6.

Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

KAZIK TAIMA KAPASTESNN K YNL STATK

YKLEME DENEYLER LE BELRLENMES
DETERMINATION OF PILE CAPACITY BY BIDIRECTIONAL STATIC
LOADING TEST
Onur YANKI1

Recep YSAN 2

ABSTRACT
Several methods are available for determining the bearing capacity of piles. These are the
capacity calculations made with static pile formulas considering the engineering properties
of soil, pile load tests which are applied in the field and the numerical analysis performed by
the finite elements method. Under superstructure loading, bi-directional static pile loading
test made with Osterberg load cell preferred. Bi-directional static loading test allow to
measure skin friction resistance and end bearing respectively. In this study, to be determined
pile behavior and bearing capacity, the conventional pile loading and bi-directional static
pile loading test results made with Osterberg load cell and the numerical analysis results
made with the finite elements method were compared. Pile and barrette foundation design is
evaluated to consider the displacement and mobilizing skin friction values that obtained by
the field test and numerical analysis results.
Keywords: Pile foundations, Bi-directional static loading, Finite element method analysis.

ZET
Kazklarn tama kapasitesi, geoteknik incelemeler sonucunda elde edilen veriler dikkate
alnarak kullanlan statik kazk formlleri, sahada gerekletirilen kazk ykleme deneyleri
ve nmerik analizler yardmyla belirlenebilmektedir. Yksek servis yk altnda yerinde
kazk davrannn ve kapasitesinin belirlenmesi iin Osterberg yk hcresi (O-cell) ile iki
ynl statik ykleme deneyi tercih edilmektedir. ki ynl statik ykleme deneyi kazn u
ve evre srtnme direncinin ayr ayr llmesine imkn salamaktadr. Bu alma
kapsamnda, kazk davran ve tama kapasitesinin belirlenmesi amacyla geleneksel kazk
ykleme ve Osterberg yk hcresi ile gerekletirilen iki ynl statik kazk ykleme
deneylerinin sonular ve sonlu elemanlar yntemi ile yaplan nmerik analiz sonular
karlatrlmtr. Arazi deneyleri ve nmerik analizler sonucu elde edilen deplasman ve
mobilize olan evre srtnme direnci deerleri dikkate alnarak yaplm olan temel tasarm
geoteknik mhendislii asndan deerlendirilmitir.
Anahtar Kelimeler: Kazkl temeller, ki ynl statik ykleme, Sonlu elemanlar analizi.

1
2

naat Y. Mh., T Fen Bilimleri Enstits, naat Mh. Anabilim Dal, Maslak, stanbul. onur.yanki@itu.edu.tr
Prof. Dr., T naat Fakltesi, naat Mh. Bl., Geoteknik Mhendislii, Maslak, stanbul. iyisan@itu.edu.tr

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

1.GR
Derin temel uygulamalarnda, lkemizde ve dnyada genelde olarak betonarme kazklar ve
kazklarn zel formasyonu olan baretler kullanlmaktadr. Mhendisliin her alannda
olduu gibi, geoteknik mhendsiliinde de kazkl temel sistemlerin tasarmnda maliyetgvenlik analizi yaplmas gerekmektedir. Bu kapsamda, st yap yklerinin kazklar ile
tanamamas ya da kazk tasarmnn ekonomik olmamas ve kazk imalat iin gerekli
tehizatn yetersiz olmas sebebiyle, fore kazklara alternatif olarak dikdrtgen kesitli baret
temeller kullanlmaktadr. Baret temeller geometrisine bal olarak fore kazklara gre daha
fazla evre srtnmesine ve dolaysyla daha fazla tama kapasitesine sahiptirler [1].
Gvenlik faktrleri dikkate alnarak, arazi incelemeleri ve laboratuvar deneyleri sonucunda
statik kazk formlleri ile kapasitesi hesaplanan kazklarn saha koullarnda davrannn
incelenmesi temel sisteminin gvenlii iin nem arz etmektedir. Bu sebeple tasarmn
desteklenmesi iin tam lekli kazk ykleme deneyleri gerekli olmaktadr. Test yk,
zaman ve ekonomi koullar gz nnde bulundurulduunda; iki ynl statik ykleme
deneyi geleneksel ykleme deneyine gre daha stn olup, kazn u ve evre srtnme
direncinin ayr ayr ve daha net olarak gzlemlenmesine olanak salamaktadr [2,3]. Kazk
ve kazk gruplarnn kapasitesinin belirlenmesinde, statik kazk formlleri ile yaplan
hesaplar ve kazk ykleme deneyinden elde edilen yk-oturma verileri tek balarna
tasarmda etkin zm olarak grlmemektedir. Statik analizler, arazide gerekletirilen
kazk ykleme deneyi ve imalat kalite gzlemlerine ek olarak sonlu elemanlar yntemi
kullanlarak yaplan numerik analizlerle tasarmn gvenlii irdelenerek gerekli kazk
optimizasyonu salanabilmektedir. Kazk eleman ve zemin iin seilen modelin uygunluu
analiz sonularnn doru ekilde deerlendirilmesinde etkilidir. Kazk elemannn gml
kazk eleman olarak tanmlanmas kazn u ve evre srtnme direncinin detayl olarak
gzlenmesine olanak salamaktadr.
Bu almada, kapasite hesaplar yaplan kazk ve baret temelin yk altnda oluan teorik
deplasman deerleri ile sahada Oseterberg yk hcresi kullanlarak yaplan iki ynl statik
ykleme deneyinden elde edilen mobilize srtnme direnci ve deplasman deerleri ile
numerik analizlerle elde edilen srtnme direnci ve deplasman deerleri karlatrlmtr.
Ayrca sahada gerekletirilen deneyler sonucunda kazk ve barette gzlenen deplasman ve
kazk gvdesi boyunca mobilize olan evre srtnme direnci deerleri ile numerik analizler
sonucunda elde edilen deplasman ve mobilize srtnme direncine etki eden faktrler
irdelenmitir. Bu kapsamda, iki ynl statik ykleme ve geleneksel kazk ykleme deneyinin
gerekletirilidii kazk ve baret, arazi incelemeleri sonucunda elde edilen zemin
parametreleri dikkate alnarak sonlu elemanlar yntemi ile modellenmi, sahada yaplan
deneyler sonucunda elde edilen deplasaman deerleri gz nnde bulundurularak numerik
analizler srasnda be adet parametrik yaklam yaplarak kazk ve baret iin seilen modelin
uygunluu kontrol edilmitir. Saha koullar ve parametrik yaklamlarla yaplan nmerik
analizlerin kazk ve baret kapasitesinin deerlendirilmesindeki etkisine yer verilmitir.

2.KAZIKLARIN DEY YK TAIMA KAPASTES

Kaza etkiyen eksenel yk, kazk evresi ve zemin arasndaki srtnme kuvveti ile kazk
ucunda oluan kuvvetlerin toplam tarafndan karlanmaktadr. Kazn st yapdan gelen
ykleri yeteri kadar gvenlikle tayabilmesi iin belirli bir miktarda yer deitirmesiyle
birlikte adhezyon etkisi srtnme direncine etki etmekte ve bu iki etken kazn evre
srtnmesini oluturmaktadr. Bunun yan sra ykn kazn alt ucuna iletilmesiyle birlikte,
oluan reaksiyon kuvveti de u direncini oluturmaktadr [4,5,6]. Bir kazn tama

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

kapasitesi statik hesaplar, arazide gerekletirilen kazk ykleme deneyleri ve sonlu

elemanlar yntemiyle gerekletirilen nmerik analizlerle belirlenebilmektedir.
Kazk imalat yntemleri ve saha koullar dey yk tama kapasitesini dorudan
etkilemekte olup statik hesaplara ve modellemeye dayal analizler tamamen gvenli sonular
vermemektedir. Bu sebeple, arazi deneyleri sonucunda edilen zeminlerin mhendislik
paremetreleri ve kazk imalatnda kullanlan malzeme cinsi dikkate alnarak, statik kazk
formlleri yardmyla yksek gvenlik faktrleri kullanlarak yaplan nihai kapasite
hesabnn saha koullarnda kontrol iin arazide geleneksel kazk ykleme ve Osterberg
yk hcresi ile iki ynl statik ykleme deneyi yaplmaktadr. Kazk ykleme deneyleri
yardmyla kazn nihai tama kapasitesi, yk-deplasman ilikisi ve yapsal btnl
belirlenebilmektedir.
2.1. Statik Hesaplarla Kapasite Hesab
Eksenel ykl tekil kazklar iin tama kapasitesi, evre srtnmesi ve u direncinin
toplanmas ile aadaki eitlikle elde edilmektedir.
Qu=Qs +Qp =fs As + qp Ap

(1)

Eitlikte Qu nihai kazk tama kapasitesi, Qs evre srtnmesi, Qp u direnci, fs birim

srtnme direnci, As zeminle temas eden kazk evre alan, qp birim u direnci, Ap zeminle
temas eden kazk en kesit alan olmaktadr. Kohezyonlu zeminlerde imal edilecek temel
yaplarnn kapasite hesabnda drenajsz kayma direnci cu kullanlmaktadr. Bu durumda;
Qu=Nc cu Ap + cu As

(2)

bants ile kazklarn tama gc hesaplanabilmektedir. Bantdaki Nc tama gc

faktrn, adhezyon katsaysn gstermektedir [4,7].
2.2. ki Ynl Statik Ykleme Deneyi
Geleneksel kazk ykleme deneyi, uygulanacak test yknn bymesine paralel olarak
gerekli deney dzenei kurulumu, zaman ve maliyet asndan snrlaycdr [2]. Bu sebeple
Osterberg yk hcresi (O-cell) yardmyla iki ynl statik ykleme deneyi tercih
edilmektedir. Deney, Osterberg tarafndan tasarlanan yk hcresi ve deney ekipmanlarnn
kazk ya da baret donats ile birlikte kuyu ierisine indirilerek betonlanmas ve ardndan
yeterli beton dayanmna ulalmasyla birlikte kazn belirlli bir sre ierisinde iki ynl
olarak yklenmesiyle gerekletirilmektedir. ki ynl alan yk hcreleri yardmyla kazk
alt ve st paras eit miktarda yklenmi olmaktadr. Kazk kapasitesinin belirlenmesi
srasnda yk hcrelerinin uygulad ykn iki kat kaza etkiyen yk vermektedir [3].
ki ynl statik kazk ykleme deneyi ASTM D-1143 standardna uygun ekilde
gerekletirilmektedir. Ampirik bantlar ve statik kazk formlleri kullanarak yaplan
kapasite hesab sonrasnda kil zeminlerde imal edilecek kazk ya da barette maksimum evre
srtnme direncini elde etmek amacyla yk hcresi, kazk alt kotuna ya da alt kotuna yakn
blgeye yerletirilmektedir. Kazk gvdesine yerletirilen yk hcresi, kaz iki paraya
ayrarak evre srtnme direnci ve u direncinin ayr ayr ve net olarak gzlenmesine olanak
salamaktadr [2,3].
ki ynl statik ykleme deney ekipmanlarn ekil 1de kazk kesitinde yer alan, yk
hcresi, kazk gvdesi boyunca yk altnda oluacak gerilmeleri lmek amacyla kullanlan
gerilme lerler, ubuk uzama lerler ve yk hcresinin almn gsteren lineer titreim

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

telli yerdeitirme lerler ve hidrolik pompa oluturmaktadr. Deney dzeneinin kazk

ierisinde olmas, deplasmanlarn ve gerilmelerin elektronik olarak gzlenmesi deneyi
gvenli klmaktadr. Deney srasnda yk hcresinin iki ynl olarak almasyla birlikte
kazk alt ve st parasnda ayr ayr yk-deplasman erisi elde edilmektedir. ki ynl statik
ykleme deney erileri evre ve u direncinin mobilize olmasna bal olarak ekstropolasyon
yntemleri ve kabuller iermektedir. Kazk gvdesinde mobilize olan evre srtnmesideplasman erisi yardmyla kazk alt ve st parasnda elde edilen deplasman deerini veren
yk deerinin toplam ile stten ykleme durumundaki yk-deplasman erisi elde
edilmektedir.

ekil 1. Osterberg Yk Hcresi le ki Ynl Statik Ykleme Deneyi

3. ARAZ UYGULAMALARI
Arazi uygulamalar kapsamnda, bir proje sahasnda ayn zemin koullarnda yap yklerine
bal olarak tasarm yaplp imal edilmi baret ve fore kazklar zerinde geleneksel ve iki
ynl ykleme deneyleri yaplm ve sonular verilmitir. Sahada 3 bodrum kata sahip
toplam 28 ve 40 kattan oluan ofis ve konut yaplmas planlanmtr. naat sahasnda
nceden yaplm geoteknik incelemeler sonucunda elde edilmi zemin modeli ekil 2de
verilmitir. Zemin kesitinde stte kalnl 2.0~3.0 m arasnda deien kontrolsz dolgu
altnda kvam derinlikle yumuaktan ok katya kadar deien siltli kil tabakalar yer
almaktadr. Yeralt su seviyesi yzeyden yaklak 2.5 m derinlikte llmtr.
Proje kapsamnda ok katl yaplardan gelen ykler, deprem etkisi ve izin verilen oturma
snr deerleri dikkate alnarak yaplan temel tasarmnda, konut binas altnda gerilmelere
bal olarak farkl boylarda, boyutlar 80 cm x 280 cm olan baretler, ofis yaps altnda ise
80 cm apnda fore kazklar tercih edilmitir.
Statik kazk formlleri yardmyla yaplan kapasite hesaplarnda 63 m boyundaki baretin
gvenilir tama gc 20000 kN, 52 m boyundaki fore kazn tama gc 4500 kN olarak

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

0.00 m
-2.00 m

Kontrolsz DOLGU

Yumuak KL (CL)
-11.00 m
Orta Kat Siltli KL (CL)

SPT-N=4, cu=30 kPa,

n=19 kN/m3
SPT-N=15
cu=100 kPa
n=20 kN/m3

-26.00 m

Kat Siltli KL (CL)

SPT-N=25
cu=160 kPa
n=20 kN/m3

-53.00 m
Orta Kat Siltli KL (CL)
-60.00 m
ok Kat Siltli KL (CL)
-70.00 m

SPT-N=15, cu=100 kPa,

n=20 kN/m3
SPT-N=38
cu=260 kPa
n=21 kN/m3

hesaplanmtr. Baret ve fore kazklarn arazide tama kapasitesinin belirlenmesi amacyla

test kazklar ve baret zerinde geleneksel kazk ykleme deneyi ve iki ynl statik ykleme
deneyi gerekletirilmitir.

ekil 2. dealize Zemin Kesiti.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

3.1. Baret Temelde ki Ynl Statik Ykleme Deneyi

Yaklak -17.0 m kotundan balayarak imal edilmi olan baret zerinde -56.0 m kotuna
yerletirilen yk hcresi yardmyla kazk kapasitesisnin 2.6 katna kadar yklenerek
gerekletirilen iki ynl statik ykleme deneyi sonucunda elde edilen yk-deplasman erisi
ekil 3te verilmitir. Yaplan lmlerde test yknde yk hcresinin st ksmnda 2.7 mm,
yk hcresinin hemen altnda 2.1 mm deplasman olumutur. Baret st kotunun deplasman
ise 0.5 mm olarak gzlenmitir.

ekil 3. Baret temelde iki ynl statik ykleme deneyi yk-deplasman grafii
3.2. Fore Kazkta ki Ynl Statik ve Geleneksel Ykleme Deneyi
Yaklak -17.0 m kotundan itibaren imal edilen fore kazk zerinde -47.0 m kotuna
yerletirilen yk hcresi yardmyla kazk kapasitesisnin 2 katna kadar yklenerek
gerekletirilmesi planlanm ancak yaklak 4000 kN yk altnda oturmalarn snr deeri
amas sebebiyle sonlandrlmtr. Deney sonucunda elde edilen yk-deplasman erisi
ekil 4te verilmitir. Yaplan lmlerde test yknde yk hcresinin st ksmnda
gzlenen deplasman deeri 3.4 mm, yk hcresinin hemen altnda gzlenen deplasman
deeri 147.6 mm olarak kaydedilmitir.
Fore Kazk ki Ynl Statik Ykleme Deneyi
20
0

Deplasman (mm)

-20
-40
-60
-80
-100
O-cell test, Yk hcresi st kazk deplasman

-120

O-cell test, Yk hcresi alt kazk deplasman

-140
-160
0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

5.0

O-cell Yk (MN)

ekil 4. Fore Kazk ki Ynl Statik Statik Ykleme Deneyi Yk-Deplasman Erisi

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Yaklak -12.0 m kotundan balayarak -60.0 m kotuna kadar imal edilmi fore kazk zerinde
kazk kapasitesinin 2 katna kadar yklenerek gerekletirilen geleneksel kazk ykleme
deneyi sonucunda elde edilen yk-deplasman erisi ise ekil 5te verilmitir. Deney
sonucunda test yknde gzlenen kazk deplasman 7.3 mmdir.
Fore Kazk, Geleneksel Kazk Ykleme Deneyi

Yk (MN)
4
5

Deplasman (mm)

0,0
2,5
5,0
7,5
10,0

ekil 5. Fore kazk geleneksel kazk ykleme deneyi yk-deplasman eirisi

4. SAYISAL ANALZLER
Arazide kazk ve baret kapasitesinin belirlenmesi amacyla gerekletirilen statik ykleme
deneylerinin, kapasite hesaplarnda kullanlan zemin zellikleri dikkate alnarak sonlu
elemanlar yntemini ile iki boyutlu (2D) nmerik analizleri gerekletirilmitir. Baret ve
kazk ykleme deneyleri dikkate alnarak gerekletirilen nmerik analizlerde zemin
tabakalarnn drenajsz kayma mukavemeti ve elastisite modl deerleri iin literatrde yer
alan [4,6,8] neriler kullanlarak 5 farkl yaklamla (SEM-1~5) analizler
gerekletirilmitir. Nmerik analiz sonularnn modelden etkilenmemesi iin iki boyutlu
model snrlar x ekseni boyunca 400 m, y ekseni boyunca 200 m olarak belirlenmitir.
Arazide gerekletirilen iki ynl statik ykleme deneyinin baret kapasitesi hesabnda
kullanlan zemin kesitine ait model kullanlarak 5 farkl yaklama gre yaplan analizlerin
sonular Tablo 1de verilmitir.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Tablo 1. Sonlu elemanlar metodu ile yaplan nmerik analiz sonular

SEM-1
ref

Kot (m - m)

Tabaka Ad cu (kPa)

(-11.00) - (-26.00) Orta Kat Kil

(-26.00) - (-53.00)
Kat Kil
(-53.00) - (-60.00) Orta Kat Kil
(-60.00) - (-200.00)
Sert Kil

100
160
100
250

E50
(kN/m2)
40.000
64.000
40.000
100.000
SEM-2
ref

Kot (m - m)

Tabaka Ad cu (kPa)

(-11.00) - (-26.00) Orta Kat Kil

(-26.00) - (-53.00)
Kat Kil
(-53.00) - (-60.00) Orta Kat Kil
(-60.00) - (-200.00)
Sert Kil

100
160
100
250

E50
(kN/m2)
60.000
96.000
60.000
150.000
SEM-3
ref

Kot (m - m)

Tabaka Ad cu (kPa)

(-11.00) - (-26.00) Orta Kat Kil

(-26.00) - (-53.00)
Kat Kil
(-53.00) - (-60.00) Orta Kat Kil
(-60.00) - (-200.00)
Sert Kil

160
225
100
270

E50
(kN/m2)
64.000
90.000
40.000
108.000
SEM-4
ref

Kot (m - m)

Tabaka Ad cu (kPa)

(-11.00) - (-26.00) Orta Kat Kil

(-26.00) - (-53.00)
Kat Kil
(-53.00) - (-60.00) Orta Kat Kil
(-60.00) - (-200.00)
Sert Kil

160
225
100
270

E50
(kN/m2)
96.000
135.000
60.000
162.000
SEM-5
ref

Kot (m - m)

Tabaka Ad cu (kPa)

(-11.00) - (-26.00) Orta Kat Kil

(-26.00) - (-53.00)
Kat Kil
(-53.00) - (-60.00) Orta Kat Kil
(-60.00) - (-200.00)
Sert Kil

160
225
100
270

E50
(kN/m2)
240.000
337.500
150.000
405.000

ref

Eur
(kN/m2)
120.000
192.000
120.000
300.000
ref

Eur
(kN/m2)
180.000
288.000
180.000
450.000
ref

Eur
(kN/m2)
192.000
270.000
120.000
324.000
ref

Eur
(kN/m2)
288.000
405.000
180.000
486.000
ref

(kN/m )
19
20
19
21

(kN/m )
19
20
19
21

(kN/m )
19
20
19
21

(kN/m )
19
20
19
21

Eur
3
(kN/m2) (kN/m )
720.000
19
1.012.500
20
450.000
19
1.215.000
21

Deplasman (mm)
O-cell O-cell Baret
st
alt
st
81.60

52.70

79.80

Deplasman (mm)
O-cell O-cell Baret
st
alt
st
54.86

35.50

53.06

Deplasman (mm)
O-cell O-cell Baret
st
alt
st
53.48

47.90

52.95

Deplasman (mm)
O-cell O-cell Baret
st
alt
st
37.00

32.30

35.16

Deplasman (mm)
O-cell O-cell Baret
st
alt
st
17.10

17.15

15.20

Analizlerde kazk ve baret eleman gml kazk eleman olarak tanmlanmtr. Gml
kazk eleman ile yaplan modelleme kazn eksenel rijitliinin girilmesine, kazk gvdesi
boyunca oluan srtnme direncinin belirlenmesine, baret ve kazn dzlem dna doru
gerek aralnda tanmlanmasna olanak salamaktadr [8]. Analizlerde kil zeminler
pekleen zemin (Hardening Soil HS) modeli olarak tanmlanarak, gerilme izi ve gerilme
izinin zemin davran ve zemin rijitliindeki etkisi dikkate alnmtr. Analizler sonucunda
elde edilen baret alt paras deplasman deerleri 52.50 mm ile 17.15 mm arasnda, baret st
paras deplasman ise 81.60 mm ile 17.10 mm arasnda deimekte olup sahada
gerekletirilen deneyden fazla elde edilmitir. Deney srasnda baret gvdesinde belirli
kotlarda tanmlanan gerilme lerler (G), nmerik analizler srasnda da Plaxis 2D
tarafndan incelemeye imkn veren 10 noktada tanmlanp elde edilen deerler ekil 6da
verilmitir. Bu tablodan da grlecei zere yk hcresine yakn olan G-5 ve G-6
seviyesinde evre srtnme direnci servis yknn 2 katnda tamamen mobilize olmutur.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Sahada yk hcresine yakn seviyede yer alan gerilme lerlerden elde edilen mobilize
srtnme direnci deerleri 985 kPa~1331 kPa arasnda deerler almtr.
Mobilize Srtnme Direnci (kPa)
0

100

200

300

-10
-20

G-1

G-2

-30

G-3

Kot (m)

-40

G-4

-50
-60

SEM-2

-70
-80

G-5

SEM-1

SEM-3
SEM-4
SEM-5

G-6

G-7
G-8
G-9
G-10

-90

ekil 6. Saysal Analizler Sonucunda Test Yknde Baret Gvdesinde Mobilize Olan
evre Srtnme Direnci Deerleri
Fore kazk zerinde gerekletirilen iki ynl statik ykleme deneyi nmerik analizleri
sonucunda elde edilen kazk alt paras deplasman deeri 18.85 mm ile 4.18 mm arasnda,
kazk st paras deplasman ise 26.50 mm ile 5.00 mm arasnda deimekte olup sahada
gerekletirilen deneyden fazla elde edilmitir. Deneye e deer kotlarda tanmlanan
noktalarda test yknde llen mobilize srtnme direnci deerleri ekil 7de verilmitir.
Yk hcresine yakn olan G-9 ve G-8 seviyesinde evre srtnme direnci servis yknn
2 katnda tamamen mobilize olmamtr. Sahada yk hcresine yakn seviyede yer alan
gerilme lerlerden elde edilen mobilize srtnme direnci deerleri 90~160 kPadr.

evre Srtnme Direnci

(kPa)

250

G-16
G-15

200

G-13
G-11

150

G-9

100

G-8
G-6

50

G-5

G-3

3
4
Saysal Analiz (SEM)

G-1

ekil 7. Fore Kazk ki Ynl Statik Ykleme Deneyi Test Yknde Mobilize Olan
Srtnme Direnci Deerleri

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Fore kazk zerinde gerekletirilen geleneksel kazk ykleme deneyi nmerik analizleri
sonucunda elde edilen kazk alt kotu deplasman 80.50 mm ile 15.16 mm arasnda, baret st
paras deplasman ise 91.60 mm ile 24.57 mm arasnda deimekte olup sahada
gerekletirilen deneyden fazla elde edilmitir. Kazk st kotuna yakn olan G-10
seviyesinde evre srtnme direnci servis yknn 2 katnda tamamen mobilize olmutur.
Sahada yk hcresine yakn seviyede yer alan gerilme lerden elde edilen mobilize
srtnme direnci deerleri 100 kPadr.

4.SONULAR
Sahada gerekletirilen kazk ykleme deneylerinden elde edilen deplasman deerleri, ayn
zemin parametreleri ile sonlu elemanlar yntemi ile yaplan nmerik analizler sonucu elde
edilen deplasman deerlerinden daha kk elde edilmitir. Bunun sebebi olarak kazk ve
baretin srtnme kapasitesi hesabnda kullanlan adezyon katsaysnn, analizlerde kabul
edilen deerden saha koullarnda daha fazla olduu dnlmektedir. Sahada kazk
zerinde gerekletirilen iki ynl statik ykleme (O-cell) deneyinde, test ykne ulamadan
kazk alt parasnda yk artm olmakszn deplasman art gzlenmi ve kazk alt paras
gmtr. Ancak nmerik analizlerde bu durum gzlenmemitir. Arazi deneyinde gzlenen
bu durumun sebebi kazk ucunun yeterince temizlenmemesi ve betonlama srasnda kazk
ucunda
zemin-bentonit
karmnn
dayanm
olumsuz
etkilemesi
olarak
aklanabilmektedir. malat srasnda kalite kontrolnn yeterince salanamamas, kazk
kapasitelerinin azalmasna neden olmaktadr.
Baret zerinde arazide gerekletirilen O-cell deneyi sonucunda elde edilen deplasman
deerleri nmerik analizler sonucunda elde edilen deplasman deerlerinden daha azdr. Yk
hcresinin yer ald zemin tabakasnn daha rijit davrand veya yk hcresine yakn kotta
yer alan gerilme lerlerde okunan mobilize srtnme direnci deerleri gz nnde
bulundurulduunda yk hcresinin yer ald derinlikte imalat srasnda kesitte genileme
olma olasl bu duruma neden olabilmektedir.
Geleneksel kazk ykleme deneyi sonucunda elde edilen deplasman deerleri, nmerik
analizler sonucu elde edilen deerlerin altnda kalmaktadr. Sahada elde edilen deplasman
deerlerinin nmerik analizlerden az olmasna sebep olarak kazk alt ucunda ve st kotunda
yer alan zemin tabakalarnn daha rijit davran ile aklanabilmektedir. Bu nedenle
deneylerin yaplaca blgelerde ilave sondajlarn yaplmas, sahada deney ncesi yk
hcresi yerleimi ve imalatnda ar zen gsterilmesi tavsiye edilmektedir.
Nmerik analizlerde, literatrde kil zeminlerin elastisite modl ve drenajsz kayma
mukavemeti iin nerilen deerlerin st limitleri alndnda arazi davranna yakn
davran gzlenmitir. Zemin tabakalarnn dayanm iin seilen st limit deerleri, dk
gvenlik faktr kullanarak analizlerin yapldn ifade etmektedir. Elde edilen sonularn
snr deerler ierisinde kald gz nnde bulundurulduunda zemin tabakalarnn
mhendislik parametreleri iin ortalama deerler alnarak tama gc daha doru
deerlendirilebilir. Bu sonular, hesap ve tasarm aamasnda zemin parametrelerinin doru
seilerek allmasnn ok nemli olduunu gstermektedir. Bu amala, laboratuvarda
zemin kesitinde yer alan tabakalarn zemin cinsine uygun deneyler gerekletirilerek
parametreler bulunmaldr. Nmerik analizlerde, kazk ve baret gvdesinde elde edilen
mobilize evre srtnme direnci deerleri arazide elde edilen deneylerden daha fazladr.
Analizlerde, [7] tarafndan nerilen adezyon faktr kullanlarak gml kazk eleman
srtnme kapasitesi girildii iin Rinter = 1 kabul edilmitir. Rinter rijitlik azaltma katsays
zemin ve kazk malzemesinin cinsine bal olarak 1den kk deerler alnarak dk
mobilize srtnme direnci deerleri elde edilebilir. Sonlu elemanlar metodu ile yaplan

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

analizlerde, parametrik yaklamlarla yaplan analiz saysnn arttrlmas, farkl zemin ve

malzeme modeli kullanarak analizlerin oaltlmas, analizlerin kum zeminlerde de
tekrarlanmas ile O-cell deneyi ve geleneksel kazk ykleme deneyinde gzlenen baret ve
kazk davran genellenebilir. Analizlerde sondaj loglarndan yararlanarak oluturulan
idealize zemin kesiti, sahada mevcut durumda zemin tabakalarnn dalmn tam olarak
yanstmad dnlerek deney blgesine yakn noktalarda yaplan sondajlar dikkate
alnarak yaplacak modellemeler ile saha davranna yakn deerlerin elde edilmesini
salayaca dnlmektedir.

KAYNAKLAR
[1] Lei, G., (2001), Behaivour of Excavated Rectengular Piles (barrettes) in Granitic
Saprolites, Doktora Tezi, Hong Kong niversitesi, naat Mhendislii Blm,
Hong Kong.
[2] England, M., (2003), Bi-directional Static Load Testing State of the Art. Proceedings
of the 4th International Geotechnical Seminar on Deep Foundation on Bored and
Auger Piles, 2-4 June, Ghent, Belgium.
[3] Osterberg, J. O., (1989), New device for load testing driven piles and drilled shafts
seperates friction and end-bearing. Proceedings of the International Conference on
Piling and Deep Foundations, London, Vol.1, pp. 421-427.
[4] Bowles, J. E., (1996), Foundation Analysis and Design, McGraw-Hill Company, New
York, USA.
[5] Fleming, W. G. K. ve di., (2009), Piling Engineering 3rd edition, Taylor & Francis,
London.
[6] Poulos H.G. and Davis, E.H. (1980), Pile foundation analysis and design, New York
(USA). Wiley.
[7] Tomlinson, M. J., (2004), Pile Design and Construction in Practice, E & FN Spon,
London, UK.
[8] Sluis, J.J.M., (2012), Validation of Embedded Pile Row in PLAXIS 2D, Yksek Lisans
Tezi, Delft University of Technology.