Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Načela Ekonomske Sociologije

    Uploaded by

    Ivana Špiranec
    19 views110 pages
    Knjiga o načelima ekonomske sociologije za potrebe ekonomije, sociologije i politike

    Original Title

    Načela ekonomske sociologije

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Knjiga o načelima ekonomske sociologije za potrebe ekonomije, sociologije i politike

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    19 views110 pages

    Načela Ekonomske Sociologije

    Uploaded by

    Ivana Špiranec
    Knjiga o načelima ekonomske sociologije za potrebe ekonomije, sociologije i politike

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 110
    NACELA EKONOMSKE SOCIOLOGIJE ‘Richard Swedberg ene MATE = 1. _Klasici ekonomske sociologije ONONSK® sociologja ima bogat i Sarolku tradi, koja je poéea negie m pjelazuu 20, stajea | nastavja se do danas. Od te tad sce nekoliko korisilh pojmova | ueja ~ ovo poglalie, | Me, fateh kratkoprikazai i posta wodreden perspektvu. tka Fe pojail, ekonomi sacologia dovivla je dvavrunea: 1890-1920, {i doba utemelitela sociologe (kj su se se zanimal 2a kono piso no),danas od pocetka 198th godina nadalje 2a poujesteko fork ocioloie vidi Swedberg 1987, 197; Gis Steiner 1993). Mani tbo) vatnh radova iz ekonomste sociologi,uautorsiv ekonomista kao 7 eociologa, asta jeu razdablju lamedu th dvaju venunaca, od 20; igodina do sedine SO ‘Glas tezaovoga poglals, Love kage wc, jest ova: da bismo a gradijakuckonomskusocologju.moramo ovetatianaliaekonomskih {nerest«analizom drustvenih odnosa le tare prspektive,insttcic ju shvathjve kao Konfiguracjeqsobiti interesaarustvenih odnoss, jes abo ako vane dai zakon potkrepju, Pokus eu takoder dda mnoga Kasia dela izekonomskesocologje imaju sno {edit oprinjen pojma interesauanalii ekonomi Buduti da mo) prijediog o nudnost poveivanainteresa i drustvenih ‘odnoss odstupa od postaete paradigme u ekoaomsko} socilog, u room ods kof aed treba nest reso prison pojma teresa dr [vena ton. To se moda Cini kao skretanje levnoga puta, no reba potet «open adjbkom a interes ero pomage wtumagen Zajc {3 pojam tao Korstan, Pele og prkaza sedi odjljako teri koja ‘arivam Klasiénom ekonomskom socologijom, au kojem se nave rs pris o radovima Togueviles, Marra, Weber, Durkhelma i Simmel KNelolko je stranica posteéeno dostignacima nakon Klasika pile ‘uenutne obnove ckonomskesocilogje (koja je potela 1980 godin). ‘Kijude st osobe toga razdaa Schumpeter, Polanyi Parsons. ‘Uloga interesa u drustvenoj analizi (4 srednjega wieka nadalje, rani oblit metode knju mozemo nazvati {nteresnom analizom naSiroko se primjenival ta Zapada uw drustvenin istraFvanjima (poijest te vst anaizemalojepoenata, novi Orth 1982; Hirschman 1986; Holmes 1980, Peillon 1990). Naziv interes spr je ekonomske prsode(pvinjerice,interesna stopa = kamatna stopa). Tote se mac wtakvim podrudjima kao Hoje vimsko pravo.U tej ran fant nan teres mao je ogranizeno aatenje i razims je sporeding resto utadaojim raspravama Tose promienilo kad se pojam interes poco rabtu poltickom vu. Tijekom sedamnaesoga soja interes Jepostaapomodnimpojmom,kojjeosliraolzmedu itoznacnice aber ‘obnimao makjaveisicko ponatane vladar | jednostavnoga pomagala ‘nalrajujudskoga ponatanj, Upravo je townie posta popularaimn gedointeres ne le. Govorlo se takodt o anti grupnm interes, Sao So su pravni interes, zemjoposjednich interes novéant intrest (Gunn 1968, Tijekom sedamnaestoga stlieta,osobitow sKlopu fancuske moralne Silozofije, Had popu Lt Rochefocaulda i Pascal ravi su paholskt pojamntresa el Hellon 1998). Dio slovenostkojasutatoeugradl 1 pojam interesa moze se iasrrati La Rochefoucauldom maksimons samointeres eke verse, ali droge osyetuie (1665) 195952). Uloga Jneressuljudskim djelovanjim takoder je asciiralanekoicinufiozota Iz osamnatsoga stoje¢a, pre sega Davida Humea, sto otto wag oj Raspravt oud prvi (= A Tease om Human Nature, 1739-40) ao i Ogledia (= Bay 1741), Primjrice, Hume je odbaciozamisao da su interes nekakoodredeni,jdnom zac, da su proizved Hudske Drrodei biologie "lko interes mode vada nadijudima, ak sim interes, aot svajudsa delovana, sasvim ovis o mje” (1781] 198751). 0 ‘ome se razlkoran od francskoga flozofa Helvetia, koje nest pose tyro da "nad frckim sietom upravijoja akon pokreta, kao 8 na ‘moralnim svemirom upeajaj zakon! interes” (lueano prema Hesch fan 1977.33). “To das chonomis wid kone pons interes ito ee neko colomaka i Boater Adama Soha (An Dury int the Nature fan Causes ofthe Wath of Nations 1776). U rjponnatem ade se dee ects ove sho drt mea pha polar ee seg haa prema ih vitamin Ne pa ass an sibmonmelbie alas negnerin ina o ein poco onde vinci 1761976 38-2. Kao Sto je dobro poznato, Smith je sugerituo i da pojedinatn ite resi nekako na Krai unapreduj ope! interes, kao da th vod aka “neva aka’ No iako je Smitha fascinirala poztvna wlogasamoin teresa, bio je jako svestan da pojedinca pokree i drug interes sim asic! FRONOMSEE Soc1oLogiE 7 mitre, ier,» pom tks Tre mah gs 00 Teo go sole pcos Se Sc sca, mre at cy pute ns ces tog jh sania 2872) tog kp kr see on pacnon, sata entrant on adh ges (he Tayo ara sei] 178) ne ne rca teapots mop eh sh drsrene alc vA e intel medisobno supra se poiar sk dae jing sn eee se Mee pt joe ere imees age pao nj ne Je jc gy ker shalt Racivan mist fo tea i An eed ere No pty eso ou potl pee jn economaincse epson gap ene ogi ee an earnest tone lomo eres soliton homo sonomca ox bolero nome Sm abl rod png Rey $355 Unger da spre pote ot mp prouenngs ada tents potinls aia ters conor) ‘Tie gains nts icean ale pos eam Mg TomSkon its ss pra ants se {etchant io seo eta ona dae pears ‘ont manont weleoem writenn ssi Spore pogo poner suing eres se sotiolotkipojr interesaracvio pra devetaesogs | pose idan lee, sb wie Weber mele nar {Ct gov tom ei. Zand edward eat {Sneepaye Sl cnje eit pos dene ngs om til at ja valve cma reo dre dno ratojesuall seine pls moderne Lona anos oj cane pec tres ky Webeon pata pro oct aie Reb} clo sorat tinomteesina, Oe se Panes jes pps ec soe ge etrals Br di ponlnem neva ero ko {eo ike rat meee guna ot popu ose pein nana interpolate se 91] 6 2, Prema tom itty interest pokzedu Yudsko djelovane, ali drustvena| ssstavnica (vom primers eligi) odredue kako ese te ake zat Flano de se uemert Interes! mogs biti # maternal #Sdejat (0 Jest, relgisk,poitgk i tako dalj), Sv su interes drastveni na ljedeés dv ‘nadia: [vo], st su dio drustvauhojemi je pojeinac ron [drugel, pojedinac mora voit raéuna o-deugim akterima Kada moje intrese oka atari, Primjena pojma interesa u sociolosko)analiatckonomie ima ne. koliko prednos § jedne strane, ako inerese zanemarimo, post ‘opasnost da ne shvatimo silu Koja lef u osnowt ake. To 2aito Id du na posaosvaki dan | to Sto pokrede svako pojedino privatno Po ‘duzece ponajprije je ekonomsk interes, Pojmovi mio Tavors mci ‘buhvacaneke late pojave kao interes, al svakako ne sve, Drug, Imeresi mogu pomod! objasejavanja vaio Je szabean jedan sme akeije,a.ne nei drug Dok neke alternative moga biti vo privagine kters bog negovih inteesn, druge ga mofda dopce ne interest. Dragim iecims, interest utjeeu na odluku alters, odnosno na njeeov Sléno tome, primjenom idje 0 ekonomskom interes asain nosimo dant ment, asic 04 dnamikekojs police tno Sraitene intake Interest se mog mdusobno spat me. dvaabno se poditavt | tao dale Ekonomsly interes esto popat Sebualnih interes, exo seme alt, oka pies da seo fare {ako su ptm ogy palo nto ao Ho sec tite tno pone ads drtava sarang prodajneke robe. Nspokon, * pomotu poy tres mate wspostavts iodine vera ne samo Ss brclotkom sranom judsih i, nego # okliem. Ekonomsk ingeres u Ronan ekorjenjent poten Huds oan ego) otanost oki. enako vsino kao uvodenje pon atresa w ekoomsk soco- log vedi, jst bjesvane stale prema iteema Koj danas prevadava ions) enaost koje cob duboko nescoato, Pe inaturalisiko po mar Tres ta et nel svar Prvo,ragovorsm kone interes tm it Aldred Schultz nziva“draponupanskon worn a const of the second dere, ‘aime, [et Je | analighon pojma koji su dresten! mmanstvenil Umi 2a prowtsvanjedeitvenestarnon (1953) 1976). Dragan "eta, pam snes et sna alt Drug, u otarej ih Interests se morah na rane nadine user na drupe alte dik droite struura mort uve bt diosa, Teco rai ‘x ekonomi koh pstje sama edna vet interes (ko, pth Pretpstaes, chonomsks maksimaliijucakter.porpano. sss), ‘looms soilogsloboda mote se elon na Bogut trai in tereaneanalize koa pao) iil sede dalek prodost. Prema) tradi postoje mage rate vrae tres save onogo alan nt tn Din ae vb Fret ncnotnom pure lickin mefuscbnim spojeviaa, Nepokon, w ckononsko) zanost am ttrea Katka se koi tal, 2 t se aco soca} in intresa mor begat Kad te jdnom dobro opie ralika ted socolotkogs pojans Intrrs i vente interes 0 Foo} govorigarne struja ekonomsc rot, tea oda isk de Jez ckonomk sciologeJedna od dodstsspredoost prinjenipoyma interes ba to So mogul riod djlogackonomatia, Uckonomko} ananostpojamn interes Taleo seu sti soaliejodod vremena Adama Smitha, Bode I {kad postal jedinstvena deusvenasmanoto ckonons pojm teresa ajednom s pjmoosdrtven intraeije-werjano ce i jin anova (ea lj raspravo po} interes scilog id e397 399) Klasigna ekonomska sociologija i njezine pretede Sata se da se nav ckonomsks soioloia pro put poavio 1879, 0 Jednom radutbrtanso ekonomista Jevors [1879] 1963 xvi Nazv su Pose prewzel socoiozte se mote nai udjlima Durkheimai Weberaiz ‘rudobla 1890-1920. (primjevce, scalp deonomigue, Witschafisoco lage. Tom th desea nastala je Kasia chonomska socolgis, tou takvim radovima kao so su Durkheimov O pode drustvenoga ‘ada (= Dela division davai social 1883), SimmeloeaFlacafjanovea (© Philosophie des Gls, 1900) 1~ dalek najvatnije djelo ~ Weberora Blonomija{ draitvo Ce Wirtschaft und Geelscaf,napisana med 1908 | 1920). "To So obiljetava Kasia ckonomsk sociology, kako ju ja maivam, uplvnom jesbjedece, Pro, Weber | njegovi Klege axetil sy eka pions, kao da egraduju nov vst analize, Dro, oka se ‘a temelna pitanja, primerce Kak logy ia ckonomajau drat? [Na kj se natin sociolotka analiza ckonomije sake od ekonomske? Toma treba dat | poka) da se odijert kapitalizam | shea njegow je) na drut ~'na“velku tansformacih” ~ kako Je to Polanyi roti, ‘Gledajudiunatragjasno je da poste nekoliko dea rerdobla pie 1890-1920 koja naraznenazine predoznacuj spoznaje iz ekonomske sociologje. Vagna razmisnja 'Trgovini | drugio ekonomskim po- jvama moge se mac, primjerice, Montesqeicuova dls O da Eakona (= De lesprit des lots 1748). U tom se djlu nalazipionrska Usporedbena analiza nana kako raul poiiki te2imi republke, ‘monathije despots detave) uted naekonomske pojave. Uloga rads 1 drutvu sein e tema u opus Sait Sima (1760-1825), koji je takoder pomagao u populizianj pojma industraizam (1964). Nos ‘nastavku raspralat emo samo o dvjema iénostima pile Webera, 0 Tocquevillesi Marat. Tocqueville je osobitozanimljiy, jer Je njegors liza ckonomskit pojaa, pa i njthove socioloske dimenrie bila fotovo zanemarena. Mare je gorostisns iénost «mia dvadesctogs Floljeca|uvelike fe dio tadice koja Je pomogla nadahut stvaranje skonomske soiologie, Alesis lire de Tocqueville rv prinosnikekonomsko)socolgi o koje cu ragpravljai~ Alexis Clirel de Tocqueville (1805-1859) ~ obrazovao se w pravy, | naved dio svjegaznanjao ekonomi steko je iz lstitoga studja w miadost (uglavnom, ic radova koje je napisao Jean-Baptiste Say). Posie wZvota popriina Ge mnogo nsuti 0 ekonomi iz raagovora * pits ao to su bili ohn Start Mil ¥ Nassau Senior. Tocqueville je najise ‘animala polit, no njegova je analita w praia obubvadala tayo Araitv i Eesto se dotcala ckonomslh tems. Kao Ho je reka0 Joseph Schumpeter, jedan od njgovih poklonika: Tocqueville fe “uvelike slikao ‘konomskim bojama" (1954: 820). Tocquevileov su aajva ' poled njegoveanaize chonomije: O demokraciu Ameri Democrat en Amérique, 1835-40) | Stari edi Revolucia Régime et la Révoluton, 1856). Nesto dopunske informacje nazi seu ‘Toequevlleovin manje vada dima, Kao sto je jedan ma sitomasvo Asie! BRONOMSKE SOCIOLOGHE 7 fe Memon sur le paperse, 1835) Te Rmekracis © Ameri deo je vatno 2a ekonomsku sociology nape Jer atalsra americky ckonorsku Kultur ranom deve ‘Peat sou i jer pokulavasuprostavataritokratska i demokra “iritva-u nthovim politekim, kao 1 gospodarskim razmerima jazi deste s visokom rinom drtvne repulse, Tocqueville se injentn Dedavamna, koje je proputovaodvetmjeseel 1831/32, an te "Urgovatke nacije™ imal sa posve deukdi odnos prema ‘Palka nego Eorophan tkoder su mnogo vite tolerirall ekonomske “peuple | sje, Kad je Tocqueville opisivao odnos Amerikanaca a gospodarskim svarima, esto erabio raze koji su spall inerese Pegmocama:"teyovacke sas Tuba prema bogatstu shen. To mje ods Amettkanc ne bi ii acionalni-U dugo)raspravo“pravino som nacelu samointeres kako ga je tazivao, Tocqueville Je fda Amerikan smatrja da je njhow wasitom interes toda St ponaiaju moralno ju skladuseligjom ~ te da ihe to uel strplenja ‘Tejeda th dino metodignima i ueinkovitimau ekenomskim starima: ‘Smuts se tognim ds Covek sbi sluts hada slut drugim stvoreajimna |1de ew njegowom privatnom interes iapravno postapa [1835-40] 1945, 2:129)-U Demokraciu Americ, Tocquevile e cesto osvrnue na {ame vst intresapoput“samolnteresa (Vasioga interes, op. pee}. ‘ios interest ateralnoga intrest take dae Tako etedio dda jeu aristoraiskim drusteima Kljuéna jedinia obitely dok je to u _demokratskim drustvima pojedinac sa srojim ineresima. ‘Toequeila Je jako fscnrala ulogs hoju su organiza igrale w “Sednjenim Drtavara, ope wuspored s Francis, « Kojo je data radzcalapravo tvaranja organic, Seda karo je patovao nazi je ‘a organzacie - veske organiza, politike organzace, gospodarske “nganizacie, ako dalj. Amerikan su dob, sh [vot] pelozaa, ‘ih aspen, nepeestano svaraj orgazace” (1835-0) 1945, 2: 114). Tocqueville fe verovao da organizacie, posted meds odo jenoga pojedinca 1 drtave, mogu odjgza Kjuénu ulogu u usmjeravanju Acmolsataih drutts prema sapretka. On je takoder primjetio da ‘udlujucl w rahi dragovolinim organigacjama Amerikanc sets Sorsnaznanja koja mogs pose primijenit kad Pele poktent ak ‘atts ekonomkongonnacn, U tj opasch Tocqueville s pribiars ¢anatoim fedsjama osocjainom kapital- ‘Mora naglait da je dinamiéna ekonomska kulture Koj je Toc querilesesreow Sedinjenim Driavama posoala si u drtavama ber opstva. Ga e god postojalo ropstve, ekonomski napredak bo je sab Jedan od najupadhivith odlomaka iz Demokracie w Amerie opisuje to 5toe Toquevile vidio kada je plovo po rijec Oh, sdtavor Kentucky 1a jedno strani detavom Ohi ma rao Naljo bali [= eleanor vee eee ‘pat ak ee tal eo ee opps pal shor ‘pes jel spre sco aboot ie 'S ese le, mpi aston mane oe alo oboe stn nde pl pee Dopat ardent da lok naa ised nj «tn bgas tom adnan jeje mara Naijmj os bara etre rp dena den abl poe ex ide] abi nape nao estan pen na drag} ese (1950 18 376-7. Za ekonomsku soclologiu jako je zanimljivo i djlo Stari res | Revolucia, osobito zbog negove analize porea i fiziokrata. iekom stolecetrancuska je drzava uvjektatla nove i2vore prihoda tu oj je pourri pokazivala mnogo domisjatost. Ishod base mnostv #42 Hlth poreza | datbin, koe su pale na tere pogotovo nepovastenih slojeva, Jena vaina i nepredvidena posijedica oslobadanje aristokra- ‘ij od neki porezaitereta, primjecuje Tocqueville, bila je ogorenos, ‘osobito u seljaka | opéenit, porezni je stay usmjero razisite Kase prema medusobnom suprotaavljanj. Tocqueville kode primietje 4a su poreci i zajmovi bile funkeionalne alternative 2a vladare. No- ppokon, njegov portetfizokrata mnogo vise gover! o poltickim ide Sima njihowa vode, Quesnaya, njegovihkalega, nego onjhovin ck: ‘nomskim idjama; bas jeu tome negovanalirainovativn, Viaiokeat, Kako ispada,uvelike st ejnili kinesks birokracj, 1 u bit su Zeliei tuspostaiti centraliziranu drzavu - upravo to cea se Tocqueville Boao 1 je previa. Kart Mars ‘Drug glavai preteta ekonomske sociologie bio je Karl Marx (S18 83) Kao | Tocqueville, Marx je imao pravno obrazovanje (i takoder flozosko), no w ekonomi bio je samouk- Medutim, 2a razlku od jegovafrancuskoga suvrementka, Maraa je opCinjvalauloga ekono> jeu drustvu razvo Je teonja u koje je ekonomi odredvals open ‘voluciju drasta, To to pokece Ijade svakodneymom fio tadio je Marx, est materjln interes, ato je takoderodvedivao steuktura i ‘evolciju drustva opéeito Tako je Marx hilo razvi stogo znanstven Pristup prema drait,ajegoveideje ble su prodatenjegovom polite LAstct BKONOMSEE SOcIOLOGHE 0 Hom Sejom da promijeni svijet, “Fozfi su sujet samo ral tu dis napist few mladost, al radi se'0 Tome dase on trmijni™ “ffases|1978 145). Kran fe io bio marksizam ~ jada mjelavina denen nanos polthe ideologies edn jie fu dosrinu. Mp rahi ranloga ofito je da ckonomska socologiia ne mote pitas marksiam pod njgovim uvjetima. Osim gretaka uobiae Enza mish i devetnestoga sole, Marxoy je rd previ tendenco- Fin | dogmalski ds bi se privtio w clint. Unyjesta Toga, danas pred Skonomskom sociolgijon stoi zadatak odredit te dijelowe markstzma _fojimogu bit Kerisn teh atim advo (htrairt)- Pritom je motda Uipuno jedi Schumpeterov prijediog ce prvi eal zmedu Marsa {io socials, kao ekonomista | Kao revolicionara (Schumpeter [1942] 3841-58), Postupaach taka nedvjbeno se gud jdnsto Marxova ‘el, ao to Schumpeter napominje. No zbjegnuto je jlakupno oda ‘Grane Mara, pa se mode spas to So jeu njegovadjelurelevantno 7a ‘lonomsku socologi. Oo danas tio malo pola nda dislova ie Marsova ops kai "og bit Kaisa 2ackonomsk socologi, pa, dake, to So sje mora SS satrltpreliminame narav. Marxavo polaite njegovim zzelim Fadovima jens radprotavodnja judi moray raditidabidiel ato tot “ho 2a eva druttrs, Prema fdnom seditjem odlomki Kapital, "Rad _jemtno stanje za postojanjejudskoga rode, neovisno o svim vestama “Guta” (Mars [1867] 1905: 50). Matera su interest universal, a Fad jepo prio drasiven, ne ndvidualan, jer judi moraju medusebno ‘Soradrat dab pital Mara eos ritziraeckonomist bog toga sto su svoj aalizama pola od idvojenoga pojedinca, a Katkad je govorio o “drustvenim ‘ojeincima” cla bi staknuo da je pojedinac uvjck povezan s drugim Tjodims (prijric, Mare 1857-58] 1973: 84-85). Navas ines, sligno tome, Kolektivne naravi Mars ih naive Kasni interesima No 1 gese interest otvari jedino ako ud sebe prepoanaj kao pripadnike ‘dredene Kase. rimjerce u djl 18. buamate Louisa Bonaprtea Mars Primed da st sedinom 19. soca sli bil “nesposaal ues ‘oj Kas interes. Fdentieaost ihowh interes nije wrod jednstvom ni nau toil las ((Derachtzhnte Brumaire des Lous Bonaparte 1882} 1950 109), Marx je olto Kritirao ideju Adama Smitha prema Kojo) se ind vidal ckonomskinteresinekako powers unaprjedaiuopel drsivent interes, kao s pomocu kakve nevi ruke: Naprott, prema Marx, ‘lse se medusobo bore takom Pstinom da se povijet pte “ovina ‘rv vate” ((1867) 1906: 786). BurRoasko drustv ne predstavijau tom pogledu nikakvu ianimke, jer one pote “najttie, nike | zlocudne ‘sti udsoga sca Furie privatnoga interes” (15), 1 djelima tao io sa Manifest Romunitcke ari (= Manifest der ommanistschon Parte 1848; suaorsou 8 Priedrichom Engelsom). Gunirisse (1857-58), Priog biticl polite okonomie (= Zur Ket der poltschen Okonami, 1889) i Kapital (= Das Kapital, 1867), Marx je pilarao poujst Kase borbe od ajanih vremena do buduénost koit je predvidao, U znamenioj formulae ix 1850th Mex tri da ’a stanovitom stupau “odnosiprozvodnje’ulaze u proturjetje 5 “Pr Iavodnim snagam a posjedics je revoluia te peels na nov “man proton” {(1859) 1970221), U Kept Marx pile da fe raat "ckonomaks akon kretanja moderoga drs da tj akon dle "s {eljenom nuznoséu prema neabjetnim ezitatia® (1859 197021, konomska znanest, ilozfja | pravo ne predstavjju samostalne polaisje shvacanaTudskog drusva, kako njhovt praktiaeobiéno tere, nego su, prema Mart, dio Klasne borbe 4 adraavaj to So se hive u ekonomi Oni su dio nadgradne,nasuprot baz (Primjerice, ‘Marx 1859) 197021) Drugim njetima, ekonomska znanost, Slozotjai pravoodrazaju intereseraziish klasa no posto jv! praktitart mst {og jemi, nova podradja istrafivania maja tendencjypretwort se widecogiu Jedna dobra odiika Marsova pestupa jest njegovrealizam i uvid rast shvaéanja slline kojom st ud tekom poviet bil spremt boris se 2a svoje materiale interese. Takoder je prdonio shvadanja rnacina kako velikeskupine Ijui a slgnim ekonomskim interesima, {Ustanovitim okolnostima sksaujsklonost prema udrufivanju sf ojanj da ostvaresojeintereseNekon to Je poverao poja klase + ‘konomskom sruklurom gospodarsvs, lako se kretao od azine poje ‘linoga radnika do razine kaptalizma aj Mar se takoder vel ke {radio ostatiutokurazitkaekonomske znanostia reba mu ode pr hanjedaje otkrio mnogs padrutja drustvenogs ponasanja Koj s,s protno tadaijim milena, dist bila pod ufjeajem ekonomskih {nteresa, Prav, ekonomika, ilozofja ako dalje redom su pod uj jem ekonomekih interest ~ sve da je pica slozenja od toga 'Na lof) stan, s gledista ekonomske socologije, Marx Je ozbi ‘no podcijenio ulogu soju drugi interes osm ckonomskih, igraja ‘konomskom 2vot, Nije moguge obrantt njegov postayks ds cko- ‘homsk interest u posjednjoj inten odreduje to So se zbiva u deus ‘Wu. “Drustvene strukture, tipev stavow su kovanice koje se nelako tlijevaju ao Sto Schumpeter napominje w Kaptaliemu, socalizma | ‘erokraci(|= Capitalism, Socialism, an Democracy, 1942] 199% 12), Nakrajt, Marsoy pokusaj pretvaranjasvoeanalize u flozojupovjest pasic! PKONOMSKE SOCIOLOGHE a et nije pibvallv + gledits moderne chonomske sociloge. feted lina, Marv ous nail epodontsdalko od cone cu Kasicima ekonomske sociloge, Max Weber (1864-1920) 2 thins jedinsveno mjesta, Weber e prvi poo sstano razr innktnsckonomskt sociologja—ujedno posta njerine eoriske nce proves emplricksirasivasaspomacs ne Swedberg 1998) kurv profesoraekonomjeaasiofpomoglou tome. Vilo veins cKonomkdruitvens nace glans tavackg rath je Webcraraokupljo tijekom ojegove kare, ame shvaeane ijllat prod modernoga Kapital, Usvojim raovima Weber Jobilne prinjojivao ope intereanu analiza svoge vemena lo} e _Wwelcepobajso glen tao St aj uBio vite socoloikon, Yeberovo skademsko obrszovane blo je Soke nara alae nije nglaak bio na prov tn potest sk, Some bla spect Biber Naps je de derace,tako ve u to viene trata 22 lino namjetenje w Njetaho) ede o seedjovckovni rg ‘cli drasvime 1 drogo0 pray zemlja wranort Kin. Neto Savetik na poo) dsetacii bo je Levin Goch, 19. taj ode srudqjak pores trgorackogssakona, ana drug) Abgust Mstaen pornatporjesntaepojoprvrede reba spoment da sue Alterac obuwacale razvojnepojave Hjuéne ra uspon kapaiza: ronalaak tert nastanak privatnogs zemljiinog vasa, ‘Weberovedvje dsertacije, edn + naraenom stuijom oral im radncin,privakle patna ie ekonomi, pam fe pce om 1890sh ponudeno predavacko mest w ekonomich politika ‘onomija i inane’), prva's reburgu i posije u Heidelberg. U fom je swjstupredavao neklkotetajeva i skonomi, ako Je pe ‘enuttenecbjvjivae radove o tonomske) polio ptr po ltike Primjerce Weber bio piso onavom burzoenom akon. dieu u Njemdhs, Kae Jena prilarstoljeea poicalo Sestke Prepicke (Weber 1995, [1889-56] 2000), Ogavan je nace jednogs Weberora wvodnog tej skonomic, ko pokanuje da je Weber dbo poenavao analtcks trade Brians ekonomske zanost crsttvenopowjesoog pristupa nemackeckonomke manos (Weber 1898190), Weber Je wrdo dae anal teadj veo Korena 73 teonjske nadatke,no kad ero smpaiekin ema, tebsoado 2 Poctavuye 1 posit spoznajama iz povijesne tradici. Potkra)1890ih Weber Je obolio 1 u idush je dvadesetgodina ra dio kao samostlntzzanstvenik Tjekom ih godina napisso je soja fajslavnije stud, Protestant ek dah apitalianna (~ Die pro festantsche Ethie nd der Geist des Kapitaliomus, 1904-5), Liz stadia © ckonomekim stikama svjetskih religha. Weber je 1908. phat plots) glaynog uednika golemoga prtucnikao ekonomicl, Temas ‘jalne ekonomi (= Grundris der Soiaonomik), a koji jenekaiko Uglednsh njemagkihi suse ekonomistapristala pripremspriloge, ‘Weber cod samoga podetka ortavio a sebe tema “ekonomijai crue, kao dopunu 21 prediete poput ‘ekonomi tehnologi" I "skonomije {stanavalstva Kijiga koja fe danas poenat pod naslov Ekanonija “raitvo wsadaino)englesko vere (= Eeanomy and Society) sao} ‘iz grade koju je Weber kano objvit i iz razth rukopisa pronade nih pose njegove smart koje su uredaici Weberova opusa popresno Stara da teba ukljudit taj rad (2a povijest za rada Phonon rast, vii primjerie Mommsen 2000), Malo prj sje smi 1920. ‘Weber je posto zdavatu prva tr poglalja prvoga dla knjige: velo jevjerojatno da bi bio ostatak materialau Bkanomjtsdrustourevidirao, Fnnovanapisa il adbacto (Weber [1922] 1978 1-307), GGodine 1919-20, Weber e odrava jets} ockonomsko) poviest, oj se rekonstruirao nakon njegove smrti na osnovi studentsh bibjetaka i Koj je danas poznat pod nasiovom Bkonomska povijest (= Wirtschfieschicte, engl General Economic History, lako fe prven stveno ekonomsko-povijesn rad, Fkonomska poriet ((1923] 1981) Sadr mnogo zaninijve grade za ckonomske sciologe i mode se ita Kao dopuna tetkom teorjskom poglaliz 0 ekonomsko) sociologl} w Ekonomi drustvu (poglavije 2, "Socoloske kategorie gospodarskog elovane"). “Manogo toga Sto je Weber mapisao it podrugja ckonomske soci. logie mote se nai u dva dla: u Ekonomi drusivu (1922) tu Sa brani ogledima iz socolgie rlighe (= Gesammelteaufsatze 24 rele sionsoziologe,1920-21)-U potoajem se tala Proestanta etika (4 fevidirano) vera} 1920.),"Protestantske sete i duh pital” ( ‘ie proestatsche Sekten und der Gest des Kapitalsms 1906" re. 1919-20) stemelitiradovio gospodarskim eikama svetskih relia med ajima Religia Kine (|= Konfucianismus wd Taoismus, 1920] 1951), Relig Dudu ([= Honduismus woud Budaiseus 19211 1958), Stroidotstvo ([Das antike Judentum, 1921] 1952) 4 Jom ackoliko tekstova (vidi Weber [1920] 1938, [1915] 1946, 1915) 1946). Prema Weberu, grade iz Sabranth opleda preenstveno ulazi w socologi rege, no ona bi trebala bit zanimjiva | 2a ekonomska socilogi asic EKONOMSKE SOCIOLOGHTE 3 dvd sania poeta sadist Prottansa tle 2a pod Ne esprars vl pope). iat Predgovora's ome bako djl i materia interes pokreéa ke akc, all po kolsjcia hoje posta idee, pate i ih ogieda i wocilogje relight safima natin kako, Weber i poja interns da bt shai tig. Proestantska ea, pr rice uaneren jena vat interesme alist de a sa ina oaobts bop. Pojedinng jenni wsketskar protestant ete sha da bude apaten {vert Inter) 1 on Geuje sad ome, Rodd tak on sedi “kolosle kof fe posta jegovs Si. renin reloga, pojednac napokon potinje vero da MBatodichiobarjn sjctovnl ed sredtvo prema specs had to dogod jeg se weak interes spots njegovim ekonomskiy Tercsom,Posedicaspajanja th Gra tntresn na Klein) rain cae Koncentraca udske energie Koja pomate razon Bost treicionae rele nad udskim Biota |v olobadan Thu nodernogs kapitlzma Dok je pss Protein ek, Weber je bj exe “Objetivnont _udrastretim aanostin deve} poi koje jeep seo ttoriska gloita i svojh ant analiza ckonone (Die “Objekt” ciavisenchatcher vind ssilpoiischerExkemins, 1904] 1949) -NEK pojmon je predstereni stom eax danas vo keris poput ej da chon znanoat nts i sirokss po znaajann nai fa likobran Sotlohonomi 64-65) “Soclonekonor prema torn {edt rca obuvacat ne samo ckonomske eon, new kano ‘fh port chonomalssoclogis “Weber tv da ekonomska analiza, mora obubraéati ne samo “ekonomske pojave nego | skonomakl televantne pojte” I "eko. fomsk!uvjetorane pone” (I904] 194: 64-65 1). Ek fomske pojave sensu ckonomake norme *istitocje hoje eto san svorene ekonomi the Rje cinaaoakovte preenstveno abog njhowh ekonomi ape, Prinjert so korpors {is bank | burs’ Ekonomsirlevanne pave Jesu neckonomake Puja koje mogu tjecat ne ekonomake poe Parsdigmatk ep fn ska protestantizam, kako Je analiviran Protestant) fi Nipokonekonomski uvjtovane pojave jess pojve na koje tani Inet wes cKonomke pojve ip eligi Koj nea spina oleae “tae primierice, jloméno ovo wii posi kaj ofl pripadail ‘hala Dok se ekonomskateorj mote att san s ekonomi ‘ojvama (ju jesine)caionlno} vin, ckonomska powjesttko tomskasocciogjamogusenositaskonomaki vjtovanan ckonomak ‘evasion pojevams "esha ie pel no dren nam tse pds elena? Bronomak >| iritovane owe ja |. Predmeio porate datvene ekonomi, prema Weds inaponene:U svoj rnin radovina Weber alr dsj tl eho- ume Szalanom)polejen tr dita proveavanye ekonomi "ko. ‘ara pojve",prontnvane poavnKoe jets nagoapodavo (ekono ‘irclevetnepjave")spojtn koje su dilomigna pod wea anomie onorsk uhetovane pojve") Tor: Max Weber, “Objectivity o Social Senses and Social Poe” Gi 63,u: Bays nthe Methodology ofthe Socal Stoner (New Yor Free ras, 198). [Netto drukaii pristup i prema ekonomskom sociologi prema in teresima mote se naci Ekonomi drusou ([=Witschaft und Gesell ‘chaf 1922] 1978) osobto w Kjuenom poglaviju (63-211) o teorskoj konomsko}sociologi, koje je Weber napisao 1919-20. Bkonomja 1 _ rst ponapree Weberovpokuta aradivanja nvog i slog Pe supa soiologi « pogotove dv pojmao kajima ont rasprai lo _Surtineteonjskestetavnice w tom nastjan, To sy “araStwena aks" Fporedak”(Ordnung) Prvipojam ima dvije odrednice: “ake koja je Aeinirana kao ponaianje ispunjeno smislom, te “drustvend, so 2nac {aj aja usmjrena prema nekom dragom akteru, Poredak nastaje fe drastvene akcie neko vrijeme ponaviai i kada poprimaja lagled objeltivnost. Oko. poredaka obicno nastaju raze sankcie aj im daju dodatnastabilnost i postojanost, Ekonomistiprouéayaju sta ekonomiku aij, koja poksecsiskljutivo ckonomsk interes tadnosno "Pela za Korist, prema Weberovo) formule ((1922] 1978: 63). Bkonomsk socioloz, s druge strane, prouaaju drustem ‘konomska akciju, odaosno akciju koju pokreéu ckonomsKi interes! | kajajeusmjeren prema drugimalterima. Drustvene ckonomske akcije Pokseéu ne samo ekonomi interes, nego wadicje | emocie. ‘Ako na trent zanemarimeo pojedinatne aki, kabe Weber, te fo ‘siamo na empirighejednorodnost, moguée je rzikvai tps ip rdahnut“oblajen (pa “navkon’),“konvenctns" (noemer) i “i ‘eresom” (1922) 1978:29-36). Ake loje Weber defnra kao “odredene Iteresom (Ieresenlage) po prirodi su instrumentalne i ustjerene prema identiznim ocekivanjima One pretpostalaj,deugim neti, rustveni ekviru koje) sv ateri mile I rade na ist insteumentalon ‘atin. Jedan Je tala’ primer moderno Waste, na koje je svakiakter ‘siumentalno racionan trauna na to de avi drag ater ako postupatiracionaln, ‘Weber e jako naglaso da s interes ijk percepiraju subjektivnos ne postojeobjekivn interes! lzvan indvidualnog aktea. U tipitno egenici on govort “interesima aklers kako ihoni sami shvaésj” (1922) 197830; za ulogu znagenj u sastavu ckonomskihpojava idk primjerice Weber [1907] 1977: 108 ct, [1922] 1978.98). Weber takoder Primijeuje da ada se vse pojedinaca ponafaju instrumentalno 1 fadnosu na njhove pojedinaéne interese to obiéno svaraarasce pons: anja koji st mata stabil nego kaa vast namecu norme, Lidia je tetko, primjerice, init nite So nije w sklad + nihovim ekonon. ‘im interes, honomske le dva ates koja rientirana jedan nadragoga td ‘Weber ore ekamoms anos, Take anos moje serait terri, pa { sukobu, tkmigenu u pokusaima nametanja laste vobe drugoma (010). Ako dvojieu il ise aktera povezue osjcs}peipadnost, show Je-odos “komuanalan's ako th poveruja nteresi, tada fe “asocjtiva {[1922] 1978 38-43), Pkonomskt ino (kao tsi odo) mg i Bit ‘otvorent il zatoren. Vlasistvo prijeice,predstaliaosobit oblk 7a trorenoga ckonontekog odnoss, konomske organizaclje predstvijgjjok jedan vatan oblik rato. reaih ekonomskih odnoss, # Weber wo potpuns tipolog ekonom: shih organizacia. Ta tipologja obuhvaéa sve od éisto ckonomskih or fganizacja do takvih koja je glavn zadatak reguliraje ekonomskth Poslova,primjerice sindikatl (vidi sku 22). Weber prdaje osobity Yasnost ula! trike u kaptalizma, Koj je smatrao revollonarnom ‘lon Poput mnogih drugih ckonomskih pojva, i tite je usredotoseno ‘a sukob ekonomi intresa ~ u ovom slugaj prvenstveno lzmed Drodavata| kupaca (Weber [1922] 1978: 635-40). No prema Weert Fazmjena nijejeino obiljetje eft: postoiikonkurenctja. Konkurent ‘© proo moraja medusobm boriti da bi se doznalo tko je posiedn prodavat 1 tho posiedajikupac ("borba izmedu konkurenata). Sce ha za raumjene uspostalja se tek Kada seta borba rst ("borba 2a ‘aamjena"} Jedino je raionalni kaptalizam usredotogen na moderns vest testa (164-66). U tr, politkom kapitalizm Kut 22 sta ‘vanje profita jest u politcko}vlasti, koja davanjem povast it na

    You might also like