfv h u
kd f \/
taemufbuf awmifwef;rsm;ay:ü awmrD;
avmifaeonf/
udkaqG tod a y;E_ d ; aqmf j cif ;
- vdar®mo
f ;D wpfv;kH ESihf acwfay:tm½Hck pH m;rI 0w¬Kwrkd sm;?
,ckarvqef;wGif jrefrmEkdifiHwGif ta&;
,Gef;a&Ttdrf pmtkyfwdkuf? 1995? rwf
- [efopf? 1989? Zlvdkif/ ay: }uH K awG @ &aom obm0 ab;tE W & m,f t
wG u f vk d t yf a eaom vl r _ ' k u Q tul t nD t
axmuftyHhrsm;ukd jynfya&muf jrefrmEkdifiHom;
awmh }uKd ;0dik ;f tvGerf mS Edik if aH &;psmye acgi;f wvm;xJ vlxu
k nDtukdarmifESrrsm;rS 0kdif;0ef;ulnD=uyg&efwkduf
ypfxnfh ygvrd rhf ,f? ypfxnfah y; ygvrd Ohf ;D r,f? ? wGef;E_d;aqmftyfyg onf? *syefEkdifiHwGif rdrdwOD;
awmfveS af &;opPmjzifh
csif;taejzifhaomfvnf;aumif;/ tzGJ@tpnf;rsm;
armif p d k ; csd e f taejzif h a omf v nf ; aumif ; ul n D y H h y k d ; vk d y gu
rSwcf su?f ? wyfO;D u &Jabmfw@kd aum ausm0f if;&J@ tm[m&pmapmifokd@ qufoG,fpkHprf;Ekdifygonf?
oH;k oyfcsuuf kd zwf+yD; =u+yDvm;? rzwf&ao;&if usaemhu f kd
ajymyg? usaemf Email eJ@y@kd ay;ygr,f? 'grrS [kwf &Jabmfw@kd &@J tm[m&t,f ' D w mtzG J @ ES i f h
awmfveS af &;wyfxt J a&muf vl}uHKeJ@yg;vdu k yf grh ,f? ? 0k d i f ; awmf o m;rsm;

44
trSwfpOf-87 arv-6-2008

,if aumif
udak qG
ae\ pl;½SawmufyvGe;f aom a½Ta&mifrmS tcsKd U oD&dacwå&mrSm cHpm;aexdkif&if; vljzpfvm&
ae&mrsm;üom xdefvif;aeawmh\/ olonf jywif; aom olYb0rSm xdkuav;rsm;ESifh EdIif;,SOfvdkufjyefvQif
aygufem;rSmxdkif&if ;taemufbufawmifukef;rsm;udk tawmfhudk tqifajyvSonf jzpf&um; olu olYrdbESpf
Munfhaerdonf/ yg;udk aus;Zl;wifaerdonf/ bk&m;ocifuakd wmh aus;Zl;
awmifukef;ay:rS ausmfjzwfvmaom oefYpif rwifr/d þae&mü tdik Af ifpwke;f ESihf olo Y abmxm; xyf
onfhavrsm;udk olESpfouf\/ olxdkifí Munfhaeaom wlnDrQ\/ tdkifAifpwkef;\ Aif*dk;taMumif; 0w¬KyHkpH
jywif;aygufEiS rhf eDra0;wGif Am'Hyifuav;wyif½o dS nf/ tw¬Kyw Ü pdå mtkyüf a&;xm;aom'óeudk ,ckwikd o f rl w
S f
qnf;qm&dyfxJu Am'Hyifuav;/ wcgwcgusawm rdaeonf/
vnf; ol[m opfyifjzpfcsifw,f/ avwdkufwJh tcgrsm; wu,fawmh bk&m;ocifqdkonf r½Sd/
rSm rvIyyf J tNird o f ufq;kH yHpk u H av;eJY touf½iS af e&wJh wu,f½o dS nfum; 0rf;enf;aMuuG&J rIrsm;?cHpm;
opfyifb0[m b,favmufcspfcifESpfoufzG,f aumif; &rIrsm;? &ufpufrIrsm;/
ovJ[k oluawG;aerdjyef\/ ñSif;yrf;ESdyfpufrIrsm;? rqHk;Edkifaom vSnfhpm;rI
tvGefjrifhaom opfyifay:rS opf½Gufrsm;üyif rsm;ponfwdkYomjzpfonf/
vQif zkefrIefYrsm; uyfNidaewwfavonf/ vlawGusawmh ol\pdwrf mS tvGev f sijf ref zswv f wfveG ;f onf
aum vlawGrSm tnpftaMu;ydkrsm;w,f? tjypfuif;pif jzpf&um; xdkifaeqJrSmyif pdwftawG;rsm;u olYudkrae
aom? tnpftaMu;r½Sad om vl[í l þurÇmavmuxJ rem; tvkyf½Iyfaeapawmh\/ vlawG[m taumif;qHk;
ü r½Sd[k olu,HkMunfxm;\/ awGudk a½G;vkyfaeMuw,f/
,cka&mufqJ&mpktaESmif;ydkif;ü vlwdkY\ udk,f 'gayr,fh obm0w&m;uay;wJh tnHhawGudk
usiw hf &m;rsm; ydrk ykd supf ;D vmMuayonf/ [kww f ,f? em&D vnf; rvdkcsifbJ ,laeMu&w,f/ bmaMumifhvlwdkif;
vufwHaemufu 'kp½dkufrIawG? em&DvufwH wuGufr rjzpf&ovJ? olonf vlrIaA'udk pdwf0ifpm;aomfjim;
ajymif;rD 'kp½dkufrIu wuGufBudKa&mufaeawmh\/ vnf; auseyfzG,f&m tajzxGufatmif rwGufEdkif/
aMumufrufacsmufcsm;zG,q f wk u
f yf[k olpOf;pm;rdaom vlawG[m oem;p&maumif;w,f/ tcsed &f UJ ESyd f
tcg tHhMojcif;BuD;pGm jzpfrdjyefonf/ pufraI tmufrmS 0yfpif; acgif;iHak eMu&wJh vlawG/ waeY
csKH yw
k rf sm;? ½d;k wH½n S f yef;½dik ;f yifrsm;Mum;ü pmu waeY xrif;pm;Mu? vdifudpö BudK;yrf;Mu? a&csdK;Mu/ bm
av;wodu k f vdu k w f rf;ajy;wrf; upm;ae\/ 'Dvu kd sjyef awGvJ bmawGjzpfaewmvJ/ ol ÓPfrrDwmbJ jzpf&
awmhvnf; rdk;&JUtjymatmufrSm urÇmBuD;[m vSaejyef rnf[k awG;vdkufum aemufqHk;xGufaygufudk ½Sm&awmh
a&m/ tif;av? urÇmBuD;uawmh olYbmom vSaeom;/ onf/
vlawGaMumifh t½kyfqdk;aewmyg/ em&DpufoH? wHcg;zGifhoH? jrufcif;ay:u at;jr
olYrdef;ru vufzuf&nfwpfcGufESifh aygifrkefY jcif;? zkewf ufaewJb h 0&JU uefvY efu Y mav;wck? aES;auG;
axmywfow k Ef pS cf syf olt Y em;rSm csxm;Ny;D xGuo f mG ;\/ vSaom tpOftquf? rkom;aESmifBudK;? xlxyfrnf;euf
aygifrek u
Yf kd uduk v f u kd pf OfrmS yif qmavmifrw G of yd f aeMu aom rsucf ;kH arG;? a&pdak ewJh ESi;f qDyef;eH?Y "mwfjym; wcsyf
rnfjzpfaom tjcm;urÇmrS vlrsm;udak 0rQay;csif aerdjyef &JU tyfaMumif;xyfaerI? xdkt&mrsm; tm;vHk;vdkvdkudk jy
onf/ txl;ojzifh rdbrJhuav;awG/ wif;aygufteD;üxdkifí pOf;pm;ae&if; olu jyefvnf
45
trSwfpOf-87 arv-6-2008
vGrf;qGwfaerdjyefonf/ aea&mifjcnf trsm;qHk;&wJh jrefrmjynfrSm vl
wjcm;vlawGvnf; ighvykd J avmu"Hw&m;qdw k hJ vmjzpf&wm igtvGefuHaumif;wmyJ[k oluawG;&if;
rD;vQHyef;awGeJY upm;aeMu&w,f/ upm;&mrSmvnf; ½HI; NyHK;rdao;awmhonf/ olonf tvif;a&mifwef;rsm;udk
aeMuygvm;/ vlwdkif;vdkvdkygyJav/ t[kwftrSefb0eJY 0wfjyKudk;uG,fvdkpdwfESifh &r®ufaZm uyfNidaerdjyefonf/
[efaqmifpw d uf ;l &wJh tpdwt f ydik ;f wpfc/k tJ'ED pS cf Mk um; armfawmfum;pufwpfck&JU acG;oGm;pdyfawGvdk
rSm [efaqmif&if; aozdkYBudK;pm;aeMuwmyJ/ rjrifEdkifpGrf;wJh tvGefta&;yg t&ma&mufwJh wGef;uef
{&m0wDjrpfxJrSmawmh vdIif;vHk;awG ½dkufykwfae tm;wck (wckxufydkcsifvnf;ydkr,f)ayghav/ 'grsdK;awG
wke;f / opfyifay:rSmawmh opf½u G af wG a<uvGiahf ewke;f / aMumifh vlawG[m vlb Y 0udk &aewmyJjzpfr,f/ 'gayr,fh
touf½SifaewJh vlawG&JU cE¨mudk,fxJrSmawmh aoG;awG 'DurÇmavmuxJrSm vlawGaecJhwJh&ufawG trsm;BuD;/
vnfywfaewke;f / axmifch sKd ;awGay:rSmawmh tvif;eJt Y &cJhwmu enf;enf;/
arSmif wvSnphf D usa&mufaewke;f / vlawG bmvkyaf eMu vljzpfvm&wm bmt"dyÜm,f½SdovJ/ awG;&if;
ovJ? waeYrmS 24em&D½w dS thJ xJu tusKd ;w&m; jzpfxeG ;f uyif pD;u&u faomufcsifvmrdjyef\/ olpD;u&uf
wJh em&Dwem&Davmufrsm; b,folawG&MuovJ/ aomufonf/ cyfMurf;Murf;opfom;ESihf zGpYJ nf;xm;aom
wcsdKUvlawG tdyf? pm;? umreJYqHkvnfEGm;vdk oHo ukvm;xdik af y:rS olcY E¨muk,d af y:rSm rD;cd;k vH;k rsm;Mum;wGif
&mvnfaeMu\/ &mcdkifEIef;tm;jzifh tawmfhudk ½Sm;yg;wJh aysmufvkeD;yg; jzpfae\/
vlenf;pkawGom jywdu k rf mS rdu
k uf ½dzk vifeYJ yGm;xm;wJyh sL ighudkig tvGefBudKufwJh pD;u&ufu em;vnf
acwf½kyfwkyHkpHawGudk MunfholuMunfh? yef;NcHxJrSmxdkif w,f? igpD;aeus uwåDygzdeyf teufuav;u em;vnf
&if;naecif;&JU a½Ta&mifawmufwmudk ai;oluai;? pdik ;f w,f/ vlawGuem;rvnfbl;/ cufwmyJ[kvnf; wD;wdk;
crf;vdwfa&;wJh oDcsif;awGxJrSm 'kwd,toHvdkY ac:wJh a&½Gwfjyefonf/ pm;yGJay:rS em&DpufoH jrnfaejcif;om
aemufcyH yhH ;kd rItoH[m *Dw&JUajc&mjzpfw,f qdw k m[kwf vQif wdk;nif;pGmxGufay:ae\/ urÇmavmuxJrSm em&D
&JUvm;vdYk pl;prf;olupl;prf;? 'Dvekd yYJ J tcsed af wG[mwjznf; qdkwJh 0w¬Kypönf;udk zsufqD;ypfvdkufMu&atmif? wcsuf
jznf;ukefaeonf/ csujf rnfaewwfwmu vGv J Ykd olrY mS cHpm;rIr½Sbd ;l / ,if;odYk
pHy,fyiG ahf wGMum;rSmawmh uav;awG&UJ oefpY if pOf;pm;&if;NyHK;rdjyefonf/
wJh &,farmoH[m vdyfjymav;vdkysH0Jae\/ aumif;uif olonf ,ckwdkif xdkifaeqJ ae&mrS ra½GUao;?
BuD;uvnf; aeYwdkif;jymaewmyJaemf/ oli,fi,fav;u jywif;aygufrSwpfqifh aeoGm;vrf;aMumif;\ axmifhodkY
wnf;u pGJrufcJh&wJh rdk;aumif;uif&JU tjyma&mif/ Munfhvdkufonf/ taemufbuf aumif;uifwGif wdrfwdkY
wBurd w f cgyJ jzwfoef;&wJh avmuBu;D rSm ajy; \ tem;owfrsO;f ae&mü iSurf sm; tdyw f ef;jyefomG ;onf
aewJhtcsdefuav;awGudk vdkufzrf;&if; vlom;tcsif; udk 0d;k w0g;om jrif&awmh\/ jywif;aygufEiS hf reD;ra0;½Sd
csif;BuHKawmifhBuHKcJawGUMu&w,f? þurÇmavmut Am'Hyifuav;wyif\ yifpnfxufü yk½Gufqdwfrsm;
wGif;ü vlom;rsm;aMumifh raeYursm;onf uaeYjzpfoGm; wef;pDoGm;aeMuonf/
MuNyD; reufjzefrsm;pGmwdkYonfvnf; rjrifpGrf;Edkifaom ]'Dnaecif;av;udk ra<urysufatmif w,k
t&yfa'orsm;rS vmaeMuqJ/ w,½G½Guav; udkifxm;vdkufcsifw,f}
axmifhusOf;uav;wckxJü csdefudkufnDñGwfrI bdef;pm;jzpfoGm;wJh oli,fcsif;wa,muf&JU p
rsm; wG,fuyfaepOf olonfxdkifí pOf;pm;aeqJjzpf\/ um;oH? tJ'Dpum;oHav;udkolYrSm jyefvnfMum;a,mif
[d;k ta0;Bu;D rSmawmh cyfriId ;f rdiI ;f teDa&mifawG uJxm;wJh aerd\/
t½Guaf wG trsm;Bu;D ygwJh opfuikd ;f Bu;D atmufuikd u kd uf s jrufcif;ay:rSm opf&yd rf sm; arS;rSed pf jyKvmayNy/D
vdkYvSvdkufwmuG,f/ olaexdik af om oD&ad cwå&m NrKd Uuav;½Sd vrf;oG,af ygif;
'g tEkynmyJ/ aeajymufrsm;rSm jrufcif;ay:odYk rsm;pGm\ wckaom vrf;csdK;auGUwae&mwGif aA'g&D&JU
vSypGm jzmusae\/ Nird o f ufjcif;um; jrufyifrsm;Mum;ü aysmufq;kH aeaom ajc&mrsm;½Sad eOD;rSmyJ[k pdwu f ;l aeqJ
wGm;oGm;owå0gi,frsm;uJhodkY wdk;a0SUoGm;aevsuf/ pmrsufem - 44 okd@

46
trSwfpOf-87 arv-6-2008

}ud K qd k y g.

47
trSwfpOf-87 arv-6-2008

vl a wG e J @ ES v k H ; om;csif ; quf o G , f E k d i f z k d @ twG u f


oif h & J @ em;ES p f z uf u k d pepf w us tok H ; csyg?
tm [m & acgif ; aqmif a wG & J @ em;awG x J r S m jynf o l v l x k a jymwJ h
toH a wG u k d y J t+rJ = um;ae&w,f ?

pmtk y f p if 0k ' &k d ; 0D v f q if


tar&d u ef o rw
(acgif ; aqmif w k d i f ; wG i f & S d t yf o nf h
acgif ; aqmif v uQ % m 21 &yf p mtk y f ? pm-150)

usaemfwkd@vlom;rsm;onf trd0rf;rSxGufI ajr}uD;xJokd@ jyefoGm;&onfh umvtxdukd b0wck[k


owfrSwf=uygonf? xkdb0wck tpjyKcsdefrSpI oif,lavhvmjcif;tvkyfukd qufrjywfvkyfukdif=u&onfrSm
a&SmifvGJr&aom t&myifjzpfygonf? acgif;aqmifr_ twwfynmonf arG;&mygr[kwfay? “acgif;aqmifaumif;
wa,muf ok@d r[kwf t&nftcsi;f &daS om acgi;f aqmifwOD;. xda&mufreS u
f efaom acgi;f aqmifro
_ nf ol OD;pD;
OD;aqmifjyKaeaom tzGJ@toif;twGuf txufokd@OD;wnfaom wkd;wufr_*&yfrsOf;wkd@ukd zefwD;ay;Ekdifonf” [k
wla';pmtkyfwkdufrS xkwfa0ol trSmpmwGif a&;om;xm;ygonf?

,ckv pifwifpmtkyf
THE INDISPENSABLE QUALITIES OF A LEADER BY JOHN C.MAXWELL
acgif;aqmifwidk ;f wGif &St
d yfonfh acgif;aqmifvuQ%m 21 &yf
OD;vSrif; bmomjyefonf?

wla';pmtkyfwkdufrS yxrt}udrftjzpf 2007 ckESpf Ekd0ifbmvwGif ykHESdyfxkwfa0onf?


tqkdygpmtkyfwGif xkwfa0oltrSm/ bmomjyefol.trSmESifhtwl acgif;aqmifvuQ%m trSwfpOf 1 rS
21 txd az: jyxm;ygonf? trSwfpOftvkduf acgif;aqmifwa,mufwGif&Sd&rnfh t&nftcsif;/ t&nftaoG;
pdwfaeoabmxm;/ pGef@vGwftepfemcHr_paom tcsif;t&mrsm;tm; tao;pdyf &Sif;vif;azmfjyxm;onf?
acgi;f aqmifre_ ,fy,frmS t&m&mwkid ;f [m wufvu dk uf svu
dk Ef iS hf rwnf+idryf gb;l ? acgi;f aqmifwa,muf
[m tJ'tD wuftus rsKd ;pku H dk ausmv
f mG ;jzwfoef;cku
d rf mS rdrrd mS wu,f&w dS hJ tpGr;f tpawGudk vrf;!Gef oabm
w&m;awGeJ@aygif;pyf+yD; azmfxkwf&if; rdrd. acgif;aqmifr_pGrf;&nf wkd;wufzGH@+zdK;atmif ysdK;axmif&rSmjzpfygw,f?

'Dv'Dr#ESifhem;ygOD;rnf?

48
trSwfpOf-87 arv-6-2008

pnf; urf; vdu


k f em jcif;
a&TularESif;
“pnf;urf;vdu k ef mjcif;”vdk q h akd wmh xl;rjcm;em; b,forl S trdu _ rf ypfb;l qd&k if/ aemufaz;vrf;=um;[m aecsif
"mwfjym;a[mif;}u;D vdk x h if=urSmyJ? trSeu f "mwfjym;a[mif; p&m uav;upm;uGi;f av;awGjzpfaerSmyJ? vGecf w hJ hJ (2)ESp/f
yJjzpfjzpf/ "mwfjym;opfyjJ zpfjzpf/ tESpo f m&rysuzf kd v h w kd mygy?J (3)ESpaf vmufu =unhcf &hJ wJh *syef&yk jf rifo=H um; Zmwfvrf;wJG
‘pnf;urf;’qdw k ahJ 0g[m&&J @teufukd jrefrma0g[m& bmom av;rSwfrdao;w,f? “óu;0dkif;xJuzl;pm”xifyg&J? Zmwf
&yfrmS usurf w S cf zhJ ;l ygw,f? ‘pnf;’qdw k mjcHpnf;&d;k / twm;/ vku d u f abmufqifx;kd wmav? Zmwfvu dk af umifrav;u
tum/e,ferd w d ?f ‘urf;’ qdw k muawmh jrpfeJ u h ek ;f ajre,f abmufqifx;kd wJv h ul kd uln&D wJt h r_xrf;? tJ'rD mS aumifr
edrw d yf g? 'Dawmh pnf;a&m urf;a&m[m twm;tqD;/ twdik ;f av;&J@aphpyfvufpyG f vufaq;&if;usecf ahJ wmh jyef&mS =uwm?
twm/ e,ferd w d v f kd h t"dym` ,f&ygw,f? 'gxufrausm&f ? 'D trdu _ x
f yk af wG wckcsi;f udk zGi+fh y;D &Sm=uwm? yvwfpwpftw d f
xufyrkd vky&f ? 'DtxdyJ vky&f r,fq=kd uygpkd ?h tJovdk pnf;urf; awGeJ ph epfwusxnf+h y;D / csnaf ESmifxm;wJh trdu _ yf x Hk rJ mS ao;
awG[m ae&mwumrSm vkyf=u&wmygyJ? vkyfrSjzpfrSmrdk@ ao; auG;auG; vufpyG u f av;udk wpf&;_ puULeJ x h yk v f suo f m;
vky=f u&wmyg?wckawmh&w Sd ,f? tJ'guawmh Oyrmajym&&if jyefawG@c=hJ uw,fav? wdk t h rd ef m;u trdu _ yf q Hk &kd ifvkd ah wG;rd
tif;vsm;uefabmif&;kd udk tvSqifw,f? ckw H ef;vsm;av;awG +yD;jyKH;rdao;w,f? “uíwu f íwt f w d rf sm;ESix fh nf+h yD;ypfyg”v@kd
vSLwJv h v
l nf;&dw S ,f? t&dy&f atmif xD;vSvaS v;awG qif oufqikd &f muawmh !Ge=f um;wmygy?J 'gayrJh vlawGu txl;
w,f? 'gayrJh tJ't D vSawGxrJ mS t&kyq f ;kd aewmuawmh yif ojzihf tdr&f iS rf awGu uíwu f íwt f w d 0f ,f&rSm ESajrm=u
pifpm; ygarmQ}u;D u vuf!;_d nGe+f y;D ajymwmyg? tJ'D qdik ;f bkwf w,f? tawmftwef}uD;wJt h w d (f 100)xky0f ,fxm;&if &uf
awG &Suzf kd ah umif;w,fAsm’wJ?h "mwfwikd w f ikd ;f rSm 1ay»1ay (100)ru ok;H &ygw,f? vufzuf&nfz;kd avmufr&dyS gb;l ? t
avmuft&G,/f teDa&mifatmufcrH mS tjzLeJ ah &;xm;wJh o opfr0,fcsib f ;l qd&k ifvnf; aps;u&vmwJh uíwu f íwt f w d f
wday;pmwef;awGyg? (tck rd;k wGi;f rdk rh a&mufjzpfb;l / &daS o;&J@ awGukd oef o h ef jh yef jh yef jh yefvyk jf yD;/ trdu _ t f w d v f yk zf kd ph x k m;
vm;rod)pmwef;uawmh “trdu _ rf ypf&”awG@v#if '%faiGqkd &if vkaH vmufwmygy?J pdwx f rJ mS trdu _ af wGukd uíwu f íwf
wmrsK;d yg? 'Dqikd ;f bkw[ f m tif;vsm;uef&@J tvSuo kd m zsuq f ;D tdwef J x h nfrh jS zpfr,f/ rjzpfraexnf&h r,fvkd h ydik ;f jzwfxm;zd@k
aewmr[kwb f ;l ? Edik if &H J t
h vSuykd g zsuq f ;D aewmyJ? b,fvv kd /J yJvw kd myg? ckawmh trdu _ yf aHk wmh oGm;ypfyg&J @/ ajr}u;D ay: oGef
'DEikd if u
H vlawG[m trdu _ u f kd ypfcsio f vdyk pfae=uovm;? 'D csxm;cJah wmh vmusK;H wJv h l 'kurQ sm;wmayg?h b,forl jS rifwm
ae&mrSm trdu _ rf ypf&vdk h ajym,l&wJt h xdyv J m;? '%faiGe@J rSr[kwb f q J jkd yD; xm;cJw h m[m ud, k ufh , kd u f , kd f wefz;kd rxm;
awmif ajcmufveS f &h ovm;?aoaocsmcsmawG;av/ &Supf &m jcif;bJ? *syefvrl sK;d xJuyJ wpfa,muf}uKHz;l ygao;w,f? tJ'D
aumif;avyJ? Edik if }H u;D om; yDow,fqw kd m 'grsK;d rvky&f bl;vd@k wke;f u oefvsiw f wH m;}u;D ay: vrf;av#mufvkd &h ygao;w,f?
em;vnf+yD;om;jzpf&r,f? 'gavmufukd ajymaep&mrvdb k ;l (ck aemufyikd ;f vrf;rav#muf&bl;qdv k m;) tJ'w D ek ;f u tJ'*D syef
ayg?h pnf;urf;udk b,fae&mupjy;D oif&rvJ? vljzpfuwnf; trsK;d orD;av;udk vku d yf kd &h if; wHwm;ay:uae jrpf&c_ if;udk
uvdk h ajym&rSmygy?J uav;b0uwnf;u pnf;urf;awGukd =unh=f uwm? twlygvmwJh wlav;u pD;u&ufaomuf&if;/
em;vnf+yD; vdu k ef mcsiw f phJ wd f arG;ay;&r,f? vdu k ef mcsiw f hJ pD;u&ufjymudk wHwm;ay:uaejrpfxcJ gcsvu kd w f m/ bmajym
tavhtxysK;d axmifay;&r,f? cufwmu vlawGu “ta&; aumif;rvJ *syeftrsK;d orD;av;u ysmysmovJeJ w h al v;udk
,lc&H rSm”udo k m a=umuf=uwm? b,forl S rjrifb;l qd&k if ajymw,f? “jrpfa&udb k mvdk n h pfErG ;f atmifvyk w f mvJ”wJ?h
azmufzsucf siw f ,f? azmufzsuv f u dk &f wmudk bmrSrjzpfb;l udk,fwdk hjzihfowdawmifrxm;rdbl;/ 'Davmuftao;tzJG
vd@k ,q l w,f? 'ga=umihv f nf; wdu k t f jrih}f uD;awGay:u t av;utp pnf;urf;vku d ef mjcif;[m/}uD;rm;wJu h pd aP wGukd
rdu
_ af wGypfcsv@kd aemufaz;vrf;=um;awG ydwq f kd eh aH pmfaewm? vnf; atmifjrifjzpfxGef;apEdkifw,fqdkwm rarhoihfygbl;?
49
trSwfpOf-87 arv-6-2008
ta&;}uD;wmu wpfOD;csif; vkdufem=uzdk@yg? ol rsm;u rSww f ikd af wG[m um;awGtwGuyf g? rdik (f 30)xufyrkd armif;&?
ta&;,l o nf j zpf a p/ r,l o nf j zpf a p ud k , h f [ mud k , f (48)uDvx kd uf ydrk armif;&vdk h pnf;urf;owfrw S w
f mygy?J cke
vdu k ef maezdk yh ?J ta&;,lwmvnf; aumif;ygw,f? ud, k q f &kd if wku d w f u hJ m;[m t&deS jf yif;vGe;f vdk h rxde;f Ekid jf zpfwm? ckawmh
ckxd tdr=f urf;jyifay:rSm trdu _ }f uD;}uD;rajymeJ /h puULpav;/ tzd;k wefwhJ pma&;q&mwpfO;D 'kujQ zpf&+y?D aemufqufwGJ qd;k
o=um;vk;H cGu H av; usaewmawmif tusrcHygb;l ? aumuf usK;d awGtrsm;}u;D &dOS ;D r,f? wu,fvkd o h m 'Dum;armif;ol[m
odr;f ygw,f? 'gu tusijfh zpfaewmyg? i,fi,fuwnf;u pnf;urf;vdu k ef mcJ&h if bmjy\emrSjzpfrmS r[kwb f ;l ? um;
pnf;urf;}u;D wJh ausmif;tkyq f &mr}u;D eJ ah ecJ&h vdk h q&mr}u;D awGrmS (vdik ;f um;awGrmS )‘oiho f m;orD;ZeD;wd@k u oifjyeft
pnf;urf;awGudk ckxdrzsufrdawmhygbl;? tJ'Dq&mr}uD;eJ@ vmudk apmihaf e=uonf’vdk u h m;armif;ol rsupf ad &S@em;rSm pm
tv,fwef;/ txufwef;ausmif;olb0rSmwifru/ ud, k w f idk f uyfxm;wmawGvnf;&dSw,f? um;armif;olawG[m c&D;
q&mrjzpfawmhvnf; 'Dq&mr}u;D vufatmufrmS yJ tr_xrf; onfawGtwGuf pdwrf ylb;l xm;/ rdom;pkuakd wmh owd&ygv@kd
cJ&h awmh/ pnf;urf;acgu&f ;kd usK;d aeawmhwmygy?J rarhEikd w f m owday;xm;&wmav? 'Dvkd pnf;urf;rvdu k ef mwJu h pd aP wGu/
av;wck jyefajymcsiw f ,f? q&mrqdak yr,hf ud, k tf v,fwef; trdu _ rf ypf&qdw k hJ ae&mrSm rypfbaJ ewwfatmif tavh
jy q&mrjzpfawmh touf 13 ESpyf &J aSd o;wmud;k ? uav;pdwf tusihf&dScJhwJhvlrsKd;rSmr&dSygbl;? 'ga=umihf pnf;urf;qdkwm
eJ qh ;kd csiaf o;wmayg?h w&ufrmS ud, k &hf J ph moifcsed f aemufq;Hk tao;qk;H utp vdu k ef m&r,fv@kd qw kd myg? tao;tzJG udpP
tcsed u f ud, k &fh @J tm;vyfcsed f jzpfaew,f? 'Dawmh ud, k u f av;qd+k yD; *&krpdu k w f m[m }uD;rm;wJq h ;Hk &H;_ r_ukd OD;wnfap
ausmif; apm+yD;jyefcsiw f mayg?h pmoifp&mvnf; r&daS wmhb;l Edik af =umif; yk0H wWKawG trsm;}uD;zwfz;l ygw,f? rD;ylwu kd &f if;
[kwv f m;? q&mr}u;D udv k nf; a=umuf&ao;wmrdk h ausmif; wae&m xoGm;vdk h rD;uír;f &wm/ tdru f akd omh rcwfrv d @kd olc;kd
a&S v h rf;urxGub f /J ab;vrf;u xGuv f u kd w f ,f? pufb;D 0ifc&H wm/ aq;ykvif;udk wHqyd rf uyfxm;vdk h uav;u,l
av;eJ ah yg?h tawmfav;vnf; oGm;rda&m aemufupufb;D aomufrad wmh uav;tqdyo f ih&f wm pojzihf pnf;eJ u h rf;eJ@
bJvfoH=um;&w,f? aemufu pufbD;rDvmw,f? [if aexkid w f hJ tavhtusiefh nf;yg;vdk h qk;H &HI;epfem&wmawG t
ausmif;tulaumifav;ygvm;? olu rsuEf mS ysuyf suef J q h &m rsm;}u;D ygy?J vufonf;!Syf b,fxm;rdreS ;f rodwmrsK;d u bmrS
rudq k &mr}u;D jyefac:cdik ;f w,f? jyefvu dk cf yhJ gw?hJ &Suv f u dk w f m ta&;r}u;D ayr,h/f tdraf omhb,fxm;rdreS ;f rodvkd h tdrx f 0J if
rajymygeJ ah wmh? jyefvu dk of mG ;awmh tqlvnf;cH&w,f? ud, k f r&wJh tjzpfrsK;d u pdwyf supf &maumif;ovd/k pOf;pm;=unh&f if
u q&mrvkyaf e+y;D pnf;urf;azmufzsuaf e&if wynhaf wGukd &Supf &mvnf;aumif;ygw,f? ud, k t fh pfrwpfa,muf[m ol@
b,fvq kd ;Hk rrSmvJw?hJ woufpmrSwv f u kd &f awmhw,f? 'D AD&akd omh tESpaf v;q,f=u+yD? wcgrrS aysmufb;l vd@k *k%, f l
awmh ta&;,lwJhtydkif;uvnf; ckeq&mr}uD;vdk xdxd ajymavh&w Sd ,f? 'g[m *k%, f pl &mygy?J tJovdk pnf;xm;Edik f
a&mufa&muf ta&;,lwmaumif;ygw,f? ajymrSo/d xdreS m wJt h wGuf wjcm;udpaP wGrmS vnf;pnf;&do S mG ;w,f? 'DtajccH
qdo k vdek matmifvnf;vkyo f ihyf gw,f? odr}f uD;aps;em;rSm a=umihf ol[m atmifjrifwv hJ jl zpfcw hJ ,f? oljzpfcsiw f mawG
vrf;jzwfu;l wJu h pd q P &kd if zrf;wJt h csed yf aJ &Smif=u+yD;/ zrf;wJh &mE_e;f tawmfrsm;rsm;jzpfw,f? olrsm;a=umihf rjzpfwmom
vlr&d&S ifu;l ae=ujyefa&m? enf;enf;yJ vSr;f wJh rsO;f =um;qD &drS ,f/ ola=umihf rjzpfwmr&db S ;l ? atmifjrifzkd ah vhusiw fh h J
a&mufatmifomG ;&rSm bmrsm; 0efav;ae=uovJ? vrf;ab; txJrmS tcsed u f kd pnf;urf;eJ ah exdik jf cif;[mvnf; ta&;ygvS
rSm aps;ra&mif;&qd+k y;D (tcsed o f wfrw S +f y;D )cGijfh yKw,f? cGijhf yKcsed f ygw,f? b,ft&G,yf jJ zpfjzpf ‘Time Table’ eJ@ aewwf&if
rSma&mif;+y;D / usew f thJ csed rf mS vnf; a&mif;=ujyefawmh zrf;=u/ taumif;qk;H ygy?J ud, k qf x
GJ m;wJh tcsed pf m&if;udk ud, k v f u dk f
ajy;=ueJ jh rif&wm pdwrf csr;f ajrph &m}u;D yJ? ESpaf wGvnf;=umcJh emjcif;jzihf ud, k &fh nfreS ;f csuaf wGtm;vk;H +yD;jynhpf yHk gvrd rhf ,f?
+y?D 'Dzrf;=u/ ajy;=uwJu h pd u P r&d;k Edik jf zpfaeqJ? pma&;q&mw b0rSmbmpmar;yJrG rS usz;l bl;vdk h 0ihºf um;pGm ajymEdik w f v hJ [ l m
a,muf um;wdu k rf j_ zpfvkd /h aygiu f sK;d oGm;w,f? (3)ae&m pnf;urf;vdu k ef mwJh vljzpfw,fqw kd m aocsmygw,f? rdrd
awmifusK;d wmwJ?h olp;D wJh ‘=um;um;’[dik ;f vyfu uGew f ifem ud, k rf rd rd nmwrf;ta&;,ljcif;jzihf pnf;urf;vdu k ef m=unhf
ud0k ifwu dk wf mwJ?h uGew f ifemqdw k m t}u;D }u;D / 'gu0kd ifwu kd f prf;ygvkd w h u kd w f eG ;f yg&ap?
p&mvm;/ um;udk b&dwrf zrf;Edik af vmufatmif/ b,favmuf
E_e;f armif;aeovJ? vrf;ab;awGrmS (30)(48)qdw k hJ owday;
a&$ual rESi;f
50
trSwfpOf-87 arv-6-2008

51
trSwfpOf-87 arv-6-2008

52

You might also like